Ethiek als stagevaardigheid een leerlijn ethiek
|
|
- Rosa Kuiper
- 6 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Ethiek als stagevaardigheid een leerlijn ethiek Dit artikel is verschenen in Onderwijs en gezondheidzorg, oktober De ingeleverde tekst is hieronder hier en daar verbeterd. Voor nieuwe ontwikkelingen bij de bachelor verpleegkunde bij de HU zie het artikel 'Reflectie en ethiek: samenhang en onderscheid', aug. 2016, op deze zelfde site. Inleiding In dit artikel zal het huidige ethiekprogramma van de bacheloropleiding verpleegkunde aan de Hogeschool Utrecht (HU) gepresenteerd worden. 1 De laatste tien jaar heeft ethiek daar een significante ontwikkeling doorgemaakt. Het oude theorieonderwijs bleek weinig effectief. Vierdejaars studenten bleken bijvoorbeeld niet morele problemen te kunnen benoemen overigens geen geïsoleerd voorkomend fenomeen. 2 Het huidige ethiekonderwijs bestaat bij de HBO-V in Utrecht primair uit vaardigheidslessen. Deze lessen zijn aan de stage gekoppeld en vinden op dagen plaats waarop de studenten terugkomen van stage. Je kunt deze ontwikkeling kenschetsen als geleid door de volgende vraag: hoe kan het vak ethiek verpleegkundestudenten effectief toerusten voor de (verschillende) morele ervaringen zoals zij tijdens hun stage meemaken? De presentatie van het ethiekprogramma in dit artikel wil een bijdrage zijn aan de discussie onder welke condities ethiek het beste aan een beroepsopleiding als verpleegkunde onderwezen kan worden, welke inhouden op welk moment het beste aan de orde kunnen komen en in welke mate deze inhouden geïntegreerd met andere thema's aangeboden kunnen worden. 3 Ethisch redeneren De basis van het ethiekprogramma wordt gevormd door de training ethisch redeneren tijdens de stageperiode in het tweede studiejaar. Dit fundament wordt gelegd door ethiekdocenten. Het doel ervan is allereerst het leren herkennen van morele problemen voor zover deze op microniveau (relatie zorgvrager-zorgverlener) voorkomen. Bovendien leren studenten er deze problemen volgens een schema van 17 stappen te analyseren. Dit stappenplan is erg gedetailleerd omdat het in het begin noodzakelijk is studenten stapje voor stapje door de vele facetten van een moreel probleem te loodsen. 4 In het kader ervan komen onder meer zorgethische gezichtspunten aan de orde, zoals de wijze waarop de zorg ontvangen wordt en het perspectief van de zorgvrager. De ethische kennis en vaardigheid die studenten zich moeten eigen maken is heel basaal, met name het kunnen toepassen van de begrippen morele vraag, morele waarden, niet-morele (eigen)belangen en morele kwaliteiten (die in een introductiecollege geïntroduceerd worden). In de derde workshop staat een oefening in moreel beraad centraal. De individuele toetsopdracht bestaat uit de bespreking van een door de student zelf meegemaakte casus volgens het stappenplan. Deze bespreking wordt vooraf
2 gegaan door een beschrijving van de eigen waarden in de zorg. Deze laatste deelopdracht wil de studenten direct op hun eigen betrokkenheid aanspreken. Tijdens de workshops van de training is er veel ruimte om eigen casussen in te brengen en bepaalde facetten ervan te bespreken. Tijdens de eerste twee workshops wordt daarnaast geoefend met papieren casussen die ontleend zijn aan studenten uit eerdere jaren. Het gezamenlijk bespreken van een casus van een student zou deze immers ongeschikt maken voor gebruik als toetscasus. Het voordeel van een papieren casus is bovendien dat de inhoud het gezichtsveld van studenten kan verbreden en de aandacht kan vestigen op typen ervaringen waarover zij nog niet over gereflecteerd hebben (bijv. culturele diversiteit, gedrag van collega s). Uiteraard worden studenten bij de bespreking ervan op soortgelijke ervaringen aangesproken. De training ethisch redeneren wordt voorafgegaan door een probleemgestuurde opdracht in de theorieperiode van het eerste jaar. Daarbij is een bepaalde ervaring van een stagiair het uitgangspunt. Aan de hand daarvan maken de studenten kennis met wat een moreel probleem is en wat morele waarden inhouden en hoe je deze formuleert. Een opdracht van een casusbespreking tijdens de stage, gerelateerd aan deze begrippen en aan de beroepscode is nog in de ontwerpfase. Bedrijfsethiek In het derde jaar komt bedrijfsethiek ofwel organisatie-ethiek aan de orde. Hierbij krijgt het mesoniveau en dus het organisatorische kader aandacht, met name het beleid of de cultuur van een instelling of van een afdeling daarvan. Onderzoek suggereert dat bij morele problemen de organisatorische context nu een veel belangrijkere rol in de verpleegkundige praktijk speelt dan voorheen. 5 Doel van de opdracht is studenten inzicht te geven in de eisen en gewoonten van een organisatie voor zover deze met een moreel probleem samenhangen. Dat vormt een voorwaarde om ermee te kunnen omgaan. De opdracht wordt door studenten individueel of in een groepje uitgevoerd. Eerst wordt een moreel probleem gekozen dat de betrokken studenten zelf hebben meegemaakt. Het gekozen probleem moet niet alleen een organisatorische kant hebben maar ook zorggerelateerd zijn (dus te maken hebben met de kwaliteit van zorg). Te denken valt bijvoorbeeld aan een slechte planning in de thuiszorg waardoor de verpleegkundigen te laat of juist te vroeg bij cliënten arriveren, het regelmatig niet-douchen van patiënten vanwege personele onderbezetting, het laten zien van laboratoriumuitslagen aan patiënten door verpleegkundigen of het verplaatsen van claimende patiënten op hun verzoek naar een éénpersoonskamer. Het probleem wordt vervolgens geanalyseerd volgens een verkorte en
