Voor persoonlijk gebruik, niet ter distributie
|
|
- Jurgen Martens
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Voor persoonlijk gebruik, niet ter distributie
2 ASTMA en COPD: de juiste combinatietherapie voor de juiste patiënt Guy BRUSSELLE Dienst Longziekten UZ Gent 10/02/2015
3 Astma en COPD: overzicht Astma versus COPD: (DD) diagnose Inhalatie medikatie: therapeutische klassen Inhalatie therapie: devices Behandeling van astma en COPD Conclusie: algoritmes
4 Astma en COPD: overzicht Astma versus COPD: (DD) diagnose Inhalatie medikatie: therapeutische klassen Inhalatie therapie: devices Behandeling van astma en COPD Conclusie: algoritmes
5 Obstructieve Longaandoeningen Astma COPD 10-20% van de patiënten hebben beide aandoeningen: astma EN COPD: ACOS = Astma en COPD Overlap Syndroom
6
7 Definitie van astma Risicofactoren ONTSTEKING SYMPTOMEN Bronchiale Hyperreactiviteit Prikkels Luchtwegenvernauwing
8
9 Diagnose van astma Anamnese Klinisch Onderzoek Longfunctie: - aantonen van reversibele luchtwegenvernauwing - aantonen van bronchiale hyperreactiviteit Allergietesten FeNO
10 Astma is een variabele aandoening Astma symptomen Tijd (maanden, weken, dagen)
11 Astma prikkels: BHR
12 Asthma: Classification of Severity CLASSIFY SEVERITY Clinical Features Before Treatment Symptoms Nocturnal Symptoms FEV 1 or PEF STEP 4 Severe Persistent Continuous Limited physical activity Frequent 60% predicted Variability > 30% STEP 3 Moderate Persistent Daily Attacks affect activity > 1 time week 60-80% predicted Variability > 30% STEP 2 Mild Persistent > 1 time a week but < 1 time a day > 2 times a month 80% predicted Variability 20-30% STEP 1 Intermittent < 1 time a week Asymptomatic and normal PEF between attacks 2 times a month 80% predicted Variability < 20% The presence of one feature of severity is sufficient to place patient in that category.
13 G lobal Initiative for Chronic O L D bstructive ung isease
14 Definition of COPD Chronic obstructive pulmonary disease (COPD) is a disease state that is characterized by airflow limitation: not fully reversible usually progressive associated with an abnormal inflammatory response of the lungs to noxious particles or gases. COPD is a preventable and treatable disease with some significant extrapulmonary effects. Comorbidities and exacerbations contribute to the severity in individual patients.
15 COPD: INFLAMMATION Small airway disease Airway inflammation Airway remodeling Parenchymal destruction Loss of alveolar attachments Decrease of elastic recoil AIRFLOW LIMITATION
16 Progressieve deterioratie in COPD
17 Small airway obstruction in COPD
18 Blue Bloater Pink Puffer Physical appearance of a typical patient with chronic bronchitis Physical appearance of a patient with severe emphysema
19 Diagnose van COPD SYMPTOMS cough sputum dyspnea EXPOSURE TO RISK FACTORS tobacco occupation indoor/outdoor pollution SPIROMETRY
20 COPD: Classification by Severity Stage Characteristics I IV: FEV1/FVC < 70% I: Mild COPD FEV 1 80% II: Moderate COPD 50% < FEV 1 < 80% III: Severe COPD 30 % < FEV 1 < 50% IV: Very severe COPD FEV 1 < 30%
21 ASTMA Allergeen COPD Sigarettenrook Luchtwegen inflammatie CD4+ T-lymfocyten Eosinofielen Long inflammatie CD8+ T-lymfocyten Macrofagen Neutrofielen Volledig reversibel Luchtwegenvernauwing Niet volledig reversibel
22 DIAGNOSE ASTMA COPD Leeftijd Begin (leeftijd) Alle leeftijden Meestal jong (vaak als kind) Ouder dan 40 j. Later (mid-life) Symptomen wisselend langzaam progressief Nachtelijke klachten ja Voorgeschiedenis eczema Familiale anamnese hooikoorts astma zelden roken (COPD)
23 DIAGNOSE ASTMA COPD Kortademig BHR (Bronchiale hyperreactiviteit) Vernauwing luchtwegen Oorzaak Diagnose Na inspanning +++ omkeerbaar > Allergie < APA syndroom Spirometrie Piekstroom Tijdens inspanning weinig tot niet omkeerbaar roken Spirometrie
24
25 The clinical spectrum of asthma and COPD ASTHMA Severity Control Phenotype COPD Severity Risk Phenotype Comorbidities *: included in trials (RCTs)
26 Astma en COPD: overzicht Astma versus COPD: (DD) diagnose Inhalatie medikatie: therapeutische klassen Inhalatie therapie: devices Behandeling van astma en COPD Conclusie: algoritmes
27 Inhalatie CorticoSteroïden (ICS) ICS Beclometason Merknaam Qvar Inhalator Doseeraërosol Autohaler Dosis 50 µg 100 µg Dosering 2x 2x Budesonide Pulmicort Miflonide Budesonide Budesonide Turbohaler Aerolizer Easyhaler Novolizer 200 µg 200 µg 200 µg 200 µg 2x 2x 2x 2x Fluticason propionaat Flixotide Diskus Doseeraërosol pmdi 100 µg 250 µg 500 µg 50 µg 250 µg 2x 2x 2x 2x 2x DroogPoederInhalatoren (DPI): Diskus, Turbohaler, Aerolizer, Easyhaler, Novolizer
28 Beta2-agonisten (BA): short-acting (SABA); long-acting (LABA) SABA Merknaam Inhalator Dosis Dosering Salbutamol Ventolin doseeraërosol 100 µg SOS LABA Formoterol Foradil Formoterol Oxis Aerolizer Novolizer Turbohaler Salmeterol Serevent Doseeraërosol Diskus 12 µg 12 µg 6 of 12 µg 25 µg 50 µg Indacaterol Onbrez Breezhaler 150 µg 300 µg Vilanterol Ellipta 1x 2x 2x 2x 2x 2 puffs 2x 1 inhalatie 1x 1 capsule 1x 1 capsule
29 Fixed combination LABA + ICS ß2-agonisten (LABA) Virus? Adenosine Exercise Fog Antigen Mast cell Bronchocontriction Macrophage Eosinophil Plasma leak Airway sensory nerve Virus? BHR Airway remodeling? T-lymphocyte Inhalatie CorticoSteroïden (ICS)
30 LABA + ICS fixed combination ICS LABA Merknaam Inhalator Dosis Dosering Fluticason Salmeterol Seretide Doseeraërosol Diskus 25/50 25/125 25/250 50/100 50/250 50/500 Fluticason Formoterol Flutiform Doseeraërosol 50/5 125/5 250/10 Budesonide Formoterol Symbicort Symbicort Forte Bufomix Beclometaso n Formoterol Inuvair Turbohaler Easyhaler Doseeraërosol Nexthaler 160/4,5 320/9 200/6 100/6 100/6 2x 2 puffs 2x 1 inhalatie 2x 2 puffs 2x 1 à 2 inh. 2x 1 inhalatie 2x 1 à 2 puffs 2x 1 à 2 inh. Fluticason furoaat Vilanterol Relvar Ellipta 92/22 184/22 1x 1 inhalatie 1x 1 inhalatie
31
32
33 Anticholinergica: muscarinic antagonisten (MA): short-acting (SAMA); long-acting (LAMA) SAMA Merknaam Inhalator Dosis Dosering ipratropium Atrovent Doseeraërosol HFA 20 µg SOS LAMA Tiotropium Spiriva Handihaler Respimat 18 µg 2,5 µg 1x 1 capsule 1x 2 puffs Glycopyrronium Seebri Breezhaler 55 µg 1x 1 capsule Umeclidinium Ellipta 55 µg 1x 1 inhalatie
34 LABA + LAMA fixed combination LABA LAMA Merknaam Inhalator Dosis Dosering Indacaterol Glycopyrronium Ultibro Breezhaler 110 / 50 µg 1x 1 caps Vilanterol Umeclidinium Anoro Ellipta 55 / 22 µg 1x 1 inhalatie
35 V.U./GlaxoSmithKline Pharmaceuticals s.a./n.v., Site Apollo, Avenue Pascal, 2-4-6, 1300 Wavre - Belgium, January BE/UCV/0001/15a Anoro 55/22mg Ellipta Indicatie: Anoro 55/22mg is geïndiceerd als onderhoudsbronchodilatator om de symptomen te verlichten bij volwassen patiënten met chronisch obstructief longlijden (COPD). Posologie: 1 inhalatie éénmaal daags Anoro SmPC 2014.
