Introductie leescampagne De Weddenschap

Transcriptie

1 Introductie leescampagne De Weddenschap Algemeen Bestemd voor Derdejaars vmbo bb, kb en tl/gl Doelstellingen Jongeren maken kennis met de bibliotheek en leescampagne De Weddenschap Jongeren maken kennis met de boeken: de kaft, achterflap en inhoud, als start voor het maken van een eigen boekkeuze. Inleiding Voor het introductiebezoek komen de jongeren naar de mediatheek of de bibliotheek. Zij worden welkom geheten en krijgen een algemene en korte uitleg over de leesbevorderingscampagne De Weddenschap. De medewerker introduceert de boegbeelden van De Weddenschap door eerst de Bekende Nederlanders (BN ers) aan de jongeren voor te stellen. Hierbij kan een beeldende presentatie het in gesprek gaan met de jongeren ondersteunen. De medewerker vertelt daarna welke uitdaging aan de BN ers is voorgelegd en laat de campagnevideo s via een digibord of ander medium zien. Eventueel kan de medewerker na het bekijken van de video s ingaan op de boekkeuze van de BN ers. Motiveer waarom deze keuze volgens jou past bij de persoon en waar het verhaal (nog meer) over gaat. Hierna vertelt (via een video) de medewerker welke uitdaging hij of zij aangaat voor De Weddenschap. Welke 3 boeken heeft de medewerker gekozen om in 6 maanden tijd te gaan lezen. In het gesprek met de jongeren wordt vervolgens een gezamenlijke definitie van lezen bepaald. De medewerker legt een link tussen de reacties en de betekenis en de rol van het lezen. De uitdaging van De Weddenschap wordt nu aan de jongeren voorgelegd. Kunnen zij een (Nederlands) boek vinden die bij ze past? Wat kan de rol van een coach hierbij zijn? Leg uit dat naast de docent, bibliothecaris, mediathecaris, ook iemand thuis of in vriendenkring een goede raadgever kan zijn. Laat ze de coaches bepalen en ga aan de slag met de spelende verkenning van de boeken. Na het bezoek hebben de jongeren meer titelkennis en een eigen coach voor De Weddenschap. In een notendop De introductie bestaat uit twee delen: 1. De introductie van De Weddenschap =uitleg van de leescampagne met het oog op reader development 1

2 Duur Groepsgrootte 2. De spelende verkenning van het boek = exploratie van de interesses en kennismaking met het boek Het programma duurt 1 lesuur, 50 minuten. Maximaal een klas. Voorbereiding Vraag wat het schoolreglement of protocol is rondom het gebruik van telefoons, tablets, WIFI en gebruik van sociale media onder schooltijd en op locatie. Vraag na of de jongeren op school gebruik maken van een eigen laptop of tablet tijdens schooltijd. Dit met het oog op hoe mediavaardig de jongeren kunnen zijn. Vraag ook na of de groep bekend is met de bibliotheek. Maak afspraken over het meenemen en het gebruik van de eigen telefoon, tablet, laptop, fototoestel tijdens het boek en het gebruik van de WIFI in de bibliotheek. Bespreek ook de mogelijkheid om direct te lenen via een leners- of instellingspas. Bepaal in gesprek wat de waarde wordt van het ingeleverde stiftgedicht. Maak een video van de eigen uitdaging voor De Weddenschap via de webcam van je laptop, tablet of telefoon. Maak een interactieve presentatie via PowerPoint of Prezi, welke de dialoog met de jongeren tijdens de introductie van de leescampagne ondersteunt. Regel een prijsje voor het 2 e gedeelte van het introductiebezoek. Mocht dit geen probleem vormen, ga dan ook op zoek naar een prijs voor de lokale winnaar van De Weddenschap. Introductiebezoek Stel jezelf voor en heet iedereen welkom. 5 min Benoem de programmaonderdelen en licht ze kort toe. 1. De introductie van De Weddenschap 20 min Begin met de uitleg van de leescampagne, met reader development als uitgangspunt. Start kort met het voorstellen van de BN ers door middel van video s en/of foto s. Ga vervolgens door met het tonen van de campagnevideo s. Vertel over de eigen uitdaging bij De Weddenschap; welke drie boeken heb je gekozen, wat voor type lezer ben je, wat versta je onder lezen en waar lees je het liefst. Sla een brug naar De Weddenschap voor de jongeren en de functie van een coach bij het lezen. 2. De spelende verkenning van het boek 20 min Ga verder op de rol van de (lees)coach. Koppel dit aan de geformuleerde drie types. Laat ze een eigen coach in de klas kiezen en daarna spelen met de opdrachten. 2