3 aangepaste versie van het stappenplan dat bij ethisch redeneren gebruikt wordt (de nummering van de stappen is daaraan ontleend). Stappenplan bij een bedrijfsethisch probleem I.B: Wat is de morele vraag? II.B: Analyse van de organisatie voor zover relevant.* Aandachtspunten hierbij zijn: betrokken partijen en hun belangen, wijze van beleidsvorming, beïnvloedende factoren, aard van de organisatiecultuur. II.C-E: Formulering van argumenten en de waarden en belangen daarbij. In overeenstemming met de aard van de opdracht zullen in ieder geval, naast argumenten vanuit professionele waarden, ook argumenten vanuit belangen van de organisatie vermeld moeten worden.* III.A: Een afweging. Geef de waarde(n) en eventueel het belang aan waardoor jij je laat leiden en licht dit toe. III.B: De ontwikkeling van een strategie om het probleem aan te pakken. Geef aan hoe je tot een bepaald beleid van de afdeling (organisatie) inzake het morele probleem kunt komen. Maak hierbij onderscheid tussen wat op korte termijn mogelijk is en wat op langere termijn. Geef in het kader van deze stap je rekenschap van de voor- en nadelen van het voorgestane beleid voor de verschillende betrokkenen*. III.C: Welke morele kwaliteiten zijn nodig voor de uitvoering van deze strategie? * Gebruik in dit verband bedrijfsethisch gerelateerde literatuur. De opdracht bedrijfsethiek en ook die van normatieve professionaliteit (zie hierna) zijn op de volgende manier ingebed in de onderwijsorganisatie. Het uitwerken van de opdrachten wordt ondersteund door een hoorcollege en een workshop. De workshops worden zowel door ethiekdocenten als enkele verpleegkundedocenten gegeven. Op deze wijze blijft ethiek geen eilandje binnen de opleiding. De opdrachten maken als toetsen deel uit van het stageportfolio. De workshop bij bedrijfsethiek kan beginnen met een rondje naar aanleiding van de vraag aan welke morele problemen de studenten in verband met de opdracht denken. Bij een casus kan gevraagd wordt wat de morele vraag is, wat de link met de organisatie precies is en of dat wel voldoende in de vraag tot uitdrukking komt. In overleg met de studenten kan daarna een van de genoemde problemen uitgekozen worden voor een globale bespreking. Aan de ene kant beoogt deze bespreking de kennis van ethische begrippen op te frissen. Anderzijds wil deze bespreking de organisatorische kanten van het probleem bij de analyse en het plan van aanpak naar voren halen. Dat is belangrijk want de uitwerking van de opdracht wil nog wel eens in meerdere of mindere mate op microniveau blijven steken. Normatieve professionaliteit In het laatste studiejaar van de verpleegkundige beroepsopleiding staat normatieve professionaliteit centraal en dus het juist handelen als professional. Het begrip geeft aan dat het zich bezighouden met het morele in de beroepspraktijk in het betere geval niet enkel plaatsheeft tijdens incidenten (ondervonden problemen) maar eigen is aan een professionele
4 houding van de verpleegkundige. In vergelijking met de vorige programmaonderdelen ligt de focus van de opdracht nu uitdrukkelijker op het handelen. De opdracht is daarbij toegespitst op verantwoordelijkheid nemen en zich verantwoorden. Het doel ervan is allereerst de competentie van juist handelen in een organisatorische context te vergroten. Een ander doel is de eigen visie op de zorg zoals die in het handelen tot uiting komt te kunnen verwoorden en zich er rekenschap van te kunnen geven. Het vertrekpunt van de individuele opdracht is een bepaalde interventie in het kader van een moreel probleem welke de student zelf heeft uitgevoerd. De gekozen interventie moet het karakter hebben van verantwoordelijkheid nemen met het oog op goede zorg. Voorbeelden hiervan zijn voorbeeldgedrag, het aanspreken van collega s op hun gedrag of de effecten daarvan, het hebben van een moreel overlegmoment met bijvoorbeeld een leidinggevende of het organiseren van een moreel beraad. Een illustratie van voorbeeldgedrag vormt de volgende casus. Door een schoonmaker werden abusievelijk plastic zakken met kleding weggegooid. De getroffen patiënte klaagde hierover maar de verpleegkundigen gingen hier echter niet op in. Toen de stagiair enkele dagen na het incident dienst had zorgde hij ervoor dat de patiënte een schadevergoeding kreeg. De patiënte was daarna voldaan. Een ander voorbeeld van een interventie is het vasthoudend bij een arts de vraag opwerpen of een intensief onderzoek bij een terminale patiënt wel echt nodig is. Opdracht normatieve professionaliteit 1) Schrijf je ervaring met een bepaalde interventie, je casus, uit. Je beschrijft de situatie zowel op micro- als mesoniveau. Je beschrijft niet alleen de interventie maar ook de effecten ervan. 2) Analyseer nu de casus: o Formuleer het morele probleem dat aan de orde was. o Analyseer welke morele waarden, (niet-morele) belangen, morele houdingen / kwaliteiten bij de verschillende partijen die in de beschreven situatie een rol speelden (zowel op micro- als mesoniveau). o Verhelder de morele uitgangspunten van de interventie. Welke argumenten en waarden liggen er (impliciet) aan ten grondslag? Zijn er bepaalde gewoonten, beleid of belangen die de interventie trachtte te doorbreken? o Heb je persoonlijke belemmeringen ervaren om de interventie uit te voeren? Probeer te benoemen wat de achtergrond daarvan is. o Zijn er andere interventies i.v.m. het morele probleem overwogen? Of zijn die in ieder geval achteraf goed denkbaar? Zouden deze beter of minder goed zijn? Waarom? 3) Je maakt daarnaast duidelijk voor welke visie op zorg jij staat. Beschrijf mede op basis van literatuur hoe je over vakkundige en normatieve professionaliteit denkt. Beschrijf je morele uitgangspunten (waarden, normen, kwaliteiten) in de zorg, de achtergronden ervan en de ontwikkeling die deze tijdens je opleiding hebben doorgemaakt. Geef ten slotte het verschil aan met de visie van de afdeling en welke plaats de interventie in kwestie in jouw visie op zorg inneemt. 4) Na dit werkstuk geschreven te hebben vraag je om feedback van twee medestudenten of collega s in de verpleging. In een bijlage bij je werkstuk geef je hun commentaar weer en geef je vervolgens aan wat jij ermee kunt.
