University of Groningen. On degree phrases and result clauses Rijkhoek, Paulien Dea

Transcriptie

1 University of Groningen On degree phrases and result clauses Rijkhoek, Paulien Dea IMPORTANT NOTE: You are advised to consult the publisher's version (publisher's PDF) if you wish to cite from it. Please check the document version below. Document Version Publisher's PDF, also known as Version of record Publication date: 1998 Link to publication in University of Groningen/UMCG research database Citation for published version (APA): Rijkhoek, P. D. (1998). On degree phrases and result clauses s.n. Copyright Other than for strictly personal use, it is not permitted to download or to forward/distribute the text or part of it without the consent of the author(s) and/or copyright holder(s), unless the work is under an open content license (like Creative Commons). Take-down policy If you believe that this document breaches copyright please contact us providing details, and we will remove access to the work immediately and investigate your claim. Downloaded from the University of Groningen/UMCG research database (Pure): For technical reasons the number of authors shown on this cover page is limited to 10 maximum. Download date:

2 Aangaande graadbepalingen en graadaanduidende bijzinnen Het onderzoek dat aan dit proefschrift ten grondslag ligt betreft graadbepalingen en graadaanduidende bijzinnen. Een voorbeeld van een graadbepaling met een bijbehorende graadaanduidende bijzin vormen de vetgedrukte zinsdelen in (1): (1) Zij had zo mooi gezongen dat de hele zaal er stil van was De twee vetgedrukte zinsdelen horen bij elkaar (de zin is ongrammaticaal zonder zo), maar hoeven niet bij elkaar te staan (dat wil zeggen, ze kunnen gescheiden zijn door bijvoorbeeld een werkwoordsvorm als gezongen). De relatie tussen beide zinsdelen komt uitgebreid aan de orde in het tweede deel van dit proefschrift. In het eerste deel wordt bepaald welke structurele status het zinsdeel zo mooi in de theorie over de zinsstructuur heeft. De vraag die in hoofdstuk 2 aan de orde is, is of zo'n bijwoordelijke bepaling van graad (in het kort: graadbepaling) de status van een specificeerder of van een geadjungeerde constituent heeft. In structurele termen wordt er in dit proefschrift geen verschil gemaakt tussen beide opties; dit is één van de consequenties van het onderzoeksprogramma van Kayne (1994) dat ik hier aanneem (zie ook Hoekstra 1991). Specificeerders en geadjungeerde constituenten (adjuncten) verschillen daarin, dat een specificeerder een relatie onderhoudt met het hoofd van de projectie waarvan het een specificeerder is: het hoofd en de specificeerder komen in een bepaald aspect overeen. Een adjunct daarentegen onderhoudt geen relatie met het hoofd van de projectie waaraan het geadjungeerd is en staat daardoor in een losser verband met het hoofd dan een specificeerder. Door dit verschil in de relatie tot het hoofd van de projectie, heeft de keuze om een graadbepaling als specificeerder of als adjunct te zien verstrekkende gevolgen. Op grond van de discussie van die gevolgen in hoofdstuk 2 kom ik tot de conclusie dat het de voorkeur geniet om graadbepalingen als adjuncten te zien. Hoofdstuk 3 gaat vervolgens in op de interne structuur van een graadbepaling als zo mooi of mooier. Corver (1994, 1997) beargumenteert dat het

