Beleidsplan meerjarenbegroting

Transcriptie

1 Aanvraag voor een erkenning als Vlaamse organisatie met terreinwerking voor het ondersteunen van de socialistische ziekenfondsen m.b.t. preventieve gezondheid Beleidsplan meerjarenbegroting JUNI 2011 HERZIENE VERSIE Indiener: Gezondheidsbevordering, Nationaal Verbond Socialistische Mutualiteiten, Sint-Jansstraat 32-38, 1000 Brussel, 02/ Ivan Van der Meeren, Voorzitter Stuurgroep Gezondheidspromotie Coördinator Studiedienst, Siska Germonpré, senior stafmedewerker NVSM,

2 INHOUDSTAFEL A. Organisatieprofiel 1. NVSM 1.1. Missie ondernemingsplan Horizon 1.2. Doelstellingen ondernemingsplan Horizon 1.3. Activiteiten De verplichte verzekering De aanvullende verzekering 1.4. Situering binnen de verzekeringsinstellingen 1.5. Ziekenfondsen aangesloten bij het NVSM 1.6. Relevante deelentiteiten en partnerorganisaties NVSM/ziekenfondsen Adviserende geneesheren Studiedienst Onderzoek & Ontwikkeling Dienst Maatschappelijk Werk Medische materialen en hulpmiddelen Thuishulp vzw Reddie Teddy Thuisverpleging Sovervlag vzw Steunpunt Thuiszorg vzw Seniorenvereniging S-Plus vzw S-Sport vzw VIVA-SVV vzw Vrijwilligerswerking S-Hulp vzw Joetz vzw VFG vzw Recreas vzw 2. Dienst Gezondheidsbevordering: indiener beleidsplan 2.1. Missie gezondheidspromotie NVSM, ziekenfondsen en partnerorganisaties 2.2. Kerntaken/doelstellingen landsbonden in Vlaams preventief gezondheidsbeleid 2.3. Organogram 2.4. Nederlandstalige werking 2.5. Activiteiten Werking niet gekoppeld aan specifiek gezondheidsthema Werking voeding en beweging Werking geestelijke gezondheid Werking ongevallen in de privesfeer Werking seksuele gezondheid Werking rugklachten 2.6. Communicatiekanalen S-Magazine Socmut.be Gezondweb.be Inhoudelijke brochures Intervisie S-Mail Intranet Promotiestanden Evenementen 2.7. Gezondheidspromotie binnen de ziekenfondswetgeving 2.8. Situering in het werkveld en tendensen op het vlak van gezondheidspromotie B. Doelstellingen beleidsplan

3 1. Inleiding 1.1. Wetenschappelijke en kwaliteitsvolle onderbouwing werking 1.2. Samenwerking met externe organisaties 1.3. Samenwerking met de campagnes van de Vlaamse overheid - methodieken partnerorganisaties 1.4. Aandacht voor specifieke doelgroepen 1.5. Perimeter van de doelstellingen 2. Doelstellingen beleidsplan Strategische doelstelling Borstkankeropsporing Strategische doelstelling Voeding & beweging Strategische doelstelling Depressie en zelfdoding Strategische doelstelling Tabak, alcohol en drugs Strategische doelstelling Infectieziekten en vaccinaties Strategische doelstelling Ongevallen in de privésfeer Strategische doelstelling samenwerking actoren 3. Rooster resultaatsgebieden C. Meerjarenbegroting Toelichting 2. Begroting D. Bijlagen 1. Woord van eer 2. Verslag vergadering VIGeZ 15/3/11 3. Overzicht Vlaamse gezondheidsdoelstellingen 3

4 A. Organisatieprofiel 1. NVSM De dienst Gezondheidsbevordering is de cel die binnen het Nationaal Verbond Socialistische Mutualiteiten verantwoordelijk is voor gezondheidspromotie. Ter situering van haar activiteiten starten we met een inleiding i.v.m. missie, doelstellingen en activiteiten van het NVSM Missie ondernemingsplan Horizon Wij staan voor een toegankelijke, betaalbare en kwalitatieve gezondheidszorg voor iedereen en willen in die zin ons dienstenaanbod aanpassen en uitbreiden. Ons ziekenfonds engageert zich voor het globale welzijn van iedereen. We willen een warm en open ziekenfonds waar iedereen zich goed voelt. Solidariteit bepaalt ons dagelijks handelen en denken. Daarnaast betonen wij respect voor de mens (lid, patiënt, klant, vrijwilliger, medewerker, ) binnen en buiten onze organisatie. Welke keuzes iemand in zijn leven ook maakt, hij kan altijd en in alle omstandigheden rekenen op ons ziekenfonds Doelstellingen van het ondernemingsplan Horizon 1. Verder een duidelijke visie ontwikkelen op onze rol als beheerder en uitvoerder van de ziekteverzekering 2. Ons ziekenfonds verder uitbouwen tot een moderne dienstverlenende organisatie waar een lid optimaal antwoord krijgt op al zijn vragen en problemen 3. Ons ziekenfonds positioneren als sociale actor en middenveldorganisatie 4. Een dynamisch Zorgbedrijf uitbouwen dat performant alle aspecten van zorgverlening aanbiedt 1.3. Activiteiten a. De verplichte verzekering Kerntaak van de mutualiteit is het medebeheer en de uitvoering van de verplichte verzekering voor geneeskundige verzorging en uitkeringen. Het ziekenfonds komt bij de aangesloten leden tussen in de kosten van geneeskundige verzorging, in het kader van de verplichte verzekering. Het gaat hier onder meer over kosten verbonden aan een doktersbezoek, tandzorgen, kinesitherapie, ziekenvervoer, enz. De dienst Gezondheidsbevordering situeert zich in deze tak van de activiteiten (meer info in het luik Gezondheidsbevordering binnen de ziekenfondswetgeving ) b. De aanvullende verzekering Leden die een mutualiteitbijdrage betalen, kunnen ook nog genieten van andere voordelen. Op gebied van gezondheid en preventie gaat het onder meer om volgende zaken: - gedeeltelijke terugbetaling baarmoederhalskankervaccin, griepvaccin, enz. - dieet- en voedingsadvies - gedeeltelijke terugbetaling brillen en lenzen - herstelkuren voor bepaalde doelgroepen - gedeeltelijke terugbetaling (mits voldaan aan bepaalde voorwaarden) alternatieve geneeswijzen zoals acupunctuur, homeopathie of osteopathie - gedeeltelijke terugbetaling anticonceptiemiddelen - voordelen bij het stoppen met roken - enz Situering binnen de verzekeringsinstellingen 4

5 Uit cijfers (2009) van het RIZIV blijkt dat het NVSM de tweede grootste landsbond is in België met een marktaandeel van 28,6%. Het NVSM vertegenwoordigt 2,95 miljoen leden op een totaal van 10,5 miljoen rechthebbenden in het land. Algemeen kan gesteld worden dat de leden van het NVSM een sociaal kwetsbaarder profiel hebben ten opzichte van de gemiddelde burger. Dit kan worden afgeleid uit het feit dat het NVSM meer rechthebbenden met een verhoogde tegemoetkoming, meer rechthebbenden op de maximumfactuur en meer alleenstaanden telt. Onder onze leden zitten ook proportioneel meer arbeidsongeschikten en invaliden, maar wel relatief minder chronisch zieken. Ten slotte is het te vermelden waard dat de NVSM-bevolking relatief jonger is dan de gemiddelde leeftijd van de Belgische bevolking. Cijfers leeftijdsverdeling leden ziekenfonds Bond Moyson De Voorzorg 5