5 Als opwarmertje kun je de workshop bij normatieve professionaliteit beginnen met de vraag wat de deelnemers zich bij goede zorg voorstellen en of zij ervaringen hebben dat de zorg op een bepaald moment tamelijk drastisch bijgestuurd werd. Houd daarna een rondje: welke specifieke interventies hebben studenten in gedachten? En hoe zij denken de opdracht uit te werken? Bij dit rondje wordt degene die aan de beurt is nader bevraagd. Daarbij komt niet alleen het feitelijk-praktische aan de orde maar wordt ook de mental map van de student onderzocht (bijv. Wat versta jij onder goede zorg? ) en kan deze ter discussie gesteld worden ( Is dit nu wel echt goede zorg? ). Slotbeschouwing In ruim tien jaar is het bovenstaande programma tot stand gekomen. Zoals aangegeven is dat gebeurd op geleide van de relevantie voor de stage en daarmee, mag men aannemen, ook voor het beroep. Het programma is verder ontwikkeld op basis van toetsresultaten en studentevaluaties. Gestreefd is ernaar, binnen het beperkt aantal uren voor ethiek (naar schatting nu in het totaal tegen der 40 uur studiebelasting), tot een zo optimaal programma te komen. De theorie die studenten zich eigen maken blijft tamelijk beperkt. Tijdens de keuzecursus ethiek (minorprogramma) is meer ruimte voor verdieping (zoals in begrippen als autonomie of privacy, ethische benaderingen als zorgethiek en benadering volgens de vier principes en specifieke onderwerpen als bijv. dwang en drang of reanimeren). Er is nog geen onderzoek gedaan naar de effectiviteit van het ethiekprogramma. Een zekere herhaling is kenmerkend voor het programma, het duidelijkst bij bedrijfsethiek in relatie tot ethisch redeneren. Door deze herhaling mag men verwachten dat kennis van basisbegrippen en bepaalde analytische vaardigheden beter beklijven. Er valt daarnaast iets te zeggen over de relevantie van het programma zoals ervaren door studenten. Dat geldt dat met name voor de training ethisch redeneren. Studenten merken nogal eens op dat zij vóór deze training (die pas later in de stage van een half jaar plaatsvindt) geen enkel moreel probleem op hun stageplek zagen maar daarna juist legio. Ook geven zij herhaaldelijk als winst ervan aan dat zij door het stappenplan een moreel probleem vanuit meerdere invalshoeken zijn gaan bekijken. De nauwe verbinding van ethiekonderwijs en stage helpt de relevantie van ethiek naar studenten toe duidelijk te maken. Er moet echter ook op gewezen worden dat dit niet vanzelfsprekend is. Als studenten op de stageplaats in beslag genomen worden door de werkzaamheden die verricht moeten worden, dan is er een redelijke kans dat studenten deze mentaliteit mee naar school nemen en dus weinig interesse voor morele problemen tonen. De motivatie van studenten voor ethiek hangt dus deels ook af van de ruimte die de praktijk
6 van de zorgverlening biedt. Dat suggereert dat een nauwere samenwerking met de stageinstellingen op dit gebied wenselijk is. Noten 1 Bij de opleiding huidtherapie bestaat een soortgelijk programma. 2 Uit de literatuur komt de effectieve verbinding van theorie en (het leren van) praktijkervaringen als een hoofdprobleem bij het ethiekonderwijs naar voren. Zie m.n. M.S. Munk, Ethiek in zorgopleidingen en zorginstellingen een achtergrondstudie, Zoetermeer: Centrum voor ethiek en gezondheid, 2005 (voor een overzicht door T. Klompenhouwer van het ethiekonderwijs indertijd, zie bijlage 7; voor de HBO-V aan de HU zie p. 99 en 116); A. Hoekstra, M. Snackey, B. Schutijser, B. Cusveller, Ethiekonderwijs binnen de HBO-V, TvZ, 2009, no. 7/8, 29-32, met op p. 33 een leerzaam interview van TvZ met H. van Dartel. 3 Vgl. B. Cusveller, P. Brandwagt, K. van den Berk en M. Fetter, Contouren voor ethiekonderwijs aan verpleegkundigen, TvZ, 2011, no. 4, (op p. 42 een overzicht van wat men van het ethiekonderwijs op een HBO-V mag verwachten op grond van landelijke beleidsdocumenten). 4 De lezer kan enige indruk hiervan krijgen middels de verkorte en aangepaste versie ervan in de volgende sectie over bedrijfsethiek. Voor een uitvoerige bespreking van het stappenplan en een operationele beschrijving van de begrippen eruit moet verwezen worden naar C. den Hertog, Ethische reflectie, Hs. 6 in R. Koetsenruijter en W. van der Heide, Reflecteren: Handvatten voor verpleegkundigen, Den Haag: Lemma, 2008, p Een nieuwe druk met een grondige herziening van dit hoofdstuk zal naar verwachting in 2014 verschijnen. 5 Zie A. Struijs en S. van der Vathorst, Dilemma s van verpleegkundigen en verzorgenden, Den Haag: Centrum voor ethiek en gezondheid / Raad voor de Volksgezondheid en Zorg, 2009.
Toetsverslag van ethisch redeneren (onderdeel van verpleegkundige beroepsethiek)
[Ter inleiding Hieronder wordt een voorbeeld van een format voor toetsuitwerking getoond Bij ethisch redeneren moeten studenten onder meer een inleiding schrijven over hun eigen waarden en belangen in
Nadere informatieInleiding in de bedrijfsethiek / organisatie-ethiek
Inleiding in de bedrijfsethiek / organisatie-ethiek Versie sept. 2016 Praktijkleren 3 e jaar Onderdeel van verpleegkundige beroepsethiek Cok den Hertog De opdracht in het kort (zie verder de cursushandleiding)
Nadere informatieNormatieve professionaliteit
Normatieve professionaliteit Versie sept. 2016 Praktijkleren 4 e jaar Onderdeel van verpleegkundige beroepsethiek Cok den Hertog De opdracht in het kort (zie verder de cursushandleiding) Een bepaald handelen,
Nadere informatieEthisch redeneren. Ofwel: ethische reflectie. Cok den Hertog. Instructiecollege voor verpleegkundigen i.o. (versie sept. 2014)
Ethisch redeneren Ofwel: ethische reflectie Instructiecollege voor verpleegkundigen i.o. (versie sept. 2014) Cok den Hertog Wat is ethiek? Ethiek is een systematische bezinning op wat goed of slecht /
Nadere informatieGoed verplegen. Kernelementen van een verpleegkundige beroepsethiek. Een voorstel. Oostende 19 maart 2018
Goed verplegen Kernelementen van een verpleegkundige beroepsethiek. Een voorstel. Oostende 19 maart 2018 Uitgangspunten en overwegingen Definities ethiek: 1. Systematische reflectie op waarden en normen
Nadere informatieEthisch redeneren Ofwel: ethische reflectie
Ethisch redeneren Ofwel: ethische reflectie (Versie augustus 2016) Onderdeel van verpleegkundige beroepsethiek Cok den Hertog Wanneer moet je aan een moreel (ethisch) probleem denken? Je moet hieraan denken
Nadere informatieOpleiding Verpleegkunde Stage-opdrachten jaar 3
Opleiding Verpleegkunde Stage-opdrachten jaar 3 Handleiding Voltijd Jaar 3 Studiejaar 2015-2016 Stage-opdrachten Tijdens stage 3 worden 4 stage-opdrachten gemaakt (waarvan opdracht 1 als toets voor de
Nadere informatieCursusinformatie Moreel beraad
Cursusinformatie Moreel beraad Cursusdoelen: De cursist kan zelfstandig een moreel beraad leiden volgens de gespreksmethode van Reliëf. De cursist - heeft kennis van basisbegrippen uit de ethiek - kan
Nadere informatieFormat voor het plan van aanpak voor het aanvragen van een ster
Format voor het plan van aanpak voor het aanvragen van een ster Uitwerking Domein Gezondheidszorg Hogeschool Utrecht Honoursforum GZ Onderwerp / thema: Naam student: Studentnummer: Opleiding: Studiejaar
Nadere informatieMoreel Beraad. Roelie Dijkman, specialist ouderengeneeskunde SHDH
Moreel Beraad Roelie Dijkman, specialist ouderengeneeskunde SHDH Wat is goed handelen? Wat en wie bepaalt dat? Ethiek Het systematisch nadenken over normen en waarden die in handelings- en beslissituaties
Nadere informatieEen verkenning van beroepsprofiel, opleidingsprofiel en BoKS
Ethische basiskwalificaties van de HBO-verpleegkundige: Een verkenning van beroepsprofiel, opleidingsprofiel en BoKS In de afgelopen jaren zijn enkele nieuwe documenten verschenen die de basiskwalificaties
Nadere informatieBBL-4, topklinisch traject RdGG Pagina 1 van 5 Persoonlijke ontwikkeling Samenwerken
BBL-4, topklinisch traject RdGG Pagina 1 van 5 Inleiding en leerdoelen Als verpleegkundige werk je niet alleen. Je hebt veel contact met anderen, onder andere collega s, patiënten en andere disciplines.
