Hof van Cassatie van België

Transcriptie

1 7 oktober 2002 S F/1 Hof van Cassatie van België Arrest Nr. S F.- RIJKSDIENST VOOR ARBEIDSVOORZIENING, Mr. Lucien Simont, advocaat bij het Hof van Cassatie, tegen S. G. I. Bestreden beslissing Het cassatieberoep is gericht tegen het arrest, op 23 maart 2001 gewezen door het Arbeidshof te Luik. II. Rechtspleging voor het Hof Raadsheer Daniel Plas heeft verslag uitgebracht. Eerste advocaat-generaal Jean-François Leclercq heeft geconcludeerd. III. Cassatiemiddel Eiser voert een middel aan.

2 7 oktober 2002 S F/2 Geschonden wettelijke bepalingen - de artikelen 110, 1, 2 (inzonderheid 2, a) en 3, alsook 114, 2 en 3, van het koninklijk besluit van 25 november 1991 houdende de werkloosheidsreglementering ; - artikel 59, eerste en tweede lid, van het ministerieel besluit van 26 november 1991houdende de toepassingsregelen van de werkloosheidsreglementering ; - de artikelen 10 en 11 van de Grondwet. Aangevochten beslissingen en redenen Verweerster had, zoals blijkt uit de overeenkomsten die op 1 december 1997 voor haar echtscheiding door onderlinge toestemming voor de notaris zijn gesloten, ingestemd met het wisselend hoederecht over het uit het huwelijk geboren vijfjarig kind waarbij het bestuur over de persoon en de goederen van dat kind tezamen met de vader zou worden uitgeoefend en hun persoonlijke omgang met dat kind, wat de plaats en de wijze van zijn verblijf betreft, als volgt werd geregeld : een week op twee bij de vader vanaf de woensdag na school tot zaterdagavond, en de week daarop, van donderdag na school tot zondagochtend, en bij verweerster de rest van de week ; de directeur van het werkloosheidsbureau had haar bij een op 15 oktober 1998 ter kennis gebrachte beslissing, met toepassing van artikel 110, 1, 2, a), van het koninklijk besluit van 25 november 1991 houdende de werkloosheidsreglementering, uitgesloten van het recht op uitkeringen tegen het tarief voor werknemers met gezinslast en dit voor elke even week met ingang van 1 september 1997, zodat voor de even weken het tarief voor alleenstaande werknemers moest worden toegepast ; met bevestiging van het beroepen vonnis vernietigt het arrest die beslissing op grond dat artikel 110, 1, 2, a), van het koninklijk besluit van 25 november 1991 houdende de werkloosheidsreglementering niet vereist dat de werknemer die uitsluitend met een of meer kinderen samenwoont, zonder onderbreking met hen samenwoont, op voorwaarde dat de werknemer aanspraak kan maken op gezinsbijslagen, wat te dezen kennelijk het geval is ; dat er moet worden onderstreept dat de werknemer ten gevolge van het feit dat hij een onderhoudsuitkering, hoe klein ook, verschuldigd is, eveneens aanspraak kan maken op de hoedanigheid van gezinshoofd, zelfs als de onderhoudsuitkering aanzienlijk kleiner is dan het