6 1.5. Ziekenfondsen aangesloten bij het NVSM Het Nationaal Verbond van Socialistische Mutualiteiten overkoepelt in Vlaanderen de volgende ziekenfondsen. De VoorZorg, Socialistische Mutualiteit van de provincie Antwerpen Sint-Bernardsesteenweg Antwerpen Federatie van Socialistische Mutualiteiten van Brabant Zuidstraat Brussel Bond Moyson West-Vlaanderen Pres. Kennedypark Kortrijk Bond Moyson Oost-Vlaanderen Tramstraat Gent Mutualiteitsverbond De Voorzorg Capuciennenstraat Hasselt 1.6. Relevante deelentiteiten en partnerorganisaties NVSM/ziekenfondsen a. Adviserende geneesheren Een adviserend geneesheer adviseert leden en verstrekkers en controleert of een lid in aanmerking komt voor een bepaalde tussenkomst. De dienst Gezondheidsbevordering werkt nauw samen met dr. Vera De Groof, adviserend geneesheer. Zij of een van haar collega s leest alle teksten na geschreven door de dienst. b. Studiedienst + Onderzoek & Ontwikkeling De belangrijkste invalshoek voor de werking van beide diensten is enerzijds wat voorbereid moet worden in functie van de brede beleidsverantwoordelijkheid in het RIZIV en voor de Vlaamse overheid, anderzijds wat van nut kan zijn voor de goede werking van onze ziekenfondsen en de dienstverlening ten aanzien van de leden. Beide diensten schakelen zich volop in voor een meer 6

7 transparante ziekteverzekering, waar zowel de kostprijs voor de patiënt als de overheid een vitale bekommernis is en blijft. c. Dienst Maatschappelijk werk Definitie woonzorgdecreet: Een dienst maatschappelijk werk van het ziekenfonds is een voorziening die als opdracht heeft, hulp- en dienstverlening te bieden aan gebruikers en aan hun mantelzorgers, in het bijzonder als zij door ziekte, handicap, ouderdom of vanuit sociale kwetsbaarheid blijvend of tijdelijk problemen ondervinden. Partnerorganisaties Met deze partnerorganisaties hebben de socialistische ziekenfondsen een historische band en/of samenwerkingsovereenkomst. Medische materialen en hulpmiddelen: Aan elk ziekenfonds is een vzw gekoppeld die medische materialen en hulpmiddelen ter beschikking stelt. In de winkels en aan de loketten van het ziekenfonds kan je het materiaal zowel uitlenen als kopen. Thuishulp vzw: Is een van de grootste erkende diensten voor gezinszorg die actief is in Vlaanderen. Thuishulp levert gezinszorg, kraamzorg, poetshulp (met en zonder dienstencheques), klusjes - en oppashulp medewerkers staan dagelijks borg voor kwaliteitsvolle zorg. Reddie Teddy : is een onderdeel van vzw Thuishulp. Reddie Teddy heeft verschillende diensten die (aanstaande) jonge ouders ondersteunen: Kinderopvang, consultatiebureaus, activiteiten en projecten rond opvoedingsondersteuning. Thuisverpleging Sovervlag vzw : De verpleegkundigen van Thuisverpleging staan in voor de totaalzorg aan huis. Dit gaat van wondverzorging, inspuitingen, lavementen en persoonlijke hygiëne tot het begeleiden van diabetici en het geven van palliatieve zorg. De diensten Thuisverpleging bieden ook primaire, secundaire als tertiaire preventieve zorg aan. Steunpunt Thuiszorg vzw: Steunpunt Thuiszorg is een erkende mantelzorgvereniging. De vzw is er voor iedereen die te maken heeft met mantelzorg. De mantelzorger zelf, maar ook de zorgbehoevende die hulp vraagt. Deze laatste noemen we de gebruiker. Steunpunt informeert de mantelzorger en verdedigt zijn belangen. Seniorenvereniging S-Plus vzw: S-Plus wil senioren informeren over diverse gezondheidsthema s. Hiermee willen we zowel senioren aansporen aandacht te schenken aan gezondheidsproblemen alvorens ermee te worden geconfronteerd als informatie verstrekken naar senioren toe die aan een bepaald ziektebeeld lijden. De vereniging doet dit op verschillende manieren. Jaarlijks wordt er een infomoment georganiseerd rond een actueel gezondheidsthema. Het geheugen, ouderenmis(be)handeling, rouw en partnerrelaties na pensioen kwamen de voorbije jaren aan bod. Ook ontwikkelt S-Plus educatieve pakketten naar zijn afdelingen rond gezondheid. Om de pakketten leerrijk maar ook aangenaam te houden, wordt er met diverse methodieken gewerkt. Actuele pakketten zijn Gehoor, Depressie bij ouderen en Sociale beschermingsmaatregelen. Daarnaast wordt er in elke editie van ons tijdschrift Kras uitgebreid aandacht aan gezondheid besteed. Ook ontwikkelde S-Plus in 2010 de brochures Gezond op reis en Wens.Wil.Wet. Over het levenseinde. S-Sport vzw S-Sport streeft ernaar zoveel mogelijk 50-plussers aan te zetten tot meer sport en beweging. Gezondheid staat dus centraal binnen de werking. Meer dan 170 sportclubs over gans Vlaanderen beoefenen wekelijks allerlei sporttakken. Daarnaast organiseert S-Sport ook sportieve vakanties in binnen- en buitenland, promoot men sport en bewegen binnen de rust- en verzorgingscentra en lanceert men regelmatig nieuwe projecten zoals stap je sterk om vooral de sedentaire 50-plusser te bereiken. S-Sport heeft eveneens de fitwijzer ontwikkeld zodat 50-plussers op beurzen en evenementen hun fitheid kunnen testen. Daarnaast heeft S-Sport ook een aantal gezondheidspublicaties. Fit op 50 geeft bijvoorbeeld bewegingstips. 7

