Openbare Bibliotheek Ingelmunster

Transcriptie

1 Openbare Bibliotheek Ingelmunster Beleidsplan

2 1 Proces van beleidsplanning Beschrijving van de communicatie- en participatieacties Personeel Socio-culturele organisaties (zie verslag in bijlage) Onderwijs Gebruikersonderzoek (zie bijlage) Beheersorgaan : Afstemming op het gemeentelijk cultuurbeleidsplan Beginsituatie bibliotheek Geschiedenis Situering van de gemeente (zie gemeentelijk jaarverslag) Personeel Samenstelling beheersorgaan (zie jaarverslag) Infrastructuur en spreiding over het grondgebied De bibliotheek en het gemeentelijk infobeleid Dienstverlening aan het publiek Inhoudelijke en kwalitatieve evolutie van de collectie (zie jaarverslagen bibliotheek) Leners : Uitleningen Collectie Bibliotheek en samenwerking met diverse culturele actoren Samenwerking met de plaatselijke scholen Levenslang leren in de bibliotheek Participatie aan het streekgericht bibliotheekbeleid Financiële middelen Gemotiveerde conclusies Ligging : Personeel : Samenwerking met verenigingen Onderwijs Gebruikersonderzoek Infrastructuur Infobeleid: Dienstverlening aan het publiek Leners, collectie en uitleningen Missie en visie Missie : Visie : Algemene en concrete doelstellingen: Algemene doelstellingen Concrete doelstellingen: Cultuurparticipatie : Info en kennis Educatie Ontmoeting Ontspanning Indicatoren

3 6 Beleidsinstrumenten en middelen Beleidsinstrumenten Op vlak van culturele participatie Info en kennis Educatie Ontmoeting Ontspanning Instrumentstructuur en middelentoewijzing Afspraken rond implementatie, evaluatie en bijsturing Bijlagen

4 1 Proces van beleidsplanning 1.1 Beschrijving van de communicatie- en participatieacties Het opstellen van een beleidsplan is geen éénmansactie, daarom werden een hele groep mensen aangesproken om mee te helpen bij het tot stand komen van dit document Personeel Op geregelde tijdstippen wordt met het personeel samengekomen om de bibliotheekwerking te evalueren Zo werd ook een vergadering rond het beleidsplan gehouden. Een belangrijke vaststelling is dat de bibliotheek op vlak van de opgelegde beleidsdomeinen en aspecten op goede weg is. De bibliotheek probeert zoveel mogelijk culturele activiteiten te ondersteunen of te promoten, het levenslang leren wordt bevorderd d.m.v. diverse cursussen en een aangepaste collectie. Uitbreidingsactiviteiten en klantvriendelijke openingsuren scheppen een voorwaarde om de bieb te laten uitgroeien tot een belangrijke ontmoetingsplaats. Het besluit van deze vergadering was dat er meer werk moet gemaakt worden van de promotie van de bibliotheek. De dienstverlening is nog te weinig gekend. Uit contacten met niet-gebruikers blijkt dat zij een verouderd en statisch beeld hebben over de bibliotheek, nl. een huis vol boeken Socio-culturele organisaties (zie verslag in bijlage) Op de vergaderingen met de socio-culturele organisaties werd de werking van de bibliotheek in het kader van het nieuwe cultuurbeleidsplan, toegelicht. De opkomst was zeer laag: van de 39 verenigingen die werden uitgenodigd, daagden slechts 12 op en lieten zich 4 organisaties verontschuldigen. Hieruit blijkt dat de verenigingen niet wakker liggen van een samenwerking met de bibliotheek. Niettemin waren de aanwezigen zeer tevreden over het verloop van deze samenkomsten. Een aantal concrete ideeën zijn eruit voortgekomen, nl. de onderbrenging van het archief van "Den Hert", het opstellen van een literatuurlijst voor een lezing door KVLV, een tentoonstelling van Krea in de bibliotheek,.. Ook hier blijkt dat de bibliotheek meer werk moet maken van de promotie van haar dienstverlening. Velen weten niet wat de bibliotheekwerking inhoudt, wat de opdracht en taken zijn, wat zij voor hun organisatie kan betekenen. De meeste verenigingen drongen aan om op geregelde tijdstippen samen rond de tafel te zitten. 3

5 1.1.3 Onderwijs Aangezien de bibliotheek een zeer goede samenwerking heeft met de scholen was het evident om met hen na te gaan hoe deze in het kader van het nieuwe bibliotheekdecreet kan verdergezet worden. Zij zijn zeer positief t.o.v. de bibliotheekwerking en vragen bestaande activiteiten te behouden of eventueel uit te breiden Gebruikersonderzoek (zie bijlage) In oktober 2001 werd bij de gebruikers nagegaan wat zij van de bibliotheekwerking vonden. De resultaten van de enquête waren zeer positief. Aan de mindere punten zoals hiaten in de collectie, andere openingsuren, betere bekendmaking dienstverlening wordt gewerkt Beheersorgaan : Het beleidsplan werd i.s.m. het beheersorgaan opgemaakt. Zij staan achter de beleidsdoelstellingen en de acties die zullen ondernomen worden om aan het decreet te voldoen. 1.2 Afstemming op het gemeentelijk cultuurbeleidsplan. De gemeente beschikt nog niet over een cultuurbeleidsplan. Indien een beleidsplan wordt opgemaakt zal de bibliotheek haar eigen beleidsplan bijsturen om te beantwoorden aan de doelstellingen van het algemene cultuurbeleidsplan 4