Nadere informatieKwetsbaarheid delen in de zorg
Kwetsbaarheid delen in de zorg workshop ethische dilemma s 2 oktober 2017 Marita de Kleijne, Commissie Ethiek dr. Hans van Dartel, ethicus Opzet Introductie: ethiek en beroepsvereniging Kwetsbaarheid in
Nadere informatieMinor Toegepaste Psychologie
Minor Toegepaste Psychologie 1 Inleiding Waarom houden mensen zich niet aan dieetvoorschriften? Hoe kan ik ze dan stimuleren om dat wel te doen? Hoe kan ik teamsporters leren om beter om te gaan met zelfkritiek?
Nadere informatieVoorwoord 11 Inleiding 13
Voorwoord 11 Inleiding 13 1 Een gemeenschappelijk perspectief 13 2 Herkenning, reflectie en argumentatie 14 2.1 Herkenning 14 2.2 Reflectie 14 2.2.1 Ethisch kader 14 2.2.2 Términologisch kader 15 2.3 Argumentatie
Nadere informatieLeerplanschema Minor Psychologie
Minor Psychologie 1 Inleiding Waarom houden mensen zich niet aan dieetvoorschriften? Hoe kan ik ze dan stimuleren om dat wel te doen? Hoe kan ik teamsporters leren om beter om te gaan met zelfkritiek?
Nadere informatieSW-B-K1-W2 (C) Maakt een plan van aanpak. Oefenopdracht C Niveau 4 Crebo: Cohort: Geldig vanaf
SW-B-K1-W2 (C) Maakt een plan van aanpak Oefenopdracht C Niveau 4 Crebo: 23185 Cohort: Geldig vanaf 01-08-2015 Colofon * Daar waar hij staat, wordt ook zij bedoeld en omgekeerd. * Waar cliënt staat, kan
Nadere informatieDe DOELSTELLING van de kunstbv-opdrachten & De BEOORDELING:
beeldende vorming De DOELSTELLING van de -opdrachten & De BEOORDELING: Doelstellingen van de opdrachten. Leren: Thematisch + procesmatig te werken Bestuderen van het thema: met een open houding Verzamelen
Nadere informatieJaar 1 Studiejaar 2015-2016
Jaar 1 Studiejaar 2015-2016 Handleiding Zorgstage MHVPOR04P1 Opleiding BMH Auteur: Caroline van Asten 2 Opleiding Bachelor medische Hulpverlening Vierjarige opleiding in het Nederlands Medisch hulpverleners
Nadere informatieBegeleidingsdocument
Student naam FOTO voornaam hogeschool Stagebegeleider naam voornaam Stageplaats instelling afdeling Stagementor naam voornaam Stageperiode van tot PAGINA 1/20 2. INDIVIDUEEL STAGETRAJECT Schrijf neer welke
Nadere informatieHet maken van een casus is een onderdeel van beroepsprestatie 1.5 Zorgen voor veiligheid in onverwachte situaties
Docenthandleiding. Inleiding opdracht 1: schrijven van een casus. Het maken van een casus is een onderdeel van beroepsprestatie 1.5 Zorgen voor veiligheid in onverwachte situaties Voor de leerlingen is
Nadere informatieStudenten handleiding Competentie Ontwikkel Moment
Studenten handleiding Competentie Ontwikkel Moment MBO en HBO studenten 3 de en 4 de jaars, HBO studenten verkorte opleiding en cursisten vervolgopleidingen Jeroen Bosch Ziekenhuis 1 Juni 2014, Jeroen
Nadere informatieNikki van der Meer. Stage eindverslag. Stage Cordaan Thuiszorg.
Nikki van der Meer. Stage eindverslag Stage Cordaan Thuiszorg. Klas: lv13-4agz2 Student nummer: 500631386 Docentbegeleider: Marieke Vugts Werkbegeleider: Linda Pieterse Praktijkopleider: Evelien Rijkhoff
Nadere informatieVorming ergotherapeuten
Vorming ergotherapeuten Hoe kunnen we ethisch denken implementeren in de organisatie DEEL 1: Onderzoek morele stress Studenten zorgopleidingen Leren omgaan met morele stress en het innemen van de handelingsruimte
Nadere informatieDeze vraagstelling is nader toegespitst op de volgende sub-vragen:
Samenvatting Dit proefschrift gaat over ervaringen en leerprocessen in de ontwikkeling van de theorie en praktijk van Moreel Beraad als methode van ethiekondersteuning in de gezondheidszorg. Hoofdstuk
Nadere informatieOPLEIDING tot MBO- VERPLEEGKUNDIGE. Ondersteuningsmagazijn gevorderd 1 BEROEPSTAAK E
OPLEIDING tot MBO- VERPLEEGKUNDIGE Ondersteuningsmagazijn gevorderd 1 BEROEPSTAAK E Albeda college Branche gezondheidszorg Kwalificatieniveau 4 Cohort: 2009-2010 Versie: 3 Fase: Gevorderd 1 Naam Student:.