3 7 oktober 2002 S F/3 verschil tussen het tarief voor alleenstaanden en het tarief voor gezinshoofden ; dat die bepaling impliceert dat twee personen de hoedanigheid van gezinshoofd kunnen hebben voor een enkel gemeenschappelijk kind, ook al oefent de ene ouder het hoederecht iets langer uit dan de ander, die bijgevolg een minieme onderhoudsuitkering betaalt ; dat het van weinig coherentie zou getuigen en in strijd zou zijn met het grondwettelijk beginsel van de gelijkheid en de non-discriminatie wanneer een van de ouders ten gevolge van het wisselend hoederecht waarbij het kind precies even lang bij de ene ouder verblijft als bij de andere, geen recht zou hebben op het tarief voor gezinshoofden of dat recht alleen maar zou hebben voor de tijd gedurende welke het kind bij die ouder verblijft ; dat immers iedere ouder bij een regeling van wisselend hoederecht, net zoals meestal bij de uitoefening van bezoekrecht met overnachting, de kosten moet betalen en dragen voor een bijkomende kamer, spelletjes, kledij, ontspanning en/of activiteiten met dat kind gedurende de tijd van het bezoek ; dat, zoals de rechter heeft geoordeeld, de werknemer niet voortdurend dient samen te wonen met het kind ; dat het criterium van de economische afhankelijkheid de reden is voor de uitkeringen tegen verhoogd tarief, zodat ze worden toegekend zodra de werkloze de zorg draagt voor een ander persoon die geen inkomsten heeft, zonder dat hij die persoon daarom volledig te zijnen laste neemt, zoals het geval is met de alleenstaande werkloze die een onderhoudsuitkering betaalt ; dat de rechter tevens heeft beslist dat de vader die de helft van de gezinsbijslagen krijgt, in een gelijkaardige toestand verkeert als de alleenwonende ouder die een onderhoudsuitkering betaalt voor zijn kinderen, de kosten van twee kinderen op sociaal en fiscaal gebied volledig betaalt en de week dat de kinderen niet bij hem verblijven de specifieke kosten boven het bedrag van frank draagt. Grieven Artikel 110, 1, 2, a), van het koninklijk besluit van 25 november 1991 houdende de werkloosheidsuitkeringen bepaalt dat onder werknemer met gezinslast wordt verstaan de werknemer die niet samenwoont met een echtgenoot doch uitsluitend samenwoont met één of meerdere kinderen, op voorwaarde dat hij aanspraak kan maken op gezinsbijslagen voor ten minste

4 7 oktober 2002 S F/4 één ervan of dat geen onder hen over beroeps- of vervangingsinkomsten beschikt ; Artikel 59, eerste lid, van het ministerieel besluit van 26 november 1991 houdende de toepassingsregelen van de werkloosheidsreglementering bepaalt dat onder samenwonen wordt verstaan het onder hetzelfde dak samenleven van twee of meer personen die hun huishoudelijke aangelegenheden hoofdzakelijk gemeenschappelijk regelen. Noch de ene noch de andere van die voorwaarden is vervuld, wanneer, zoals te dezen, het kind wegens het wisselend hoederecht dat zijn ouders overeengekomen zijn met het oog op hun echtscheiding door onderlinge toestemming, gedurende de helft van de week bij zijn vader verblijft. Elke dag dat het kind niet bij haar kan zijn leeft verweerster niet met hem samen onder hetzelfde dak en kan zij met hem geen huishoudelijke aangelegenheden regelen. Zij kan derhalve voor die dagen waarop het kind niet bij haar is geen aanspraak maken op het verhoogd dagbedrag van de werkloosheidsuitkeringen voor werknemers met gezinslast. Artikel 59, tweede lid, van voormeld ministerieel besluit voorziet in drie gevallen waarin gezinsleden, ondanks de onderbreking van het samenwonen, geacht worden samen te leven (onder de wapens geroepen ; gevangenisstraffen, internering of plaatsing in een instelling voor geesteszieken gedurende de eerste twaalf maanden ; tijdelijke verblijfplaats om professionele redenen). Daar die bepaling afwijkt van de algemene regel van artikel 59, eerste lid, dient ze op beperkende wijze te worden uitgelegd en verbiedt ze dat andere uitzonderingen op het vereiste van het samenleven onder hetzelfde dak worden toegelaten. Ten slotte heeft het bepaalde in artikel 110, 1, 2, a), van het koninklijk besluit niet tot gevolg dat er ten nadele van verweerster een met het grondwettelijk beginsel van de gelijkheid en de non-discriminatie strijdige discriminatie ontstaat in vergelijking met de in artikel 110, 1, 3, van het koninklijk besluit bedoelde werknemer die alleen woont en een onderhoudsuitkering verschuldigd is ofwel op grond van een gerechtelijke beslissing ofwel op grond van een notariële akte die is verleden in het kader

