Modern forces for a modern world De militaire ambities van New Labour
|
|
- Oscar van den Velde
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Modern forces for a modern world De militaire ambities van New Labour Kees Homan De Britse minister van defensie George Robertson presenteerde op 8 juli jl. onder de titel Modern Forces for a Modern World, de defensienota die de Labour-regering bij haar aantreden vorig jaar had aangekondigd. Columnist Bagehot kon in The Economist nauwelijks zijn teleurstelling verbergen over de uitkomsten van deze Strategic Defence Review (SDR). In plaats dat New Labour fors op defensie gaat bezuinigen, kondigde Robertson immers een flexibele krijgsmacht aan die snel op het uitbreken van een crisis waar ook ter wereld kan reageren. We moeten nu voorbereid zijn om naar de crisis toe te gaan, in plaats van dat de crisis naar ons toekomt, aldus Robertson. Over het nieuwe defensiebudget was de voorafgaande maanden een hevige strijd gevoerd tussen de ministeries van Defensie en Financiën. Terwijl Robertson niet verder wilde gaan dan een totale bezuiniging van twee miljard gulden over een periode van drie jaar eiste zijn collega van Financiën, George Brown, een bedrag van meer dan zeven miljard gulden. Premier Tony Blair beslechtte de controverse tussen beide bewindslieden duidelijk in het voordeel van defensie. De Britse regeringsleider wil het Verenigd Koninkrijk een toonaangevende militaire rol in de wereld laten spelen. Hij heeft al eerder blijk gegeven voorstander te zijn van een robuust optreden, zoals in de crisis rondom Irak en Kosovo naar voren kwam. De zeer toegankelijk geschreven SDR omvat 57 pagina s. Daarnaast zijn er elf ondersteunende essay s die een schat aan informatie bevatten en de basis vormen voor de nota. Richtinggevend voor de nieuwe defensienota is een document van het ministerie van Buitenlandse Zaken waarin de doelstellingen van het Britse buitenlandse beleid zijn verwoord. Naast de input van de militaire en civiele top van defensie werd op ruime schaal gebruik gemaakt van de ideeën en suggesties van buiten defensie. Er werden open seminars georganiseerd en vele parlementsleden, academici, industriëlen, belangengroepen, journalisten en andere geïnteresseerden onder de bevolking maakten van de mogelijkheid gebruik hun ideeën in te brengen. Deze brede participatie heeft er waarschijnlijk ook toe geleid dat de nota bij zowel politici, militairen en de maatschappij in het algemeen positief is ontvangen. Missies en uitgangspunten Binnen de doelstellingen van het buitenlands beleid noemt de SDR de volgende acht missies die de Britse krijgsmacht moet kunnen uitvoeren: Veiligheid in vredestijd Veiligheid van de overzeese gebiedsdelen Defensie diplomatie Steun aan bredere Britse belangen Vredesondersteunende en humanitaire operaties Regionale conflicten buiten het NAVO-gebied Regionale conflicten binnen het NAVO-gebied Strategische aanval op de NAVO Ogenschijnlijk lijkt defensie diplomatie een nieuwe missie. Het doet op het eerste gezicht denken aan wat vroeger werd beschreven in termen als gunboat diplomacy, naval presence of coercive diplomacy. De SDR noemt als militaire taken binnen deze missie echter wapenbeheersing, non-proliferatie, vertrouwen- en veiligheidsbevorderende maatregelen en militaire assistentie. Dit laatste richt zich vooral op militaire hulpprogramma s 1
2 voor Midden- en Oost-Europa. Bij defensie diplomatie gaat het in feite dan ook om de militaire dimensie van conflictpreventie. Voormalig minister van Defensie Voorhoeve introduceerde in Nederland eerder dit jaar hiervoor de term preventieve defensie. De SDR gaat impliciet van de volgende vier uitgangspunten uit: 1. Groot-Brittannië onderkent momenteel geen dreiging van een lucht- of andere directe aanval op haar grondgebied en ziet ook geen significante dreiging voor haar overzeese gebiedsdelen (hoewel dit op langere termijn kan veranderen). 2. Groot-Brittannië is zowel bereid als in staat een leidende internationale rol te vervullen (implicerend dat de Britse strijdkrachten hierbij voor de regering een sterke troef zijn, die ze bereid is uit te spelen). 3. De omvang en aard van de Britse strijdkrachten moet Groot-Brittannië in staat stellen te kunnen antwoorden op een grote internationale crisis (zoals de Golfoorlog) of twee langdurige operaties op een kleinere schaal (zoals in Bosnië) alsmede het nakomen van verplichtingen zoals in Noord-Ierland. De twee kleinere operaties moeten tegelijkertijd kunnen worden uitgevoerd gedurende een periode van maximaal zes maanden en mogen geen daadwerkelijke oorlogvoering inhouden. 4. Defensieplanners hanteren als planningsdoeleinden voor inzet van de strijdkrachten een gebied dat zich uitstrekt tot aan de Perzische Golf. De nieuwe defensienota berust op twee pijlers, namelijk het militair vermogen om over lange afstand te kunnen interveniëren (force-projection) en nauwe interservice-samenwerking (jointery). Force-projection Wat de eerste pijler betreft bevestigt de SDR de expeditionaire trend in de Britse militaire strategie van de laatste jaren. Belangrijk is de verschuiving van operaties die op grond van verdragsverplichtingen plaatsvinden naar operaties waarvoor de Britse regering in vrijheid kan kiezen. Hoewel de nota er vanuit gaat dat de meeste toekomstige operaties multinationaal zullen zijn, hanteert de SDR als planningsinstrument het concept van een coherente joint national capability die indien noodzakelijk in staat moet zijn onafhankelijk verplaatst en ingezet te worden. Hoewel de nota niet rept over autonomie, valt impliciet te lezen dat de inzet van een Britse expeditionaire strijdmacht niet afhankelijk mag zijn van de bronnen van een ander land. Het nieuwe materieel dat de defensienota de Britse krijgsmacht in het vooruitzicht stelt moet de Britten in staat stellen om wereldwijd als politieagent op te treden. Daartoe worden vooral de militaire middelen om over een grote afstand te opereren aanzienlijk uitgebreid. De marine krijgt twee nieuwe (veel grotere) vliegkampschepen, twee logistieke landingsschepen en vier roll-on roll-off containerschepen. De luchtmacht krijgt de beschikking over vier imposante Amerikaanse C-17 transportvliegtuigen. De landmacht kan zich verheugen in een air cavalry brigade, compleet uitgerust met Amerikaanse Apache-aanvalshelikopters. Deze brigade zal tevens de parachutistenregimenten gaan omvatten. Reducties Daartegenover staan echter ook reducties. Zo zal de marine drie fregatten en twee onderzeeboten moeten inleveren. Drie onderzeeboten zullen echter gaan beschikken over Tomahawk-kruisraketten. De nucleaire Trident-onderzeeboten zullen in de toekomst met maximaal 48 kernkoppen worden uitgerust, een halvering vergeleken met nu. Duidelijk is dat de tijd dat nucleaire afschrikking de hoeksteen van het Britse defensiebeleid vormde tot het verleden behoort. Wel zal voortdurend een Trident op zee patrouilleren om misverstanden of escalatie te voorkomen indien een Trident tijdens een crisissituatie naar zee wordt gestuurd. Duidelijk is 2