36 V.U./GlaxoSmithKline Pharmaceuticals s.a./n.v., Site Apollo, Avenue Pascal, 2-4-6, 1300 Wavre - Belgium, January BE/UCV/0001/15a Anoro 55/22mg combineert twee langwerkende bronchodilatatoren in één eenvoudige inhalator 1 LAMA Inhibitie van de bronchoconstrictie Umeclidinium (UMEC) A Een long-acting langwerkend muscarinic anticholinergicum antagonist (muscarine-antagonist) LABA Stimulatie van de bronchorelaxatie Vilanterol (VI) Vilanterol (VI) A long-acting β 2 agonist Een langwerkend β 2 mimeticum (β 2 agonist) Vilanterol is in monotherapie geen vergund geneesmiddel Anoro Ellipta SmPC, video
37 Astma en COPD: overzicht Astma versus COPD: (DD) diagnose Inhalatie medikatie: therapeutische klassen Inhalatie therapie: devices Behandeling van astma en COPD Conclusie: algoritmes
38 Inhalatietherapie bij volwassenen: Metered Dose Inhaler (pmdi) vs DroogPoeder Inhalator (DPI) Patiënt met astma en/of COPD Voldoende inspiratoire flow Onvoldoende inspiratoire flow Coördinatie + Coördinatie - Coördinatie + Coördinatie - DPI pmdi (pmdi + voorzetkamer) DPI pmdi + voorzetkamer pmdi (pmdi + voorzetkamer) pmdi +voorzetkamer (Vernevelaar??)
39
40
41
42
43 V.U./GlaxoSmithKline Pharmaceuticals s.a./n.v., Site Apollo, Avenue Pascal, 2-4-6, 1300 Wavre - Belgium, January BE/UCV/0001/15a Anoro 55/22mg Ellipta Indicatie: Anoro 55/22mg is geïndiceerd als onderhoudsbronchodilatator om de symptomen te verlichten bij volwassen patiënten met chronisch obstructief longlijden (COPD). Posologie: 1 inhalatie éénmaal daags Anoro SmPC 2014.
44 V.U./GlaxoSmithKline Pharmaceuticals s.a./n.v., Site Apollo, Avenue Pascal, 2-4-6, 1300 Wavre - Belgium, January BE/UCV/0001/15a Ellipta maakt het gebruik van Anoro 55/22mg gemakkelijk voor COPD patiënten De Ellipta droog poeder inhalator is eenvoudig en intuïtief te gebruiken OPENEN INHALEREN SLUITEN Raadpleeg de SmPC of PIL voor informatie over de inhalatietechniek. Riley JH et al Poster:P4145). Hamilton M et al Poster: G45. Anoro Ellipta SmPC, 2014.
45 V.U./GlaxoSmithKline Pharmaceuticals s.a./n.v., Site Apollo, Avenue Pascal, 2-4-6, 1300 Wavre - Belgium, January BE/UCV/0001/15a De Ellipta inhalator is eenvoudig De Ellipta droog poeder inhalator: Is voorgevuld en gereed voor gebruik. Heeft een gemakkelijk leesbare dosisteller. Levert consistent de noodzakelijke dosis af getest bij verschillende patiënten met wisselende graad van ernst van COPD. Hamilton M et al Poster: G45. video
46 V.U./GlaxoSmithKline Pharmaceuticals s.a./n.v., Site Apollo, Avenue Pascal, 2-4-6, 1300 Wavre - Belgium, January BE/UCV/0001/15a Anoro 55/22mg Ellipta B Verpakkingen en prijzen: Anoro 55/22 mg Publieksprijs Actief RVV 30 doses x 30 doses Terugbetaling: Categorie Bf hoofdstuk IV januari 2015.
47 Astma en COPD: overzicht Astma versus COPD: (DD) diagnose Inhalatie medikatie: therapeutische klassen Inhalatie therapie: devices Behandeling van astma en COPD Conclusie: algoritmes
48 Outcome: Asthma Control Outcome: Best Possible Results Controller: None Controller: Daily inhaled corticosteroid Controller: Daily inhaled corticosteroid Daily longacting inhaled β 2 -agonist Controller: Daily inhaled corticosteroid Daily long acting inhaled β 2 -agonist plus (if needed) -Theophylline-SR -Leukotriene When asthma is controlled, reduce therapy Monitor -Oral corticosteroid Reliever: Rapid-acting inhaled β 2 -agonist prn STEP 1: Intermittent STEP 2: Mild Persistent STEP 3: Moderate Persistent STEP 4: Severe Persistent STEP Down
49 Behandeling van astma ß2-agonisten (LABA) Virus? Adenosine Exercise Fog Antigen Mast cell Bronchocontriction Macrophage Eosinophil Plasma leak Airway sensory nerve Virus? BHR Airway remodeling? T-lymphocyte Inhalatie CorticoSteroïden (ICS)
50 Levels of Asthma Control Characteristic Controlled Partly controlled (Any present in any week) Uncontrolled Daytime symptoms None (2 or less / week) More than twice / week Limitations of activities Nocturnal symptoms / awakening Need for rescue / reliever treatment None None None (2 or less / week) Any Any More than twice / week 3 or more features of partly controlled asthma present in any week Lung function (PEF or FEV 1 ) Normal < 80% predicted or personal best (if known) on any day Exacerbation None One or more / year 1 in any week
51 Behandeling van COPD: Reliever: SABA or SAMA Maintenance: LAMA or LABA STEP 1 STEP 2 Spiro 1 or 2 Spiro 1 or 2 mmrc SABA < ± 2 SAAC mmrc SOS 2 No exac 1 exac Maintenance: LAMA and LABA STEP 3 Spiro 3 or 4 1 exac Maintenance: LAMA and LABA Plus: 1) ICS and/or 2) AZI? STEP 4 Spiro 2, 3 or 4 mmrc 2 2 exac Smoking cessation Vaccination (influenza) Patient education Self-management Pulmonary rehabilatation: if mmrc 2 Oxygen therapy: if PaO2 < 60 mmhg Brusselle G., personal opinion.