6 2 Beginsituatie bibliotheek 2.1 Geschiedenis In 1904 wordt een katholieke volksbibliotheek opgericht. De bibliotheek is sinds 1954 gesubsidieerd door de gemeente en dit op basis van de wet op de openbare bibliotheken daterend uit Door de overname in 1992 door de plaatselijke overheid wordt de bibliotheek een openbare instelling geleid door professioneel personeel. De erkenning op basis van het decreet van 1978 verwerft ze op 1 januari Sinds februari 1999 is de bibliotheek ondergebracht in een nieuw gebouw. 2.2 Situering van de gemeente (zie gemeentelijk jaarverslag) Ingelmunster is een kleine gemeente met iets meer dan inwoners. Ze situeert zich centraal in West-Vlaanderen op amper 10 km afstand van Kortrijk, Roeselare en Tielt. Deze steden zijn bovendien heel vlot bereikbaar met de wagen of het openbaar vervoer. Een goed uitgebouwde stedelijke te Izegem op amper 3 km van het centrum van ingelmunster heeft zijn weerslag op de eigen bibliotheekwerking. Ingelmunster kent een verouderde bevolking. Slechts 22,5% is jonger dan 20 jaar. Ongeveer een gelijkaardig percentage (22,4 %) is ouder dan 60 jaar. In de gemeente wonen een 80-tal vreemdelingen, afkomstig uit 20 verschillende landen. De meesten zijn goed geïntegreerd waardoor een specifieke werking naar deze doelgroep niet nodig is. Echter in het kader van de verplichte opvang van asielzoekers wordt met het OCMW samengewerkt om deze mensen te helpen aan aangepaste literatuur zoals vertaalwoordenboeken. Net zoals iedereen beschikken ze over de mogelijkheid om gratis internet te raadplegen. Ingelmunster telt een 35-tal socio-culturele verenigingen waarvan 25 aangesloten zijn bij de culturele raad. De bibliotheek is vertegenwoordigd met twee afgevaardigden (bibliothecaris en een lid van de beheerraad). De meeste vergaderingen van de culturele raad gaan door in de bibliotheek. Via dit orgaan kan de bibliotheek haar activiteiten bekendmaken en een samenwerking stimuleren. De gemeentelijke raad voor de derde leeftijd vergadert ook in de bibliotheek. De samenwerking met deze raad verloopt minder vlot hoewel er bij een aantal aangesloten verenigingen de intentie bestaat om meer met de bibliotheek samen te werken. De jeugdraad is samengesteld uit 10 jeugdverenigingen. Momenteel organiseert de bibliotheek geen activiteiten i.s.m. de jeugdraad. Wel wordt het jeugdcentrum gebruikt om grotere activiteiten, zoals de jeugdboekenweek, te laten doorgaan. Binnen de gemeente zijn er 6 scholen, verspreid over 10 vestigingsplaatsen.. De scholen bieden kleuter-, lager en de eerste graad van het middelbaar onderwijs aan. Tevens is er een filiaal van de muziekschool van Izegem en een filiaal van de kunstacademie van Tielt gevestigd. 5

7 2.3 Personeel De bibliotheek kan rekenen op volgende personen: Vast en tijdelijk personeel : Lieve De Doncker bibliothecaris vast benoemd 38 u B-niveau Katrien Delarue bibliotheekassistent vast benoemd 18 u C-niveau Paul Sabbe bibliotheekassistent vast benoemd 8 u B-niveau Rose Wylin bibliotheekassistent vast benoemd 19 u C-niveau Dorothea Devolder collectieverzorgster contractueel 8,5 u D-niveau Gesko contractueel 10 u C-niveau Monique Baert poetsvrouw contractueel 19 u E-niveau De werkzaamheden in de bibliotheek berusten op teamwork waarbij alle personeelsleden nauw betrokken worden. Niettemin worden een aantal taken verdeeld, waarbij rekening gehouden wordt met de specifieke vaardigheden van het personeelslid. Vrijwilligers : Marie-Christine Becue kaften van boeken 7 u Annie Christiaens hulp in uitleen 2 u Annie Denys hulp in uitleen, verzamelen persknipsels 7 u Vrijwilligers wensen de vrije tijd waarover zij beschikken op een zinvolle manier te besteden. Ze worden vooral ingezet voor routinematig werk en kleine karweitjes. 2.4 Samenstelling beheersorgaan (zie jaarverslag) Het beheersorgaan wordt samengesteld op basis van de B-formule, d.w.z. dat vertegenwoordigers uit de politieke strekkingen enerzijds en vertegenwoordigers uit de filosofische en ideologische strekkingen anderzijds samen zetelen in één beheersorgaan.: Het huishoudelijk reglement omschrijft de werking van het beheersorgaan. Gewoonlijk wordt een drietal keer per jaar vergaderd. Door de grote verantwoordelijkheid dat het beheersorgaan krijgt t.a.v. het beleidsplan en de actieplannen zal in de toekomst meer moeten samengekomen worden. 2.5 Infrastructuur en spreiding over het grondgebied De gemeente Ingelmunster beschikt over één hoofdbibliotheek. Door haar centrale ligging in het centrum van de gemeente, is ze voor iedereen vlot bereikbaar. Er is voldoende parkeergelegenheid in de onmiddellijke omgeving. Gezien de geringe omvang van het grondgebied Ingelmunster (16,15 km²) is er geen nood aan een filiaal of uitleenpost. Sinds februari 1999 is de bibliotheek ondergebracht in een nieuw gebouw. Ze bibliotheek beschikt over één grote en flexibele leesruimte waar de collecties geïntegreerd opgesteld staan. Een aparte leeszaal is er niet. Een grote troef is het polyvalent zaaltje waar auteurslezingen, vergaderingen, tentoonstellingen,... e.a. kunnen doorgaan. De gebruikers 6