3 dat Labour afstand heeft genomen van het defensiebeleid dat het in de jaren 70 en 80 in de oppositie voerde. Toen bepleitte het eenzijdige nucleaire ontwapening en afschaffing van de Trident-onderzeeboten. Het aantal militairen in Duitsland wordt met teruggebracht tot De territoriale landmacht zal in omvang verminderen van tot Na het einde van de Oost-West confrontatie is haar rol in de verdediging van het grondgebied van het Verenigd Koninkrijk immers aanzienlijk gereduceerd. De defensiestaf voorzag aanvankelijk nog slechts een operationele rol voor reservisten. Mede vanwege de band die de reservisten vormen tussen de krijgsmacht en de civiele maatschappij is de reductie toch beperkt gebleven. Het aantal reguliere militairen wordt echter met verhoogd tot Tenslotte moet de luchtmacht van de 476 gevechtsvliegtuigen er 36 afstoten. Jointery De andere pijler van de defensienota, nauwere interservice-samenwerking, moet ondanks de bezuinigingen de gevechtskracht van de Britse krijgsmacht vergroten door een efficiënter gebruik en inzet van middelen. Dit betekent dat de krijgsmachtdelen zowel op operationeel als op logistiek gebied zeer nauw gaan samenwerken. De kern van de Britse krijgsmacht gaat bestaan uit een pool van eenheden van de drie krijgsmachtdelen (Joint Rapid Reaction Forces JRRF) die op korte termijn inzetbaar zijn. De JRRF moeten een breed conflictspectrum kunnen bestrijken en voor iedere operatie op maat gesneden eenheden kunnen leveren. Zo zullen de JRRF onder meer de Britse bijdrage aan de ACE Rapid Reaction Corps en de ACE Mobile Force (Land) van de NAVO vormen. De eenheden zullen beschikbaar zijn in twee echelons van respectievelijk zeer hoge en hoge graad van inzetbaarheid. De pool zal ruwweg bestaan uit vier brigades, 20 grote oorlogsschepen en 22 andere schepen, 110 gevechtsvliegtuigen en 160 andere vliegtuigen. De inzet van deze eenheden valt onder een interservice-hoofdkwartier (Permanent Joint Headquarters). Maar ook op andere terreinen is het een en al interservice-samenwerking wat de klok slaat. Zo krijgen de helikopters van de marine, landmacht en luchtmacht een gemeenschappelijk commando. Hetzelfde geldt voor de gevechtsvliegtuigen van de luchtmacht en de marine. Het onderwijs in joint operations krijgt een belangrijke plaats in de opleidingen bij het Joint Services Command and Staff College in Bracknell, terwijl de doctrine-ontwikkeling zal geschieden bij een nieuw op te richten Joint Defence Centre. Tenslotte zullen de logistieke organisaties van de drie krijgsmachtdelen geïntegreerd worden en onder de leiding komen van een Chief of Defence Logistics. Hoewel de joint-benadering centraal staat in de SDR, zal er geen sprake zijn van een fusie van de krijgsmachtdelen. Binnen een joint-kader behouden de afzonderlijke krijgsmachtdelen hun eigen rollen en professionele vaardigheden. Aanschaffingsbeleid Op het gebied van aanschaffingen is het Smart Procurement Initiative in het leven geroepen om overschrijdingen in kosten en tijd te voorkomen en sneller en goedkoper beter materieel te verkrijgen. De Britse Rekenkamer bekritiseert jaarlijks het ministerie van Defensie voor overschrijding van kosten en tijd van grote projecten. De gemiddelde overschrijding van de duur van projecten bedraagt 37 maanden. Het Smart Procurement Initiative doet onder meer als aanbevelingen: vollediger en eerder plannen van projecten betere afspraken met de industrie gebruik van nieuwe aanschaffingstechnieken zoals incrementele verwerving. Dit houdt in dat wapensystemen up to date kunnen blijven door zo economisch mogelijk nieuwe technologie te verwerken verschillende wijzen van benadering van aanschaf van grote en kleine projecten 3
4 Bij het verwervingsbeleid valt op dat de regering-blair een impuls wil geven aan de Europese defensie-industrie. Terwijl het ministerie van Financiën bepleitte geld te besparen door in plaats van fancy Europese vliegtuigprojecten liever Amerikaanse vliegtuigen van de plank te kopen, wil Blair de Europese wapenindustrie een kans geven om met de Amerikaanse rivalen te concurreren. De defensienota bevestigt dan ook opnieuw het Britse voornemen om 232 Eurofighters het gestandaardiseerde in Europa gebouwde gevechtsvliegtuig te kopen. Hier is ongeveer 200 miljard gulden mee gemoeid. Personeel Opvallend in de SDR is de ruime plaats die is ingeruimd voor het personeel. Evenals in Nederland kampt de Britse krijgsmacht met rekruteringsproblemen en verlaten veel militairen voortijdig de dienst. De Policy for People die de SDR aankondigt omvat maatregelen op het gebied van onderwijs, accommodatie voor vrijgezellen, welzijn, steun voor de gezinnen, opleidingen voor de civiele maatschappij en huisvesting na een overzeese plaatsing. Regelingen op het terrein van verlof, salaris, loopbaanbeleid en discipline zullen worden geharmoniseerd in een overkoepelend interservice-personeelsbeleid. De SDR besteedt bijzondere aandacht aan etnische minderheden en vrouwen. Hoewel de Britse bevolking zes procent etnische minderheden telt, maken ze slechts voor één procent deel uit van de krijgsmacht. Het streven is dit percentage de komende jaren op te voeren tot het landelijke. Het percentage vrouwen in de Britse krijgsmacht bedraagt momenteel zeven. Aangezien het percentage vrouwelijke rekruten