Project IP Verkeersplein) DTO Projectnummer P Status Definitief BLOOV Versienummer 1.0 Datum 18 januari 2008

Transcriptie

1 Projectinitiatiedocument Opdrachtgever Defensie Telematica Organisatie Auteur W.M. Steenis Status Definitief Pagina 1/30

2 Inhoud 1. Inleiding Gegevens opdrachtgever Gegevens opdrachtnemer Document opbouw Referten Revisiegegevens Verspreidingsgegevens 4 2. Aanleiding en achtergrond Inleiding CMBA/ICMS Verbetering interoperabiliteit en connectiviteit Mandaat, opdracht 9 3. Managementsamenvatting Business Case Legitimatie van het project Kwalitatieve baten Proof-of-concept I-Bridge Kosten van het project Conclusies Projectdefinitie Doelstelling Bereik Uitsluitingen / voorwaarden Productdecompositie Productbeschrijvingen Koppeling met andere projecten Projectorganisatie Organisatieschema Personele vulling Projectplan Planning Fasering Capaciteitsbehoefte Budget Projectbeheersing Wijze van managen Toleranties Afwijkingsprocedure Wijzigingsprocedure Wijze van rapportage en overleg Risicomanagement Risicolog 28 Bijlagen 29 A.1 Begrippen 29 A.2 Afkortingen 29 Referten 1. Afdoeningsnota Project OOV/ICMS met kenmerk S d.d. 29 juni Nota HDFC F/ Pagina 2/30

3 1. Inleiding Het Project Initiatie Document (PID) beschrijft hoe het project I-Bridge (Intelligent Bridge) zal worden uitgevoerd. Hierbij gaat het document in op zaken als aanpak, beheersing, verantwoording, organisatie, personeel en middelen. Het PID dient: - Als mandaat voor de projectmanager; - Als verantwoording ten aanzien van de opdracht en; - Als leidraad bij het uitvoeren van het project. 1.1 Gegevens opdrachtgever De door Commandant Der Strijdkrachten (CDS) gemandateerde opdrachtgever voor de projecten in het kader van ICMS IV FASE 1ase I, is Commandant Commando Diensten Centrum (C-CDC). Het doorontwikkelen van het concept I-Bridge is een van de deelprojecten van dit grotere verband. Voorheen werd I-Bridge ook wel IP-Verkeersplein of IP-Crisis communicatie rotone genoemd. Vanwege de internationale interesse en activiteiten is de naam veranderd in I-Bridge. 1.2 Gegevens opdrachtnemer Directeur Defensie Telematica Organisatie (D-DTO) is verantwoordelijk voor de uitvoering van het project. 1.3 Document opbouw Hoofdstuk 1 geeft een overzicht van algemene documentinformatie. Hoofdstuk 2 beschrijft de aanleiding en achtergrond van het project en het programma. Hoofdstuk 3 bevat de Managementsamenvatting. Hoofdstuk 4 beschrijft de Business Case, waarom het project zinvol is. Hoofdstuk 5 beschrijft de Projectdefinitie, doelstelling en producten. Hoofdstuk 6 beschrijft de Projectorganisatie, rollen, taken. Hoofdstuk 7 beschrijft het Projectplan, fasering en planning Hoofdstuk 8 beschrijft de Projectbeheersing, instrumenten en controle. Bijlage A geeft een overzicht van gebruikte begrippen en afkortingen. Bijlage B bevat de documentatie betreffende dit project. Pagina 3/30