3 Benodigdheden Extra uitdaging om aan de docent mee te geven of samen met de docent te ontwikkelen. Extra uitdaging om aan de docent mee te geven of samen met de docent te ontwikkelen. Reik als afsluiter de prijzen uit en geef een korte uitleg over lenen (via school of zelfstandig). 5 min De jongeren komen per klas voor het introductiebezoek naar de bibliotheek. Er zijn minimaal één docent en één bibliotheekmedewerker actief betrokken bij het bezoek. Een computer met groot scherm, digibord, smartphone of tablet met internet- en of wifi-verbinding om als leesbevorderaar klassikaal filmpjes en voorbeelden te tonen. Er is een adres beschikbaar zoals een Gmail voor het inleveren van de opdrachten via de WIFI. Bring Your Own Devise: smartphones, fototoestel, tablet, laptop Selectie van o.a. waargebeurd of spannende 4you!-boeken, C- en D-boeken (School)pas voor het lenen van de materialen. Opdrachtenvellen met pennen. PC s of laptops met ingebouwde kaartlezer (of USB kaartlezer) voor het raadplegen van internet en/of uploaden van foto s. Luister naar fragmenten uit de playlist van de klas n.a.v. de songify -opdracht. Ga in gesprek via de methode Vertel eens van Chambers. Lees voor uit het Driedelig Paard: Elk blokgedicht is een grote ontdekkingstocht; wie is de schrijver van het blokgedicht en aan wie is de tekst gericht? Is het een reclametekst of een opsporingsbericht? Koppel dit aan de gemaakte stiftgedichten. Ook een bijzonder vorm van poëzie. Filosoferen over: Echte vrienden Niets of iets, de zin of onzin van het bestaan? Het wonderlijke van de wereld Dag vriend! Niets Het raadsel van alles wat leeft Organiseren van een next question context. Welke vragen rondom allerdaagse mysteries leven er in de klas? En wie vindt als eerste het juiste antwoord? Verzamelen van leuke uitspraken en/of versprekingen in de klas, op school, in het nieuws of via de sociale media. 3

4 De introductie van De Weddenschap Tijdens de introductie van de leescampagne krijgen de jongeren de ruimte om te exploreren met boeken. Ze verkennen al spelend de kaft, achterflap en binnenzijde van het boek. Op deze manier maken de jongeren kennis met het boek en kunnen ze deze ervaring later nog een keer inzetten. Stichting Lezen en ITTA (2014) benadrukken in hun publicatie over de kennis, ervaringen en inzichten over lezen en geletterdheid in het vmbo, de extra benodigde tijd. Zwakke lezers worden vaak gezien als nietlezers zonder motivatie, maar het zijn in feite risicolezers die meer tijd nodig hebben voor instructie en het maken van leeskilometers. Goed leesonderwijs draait om aandacht, tijd en motivatie, en valt of staat met het enthousiasme en de deskundigheid van de docent en leesbevorderaar. Bij vrij lezen onder schooltijd (voor De Weddenschap) of vrijetijdslezen is er tijd om te lezen en staat de leesinteresse van de vmbo er centraal. Als eerste stap nemen we bij de introductie de tijd voor de keuze van het boek. Heet iedereen welkom en start plenair met activerende vragen - Wie houdt ervan om te wedden, wie wed er wel eens en waarom? - Welke uitdaging ben jij laatst aangegaan? Uitleg De Weddenschap Vertel over een eigen wedje van laatst. En maak de brug naar de leescampagne De Weddenschap. Begin met de basisuitleg van de uitdaging bij deze leescampagne, met reader development als uitgangspunt. Reader development is volgens Fahrenheit451 (z.d.) een leesbevorderingsmethode, die de lezer en zijn belevingswereld - en niet het boek of de auteur - centraal stelt. Het is niet van belang welk boek iemand leest, want geen enkel boek is intrinsiek goed of slecht. Enkel de leeservaring telt: die kan teg envallen of meezitten. Mensen zoveel mogelijk positieve leeservaringen bezorgen is de taak van elke lezersgerichte leesbevorderaar. The best book in the world is quite simply the one you like best and that is something you can discover for yourself, but we are here to help you find it. (c) Opening the Book Ltd Voorstellen Start met het voorstellen van de BN ers door middel van extra video s en/of foto s gelinkt aan de belevingswereld van de jongeren. Ga vervolgens door met het tonen van de drie campagnevideo s. Vertel daarna over de eigen uitdaging bij De Weddenschap; welke drie boeken heb je gekozen, 4