8 kunnen dagelijks 4 kranten raadplegen. Wie geïnteresseerd is in het streeknieuws kan er wekelijks "De Weekbode" inkijken. Investeringen voor de volgende jaren situeren zich op het vlak van meubilair en computers. De rekken in de volwassenafdeling beginnen snel te vullen. Reeds bij intrek in het nieuwe gebouw bleek dat de leverancier de beschikbare ruimte in de boekenrekken duidelijk onderschat had. Vooral de plaatsing in de volwassenafdeling wordt problematisch. De computerconfiguratie is niet meer aangepast. Bepaalde programma s kunnen met de huidige computers niet geïnstalleerd worden. Het personeel heeft geen rechtstreekse toegang tot internet. 2.6 De bibliotheek en het gemeentelijk infobeleid De bibliothecaris is lid van de redactieraad van het plaatselijk infoblad. Informatie over de bibliotheekwerking en haar dienstverlening kan je hierin terugvinden. Op de website staat de meest elementaire informatie over de bibliotheek vermeld. Belangrijke activiteiten worden steeds meegedeeld aan de pers. 2.7 Dienstverlening aan het publiek Volgende diensten biedt de bibliotheek aan : Klantvriendelijke openingsuren De bibliotheek is voorlopig 26 u per week open. Sinds 1 maart 2002 kan de gebruiker ook 's morgens terecht in de bibliotheek. maandag u u dinsdag u u woensdag u u u u donderdag u u vrijdag u u u u zaterdag u u u u Mogelijkheid om aankoopsuggesties te doen Mogelijkheid om boeken te reserveren Mogelijkheid om boeken in ander bibliotheken aan te vragen via interbibliothecair leenverkeer Mogelijkheid om gratis internet te raadplegen en tegen betaling informatie af te drukken Wie over geen computer beschikt kan op (de weinige) rustige momenten de belangrijkste officeprogramma's gebruiken Mogelijkheid om tegen betaling informatie te kopiëren Leesbevordering via Kinder-en Jeugdjury 7

9 Webleren i.s.m. VDAB Boekendienst aan huis Mogelijkheid om deel te nemen aan diverse uitbreidingsactiviteiten 2.8 Inhoudelijke en kwalitatieve evolutie van de collectie (zie jaarverslagen bibliotheek) Leners : Evolutie van het aantal leners Volwassenen Jeugd Instellingen Totaal In acht jaar tijd heeft de bibliotheek haar lezersbestand kunnen verviervoudigen. De laatste jaren is de aangroei vrij gering. Het werkelijk aantal gebruikers ligt iets hoger: man en vrouw gebruiken vaak één kaart, kleine kinderen nemen boeken mee op de kaart van een oudere broer of zus, krantenlezers worden niet ingeschreven, Aantal leners t.o.v. het aantal inwoners (toestand 31/12/2001) jaar jaar jaar jaar jaar jaar jaar jaar 80 + Bevolking Leden De bibliotheek scoort vooral goed bij de jongeren. De 50-plussers hebben de weg naar de bieb nog niet gevonden. 8

10 2.8.2 Uitleningen Volw. romans Volw. informatief Jeugd romans Jeugd informatief Strips Tijdschriften Audiovisuele media Totaal Het aantal uitleningen daalt sinds vorig jaar. Een trend die ook collega s vaststellen. De daling bij de informatieve boeken is te verklaren door de opkomst van de nieuwe media zoals internet en cd-rom s. Verontrustend zijn de dalende uitleencijfers bij de romans. De stijging bij de audiovisuele media is vooral te danken aan de uitbouw van een cd-afdeling Collectie Evolutie van de collectie Prentenboeken Voorleesboeken Eerste lezers Romans vanaf 9 jaar Romans vanaf 12 jaar Romans vanaf 15 jaar Informatieve boeken tot jaar Informatieve boeken vanaf jaar Strips Romans voor volwassenen Grootletterboeken Informatieve boeken Vreemde talen Toneel Poëzie Naslagwerken Video Cd-rom's voor de jeugd Cd-rom's voor de volwassenen Cd's De collectie groeit gestadig aan. Verouderde werken worden op geregelde tijdstippen afgevoerd. Het afgelopen jaar werd vooral werk gemaakt van de rubriek reisgidsen. Oude reisgidsen werden uit de rekken verwijderd en vervangen door nieuwe exemplaren. 9

11 De gebruikersenquête wees op een aantal essentiële tekorten in de collectie. Via een gericht aankoopbeleid worden de hiaten zo goed mogelijk weggewerkt. In het kader van de boekendienst aan huis en de wens om doelgericht naar senioren toe te werken is het belangrijk de collectie grootletterboeken verder uit te breiden. Opdeling collectie per afdeling jeugdboeken volwassenboeken AVM strips Samenstelling jeugdcollectie Verhalen vanaf 15 jaar Verhalen vanaf 12 jaar Verhalen vanaf 9 jaar Eerste lezers Voorleesverhalen Prentenboeken Samenstelling volwassencollectie Naslagwerken Grootletterboeken Informatieve boeken Romans 10