4 1.4 Referten Document Datum Auteur Omschrijving S LtKol J.P.A. de Jongh Afdoeningsnota Project OOV/ICMS S DOBBP Brief DOBBP, IV-projecten OOV sector F HDFC Nota HDFC, Besteding onderuitputting ICMS MINDEF/MINBZK Reactie op rapport IOOV en ADD over ICMS. 1.5 Revisiegegevens Versie Datum Status Auteur Goedgekeurd Omschrijving door Concept W.M. Steenis R. Boots Wijzigingen Concept W.M. Steenis R. Boots Wijzigingen Concept V.G. Hoek W.M. Steenis Wijzigingen Concept R. van Merrienboer W.M. Steenis Wijzigingen Concept W.M. Steenis R. Boots Wijzigingen Definitief W.M. Steenis R. Boots Wijzigingen Verspreidingsgegevens Organisatie Functie Naam CDC Commandant CDC Gout-van Sinderen, M.W. DIO Directeur HDIO SBN Ort, J.W. DTO Algemeen directeur Blankenstein, A.B. DTO Directeur Strategie en Commercie Hollink, W.C.M. DTO Directeur Algemene Zaken Kol Vet, J.T.W.M. de D-OBBP Hoofd Sectie B KLTZ Kwakernaak, J. D-OBBP Coordinator / Programmamananager Krijgsman, P.J. DTO Businessline Manager OOV Gelder, J. de Pagina 4/30

5 2. Aanleiding en achtergrond 2.1 Inleiding In dit hoofdstuk worden de aanleiding en de achtergrond tot de doorontwikkeling van I-Bridge beschreven. Paragraaf 2.2 beschrijft de verbanden waaruit deze opdracht is ontstaan en wat de belangrijkste doelstellingen zijn. Paragraaf 2.3 beschrijft de beoogde invulling van deze doelstellingen door I-Bridge. 2.2 CMBA/ICMS Het project I-Bridge vormt een onderdeel van een pakket van 8 deelopdrachten die door de Defensie Telematica Organisatie worden uitgevoerd. De aanleiding om deze 8 deelprojecten uit te voeren, komt voort uit afspraken die zijn vastgelegd in het kader van de Civiel-Militaire Bestuursafspraken 2005 (CMBA) en Intensivering Civiel-Militaire Samenwerking (ICMS). Civiel-Militaire Bestuursafspraken 2005 De ministers van Defensie, van Justitie en van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK) hebben in maart 2005 een convenant over de militaire capaciteit voor civiele ondersteuning ondertekend. De Civiel-Militaire Bestuursafspraken (CMBA) zijn bedoeld om de civiel-militaire samenwerking te verbeteren en een meer structureel karakter te geven. De afspraken uit 2005 garanderen personele capaciteit van 3000 militairen volgens een opkomstschema, één opvanglocatie per provincie en omschrijven een aantal andere mogelijke vormen van bijstand / steunverlening. Naast afspraken over militaire capaciteiten omvat het convenant maatregelen om de procedures voor de aanvraag van militaire steun en bijstand te vereenvoudigen en te versnellen. Zo is naast de formele aanvraagprocedure een voorwaarschuwingstraject ontwikkeld om de reactietijd te bekorten. Ook is een regeling opgesteld voor de verlening van militaire steun in het openbare belang en zijn modelregelingen ontworpen voor de te verlenen militaire bijstand en steun bij de bewaking van civiele objecten. Voorts omvat het convenant afspraken over de verrekening van kosten. (Bron: Rapport Civiel- Militaire Samenwerking, stand van zaken 2006). Intensivering Civiel-Militaire Samenwerking Inmiddels hebben de CMBA een vervolg gekregen in het project Intensivering Civiel-Militaire Samenwerking (ICMS), dat zich richt op structurele vormen van samenwerking tussen de civiele en militaire autoriteiten. Op het terrein van de rampenbestrijding en crisisbeheersing en bij de voorbereiding daarop moet structureel worden samengewerkt om bestuurlijke, operationele, financiële en juridische aspecten adequaat te regelen. Pagina 5/30

6 Daarom heeft het project een aantal doelstellingen meegekregen, namelijk: Duidelijke afspraken vooraf over gegarandeerde beschikbaarheid van capaciteiten. Een goede afstemming en samenwerking op het terrein van besluitvorming en aansturing. Samenwerking op het terrein van onderzoek en kennisinstituten. Structurele inbedding van Defensie in bestuurlijke en operationele planvorming. Gezamenlijke oefeningen. Momenteel levert het veld van ICMS gerelateerde organisaties het volgende beeld op: Volgens de afspraken in het kader van ICMS neemt de minimaal gegarandeerde ondersteuning door de krijgsmacht toe van 3000 tot circa 4600 militairen ten opzichte van het convenant CMBA uit Daarnaast doet Defensie de komende jaren diverse Investeringen om andere gespecialiseerde capaciteiten trapsgewijs te kunnen garanderen. Het project loopt dan ook tot 2012 (Bron: Rapport Civiel-Militaire Samenwerking, stand van zaken 2006). Pagina 6/30

