Startnotitie Woonvisie Eindhoven 2030

Transcriptie

1 Startnotitie Woonvisie Eindhoven Inleiding De eerste stap om te komen tot een nieuwe Woonvisie is deze startnotitie. De startnotitie geeft antwoord op aanleiding en doel van de woonvisie en schetst op welke wijze de woonvisie tot stand zal komen. Het wat (visie, programma) en hoe (instrumenten) komt in een totaalkader aan de orde in de Woonvisie zelf. De startnotitie is opgesteld door de sector Geiedsontwikkeling op asis van verkennende gesprekken extern en intern. Extern is onder andere gesproken met woningcorporaties, huurdersorganisaties, makelaars, ontwikkelaars, eleggers, anken, adviesureaus, collega-overheden en onderwijs en kennisinstellingen. Intern is gesproken met verschillende sectoren zoals Grond & Vastgoed, Mens & Maatschappij, Projectmanagement, Openare Ruimte Verkeer & Milieu, Strategie en Economie & Cultuur. 2. Aanleiding: waarom maken we een woonvisie? De evolking in Eindhoven lijft de komende jaren nog groeien. Wel krijgen we te maken met een andere gezinsopouw (verdunning en vergrijzing) en veranderende sociale en ruimtelijke vraagstukken die van invloed zijn op het wonen in Eindhoven, zoals de verdergaande flexiilisering en internationalisering van de areidsmarkt, de transities in het sociaal domein, de noodzaak tot een duurzame ontwikkeling en het toenemend elang van de (estaande) stad. Daarnaast is het vertrouwen van de urgers in de overheid veranderd. De inwoners en edrijven in Eindhoven willen (we) in toenemende mate zelf (laten) epalen wat er in hun woonomgeving geeurt. Dat raakt aan de rollen, taken en verantwoordelijkheden van de partijen etrokken ij het wonen. Waar de gemeente tot op heden vaak een regisserende en sturende taak op zich nam wordt nu verwachte dat de gemeente meer loslaat en vooral inzet op het mogelijk maken van een gewenste ontwikkeling. De samenleving verlangt daarij in de eerste plaats dat de gemeente duidelijk en transparant is in haar keuzes, rol, taken en verantwoordelijkheden. De gemeente Eindhoven wil dit voor het eleidsterrein wonen doen door het opstellen van een nieuwe woonvisie. We maken een nieuwe woonvisie nu omdat: De wet- en regelgeving op landelijk niveau is veranderd en nog verder zal worden aangepast. Dit heeft onder andere impact op het werkveld en investeringsmogelijkheden van de woningcorporaties. Specifiek speelt hierij dat verhouding tussen de gemeente en de corporaties zal veranderen en een actuele woonvisie de asis zal zijn om prestatieafspraken te maken en corporaties aan te kunnen spreken op hun verantwoordelijkheid. Kamerrief minister Blok d.d. 17 septemer 2013 etreffende Hervormingsagenda Woningmarkt Uitgangspunt vormt de verplichting voor woningcorporaties om met hun werkzaamheden naar redelijkheid ij te dragen aan het gemeentelijk volkshuisvestingseleid, wat in principe uitmondt in (prestatie)afspraken tussen de gemeente en de corporatie. Voorwaarde daarij is dat de gemeente eschikt over een vastgesteld volkshuisvestingseleid of overzicht van door corporaties te verrichten activiteiten, afgestemd met andere gemeenten. Op ovenlokaal niveau de afgelopen jaren nieuwe afspraken zijn gemaakt, zoals het Bestuursconvenant Stedelijk Geied. Het is wenselijk om te zorgen voor een lokale vertaling en verankering van (een deel van) deze afspraken. De gemeente een pulieke verantwoordelijkheid voor het wonen in de stad heeft. We zijn van mening dat we deze verantwoordelijkheid niet goed kunnen invullen zonder een heldere en actuele