12 Aangroei afdeling t.o.v. aantal uitleningen volwassenboek en uitleningen Belangrijke vaststelling is de spectaculaire stijging tot 2000 van het aantal uitleningen t.o.v. de gematigde aangroei van de collectie jeugdboeken Uiteningen In vergelijking met de volwassenafdeling wordt de jeugdafdeling veel intensiever gebruikt. Ook hier is duidelijk te zien dat de uitleencijfers vanaf 2000 lichtjes dalen. 2.9 Bibliotheek en samenwerking met diverse culturele actoren De bibliothecaris is lid van de algemene vergadering en dagelijks bestuur van de culturele raad De bibliothecaris is lid van de redactieraad van het gemeentelijk informatieblad Een aantal organisaties vergadert in de bibliotheek, nl. de gemeentelijke raad voor de derde leeftijd, de cultuurraad, het 11-juli-comité, de redactieraad voor het gemeentelijk infoblad. Tentoonstellingen i.s.m. verenigingen: o.a. Labadoux, Foto-en diaclub, de kunstacademie, de heemkundige kring Den Hert, Uitbreidingsactiviteiten i.s.m. verenigingen: Davidsfonds, Gezinsbond, Roefel, KJV, muziekacademie, 11

13 2.10 Samenwerking met de plaatselijke scholen Met de scholen onderhoudt de bibliotheek een heel goede relatie. Ze kunnen op de bibliotheek een beroep doen voor onderstaande middelen en activiteiten: Klassikale ontleningen Bibliotheekintroducties en instructies Algemene en thematische wisselcollecties Activiteiten rond leesbevordering Auteurslezingen Algemene boekenlijsten aangepast aan het niveau van het kind Thematische boekenlijsten ter ondersteuning van de lesopdrachten Levenslang leren in de bibliotheek Webleren VDAB Initiatiecursussen over computergebruik i.s.m. VDAB Samenwerking met de scholen Aanbod van een aangepaste collectie waarmee de gebruikers hun interessegebied verder kunnen uitdiepen en hun studie kunnen ondersteunen 2.12 Participatie aan het streekgericht bibliotheekbeleid Hoe de provincie het door het decreet opgelegde streekgericht bibliotheekbeleid zal uitwerken is nog niet duidelijk. In ieder geval zal de bibliotheek met haar eigen mogelijkheden deelnemen aan de initiatieven die de provinciale overheid op dit vlak zal uitbouwen. De provincie heeft in het kader van het vorig decreet, het openbaar bibliotheekwerk altijd zeer goed ondersteund. Zij was de initiatiefneemster voor het opstarten van het netwerk tussen de West-Vlaamse bibliotheken, maakte de uitleen van wisselcollecties mogelijk, zorgde voor diverse bijscholingen. De bibliothecaris is lid van de stuurgroep WINOB ( = netwerk van West-Vlaamse Bibliotheken) en draagt op die manier bij tot de verdere ontwikkeling van het provinciaal netwerk Financiële middelen Zie bijlage begroting

14 3 Gemotiveerde conclusies 3.1 Ligging : De bibliotheek ondervindt enige concurrentie van een goed draaiende stedelijke bibliotheek te Izegem, op amper drie kilometer van het centrum van Ingelmunster. Daarom is het belangrijk om in de eerste plaats een collectie uit te bouwen gericht op de minder mobiele gebruikers, nl. de jeugd en een gedeelte van de seniorengroep. 3.2 Personeel : Professionelen Gezien de nieuwe opdrachten waarmee de bibliotheek geconfronteerd wordt, is een permanente vorming van het personeel noodzakelijk. De snelle ontwikkeling op het vlak van de informatietechnologie maakt deze behoefte aan regelmatige bijscholing nog evidenter. Verder moet aandacht besteed worden aan alle vormingsprogramma's die zich situeren op het vlak van de publieksgerichte werking : ontwikkelen van sociale en communicatieve vaardigheden, aandacht hebben voor en kennis hebben van de materialen die ter beschikking staan van de bevolking, Vrijwilligers Aangezien een aantal taken in de bibliotheekwerking gedragen worden door vrijwilligers, is het noodzakelijk een beleid t.o.v. die vrijwilligers uit te bouwen. Tevens moet aandacht besteed worden aan de vorming van deze mensen. 3.3 Samenwerking met verenigingen Een eerste stap is gezet. Wat er beslist werd op de verschillende vergaderingen moet navolging krijgen. Daarom is het ongetwijfeld interessant om een communicatieplan op stellen, waarin aandacht besteed wordt aan de wijze waarop verenigingen betrokken kunnen worden bij het bibliotheekbeleid en bibliotheekpromotie (vb. via introducties, tentoonstellingen, leesbevorderingsinitiatieven ) 3.4 Onderwijs De samenwerking met de scholen verloopt zeer goed. Het enig besluit kan zijn om deze goede werking verder te zetten. Ze wensen de bibliotheek te gebruiken als een open leercentrum. Een bijkomende computer met internettoegang is voor de verwezenlijking van dit project noodzakelijk. 13

