Soms wordt wel eens gezegd dat de volkstuinen niet op de politieke. agenda staan, maar ik ben hier als minister van Leefmilieu, Natuur en

Transcriptie

1 Zaterdag 18 september 2010 Toespraak van JOKE SCHAUVLIEGE VLAAMS MINISTER VAN LEEFMILIEU, NATUUR EN CULTUUR (enkel het gesproken woord telt) Congres van De Vlaamse Volkstuin Goedemiddag dames en heren, voorzitter Vercamer, Soms wordt wel eens gezegd dat de volkstuinen niet op de politieke agenda staan, maar ik ben hier als minister van Leefmilieu, Natuur en Cultuur om u te vertellen waarom ik de volkstuinen zo belangrijk vind en welke rol ze in de toekomst kunnen spelen. Ik hoop dat jullie een leerrijk congres achter de rug hebben. Volgens het boeiende programma zal dat ook zo geweest zijn. Ik ben overigens blij dat men vanuit academische kring de volkstuinen verder blijft onderzoeken en blijft beleidsaanbevelingen formuleren. Ik neem ze met veel plezier 1

2 mee. Het is de verdienste van (vzw) De Vlaamse Volkstuin dat ze dit sterke programma heeft opgebouwd en dat ze jullie hier allemaal heeft samengebracht. Maar De Vlaamse Volkstuin heeft nog véél meer verdiensten. De vereniging bestaat al meer dan 100 jaar, bijna even lang als het idee van de volkstuin zelf. En toch is deze eeuweling nog heel vief en kwiek, net als het idee zelf leden van vzw De Vlaamse Volkstuin steunen nog altijd dit basisprincipe: grond bedoeld als productieruimte voor groenten of fruit voor een zo democratisch mogelijke prijs ter beschikking stellen. Het is de motivatie die met de decennia veranderd is: waar de volkstuinen vroeger arbeiders weglokten van café en slechte voedingsgewoontes, spelen nu volledig andere redenen mee. Net daarom wil ik even ingaan op de redenen waarom volkstuinen vandaag nog in Vlaanderen een belangrijke rol kunnen spelen. 2

3 Allereerst zijn de volkstuinen een zeer nuttig instrument om tot een groen en dynamisch stedengewest één van de doorbraken uit Vlaanderen in Actie te komen. We willen dat in Vlaanderen iedereen op een maximum van vijf kilometer laat ons zeggen fietsafstand groene ruimte heeft. Een verfrissend stukje groene long in ons dichtbevolkte Vlaanderen. Ik weet uit het onderzoek dat de meerderheid van de volkstuiniers met de fiets naar zijn tuin gaat jullie geven op zoveel vlakken het goede voorbeeld! - dus de volkstuinen vervullen daar al een zeer nuttige rol. Er is al aanzienlijk wat groene ruimte, maar ik lees in het onderzoek ook dat er van de 40 onderzochte gemeentes bijna geen één is met overaanbod, maar wel een aantal met een tekort tot 15 hectare. Daar moeten we dus proberen een tandje bij te steken. De volkstuinen zijn overigens niet zomaar 'groene ruimtes'. Wat er gebeurt, wat er mee gedaan wordt, is minstens even interessant, zoniet interessanter. Dat er lokaal groenten en fruit gekweekt worden, is goed voor het milieu, voor de biodiversiteit en voor het klimaat. De Vlaming 3

4 heeft overigens in een onderzoek van de studiedienst van de Vlaamse Regering De klimaatverandering. Voelt de Vlaming al nattigheid? zelf aangegeven dat hij de oplossing vooral ziet in de aanpassing van zijn consumptiegedrag, bijvoorbeeld door de aankoop van lokale producten en seizoensproducten. Zo leveren ze een eigen bijdrage om de klimaatverandering tegen te gaan. Ik leg hier de nadruk op omdat men soms zou denken dat dat éne volkstuintje het verschil niet gaat maken. Maar ik vertel u hier vandaag dat alle volkstuinen tesamen wel degelijk een verschil maken (in onze dagelijkse strijd voor een beter leefmilieu, hier en over de hele wereld). Er is nog een ander voordeel aan fruit en groenten. Collega Vandeurzen - de minister van Welzijn- zou dat overigens zeker bevestigen. Fruit en groenten, dames en heren, zijn gezond. Het kan banaal klinken, maar ik las eergisteren in de krant dat kinderen momenteel bij de tandarts aanschuiven om 10 (!) gaatjes tegelijk te repareren. De oorzaak, volgens de tandartsen: een dieet dat te veel suikers bevat. De vijanden van nu zijn niet zozeer levercirrose of overmatig drankgebruik (waarvoor men 4