momenteel veertien bedraagt en het aantal functies dat voor ze open staat wordt uitgebreid, is de verwachting dat het percentage vrouwen zal stijgen. Defensiebudget De realisering van de SDR moet mogelijk zijn met een kleiner defensiebudget. In drie jaar tijd zal de Britse regering in totaal 685 miljoen pond (ongeveer twee miljard gulden) op de defensiebegroting bezuinigen, die nu nog 66 miljard gulden bedraagt. Financiën had aangedrongen op een bezuiniging van twee miljard pond. Teneinde het nieuwe defensiebeleid uit te kunnen voeren moet minister van Defensie Robertson drie procent per jaar besparingen verkrijgen door efficiëntiemaatregelen, rationalisatie in de ondersteuning en de voordelen van Smart Procurement. Van dit laatste wordt verwacht dat het in totaal 2 miljard pond aan besparingen gedurende de komende tien jaar zal opleveren. Lof en kritiek De Strategic Defence Review maakt een doorwrochte indruk en getuigt van een hoog ambitieniveau. Getuige de reacties na het verschijnen kan de SDR steunen op een breed politiek en maatschappelijk draagvlak. Maar ook de chef defensiestaf en de bevelhebbers hebben onverkort hun steun uitgesproken voor het nieuwe defensiebeleid. Zij kunnen dit immers aan hun personeel verkopen als een langetermijn raamwerk dat stabiliteit garandeert. De chef defensiestaf, generaal Sir Charles Guthrie, verklaarde dan ook zeer tevreden te zijn over de plannen: Er is naar ons geluisterd. Dit is het pakket dat we hebben aanbevolen. Maar ondanks alle lof die de SDR ten deel is gevallen zijn er toch enkele kritische kanttekeningen te plaatsen. De SDR onderkent weliswaar dat toekomstige conflicten een grotere integratie vereisen van het externe veiligheidsbeleid en van de instrumenten van het buitenlands beleid (economische, diplomatieke, militaire etc.). Maar hoewel de defensienota met het oog op de asymmetrische bedreigingen van buiten (zoals terrorisme, gijzelingen en chemische en biologische wapens) ook de integratie van het interne veiligheidsbeleid aan de orde stelt komt de SDR niet met structurele voorstellen op dit gebied. Het gaat hier om de toenemende verwevenheid van interne en externe veiligheid die zich onder meer uit in een militarisering van de politie en het vervullen van politietaken door de krijgsmacht. Het moge 4
5 duidelijk zijn dat hier implicaties liggen die niet alleen het gehele overheidsapparaat betreffen, maar ook de verhoudingen tussen de departementen. De SDR besteedt ook weinig aandacht aan de dreiging van ballistische raketten en een eventuele Ballistic Missile Defence. De nota acht een beslissing op dit terrein prematuur en vooralsnog wordt volstaan met het monitoren van de ontwikkelingen op dit gebied. Een ander stiefkindje in de nota is de ontwikkeling van de Europese dimensie binnen de NAVO. Hoewel de nota veel nadruk legt op de transatlantische verbondenheid laat het dit onderwerp volledig onbesproken. Lessen voor Nederland? De wijze waarop de Britten vorm gaan geven aan hun nieuwe defensiebeleid doet uiteraard de vraag rijzen in hoeverre de Nederlandse defensie hier lessen uit kan trekken. Allereerst moge het duidelijk zijn dat ons land niet de ambitie heeft buiten het eigen grondgebied zelfstandig op te kunnen treden. De enige uitzondering hierop is wellicht de evacuatie van Nederlandse burgers uit een crisisgebied. Een Nederlands optreden zal in de woorden van voormalig minister van Defensie Ter Beek in beginsel dan ook altijd complementair zijn. Kortom, uitgangspunt voor de Nederlandse krijgsmacht is dat het in beginsel zogenaamde building blocks aan multinationale verbanden zal leveren. De SDR onderkent dat de Britse krijgsmacht ondanks de huidige afwezigheid van een grootschalige dreiging moet blijven beschikken over een reconstitutievermogen om in voorkomend geval adequaat op te kunnen treden. Kortom, een Base Force, die onder meer beschikt over de kennis en vaardigheden voor een grootschalig conflict. Wat de randvoorwaarden hiervoor zijn maakt de SDR echter niet duidelijk. Voor de Nederlandse defensieplanners ligt hier ook de uitdaging om vorm te geven aan een krijgsmacht die naast het uitvoeren van crisisbeheersingsoperaties ook in staat moet zijn om in voorkomend geval op langere termijn de algemene verdedigingstaak uit te kunnen voeren. Wat jointness betreft heeft de Nederlandse krijgsmacht in 1996 een belangrijke stap gezet met het onderbrengen van een aantal ondersteunende diensten in het Defensie Interservice Commando (DICO). Op operationeel gebied liggen er echter ook mogelijkheden, zij het wel dat dit zijn beperkingen heeft vanwege de eerdergenoemde complementariteit van een Nederlandse bijdrage. Vooralsnog is het meest aangehaalde voorbeeld op dit terrein de samenwerking van een mortiercompagnie van het korps mariniers met een eenheid doelopsporing van de artillerie van de landmacht in Bosnië. In ieder geval ligt het voor de hand voor vredesoperaties het Defensie Crisis Beheersing Centrum (DCBC) verder uit te bouwen. Van belang voor Nederland is ook de wijze waarop de SDR in discussie met allerlei maatschappelijke geledingen gestalte heeft gekregen. De voortdurende bezuinigingen op het Nederlands defensiebudget van de afgelopen jaren maken het ook voor Nederland gewenst dat er een fundamentele discussie plaatsvindt over de vraag wat de toekomstige taken van onze krijgsmacht moeten zijn en hoeveel geld we hiervoor over hebben. De vraag is of hiervoor een brede maatschappelijke discussie zoals in het verleden over kernenergie heeft plaatsgevonden wel de aangewezen weg is. Meer voor de hand ligt een breed samengestelde staatscommissie à la Van Rijckevorsel, die onder meer hoorzittingen kan houden. Inmiddels heeft minister van Defensie De Grave aangekondigd een debat over de toekomst van de Nederlandse defensie te willen entameren, waarbij de universiteiten, kerken en vakbonden zullen worden betrokken. Verheugend is de grote aandacht die de SDR aan het personeel besteedt. Ook voor Nederland geldt dat indien defensie een aantrekkelijke werkgever wil blijven, een aantal maatregelen nodig is. Zowel de werving als het verloop onder het personeel in bepaalde categorieën baart immers grote zorgen. Al met al is de belangrijkste les die Nederland uit de SDR kan trekken dat de Britse aanpak voor iedereen duidelijkheid heeft geschapen over de vraag waarom er een krijgsmacht is en hoeveel geld men daarvoor over heeft. En daar ontbreekt het momenteel aan in ons land. 5