2 visie op wat we willen. De huidige woonvisie is in 2004 vastgesteld door de gemeenteraad en ijna 10 jaar oud. De woningmarkt en het eleidsveld wonen veranderd zijn sinds Dit vraagt om andere antwoorden en er zijn nieuwe thema s en opgaven die om keuzes van de gemeente vragen, ook om daarmee de wenselijkheid van nieuwe ontwikkelingen te kunnen eoordelen. De uitdaging is daarij hoe we de markt in eweging kunnen houden en voldoende in kunnen spelen op de ontwikkeling in de markt en tegelijkertijd ouwen aan duurzame woonomgeving en een passende woningvoorraad op de lange termijn. 3. Doel van de nieuwe woonvisie Het doel van de visie is om te komen tot eleid op het geied van wonen, in afstemming met de regio, waarmee optimaal wordt voorzien in de Eindhovense woonehoefte, nu en in de toekomst. Daarmee moet een ijdrage worden geleverd aan de gewenste sociale, economische en ruimtelijke ontwikkeling van de stad Eindhoven. Wonen is namelijk meer dan alleen de woning en woonomgeving. Er liggen directe relaties met andere ontwikkelingen en amities. Concreet etekent dit dat de nieuwe woonvisie aan de volgende (succes)vereisten moet voldoen: Helder in doelen en rolverdeling o Duidelijkheid geeft over onze koers die standvastig is en de asis voor investeringseslissingen van partijen; o Inzicht geeft op welke manier we ovenlokale afspraken uitvoeren (ijv. input voor regionaal woningouwprogramma); o Inzicht geeft in onze eigen rol en wat wij verwachten van andere partijen en daarmee de asis is voor het maken van afspraken, o.a. met corporaties. Bij de prestatieafspraken met de corporaties gaat het daarij onder meer om afspraken over het huurprijseleid, strategisch voorraadeheer (nieuwouw, renovatie, verkoop) en inzet op het geied van leefaarheid; o Inzicht geeft over de inzet van instrumenten die ons ter eschikking staan; o Uitspraken doet of kaders iedt om (woningouw)projecten te kunnen prioriteren en een asis is voor andere eleidskaders zoals estemmingsplannen Integraal o Keuzes maakt vanuit een samenhangend eeld van het wonen in Eindhoven en in relatie met andere eleidskaders om stapeling van eleid en ad hoc eslissingen te voorkomen o Eén van de ouwstenen is voor het gemeentelijke grondeleid en de sturing en de eheersing van het grondedrijf Rouust maar flexiel o Geen einddoel is maar we ouwen door op reeds in gang gezette ontwikkelingen en afspraken. Daarij zien wij het proces om te komen tot de woonvisie vooral als een kans om een eweging in gang te zetten en partijen (opnieuw) te etrekken en inden. o Geen eindeeld schetst maar een perspectief of kader is waarinnen op flexiele en dynamische wijze invulling kan worden gegeven aan oplossingen en projecten. Dit kan van invloed zijn op de vorm van de woonvisie. o Uit twee delen estaat, namelijk een visie die 15 jaar vooruit kijkt (2030) en een programma c.q. agenda dat een (college)periode van 4 jaar eslaat. Niet allesomvattend maar slank en realistisch

3 o Focust op de hoofdzaken. We kunnen én willen niet allesomvattend zijn en richten ons op de hoofdzaken die we operationaliseren in een programma c.q. agenda. We geven daarij specifiek aan waar we zelf willen en kunnen sturen als ontwikkelingen niet door de markt worden opgepakt maar die wij wel wenselijk vinden. Hiermee verwachten we de doelmatigheid en realisme van het eleid te vergroten. Co-creatie o De gemeente is verantwoordelijk voor de woonvisie en de keuzes die worden gemaakt. Omdat wij als gemeente zelf afhankelijk zijn van andere partijen om ij te dragen aan onze amitie zal de woonvisie zoveel mogelijk in co-creatie met elangheenden tot stand komen. Daarij is het elangrijk de visie te ontwikkelen vanuit een gedeelde en onderschreven proleemanalyse en van daaruit het gewenste eindresultaat te enoemen. 4. Thema s: Waarover gaat de woonvisie Wonen is geen op zichzelf staand thema. Wonen levert een ijdrage aan de sociale en economische ontwikkeling van de stad. Eindhoven heeft de amitie één ongedeelde stad te zijn waar iedereen meedoet en daarom een stad zijn met een aantrekkelijk en duurzame woon- en leefomgeving met goede voorzieningen, zoals winkels, theaters en sportfaciliteiten, voor huidige en nieuwe ewoners. De maatschappelijk context is veranderd sinds de vorige woonvisie. Er is sprake van een aantal trends en ontwikkelingen die invloed heen op het eleidsveld wonen, zoals ijvooreeld: de demografische ontwikkeling met de groei van de evolking en het aantal huishoudens, met name senioren en eenpersoonshuishoudens; de economische ontwikkeling, zoals de doorontwikkeling van Brainport, de flexiilisering van de areidsmarkt en de toenemende etekenis van het woonklimaat en het voorzieningenniveau voor de stad als vestigingsplaats; de sociaal-economiche ontwikkeling, met een sterkere nadruk op de eigen verantwoordelijkheid en het organiseren van samenkracht; de nog steeds groeiende aandacht voor het thema duurzaamheid; de toenemende etekenis van de estaande stad (van stad maken naar stad zijn) en het etaalaar houden van die stad; de toenemende invloed van de consument op het wonen.