Nadere informatieDilemmamethode. Formuleer het dilemma:
Dilemmamethode (zie: Jacques Graste, Omgaan met dilemma s. Een methode voor ethische reflectie hoofdstuk 2 in Henk Manschot en Hans van Dartel In gesprek over goede zorg. Overlegmethoden voor ethiek in
Nadere informatieMINIMUMNORMEN VOOR HET MAILVERKEER MET COACH
MINIMUMNORMEN VOOR HET MAILVERKEER MET COACH Aanvullend op het mailverkeer dat de cursist wellicht spontaan zal versturen, beschrijven we in dit document de mailprocedure die de cursist dient te volgen
Nadere informatieMethode voor moreel beraad uit het moresprudentieproject
Methode voor moreel beraad uit het moresprudentieproject Moreel beraad is een dialogische werkvorm waarin het onderzoeken van een casus centraal staat. Het is een stappenplan waarin zowel houdingsgerichte
Nadere informatieVERPLEEGBELEID. Hoorcollege Robert Wagensveld Jaar 3 HBOV
VERPLEEGBELEID Hoorcollege 04-03-2013 Robert Wagensveld Jaar 3 HBOV SITUATIES: ROND 1 PATIËNT OF ROND EEN PATIËNTENGROEP: - Iedereen in het team handelt anders. - Eeuwige discussies over hoe er in een
Nadere informatieKeuzedeel mbo. Zorg en technologie. gekoppeld aan één of meerdere kwalificaties mbo. Code K0137
Keuzedeel mbo Zorg en technologie gekoppeld aan één of meerdere kwalificaties mbo Code K0137 Penvoerder: Sectorkamer zorg, welzijn en sport Gevalideerd door: Sectorkamer Zorg, welzijn en sport Op: 26-11-2015
Nadere informatieToelichting Startbekwaamheidsgesprek voor opleidings- en werkveldexaminatoren
Toelichting Startbekwaamheidsgesprek voor opleidings- en werkveldexaminatoren Dit document is bedoeld om de opleidings- en werkveldexaminatoren te informeren over de achtergronden van het Startbekwaamheidsgesprek.
Nadere informatieToelichting Startbekwaamheidsgesprek voor opleidings- en werkveldexaminatoren
Toelichting Startbekwaamheidsgesprek voor opleidings- en werkveldexaminatoren Dit document is bedoeld om de opleidings- en werkveldexaminatoren te informeren over de achtergronden van het Startbekwaamheidsgesprek.
Nadere informatieLeerjaar 3: Lesopbouw en suggesties (incl. bewijzenblad) voor leerroute A
Leerjaar 3: Lesopbouw en suggesties (incl. bewijzenblad) voor leerroute A Thema 12: Het vinden van werk Praktijkkern c: Kiezen en solliciteren naar passende stageplek Thema Praktijkkern 12. Het vinden
Nadere informatieZorg & Welzijn Opleiding: MBO-verpleegkundige HZP1A HZP9P periode 14 integrale opdracht kwaliteitszorg
Zorg & Welzijn Opleiding: MBO-verpleegkundige HZP1A HZP9P periode 14 integrale opdracht kwaliteitszorg Titel integrale opdracht: Eén loket voor de zorg Uitstroombranche: Verpleeg- en verzorgingshuizen
Nadere informatieHandleiding Coaching/stagereflectie
Fontys Hogeschool Pedagogiek Coaching/Intervisie Minor Forensische Orthopedagogiek 2013-2014 Studiejaar 3 Handleiding Coaching/stagereflectie Voor studenten voltijd Minor Forensische Orthopedagogiek Studiejaar
Nadere informatieWoord vooraf 2 e druk
V Woord vooraf 2 e druk Verpleegkundig, zorgkundig en verzorgend Je zult merken dat in dit boek vaak het woord verpleegkundig gebruikt wordt. Dat is niet omdat verpleegkundig werk belangrijker zou zijn
Nadere informatieDialoog, de weg naar goede zorg
Dialoog, de weg naar goede zorg Inhoud 1. Macro / meso / micro 2. Zorg met aandacht 3. Ethiek ook iets voor ons? 4. Conclusies 2 Macro, meso, micro Macro meso micro Macrosysteem: Wereld Europa Mesosysteem
Nadere informatieCasus Seksuele handelingen als zorgvraag: directe aanpassing beroepscode?
Casus Seksuele handelingen als zorgvraag: directe aanpassing beroepscode? 1. Inleiding In de media was de afgelopen weken uitgebreid aandacht voor de casus van de studente verpleegkunde die geacht werd
Nadere informatieBeweging in veranderende organisaties
Beweging in veranderende organisaties Kilian Bennebroek Gravenhorst Werken met vragenlijsten voor versterking van veranderingsprocessen PROFESSIONEEL ADVISEREN 5 Inhoud Voorwoord 7 Opzet van het boek 9
Nadere informatieModulaire opleiding risico & incidentonderzoek
Inhoud training Ontwikkel uzelf tot de risico- en incidentenanalist binnen uw organisatie. Leer de kennis en vaardigheden die een professionele onderzoeker nodig heeft om incidenten & risico s te analyseren.
Nadere informatieBegrippenkader Studieloopbaanbegeleiding en Reflectie
Begrippenkader Studieloopbaanbegeleiding en Reflectie Kariene Mittendorff, lectoraat Innovatief en Effectief Onderwijs Studieloopbaanbegeleiding Binnen scholen wordt op verschillende manieren gewerkt aan
Nadere informatieStandaard-actieplan stage 1 (PL1)
Standaard-actieplan stage 1 (PL1) Voorbereidingsfase: voorafgaand aan stage 1 Actie Oriëntatie op stage-instelling / achterhalen reistijd / bereikbaarheid Regelzaken: Mantouxtest, dienstkleding, sleutels
Nadere informatie12 augustus 2011 Aan : Van : Afdeling/functie : VTO, opleider Betreft. : OMA scholing leerlingen en stagiaires. Management samenvatting
12 augustus 2011 Aan : Van : Afdeling/functie : VTO, opleider Betreft : OMA scholing leerlingen en stagiaires Management samenvatting Binnen Mondriaan is het de afspraak dat alle medewerkers in de directe
Nadere informatieGewetensvol handelen: Wat houdt dat in? Op zoek naar goede zorg. Claudicatiocongres 10 maart 2016 Mirjam Kleinveld
Gewetensvol handelen: Wat houdt dat in? Op zoek naar goede zorg. Claudicatiocongres 10 maart 2016 Mirjam Kleinveld Mirjam Kleinveld? Praktiserend fysiotherapeut, m.n afdeling geriatrie van het Jeroen Bosch
Nadere informatie1.0 Uitleg themataken en legenda
1.0 Uitleg themataken en legenda 1. In dit inleidend document wordt uitgelegd hoe je kunt werken met de themataken. Je vindt hieronder een toelichting op de symbolen en codes die gebruikt worden bij de
Nadere informatieTekst: structuursheet van de introductie. - Doel. verhelderende woorden: het leren sturen, ander een stap verder helpen, spiegel op gedrag.