6 Generaal-majoor der mariniers mr. drs. C. Homan is verbonden aan het Nederlands Instituut voor Internationale Betrekkingen Clingendael. Nu Toekomst Marine Onderzeeboten Vliegkampschepen 3 (kleine) 2 (grote) Fregatten/onderzeebootjagers Mijnenjagers Helikopter carrier 1 1 Mariniersbrigade 1 1 Amfibische aanvalsschepen 2 2 Ro-Ro schepen 2 6 Landmacht Regulier Territoriaal Zware brigades 5 6 Airborne brigades 1 0 Luchtmobiele brigades 1 1 Luchtmacht Gevechtsvliegtuigen Bombardements/aanvalssquadrons 6 5 Luchtverdedigingssquadrons 6 5 Offensieve ondersteuningssquadrons 5 5 6
Vaststelling van de begrotingsstaat van het Ministerie van Defensie (X) voor het jaar 2018
Vaststelling van de begrotingsstaat van het Ministerie van Defensie (X) voor het jaar 2018 NOTA VAN WIJZIGING Ontvangen Het voorstel van wet wordt als volgt gewijzigd: De begrotingsstaat van het Ministerie
Nadere informatieTweede Kamer der Staten-Generaal
Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2001 2002 27 925 Terroristische aanslagen in de Verenigde Staten Nr. 40 BRIEF VAN DE MINISTER VAN DEFENSIE Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal
Nadere informatieTweede Kamer der Staten-Generaal
Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2017 2018 34 775 X Vaststelling van de begrotingsstaten van het Ministerie van Defensie (X) voor het jaar 2018 Nr. 25 NOTA VAN WIJZIGING Ontvangen 17 november
Nadere informatieThe Empire slides back
4 The Empire slides back Heroverwegingen in Brits defensie- en veiligheidsbeleid Kees Homan Het nieuwe Britse kabinet Cameron-Clegg heeft in korte tijd drastische veranderingen in het veiligheids- en defensiebeleid
Nadere informatieTweede Kamer der Staten-Generaal
Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 1997 1998 25 600 X Vaststelling van de begroting van de uitgaven en de ontvangsten van het Ministerie van Defensie (X) voor het jaar 1998 Nr. 55 BRIEF VAN
Nadere informatieNederlandse Defensie Doctrine Instrument van buitenlands en
Marcel de Haas Nederlandse Defensie Doctrine Instrument van buitenlands en veiligheidsbeleid Sinds september 2005 heeft de Commandant der Strijdkrachten (CDS, voorheen Chef Defensiestaf) de aansturing
Nadere informatieCome home or go global, stupid
Come home or go global, stupid Een nieuwe toekomst voor de Noord Atlantische Verdragsorganisatie?! Drs. S.N. Mengelberg 1 De NAVO is een puur militaire organisatie! 2 De NAVO is niet langer de hoeksteen
Nadere informatieTweede Kamer der Staten-Generaal
Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2014 2015 33 763 Toekomst van de krijgsmacht Nr. 57 BRIEF VAN DE MINISTER VAN DEFENSIE Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Den Haag,
Nadere informatiede Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Plein CR Den Haag Datum A-brief project Vervanging mijnenbestrijdingscapaciteit
Ministerie van Defensie Plein 4 MPC 58 B Postbus 20701 2500 ES Den Haag www.defensie.nl > Retouradres Postbus 20701 2500 ES Den Haag de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Plein 2 2511 CR
Nadere informatiede Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Plein CR Den Haag Datum Inleiding
> Retouradres Postbus 20701 2500 ES Den Haag de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Plein 2 2511 CR Den Haag Ministerie van Defensie Plein 4 MPC 58 B Postbus 20701 2500 ES Den Haag www.defensie.nl
Nadere informatierust zetten. rust gezet) Commandant der Strijdkrachten.
1 Toespraak van de komend Commandant der Strijdkrachten, generaal Middendorp, bij de aanvaarding van het commando over de Nederlandse krijgsmacht op 28 juni 2012 te Den Haag. Let op: Alleen gesproken woord
Nadere informatieVervoer gevaarlijke stoffen
Vervoer gevaarlijke stoffen binnen Defensie Edwin van de Ven Inhoud Defensie Uitzonderingspositie Defensie Voorbereidingen (Gereedstelling) We vertrekken. We doen ons werk. We gaan weer naar huis.. 2 Defensie
Nadere informatiede Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Plein CR Den Haag Datum Betreft Inzetbaarheidsrapportage eerste helft 2018
Ministerie van Defensie Plein 4 MPC 58 B Postbus 20701 2500 ES Den Haag www.defensie.nl > Retouradres Postbus 20701 2500 ES Den Haag de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Plein 2 2511 CR
Nadere informatieTweede Kamer der Staten-Generaal
Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2010 2011 28 676 NAVO Nr. 116 BRIEF VAN DE MINISTERS VAN BUITENLANDSE ZAKEN EN VAN DEFENSIE Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Den
Nadere informatie7 november 2014. Onderzoek: Wapenindustrie
7 november 2014 Onderzoek: Over het EenVandaag Opiniepanel Het EenVandaag Opiniepanel bestaat uit ruim 30.000 mensen. Zij beantwoorden vragenlijsten op basis van een online onderzoek. De uitslag van de
Nadere informatieVereniging van Oud-Medewerkers s-hertogenbosch Aan de leden van de Vereniging van Oud-Medewerkers datum 4 juli 2016 contactpersoon Corien Blankestein onderwerp Excursie Koninklijke Marine telefoon 088-5256197
Nadere informatiewerken bij DEFENSIE MARINE Denk je aan de Marine, dan denk je aan schepen. Logisch, want die hebben we bij de Marine in alle soorten en maten. Van mijnenjagers tot onderzeeboten. Toch is de Marine meer
Nadere informatieAdaptieve Krijgsmacht, samen slimmer en sterker!
Adaptieve Krijgsmacht, samen slimmer en sterker! https://www.defensie.nl/actue el/videos/2016/01/14/verhaalvan-defensie 1 2 3 Innovatie ontstaat vooral: Binnen de eigen organisatie Door samen te werken
Nadere informatieTweede Kamer der Staten-Generaal
Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 1991-1992 22 3 X Vaststelling van de begroting van de uitgaven en de ontvangsten van hoofdstuk X (Ministerie van Defensie) voor het jaar 1992 Nr. 8 BRIEF
Nadere informatieToespraak bij de lancering van het Defensie Cyber Commando door de Minister van Defensie, J.A. Hennis-Plasschaert op 25 september 2014 te Den Haag.