5 7 oktober 2002 S F/5 van een geding tot echtscheiding of tot scheiding van tafel en bed door onderlinge toestemming. De toekenning van de hoedanigheid van werknemer met gezinslast aan die werknemer en bijgevolg de verhoging van het dagbedrag van zijn werkloosheidsuitkeringen zijn hierdoor verantwoord dat hij doorlopend bijdraagt tot het onderhoud van één of meer kinderen, terwijl in het geval van wisselend hoederecht over het kind, zoals dat wordt uitgeoefend door verweerster, de werkloze de last van dat onderhoud enkel draagt gedurende de tijd waarin het kind werkelijk onder zijn dak woont. Daaruit volgt dat het arrest, dat de administratieve beslissing van 15 oktober 1998 vernietigt op grond dat de hoedanigheid van werknemer met gezinslast niettemin aan verweerster moet worden toegekend zelfs voor de weken waarin het kind niet bij haar onder hetzelfde dak woont, het begrip samenwonen in de zin van de werkloosheidsreglementering miskent (schending van de artikelen 110, 1, 2, a), van het koninklijk besluit van 25 november 1991 houdende de werkloosheidsreglementering en 59, eerste en tweede lid, van het ministerieel besluit van 26 november 1991 houdende de toepassingsregelen van de werkloosheidsreglementering), artikel 114, 2 en 3, van dat besluit van 25 november 1991 waarbij voor de werknemer met gezinslast het dagbedrag van de werkloosheidsuitkering wordt vastgesteld, schendt en bovendien, door de verkeerde toepassing ervan, de artikelen 10 en 11 van de Grondwet schendt. IV. Beslissing van het Hof Overwegende dat artikel 110, 1, 2, a), van het koninklijk besluit van 25 november 1991 houdende de werkloosheidsreglementering bepaalt dat onder werknemer met gezinslast wordt verstaan de werknemer die niet samenwoont met een echtgenoot doch uitsluitend samenwoont met een of meerdere kinderen, op voorwaarde dat hij aanspraak kan maken op gezinsbijslagen voor ten minste één ervan of dat geen onder hen over beroepsof vervangingsinkomens beschikt ; Overwegende dat artikel 59, eerste lid, van het ministerieel besluit van 26 november 1991 houdende de toepassingsregelen van de werkloosheidsreglementering bepaalt dat onder samenwonen wordt verstaan

6 7 oktober 2002 S F/6 het onder hetzelfde dak samenleven van twee of meer personen die hun huishoudelijke aangelegenheden hoofdzakelijk gemeenschappelijk regelen ; Overwegende dat het samenwonen vereist dat twee of meer personen geregeld onder hetzelfde dak aanwezig zijn maar niet dat zij daar zonder onderbreking zijn ; Dat samenwoning bovendien een feitelijke toestand veronderstelt ; Overwegende dat het arrest vaststelt dat [verweerster] en haar exechtgenoot [ ] naar aanleiding van hun echtscheiding door onderlinge toestemming op 1 december 1997 een wisselend hoederecht zijn overeengekomen over hun gemeenschappelijk kind [ ] Jérôme, geboren op 7 oktober 1992, en dit op strikte voet van gelijkheid waarbij ieder van de ouders zich bovendien ertoe verplicht en verbindt de helft van de onderhoudskosten te betalen voor het kind, met dien verstande evenwel dat [verweerster] het recht heeft de gezinsbijslagen alleen te ontvangen, welke bijslagen verweerster werkelijk heeft ontvangen, en vermeldt dat de tekst van artikel 110, 1, 2, a), niet vereist dat de werknemer die uitsluitend met een of meer kinderen samenwoont zonder enige onderbreking met hen samenwoont, op voorwaarde dat de werknemer aanspraak kan maken op gezinsbijslagen, wat te dezen kennelijk het geval is ; Dat het arbeidshof aldus de beslissing naar recht verantwoordt ; Dat het middel niet kan worden aangenomen ; OM DIE REDENEN, HET HOF Verwerpt de voorziening ; Veroordeelt eiser in de kosten. Aldus geoordeeld door het Hof van Cassatie, derde kamer, te Brussel, door eerste voorzitter Pierre Marchal, de raadsheren Christian Storck, Daniel Plas, Christine Matray en Sylviane Velu, en in openbare terechtzitting van zeven oktober tweeduizend en twee uitgesproken door eerste voorzitter Pierre Marchal, in aanwezigheid van eerste advocaat-generaal Jean-François Leclercq, met bijstand van adjunct-griffier Christine Danhiez.

7 7 oktober 2002 S F/7 Vertaling opgemaakt onder toezicht van raadsheer Eric Stassijns en overgeschreven met assistentie van griffier-hoofd van dienst Karin Merckx. De griffier-hoofd van dienst, De raadsheer,