8 VIVA-SVV vzw: Bij deze vrouwenvereniging komt gezondheid in heel wat activiteiten aan bod. In het afdelings- en ledenaanbod neemt het thema gezondheid een belangrijke plaats in: zo organiseert de vereniging heel wat bewegingsactiviteiten als zumba, joggen of dans, ontwikkelde ze recent het menopauzespel en geeft ze vormingen over borstkanker. Bovendien organiseert VIVA-SVV elk jaar een campagne rond een prangend gezondheidsthema. Thema s die al aan bod kwamen, zijn bijvoorbeeld osteoporose, slaap, hart- en vaatziekten, huid, borstkanker, reuma, luchtwegproblemen Ook richten sommige publicaties zich op gezondheid, bijvoorbeeld de receptenbundel die in het kader van Buurt je gezond werd ontwikkeld. Deze bundel staat vol gezonde en betaalbare recepten en ook nuttige tips rond gezonde, betaalbare voeding. Vrijwilligersvereniging S-Hulp vzw: Bij S-Hulp kunnen mensen zich aanbieden om vrijwilligerswerk te doen. Eén van de soorten vrijwilligerswerk waarvoor je je kan opgeven, is lesgeven over gezondheidsthema s (versterken van gemeenschapsactiviteiten rond gezondheid). In gans Vlaanderen worden voordrachten georganiseerd over uiteenlopende gezondheidsthema s waardoor actief aan gezondheidspromotie wordt gedaan. Vrijwilligers geven, mits voorbereiding, deze voordrachten. Joetz vzw: Joetz (het vroegere Maatschappelijke Jongeren Actie) treedt op als gezondheidspromotor, -activist en -communicator voor alle kinderen en jongeren. De vzw ontwikkelt tal van informatieve en preventieve gezondheidsprojecten voor deze doelgroep. Zo worden jongeren onder meer geïnformeerd over aidspreventie, drugpreventie (via de condoshop en condomobiel), enz. Dit alles gebeurt op een niet-belerende en interactieve manier. Joetz leidt ook studenten op tot jongerengezondheidswerkers die healthies worden genoemd. Deze healthies trekken naar scholen en jeugdbewegingen om aan gezondheidspromotie te doen. Joetz is ook een grote organisator van vakanties in binnen- en buitenland en vormt haar eigen monitoren. Alle vormingen en vakanties staan in het teken van gezondheid. VFG vzw: Wil een volwaardig burgerschap voor personen met beperkingen en biedt haar leden mogelijkheden om geestelijk in goede gezondheid te blijven en goed geïnformeerd te zijn over belangrijke gezondheidsthema s. Ze informeert over leven met een handicap, organiseert aangepaste activiteiten, biedt ontspannings/moetingsmogelijkheden en komt op voor de belangen van personen met een handicap. Voorbeelden van thema s zijn tegemoetkomingen, cultuur, hulpmiddelen, lichamelijke gezondheid, toegankelijkheid. VFG is actief op gemeentelijk, provinciaal, Vlaamse en nationaal niveau. Recreas vzw: Met zijn recreatieve sportbeoefening voor personen met een handicap, staat gezondheid centraal bij Recreas. Deze sportfederatie heeft een ruim en gevarieerd aanbod aan sportmogelijkheden. Zwemmen, voetbal, boccia, badminton, boogschieten, is een greep uit dit aanbod. Ook worden er sportkampen en skivakanties georganiseerd. 2. Dienst Gezondheidsbevordering De Dienst Gezondheidsbevordering (entiteit van een rechtspersoon) is de indiener van deze aanvraag tot erkenning als Vlaamse organisatie met terreinwerking voor het ondersteunen van de socialistische ziekenfondsen m.b.t. preventieve gezondheid Missie gezondheidspromotie NVSM, ziekenfondsen en partnerorganisaties We dragen bij aan een betere levenskwaliteit van onze (potentiële) leden door hen te helpen gezonder te leven. Gezondheid is veel meer dan niet ziek zijn, het omvat het volledig fysiek, sociaal en mentaal welzijn. Informeren, sensibiliseren, zich verenigen en diensten verlenen zijn daarin onze kernopdrachten. We werken niet enkel preventief, maar dragen ook bij tot de kwaliteitsoptimalisatie van het leven van zieken Kerntaken/doelstellingen landsbond in Vlaams preventief gezondheidsbeleid KERNTAAK I: informatie geven rond alle aspecten van gezondheid 8

9 Het NVSM speelt een belangrijke rol in het sensibiliseren en informeren van de leden rond gezondheid, ziekte en ziektepreventie. We doen dit vanuit een onafhankelijke, objectieve positie. De leden worden geïnformeerd via ledentijdschriften, websites, allerhande projecten en contacten ter plaatse. De thema s die we aankaarten gaan ruimer dan de Vlaamse gezondheidsdoelstellingen. KERNTAAK II: ondersteuning naar gedragsverandering Het NVSM beperkt zich niet tot loutere sensibilisering en informatie-overdracht. We nemen ook initiatieven die verder gaan en mikken op duurzame gedragsverandering m.b.t. gezondheid. KERNTAAK III: wetenschappelijk onderbouwde werking We hechten groot belang aan de kwaliteit en effectiviteit van onze werking rond gezondheidsbevordering. We erkennen het belang van wetenschappelijk onderbouwd werken aan preventie en engageren ons om hier aandacht aan te besteden in de eigen werking. Wetenschappelijk onderbouwde werking (of evidence) laat zich echter moeilijk meten in gezondheidsgedrag. De relaties tussen gedrag en omgeving zijn complex en er zijn heel veel factoren die een rol spelen (individuele, sociale, economische, culturele en politieke factoren). Evidence kan uit verschillende hoeken worden gehaald: gepubliceerde studies, reviews (fact sheets), best practices (praktijkervaringen), actieplannen, expertise partnerorganisatie, theorieën en modellen waarop interventies kunnen gebaseerd worden, KERNTAAK IV: projectontwikkelaar Het NVSM en ziekenfondsen hebben een belangrijke rol als onafhankelijke projectontwikkelaar en als innovator, zowel op het vlak van de thema s als inzake methodologie. KERNTAAK V: samenwerken voor gezondheid Het NVSM en ziekenfondsen spelen een belangrijke rol in het uitbouwen en ondersteunen van een duurzame samenwerking tussen diverse actoren in gezondheidsbevordering, onder andere met en via de Logo s. De ziekenfondsen zijn aanwezig in de beheersstructuren van de Logo s. NVSM en ziekenfondsen zijn ook een leverancier van preventieactiviteiten aan de Logo s. KERNTAAK VI: via wettelijke opdracht verbindingen maken tussen gezondheidspromotie & federale ziekteverzekering Landsbonden (en ziekenfondsen) maken via hun wettelijke opdrachten een verbinding tussen gezondheidspromotie en de federale ziekteverzekering. De ziekenfondsen beschikken over heel wat gegevens die nuttig kunnen zijn voor de onderbouwing van het Vlaamse gezondheidsbeleid. De landsbonden vertegenwoordigen ook hun verzekerden in heel wat werkgroepen en commissies en hebben grote expertise opgebouwd in beleidsondersteunend werk Organogram 9