15 3.5 Gebruikersonderzoek Uit het onderzoek blijkt dat de gebruikers zeer tevreden zijn over de bibliotheekwerking. Met hun opmerkingen werd rekening gehouden, in die zin dat de bibliotheek momenteel in de voormiddag open is en dat bij de samenstelling van de collectie rekening gehouden wordt met hun wensen. Het onderzoek illustreert duidelijk dat in de toekomst meer inspanningen geleverd worden op het vlak van de promotie van de dienstverlening. Een volgende stap is het raadplegen van de niet-gebruiker. Waarom komt hij niet naar de bibliotheek? Waarom stapt hij naar een andere bibliotheek om aan zijn informatiebehoefte te voldoen. 3.6 Infrastructuur De bibliotheek is voldoende ruim om de collectie uit te breiden. De boekenrekken in de volwassenafdeling beginnen snel te vullen. Daarom zal binnenkort moeten geïnvesteerd worden in bijkomend materiaal. De ICT moet dringend vernieuwd worden en dit niet alleen voor de eigen dienst maar ook voor de bevolking. De lener moet over de mogelijkheid beschikken zijn om diverse naslagwerken op cd-rom in de bibliotheek te kunnen raadplegen. De bibliotheek heeft ook een sociale functie en moet in dit kader erover waken dat een nieuwe vorm van analfabetisme, nl het computeranalfabetisme bestreden wordt. Daarom zou het nuttig zijn een werkhoekje met computer in te richten waarvan iedereen kan gebruik maken, en in bijzonderheid de inwoners voor wie het financieel onmogelijk is, zich een computer aan te schaffen. Deze computer kan ook ingeschakeld worden voor het open leercentrum en de raadpleging van cd-rom s en externe databanken. Momenteel verhuist de bibliothecaris haar privé-computers indien meerdere computers voor een internetbijscholing noodzakelijk zijn. 3.7 Infobeleid: De website van de bibliotheek is momenteel zeker ontoereikend. Bovendien weten wellicht weinig burgers dat er een website bestaat. Daarom zal er snel werk moeten gemaakt worden van een nieuwe en dynamische website waarbij de gebruikers vanuit hun luie stoel de collectie kunnen raadplegen, reserveringen en aankoopsuggesties kunnen plaatsen. Een onmiddellijk gevolg hiervan is de noodzaak om gevormd personeel te hebben om deze website up-to-date te houden. Het beste middel om aan promotie te doen voor activiteiten blijkt de plaatselijke huis-aanhuisbladen. Het gemeentelijk infoblad heeft het nadeel dat het te weinig verschijnt, vrij statisch is en te weinig gelezen wordt. 14

16 3.8 Dienstverlening aan het publiek De openingsuren zijn ruim voldoende. Met de bijkomende openingsuren in de voormiddag, zijn er misschien iets teveel. Dankzij de vrijwilligers kunnen deze uren gehandhaafd worden. Indien zij wegvallen en er geen personeel bijkomt zullen de openingsuren moeten teruggeschroefd worden naar 22 u per week. De individuele dienstverlening is zeer uitgebreid. De mensen krijgen een zeer persoonlijke service. De ICT-infrastructuur is verouderd en zal in de huidige informatiemaatschappij de dienstverlening in gedrang brengen indien ze niet wordt aangepast en uitgebreid. In de nabije toekomst zullen middelen moeten vrijgemaakt worden om abonnementen te nemen op externe databanken. 3.9 Leners, collectie en uitleningen De enige groeimarge zijn de 50-plussers. Het actieplan, de bibliotheekpromotie, de uitbreidingsactiviteiten moeten op deze doelgroep gericht zijn. Anderzijds zullen op vlak van collectievorming meer inspanningen voor de jeugd moeten gedaan worden. De collectie jeugdromans beslaat amper 21% van de totale collectie terwijl de uitleningen van deze collectie 41% van het totale aantal vertegenwoordigen. Zowel bij de volwassenen als bij de jongeren dalen het aantal uitleningen. Bij de informatieve boeken is dit te verklaren door de opkomst van het internet en de informatieve cd-rom's. Verontrustend zijn de dalende uitleencijfers bij de verhalende literatuur. Hoewel deze cijfers een algemene trend weergeven, heeft de bibliotheek als taak de ontlezing tegen te gaan door leesbevorderingsprogramma's op te zetten. 15

17 4 Missie en visie 4.1 Missie : "Een openbare bibliotheek is een basisvoorziening waar elke burger terecht kan met zijn vragen over kennis, cultuur, informatie en ontspanning. Ze bemiddelt actief bij het beantwoorden van deze vragen. De openbare bibliotheek is actief inzake cultuurspreiding en cultuurparticipatie; ze werkt in een geest van objectiviteit en vrij van levensbeschouwelijke, politieke en commerciële invloeden. (decreet : artikel 2, paragraaf 5) 4.2 Visie : De openbare bibliotheek is een open huis voor alle burgers. Ze is de ontmoetingsplaats waar zowel jong als oud terecht kunnen met hun vragen naar informatie. Met haar gevarieerde collectie en haar uitbreidingsactiviteiten streeft ze ernaar het maatschappelijk functioneren van de burgers te verhogen en helpt ze mee aan de ontwikkeling van een democratische samenleving. Ze neemt actief deel aan het culturele leven door in te spelen op wat leeft in eigen gemeente of in de regio. Met haar aanbod schept ze een voorwaarde voor het levenslang leren. 16

18 5 Algemene en concrete doelstellingen: 5.1 Algemene doelstellingen Cultuurparticipatie : De bibliotheek moet de culturele participatie van alle burgers verhogen Info en kennis: Elke burger heeft gelijke toegang tot dezelfde informatie, ongeacht zijn woonplaats Educatie : De bibliotheek heeft als doel het levenslang leren te ondersteunen en bevorderen Ontmoeting: De bibliotheek is een open huis voor iedereen. Ontspanning : De burger kan in de bibliotheek terecht voor zijn vrijetijdsbesteding. 5.2 Concrete doelstellingen: Cultuurparticipatie : Elke inwoner beschouwt de bibliotheek als een centraal punt om zich te informeren over het culturele aanbod, zowel lokaal als regionaal Elke burger heeft een vlotte toegang tot het lokaal erfgoed De bibliotheek is een draaischijf om de socio-culturele verenigingen aan kruisbestuiving te laten doen De bibliotheek sluit aan bij de leefwereld van haar publiek Info en kennis De burger heeft gemakkelijk toegang tot informatie en / of collecties uit andere bibliotheken De inwoners hebben toegang tot of beschikking over nieuwe media Zieken en niet-mobiele mensen kunnen boeken ontlenen 17