5 wat voor type lezer ben je, wat versta je onder lezen en waar lees je het liefst. Wat is lezen? Bepaal gezamenlijk met de groep wat de klas verstaat onder het begrip lezen. Vraag naar alle kanten van het lezen. Wat kan er moeilijk aan lezen zijn en wat is er makkelijk en leuk aan lezen? Hoe weet je wat leuk is om te lezen? Waar lees je, via welk medium (het liefst) en op welk tijdstip? Hoe kies je een boek? Denk als coach hardop na over hoe jij de keuzes voor de boeken hebt gemaakt (modeling). Is er bijvoorbeeld een reserveboek gekozen, voor als een boek tegenvalt. Vertel wat je als coach zoal leest, luistert of bekijkt en via welk medium. Lees je via een mobiel, tablet, PC, boek, krant of magazine. Heb je bijvoorbeeld ook een reserveboek gekozen, als een boek tegenvalt? Vraag aan de jongeren hoe zij de keuze maken voor een game, tijdschrift of app. Ondersteun jouw (persoonlijke) verhaal eventueel met beeldend materiaal over je interesses. Vergeet niet te vertellen op welke plek je het liefst leest en op welk tijdstip(pen). Afsluitend koppel je als coach de eigen boekkeuze aan de slogan van De Weddenschap: Wat je leest, ben je zelf! Wat is een (lees)coach? Bepaal vervolgens in dialoog met de groep wat de functie van een coach kan zijn. Vertel dat lezen een van de meest gecompliceerde taak is, omdat we wel drie delen van onze brein gebruiken als we lezen. Leg uit dat het plezier van lezen afhangt van onze database aan woorden, zinnen en teksten in ons brein. Hoe groter deze is, dus hoe meer er gelezen is, hoe makkelijker het wordt. Belicht de waarde van De Weddenschap voor de jongeren. Ze krijgen de kans om zelf een keuze te maken voor een (informatief) boek. Niet een docent of een voorgeschreven leeslijst. Wijs de jongeren ook op het feit dat lezers hun eigen producent, regisseur, acteur moeten zijn. Lezers worden niet geholpen door mooie shots, de juiste belichting en special effects. Er bestaan maar weinig boektrailers, dus alleen door te lezen hebben zij de regie in handen en kunnen ze betekenis geven aan het totale verhaal. Lezen is daarom uitdagender! Licht toe dat jij samen met de klas De Weddenschap aangaat en dat toewijding en doorzettingsvermogen dus belangrijk is om de 6 maanden, 3 boeken uitdaging af te maken. We hebben ieder dus een coach in de klas nodig. Met deze opbouwende wijze van introduceren van de leescampagne, sta je als coachende leesbevorderaar stil bij de oriëntatie voor de jongeren bij De Weddenschap. Daarnaast is een basis van vertrouwen gelegd en is er zicht op het doel van het bezoek. Je spreekt als coach de intentie uit om gezamenlijk het leesdoel te bereiken. 5

6 De spelende verkenning van het boek In het tweede gedeelte van het introductiebezoek nemen de vmbo ers de regie van het lezen in eigen handen. De start is het kiezen van een boek. Ze gaan spelenderwijs het boek aftasten en oefenen met de coaching. Er worden spelelementen uit gamedesign in een niet game context gebruikt en de opdrachten zijn afgestemd op verdeling over de vier archetype van de gamers uit de Bartle test. Type coach Ga verder op de rol van de (lees)coach. Koppel dit aan de geformuleerde drie types. Zijn de vmbo ers de op beeld gerichte, op muziek georiënteerde of op woord gerichte coach? Licht de rollen toe, zodat het woord coach voor hen gaat leven en dichter bij hun belevingswereld komt te staan. Op beeld gerichte coach: Jij bent gericht op beeld. Je kunt goed kijken, je hebt oog voor mooie plaatjes en/of vindt het leuk om foto s te maken. Deze deel je via instagram, whatsapp, Facebook of Pinterest. Je hebt ook een goede verbeeldingskracht en een kleurrijke fantasie. Je hebt hierdoor altijd wel ergens een mening over en een idee erbij! Op muziek georiënteerde coach: Jij gebruikt muziek, geluid en ritme om iets duidelijk te maken. Muziek speelt een belangrijke rol in je leven. Door muziek te maken of te beluisteren kun je je uiten. Muziek verwoord jouw gevoel! Je kunt niet zonder muziek, dus je koptelefoon heb je altijd bij je. Op woord gerichte coach: Je bent goed met woorden, taal of tekst. Je draait je hand voor het vertellen van jouw mening niet om. Dus een whatapp, ping, sms, mail tweet of facebookbericht is zo geschreven en verstuurd! Je bent ook van alle nieuwtjes via de sociale media, krant of tijdschriften goed op de hoogte. Deze drie types van coaches zijn gelinkt aan de opdrachten. Deel het opdrachtenvel uit en neem de opdrachten door en leg de spelregels uit. Laat ze een eigen coach uit de klas(genoten) kiezen en spelen met de opdrachten. 6