10 NL Directiecomité NVSM Algemeen Secretaris (Guy Peeters) Adjunct algemeen secretaris (Patrick Verertbruggen) Schatbewaarder (Luc Carsauw) Directeur HR (Sofie Meerschaut) Stuurgroep Gezondheidspromotie (Voorzitter dr. Ivan Van der Meeren-) Dienst Gezondheidsbevordering Senior Stafmedewerker Siska Germonpré Stafmedewerkers Hanne Proost (stafmedewerker) Isabel Geenens (stafmedewerker) a. NL Directiecomité NVSM Het dagelijks bestuur is in handen van een Vlaams directiecomité. b. Stuurgroep Gezondheidspromotie (Nederlandstalige leden) De Stuurgroep Gezondheidspromotie is een intern advies-, communicatie-, consultatie- en sturingsorgaan inzake gezondheidspromotie. Leden van de stuurgroep zijn o.a. vertegenwoordigers van de ziekenfondsen. Organogram aanpassing Sinds begin mei 2011 maakt de dienst Gezondheidsbevordering niet langer deel uit van de directie Gezondheid en Welzijn, maar van het Algemeen Secretariaat, met als aanspreekpunt Ivan Van der Meeren, coördinator van de Studiedienst en Voorzitter van de Stuurgroep Gezondheidspromotie Nederlandstalige werking De dienst Gezondheidsbevordering heeft een Nederlandstalige beheersstructuur, werking en taalkundige inrichting. a. Nederlandstalige werking De werking van de dienst Gezondheidsbevordering gebeurt enkel in het Nederlands. Het Woord van eer ondertekend door dhr. Ivan Van der Meeren, Voorzitter Stuurgroep Gezondheidspromotie en coördinator Studiedienst NVSM en Siska Germonpré, Senior stafmedewerker/verantwoordelijke Gezondheidsbevordering, zie hiervoor het onderdeel D. Bijlagen. b. Interne beheersstructuur Nederlandstalig De Dienst Gezondheidsbevordering heeft een aparte kostenplaats voor uitgaven en inkomsten en heeft ook een eigen budget. Deze is enkel voor de Nederlandstalige cel Gezondheidsbevordering. Zie ook hiervoor het document Woord van eer. 10

11 Ook uit het bovenstaand organogram (onderdeel 2.3.) blijkt dat de dienst Gezondheidsbevordering een Nederlandstalige beheersstructuur heeft. c. Nederlandstalige taalkundige inrichting (voertaal) De voertaal en werktaal is het Nederlands. Alle publicaties, websites, projecten worden in het Nederlands opgesteld. Hierbij een link naar de publicaties van de dienst Gezondheidsbevordering als bewijsmateriaal. i. akketten/ ii Activiteiten a. Werking niet gekoppeld aan specifiek gezondheidsthema o o o o Gezondweb is de gezondheidswebsite van de socialistische ziekenfondsen. De website biedt valide, betrouwbare gezondheidsinformatie aan internetgebruikers. Daarom investeren we sterk in kwaliteit en objectiviteit van de geboden informatie op de site. De website bundelt veel informatie rond de Vlaamse gezondheidsdoelstellingen. Leden kunnen ook gratis een vraag stellen aan experten (diëtist, diabeteseducator, beweegexpert, psycholoog). Gezondweb bereikt gemiddeld bezoekers/dag (februari 2011). Gezondmail (digitale nieuwsbrief gekoppeld aan website Gezondweb.be). De nieuwsbrief brengt maandelijks haar leden op de hoogte van de nieuwe dossiers op de gezondheidswebsite. De nieuwsbrief heeft leden (februari 2011). Gezondheidsmailing aan 50-jarige leden. 50-jarige leden van de socialistische ziekenfondsen ontvangen in hun geboortejaar een gezondheidsmailing. Ze kunnen informatie aanvragen (kookboekje of usb-stick met gezondheidsinformatie). Op de stick (de info wordt ook online ter beschikking gesteld aan de personen die het kookboekje bestellen) wordt gefocust op een gezond gewicht, cholesterol, voldoende bewegen, intimiteit en relaties en geestelijke gezondheid. In de periode werden +/ personen op 50-jarige leeftijd bereikt met deze mailing. Lokale gezondheidsvoordrachten. In samenwerking met S-Hulp vzw worden lokaal gezondheidsvoordrachten georganiseerd in verenigingen. S-Hulp staat in voor de vrijwilligers. Wij ontwikkelen de voordracht inhoudelijk en voorzien een training voor de vrijwilligers. b. Werking rond de gezondheidsdoelstelling voeding & beweging o o Workshop Gezond kiezen in de winkel voor volwassenenverenigingen. De workshop wil mensen leren om vaker de informatie op het etiket of verpakking van voedingsmiddelen te lezen. Qua inhoud wordt er vooral gefocust op overmatig gebruik van vetten, suikers en zout. De ziekenfondsen verspreiden de workshop ook bij Logo s en andere geïnteresseerden. De inhoud van de workshop en begeleidend boodschappenlijstje werden nagezien door de voedingsexperts van VIGeZ. Totaal project gezonde voeding/beweging voor het kleuter- en lager onderwijs. Project om kinderen bewust te maken van het belang van een gezonde voeding en voldoende beweging. Het project werd ontwikkeld in samenwerking met de voedingsexperts van VIGeZ. Ook de ouders en leerkrachten worden nauw betrokken. Elementen van het project zijn voor kinderen van 8 tot 12 jaar (tentoonstelling Resto Resto + begeleidend doeboekje) en voor kinderen van 5 tot 8 jaar (koelboxspel + begeleidend verhalenboekje). 11

12 o o o Uitlenen koelboxspel De grote picknick en verhalenboekje Wat een picknick (voor kinderen van 5 tot 8 jaar en leerkracht) aan scholen door de 5 ziekenfondsen. Kookboekjes: Recepten en kookboekjes zijn een goede invalshoek om mensen aan te zetten tot gezonder koken. Onze receptenboekjes geven een positieve boodschap en zetten de gezonde voedingsrichtlijnen in de praktijk om. De recepten zijn gemakkelijk en snel klaar te maken met geen al te dure ingrediënten. We hebben de afgelopen jaren 5 kookboekjes gemaakt. Folders rond voedingsthema s. Op dit ogenblik hebben we rond volgende thema s een folder in stock: cholesterol, actieve voedingsdriehoek, studenten en voeding, leven met coeliakie. c. Werking rond de gezondheidsdoelstelling geestelijke gezondheid o o Pak van mijn hart is een educatief programma voor kinderen met depressieve kenmerken tussen 6 en 12 jaar. Het wil voorkomen dat deze kinderen effectief een depressie ontwikkelen door de kinderen een aantal vaardigheden aan te leren. Het kan ingezet worden in zowel secundaire als tertiaire preventie. In Voelsprieten, een gevoelig kaartspel voor alle 9- tot 12-jarigen, worden kinderen op een speelse manier aangespoord om na te denken en te praten over hun gevoelens. Kinderen zien al spelend in dat elk gevoel recht van bestaan heeft. Spel gemaakt in samenwerking met CIS vzw. d. Werking rond de gezondheidsdoelstelling ongevallen in de privésfeer o CO-vergiftiging zorgt jaarlijks opnieuw voor menselijke drama s. Ongevallen die niet zouden moeten gebeuren, mits degelijke informatie en tijdige ingrepen. We verspreiden rond dit thema een folder en affiche. e. Werking rond seksuele gezondheid o Minnaars met ervaring voor mannen en vrouwen ouder dan 50 werd in 2006 gelanceerd. Relaties, intimiteit en seksualiteit bij het ouder worden stonden centraal in het project. De bekende androloog Professor dr. Bo Coolsaet werkte mee. De informatie via web en brochure wordt nog steeds verspreid. f. Werking rond rugklachten o Eind 2010 werd Rugweb.be gelanceerd. Het is een onderdeel van onze gezondheidswebsite en wil een volledig beeld geven van rugpijn. De meest voorkomende rugziektes worden er uitgelegd en er wordt uitgebreid ingegaan op allerlei soorten behandelingen en manieren van pijnverlichting. De informatie is opgesteld in samenwerking met specialisten (pijnarts, kinesitherapeut, revalidatiearts, enz.). Rugweb maakt gebruik van ondersteunend en nieuw beeldmateriaal om de informatie toegankelijker en luchtiger te maken Communicatiekanalen a. S-Magazine is het ledenblad van de socialistische ziekenfondsen en heeft een oplage van exemplaren. Het verschijnt 10 maal per jaar (in de zomer tweemaandelijks). De dienst Gezondheidsbevordering neemt deel aan de maandelijkse redactievergaderingen waar de inhoud van het tijdschrift wordt besproken en levert artikels. De leden informeren over gezondheid en wat ze er zelf voor kunnen doen, is een belangrijke rol van het tijdschrift. Maandelijks worden verschillende gezondheidsthema s behandeld. 12