19 De burger vindt probleemloos zijn weg binnen het informatieaanbod De senioren beschouwen de bibliotheek als de plaats waar ze informatie en kennis kunnen opdoen Educatie Senioren leren omgaan met nieuwe media De jongeren leren de bibliotheek op een efficiënte wijze gebruiken bij het uitvoeren van schoolse opdrachten Elke burger wordt er zich van bewust dat hij bij de bibliotheek terecht kan voor informatie en ondersteuning bij zijn eigen leerprocessen Laaggeschoolden aanzetten tot bibliotheekgebruik Ontmoeting De bibliotheek en haar dienstverlening bevorderen de informele contacten tussen de plaatselijke bevolking. Senioren zien de bibliotheek als een belangrijke ontmoetingsplaats Ontspanning De burger kan in de bibliotheek terecht om informatie te vinden over zijn vrijetijdsbesteding De burger vindt in de bibliotheek zijn ontspanningslectuur 18

20 5.3 Indicatoren Hierbij verwijs ik naar Artikel 45 van het decreet waarbij gesteld wordt dat de Vlaamse regering een prestatiemeetsysteem zal ontwikkelen dat als middel kan gebruikt worden voor de eigen evaluatie van het beleidsplan. Momenteel is dit meetsysteem nog niet uitgewerkt en kan de bibliotheek er bijgevolg niet op terugvallen om haar eigen werking te evalueren. Niettemin is het noodzakelijk om te kunnen beschikken over betrouwbare meetsystemen om de werking zinvol te kunnen evalueren en een betere kwaliteit aan de bevolking te kunnen aanbieden. In afwachting van de ontwikkeling van een meetsysteem door de Vlaamse overheid, vindt u hieronder toch een aantal indicatoren waarop onze werking kan geëvalueerd worden: Senioren zien de bibliotheek als een belangrijke ontmoetingsplaats: In 2001 is 5% van de zestigplussers lid van de bibliotheek. De doelstelling is bereikt indien dit 7% is tegen Indicator : % senioren lid van de bibliotheek t.o.v. de totale bevolking Elke burger heet een vlotte toegang tot het lokale erfgoed. Op vlak van collectievorming is de doelstelling bereikt indien de bibliotheek over meer ontsloten materialen beschikt over de plaatselijke geschiedenis tegen Indicator : aangroei collectieonderdeel t.o.v. collectieonderdeel in 2001 De burger heeft gemakkelijk toegang tot informatie en/of collecties uit andere bibliotheken Indicator : aantal IBL s die de bibliotheek verwerkt. De inwoners hebben toegang tot of beschikking over nieuwe media Indicator : het aantal maal dat internet geconsulteerd wordt. Indicator : de aangroei van het collectieonderdeel cd-rom s Indicator : de toegang tot andere databanken Zieken en niet-mobiele mensen kunnen boeken ontlenen Indicator : het aantal personen die gebruik maakt van de boekendienst aan huis De bibliotheek heeft als doel het levenslang leren te ondersteunen en te bevorderen Indicator : het aantal uitbreidingsactiviteiten i.v.m. het levenslang leren De bibliotheek is een open huis voor iedereen Indicator : % van de bevolking die de bibliotheek bezoekt Een belangrijk middel om te weten of de doelstellingen bereikt zijn is een gebruikersenqûete. Daarom zou het interessant zijn om in de loop van 2006 nogmaals te gebruikers te ondervragen waarbij het accent gelegd wordt op de vraag of het beleidsplan al dan niet verwezenlijkt werd. 19

21 6 Beleidsinstrumenten en middelen 6.1 Beleidsinstrumenten Op vlak van culturele participatie De culturele participatie van de inwoners verhogen Inrichten van een cultuurhoekje waar culturele activiteiten uit de eigen gemeente en de regio terug te vinden zijn Bijhouden culturele agenda Via internet de inwoners toegang bieden tot het culturele aanbod op lokaal en regionaal vlak Aankondiging van de lokale en regionale activiteiten via de infoborden. Leesbevorderingsintiatieven ondersteunen en uitbouwen (o.a. Kinder-en Jeugdjury, oprichten leesclubs, jeugdboekenweek, bibliotheekweek, ) Elke inwoner beschouwt de bibliotheek als een centraal punt om zich te informeren over het culturele aanbod, zowel lokaal als regionaal In het cultuurhoekje vinden de inwoners alle informatie over plaatselijke en regionale activiteiten terug De bibliotheek werkt actief mee aan de cultuurverspreiding door het ter beschikking van geschoold personeel en middelen (infrastructuur, collectie) Via internet de inwoners toegang bieden tot het culturele aanbod op lokaal en regionaal vlak Elke burger heeft een vlotte toegang tot het lokaal erfgoed Door een actief collectiebeleid te ontwikkelen t.a.v. de plaatselijke geschiedenis kan de gebruiker zijn verleden raadplegen. De inwoners krijgen toegang tot hun lokaal erfgoed door het archief van de Heemkundige Kring Den Hert ter beschikking te stellen en te ontsluiten. De bibliotheek is een draaischijf om de socio-culturele verenigingen aan kruisbestuiving te laten doen Samenwerking met de diverse verenigingen die op het culturele domein actief zijn Uitbreidingsactiviteiten organiseren rond socio-culturele thema s Met de collectievorming inspelen op de activiteiten van de socio-culturele organisaties De bibliotheek sluit aan bij de leefwereld van haar publiek Door een actief collectiebeleid inspelen op wat leeft in eigen gemeente De gebruikers de kans geven aankoopsuggesties door te spelen 20