Toespraak bij de lancering van het Defensie Cyber Commando door de Minister van Defensie, J.A. Hennis-Plasschaert op 25 september 2014 te Den Haag. Let op: Alleen het gesproken woord geldt! De lancering
Nadere informatieStraaljagers en politici; geen gelukkige combinatie. Hans Heerkens Faculteit Management & Bestuur
Straaljagers en politici; geen gelukkige combinatie Hans Heerkens Faculteit Management & Bestuur Wat gaan we doen? De opvolging van de F-16 De kandidaten De JSF Is de JSF de beste keuze? Conclusies Ik
Nadere informatieDe visie van de ChristenUnie op de Krijgsmacht
De visie van de ChristenUnie op de Krijgsmacht Samenvatting Vrijheid is het verdedigen waard. Onze vrijheid, en de vrijheid van onze medemens. In Nederland, Europa, het Westen, in de wereld. De krijgsmacht
Nadere informatieHET LEGER. Waarom heeft. Nederland. Informatie voor scholieren. De Nederlandse krijgsmacht in het kort
HET LEGER Uitgave: Ministerie van Defensie Directie Voorlichting en Communicatie April 2006 www.defensie.nl Informatie voor scholieren De Nederlandse krijgsmacht in het kort In deze folder vertel ik je
Nadere informatieDe Nederlandse Defensie Doctrine Exponent van veiligheidsbeleid
De Nederlandse Defensie Doctrine Exponent van veiligheidsbeleid Marcel de Haas Verschenen in: Atlantisch Perspectief, jaargang 29, no. 6, 2005, pp. 11-15. Met het uitbrengen van de Nederlandse Defensie
Nadere informatieCONV 246/02 smu/pm/ls 1
EUROPESE CONVENTIE SECRETARIAAT Brussel, 10 september 2002 (11.09) (OR. fr) CONV 246/02 WG VIII 1 NOTA van: aan: Betreft: de heer Barnier de leden van de Conventie Mandaat van de Werkgroep defensie Hierbij
Nadere informatieGeneraal Middendorp: we houden missies niet meer vol
Generaal Middendorp: we houden missies niet meer vol Marno de Boer en Meindert van der Kaaij 9 februari 2017 Phil Nijhuis DEFENSIE Volgens generaal Tom Middendorp is er fors extra geld nodig om de strijdkrachten
Nadere informatievan de juiste contacten, is natuurlijk bij het VNO-NCW ongeëvenaard.
Concept-inleiding staatssecretaris van Defensie, Henk van Hoof, ter gelegenheid van de presentatie van het Platform Defensie - Bedrijfsleven, Pulchristudio, Den Haag, 3 november 1999 Graag geef ik een
Nadere informatieTRANSATLANTIC TRENDS 2004 NETHERLANDS
TRANSATLANTIC TRENDS 2004 NETHERLANDS Q1. Denkt u dat het voor de toekomst van Nederland het beste is als wij actief deelnemen in de wereldpolitiek of moeten wij ons niet in de wereldpolitiek mengen? 1
Nadere informatiede Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Plein CR Den Haag Datum Betreft Inzet snelle reactiemachten in 2019
Ministerie van Defensie Plein 4 MPC 58 B Postbus 20701 2500 ES Den Haag www.defensie.nl > Retouradres Postbus 20701 2500 ES Den Haag de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Plein 2 2511 CR
Nadere informatieEerste Kamer der Staten-Generaal
Eerste Kamer der Staten-Generaal 1 Vergaderjaar 2015 2016 33 694 Internationale Veiligheidsstrategie G BRIEF VAN DE MINISTER VAN DEFENSIE Aan de Voorzitter van de Eerste Kamer der Staten-Generaal Den Haag,
Nadere informatieTweede Kamer der Staten-Generaal
Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2017 2018 29 521 Nederlandse deelname aan vredesmissies Nr. 359 BRIEF VAN DE MINISTER VAN DEFENSIE Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal
Nadere informatieAnk Bijleveld-Schouten
Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 Den Haag Rijnstraat 8 2515 XP Den Haag Postbus 20061 Nederland www.rijksoverheid.nl Datum 30 maart 2018 Betreft Beantwoording vragen
Nadere informatieTweede Kamer der Staten-Generaal
Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2018 2019 28 676 NAVO Nr. 308 BRIEF VAN DE MINISTERS VAN DEFENSIE EN VAN BUITEN- LANDSE ZAKEN Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Den
Nadere informatieAan: de Minister-President de Minister van Defensie de Minister van Buitenlandse Zaken. Van: Coördinator Inlichtingen- en Veiligheidsdiensten
Aan: de Minister-President de Minister van Defensie de Minister van Buitenlandse Zaken Van: Coördinator Inlichtingen- en Veiligheidsdiensten Betreft: Toestand Midden-Oosten Afgesloten 17.00 uur op 17 oktober
Nadere informatieHDAB Aanvulling stand van zakenbrief Afghanistan: nazorg, counter insurgency opleiding en eigen vuur incident
Postbus 20701 2500 ES Den Haag Telefoon (070) 318 81 88 Fax (070) 318 78 88 Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Plein 2 2511 CR Den Haag Afschrift aan de Voorzitter van de Eerste
Nadere informatieDefensie en Nationale Veiligheid
Defensie en Nationale Veiligheid Kolonel Piet Hagenaars Regionaal Militair Commandant Noord 20 februari 2018 HQ Royal Netherlands Army 1.PzDiv 11 Airmobile Brigade 13 Light Brigade 43 Mechanised Brigade
Nadere informatieAir-Sea Battle en de Nederlandse krijgsmacht
Air-Sea Battle en de Nederlandse krijgsmacht Roy de Ruiter Na de Koude Oorlog brak voor de Verenigde Staten een periode aan met een ongekende vrijheid van handelen. Amerikaanse schepen konden bijna ongestoord
Nadere informatieTweede Kamer der Staten-Generaal
Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2017 2018 28 676 NAVO Nr. 278 BRIEF VAN DE MINISTER VAN DEFENSIE Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Den Haag, 26 oktober 2017 Inleiding
Nadere informatieDEN HAAG. Aandachtspunten bij de begroting 2014 van de minister van Defensie
Algemene Rekenkamer BEZORGEN Lange Voorhout 8 De Voorzitter van de Tweede Kamer der Postbus 20015 Staten-Generaal Binnenhof 4 2500 EA Den Haag T 070 3424344 070 3424130 DEN HAAG E vooriichting@rekenkamer.nl
Nadere informatieTweede Kamer der Staten-Generaal
Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2000 2001 23 591 Betrokkenheid van het parlement bij de uitzending van militaire eenheden 26 454 Besluitvorming uitzendingen Nr. 7 BRIEF VAN DE MINISTERS
Nadere informatiede Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Plein CR Den Haag
> Retouradres Postbus 20701 2500 ES Den Haag de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Plein 2 2511 CR Den Haag Ministerie van Defensie Plein 4 MPC 58 B Postbus 20701 2500 ES Den Haag www.defensie.nl
Nadere informatieHierbij gaan voor de delegaties de conclusies die de Europese Raad op bovengenoemde bijeenkomst heeft aangenomen.