13 b. Socmut.be is de website van de socialistische ziekenfondsen. Op de site staat informatie over de ziekteverzekering en aanvullende tegemoetkomingen. De website haalt dagelijkse bezoekers (februari 2011). De meeste ziekenfondsen hebben een digitale nieuwsbrief verbonden aan de website. c. Gezondweb is de gezondheidswebsite ( van de socialistische ziekenfondsen. Aan de website is een digitale nieuwsbrief verbonden (zie eerder). d. Inhoudelijke brochures. Rond een reeks gezondheidsthema s hebben we ook gedrukte publicaties. Deze worden verdeeld via de website, evenementen, activiteiten, Logo s en partnerorganisaties. e. Intervisie is een publicatie van het socialistisch ziekenfonds specifiek bestemd voor alle Vlaamse artsen (huisartsen - specialisten). Het verschijnt 4 maal per jaar. Volgende thema s komen aan bod: standpuntverduidelijking rond actualiteitsthema s - informatie brengen over evoluties in de ziekte- en invaliditeitsverzekering verduidelijken van het eigen aanbod. De oplage is ex. f. S-Mail verschijnt driemaandelijks en komt in de bus bij iedereen die voor de socialistische ziekenfondsen werkt in heel Vlaanderen. De artikels die in S-Mail verschijnen zijn meestal kort en hebben als functie de collega s te informeren over de werking van de ziekenfondsen en landsbond. De oplage is ex. g. Het intranet is een netwerk op het internet dat enkel toegankelijk is voor de personeelsleden van het NVSM. Ook via dit kanaal kunnen we activiteiten bekend maken aan eigen personeelsleden. h. Promotiestanden: onze werking wordt ook via beurzen en evenementen gepromoot. Dit gebeurt zowel nationaal (sporadisch) als provinciaal (lokale initiatieven). i. Evenementen zoals de jaarlijkse ledendag Dagje Oostende. Ook in de ziekenfondsen gaan ledendagen door, vaak opgehangen aan het thema gezondheid Gezondheidspromotie binnen de ziekenfondswetgeving Gezondheidsvoorlichting: kernopdracht De dienst Gezondheidsbevordering vervult een van de kernopdrachten van de mutualiteit in het voorlichten van haar leden rond gezondheid. De ziekenfondswet van ( 1 ) omschrijft de ziekenfondsen als verenigingen die het bevorderen van het fysiek, psychisch en sociaal welzijn als streefdoel hebben. Zij oefenen hun activiteiten uit zonder winstoogmerk, in een geest van voorzorg, onderlinge hulp en solidariteit". Deze wet verplicht de ziekenfondsen bovendien minstens een dienst op te richten met als doel het verlenen van hulp, voorlichting, begeleiding en bijstand met het oog op het bevorderen van het fysiek, psychisch of sociaal welzijn. De diensten DMW (Dienst Maatschappelijk Werk), Rechtshulp (Jurimut) en de dienst Gezondheidsbevordering zijn hiervan sprekende voorbeelden. Vergoedingsmechanisme via variabele administratiekosten De landsbonden en ziekenfondsen ontvangen van het RIZIV administratiekosten voor de opdrachten die ze vervullen. Een deel van deze administratiekosten is variabel met het oog op het responsabiliseren van de verzekeringsinstellingen. Het variabele luik heeft betrekking op 10% van het totale bedrag van de administratiekosten van de verzekeringsinstellingen ( 2 ). 1. Voor alle duidelijkheid: het NVSM heeft voor gezondheidsbevordering niet gewacht op de ziekenfondswetgeving van De ziekenfondsen aangesloten bij het NVSM zijn van oudsher actief op het vlak van gezondheidsbevordering o.a. via gezondheidsvakanties voor kinderen. 2. Vastgelegd in het KB van 28/8/2002 betreffende de responsabilisering van de verzekeringsinstellingen met betrekking tot het bedrag van hun administratiekosten. 13

14 Er zijn 10 evaluatiecriteria wettelijk vastgesteld ter beoordeling van de variabele administratiekosten. Deze hebben onder meer betrekking op de tijdigheid en kwaliteit van gegevensverstrekking aan het RIZIV (o.a. inzake de maximumfactuur), (terug)betalingsverplichtingen inzake geneeskundige verstrekkingen en uitkeringen, beleidsvoorbereidende studies, werking inzake adviserende geneesheren en interne controle/audit. Het 10 de criterium heeft betrekking op gezondheidspromotie: De verwezenlijkte inspanningen met het oog op het bevorderen van de gezondheidsopvoeding en het aanmoedigen van het gebruik van minder dure geneeskundige verzorgingsformules, zonder afbreuk te doen aan de kwaliteit van de verstrekte verzorging. De 10 criteria wegen niet allemaal even veel door voor de variabele administratiekosten. De weging varieert van 5, 10, tot 15%. Criterium 10 weegt voor 5% mee. Pas wanneer een landsbond/ziekenfonds alle 10 criteria voldoende heeft gerealiseerd, ontvangt de verzekeringsinstelling het maximale vastgelegde bedrag aan variabele administratiekosten. Geen dubbele financiering Vanzelfsprekend worden de financiële middelen ontvangen van het Vlaams Agentschap Zorg en Gezondheid steeds in rekening gebracht bij het variabel gedeelte administratiekosten. Daardoor is er geen sprake van een dubbele financiering Situering in het werkveld en tendensen op het vlak van gezondheidspromotie Belang landsbonden & ziekenfondsen Landsbonden en ziekenfondsen zijn een unieke partner voor de Vlaamse overheid omdat ze: gezondheid in al zijn verscheidenheid behandelen door een zeer brede werking te hebben die tal van deelterreinen integreert; stabiele, betrouwbare actoren zijn die een ruime continuïteit garanderen; zeer brede lagen van de bevolking bereiken; een zeer groot vertrouwen genieten van de bevolking en beschikken over een breed netwerk van partnerorganisaties; vanuit hun wettelijke opdrachten de verbinding maken tussen gezondheidspromotie en de federale ziekteverzekering; heel wat eigen middelen in hun beleid inzake gezondheidspromotie en ziektepreventie investeren een groot belang hechten aan een kwalitatief hoogstaande en betrouwbare werking voortdurend waken over de effectiviteit van acties en producten opdat deze terecht komen bij de doelgroepen die er het meeste nood aan hebben Tendensen in de sector gezondheidspromotie De sector professionaliseert. Er is het toenemend belang van expertisecentra. Bij de Logo s is er langzaam maar zeker een stijging van het aantal personeelsleden (medisch milieukundigen, rookstopregisseurs, geestelijke gezondheid op school, fusieoperatie). Hogescholen en universiteiten worden ook uitvoerders van gezondheidspromotie. Ze beperken zich niet meer alleen tot het wetenschappelijke kader maar realiseren ook zelf gezondheidsmethodieken (denk maar aan stappen Expertisecentrum Valpreventie losse projecten bij de hogescholen). Gezondheidspromotie is ook een business geworden De voedings- en farma-industrie is zeer actief via websites, online coaching programma s, Lifestyle magazines staan vol gezondheidsinformatie. Er verschijnen regelmatig extra nummers over gezondheidsonderwerpen zoals afslanken, borstkanker en gezond op je 50ste. Het lijkt alsof de commerciële sector de traditionele rol van GVO voor een behoorlijk stuk heeft ingenomen. De kwaliteit van deze gezondheidsinformatie is echter niet altijd gegarandeerd door de onvermijdelijke vermenging met commerciële belangen. Er wordt vaak foutieve, verwarrende en weinig genuanceerde info gegeven. De bevolking kan vaak het kaf van het koren niet meer scheiden, welke informatie is correct en welke niet. Bovendien speelt het internet ook een grote rol in het verspreiden van allerlei gezondheidsinformatie. Voor de digitale revolutie was content maken een exclusief domein van de media en uitgevers van boeken. Maar 14