7 2.3 Verbetering interoperabiliteit en connectiviteit Onderzoek naar de samenwerking tussen civiele organisaties en militaire eenheden heeft ondermeer aangetoond dat interoperabiliteit van software- en communicatie middelen één van kritische succesfactoren is. ICT dienstverlening op het scheidingsvlak van civiel-militaire samenwerking is een nieuwe ontwikkeling. Anders dan men gewend is, wordt ICT hier niet zozeer ingezet voor de ondersteuning van actoren binnen een organisatie, maar voor het faciliteren van probleemoplossend vermogen tussen actoren die elk voor zich functioneren in organisaties die zeer verschillend kunnen zijn in legacy en bedrijfscultuur. Dit levert de volgende strategische kenmerken op 1 : Een crisissituatie maakt samenwerking onontkoombaar, dus de uiteindelijke architectuur die de samenwerking mogelijk moet helpen maken zal vanaf het begin recht moeten doen aan de eis dat expertise niet gebonden mag zijn aan individuen en dat bijdragen uit moeten gaan van kennis en niet van rang of status2. Hoewel hier gesproken wordt over ICT (techniek), gaat het uiteindelijk om het faciliteren van probleemoplossend vermogen en dat heeft te maken met sociale vraagstukken. De uiteindelijke oplossing moet daarom vertrouwen inboezemen en zij moet uitnodigen tot samenwerken door de eindgebruiker zich te laten helpen identificeren met het grotere geheel. Aangezien bij een crisissituatie communicatie cruciaal is en het niet altijd zeker is welke middelen (nog) ter beschikking staan, zou de architectuur er op gebouwd moeten zijn om te kunnen gaan met elk middel dat nog bestaat om data van A naar B te transporteren. Dit betekent dat geavanceerde technologie moet kunnen interfacen met gewone, low-tech middelen, wat toegevoegde waarde geeft aan flexibele middelen die een brug kunnen slaan tussen no-tech en future-tech. Met de opkomst van logische infrastructuur, de harmonisatie van communicatie op het IP protocol (SIP, RoIP, VoIP) en de ontwikkeling van sociale media (Web 2.0) en de daarbij opkomende bedrijfskundige inzichten (Enterprise 2.0) beginnen de technische middelen voor handen te komen, om de specifieke vragen die voortvloeien uit de context van civiel-militaire samenwerking ook technisch in te vullen. Een goede kanshebber die momenteel snel op komt is de Service Oriented Architecture (SOA) waarmee op generieke wijze diverse, op voorhand niet of nauwelijks te voorspellen onderlinge configuraties (mash-ups) kunnen worden gemaakt. Hierbij is de IT backoffice relatief statisch (en technisch en economisch goed beheerbaar), terwijl de business frontoffice uiterst flexibel kan zijn. 1 Bron: Eindrapportage Strong Angel III 2 Er dient dus rekening mee gehouden te worden met creatieve inzet van middelen, met toevoegingen en aanvullingen op content en functionaliteit door de gebruikers zelf. Een en ander moet moeiteloos schaalbaar zijn, waarbij rekening moet worden gehouden met radicale decentralisatie, met zelfservice door de eindgebruiker met het recht om content te vermengen. Pagina 7/30