KENNISCLIP FEEDBACK GEVEN EN ONTVANGEN FACULTEIT DER RECHTSGELEERDHEID (DOCENT: H.E. VAN ROSSUM) Hester vertelt de theorie van feedback geven en ontvangen (niet geacteerd o.i.d.). Het verhaal wordt ondersteund
Nadere informatieIntercultureel vakmanschap in de stage
Handreiking C Intercultureel vakmanschap in de stage Handreiking voor hsao-opleidingen en stageverlenende instellingen in de jeugdzorg HBO-raad, oktober 2012 Project intercultureel vakmanschap in het hsao
Nadere informatieMinor Analyse, diagnose en verandering van organisaties (ADV)
Minor Analyse, diagnose en verandering van organisaties (ADV) Faculteit Economie en Management 2007/2008 Versie 1 Minor Analyse, diagnose en verandering van organisaties (ADV) Voor wie is deze minor bestemd
Nadere informatie31/08/2015 WERKPLEKLEREN BRUGOPLEIDING. Karen Vansteenkiste WERKPLEKLEREN. Definitie Werkvorm in de brugopleiding Voordelen Kenmerken Voorbeeld
WERKPLEKLEREN BRUGOPLEIDING Karen Vansteenkiste WERKPLEKLEREN Definitie Werkvorm in de brugopleiding Voordelen Kenmerken Voorbeeld 1 Wat is werkplekleren? Werkpleklerenstaat voor leren op en via de leeromgeving
Nadere informatieAfgeronde onderzoeksprojecten Lectoraat Zorg voor Mensen met een Verstandelijke Beperking (periode 2008 2012)
Afgeronde onderzoeksprojecten Lectoraat Zorg voor Mensen met een Verstandelijke Beperking (periode 2008 2012) In de periode 2008-2012 heeft het Lectoraat Zorg voor Mensen met een Verstandelijke Beperking
Nadere informatieOPDRACHTEN BIJ THEMA 11 BELEID
OPDRACHTEN BIJ THEMA 11 BELEID Beleid is alleen nodig als je iets gaat veranderen. INLEIDING Het beleid van een organisatie bepaalt hoe je moet werken en wat de bestuurders belangrijk vinden. Dat beleid
Nadere informatieBBL-4, topklinisch traject RdGG Pagina 1 van 5 Persoonlijke ontwikkeling Reflecteren
BBL-4, topklinisch traject RdGG Pagina 1 van 5 Inleiding en leerdoelen Reflectie is de weerkaatsing van licht in bijvoorbeeld een spiegel. Reflectie zoals je dat in deze opdracht zult leren is eigenlijk
Nadere informatieDe Haagse Hogeschool Faculteit voor gezondheid, voeding en sport. HBO-Verpleegkunde Voltijd/Deeltijd/Duaal Studiejaar: Jaar: 4
De Haagse Hogeschool Faculteit voor gezondheid, voeding en sport HBO-Verpleegkunde Voltijd/Deeltijd/Duaal Studiejaar: 216-21 Jaar: Afstudeerfase Onderdeel: Meesterproefgesprek Rol van zorgverlener, regisseur,
Nadere informatie38 Tijdschrift Geestelijke Verzorging jaargang 16 nr 71
38 Tijdschrift Geestelijke Verzorging jaargang 16 nr 71 Waarden in perspectief Moreel beraad binnen de Isala klinieken Najaar 2009 ben ik door de Raad van Bestuur van de Isala klinieken aangesteld als
Nadere informatieOpleiding: HBO-V, Hogeschool van Amsterdam
Naam student: Roos Wiggelendam Klas: 2A2 Studentnummer: 500634829 Docent: D. Kronenburg Opleiding: HBO-V, Hogeschool van Amsterdam Datum: 14/06/2013 Inhoudsopgave Inleiding Blz. 3 Casus Blz. 4 Leerdoelen
Nadere informatieOVERZICHT INHOUD TRAINING
OVERZICHT INHOUD TRAINING Ouderschap Blijft BIJEENKOMST 1 Kennismaking en informatie over Ouderschap Blijft BIJEENKOMST 2 Motiverende gespreksvoering BIJEENKOMST 3 Oplossingsgericht werken BIJEENKOMST
Nadere informatieLW-taak 27 Taalaanbod thuis Taalondersteuning. thuis
Leerwerktaak (LWT) Moeilijke oudergesprekken 15 Contacten tussen school en ouders 26 gesprekken voeren met ouders 27 Taalaanbod thuis Taalondersteuning thuis 32 Moeilijke oudergesprekken Leerwerktaak (LWT)
Nadere informatieSW-B-K1-W3 (C) Oefenopdracht C Niveau 4 Crebo: Cohort: Geldig vanaf
SW-B-K1-W3 (C) Versterkt de eigen kracht van de groep Oefenopdracht C Niveau 4 Crebo: 23185 Cohort: Geldig vanaf 01-08-2015 Colofon * Daar waar hij staat, wordt ook zij bedoeld en omgekeerd. * Waar cliënt
Nadere informatieRobert Meijburg, VSggz & opleider Parnassia Groep
Robert Meijburg, VSggz & opleider Parnassia Groep (potentiele) belangenverstrengeling Geen Voor deze bijeenkomst mogelijk relevante relaties met bedrijven Nee Sponsoring/ onderzoeksgeld Honorarium Aandeelhouder
Nadere informatiea. Welke van die vier principes wordt door de huidige politiek van de medische sector een beetje verwaarloosd?
Vraag 1 Wat is een ethische commissie? Waarom is het verpleeghuis Reggeland begonnen met een ethische commissie? Vraag 2 Welke drie zaken bij het personeel worden beïnvloed door het functioneren van de
Nadere informatieTraining. Talentherkenning
Training Talentherkenning Colofon Uitgeverij: Edu Actief b.v. 0522-235235 info@edu-actief.nl www.edu-actief.nl Auteur(s): Nienke Koopman Inhoudelijke redactie: Ariëlle Potter Titel: Talentherkenning ISBN:
Nadere informatieWorkshop Positieve gezondheid in hbo-onderwijs Hélène van den Nieuwenhoff
Workshop Positieve gezondheid in hbo-onderwijs Werkconferentie Positieve gezondheid in opleiding en praktijk Zorgacademie Midden-Brabant, 25 oktober 2017 Hélène van den Nieuwenhoff Fontys Hogeschool Mens
Nadere informatieOnderwijs-pedagogische visies van mbo-docenten
Onderwijs-pedagogische visies van mbo-docenten Do-mi-le 15 mei 2014 Carlos van Kan Onderzoeker carlos.vankan@ecbo.nl Mijn professionele interesse Het helpen ontwikkelen van een kritisch onderzoeksmatige
Nadere informatieIN DE GEZONDHEIDSZORG
BASISBOEK ETHIEK & RECHT IN DE GEZONDHEIDSZORG JOHAN LEGEMAATE & GUY WIDDERSHOVEN [ REDACTIE] B O OM Inhoud Voorwoord 11 1 Een inleiding over de ethiek Guy Widdershoven 1.1 Inleiding 15 1.2 Betekenis van
Nadere informatieOPLEIDING tot MBO- VERPLEEGKUNDIGE. Ondersteuningsmagazijn. Beroepstaak E Beginner
OPLEIDING tot MBO- VERPLEEGKUNDIGE Ondersteuningsmagazijn Beroepstaak E Beginner Albeda college Branche gezondheidszorg Kwalificatieniveau 4 Crebo 95 Versie: Juli 2013 Fase: beginner Naam deelnemer:. 2
Nadere informatieStellingen en uitleg over talentgerichte ontwikkeling op de basisschool
Stellingen en uitleg over talentgerichte ontwikkeling op de basisschool Stellingen Het begrip Talent zegt vooral iets over de capaciteiten van een leerling. Sommige leerlingen hebben meer talent dan anderen.