15 internet heeft dit helemaal omgedraaid. Nu kunnen ook particulieren, vzw s, firma s die het verspreiden van content niet als hun core business hebben, toch naar hartelust informatie verspreiden en daar bovendien erg succesvol in zijn. Internet zorgt voor een ware explosie aan informatie. Kwaliteit, legitimiteit en geloofwaardigheid zijn meer dan ooit belangrijk en daar kunnen de landsbonden en ziekenfondsen een belangrijke rol in spelen. 15

16 B. Doelstellingen beleidsplan Inleiding 1.1. Wetenschappelijke en kwaliteitsvolle onderbouwing werking We hechten groot belang aan de kwaliteit en effectiviteit van onze werking rond gezondheidsbevordering. We erkennen het belang van wetenschappelijk onderbouwd werken aan preventie en het belang van gevalideerde informatie. We engageren ons om hier aandacht aan te besteden in de eigen werking. Deze kwaliteitsvolle werking wordt ondersteund via deze wijzen: Intensieve samenwerking met artsen. Sinds begin mei 2011 is dr. Ivan Van der Meeren, coördinator van de Studiedienst en Voorzitter van de Stuurgroep Gezondheidspromotie ons aanspreekpunt bij de directie van het NVSM. Daarnaast wordt er ook nauw samengewerkt met adviserende geneesheren. Dr. Vera De Groof of een collega leest alle teksten na van de dienst en zetelt ook in de Stuurgroep Gezondheidspromotie. Er wordt ook nauw samengewerkt met de Studiedienst en Onderzoek & Ontwikkeling van het NVSM. In 2010 maakte O&O een studie i.v.m. röntgenfoto s bij rugklachten, gekoppeld aan het project Rugweb.be ( 3 ). Daarnaast doen we ook sinds geruime tijd beroep op freelance experten naar gelang de noodzaak. Momenteel gaat het over diëtiste Claudia Fripont, seksuoloog/psycholoog Ellen Van Looy, psycholoog Marcel Joos, gezondheidspsycholoog/diëtiste Barbara Brunelli, diabeteseducator Martine Van Tichelen en beweegexpert Hanne Proost vast in dienst ( 4 ). Voor de gezondheidswebsite werken we ook samen met artsen van universitaire ziekenhuizen (meestal UG) en andere experten. Naar gelang het dossier wordt er contact opgenomen met een specifieke arts-specialist. Deze personen ontvangen hiervoor momenteel geen vergoeding. De teksten van alle bovenvermelde experten worden nagelezen door de adviserend geneesheer Vera De Groof of haar collega s. Zo wordt er op toegezien dat de informatie correct is. Ook met de partnerorganisaties VIGeZ en VAD hebben we in het verleden samengewerkt voor projecten. VIGeZ (tentoonstelling Resto Resto, workshop etiketten lezen, folder actieve voedingsdriehoek) VAD (promotie de Druglijn en quizzen ivm verslaving). De partnerorganisaties verleenden gratis hun medewerking. Voor meer intensieve samenwerking met VIGeZ i.v.m. tevredenheidsonderzoeken werden in het verleden wel vergoedingen afgesproken. We hopen in de toekomst een vergelijkbare samenwerking te kunnen opzetten (nalezen = gratis intensiever = betalend). We vergroten uiteraard ook onze deskundigheid via consultatie van relevante literatuur en vorming en opleiding (vormingen bij de dienst Vorming & Selectie van het NVSM & partnerorganisaties e.a.). Naast inhoudelijke validering van informatie zoeken we ook op andere wijzen naar kwaliteitsgaranties die een hoge mate van verzekering geven dat onze producten/acties voldoen aan de verwachtingen van de gebruiker/overheden. We baseren ons op een gefundeerde onderbouw, vertrekken van objectief feitenmateriaal, streven naar het maken van verantwoorde keuzes, betrekken de doelgroep actief, schakelen experten in (bv. artikels ledentijdschrift S-Magazine worden voor publicatie ook nog gecheckt door hoofd en eindredacteur), gaan planmatig te werk en evalueren Samenwerking met externe organisaties Ook in de komende beleidsperiode willen we nauw samenwerken met partnerorganisaties, Vlaamse overheid en andere relevante partners. Voor ons is dit duidelijk een inspanningsverbintenis. 3. Meer info over adviserende geneesheren, Studiedienst en Onderzoek & Ontwikkeling vindt u in het luik Partnerorganisaties en relevante deelentiteiten NVSM/ziekenfondsen.- deel A NVSM. 4. Link naar onze freelance Gezondweb experten: 16