8 Het geheel van wetenschappelijke inzichten rond dit onderwerp noemt men Enterprise De Enterprise 2.0 (E20) gedachte kenmerkt zich door businessmodellen die uitgaan van het bedienen van een lange staart van vraag naar on-the-fly IT oplossingen die de belofte in zich dragen van hoogwaardige, collaboratieve probleemoplossing. Hierbij wordt onder meer gekeken naar de mogelijkheden om de output van het ene software systeem in real-time te gebruiken als input van het andere software systeem systeem en zo data te laten groeien die men normaal niet zo snel had kunnen bedenken zonder torenhoge besluitvormings- en design kosten. DTO is bezig met de ontwikkeling van een concept dat bovenstaande gebruikseisen tegen relatief geringe kosten kan faciliteren voor de diverse militaire instanties die betrokken zijn bij de Openbare Orde en Veiligheid in Nederland om zodoende effectiever en efficiënter informatie met civiele partners uit te kunnen wisselen. De civiele organisaties in de Openbare Orde en Veiligheid kunnen dan ook van deze kennis gebruik maken. Het I-Bridge concept maakt het mogelijk om op flexibele wijze een aantal verschillende communicatie componenten en diensten in wisselende combinaties aan elkaar te koppelen op basis van Internet Protocollen. Secure, real-time collaboratie en logging (ten behoeve van e- discovery 4 ) worden hiermee mogelijk, evenals het inter-operabel en inter-connectief maken van voorheen onbenaderbare ICT legacy. Radio-eilanden zoals Tetra (zoals C2000) UHF en VHF radio, GSM, marifoon en militaire radio (FM9000) worden bijvoorbeeld middels omzetting in Radio-over-IP (RoIP) aan elkaar gekoppeld en het resultaat geïntegreerd met andere systemen voor data uitwisseling en logging. Zo kan bijvoorbeeld een landkaart, een document of een computer simulatie telefonie functionaliteit krijgen en wordt een multiplier effect bereikt in de intrinsieke waarde van al uitgerolde systemen, zonder een hoge leercurve bij de gebruiker. Voyager 2007 In september 2007 werd de rampenbestrijdingsoefening Voyager gehouden met CEDRIC als commandovoeringsgereedschap en WAVE en MSGroove als aanvullende componenten uit I- Bridge. De informatie-uitwisseling tijdens een ramp tussen de verschillende betrokken organisaties en bestuurslagen kan beter. Dat blijkt uit de evaluatie van de crisisoefening Voyager van 3 oktober vorig jaar. Tijdens de oefening beschikten niet alle bestuurslagen (lokaal, provinciaal en nationaal) en ketens (rampenbestrijding en terrorismebestrijding) gelijktijdig over dezelfde informatie. Het integraal uitwisselen van informatie vond onvoldoende en niet tijdig plaats. Daardoor hadden de verschillende deelnemers aan de oefening niet hetzelfde beeld van wat er aan de hand was. 3 Enterprise 2.0 is het gebruik van emergent social software platforms binnen organisaties of tussen organisaties en hun partners/klanten (Andrew McAfee, Associate Professor, Harvard Business School.) Professor McAfee onderzoekt Enterprise 2.0 volgens het SLATES capabilities model (search, linking, authoring, tagging, extensions, and signals). 4 Electronic discovery (ook wel e-discovery of e-discovery genoemd) refereert naar elk proces waarbij elektronische data wordt gezocht, gevonden, zeker gesteld en doorzocht met de bedoeling om haar te gebruiken als vaststelling van de werkelijkheid, zoals bewijsmateriaal in een juridische context. E-discovery kan offline worden uitgevoerd op een individuele computer of online binnen een netwerk. Pagina 8/30

9 2.4 Mandaat, opdracht Het mandaat voor deze opdracht is vastgelegd in een aantal documenten. Allereerst de formele opdracht tot het uitvoeren van ICMS iv Fase 1, deze is vastgelegd in de Afdoeningsnota Project OOV/ICMS met kenmerk S d.d. 29 juni 2007 (gevoegd als bijlage B1). De formele financiële goedkeuring voor de realisatie van de ICMS iv Fase 1ase 1 opdrachten is verleend in de Nota HDFC F/ , Besteding onderuitputting ICMS 2006 d.d. 4 juli 2007 (gevoegd als bijlage B2). I-Bridge is één van de deelprojecten die binnen het mandaat van de ICMS iv Fase 1 valt en wordt uitgevoerd. Voorliggend PID beschrijft de doorontwikkeling van het concept I-Bridge naar een Proofof-concept 5, waarmee informatie wordt gegenereerd die benodigd is om een succesvolle implementatie, ondersteuning en beheersorganisatie in te richten voor een operationele setting van de componenten die deel uitmaken van het I-Bridge. 5 Proof-of-concept is een korte en/of onvolledige realisatie van een bepaald idee waarvan de haalbaarheid en mogelijkheid tot zinvolle exploitatie moet worden onderzocht. Een Proof-of-concept is meestal een milestone op weg naar een volledig prototype. Het gebruik van een Proof-of-concept zorgt voor informatie die benodigd is om de uitvoerbaarheid in te schatten en technische problemen zichtbaar te maken. Verder dient het als richtinggevend stuurmiddel en als feedback voor budgettering en andere vormen van discussie en controle. Pagina 9/30