Europese Raad Brussel, 14 december 2017 (OR. en) EUCO 19/1/17 REV 1 CO EUR 24 CONCL 7 BEGELEIDENDE NOTA van: het secretariaat-generaal van de Raad aan: de delegaties Betreft: Bijeenkomst van de Europese
Nadere informatieTweede Kamer der Staten-Generaal
Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2011 2012 27 830 Materieelprojecten Nr. 91 BRIEF VAN DE MINISTER VAN DEFENSIE Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Den Haag, 26 september
Nadere informatieUitgaven en inkomsten aan defensie
Publicatiedatum CBS-website Centraal Bureau voor de Statistiek 7 september 2006 Uitgaven en inkomsten aan defensie Drs. F. Arkesteijn Centraal Bureau voor de Statistiek, Voorburg/Heerlen, 2006. Bronvermelding
Nadere informatiemaatschappijwetenschappen pilot vwo 2019-I
Opgave 2 Defensiesamenwerking in Europa Bij deze opgave horen tekst 3, figuur 1 en tekst 4. Inleiding In december 2017 is in de Europese Unie (EU) op het gebied van defensie een Permanente Gestructureerde
Nadere informatieONGERUBRICEERD/ALLEEN VOOR OFFICIEEL GEBRUIK. SBIR-pitch: Defensieverkenningen. cyberspace
SBIR-pitch: Defensieverkenningen in cyberspace Inhoud 2 1. Aanloop naar de ontwikkeling van CNA-capaciteit 2. Verkennen van het digitale domein 3. Concrete behoefte Adviesaanvraag regering bij AIV/CAVV
Nadere informatieNummer archiefinventaris:
Nummer archiefinventaris: 2.13.176 Inventaris van het archief van de Commissie van Militaire en Civiele Deskundigen tot onderzoek van de Nederlandse Defensie (Commissie Van Rijckevorsel), 1971-1972 Auteur:
Nadere informatieTweede Kamer der Staten-Generaal
Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2010 2011 28 676 NAVO Nr. 117 BRIEF VAN DE MINISTERS VAN BUITENLANDSE ZAKEN EN VAN DEFENSIE Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Den
Nadere informatieTweede Kamer der Staten-Generaal
Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2017 2018 21 501-28 Defensieraad Nr. 167 BRIEF VAN DE MINISTER VAN DEFENSIE Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Den Haag, 17 november
Nadere informatieWelkom op dit symposium met de pakkende titel Cybercrime, de digitale vijand voor ons allen.
Speech Erik Akerboom, Secretaris-generaal Ministerie van Defensie Symposium KVNRO Cybercrime, de digitale vijand voor ons allen Donderdag 20 november, KMA te Breda Dames en heren, Welkom op dit symposium
Nadere informatieDe binnenlandse veiligheidstaken van de Nederlandse krijgsmacht
De binnenlandse veiligheidstaken van de Nederlandse krijgsmacht Michiel de Weger 2006 Vanfeorcum Inhoud Voorwoord IX Lijst van afkortingen XI Lijst van tabellen XIV 1 Algemene inleiding 1 1.1 Aanleiding
Nadere informatieS Instandhoudingsprogramma Walrusklasse onderzeeboten
Postbus 20701 2500 ES Den Haag Telefoon (070) 318 81 88 Fax (070) 318 78 88 Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Plein 2 2511 CR Den Haag Afschrift aan de Voorzitter van de Eerste
Nadere informatieTweede Kamer der Staten-Generaal
Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2012 2013 28 676 NAVO Nr. 185 BRIEF VAN DE MINISTER VAN DEFENSIE Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Den Haag, 2 juli 2013 Hierbij
Nadere informatieVragen over samenwerkingsovereenkomst Defensie Sociale Zaken en Werkgelegenheid en Onderwijs, Cultuur en Wetenschap
Postbus 20701 2500 ES Den Haag Telefoon (070) 318 81 88 Fax (070) 318 78 88 Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Plein 2 2511 CR s-gravenhage Datum 21 december 2007 Ons kenmerk P/2007034970
Nadere informatieSAMENVATTING NOTA. Defensie Industrie Strategie
SAMENVATTING NOTA Defensie Industrie Strategie NOTA Defensie Industrie Strategie 1 Samenvatting De veiligheidssituatie in de wereld is verslechterd. Europa moet zelf meer doen om de eigen veiligheid te
Nadere informatieAAV 3 Januari 2016 JONGE DEMOCRATEN AMSTERDAM
AAV 3 Januari 2016 JONGE DEMOCRATEN AMSTERDAM INHOUDSOPGAVE Programma... 2 Agenda... 2 Locatie... 2 Bestuursverantwoording... 2 Politiek blok: resolutie werkgroep Defensie en Internationale Veiligheid....
Nadere informatieTweede Kamer der Staten-Generaal
Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2012 2013 27 830 Materieelprojecten Nr. 110 BRIEF VAN DE MINISTER VAN DEFENSIE Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Den Haag, 17 juni
Nadere informatieDefensienota 2000 Politiek knap document met beperkte geldigheidsduur
Defensienota 2000 Politiek knap document met beperkte geldigheidsduur Kees Homan De op 29 november jl. gepresenteerde Defensienota beoogt als leidraad te dienen voor het Nederlands defensiebeleid voor
Nadere informatieWaar moet het heen met de crisisbeheersing? Prof. Dr. Rob de Wijk Den Haag Centrum voor Strategische Studies Campus Den Haag, Universiteit Leiden
Waar moet het heen met de crisisbeheersing? Prof. Dr. Rob de Wijk Den Haag Centrum voor Strategische Studies Campus Den Haag, Universiteit Leiden Naar een Zero Risk maatschappij Postmodern Europa Succesvol
Nadere informatiede Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Plein CR Den Haag Datum 1 oktober 2014 Betreft Inzet van tolken bij Defensie
> Retouradres Postbus 20701 2500 ES Den Haag de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Plein 2 2511 CR Den Haag Ministerie van Defensie Plein 4 MPC 58 B Postbus 20701 2500 ES Den Haag www.defensie.nl
Nadere informatiede Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Plein CR Den Haag
> Retouradres Postbus 20701 2500 ES Den Haag de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Plein 2 2511 CR Den Haag Ministerie van Defensie Plein 4 MPC 58 B Postbus 20701 2500 ES Den Haag www.defensie.nl
Nadere informatieSEMINAR Het draagvlak voor de krijgsmacht anno 2014: Welke strategieën tot behoud en verbreding ervan?
