Balletje. Bastaard- of basterdmortel

Transcriptie

1 Balletje Samengeknepen hoeveelheid voegspecie die de voeger in de hand houdt en van waaraf hij met de voegspijker de (stoot)voeg en bij snij- en knipwerk ook de lintvoeg vult Bastaard- of basterdmortel Mortel waarvan het bindmiddel zowel uit cement als kalk bestaat, maar van geen van beide bestanddelen zoveel bevat, dat er sprake is van cement- of kalkmortel Bindmiddel Het bestandsdeel van de specie dat de verharding en daarmee te verkrijgen, watervaste samenhang verzorgt. Borstelen: Met een ruige borstel krachtig stófferen met het doel de voeg een duidelijk streepreliëf te geven Carbonateren/carbonatatie Reactie met kooldioxide Cement Cement is een fijngemalen anorganische stof die na het mengen met water een pasta vormt die bindt en verhardt door middel van hydratatie-reacties en -processen (hydraulisch bindmiddel). Deze pasta behoudt na verharding haar sterkte en stabiliteit, ook onder water 1 / 13

2 Cementmortel Mortel waarvan het bindmiddel voor tenminste 75% uit cement bestaat Consistentie Maat voor de combinatie van de samenhang van specie en het gemak waarmee die kan worden vervormd Dagge of dagger Speciaal gevormd voegijzer waarmee de daggestreek wordt aangebracht Deegkalk Luchtkalk in pastavorm Doorstrijkwerk Voegafwerking, bestaande uit het direct door de metselaar afwerken van de metselspecie Dubbel geda(agd) 2 / 13

3 Van een dubbele daggestreek voorzien Dagge of dagger Speciaal gevormd voegijzer waarmee de daggestreek wordt aangebracht Fijnheidsmodulus Eenhonderdste van de som van de cumulatieve gehalten aan delen die op elk van de zeven volgens NEN 2560 tot en met mm blijven liggen Gaasje of kam (Roesvast)stalen gaasje, geklemd tussen twee latjes, waarmee na het vullen van de voegen met specie en het verdichten daarvan, meestal in een diagonale beweging over het metselwerk wordt gestreken, teneinde overtollige specie te verwijderen en de voeg licht ruw oppervlak te geven Gedagd of gedaagd Voegwerk voorzien van een daggestreek Hoogovencement Cement dat naast portlandcement een belangrijk deel gegranuleerde hoogovenslak bevat en waarbij de kalk die vrijkomt bij de verharding van het aandeel portlandcement, de slak activeert 3 / 13

4 om eveneens met water te reageren Hydrateren/hydratatie Het binden van water Hydraulisch verhardend Verhardend door reactie met water, waarna het reactieproduct waterbestendig is In de rot zetten Luchtkalk ter verbetering van de verwerkbaarheid en de algemene kwaliteit nat maken en gedurende zekere tijd bewaren Kalkmortel Mortel waarvan het bindmiddel voor tenminste 75% uit kalk bestaat. Luchtverhardend Verhardend door reactie met kookdioxide (uit de lucht). Leisteen: Versteende klei Lintvoeg Voeg evenwijdig aan de lengterichting van de steen; in het algemeen de horizontale voeg 4 / 13

5 Luchtkalk Poeder dat aan de lucht verhardt en dat is verkregen door kalksteen tot omstreeks 900 C te verhitten en vervolgens met water te overgieten (blussen) Mechanische verdichting, ook wel mechanisch voegen Verdichten van de handmatig ingebrachte specie met behulp van een door perslucht in trilling gebrachte voegspijker. Nabehandelen: Het treffen van maatregelen na het voegen, die beogen het verbranden van de jonge voegmortel te voorkomen, in het algemeen bestaande uit het gedurende enige tijd enkele keren bevochtigen van het metselwerk Poederkalk (Lucht)kalk in poedervorm Portlandcement Portlandcement, bereid uit nagenoeg ijzervrije grondstoffen Portlandslakcement Portlandcement dat een gering aandeel aan gemalen, gegranuleerde hoogovenslak bevat 5 / 13

6 Gegranuleerde hoogovenslak Slak die vrijkomt bij de ijzerbereiding en die met behulp van water snel is afgekoeld Portlandvliegascement Portlandcement dat een deel poederkoolvliegas bevat (Poederkool)vliegas Bijproduct van kolengestookte electriciteitscentrales Portlandpuzzolaancement Portlandcement dat een deel puzzolane stof bevat Portlandleisteencement Portlandcement dat een deel zwakgebrande leisteen bevat Portlandkalksteencement Portlandcement dat een deel gemalen kalksteen bevat 6 / 13