52 Astma en COPD: overzicht Astma versus COPD: (DD) diagnose Inhalatie medikatie: therapeutische klassen Inhalatie therapie: devices Behandeling van astma en COPD Conclusie: algoritmes
53 Onderhoudsbehandeling van astma en/of COPD Patiënt met astma en/of COPD Astma of ACOS COPD ICS Mild astma Matig/ernstig astma ACOS ICS+LABA Exacerbaties - LAMA of LABA of LAMA+LABA Exacerbaties ++ LABA+ICS of LABA+ICS +LAMA
54 Behandeling van Astma en COPD ASTMA Ernst Controle Fenotype COPD Ernst Exacerbaties Fenotype allergen avoidance smoking cessation patient education self-management rehabilitation
55 Behandeling van Astma en COPD ASTMA Ernst Controle Fenotype COPD Ernst Exacerbaties Fenotype allergen avoidance smoking cessation patient education self-management rehabilitation
56 Global Iniative for Asthma Global Initiative for Chronic Obstructive Lung Disease
57 V.U./GlaxoSmithKline Pharmaceuticals s.a./n.v., Site Apollo, Avenue Pascal, 2-4-6, 1300 Wavre - Belgium, January BE/UCV/0001/15a Dagelijks leven met COPD: Fictioneel patiëntenprofiel, enkel als voorbeeld. ontmoet patiënt Peter 68 jaar, werkte in een tuinbouwbedrijf, gehuwd, 2 dochters, 1 kleinzoon; 28 pakjesjaren; Diagnose van COPD: 2 jaar geleden; Behandelingsgeschiedenis: Noodmedicatie: kortwerkende bronchodilatator (6maanden); Onderhoudstherapie: langwerkende bronchodilatator in monotherapie; Klaagt nog altijd van kortademigheid: 5 jaar geleden gestopt met werken; Gestopt met wekelijks fietsen met vrienden; Niet langer in staat zijn kleinzoon aan te moedigen tijdens zijn voetbalwedstrijden. Kijk naar een echte getuigenis
58 V.U./GlaxoSmithKline Pharmaceuticals s.a./n.v., Site Apollo, Avenue Pascal, 2-4-6, 1300 Wavre - Belgium, January BE/UCV/0001/15a Dagelijks leven met COPD: ontmoet patiënte Monica 64 jaar, lerares, gehuwd, 1 zoon (36 jaar) en een golden retriever (2 jaar); 35 pakjesjaren; Diagnose van COPD: 6 maanden geleden; Behandelingsgeschiedenis: Noodmedicatie: kortwerkende bronchodilatator; Klaagt nog altijd van kortademigheid, die haar leven volledig veranderde: Overweegt te stoppen met werken omwille van COPD; Is niet langer in staat de hond uit te laten; Wil verhuizen naar een kleinere woning zonder trappen. Fictioneel patiëntenprofiel, enkel als voorbeeld. Kijk naar een echte getuigenis
59 V.U./GlaxoSmithKline Pharmaceuticals s.a./n.v., Site Apollo, Avenue Pascal, 2-4-6, 1300 Wavre Wat heeft Anoro - Belgium, January BE/UCV/0001/15a 55/22mg uw COPD patiënten te bieden? De mogelijkheid om gemakkelijker te ademen Anoro 55/22mg verbetert significant de FEV 1 dalwaarde met bijkomend 112ml vs. tiotropium. 1 De mogelijkheid om meer te kunnen doen Anoro 55/22mg verminderdt significant de kortademigheid 2 en laat toe dat de patiënten langer inspanningen kunnen leveren dan met placebo. 3 De eenvoud van een intuïtieve inhalator Gemakkelijk te gebruiken, eenvoudig aan te leren. 4 Maleki-Yazdi et al. Respiratory Medicine Donohue JF et al Maltais et al., Therapeutic Advances in Respiratory Disease;,2014, Vol. 8(6): Riley JH et al Poster:P4145).
60 V.U./GlaxoSmithKline Pharmaceuticals s.a./n.v., Site Apollo, Avenue Pascal, 2-4-6, 1300 Wavre - Belgium, January BE/UCV/0001/15a Een bronchodilaterende onderhoudsbehandeling voor COPD patiënten met kortademigheid Anoro 55/22mg Ellipta
ASTMA bij volwassenen
ASTMA bij volwassenen Prof Dr Guy BRUSSELLE Dienst Longziekten UZ Gent 27/02/2019 Casus: Sofie, 33 jaar VG: astma sinds 14-jarige leeftijd; allergisch aan dierenepitheel (kat, hond) HA: sinds maanden dyspneu
Nadere informatieOBSTRUCTIEVE LONGAANDOENINGEN: Door de bomen het bos opnieuw zien. Diensten Longziekten AZ Maria Middelares Gent AZ Sint-Vincentius - Deinze
OBSTRUCTIEVE LONGAANDOENINGEN: Door de bomen het bos opnieuw zien Diensten Longziekten AZ Maria Middelares Gent AZ Sint-Vincentius - Deinze COPD: welke bos kiezen? Dr Paul Germonpré- Pneumologie AZ Maria
Nadere informatieNationaal nascholingscongres anesthesiologie
Nationaal nascholingscongres anesthesiologie Thema: De Longen 9 november 2016 Longmedicatie en operatie: what's new? Dr. Daan W. Loth AIOS Longziekten Amphia Ziekenhuis, Breda Geen conflict of interest
Nadere informatieBegeleiding Nieuwe Medicatie
Begeleiding Nieuwe Medicatie Doelstellingen: De gezondheid van de patiënt verbeteren De therapietrouw verbeteren De efficiëntie van de behandelingen verbeteren Arts en apotheker versterken elkaars informatie
Nadere informatieAstma en COPD. Aanbevelingen en lijsten geneesmiddelen
Astma en COPD Aanbevelingen en lijsten geneesmiddelen Inhoudsopgave Inhoudsopgave 1 Inleiding 3 1 e Deel ASTMA 5 I. Astma aanbeveling 6 1. Stel de diagnose 6 2. Kies de chronische behandeling 6 3. Elementen
Nadere informatieInstructie geeft lucht
Instructie geeft lucht Spiegelbijeenkomst 15 april 2015 Miriam Stoks, apotheker Brenda Spanbroek, longverpleegkundige Robbert Behr, kaderhuisarts astma-copd Inleiding Workshop: - Therapietrouw bij astma
Nadere informatieINNOVATIES IN DE BEHANDELING VAN ASTMA EN COPD. Prof. Dr. W. De Backer UA
INNOVATIES IN DE BEHANDELING VAN ASTMA EN COPD Prof. Dr. W. De Backer UA Nieuwe inzichten/mogelijkheden voor inhalatie Talrijke nieuwe producten of devices - Bestaande producten in nieuwe/andere devices
Nadere informatieMEDICATIE BIJ ASTMA EN COPD: DE BOMEN EN HET BOS...