SEMINAR Het draagvlak voor de krijgsmacht anno 2014: Welke strategieën tot behoud en verbreding ervan? Maandag 15 september 2014 Sociëteit De Witte, Den Haag Op maandag 15 september 2014 organiseerde de
Nadere informatieTweede Kamer der Staten-Generaal
Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2015 2016 29 521 Nederlandse deelname aan vredesmissies Nr. 324 LIJST VAN VRAGEN EN ANTWOORDEN Vastgesteld 19 september 2016 De vaste commissie voor Defensie
Nadere informatieMINISTERIE VAN DEFENSIE WERKGROEP STAAL EERSTE DRUK, NOVEMBER 2007 VISIE LEIDINGGEVEN
MINISTERIE VAN DEFENSIE WERKGROEP STAAL EERSTE DRUK, NOVEMBER 2007 VISIE LEIDINGGEVEN INLEIDING Voorwoord Commandant der Strijdkrachten CONTEXT De complexe omgeving waarin bij Defensie leiding wordt gegeven
Nadere informatie2016D Lijst van vragen
2016D21614 Lijst van vragen De vaste commissie voor Defensie heeft een aantal vragen voorgelegd aan de Minister van Defensie over de Resultaten verantwoordingsonderzoek 2015 bij het Ministerie van Defensie
Nadere informatievaste commissie voor Defensie
Den Haag, 9 februari Voortouwcommissie: vaste commissie voor Defensie BuZa i.v.m. agendapunt 3, 4, 8, 15 EU i.v.m. agendapunt 5 OCW i.v.m. agendapunt 4 Document: Besluitenlijst van de procedurevergadering
Nadere informatieTweede Kamer der Staten-Generaal
Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2000 2001 26 900 Defensienota 2000 Nr. 33 BRIEF VAN DE MINISTER VAN DEFENSIE Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal s-gravenhage, 13 november
Nadere informatieNiets uit deze uitgave mag worden gereproduceerd en/of vermenigvuldigd zonder schriftelijke toestemming van de uitgever.
Artikel: Leger en leger: Interview H. Amersfoort Auteur: Emmanuelle Los en Arjan Terpstra Verschenen in: Skript Historisch Tijdschrift, jaargang 19.4, 327-330. 2014 Stichting Skript Historisch Tijdschrift,
Nadere informatieGOEDGEKEURDE VERSIE. Centrum voor Strategische Defensiestudies Zuid Amerikaanse Defensieraad Unie van Zuid Amerikaanse Naties.
PRELIMINAIR RAPPORT VAN HET CEED VOOR DE ZUID-AMERIKAANSE DEFENSIERAAD BETREFFENDE REFERENTIETERMEN VOOR DE CONCEPTEN VEILIGHEID EN DEFENSIE IN DE ZUID- AMERIKAANSE REGIO Het (CEED) is een kennisinstantie
Nadere informatieTweede Kamer der Staten-Generaal
Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2001 2002 27 857 Missile Defense Nr. 2 BRIEF VAN DE MINISTERS VAN BUITENLANDSE ZAKEN EN VAN DEFENSIE Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal
Nadere informatieDe VVD kiest bewust voor veelzijdig inzetbare krijgsmacht
De VVD kiest bewust voor veelzijdig inzetbare krijgsmacht De toekomst van de Nederlandse defensie André Bosman Reactie op: Van veelzijdig naar pasklaar. De toekomst van de Nederlandse krijgsmacht door
Nadere informatiede Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Plein CR Den Haag
> Retouradres Postbus 20701 2500 ES Den Haag de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Plein 2 2511 CR Den Haag Ministerie van Defensie Plein 4 MPC 58 B Postbus 20701 2500 ES Den Haag www.defensie.nl
Nadere informatieAlgemene Rekenkamer. Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof AA DEN HAAG. Controle van NAVO-uitgaven. Geachte voorzitter,
Algemene Rekenkamer / Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 2513 AA DEN HAAG Lange Voorhout 8 Postbus 20015 2500 EA Den Haag T 070-3424344 E voorlichting@rekenkamernl w wwwrekenkamernl
Nadere informatieInternationale samenwerking: van keuze naar noodzaak
drs. D. Zandee marineblad juni 2012 Internationale maritieme samenwerking 19 Internationale samenwerking: van keuze naar noodzaak Krijgsmachten blijven nationaal, maar opereren voornamelijk in internationaal
Nadere informatieRegeerakkoord Gevolgen voor Defensie
Regeerakkoord 2011-2015 Gevolgen voor Defensie 8 april 2011 Wat ik u kan meedelen Niet Gevolgen voor u persoonlijk Gedetailleerde consequenties van de maatregelen Wel Genomen maatregelen Planning om tot
Nadere informatieEen pasklare krijgsmacht voor Nederland
Een pasklare krijgsmacht voor Nederland Kees Homan en Dick Zandee Repliek op diverse reacties op: Van veelzijdig naar pasklaar. De toekomst van de Nederlandse krijgsmacht door Kees Homan en Dick Zandee
Nadere informatieJakarta» 25 maart Hierbij moge ik Uwer Excellentie mijn incidenteel rapport m% IH/2/82/Conf. aanbieden met als onderwerp "Defensiebeleid",
Ond. LML/070/82 aanbi ading.incidenteel rapport Jakarta» 25 maart 1902 Hierbij moge ik Uwer Excellentie mijn incidenteel rapport m% IH/2/82/Conf. aanbieden met als onderwerp "Defensiebeleid", Jo Linael
Nadere informatieDAGORDER. Twee mensen die de afgelopen jaren zo hebben gevochten voor Defensie, voor onze krijgsmacht.
DAGORDER Collega s, Minister Hennis en generaal Middendorp zijn dinsdagavond afgetreden. Twee mensen die de afgelopen jaren zo hebben gevochten voor Defensie, voor onze krijgsmacht. En nu zijn ze op deze
Nadere informatieTweede Kamer der Staten-Generaal
Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 1986-1987 Rijksbegroting voor het jaar 1987 19700 Hoofdstuk X Ministerie van Defensie IMr. 13 BRIEF VAN DE MINISTER VAN DEFENSIE Aan de Voorzitter van de
Nadere informatieTRANSATLANTIC TRENDS - NETHERLANDS
TRANSATLANTIC TRENDS - NETHERLANDS VRAAG 10 Denkt u dat het voor de toekomst van Nederland het beste is als wij actief deelnemen in de wereldpolitiek of moeten wij ons niet in de werelpolitiek mengen?