7 Portlandcomposietcement Portlandcement dat naast portlandklinker ook andere stoffen zoals gegranuleerde hoogovenslak, puzzolane stof en vliegas bevat Prefab-(voeg)mortel of fabrieks(voeg)mortel Fabrieksmatig vervaardigd mengsel, aangeleverd in zakken,bigbags of silo's Putkalk Deegkalk die gedurende zekere tijd in een put of kelder is bewaard Puzzolaancement Portlandcement dat een belangrijk deel aan puzzolane stof bevat Hydraulische kalk Poeder dat voor een deel met water en voor een ander deel aan de lucht verhardt en dat is verkregen door een innig mengsel van kalksteen en klei tot omstreeks 1200 C te verhitten den daarna gedeeltelijk te blussen Puzzolane stof 7 / 13

8 Stof die amorf kiezelzuur bevat (tras, zwakgebrande klei of leisteen, vliegas, silicafume, metakaoliën) en die niet met water of aan de lucht verhardt, maar bij aanwezigheid van (lucht)kalk onder binden van die kalk wel met water kan reageren Puzzolane verharding Verharding van amorf kiezelzuur bevattende specie, door reactie van de kiezelzuur met kalkhydraat en water Rei Houten of metalen liniaal waarlangs bij knip- en snijwerk de specie in de lintvoegen met behulp van het voegmes, tweezijdig van een facetkantje wordt voorzien, dan wel waarlangs bij platvol werk in het midden van de lint- en/of de stootvoeg een rechte vóór (daggestreek, ook wel -minder mooi- dagstreep) wordt aangebracht Smetten Het bevuilen van de stenen met specie Stofferen Met een langharige borstel, meestal diagonaal over het vers gevoegde metselwerk strijken, teneinde overtollige speciedelen (bramen) te verwijderen Stootvoeg 8 / 13

9 Voeg evenwijdig aan de dikterichting van de steen; in het algemeen de verticale voeg Spaar- of raapbord Bord met al dan niet eronder gemonteerd handvat, van waaraf de specie met behulp van het voegijzer of de voegspijker in de voegruimte wordt gewerkt Sterk hydraulische kalk Hydraulische kalk die voor een belangrijk deel met water verhardt Steenkalk Luchtkalk van kalksteen Schelpkalk Luchtkalk van schelpen Sulfaat bestendig portlandcement Portlandcement met een gehalte aan tricalciumaluminaat van ten hoogte van 3% 9 / 13

10 Trasmortel Mortel op basis van tras en kalk (traskalkmortel) of tras en portlandcement (trascementmortel) Tras Gemalen tutsteen; werkt alleen als bindmiddel in combinatie met kalkhydraat en water Tufsteen In de natuur gecompacteerde vulkanische as Uitgestelde verharding Het opnieuw op gang komen van de sterkteontwikkeling van verbrande mortel bij hernieuwde watertoevoer Verbranden of verdorsten Verharden van hydraulisch bindmiddel met te weinig water om een goede sterkteontwikkeling mogelijk te maken Voegzand 10 / 13

11 Zand voor het aanmaken van voegspecie of dat is toegepast in voegmortel Verdichten Het vergroten van het contact tussen de deeltjes van specie, door in een al dan niet heen-en-weer gaande beweging van het voegijzer druk op de specie uit te oefenen en waarbij lucht en/of water wordt uitgedreven Voegijzer of voegspijker Gereedschap waarmee de voegspecie in de voegruimte wordt gebracht, verdicht en al dan niet gladgestreken Voegmes Schoenmakersmes, in vorm geslepen plamuurmes of iets dergelijks, waarmee bij knip- en snijwerk de schuine kanten worden gesneden Voeghardheid Kwaliteitskenmerk van voegwerk. Mediaan van 9 terugslagwaarden van de pendelhamer PM van Schmidt Voeghardheidsklasse Voeghardheidswaarden, vallend tussen zekere onder- en bovengrens 11 / 13

12 Voeg Met mortel gevulde ruimte tussen de stenen van metselwerk Voeger Degene die het voegwerk uitvoert, meestal een daarin gespecialiseerd persoon Voegwerk Het totaal aan (afgewerkte) voegen. Voegtype: Vormen van voegwerk, onderscheiden naar de vorm, structuur en/of wijze van vervaardiging. Bijvoorbeeld: platvol of verdiept; gladgestreken of rum; hol of bol, geknipt of gesneden Voegroller of Pointmaster Apparaatje dat op twee wieltjes in een heen-en-weer gaande beweging over de stenen wordt voortbewogen en waarbij een voegelement met een bepaalde profilering over de voegspecie glijdt en verdicht en die aldus de gewenste vorm geeft Voorbevochtigen Het bevochtigen van het metselwerk vóór aanvang van het voegen, met het doel een betere condities voor de verharding van de specie te bewerkstelligen 12 / 13

13 Voegspecie Het met water aangemaakte,(nog) verwerkbare mengsel van bindmiddel(en) en zand Voegmortel Verharde (voeg)specie; ook wel het mengsel van droge bestandsdelen Werkmortel Op de bouwplaats vervaardigd mengsel van bindmiddel en zand Zanderige mortel Mortel die qua samenhang de indruk van los zand maakt en zijn bindende kracht heeft verloren Zwak hydraulische kalk Hydraulische kalk die voor een gering deel met water verhardt 13 / 13