MEDICATIE BIJ ASTMA EN COPD: DE BOMEN EN HET BOS... Marionne van Hardeveld M ANP longziekten 16 november 2015 Astma en COPD en ACOS Richtlijnen : GINA en GOLD De bomen en het bos Medicatie Casuïstiek (
Nadere informatieWorkshop voor apothekers en huisartsen Behandeling van COPD anno 2007
Workshop voor apothekers en huisartsen Behandeling van COPD anno 2007 Voorbeeld Programma Maken van de ingangstoets Bespreking leerdoelen l en inleiding idi Presentatie van regionale voorschrijfcijfers
Nadere informatieHERZIENE AANBEVELINGEN VAN GINA VOOR ASTMA, EN VAN GOLD VOOR COPD
HERZIENE AANBEVELINGEN VAN GINA VOOR ASTMA, EN VAN GOLD VOOR COPD In november 2006 verschenen de herziene aanbevelingen van GINA (Global Initiative for Asthma) voor astma, en van GOLD (Global Initiative
Nadere informatieAstma: update. Sarah Deseyne. Dienst Pneumologie AZ Sint-Jan Brugge 9 oktober 2018
Astma: update Sarah Deseyne Dienst Pneumologie AZ Sint-Jan Brugge 9 oktober 2018 Astma Definitie Epidemiologie Diagnose van astma Astma management Astma: definitie Astma is een heterogene ziekte Gekenmerkt
Nadere informatieDIAGNOSE VAN COPD: EENVOUDIG OF COMPLEX
DIAGNOSE VAN COPD: EENVOUDIG OF COMPLEX Wim Janssens Long- en revalidatiearts UZ Leuven BVP-SBP meeting 1 december 2018 Risk factors for COPD Smoking Passive smoking Occupational exposure airpollution
Nadere informatieNoodmedicatie of aanvalsmedicatie
Beste ouder In deze folder geven we u meer info over de verschillende medicatie voor de luchtwegen. We geven ook een overzicht van de verschillende inhalatoren. De dienst kinderziekten Noodmedicatie of
Nadere informatieLeuvense Dagen voor Huisartsgeneeskunde Dienst Pneumologie
Leuvense Dagen voor Huisartsgeneeskunde Dienst Pneumologie COPD in de huisartspraktijk Marc Decramer Diensthoofd Pneumologie UZ Gasthuisberg 31 mei 2012 Vrouw 59 jaar Geschiedenis 40 pakjaren gerookt progressief
Nadere informatieWat is astma eigenlijk? 5 stellingen
Leerdoelen Kennis over: Moeilijk behandelbaar astma Wim Oomen & Regien Kievits 2017 Wat is astma nu precies? Reflectie over astma-zorg in eigen praktijk Verschil tussen moeilijk behandelbaar en ernstig
Nadere informatieAstma en COPD: kernpunten voor management.
Astma en COPD: kernpunten voor management. Dr.J.Buffels, Academisch Centrum voor Huisartsgeneeskunde, K.U.Leuven. Januari 2008 Inleiding Deze tekst is een zeer beknopte herhaling van kernpunten inzake
Nadere informatieFARMACOTHERAPIE BIJ CHRONISCH OBSTRUCTIEF LONGLIJDEN: EEN UPDATE
FARMACOTHERAPIE BIJ CHRONISCH OBSTRUCTIEF LONGLIJDEN: EEN UPDATE In de Folia van september 2000 verscheen een overzichtsartikel over farmacotherapie bij chronisch obstructief longlijden (chronic obstructive
Nadere informatieInfospot. Gebruik van geneesmiddelen bij COPD en astma in de ambulante zorg. April Mei Juni 2017
Infospot Gebruik van geneesmiddelen bij COPD en astma in de ambulante zorg April Mei Juni 2017 Inhoud 1 Inhoudstafel Inleiding... 2 I. Evolutie van het aantal patiënten in de voorbije 3 jaren... 3 Aantallen
Nadere informatieDiabetes en longziekten
Diabetes en longziekten Chronisch obstructief longlijden (COPD) Richard Dekhuijzen UMC St Radboud, Nijmegen richard.dekhuijzen@gmail.com Wat is COPD? Chronisch Obstructief Longlijden (COPD) is een verzamelnaam
Nadere informatieRegionaal formularium astma / COPD
Regionaal formularium astma / COPD Dr. V. van der Meer, huisarts / kaderarts astma COPD Drs. R. Roelofsen, huisarts / kaderarts i.o. astma COPD Welk middel en device kiest u? Mw. A, 40 jaar Astma, nieuw
Nadere informatiePathofysiologie van COPD:
Pathofysiologie van COPD: Perspectief vanuit longfunctie VVLR - 2019 Prof W. Janssens Dienst Pneumologie Leuven Definitie COPD definitie volgens GOLD Chronic Obstructive Pulmonary Disease (COPD) is a common,
Nadere informatieMethacholine-provocatietest. bij overgevoelige luchtwegen
Methacholine-provocatietest bij overgevoelige luchtwegen Wat is een methacholine-procovatietest Sommige mensen, bijvoorbeeld astmapatiënten, hebben last van overgevoelige luchtwegen die sterk reageren
Nadere informatieInhalatietherapie: Puffen of vernevelen. Geert Celis. Hvpk fm pneumologie
Inhalatietherapie: Puffen of vernevelen Geert Celis Hvpk fm pneumologie Longdepositie Inhoud Zakverstuiver (pmdi) + droogpoeder inhalator (DPI) + verneveling Voor- en nadelen Techniek Educatie inhalatietherapie:
Nadere informatieNieuwe medicatie voor astma / COPD
Nieuwe medicatie voor astma / COPD Waarom nieuwe middelen? Betere werkzaamheid Mindere bijwerkingen Minder frequente toedieningen Nieuw inhalatie-apparaat Goedkoper Met de tijd meegaan; wil niet achter
Nadere informatieLongfunctie HISTAMINEDREMPEL BEPALING
Longfunctie HISTAMINEDREMPEL BEPALING INLEIDING U bent ingestuurd voor een histaminedrempel bepaling. In deze folder leest u wat dit onderzoek inhoudt en wat er van u verwacht wordt. VOORBEREIDING THUIS
Nadere informatieInhalatiemedicatie en techniek Netwerkavond Fynon
Inhalatiemedicatie en techniek Netwerkavond Fynon Rianne Dijk Longverpleegkundige 29 november 2017 Stellingen Tiotropium is een kortwerkende luchtwegverwijder Klopt niet Seretide is een combinatiepreparaat