4 Vanuit het perspectief van een duurzame woon- en leefomgeving voor huidige en toekomstige ewoners kent het wonen twee dimensies. De eerste dimensie gaat om de asis op orde. Het gaat daarij om voldoende en etaalare woningen (voor specifieke doelgroepen) en een transparante verdeling van de woonruimte, leefare wijken waar mensen op een prettige manier samenleven (o.a. tegengaan woonoverlast) en het duurzaam in stand houden van de estaande woningvoorraad. De tweede dimensie gaat vooral om het enutten van kansen en geruik maken van de dynamiek in de stad en regio. Hier gaat het om het versterken van het onderscheidend vermogen en enutten van kansen, ijvooreeld in relatie tot de versterking van het centrumstedelijk woonmilieu in Eindhoven en het aantrekken en inden van talent aan de stad. Maar ook om het ieden van ruimte aan inwoners van de stad om hun eigen woonwens te realiseren. De thema s voor de woonvisie zijn op asis van deze twee dimensies geordend waarij uiteraard geldt dat er sprake is van onderlinge relaties. Basis op orde: Betaalare woningvoorraad en voldoende eschikaarheid: We streven naar een passend woningaanod voor groepen met een kwetsare positie op de woningmarkt. Daarij gaat het om de etaalaarheid van huur- en koopwoningen in relatie tot stijgende woonkosten, de afnemende economische- en inkomensgroei, de ontwikkeling van de energielasten en de ontwikkeling en samenstelling van de kern- en sociale voorraad. Daarnaast gaat het om voldoende eschikaarheid van woningen voor specifieke groepen, zoals starters (zonder woonduur), huishoudens met een middeninkomen (inkomen ), woonwagenewoners, statushouders en huishoudens met urgentie op de woningmarkt. Leefare wijken en uurten: De wijkvernieuwing eweegt zich naar een nieuwe fase. We lijven inzetten op de kwaliteit van de wijken en uurten maar doen dat minder door grootschalige (fysieke) ingrepen met veel projectgeonden geld maar veel meer door een organische, fijnmazige vorm van samenwerking waarin partnerschap, verinden van geldstromen en realiseren van opgaven centraal staat. De opgave waar we voor staan is het realiseren en in stand houden van een voldoende asiskwaliteit en het wegwerken van achterstanden. Daarij gaat het om de verinding op wijk- en uurtniveau tussen sociale, ruimtelijke en economische ontwikkelingen en de veiligheid. Dit wordt eïnvloed door ontwikkelingen in het sociaal domein, zoals de decentralisaties en WIJeindhoven maar gaat het ook over ijvooreeld het voorkomen en aanpakken van woonoverlast. Wonen en zorg: Naast vraagstukken als gevolg van de demografische ontwikkeling waardoor het aantal senioren zal stijgen krijgen we te maken met de scheiding tussen wonen en zorg. Als gevolg van die scheiding zullen meer mensen zelfstandig thuis lijven wonen. Daardoor ontstaan opgaven op het snijvlak van wonen/specifieke woonvormen, de leefaarheid in de wijk en de organisatie van de zorg. Het gaat ijvooreeld om mensen met een lichte zorgvraag zoals eginnende dementie of (lichte) psychische prolemen die nu thuis lijven wonen. Versterken onderscheidend vermogen Aantrekken en ehouden van talent en werknemers: Eindhoven is één van de leidende kennisregio s in Europa en die positie willen we ehouden en uitouwen. Daarvoor is continu nieuw talent nodig. Dit gaat om zowel studenten, (internationale) kenniswerkers en areidsmigranten. De kwaliteit van het wonen en het onderscheidend karakter van een stad is daarij van steeds groter elang. Wij lijven daarom inzetten op het realiseren van een aantrekkelijk woonklimaat met het ijehorend