22 6.1.2 Info en kennis Elke burger heeft gelijke toegang tot dezelfde informatie, ongeacht zijn woonplaats Promotie van de dienstverlening en de collecties via het gemeentelijk infoblad, de pers en de huis-aan-huis bladen Het uitbouwen van een dynamische website die het mogelijk maakt minstens een gedeelte van de collectie (aanwinsten) te raadplegen, aankoopsuggesties en reserveringen te melden. Vorming van het personeel om hun professionaliteit te verhogen Klantvriendelijke openingsuren De burger heeft gemakkelijk toegang tot informatie en / of collecties uit andere bibliotheken Het bestaande netwerk tussen de West-Vlaamse bibliotheken (WINOB) meehelpen uitbouwen en onderhouden. Deelnemen aan initiatieven van de Vlaamse overheid om tot een Vlaams netwerk van openbare bibliotheken te komen Promotie van WINOB Een aangepaste computerinfrastructuur aanbieden waardoor de raadpleging van externe databanken mogelijk is. Promotie en ondersteunen van een interbibliothecair leenverkeer. De inwoners hebben toegang tot of beschikking over nieuwe media Ontlenen van cd-rom s Gratis raadplegen van internet De mogelijkheid bieden om naslagwerken op cd-rom te raadplegen in de bibliotheek Inoefenen van de belangrijkste officetoepassingen Ter beschikking stellen van een computer met printer en scanner Abonnement nemen op belangrijke databanken Inspelen op nieuwe evoluties binnen mediawereld (vb. E-books, Application Service Provider) Gevormd personeel op vlak van ICT-toepassingen Zieken en niet-mobiele mensen kunnen boeken ontlenen Verder uitbouwen van de boekendienst aan huis Wisselcollecties uitlenen aan het rustoord De burger vindt probleemloos zijn weg binnen het informatieaanbod Goede bewegwijzering Inzet personeel t.a.v. de begeleiding van de gebruikers Infofolder Bibliotheekintroducties Gevormd personeel in het kader van de publieksgerichte werking De senioren beschouwen de bibliotheek als de plaats waar ze informatie en kennis kunnen opdoen. Actief promotiebeleid t.a.v. de senioren Aangepaste openingsuren 21

23 Bibliotheekintroducties Uitbreidingsactiviteiten voor senioren Samenwerking met rustoord Educatie De bibliotheek heeft als doel het levenslang leren te ondersteunen en te bevorderen Uitbouwen van een dynamische collectie die inspeelt op de interesses van de burger Herwerken van de educatieve wegwijzer (= informatie over allerlei opleidingen) Educatieve tentoonstellingen Samenwerken met professionelen uit het educatieve veld Promotie voor het afstandsleren (o.a. webleren van de VDAB) Samenwerking met de plaatselijke scholen Samenwerking met het VCOB (Steunpunt Vlaams Centrum voor Openbare Bibliotheken) Senioren leren omgaan met nieuwe media Organiseren van bijscholingen over computergebruik, internet, cd-rom s Bibliotheekinstructies De jongeren gebruiken de bibliotheek op een efficiënte wijze bij het uitvoeren van schoolse opdrachten Bibliotheekintroducties en instructies op maat in klasverband De bibliotheek als open-leercentrum waarvan de scholen kunnen gebruik maken tijdens de klasuren. Aangepaste collectievorming voor de jeugd Elke burger is er zich van bewust dat hij bij de bibliotheek terechtkan voor informatie en ondersteuning bij zijn eigen leerprocessen Aanbieden van een actuele collectie Inspelen op vragen van gebruiker Inzet professioneel personeel Laaggeschoolden aanzetten tot bibliotheekgebruik Organiseren van uitbreidingsactiviteiten specifiek voor deze doelgroep Samenwerken met OCMW, VDAB Promotiebibliotheek als een laagdrempelige instelling Aangepaste collectie 22

24 6.1.4 Ontmoeting De bibliotheek is een open huis voor iedereen Aangepaste openingsuren Klantvriendelijk personeel Aangepaste infrastructuur waar mensen gezellig bij elkaar kunnen zijn Promotie van de bibliotheek als een open huis waar iedereen welkom is Een kennismakingsfolder onder de nieuwe inwoners verspreiden Kwaliteitsvolle dienstverlening De bibliotheek en haar dienstverlening bevorderen de informele contacten tussen de plaatselijke bevolking. Organisatie van uitbreidingsactiviteiten Bibliotheekintroducties Senioren zien de bibliotheek als een belangrijke ontmoetingsplaats Aangepaste openingsuren Uitbreidingsactiviteiten Mogelijkheid bieden om rustig de kranten te lezen Ontspanning De burger kan in de bibliotheek terecht om informatie te vinden over zijn vrijetijdsbesteding Actuele collectie over sport, hobby s, reizen Raadpleging internet De burger vindt in de bibliotheek zijn ontspanningslectuur Actuele collectie romans Thematische lijsten ter beschikking stellen (zowel in gedrukte vorm als via de website) Goede ontsluiting van de lectuurvoorziening Aanwinstenlijsten 23

25 6.2 Instrumentstructuur en middelentoewijzing Takenclusters 1. Communicatie A Doelgroepenwerking B Promotie en marketing C Uitbreidingsactiviteiten Instrumenten (werkprocessen en projecten) Deelnemen aan de jeugdboekenweek Seniorenwerking Samenwerking met onderwijs Samenwerking met de socio-culturele organisaties en vertegenwoordigers uit de culturele sector Activiteiten aankondigen in de pers en in het gemeentelijk infoblad. Een kennismakingsfolder verspreiden aan de nieuwe inwoners Bijhouden culturele agenda Website Allerhande brochures opstellen en verspreiden (o.a. selectie prentenboeken voor het onderwijs, aanraders, thematische lijsten ) Bibliotheekintroducties en -instructies Computercursussen Auteurslezingen Leesbevorderingsactiviteiten (KJV, bibliotheekweek, ) Tendensen en intenties Meer activiteiten organiseren om de senioren te betrekken bij de bibliotheekwerking. Reeds bestaande doelgroepenwerking behouden. Een dynamische website uitbouwen waarin de activiteiten van de bibliotheek worden aangekondigd Nauwer samenwerken met de verenigingen en met de collectie en infrastructuur inspelen op de belangrijkste gemeentelijke activiteiten. Deze samenwerking bevordert de ontmoetingsfunctie van de bibliotheek en stimuleert de culturele participatie van de burger Op geregelde tijdstippen een auteurslezing voor volwassenen organiseren, eventueel in samenwerking met de socio-culturele organisaties 24