Nadere informatieUtrecht, september 2010 Gerjoke Wilmink directeur Nibud
Voorwoord Ongeveer twee jaar geleden publiceerde het Nibud Geld en Gedrag, Budgetbegeleiding voor de beroepspraktijk. Het boek werd enthousiast ontvangen door het werkveld, vooral vanwege de competenties
Nadere informatieEindverslag stage jaar 1
Eindverslag stage jaar 1 In de stagegids jaar 1 kun je alle achtergrondinformatie over de stage vinden. In de bijlage van de stagegids staat ook een overzicht (tabel) met alle documenten die van belang
Nadere informatieBeoordelingskader aanvraag Noloc-erkenning
Beoordelingskader aanvraag Noloc-erkenning Richtlijnen voor kandidaten, mentoren en beoordelaars 16 mei 2018 CURRICULUM VITAE (CV) CV, algemeen Het cv is beroepsgericht van aard -> geeft een goed beeld
Nadere informatieUkon congres Workshop Eigen regie bij ouderen, hoe kijk jij daar tegen aan?
Ukon congres 7-4-2016 Workshop Eigen regie bij ouderen, hoe kijk jij daar tegen aan? Met 25 deelnemers gingen we aan vier tafels in gesprek over eigen regie. Allereerst deelden we beelden over wat we onder
Nadere informatieECTS-fiche. 1. Identificatie. Graduaat Maatschappelijk werk Module Geïntegreerde competentieverwerving 3. Lestijden 40
ECTS-fiche 1. Identificatie Opleiding Graduaat Maatschappelijk werk Module Geïntegreerde competentieverwerving 3 Code Ad3 Lestijden 40 Studiepunten n.v.t. Ingeschatte totale 120 studiebelasting (in uren)
Nadere informatieInhoud. Inleiding 9. 5 Planning 83 5.1 Leerdoelen en persoonlijke doelen 84 5.2 Het ontwerpen van het leerproces 87 5.3 Planning in de tijd 89
Inhoud Inleiding 9 1 Zelfsturend leren 13 1.1 Zelfsturing 13 1.2 Leren 16 1.3 Leeractiviteiten 19 1.4 Sturingsactiviteiten 22 1.5 Aspecten van zelfsturing 25 1.6 Leerproces vastleggen 30 2 Oriëntatie op
Nadere informatieHET NIEUWE CURRICULUM WERKVELD HBO-V 19 NOVEMBER 2015
HET GEHEIM VAN GOED BEGELEIDEN IS GOED LUISTEREN NAAR DE STUDENTEN JOHN HATTIE HET NIEUWE CURRICULUM WERKVELD HBO-V 19 NOVEMBER 2015 Beroepsprofiel 2020-Christine Rietveld Aan de slag Wat gaan we doen?
Nadere informatieDeeltaak 9.2a en b Public Health groepsvoorlichting
Deeltaak 9.2a en b Public Health groepsvoorlichting Opdracht De opdracht wordt in het VHO 9.4 Groepsvoorlichting (module 9) geïntroduceerd en toegelicht. Doel van de opdracht Je kunt groepsvoorlichting
Nadere informatieTRIADISCHE ZORG: WAT BETEKENT DIT IN DE PRAKTIJK? SUSAN WOELDERS, ANNETTE HENDRIKX AFDELING METAMEDICA, VUMC
Morele dilemma s in de afstemming van zorg tussen cliënten met NAH, mantelzorgers en zorgprofessionals TRIADISCHE ZORG: WAT BETEKENT DIT IN DE PRAKTIJK? SUSAN WOELDERS, ANNETTE HENDRIKX AFDELING METAMEDICA,
Nadere informatieKlinisch redeneren BBL/BBL-i/ BOL/Vakbekwaam/HBOV Opdracht: Start klinisch redeneren: - observeren van een patiënt.
Klinisch redeneren BBL/BBL-i/ BOL/Vakbekwaam/HBOV Opdracht: Start klinisch redeneren: - observeren van een patiënt. Inleiding In dit onderdeel beschrijven we de opdracht, maar allereerst krijg je algemene
Nadere informatieTrajectlijn keuzedeel Zorg en Technologie Code K SBU - niveau 3 Gekoppeld aan Verzorgende- IG (3) en Maatschappelijke Zorg (3)
Trajectlijn keuzedeel Zorg en Technologie Code K0137 480 SBU - niveau 3 Gekoppeld aan Verzorgende- IG (3) en Maatschappelijke Zorg (3) D1 Voorlichting en advies geven aan cliënten over technologische hulpmiddelen
Nadere informatieDe Zorgagenda voor een gezonde samenleving
In gesprek over De Zorgagenda voor een gezonde samenleving VGVZ 19 maart 2018 Loek Winter Willemijn van der Zwaard Raad voor Volksgezondheid en Samenleving (RVS) De Zorgagenda voor een gezonde samenleving
Nadere informatieOPLEIDING tot MBO- VERPLEEGKUNDIGE. Ondersteuningsmagazijn. Beroepstaak E Beginner
OPLEIDING tot MBO- VERPLEEGKUNDIGE Ondersteuningsmagazijn Beroepstaak E Beginner Albeda college Branche gezondheidszorg Kwalificatieniveau 4 Crebo 95 Versie: E BEGINNER 1516 Fase: beginner Naam deelnemer:.