Nadere informatieP olik lin isch m an agem en t can patiën ten m et Ch ron isch Obstru ctief Lon glijden : bek n opte h an dleidin g
P olik lin isch m an agem en t can patiën ten m et Ch ron isch Obstru ctief Lon glijden : bek n opte h an dleidin g BASED ON THE GLOBAL STR ATEGY FOR DIAGNOSIS, MANAGMENT AND P REVENTION OF COPD GLOBAL
Nadere informatieWorkshop: Reversibiliteitstest
Workshop: Reversibiliteitstest Kevin De Soomer Longfunctie UZA VVLR, Colloquium 2016 Bronnen: Standaardisatie rapport ATS/ERS 2005 GINA richtlijnen GOLD richtlijnen Stellingen: JUIST / FOUT 1. Om de reversibiliteit
Nadere informatieHistamine provocatietest Pneumologie. Patiënteninformatie
Histamine provocatietest Pneumologie Patiënteninformatie Afspraak histamine provocatietest : Heilig Hart Ziekenhuis Leuven Brochure histamine, pneumologie 2 Inhoudstafel 1. Inleiding... 3 1.1. Wat is een
Nadere informatieIMPLEMENTATIE VAN ASTMA EN COPD GEEN BELANGENVERSTRENGELING
IMPLEMENTATIE VAN ASTMA EN COPD DISCLOSURE IN DE BELANGEN HUISARTSENPRAKTIJK SPREKERS: GEEN BELANGENVERSTRENGELING 29 januari + 30 januari 2015 KADERHUISARTS SCHAKEL TUSSEN WETENSCHAP EN PRAKTIJK IMPLEMENTATIE
Nadere informatieCOPD, Emfyseem, spiroflow. 16 oktober 2018 Chantal Kroese - Bovée
COPD, Emfyseem, spiroflow 16 oktober 2018 Chantal Kroese - Bovée Leerdoelen COPD en emfyseem Definitie en beeldvorming Patronen en interpretatie van spiro flow curve medicatie bij COPD Wat is COPD Blijvende
Nadere informatieASTMA BIJ HET KIND. Definitie van astma: klinisch. Definitie van astma: fysiopathologisch-immunologisch
ASTMA BIJ HET KIND Prof. Dr. A. Malfroot Kinderlongziekten UZ Brussel -VUB Definitie van astma: klinisch ziekte onderste luchtwegen, periodiek optreden van ademnood, vooral in expirium. Ademnood is gevolg
Nadere informatieUitgebreide Longfunctietest
Uitgebreide Longfunctietest Longziekten Beter voor elkaar Inleiding Binnenkort wordt u in ons ziekenhuis verwacht voor een longfuntieonderzoek. Met dit onderzoek wordt de werking van de longen vastgesteld.
Nadere informatieLongfunctieonderzoek bij kinderen
Longfunctieonderzoek bij kinderen Binnenkort komt uw kind voor de in deze folder beschreven longfunctieonderzoeken. De onderzoeken helpen de kinderarts een beter beeld te krijgen van het functioneren van
Nadere informatie17/03/2010. Piekstroommeting PIEKSTROOMMETING GEBRUIK VAN DOSEERAEROSOLS. Eric Derom. 1ste Master Geneeskunde. Maximale expiratoire volume-tijd curve
Piekstroommeting PIEKSTROOMMETING GEBRUIK VAN DOSEERAEROSOLS Eric Derom 1ste Master Geneeskunde Maximale expiratoire volume-tijd curve Maximale expiratoire flow-volumecurve EXPIRATOIRE PIEKSTROOM MEF 75
Nadere informatieHistamineprovocatietest
Histamineprovocatietest Longziekten Beter voor elkaar 2 Histamineprovocatietest Binnenkort wordt u in ons ziekenhuis verwacht voor een histamineprovocatietest. Deze test geeft belangrijke informatie over
Nadere informatieInhalatietherapie. Hvpk fm pneumologie
Inhalatietherapie Geert.celis@uzleuven.be Hvpk fm pneumologie Therapie(on)trouw 50-70% van de chronische patiënten die geneesmiddelen gebruiken breekt voortijdig zijn behandeling af, zelfs al kort na
Nadere informatiePIEKSTROOMMETING GEBRUIK VAN DOSEERAËROSOLS. Eric Derom. 1e Proef Geneeskunde. Piekstroommeting
PIEKSTROOMMETING GEBRUIK VAN DOSEERAËROSOLS Eric Derom 1e Proef Geneeskunde Piekstroommeting 1 Maximale expiratoire volume-tijd curve 2 Maximale expiratoire flow-volumecurve EXPIRATOIRE PIEKSTROOM MEF
Nadere informatieMetacholine provocatietest. Longziekten
Longziekten Geachte patiënt Met deze informatiebrochure wensen wij u te informeren over de metacholine provocatietest. Dit is een onderzoek om een verhoogde prikkelbaarheid van de luchtwegen vast te stellen.
Nadere informatieklacht afkorting voor Chronic Obstructive Pulmonary Disease, een
: factoren verergeren en 3 klacht afkorting voor Chronic Obstructive Pulmonary Disease, een, zoals ingen voornaamste de doen om te verbeteren. Daarom hebben we deze serie werkboeken voor zelfmanagement
Nadere informatieInhalatie Technologie en Medicatie
faculteit wiskunde en natuurwetenschappen farmacie en farmaceutische wetenschappen CAHAG 24 januari 2013 1 Inhalatie Technologie en Medicatie Farmaceutische Technologie en Biofarmacie Het belang van inhalatie
Nadere informatieInhalatie-instructie Workshop XXXXXXXXXXX. Zorggroep Synchroon
Inhalatie-instructie Workshop XXXXXXXXXXX Zorggroep Synchroon Programma: LAN, Long Alliantie Nederland Inhalatietechnologie en inhalatietechniek - Poederinhalatoren - Dosisaërosolen + Voorzetkamers - Ademgeactiveerde
Nadere informatieInhaleren; eenvoudig toch? E. Boot, verpleegkundig specialist
Inhaleren; eenvoudig toch? E. Boot, verpleegkundig specialist Inhaleren is makkelijk en even te doen. Inhoud Inhalatiemedicatie Werking van de verschillende inhalatiemedicatie Inhalatie technologie Diverse
Nadere informatieInhalatietherapie: Specifieke toepassingen in de pediatrie.