5 voorzieningenniveau voor deze groepen. Daarij gaat het met name om het versterken van het vestigingsklimaat innen de Ring. Werken aan de transformatie van de estaande stad: De groei van de evolking zal voornamelijk plaatsvinden in de steden. Daarij verschuift de focus steeds meer naar opgaven in de estaande stad en is nieuwouw op uitreidingslocaties relatief een steeds minder deel van de opgaven waar de gemeente aan werkt. Dat etekent voor de opgave een toenemende focus op innenstedelijke en transformatieopgaven. We richten ons op een toekomstestendige en duurzame woningvoorraad (energiekwaliteit, woonkwaliteit, energieopwekking) en het enutten van kansen voor de transformatie en het hergeruik van (karakteristiek) leegstaand maatschappelijk en commercieel vastgoed, zoals kantoren. Eindgeruiker aan zet: We streven naar gedifferentieerde woonmilieus. Dat vraagt om een grotere invloed van de eindgeruiker en werken toe naar een andere enadering van het wonen waarij de eindgeruiker daadwerkelijk aan zet is. Deze eweging is in Eindhoven de afgelopen jaren al ingezet en dit willen we doorzetten. We willen optimaal ruimte ieden aan de individuele en collectieve woonwensen zodat een woningouwprogramma passend ij de woonehoefte kan worden gerealiseerd. 5. Proces De woonvisie komt gefaseerd in vier stappen tot stand. Deze startnotitie is het resultaat van stap 1. Hieronder zijn op hoofdlijnen de stappen eschreven. Stap 1: startnotitie (1 e kwartaal 2014) Doel: eeldvorming en agendaepaling Beschrijft aanleiding, doel en verloop van het proces van de nieuwe woonvisie Collegeesluit en raad informeren via een raadsinformatierief Tot stand gekomen op asis van gesprekken intern en extern en reeds eschikare informatie Stap 2: manifest (2 e kwartaal 2014) Doel: menings- en oordeelsvorming Beschrijft de elangrijkste keuzes en de hoofdlijnen van het nieuwe wooneleid. Op asis van samenspraak met elangheenden intern en extern en inwoners van Eindhoven (via ijv. digipanel) Besluitvorming in college en opiniërend in de (nieuwe) commissie Ruimte en Vastgoed Stap 3: concept-woonvisie (3 e kwartaal)

6 Doel: vertalen elangrijkste keuzes in een visie en programma c.q. agenda Beschrijft het wooneleid van de gemeente en de wijze waarop de gemeente denkt hieraan uitvoering te geven College stelt de concept-woonvisie vast en geeft deze vrij voor inspraak. Stap 4: woonvisie (4 e kwartaal) Doel: inspraak en esluitvorming Verwerken inspraakreacties en opstellen definitieve woonvisie en programma c.q. agenda College stelt de raad voor de woonvisie vast te stellen als nieuw eleidskader Samenspraak en inspraak Eén van de vereisten is dat de woonvisie via co-creatie tot stand komt. Wij onderscheiden de volgende (professionele) elangheenden die we actief zullen etrekken ij de opstelling van de woonvisie, ijvooreeld via tafels georganiseerd rondom de thema s: Woningcorporaties Makelaars Ontwikkelaars, eleggers en anken Collega-overheden Huurdersorganisaties Bedrijfsleven Zorgorganisaties Verder willen we de inwoners van Eindhoven etrekken ij de opstelling van de woonvisie. De woonvisie leent zich vanwege het karakter minder voor gesprekken via ijvooreeld klankordgroepen met inwoners. We kiezen er daarom voor via ijv. digipanel gericht vragen uit te zetten om daarmee ook de mening van de inwoners van Eindhoven mee te nemen in de opstelling van de woonvisie. Daarnaast is een inspraakprocedure van toepassing op de woonvisie. Voor de concrete invulling zal na goedkeurig van de startnotitie als eerste stap een samenspraakplan worden opgesteld. 6. Relatie met andere dossiers Landelijk eleid: o Herziening woningwet: o.a. speelveld corporaties o Nieuwe huisvestingswet en daaruit voortvloeiend de noodzaak voor het opstellen nieuwe huisvestingsverordening (lokaal of regionaal nader te epalen) Regionale afspraken: o Regionale woonvisie (actieprogramma gericht op vier speerpunten, namelijk areidsmigranten en internationale kenniswerkers, estaande voorraad en sterkte steden en vitaal landelijk geied) o Bestuursconvenant Stedelijk Geied (streven naar een evenwichtige verdeling van de woningvoorraad, afspraken over woonruimteverdeling en afspraken over ijzondere doelgroepen Evaluaties woonwageneleid en woonoverlast: de conclusies uit de evaluaties die in het eerste kwartaal worden afgerond zullen worden meegenomen ij het opstellen van de woonvisie. Prestatieafspraken met de corporaties. De gemeente maakt jaarlijks afspraken met de corporaties. De nieuwe woonvisie moet de asis gaan vormen voor de prestatieafspraken voor de komende jaren. In oktoer 2014 worden op hoofdlijnen de afspraken voor 2015 e.v. gemaakt. Hierij kan geruik worden gemaakt van de concept-woonvisie.

7