26 2. Collectiebeheer Nieuwe tendensen volgen op vlak van collectiebeleid: belang van E-books, databanken. Documenten zullen niet langer materieel aanwezig zijn in de bibliotheek maar worden via het internet beschikbaar gesteld. A Selectie B Aankoop en verwerving C Verwerken D Ontsluiting E Afvoer en bewaren Zichtzendingen doornemen Folders uitgeverijen doornemen Recensietijdschriften doornemen Boekhandel bezoeken Leveranciers raadplegen en ontvangen Opsporen hiaten in de collectie Selectie in functie van de doelgroepen en inspelend op wat leeft in eigen gemeente Bestellingen uitvoeren Bestellingen opvolgen Onderhandelen met leveranciers Catalogiseren in provinciale catalogus en in eigen bestand Etiketten afdrukken, kaften of andere materiaalverzorging Leeftijden toekennen aan jeugdboeken Trefwoorden of themawoorden en genres toekennen Trefwoordenbeheer Plaatskenmerk toevoegen Plaatsen in een geïntegreerde collectie Beheren magazijncollectie Beslissen over afvoer Organiseren van een boekenverkoop F. Beheer wisselcollecties Inlezen, verwerken en afvoeren wisselcollecties regionaal bibliotheekwerk Samenstellen, invoeren en verwerken wisselcollecties scholen Opstarten wisselcollectie rustoord Personeel nauwer betrekken bij het selecteren van de materialen Collectie aanpassen aan doelgroepenwerking (belang van de jeugd, senioren, ) Verzamelen van het lokale en regionale cultuuraanbod Betere bewegwijzering ontwikkelen, jeugdpoëzie op een andere manier ontsluiten. Plaats voorzien voor het socioculturele informatieaanbod Educatieve wegwijzer herwerken Invoeren van de magazijncollectie. Verouderde werken in de informatieve afdeling afvoeren Promotie maken bij de scholen om meer gebruik te maken van algemene en thematische collecties, ter ondersteuning van hun lessen. 3. Bemiddeling A Uitleenadministratie Innemen Ontlenen Reserveren Leners inschrijven Interbibliothecair leenverkeer Wegzetten van de materialen Administratie (rappels, reservaties, aankoopsuggesties) Klassikale uitleningen buiten openingsuren 25

27 B. Vraagontwikkeling Verwerken aankoopsuggesties Informatiebemiddeling : meehelpen zoeken naar een snel en juist antwoord op de vraag van de lener, wegwijs maken bij het gebruik van internet C Onthaal Inlichtingen over het gebruik van de bibliotheek, het belang van Interbibliothecair leenverkeer, het gebruik van de catalogus verstrekken Aanbieden folder het gebruik van de bibliotheek Literatuurlijsten en thematische lijsten om de gebruiker te helpen bij het maken van zijn keuzes Beter bewegwijzering ontwikkelen door verspreid in de bibliotheek infobordjes te plaatsen. 26

28 4 Logistiek A Infrastructuur B ICT-infrastructuur Cultuurhoekje inrichten Ruimte voorzien voor het archief van de Heemkundige kring "Den Hert" Uitbreiding meubilair Aankopen Onderhouden Beheren van systemen en netwerken Bibliotheekrekken nodig om alle boeken een plaatsje te kunnen geven Evolutie naar een ASP-model (Application Service Provider) = een vorm van bovenlokale informatica waarbij de bibliotheek afnemer wordt van een toepassing (vb uitleenverkeer, catalografie, IBL, internet, databanken, ) 27

29 5. Management A Planning en begroting B Personeel C Organisatie Opstellen beleidsplan Opstellen actieplannen Opstellen begroting Financieel beheer Werkroosters opstellen Verlofregeling bijhouden Weddedossiers voor ministerie opmaken Voorzien in de nodige vormingsfaciliteiten Functioneringsgesprekken en evaluatiegesprekken houden Extern en intern werkoverleg Bijsturen werkprocessen 28

30 7 Afspraken rond implementatie, evaluatie en bijsturing Op basis van dit beleidsplan wordt in samenwerking met het beheersorgaan jaarlijks een actieplan ontwikkeld. Het actieplan wordt telkens in het najaar opgemaakt voor het volgend werkingsjaar. Eveneens jaarlijks wordt dit actieplan door het beheersorgaan geëvalueerd waarbij nagegaan wordt in hoever de doelstellingen bereikt werden. Deze evaluatie wordt neergeschreven in het werkingsverslag dat samen met het actieplan ieder jaar tegen 1 juni aan de Vlaamse overheid overhandigd wordt. Het beleidsplan wordt bijgestuurd in functie van het cultuurbeleidsplan en indien er na een looptijd van twee jaar blijkt dat bepaalde doelstellingen niet kunnen bereikt worden of dat de bibliotheek geconfronteerd wordt met nieuwe ontwikkelingen die zij op het ogenblik van opmaak nog niet kon inschatten. 29

31 8 Bijlagen 30