17 Met VIGeZ hebben we vergaderd i.v.m. een samenwerking voor volgende gezondheidsdoelstellingen: voeding/beweging, vaccinaties, borstkankeropsporing, suïcidepreventie, ongevallen in de privésfeer, samenwerking met de Logo s en tabak. Voor meer informatie zie bijlage 2 verslag van de vergadering van 15/3/2011. Ook met VAD wensen we verder samen te werken. In de komende maanden willen we met hen de samenwerking bespreken inzake alcoholgebruik en illegale drugs. Andere partnerorganisaties (bv. diabetes, valpreventie) van toepassing op deze oproep zijn op dit ogenblik nog niet definitief bekend Samenwerking met de campagnes van Vlaamse overheid methodieken partnerorganisaties Waar mogelijk gaat de Dienst Gezondheidsbevordering in haar werking linken leggen met de campagnes van de overheid en methodieken van de partnerorganisaties om op deze manier ondersteuning te geven. Het gaat dan meer specifiek over minstens volgende campagnes/methodieken: actieve voedingsdriehoek, vaccinatie initiatieven (seizoensgriep + vaccinatieweek), Fit in je hoofd, Druglijn, 24 uur niet roken, stappen Aandacht voor specifieke doelgroepen We hebben aandacht voor en houden rekening met kansengroepen (o.a. kansarmoede). We nemen hier rond een inspanningsverbintenis op. Dit vertaalt zich onder meer via volgende terreinen: het gratis ter beschikking stellen van producten, het gebruik van eenvoudige taal, waar nodig teksten laten nalezen door verenigingen gespecialiseerd in kansengroepen, e.a. Bij de gezondheidsdoelstellingen (zie verder) worden een aantal specifieke actiepunten geformuleerd. Onze werking is bedoeld voor alle leden. Toch zien we ook het bijdragen tot de kwaliteitsoptimalisatie van het leven van zieken (onderdeel van onze missie) als één van onze opdrachten. Deze groepen staan in grotere mate blootgesteld aan bedreigingen van hun gezondheid Perimeter van de doelstellingen Deze doelstellingen overlopen de perimeter waarin we in de periode willen werken. Het is duidelijk dat niet alle thema s en resultaatsgebieden evenveel aan bod kunnen komen rekening houdend met het subsidiebedrag zoals voorzien in de oproep. Jaarlijks zal in de jaarplanning worden uiteengezet waar het accent op zal worden gelegd in het specifieke werkingsjaar. De bedoeling is wel dat in de periode alle doelstellingen zoals hier geformuleerd aan bod zullen komen. 2. Doelstellingen beleidsplan GEZONDHEIDSDOELSTELLING BORSTKANKEROPSPORING Strategische doelstelling 1 De dienst Gezondheidsbevordering informeert doelgericht en correct Vlaamse vrouwelijke leden van de socialistische ziekenfondsen tussen jaar over het Vlaams bevolkingsonderzoek borstkankeropsporing. Motivatie voor het werken rond het thema Borstkankeropsporing Borstkanker is in Vlaanderen de meest voorkomende vorm van kanker bij vrouwen en is ook de voornaamste doodsoorzaak bij Vlaamse vrouwen van 40 tot 69. Jaarlijks krijgen vrouwen borstkanker in België (in Vlaanderen meer dan 5.000) en overlijden er (in Vlaanderen overlijdens). Ons land scoort hiermee het hoogst van de hele Europese Unie. Toch overleeft de meerderheid van de vrouwen borstkanker. Naast de leefstijlfactoren speelt borstkankerscreening een belangrijke rol in de preventie. Hoe vroeger borstkanker wordt ontdekt, hoe kleiner de kans op uitzaaiing, hoe beter de genezingskansen en hoe milder de therapie. Door vroeger te ontdekken en steeds beter te behandelen wordt borstkanker een ziekte waar vrouwen nog vele jaren mee kunnen leven. Dit 17

18 zijn de motieven waarom de dienst Gezondheidspromotie deze thematiek opneemt in haar werking. Het gaat dus om een ernstige ziekte en treft een groot aantal vrouwen. Bijna de helft van de vrouwen uit de doelgroep (48%) laat zich momenteel screenen. Veel redenen voor niet-deelname aan het bevolkingsonderzoek zijn gebaseerd op foute informatie over het onderzoek of over borstkanker(cf. rapport niet-participatie borstkankeropsporing Vlaanderen). Daarom zal de dienst de doelgroep van het bevolkingsonderzoek die zij kan bereiken zo correct mogelijk informeren. Motivatie voor de gekozen doelgroep 75% van alle borstkankers komt voor bij vrouwen boven de 50. Doorgaans is een screeningsmammografie bij jonge vrouwen minder efficiënt en schadelijker. Het is nuttiger de deelname op te voeren bij de leeftijdsgroep waar de efficiëntie van het onderzoek wel bewezen is, namelijk tussen 50 en 69 jaar. Vrouwen moeten meer en beter overtuigd worden van het belang en de kwaliteit van het bevolkingsonderzoek. Daarom zal de dienst Gezondheidsbevordering haar communicatie vooral richten naar de vrouwelijke leden van het ziekenfonds tussen 50 en 69 jaar, maar niet steeds exclusief naar leden van het socialistisch ziekenfonds (bv digitale informatie is toegankelijk voor iedereen). Operationele doelstelling 1.1. De personeelsleden (of het personeelslid) die de informatie verspreiden aan de beoogde doelgroep - Vlaamse vrouwen van 50 t.e.m. 69 hebben hun deskundigheid en kennis van de thematiek borstkanker en borstkankerscreening bevorderd tegen het einde van de looptijd van het beleidsplan. Motivatie Doordat de medewerkers van de dienst Gezondheidsbevordering multi-inzetbaar zijn en in het verleden rond diverse thema s werkten, hadden zij niet de tijd om zich meer te bekwamen in specifieke gezondheidsthema s. Door meer prioriteit te geven aan deze strategische doelstelling is bekwaming in het thema borstkanker(opsporing) verantwoord. Dit met het oog op correct en doeltreffender informeren van de doelgroep. Acties De personeelsleden of het personeelslid zal daartoe: een beroep doen op ondersteuning van experten wanneer mogelijk, bv VIGeZ, artsen of professoren. zich bijscholen via vormingen over borstkanker(opsporing) indien de mogelijkheid zich voordoet. literatuur en betrouwbare bronnen raadplegen (bv borstkankeropsporing.be). Resultaatsgebieden Kan passen in volgend resultaatsgebied: Resultaatsgebied 2: Ondersteunen van de uitvoering van wetenschappelijk onderbouwde interventies die bijdragen tot het creëren van gezondheidswinst. Indicatoren Aantal geconsulteerde leerboeken, documentatiebronnen, bijscholingen of contacten met experten. Operationele doelstelling 1.2. Vrouwelijke leden van de socialistische ziekenfondsen tussen jaar ontvangen meer informatie over borstkankeropsporing en borstkanker via de gebruikelijke informatiekanalen van de dienst Gezondheidsbevordering en de socialistische ziekenfondsen. Acties Verzamelen van up-to-date informatie over vroegtijdige opsporing van borstkanker, de procedure van het bevolkingsonderzoek, verschil tussen screeningsmammografie en diagnostische mammografie, borstkanker en de factoren die de kans op deze ziekte vergroten en verkleinen. De dienst Gezondheidsbevordering maakt informatiedragers die ze verspreidt met de bedoeling zoveel mogelijk vrouwen uit de doelgroep te bereiken, via deze kanalen: - het ledenblad S-Magazine (enkel leden) - de websites van de socialistische ziekenfondsen en de gezondheidswebsite (zowel leden als nietleden) 18