Inhalatietherapie: Specifieke toepassingen in de pediatrie. E. De Wachter, I. De Schutter, Prof A. Malfroot UZ Brussel, Kinderlongziekten, Mucoviscidose Referentiecentrum en Infectieziekten BVPV: 27 april
Nadere informatieMild persisterend astma: Is reguliere inhalatietherapie met corticosteroïden in combinatie met een kort werkende β2-agonist voldoende?
PERSBERICHT Mild persisterend astma: Is reguliere inhalatietherapie met corticosteroïden in combinatie met een kort werkende β2-agonist voldoende? De meeste astmapatiënten lijden aan een milde vorm van
Nadere informatieWat is astma? Wat is astma? Basis Cursus Astma bij Kinderen. Dilemma s bij behandeling van kinderen met astma
Basis Cursus Astma bij Kinderen Wat is astma? Anneke Landstra Mariëlle Pijnenburg Maarten Kuethe Wim van Aalderen Wat is Normale luchtweg Matig/ernstig astma gezond fataal astma Dilemma s bij behandeling
Nadere informatieHoestpoli. Uw bezoek aan de hoestpoli. Afspraakbevestiging. Welke voorbereidingen zijn nodig?
Hoestpoli De hoestpoli is voor mensen met chronische hoest. U heeft een chronische hoest als u langer dan drie weken hoest. Chronische hoest kan uitputtend zijn en er voor zorgen dat u niet normaal kunt
Nadere informatieInhalatietherapie 24-4-2014
Inhalatietherapie Geert Celis Hvpk FM Pneumo Inhoud Waarom inhalatietherapie? Inhalatiemedicatie: soorten, werking, toedieningsvorm Soorten inhalatoren Inhalatie en tracheo(s)tomie Lokale nevenwerkingen:
Nadere informatieMedicatie bij COPD: Therapie op maat?
IMPLEMENTATIE VAN ASTMA EN COPD DISCLOSURE IN DE BELANGEN HUISARTSENPRAKTIJK SPREKERS: IMPLEMENTATIE VAN ASTMA EN COPD IN DE HUISARTSENPRAKTIJK GEEN BELANGENVERSTRENGELING 29 januari + 30 januari 2015
Nadere informatieDoel van de presentatie
Doel van de presentatie Voordelen & valkuilen aërosoltherapie Educatie & therapietrouw Soorten medicatie en inhalatoren Valkuilen dosisaërosol & concreet gebruik Spacers: voordeel, gebruik en onderhoud
Nadere informatieGerichte therapie bij Astma COPD overlap syndroom
Gerichte therapie bij Astma COPD overlap syndroom Dr. Tobias Bonten AIOS Huisartsgeneeskunde, Postdoc en Epidemioloog Longziekten en Public Health & Eerstelijns Geneeskunde LEIDS UNIVERSITAIR MEDISCH CENTRUM
Nadere informatieMETEN VAN LONGVOLUMES. klinisch belang. Dr. C. Haenebalcke AZ St. Jan campus Brugge 21 april 2012
METEN VAN LONGVOLUMES klinisch belang Dr. C. Haenebalcke AZ St. Jan campus Brugge 21 april 2012 LONGVOLUMES IC TLC VC VT ERV FRC RV FLOW-VOLUME LOOP: Normaal TLC IC VC VT ERV FRC Flow RV Sec. 0 Volume
Nadere informatieBijlage II. Wetenschappelijke conclusies en redenen voor de wijziging van de voorwaarden van de vergunningen voor het in de handel brengen
Bijlage II Wetenschappelijke conclusies en redenen voor de wijziging van de voorwaarden van de vergunningen voor het in de handel brengen 5 Wetenschappelijke conclusies Algehele samenvatting van de wetenschappelijke
Nadere informatieFARMACOTHERAPIE BIJ CHRONISCH ASTMA
FARMACOTHERAPIE BIJ CHRONISCH ASTMA In dit artikel wordt aandacht besteed aan de medicamenteuze behandeling van chronisch astma. Daarbij wordt vooral gesteund op de GINA ( Global Initiative for Asthma
Nadere informatiecopd-behandeling breder dan alleen medicatie
Vermindering ziektelast moet uitgangspunt zijn copd-behandeling breder dan alleen medicatie Medicatie is slechts een onderdeel van de totale copd-behandeling, zegt prof. dr. Emiel Wouters, hoofd van de
Nadere informatie(Farmaco)therapie bij asthma en COPD. L. Decoster AZ Turnhout
(Farmaco)therapie bij asthma en COPD L. Decoster AZ Turnhout GINA GOLD ASTHMA Doel van asthma behandeling 1. Symptoom controle: goede controle van symptomen behouden van normaal activiteitsniveau 2. Risico
Nadere informatieMedicatie bij COPD: Therapie op maat?
