FOTOVERSLAG RESTAURATIE bakhuis Leeuwerkhoeve

Transcriptie

1 FOTOVERSLAG RESTAURATIE bakhuis Leeuwerkhoeve

2 Oorsprong en gebruik Een bakhuis is een bijgebouw van een hoeve waarin men vroeger brood en koek bakte. De oudste sporen van vaste bakovens dateren van 4000 voor Christus. Op het platteland werd de bakoven tot de 20ste eeuw gebruikt. Omwille van het brandgevaar bevond het bakhuis zich meestal op een afstandje van de hoeve. De oven werd aangestoken met mutsaarden. Dit zijn bijeengebonden takken afkomstig uit naburige houtkanten of knotbomen. Omdat men de oven soms deelde met de gemeenschap, bevonden bakhuizen zich vaak aan oude voetwegen. Met de opkomst van grotere bakkerijen raakte de bakhuizen echter in verval. Vandaag tonen mensen weer interesse in het zelf bakken van brood, gebak en pizza s op ambachtelijke wijze. Een goede zaak, want hierdoor stijgt ook de vraag naar het landschappelijk opwaarderen van deze charmante, streekeigen bouwwerken. MEER INFO Regionaal Landschap Rivierenland: info@rlrl.be Reizend Bakhuis: info@reizendbakhuis.be

3 De Leeuwerkhoeve Het bakhuis van de Leeuwerkhoeve bevindt zich te midden van het tijdloos landschap van Mispeldonk te Bonheiden. De hoeve is reeds te zien op de kaart van Ferraris uit de periode Samen met Het Reizend Bakhuis zorgde Rivierenland voor de restauratie op basis van ambachtelijke en traditionele constructietechnieken. Door vorstschade, roestvorming van het anker en het ontbreken van een afdekking, hebben we het buitendakse gedeelte van de schouw opnieuw moeten metsen. Ter hoogte van de vuurhaard ontbreekt een reeks stenen. De situatie van de oven van het bakhuis voor de restauratie. Schadebeeld bakhuis Het bakhuis was nog in behoorlijk staat. Toch vertoonde de bakoven zelf enkele fundamentele gebreken waardoor het bakproces zeer moeilijk was geworden. Het metalen deurkader is onder invloed van de hitte van het vuur verwrongen. Onder de oven bevindt zich een verzakt gemetst gewelf waarop de ovenvloer steunt. De aangebrachte cementage maskeert het gedegradeerde metselwerk. De ovenvloer is verzakt.

4 De opening van de ovendeur werd volledig opnieuw opgemetst en voorzien van een nieuw metalen deurtje. Restauratie van de bakoven Een bakhuis heeft een bijgebouw met een oven voor het bakken van brood en andere voedingsmiddelen. De eigenlijke oven bevindt zich dus buiten het huisje. Enkel de opening komt uit in het gebouw. De schouw werd opgemetst en voorzien van gekoppelde nokpannen. De vorm van de eigenlijke oven wordt uitgetekend. De restaurateurs werken volgens ambachtelijke constructiemetoden waarbij de aanwezige materialen zoveel mogelijk worden herbruikt.

5 Functie van het bakhuis Het bakken van brood, d.m.v. gemalen en gezeefd graan, rogge of tarwe is een eeuweoude traditie. Het bakhuis bij de Leeuwerkhoeve staat langs een oude voetweg en werd daardoor vermoedelijk gedeeld met omliggende hoeves. De restaurateurs van het Reizend Bakhuis aan het werk. Voor het binnenvolume van de oven werd een mal gemaakt met zand en zakken stro die nadien, als de eigenlijke oven gemetst en gedroogt is, langs de overdeur verwijderd worden. De oven na het aanbrengen van een dikke laag leem over de bakstenen. De eigenlijke oven krijgt stilaan vorm. De bakstenen worden omgeven door een lemen laag. De binnenkant van de oven na het verwijderen van de mal van zand en zakken stro. Het dak waaronder de oven schuilt.

6 Van houtkant tot mutsaard De oven werd traditioneel aangestoken met mutsaarden of takkenbossen. Dit zijn stapels bijengebonden takhout afkomstig uit naburige houtkanten of van rijen knotbomen. Het bakhuis is ingeplant langs een bosrand, vermoedelijk om de oven van brandhout te voorzien. In Bonheiden waren dit historisch gezien vaak knoteiken. De eigenaars komen een kijkje nemen en zelfs de allerkleinste draagt graag een steenje bij. Het bakhuis in ere hersteld, anno mei 2017.

7 Dit project is een realisatie van Regionaal Landschap Rivierenland i.s.m. Het Reizend Bakhuis. Rivierenland is de waterrijke regio in het zuidwesten van de provincie Antwerpen. De rivieren Rupel, Dijle, Nete en Zenne vormen de blauwe draad. Nergens in Vlaanderen komen zoveel rivieren samen, op zo n relatief kleine oppervlakte. De zoetwatergetijdenwerking zorgt bovendien voor een unieke fauna en flora. Regionaal Landschap Rivierenland wil deze bijzondere streekidentiteit bewaren en verstevigen door projecten uit te werken rond landschapszorg, natuurbehoud, educatie en landschapsrecreatie. We voeren ook verfraaiingswerken en restauraties uit bij kleinbouwkundig erfgoed zoals veldkappellen, waterputten, ijskelders, poortmuren, bunkers. Tot slot proberen we zoveel mogelijk landschapsrelicten in kaart te brengen en te inventariseren. Foto s: Regionaal Landschap Rivierenland en Reizend Bakhuis REGIONAAL LANDSCHAP v z RIVIERENLAND w Langs Nete, Dijle, Zenne & Rupel