10 3. Managementsamenvatting Inleiding Het project I-Bridge (voorheen IP-Verkeersplein / IP-Crisiscommunicatie rotonde) vormt een onderdeel van een pakket van 8 deelopdrachten die door de Defensie Telematica Organisatie worden uitgevoerd. De aanleiding om deze 8 deelprojecten uit te voeren, komt voort uit afspraken die zijn vastgelegd in het kader van de Civiel-Militaire Bestuursafspraken 2005 (CMBA) en Intensivering Civiel-Militaire Samenwerking (ICMS). Legitimatie De legitimatie van het project wordt voornamelijk bepaald door de noodzaak om de derde hoofdtaak van Defensie effectief en efficiënt in te vullen. De verschillen in gebruikte communicatie- en situational awareness/decision support middelen bij Defensie en in het Civiele domein zijn zo groot dat een generiek koppelvlak tussen deze middelen noodzaak is om goed te kunnen communiceren. Baten De kwalitatieve baten van het Proof-of-concept I-Bridge kunnen daarom het beste gerelateerd worden aan de doelstellingen zoals geformuleerd in het Actieprogramma Coördinatie Informatievoorziening Rampenbestrijding (ACIR). ACIR werkt aan verbeteringen van de informatievoorziening tussen de verschillende hulpverleningsdiensten ten behoeve van rampenbestrijding. Het concept Het I-Bridge concept maakt het mogelijk om op flexibele wijze een aantal verschillende communicatie componenten en diensten in wisselende combinaties aan elkaar te koppelen op basis van Internet Protocollen. Secure, real-time collaboratie wordt hiermee mogelijk, evenals het interoperabel en interconnectief maken van voorheen onbenaderbare ICT legacy. Radioeilanden zoals Tetra (zoals C2000) UHF en VHF radio, GSM, marifoon en militaire radio (FM9000) worden bijvoorbeeld middels omzetting in Radio-over-IP (RoIP) aan elkaar gekoppeld en het resultaat geïntegreerd met andere systemen voor data uitwisseling en logging. Zo kan bijvoorbeeld een landkaart telefonie functionaliteit krijgen en wordt een multiplier effect bereikt in de intrinsieke waarde van al uitgerolde systemen Budget Het budget voor het I-Bridge is taakstellend, de kosten van het project zullen niet het toegestane budget van 700k overschrijden. Bij dreigende overschrijding budget wordt het product aangepast in tijd of kwaliteit om zodoende binnen de grenzen van het te besteden budget te blijven. Conclusie De doorontwikkeling van het concept I-Bridge moet in 2008 leiden tot een Proof-of-concept en een concreet implementatievoorstel om componenten uit I-Bridge afzonderlijk en in diverse combinaties aan te bieden als operationele dienst. De informatie afkomstig uit dit project is noodzakelijk om een succesvolle operationalisering van de componenten in het I-Bridge te garanderen en te kunnen inzetten bij de uitvoering van de derde hoofdtaak van Defensie. Pagina 10/30