19 - het personeelsblad S-Mail - digitale nieuwsbrieven (abonnees= zowel leden als niet leden) - op maat gemaakte mailings wanneer haalbaar Resultaatsgebieden Kan passen in volgende resultaatsgebieden: Resultaatsgebied 1: Aanbieden van informatie en advies Resultaatsgebied 2: Ondersteunen van de uitvoering van wetenschappelijk onderbouwde interventies die bijdragen tot het creëren van gezondheidswinst. Resultaatsgebied 3: Waar nodig bestaande wetenschappelijk onderbouwde methodieken afstemmen op de doelgroep van de ziekenfondsen en hun leden. Indicatoren Indicator 1: verspreide informatie/acties is gebaseerd op gevalideerde richtlijnen in samenwerking met relevante partners/experten (bv. Agentschap Zorg & Gezondheid, VIGeZ, consortium Borstkankerscreening, eigen experten) Indicator 2: aantal verspreide exemplaren van een tijdschrift of nieuwsbrief (voor standaard oplages zie 2.6. Communicatiekanalen), waarin info over borstkanker(opsporing) verscheen Indicator 3: aantal artikels over borstkanker(opsporing) op de eigen websites (voor standaard oplages zie 2.6. Communicatiekanalen) Indicator 4: aantal publicaties of informatiedragers over borstkanker(opsporing) Operationele doelstelling 1.3. De dienst Gezondheidsbevordering selecteert tegen 2016 via welk kanaal en op welke wijze (folder, flyer of ander communicatiemiddel) ze de informatie in eenvoudige taal ook kan overbrengen op kansarme en allochtone vrouwen van 50 t.e.m. 69 jaar. Acties Oriënterende gesprekken met een aantal intermediairen. Mogelijke intermediairen zijn bijvoorbeeld bepaalde diensten van de socialistische ziekenfondsen, de vrouwenvereniging VIVA-SVV, met Wijkgezondheidscentra, Logo s, om af te toetsen waar opportuniteiten liggen voor het realiseren van deze doelstelling. Selectie van mogelijke partner die bereid is om in samenwerking deze doelstelling te realiseren. Eventueel ontwikkelen nieuwe/aangepaste informatiedrager of gebruik maken van bestaande informatiedragers (bv die van VIGeZ) naar de kansarmen uit de doelgroep. De communicatie verspreiden waar mogelijk. Resultaatsgebieden Kan passen in volgende resultaatsgebieden: Resultaatsgebied 1: Aanbieden van informatie en advies Resultaatsgebied 2: Ondersteunen van de uitvoering van wetenschappelijk onderbouwde interventies die bijdragen tot het creëren van gezondheidswinst. Resultaatsgebied 3: Waar nodig bestaande wetenschappelijk onderbouwde methodieken afstemmen op de doelgroep van de ziekenfondsen en hun leden. Indicatoren Indicator 1: verspreide informatie/acties is gebaseerd op gevalideerde richtlijnen in samenwerking met relevante partners/experten (bv. VIGeZ, verenigingen waar armen het woord nemen, Wijkgezondheidscentrum, e.a.) Indicator 2: selectie van een samenwerkingspartner met ervaring in de doelgroep Indicator 3: omschrijving van concreet initiatief, communicatiedrager en draagwijdte Indicator 4: gesprekken met intermediairen GEZONDHEIDSDOELSTELLING VOEDING EN BEWEGING 19

20 Strategische doelstelling 2 De dienst Gezondheidsbevordering biedt aan de leden van de socialistische ziekenfondsen deskundige informatie over een gezonde levensstijl met focus op meer bewegen, evenwichtiger eten en het nastreven van een gezond gewicht. Motivatie voor het werken rond het thema voeding en beweging De laatste jaren worden we alsmaar zwaarder. Slechte voeding en te weinig beweging spelen een hoofdrol in de opmars van obesitas. De Belgische volwassen bevolking heeft een gemiddeld BMI van 25 of meer (54% van de mannen en 40% van de vrouwen), wat gelijk staat aan overgewicht. 14% is echt zwaarlijvig (met een BMI van 30 of meer). Vanaf een BMI van 25 stijgt de kans op morbiditeit en mortaliteit. Overgewicht en obesitas kunnen namelijk leiden tot de ontwikkeling van ziektes als kanker, hart- en vaataandoeningen, diabetes type 2, hypertensie, osteoporose en valpartijen. Wat nog meer verontrustend is, is dat al 18% van de jongeren van 2 tot en met 17 jaar overgewicht heeft. In de leeftijdsgroep 5 tot 9 jaar is dat zelfs 22%. Dit is extra verontrustend omdat overgewicht bij kinderen bijdraagt tot de epidemie van overgewicht bij volwassenen ( 5 ). Motivatie voor de gekozen doelgroepen Binnen het thema voeding en beweging richten we ons in de eerste plaats tot kinderen en jongeren. De kindertijd is de beslissende levensfase voor het verwerven van een gezonde levensstijl met evenwichtige en gevarieerde voedingsgewoonten en voldoende beweging. Het is dan ook belangrijk om in deze fase acties op maat uit te voeren. De school is voor de doelgroep kinderen een belangrijke leefomgeving. De impact ervan op het gedrag van haar leerlingen of studenten mag niet worden onderschat ( 6 ). We kiezen er daarom voor om hen via deze weg te benaderen. Daarnaast mogen we de kansengroepen niet vergeten. We proberen een extra inspanning te leveren om ook deze doelgroep te informeren over gezonde voeding en beweging. Daar het gemiddelde BMI bij de algemene populatie nog steeds zo hoog is, mogen we ook het volwassen publiek niet vergeten. Een laatste risicogroep waar we extra aandacht op willen vestigen, is de doelgroep van diabetespatiënten. Deze ziekte, en dan vooral diabetes type 2, komt steeds meer voor onder de bevolking. We kunnen terecht spreken van een gezondheidsprobleem. De prevalentie van type 1 en type 2 diabetes bij volwassenen samen wordt geschat op 8,0 % van de volwassen Belgische bevolking. Dit zal verder oplopen tot 9,6 % of 1 op 10 volwassen Belgen in ( 7 ). De overgrote meerderheid van de diabetespatiënten (90%) lijdt aan diabetes type 2. Om deze evolutie tegen te gaan, willen we gerichte acties ondernemen om de algemene bevolking beter te informeren over gezonde voeding en lichaamsbeweging. Het is ook belangrijk om hierbij aandacht te besteden aan de diabetespatiënten zelf, die door hun ziekte vaak extra kans lopen om complicaties te krijgen. Operationele doelstelling 2.1. De dienst Gezondheidsbevordering stimuleert bij voornamelijk kansengroepen uit het basisonderwijs een juistere kijk op het eigen voedings- en beweegpatroon. Het totaalproject rond gezonde voeding dat we aanbieden, omvat een koelboxspel, tentoonstelling Resto Resto, werkboekjes en een kookboekje voor de ouders en leerkrachten ( 8 ). De afzonderlijke elementen worden al enkele jaren met succes verspreid naar basisscholen en andere organisaties (gemeenten, Logo s, enz.). De tentoonstelling werd in 2010 in samenwerking met VIGeZ (voedingsexperte Erika Van Hauwaert) herwerkt. De herwerking wordt in 2011 door VIGeZ (wetenschappelijke experte Veerle Stevens) via een tevredenheidsmeting onderzocht. In het kader van deze beleidsperiode willen we het project blijven verspreiden en ook een aantal inspanningen doen om nieuwe leerlingen te bereiken. We willen ons hierbij specifiek concentreren op kansengroepen. Kansengroepen hebben een hoger gezondheidsrisico. Het project is heel visueel en heel toegankelijk. Dit 5. Gezondheidsenquête Vlaams Actieplan voeding en beweging 7. Website Vlaamse Diabetesvereniging, opgehaald op 2/3/11 8. Meer info over Resto Resto op deze link 20