Nadere informatieFEEDBACKDOSSIER VOOR STUDENTEN VERPLEEGKUNDE EN VROEDKUNDE
FEEDBACKDOSSIER VOOR STUDENTEN VERPLEEGKUNDE EN VROEDKUNDE Naam student: School: Zorgeenheid: Studiejaar en optie: Hoofdverpleegkundige: Stageperiode: / / tot / / Mentor(en): Stagebegeleid(st)er: INHOUD
Nadere informatieDe CBP: Competentie Beoordeling Praktijk
De CBP: Competentie Beoordeling Praktijk Op de HBOV van de Hogeschool Leiden wordt sinds het studiejaar 2013-2014 gewerkt met CBP s, Competentie Beoordelingen in de Praktijk. Gedachte hierachter is, dat
Nadere informatieZingeving/Ethiek. Lisanne Koopman VR3 B1B Hogeschool van Amsterdam 25-1-2011
2011 Zingeving/Ethiek Lisanne Koopman VR3 B1B Hogeschool van Amsterdam 25-1-2011 Inhoud Casus: seksuele handelingen in de zorg... 3 1. Zingevingsvragen... 3 2. Een moreel dilemma en de onderliggende waarden..3
Nadere informatieWaar leiden wij toe op?
Waar leiden wij toe op? Presentatie klinische vakken PWO netwerkdag 19 maart 2016 Nicole Krol Edward van Aarle Melou Jansen Nicole van As Wim de Munck Waar leiden wij toe op? In hoeverre sluit onze opleiding
Nadere informatieCursus werkbegeleiding
Cursus werkbegeleiding Naam: Joyce Stuijt Studentnr: 500635116 Klas: 3IKZ1 Opleiding: 3 e jaar HBO-V Studiedeelnummer: 3512TRWBOP Studieonderdeel: Cursus werkbegeleiding Aantal woorden: 1800 Docent: Y.
Nadere informatieBBL-4, topklinisch traject RdGG Pagina 1 van 7 Persoonlijke ontwikkeling Studievaardigheden
BBL-4, topklinisch traject RdGG Pagina 1 van 7 Inleiding en leerdoelen Leren en studeren is een belangrijk onderdeel in je opleiding tot verpleegkundige. Om beter te leren studeren is het belangrijk niet
Nadere informatieCursushandleiding. Tja, wat zal ik zeggen, met cliënten in gesprek over spiritualiteit
Cursushandleiding Tja, wat zal ik zeggen, met cliënten in gesprek over spiritualiteit N.a.v. het gelijknamige boek van Elizabeth Johnston Taylor, in het Nederlands hertaald onder redactie van Peterjan
Nadere informatieVOORWOORD. De opbouw van de leereenheden
VOORWOORD Angerenstein SB (Sport en Bewegen) is een complete serie leermiddelen voor het kwalificatiedossier Sport en Bewegen. Angerenstein SB bestaat uit boeken met theorie en opdrachten, online verdiepingsstof
Nadere informatieBeroepsopdracht 3: Zorg voor de veiligheid en voorlichting geven
l Beroepsopdracht 3: Zorg voor de veiligheid en voorlichting geven Pagina 1 van16 Werkprocessen en competenties gericht op het verpleegplan 1.1 Stelt verpleegkundige diagnose en stelt het verpleegplan
Nadere informatieInleiding 3. Les zingeving 3. Les rouw en verlies 3. Les euthanasie 4. Doorvragen en assertief 4. Casus 5. Reflectie op casus 5.
Naam: Joyce Stuijt Leerlingennummer: 500635116 Klas: 2B2 Vak: Cova 2S Docent: I. te Hennepe Datum: 15 januari 2013 Inhoudsopgave Inleiding 3 Les zingeving 3 Les rouw en verlies 3 Les euthanasie 4 Doorvragen
Nadere informatieOPDRACHTEN BIJ THEMA 7 PROFESSIONELE GESPREKKEN
OPDRACHTEN BIJ THEMA 7 PROFESSIONELE GESPREKKEN Een professioneel gesprek moet je altijd voorbereiden! INLEIDING Je voert dagelijks gesprekken. En dat doe je vaak op de automatische piloot. Professionele
Nadere informatieASSESSMENT STARTBEKWAAM MINOR 2 HJK of HOK Beoordelingsformulier Criteriumgericht interview en reflectie
ASSESSMENT STARTBEKWAAM MINOR 2 HJK of HOK Beoordelingsformulier Criteriumgericht interview en reflectie Naam student: Klas: Fase: startbekwaam NHL emailadres: 1 e kans / herkansing / algehele herkansing
Nadere informatieA.J.E. de Veer, R. Verkaik & A.L. Francke. Stagiairs soms slecht voorbereid op praktijk. Zorgverleners over de aansluiting
Deze factsheet is een uitgave van het NIVEL. De gegevens mogen met bronvermelding (A.J.E. de Veer, R. Verkaik & A.L. Francke. Stagiairs soms slecht voorbereid op praktijk. Zorgverleners over de aansluiting
Nadere informatieZelfdiagnostische vragenlijst verandercompetenties
Zelfdiagnostische vragenlijst verandercompetenties Het gaat om de volgende zeven verandercompetenties. De competenties worden eerst toegelicht en vervolgens in een vragenlijst verwerkt. Veranderkundige
Nadere informatieLeerjaar Doelstelling opdracht. Activiteit Betrokkenen Loopbaancompetenties. Motievenreflectie Kwaliteitenreflectie
LOB matrix KWC afdeling SMS Noteer in onderstaand schema alle activiteiten die jij als professional of binnen de afdeling waar je werkzaam bent mee gewerkt wordt. Dit kunnen losse instrumenten zijn zoals
Nadere informatieTraining. Begeleiden
Training Begeleiden Colofon Uitgeverij: Edu Actief b.v. 0522-235235 info@edu-actief.nl www.edu-actief.nl Auteur: Janien Leeuwerke Inhoudelijke redactie: Napona Smid Titel: Training Begeleiden ISBN: 978
Nadere informatieOverzicht. Onderzoekstaal. TOHBO Inholland. Taalbeleid Inholland 5-3-2013
Overzicht Onderzoekstaal Dorian de Haan Lectoraat Ontwikkelingsgericht Onderwijs Studiedag Domein Onderwijs, leren en levensbeschouwing 12 april 2012 Taal: Taalbeleid Inholland Onderzoek: Onderzoek Domein
Nadere informatieEen leertraject evalueren tijdens een levendige sessie
onderzoek doen 4 Een leertraject evalueren tijdens een levendige sessie Hoe je de terugblik op een training leerzaam en effectief kunt maken Door Suzanne Verdonschot en Marjolein van Vossen Evalueren van
Nadere informatieKwaliteit van zorg door georganiseerde reflectie en dialoog
Kwaliteit van zorg door georganiseerde reflectie en dialoog Bert Molewijk (RN,MA, PhD) Voorbij de vrijblijvendheid Programmaleider Moreel Beraad, VUmc Associate professor Clinical Ethics, Oslo VWS, Week
Nadere informatie