3 204 SAMENVATTING morfeem -er in een comparatiefvorm als mooier geen graadbepalend element is, maar een quantificeerder. Een vergelijkbare quantificeerder zou zich ophouden in een graadbepaling als zo mooi: deze quantificeerder wordt in het Engelse so much so uitgespeld als much `veel'. In hoofdstuk 3 draag ik argumenten aan tegen deze analyse. Mijn conclusie is dat er in een graadbepaling als zo mooi of een comparatiefvorm als mooier geen quantificeerder aanwezig is. Met hoofdstuk 4 begint het tweede deel van dit proefschrift, dat over graadaanduidende bijzinnen gaat. Zoals in het begin van deze samenvatting is opgemerkt, hoort de bijzin in (1) bij het graadaanduidende element zo in zo mooi en kan het niet zonder zo voorkomen. Deze afhankelijkheid van het element zo houdt echter niet in dat de beide zinsdelen ook naast elkaar moeten voorkomen. Hoofdstuk 4 gaat in op verschillende theorieën die er in de loop der tijd over de structurele positie van de graadaanduidende bijzin en daarmee over de afhankelijkheidsrelatie tussen zo en die bijzin zijn ontwikkeld. De conclusie dat de bijzin niet in de projectie van het graadaanduidende zo wordt gegenereerd leidt de analyse in die in hoofdstuk 5 wordt gepresenteerd. Aan de hand van recente analyses van nevenschikking als een asymmetrische structuur die geprojecteerd wordt door het nevenschikkende element en aan de hand van voorbeelden van een viertal constructies stel ik een analyse voor van de relatie tussen graadaanduidende bijzinnen en hoofdzin waartoe zij behoren. Ik betoog dat een graadaanduidende bijzin in eenzelfde structurele verhouding staat tot (een deel van) de hoofdzin als de verhouding van het tweede element in een nevenschikkingsconstructie tot het eerste element van die constructie. Als overkoepelende term voor onder- en nevenschikking gebruik ik conjunctie. In mijn analyse zijn graadaanduidenden bijzinnen geconjungeerd met een deel van de hoofdzin of met de hele hoofdzin. Deze analyse wordt van verschillende kanten ondersteund. Graadaanduidende bijzinnen in het Fries zijn daarvan een frappant voorbeeld: aan de hand van de voorgestelde analyse is precies te voorspellen wanneer een dergelijke bijzin in het Fries een woordvolgorde toestaat die normaal gesproken gereserveerd is voor hoofdzinnen en wanneer die woordvolgorde niet toegestaan is. Hoofdstuk 6 is aan deze data gewijd. In dat hoofdstuk worden tevens voorbeelden besproken van negatief polaire uitdrukkingen die in graadaanduidende bijzinnen voorkomen, maar gelicenseerd worden door een negatief element dat zich (buiten de bijzin) in de hoofdzin ophoudt. Ook deze voorbeelden ondersteunen de voorgestelde analyse.

4 SAMENVATTING 205 Deze samenvatting samenvattend leidt het voorliggende proefschrift tot de volgende conclusies: 1 in een graadbepaling als te mooi bevindt zich geen projectie van een quantificeerder; 2 graadaanduidende bijzinnen zijn geconjungeerd met de hoofdzin of met een deel daarvan.

5 Groningen dissertations in linguistics 1. Henriëtte de Swart (1991). Adverbs of Quantification: A Generalized Quantifier Approach. 2. Eric Hoekstra (1991). Licensing Conditions on Phrase Structure. 3. Dicky Gilbers (1992). Phonological Networks. A Theory of Segment Representation. 4. Helen de Hoop (1992). Case Configuration and Noun Phrase Interpretation. 5. Gosse Bouma (1993). Nonmonotonicity and Categorial Unification Grammar. 6. Peter I. Blok (1993). The Interpretation of Focus. 7. Roelien Bastiaanse (1993). Studies in Aphasia. 8. Bert Bos (1993). Rapid User Interface Development with the Script Language Gist. 9. Wim Kosmeijer (1993). Barriers and Licensing. 10. Jan-Wouter Zwart (1993). Dutch Syntax: A Minimalist Approach. 11. Mark Kas (1993). Essays on Boolean Functions and Negative Polarity. 12. Ton van der Wouden (1994). Negative Contexts. 13. Joop Houtman (1994). Coordination and Constituency: A Study in Categorial Grammar. 14. Petra Hendriks (1995). Comparatives and Categorial Grammar. 15. Maarten de Wind (1995). Inversion in French. 16. Jelly Julia de Jong (1996). The Case of Bound Pronouns in Peripheral Romance. 17. Sjoukje van der Wal (1996). Negative Polarity Items and Negation: Tandem Acquisition. 18. Anastasia Giannakidou (1997). The Landscape of Polarity Items. 19. Karen Lattewitz (1997). Adjacency in Dutch and German. 20. Edith Kaan (1997). Processing Subject-Object Ambiguities in Dutch. 21. Henny Klein (1997). Adverbs of Degree in Dutch.

6 22. Leonie Bosveld-de Smet (1998). On Mass and Plural Quantification: The case of French `des'/`du'-nps. 23. Rita Landeweerd (1998). Discourse Semantics of Perspective and Temporal Structure. 24. Mettina Veenstra (1998). Formalizing the Minimalist Program. 25. Roel Jonkers (1998). Comprehension and Production of Verbs in Aphasic Speakers. 26. Erik Tjong Kim Sang (1998). Machine Learning of Phonotactics. 27. Paulien Rijkhoek (1998). On Degree Phrases and Result Clauses. Grodil Secretary Department of General Linguistics P.O. Box AS Groningen The Netherlands