Nadere informatieTweede Kamer der Staten-Generaal
Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 1995 1996 24 400 X Vaststelling van de begroting van de uitgaven en de ontvangsten van het Ministerie van Defensie (X) voor het jaar 1996 Nr. 83 BRIEF VAN
Nadere informatieDe agent in Utrecht aan het woord. Onderzoek van de SP onder politieagenten
De agent in Utrecht aan het woord Onderzoek van de SP onder politieagenten Het onderzoek In november 2009 verscheen De agent aan het woord, het verslag van een onderzoek van de SP (www.sp.nl) naar de ervaringen
Nadere informatieAfghanistan: Nederlandse special forces op missie in tijd van oorlog
Afghanistan: Nederlandse special forces op missie in tijd van oorlog Dick Leurdijk Inleiding Op verzoek van de oppositiepartijen PvdA, GroenLinks en de SP hield de Tweede Kamer in maart jongstleden tot
Nadere informatieOpinieonderzoek onder militairen
Opinieonderzoek onder militairen Tekstrapport Voor: NPS/NOVA Reijer Zwaan Door: Kees Sanderse Research Executive Datum: 29 mei 2008 Project: 80693 Copyright: 2008. Synovate Ltd. Alle rechten voorbehouden.
Nadere informatieDatum 5 juni 2018 Betreft Reactie op het conceptrapport Inzet Nederlandse krijgsmacht voor VN-missie in Mali. Geachte heer Visser,
> Retouradres 2500ES 's-gravenhage Ministerie van Defensie Plein 4 Postbus 20701 2500 ES Den Haag www.defensie.nl Ministerie van Buitenlandse Zaken Rijnstraat 8 2515 XP Den Haag Postbus 20061 2500 EB Den
Nadere informatieTweede Kamer der Staten-Generaal
Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2010 2011 28 676 NAVO Nr. 127 BRIEF VAN DE MINISTER VAN BUITENLANDSE ZAKEN Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Den Haag, 25 maart 2011
Nadere informatieTOETSINGSKADER 2014 Inleiding
TOETSINGSKADER 2014 Inleiding Op 28 juni 1995 boden de ministers van Buitenlandse Zaken en van Defensie de Tweede Kamer een toetsingskader aan dat kon dienen ter structurering van de gedachtewisseling
Nadere informatieMedic Special Forces: de hogere kunst van het pleisterplakken
Medic Special Forces: de hogere kunst van het pleisterplakken tekst: sgt. Derek de Vries Lees het volledige artikel in de FALCON Grizzly, this is Mike ready to copy nine-liner This is grizzly, ready to
Nadere informatieDatum 19 december 2014 Betreft Nederlandse bijdragen aan de EU Battlegroup, NATO Response Force en Frontex.
> Retouradres Postbus 20701 2500 ES Den Haag de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Plein 2 2511 CR Den Haag Ministerie van Def ensie P lein 4 M PC 58 B P ostbus 20701 2 5 00 E S Den Haag
Nadere informatieCentraal Bureau voor de Statistiek Defensie-uitgaven dalen nu twee jaar
Centraal Bureau voor de Statistiek Defensie-uitgaven dalen nu twee jaar Fred Arkesteijn en Rudolf Timmermans Den Haag, 17 september, 2012 Defensie-uitgaven dalen nu twee jaar Fred Arkesteijn en Rudolf
Nadere informatiepersbericht 1 COVM Grote Defensie-oefening Falcon Autumn in midden-, oost- en noord-nederland 1 vib. L.auvardsn [Nr. LWI/c s3/ Koninklijke Luchtmacht
4S Koninklijke Luchtmacht COVM vib. L.auvardsn [Nr. LWI/c s3/ Datum 26juli208 Ministerie van Defensie Defensie Helikopter Commando Vliegbasis Gilze-Rijen persbericht wwwiuchtmacht.ni Contactpersoon Sectie
Nadere informatieTweede Kamer der Staten-Generaal
Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2018 2019 28 676 NAVO Nr. 317 BRIEF VAN DE MINISTER VAN BUITENLANDSE ZAKEN Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Den Haag, 25 maart 2019
Nadere informatieHet is ons een genoegen om in
Het Commando Zeestrijdkrachten Voor veiligheid op en vanaf zee KTZ R.J.A.M. Raeamakers en MAJMARNS drs. M. Brinkman* Het is ons een genoegen om in dit themanummer van de Militaire Spectator enige woorden
Nadere informatieKanker door uitzending naar de Balkan?
Kanker door uitzending naar de Kanker door uitzending naar de Balkan? Onderzoek naar kanker en sterfte tussen 1993 en 2008 onder militairen die zijn uitgezonden naar de Balkan Meer leukemie onder Balkan-militairen?
Nadere informatiede Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Plein CR Den Haag Datum Betreft Jaarplanning 2018
> Retouradres Postbus 20701 2500 ES Den Haag de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Plein 2 2511 CR Den Haag Ministerie van Defensie Plein 4 MPC 58 B Postbus 20701 2500 ES Den Haag www.defensie.nl
Nadere informatie'Get Organized' Gebruik de deugd in de nood. Wapensysteemmanagement als een vitaliserende en innoverende kracht
'Get Organized' Gebruik de deugd in de nood Wapensysteemmanagement als een vitaliserende en innoverende kracht Organisatie Schout-bij-nacht ir. K. Visser Directeur Wapensystemen 4 november 2011 Ingrijpende
Nadere informatievacaturetekst stagiair DVB/NW (deadline voor reactie )
vacaturetekst stagiair DVB/NW (deadline voor reactie 17-06-2012) Den Haag 01 juni 2012 Stagiair bij de Directie Veiligheidsbeleid / afdeling non-proliferatie, ontwapening, wapenbeheersing en exportcontrolebeleid
Nadere informatiede Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Plein 2 2511 CR Den Haag
> Retouradres Postbus 20701 2500 ES Den Haag de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Plein 2 2511 CR Den Haag Ministerie van Defensie Plein 4 MPC 58 B Postbus 20701 2500 ES Den Haag www.defensie.nl
Nadere informatieAan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 Den Haag
Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 Den Haag Bezuidenhoutseweg 67 2594 AC Den Haag Postbus 20061 Nederland www.rijksoverheid.nl DVB/VD 135/2017 Datum 27 november 2017
Nadere informatie7935/17 rts/van/fb 1 DG E - 1C
Raad van de Europese Unie Brussel, 5 april 2017 (OR. en) 7935/17 CULT 34 RELEX 290 DEVGEN 54 COMPET 236 ENFOCUSTOM 92 EDUC 131 COHOM 46 NOTA van: aan: nr. vorig doc.: Betreft: het secretariaat-generaal
Nadere informatie