IMPLEMENTATIE VAN ASTMA EN COPD DISCLOSURE IN DE BELANGEN HUISARTSENPRAKTIJK SPREKERS: IMPLEMENTATIE VAN ASTMA EN COPD IN DE HUISARTSENPRAKTIJK GEEN BELANGENVERSTRENGELING 29 januari + 30 januari 2015
Nadere informatieInhalatie Medicatie Instructie School. Inhoud van de workshop. Wat zou je willen weten?? Doelstelling. Doelen IMIS
Inhalatie Medicatie Instructie School Inhoud van de workshop IMIS/LAN Inhalatietechnologie Inhalatietechniek Medicatie Instructie Wat zou je willen weten?? Doelstelling Verwerven van kennis en vaardigheden
Nadere informatieDisclosure belangen spreker. Inhalatie Medicatie Instructie School. Doelstelling IMIS. Stichting IMIS e.a. Toets. Agenda
Disclosure belangen spreker (potentiële) Belangenverstrengeling Geen Inhalatie Medicatie Instructie School Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties met bedrijven Sponsoring of onderzoeksgeld Honorarium
Nadere informatieIndeling workshop. De Machinist 2014 7 oktober 2014 Chantal Kroese Karin Aulbers 10-10-2014 DUBBELDIAGNOSE ASTMA & COPD
DUBBELDIAGNOSE ASTMA & COPD DUBBEL MOEILIJK TE INTERPRETEREN De Machinist 2014 7 oktober 2014 Chantal Kroese Karin Aulbers 1 Indeling workshop Casus besprekingen NHG standpunt over dubbeldiagnose - hoe
Nadere informatiePraktische implementatie van astma- en COPD-richtlijnen
Praktische implementatie van astma- en COPD-richtlijnen LOK-programma Domus Medica 2008 Programma Voorstelling en doelstellingen programma Warming-up Casuïstiek Overlopen GINA- en GOLDaanbevelingen Conclusies
Nadere informatieVaria Adembenemend OVERBEHANDELING COPD / stop ICS Jean Muris
Varia Adembenemend OVERBEHANDELING COPD / stop ICS Jean Muris Disclosure belangen spreker (potentiële) belangenverstrengeling Geen / Zie hieronder Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties met bedrijven
Nadere informatieMedicatiestaking bij longfunctietest
Medicatiestaking bij longfunctietest In overleg met uw arts heeft u besloten om binnenkort een longfunctietest te ondergaan. Om deze longfunctietest goed te kunnen uitvoeren, kan het zijn dat u voorafgaand
Nadere informatieINHALATIE Hanneke van Dijk kinderlongverpleegkundige
INHALATIE 30-06-2015 Hanneke van Dijk kinderlongverpleegkundige Doelstelling Aan het eind van deze workshop is de groep bekend met wat voor mogelijkheden er zijn om inhalatie medicatie toe te dienen en
Nadere informatieAfbakening. Casus Wim van Wanten Medicamenteuze therapie bij Astma. Leerdoel. Medicamenteuze therapie
DISCLOSURE BELANGEN SPREKERS: Medicamenteuze therapie bij Astma GEEN BELANGENVERSTRENGELING Riccardo Fornaro, huisarts Gezondheidscentrum Hoensbroek Noord, kaderhuisarts astma-copd KADERHUISARTS SCHAKEL
Nadere informatieDubbeldiagnose. Paul Bresser, longarts Anaïs van Essen-Rubingh, huisarts
Dubbeldiagnose Paul Bresser, longarts Anaïs van Essen-Rubingh, huisarts Quiz 1 COPD is een aandoening van Jonge mensen Oudere mensen Beiden Quiz 2 Astma is een aandoening van Jonge mensen Oudere mensen
Nadere informatieInhalatietechnologie en Medicatie
Groningen, 23 januari 2015 1 Inhalatietechnologie en Medicatie Symposium Groningen, 23 januari 2015 Het belang van inhalatietechnologie voor een optimale luchtwegbehandeling Paul Hagedoorn H.W. Frijlink
Nadere informatieCasusschetsen astma/copd
Casusschetsen astma/copd 7 augustus 2000 Casusschets 1 Mevr. N, is een 26 jarige adipeuze Surinaamse vrouw die sinds 1994 in Nederland woonachtig is. Sinds haar komst naar Nederland heeft zij in wisselende
Nadere informatieAstma en COPD. Bart N. Lambrecht Afdeling Longziekten UZGent
Astma en COPD Bart N. Lambrecht Afdeling Longziekten UZGent Definitie astma (WHO) een chronische ontsteking van de lagere luchtwegen Die leidt tot herhaalde periodes van luchtwegvernauwing met piepende
Nadere informatieCOPD anno 2018/(2019) Eef Vanderhelst Universitair Ziekenhuis Brussel
COPD anno 2018/(2019) Eef Vanderhelst Universitair Ziekenhuis Brussel Inhoud Definities Etiologie en impact Diagnose Behandeling Definitie van COPD COPD, een ziekte die voorkomen en behandeld kan worden,
Nadere informatieastmakliniek astmakliniek UZA astmakliniek
Astma bij kinderen Prof.K Desager UZA Piepen op zuigelingenleeftijd 25 tot 60%: piepen in het eerste levensjaar Prognose? Is dit astma? Pediatric asthma consensus group E.Bodart Pediatrics, Clin UCL de
Nadere informatieAstma en COPD behoren tot de meest
Inhalatiecorticosteroïden bij Niet of slechts beperkt werkzaam De plaats van inhalatiecorticosteroïden bij is nog onduidelijk. In dit artikel worden de resultaten van onderzoeken hiernaar beschreven. De
Nadere informatiedubbeldiagnose Workshop deel 1 Dhr. R Indeling workshop POH - HA overleg
Disclosure belangen spreker dubbeldiagnose Geen belangenverstrengeling Geen / Zie hieronder 2 Indeling workshop Workshop deel 1 inventariseren vragen in de zaal + casus plenair NHG standpunt over dubbeldiagnose
Nadere informatieDisclosure belangen spreker
Disclosure belangen spreker Geen belangenverstrengeling Geen / Zie hieronder Dubbeldiagnose Indeling workshop inventariseren vragen in de zaal + casus plenair NHG standpunt over dubbeldiagnose - hoe de
Nadere informatieHistamine-provocatie test
Histamine-provocatie test Test die de prikkelbaarheid van de luchtwegen meet Let op: voor deze test mag bepaalde longmedicatie niet gebruikt worden, zie folder. Binnenkort komt u voor een longfunctieonderzoek
Nadere informatieLongfunctieonderzoek bij kinderen
Longfunctieonderzoek bij kinderen Binnenkort komt uw kind in het ziekenhuis voor een longfunctieonderzoek. Waarschijnlijk heeft de kinderarts u al het een en ander verteld over het onderzoek dat bij uw
Nadere informatieINHALATIETHERAPIE G E E R T C E L I S H V P K F M P N E U M O L O G I E U Z L E U V E N. www.vvlr.be
INHALATIETHERAPIE G E E R T C E L I S H V P K F M P N E U M O L O G I E U Z L E U V E N www.vvlr.be WAAROM INHALATIETHERAPIE? Snel effect Weinig systemische nevenwerkingen Veel lagere dosissen nodig Eénvoudig
Nadere informatieAstma bij kinderen. Astma phenotypes. Piepen op zuigelingenleeftijd. Prof.K Desager astmakliniek UZA
Astma bij kinderen Prof.K Desager UZA Piepen op zuigelingenleeftijd 25 tot 60%: piepen in het eerste levensjaar Prognose? Is dit astma? Astma phenotypes Martinez 2002 1 Age-related pharmacotherapy options:
Nadere informatieAstma bij volwassenen
Astma bij volwassenen Wat moet je weten? Deze patiëntenfolder kwam tot stand in samenwerking met de Verbruikersunie Test-Aankoop Inhoud - Astma bij volwassenen - Wat je moet weten? 1 Inhoud Inleiding...2
Nadere informatieAfbakening. Casus A Wim van Wanten. Medicamenteuze therapie bij Astma. Leerdoel. Medicamenteuze therapie
DISCLOSURE BELANGEN SPREKERS: Medicamenteuze therapie bij Astma GEEN BELANGENVERSTRENGELING Jos Dirven, huisarts Renswoude, kaderhuisarts astma-copd Riccardo Fornaro, huisarts Hoensbroek, kaderhuisarts
Nadere informatieHuisarts en longarts ernstig astma
Huisarts en longarts ernstig astma lentebries 6 maart 2019 Els JM Weersink, Pulmonologist Department of pulmonology Location AMC Amsterdam University Medical Centers The Netherlands Casus mevrouw 60 jaar
Nadere informatieDe aanpak van acuut astma
De aanpak van acuut astma Guy F Joos Dienst Inwendige Ziekten, Afdeling Longziekten Universitair Ziekenhuis Gent Jeffery, Am J Respir Crit Care Med, 2001, 164, S28-S38 Definitie van astma (1) Astma is
Nadere informatieAan de Minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport Postbus 20350 2500 EJ DEN HAAG
> Retouradres Postbus 320, 1110 AH Diemen Aan de Minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport Postbus 20350 2500 EJ DEN HAAG College voor zorgverzekeringen Pakket Eekholt 4 1112 XH Diemen Postbus 320
Nadere informatieDiagnose en behandeling van astma
Diagnose en behandeling van astma VVLR 27/04/2013 A-M Vints Diagnostiek van astma 1. Anamnese (symptomen van astma) Dyspnoe / piepen / hoesten (zo ja karakteristieken vd hoest) / beklemming op borst Nachtelijke
Nadere informatieMedicijngebruik bij kinderen met astma
Medicijngebruik bij kinderen met astma Afdeling kindergeneeskunde Vooraf Bijna alle kinderen met astma gebruiken medicijnen, meestal inhalatiemiddelen. In de praktijk blijken veel kinderen hun medicijnen
Nadere informatieHistamine provocatietest
Histamine provocatietest Naar het ziekenhuis? Lees eerst de informatie op www.asz.nl/brmo. Inleiding In deze folder vindt u informatie over de histamine provocatietest. De longfunctielaborant begeleidt
Nadere informatieCOPD en droogpoederinhalatoren
COPD en droogpoederinhalatoren diensthoofd inwendige geneeskunde Dienst pneumologie Jan Yperman Ziekenhuis Briekestraat 12 8900 Ieper Secretariaat pneumologie: 057 35 71 90 www.yperman.net 1 Wat is COPD?