5 vroeger waarschuwde) maar obesitas, hoge cholesterol en suikerziekte. Waarom dan geen groenten en fruit van eigen bodem eten, die je bijna gratis hebt geteeld? Op één van de vroegere posters voor volkstuinen stond er: Verzorg uw tuintje, t Is een fortuintje. Ook een fortuintje voor uw gezondheid! Ik denk dat de volkstuinen ook een belangrijke educatieve rol hebben omdat ze ons de band met de grond weer leren kennen en onderhouden. Hoe kweek je wortelen, tomaten, appelen? Ik ben niet pessimistisch over de nieuwe generaties ik steun Milieu-educatie op School (MOS) heel hard maar door onze sterk verstedelijkte samenleving en onze focus op goedkoop eten weten we soms niet meer van waar de dingen komen, wat ze kosten en wat hun evolutie is. Daarom wil ik er vandaag ook voor pleiten dat volkstuiniers zoveel mogelijk jonge mensen proberen te overtuigen om het ook eens te proberen, om hen mee te begeleiden en te ondersteunen. De gemiddelde leeftijd van de volkstuinier is laat ik diplomatisch zijn hoger dan de mijnen. En jong bloed brengt altijd nieuwe en verfrissende perspectieven met zich mee. Het is ook zeer bevredigend om mensen iets 5

6 te kunnen leren. Hun evolutie te zien, hun de kneepjes van het vak te zien oppikken. Ik heb eerder dit jaar bij de voorstelling van de Week van de Smaak al gezegd dat ik jongeren en scholen aan het spitten, zaaien en planten wil rijgen. Daarom ook legt de komende Week van de Smaak nog meer de nadruk op onze eigen (vergeten) producten. Wat is er mooier dan koken met je eigen oogst en proeven van wat je zelf gekweekt hebt? Respect voor de natuur staat centraal. Van eigen geteelde groenten naar de producten van bij ons, is maar een kleine stap. Wie overigens met de eigen gekweekte groeten ook een eigen recept in elkaar kan toveren, maakt kans op een prijs. Dames en heren, Ik ben ook zeer blij met de toenemende diversiteit van de volkstuinders. 29 procent van de tuiniers in Antwerpen zijn allochtoon, 39 procent in Vlaams-Brabant + Brussel, en een eclatante 68 procent in Limburg. Dat heeft deels met de steden te maken maar het blijft toch een indrukwekkend gegeven. Als minister van Cultuur word ik vaak geconfronteerd met de uitdaging hoe we de participatie van 6

7 kansengroepen moeten optrekken. Bij de volkstuinen is dat zeker in kleinere gemeentes ook nog een vraagteken, maar jullie zijn toch een mooie weerspiegeling van hoe intercultureel onze samenleving is. Volkstuinen zorgen zo voor nestwarmte, broederschap/zusterschap, wederzijds begrip en een goede sfeer. Het feit dat mensen hun oogst gaan verspreiden in de hele buurt om hen mee te laten proeven van de lokale lekkernijen, vind ik een mooi symbool van een warme samenleving. Volkstuinen zijn een gedeelde passie: er bestaat niet één volkstuin voor één persoon helemaal apart. Het is een element, een hoeksteen in onze samenleving. Daarom ben ik ook blij u te kunnen aankondigen dat vzw De Vlaamse Volkstuin Werk van de Akker - vanaf 1 januari 2011 erkend wordt als een sociaal-culturele vereniging. Uw vzw verenigt duizenden vrijwilligers en 209 afdelingen, allemaal volkse tuinliefhebbers die een tuin bewerken als hobby en daar met volle overgave mee bezig zijn. Omdat uw vereniging deel uitmaakt van onze samenleving, zou ik ook willen aangeven om zoals opgenomen is in de studie van Griet 7

8 Hanegreefs na te denken wat men in die groene ruimtes die de volkstuinen zijn, nog kan doen. In een groen en dynamisch stedengewest moeten we ook op een dynamische manier nadenken over onze groene ruimtes. En dat we dus naar een meervoudig ruimtegebruik moeten, naar educatieve functies, recreatie voorzieningen, waterberging en -recreatie en nog vele andere zaken. Omgekeerd moeten wij er ook durven over nadenken om in bestaande groene ruimtes volkstuinen aan te leggen die gaan deel uitmaken van een groter geheel. Een dergelijke aanpak haalt de volkstuinen uit hun eilandstructuur. Er is dus nog heel wat werk op de plank, zowel voor mezelf, de volkstuiniers en vzw De Vlaamse Volkstuin maar gezien jullie succesvolle geschiedenis en een eeuw aan verwezenlijkingen zie ik in jullie heel goede partners om tot een groen en dynamisch stedengewest te komen. Dank voor uw aandacht. Joke Schauvliege Vlaams minister van Leefmilieu, Natuur & Cultuur 8