7 Spelregels Speelruimte Omschrijf het speelveld. Mogen ze de hele bibliotheek als speelveld gebruiken? Of alleen de jongerenhoek en de plek van ontvangst? Speeltijd Geef aan hoe laat het is en hoeveel speeltijd er. Team Vertel dat ze alleen of met 2 personen de opdracht uitvoeren. Coaches Licht toe dat de docent en medewerker de coaches zijn. Ze doen voor, denken hardop (mee), geven instructies geven, stellen activerende vragen en laten voorbeelden zien. Speelmaterialen Benoem de materialen die gebruikt mogen worden: boeken, pen, smartphone, tablet, laptop, camera. Scoreboard Wijs op het digibord of ander medium met internetverbinding als real time terugkoppeling van de scores. Finish Een opdracht is klaar afgerond als deze naar het beschikbare adres is g d. Er mogen meerdere resultaten worden ingeleverd. Alle resultaten dingen mee naar de beschikbare prijzen. Spelen Vraag de jongeren om in tweetallen aan de slag te gaan. Blijf beschikbaar voor vragen en loop rond om de jongeren te helpen. Houd het leaderbord, dus de inbox van de mail als belangstellende coach goed in de gaten. Dit is de terugkoppeling bij de opdracht en erg belangrijk voor de jongeren. Afsluiten Bepaal de winnaars in samenspraak met de docent. Sluit het groepsbezoek plenair af. Vertel wie als eerste de opdracht heeft ingeleverd. Bespreek ook enkele andere inzendingen. Licht de afspraken met de school toe. Kunnen de jongeren de boeken via de school- en/of docentenpas lenen of op hun eigen pas? Gaat dit na het groepsbezoek gebeuren of mogen ze een andere keer ervoor terugkomen? 7

8 Succesfactoren Stichting Lezen (2012) beschrijft in haar beleidsplan , op basis van wetenschappelijke inzichten, de succesfactoren voor leesbevordering. Wat is er nodig om het introductiebezoek te laten slagen: Een aantrekkelijke gepresenteerde collectie, die past bij het niveau en levensfase van de jongeren. De coachende rol van de professional zoals de docent en de leesbevorderaar. Het duidelijk maken van het belang van tijd en aandacht voor het lezen bij de docent en jongeren. Het inzien van de kracht van het vrij lezen onder schooltijd, het vrijetijdslezen, voorlezen en de dialoog. Geef daarom de brochure of link naar Meer lezen beter in taal vmbo aan de docenten mee. En na het introductiebezoek? De opdrachten fungeren als gereedschap voor latere kennisconstructies. Het zijn instrumenten die de vmbo ers kunnen gebruiken bij het kiezen van een boek. Het bezorgen van zoveel mogelijk positieve leeservaringen is de taak van elke lezersgerichte leesbevorderaar. Idealiter gaat de docent tijdens de periode van de leescampagne in interactie met de jongeren en geeft hij of zij feedback tijdens het spelen, werken en experimenteren van de jongeren. De feedback is gericht op het op een hoger niveau brengen van het leren van de jongeren. De docent stimuleert ze in deze fase te leren in de Zone van Naaste Ontwikkeling (ZNO) van Vygotsky (Aalsvoort, 2011). De docent faciliteert de interactie tussen de jongeren en het leren van elkaar. Als expert van leerprocessen en inhoud stelt de docent doelgerichte vragen op basis van wat de jongeren inbrengen. Bronnen Bartle, R. (1996). Hearts, Clubs, Diamonds, Spades: Players Who suit MUDs. Geraadpleegd op 22 juni 2014, van Fahrenheit451. (z.d.). Meer weten?: Reader development. Geraadpleegd op 26 mei 2014 van, Stichting Lezen. (2012). Leesmonitor.nu, het magazine. Amsterdam: Stichting Lezen Stichting Lezen en ITTA. (2014). Leesbevordering en leesvaardigheid in het vmbo:noodzaak en kansen. Amsterdam: Stichting Lezen. Van der Aalsvoort, G. M. (Red.). (2011). Van spelen tot serious gaming: spel en spelen in de pedagogische beroepspraktijk. Leuven: ACCO. Colofon Het introductiebezoek is ontwikkeld tijdens het ontwerponderzoek van Jolanda Hugens. Juni 2014 Er is gebruik gemaakt van het beschikbare beeldmateriaal bij De Weddenschap van Stichting Lezen. Fotografie: Jørgen Koopmanschap en de klasgenoten van Demi, Elviera, Sebastiaan, Tess, Tim en Younes van Wolfert Pro. 8