Nadere informatieDatum afspraak: LONGFUNCTIE- ONDERZOEK Inspanningstesten. Tijd en onderzoeksduur: Stoppen met uw longmedicatie. Ja (zie blz. 1) Nee.
LONGFUNCTIE- ONDERZOEK Inspanningstesten 17952 Datum afspraak: Tijd en onderzoeksduur: Stoppen met uw longmedicatie Ja (zie blz. 1) Nee nvt Uw afspraak voor het longfunctieonderzoek Voor het onderzoek
Nadere informatieHistamineprovocatietest. Polikliniek longziekten
Histamineprovocatietest Polikliniek longziekten Over Alrijne Zorggroep Het Diaconessenhuis Leiden en Rijnland Zorggroep (Rijnland Ziekenhuis en de verpleeghuizen Leythenrode en Oudshoorn) zijn sinds 1
Nadere informatieMetacholine-provocatie test. Test die de prikkelbaarheid van de luchtwegen meet
Metacholine-provocatie test Test die de prikkelbaarheid van de luchtwegen meet Binnenkort komt u voor een longfunctieonderzoek op de polikliniek longziekten B70. Een longfunctieonderzoek kan bestaan uit
Nadere informatieAstma; moeilijk of ernstig?! Marianne van Nieuwamerongen Physician Assistant longziekten
Astma; moeilijk of ernstig?! Marianne van Nieuwamerongen Physician Assistant longziekten Astma Chronische ontstekingsreactie van de luchtwegen die samengaat met de neiging van het luchtwegsysteem om sneller
Nadere informatieAstma & COPD Uitgangspunten LTA en locale werkafspraak: Controle-eis LTA: Diagnostiek astma/copd (door huisarts) Controle bij astma en COPD
Astma & COPD Uitgaande van de Landelijke Transmurale Afspraak (LTA) Astma & COPD van 2002 (coproductie NHG: Nederlands Huisartsen Genootschap en NVALT: Nederlandse Vereniging voor Artsen voor Longziekten
Nadere informatieDisclosure belangen spreker
Disclosure belangen spreker (potentiële) belangenverstrengeling Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties met bedrijven Sponsoring of onderzoeksgeld Honorarium of andere (financiële) vergoeding Aandeelhouder
Nadere informatieIn onze brief van 13 maart jl. hebben wij u geadviseerd over de opname van het middel umeclidinium (Incruse ) in het GVS via een marginale toetsing.
> Retouradres Postbus 320, 1110 AH Diemen Aan de minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport Postbus 20350 2500 EJ DEN HAAG 0530.2015038976 Zorginstituut Nederland Pakket Eekholt 4 1112 XH Diemen Postbus
Nadere informatieAstma. Onderbelicht. Bob van den Berg, longarts Lili van Rhijn, huisarts voorzitter
Onderbelicht Bob van den Berg, longarts Lili van Rhijn, huisarts voorzitter Inleiding Inleiding Ziekte met een heel wisselend klachtenpatroon, optredend in vrijwel alle leeftijdsgroepen. Van zeer licht
Nadere informatieHet gebruik van inhalatiecorticosteroïden bij COPD-patiënten: het risico op pneumonie
Academiejaar 2016-2017 Het gebruik van inhalatiecorticosteroïden bij COPD-patiënten: het risico op pneumonie Jonas CALLANT Promotor: Prof. Dr. Guy Brusselle Scriptie voorgedragen in de 2 de Master in het
Nadere informatieWelkom op de nieuwjaarsborrel van HUS
Welkom op de nieuwjaarsborrel van HUS 1. Gezamenlijk Medisch onsult voor mensen met DM of glucose intolerantie Irene Groenewegen, huisarts Mariahoek Eveline Fassaert, POHS Binnenstad Brigitte Wieman,
Nadere informatieIMPLEMENTATIE VAN ASTMA EN COPD IN DE HUISARTSENPRAKTIJK
IMPLEMENTATIE VAN ASTMA EN COPD IN DE HUISARTSENPRAKTIJK Januari 2015 KADERHUISARTS SCHAKEL TUSSEN WETENSCHAP EN PRAKTIJK EEN NEUS VOOR ASTMA Astma, Allergie en Allergische Rhinitis Adembenemend 2015 Papendal
Nadere informatieTreatable and able to treat: keuzes in behandeling
Treatable and able to treat: keuzes in behandeling Huib Kerstjens en Marlies van Dijk 1-3 november 2017 Disclosures Huib Kerstjens: Het UMCG heeft geld ontvangen voor lezingen, adviseurschappen en studies
Nadere informatiePalliatieve noden bij personen met COPD
Palliatieve noden bij personen met COPD Nausikaä Nuyttens Kwaliteitscoördinator Wit-Gele Kruis Vlaams Brabant Charlotte Scheerens Doctoral Researcher End-of-life Care Research Group VUB - UGent Overzicht
Nadere informatie