11 4. Business Case 4.1 Legitimatie van het project De legitimatie van het project wordt voornamelijk bepaald door de noodzaak om de derde hoofdtaak van Defensie effectief en efficiënt in te vullen. De verschillen in gebruikte communicatie- en situational awareness/decision support middelen bij Defensie en in het Civiele domein zijn zo groot dat een generiek koppelvlak tussen deze middelen noodzaak is om goed te kunnen communiceren. De voorkeur gaat hierbij echter niet uit naar een traditionele benadering, waarbij het koppelvlak een stand-alone puntoplossing is die voortvloeit uit standaardisatie, harmonisatie en centralisatie afspraken. De oplossingsrichting dient gezocht te worden in een vorm van platformbenadering waarbij een samenvoegsel (mash-up) van diensten en mogelijkheden ontstaat waartoe een brede pallet aan gebruikers onder strikte voorwaarden toegang kan krijgen. Om het bereik te bepalen van dit generieke koppelvlak tussen probleemoplossende software en communicatiemiddelen wordt het Proof-of-concept I-Bridge opgericht. 4.2 Kwalitatieve baten Proof-of-concept I-Bridge Defensie creëert veiligheid (rust, voorspelbaarheid) en biedt daartoe toegesneden slagkracht (in brede zin). Hiertoe draagt Defensie door middel van eenheden, IV en ICT-dienstverlening bij aan de primaire taakstelling van Defensie en de OOV Veiligheidsketen. DTO streeft naar een robuuste en toekomstvaste positie in het ICT-werkveld die: - de uitvoering van de drie hoofdtaken door de defensieonderdelen en ketenpartners in de OOV sector op basis van haar portofolio dan wel op basis van concrete opdrachten te allen tijde en onder alle omstandigheden met IV- en ICT-dienstverlening optimaal ondersteunt. - Een bindende factor is bij het integreren van de ICT-dienstverlening binnen Defensie. De kwalitatieve baten van het Proof-of-concept I-Bridge kunnen daarom het beste gerelateerd worden aan de doelstellingen zoals geformuleerd in het Actieprogramma Coördinatie Informatievoorziening Rampenbestrijding (ACIR). ACIR werkt aan verbeteringen van de informatievoorziening tussen de verschillende hulpverleningsdiensten ten behoeve van rampenbestrijding (Bijlage B, overzicht ACIR activiteiten). Begroting van Pagina 11/30

12 Per 1 januari 2007 zijn de taken van de Taskforce ACIR door de minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties overgedragen aan de Raad MIV die vervolgens de focus heeft gelegd op onder meer de volgende deelactiviteiten: Het beschikbaar/toegankelijk maken van de (nader vast te stellen) in ieder geval benodigde informatie. Het doen van voorstellen voor de inrichting van het proces en de organisatie voor de landelijke vraagarticulatie per kolom en het ondersteunen van de realisatie daarvan Het doen van voorstellen voor de inrichting van het proces en de organisatie voor de landelijke vraagarticulatie op multidisciplinair niveau en het ondersteunen van de realisatie daarvan. Onderzoek naar de noodzaak van een landelijk (multidisciplinair) informatieknooppunt. Het doen van voorstellen om te komen tot gedragen afspraken over een gemeenschappelijke (multidisciplinaire) Informatiearchitectuur. Tegen die achtergrond is het I-Bridge concept een onderzoekstraject om interoperabiliteit en connectiviteit tussen crisisbeheerpartners met praktijkervaring te onderzoeken. 4.3 Kosten van het project Het budget voor het I-Bridge is taakstellend, de kosten van het project zullen niet het toegestane budget van 700k overschrijden. Bij dreigende overschrijding budget wordt het product aangepast in tijd of kwaliteit om zodoende binnen de grenzen van het te besteden budget te blijven. 4.4 Conclusies De doorontwikkeling van het concept I-Bridge moet in 2008 leiden tot een Proof-of-concept en een concreet implementatievoorstel om componenten uit I-Bridge afzonderlijk en in diverse combinaties aan te bieden als operationele dienst. De informatie afkomstig uit dit project is noodzakelijk om een succesvolle operationalisering van de componenten in het I-Bridge te garanderen en te kunnen inzetten bij de uitvoering van de derde hoofdtaak van Defensie. Pagina 12/30

13 5. Projectdefinitie 5.1 Doelstelling Het doel van het project I-Bridge is het verkrijgen van informatie en kennis over het in een Proof-of-concept omgeving gebruiken van I-Bridge. Hiermee kan zodoende een inschatting gemaakt worden over het operationaliseren en beheren van I-Bridge als dienst voor gebruik in Civiel-Militaire samenwerking in het kader van de derde hoofdtaak, maar wellicht ook in andere verbanden die kampen met eenzelfde problematiek. Prioriteit wordt toegekend aan het opdoen, borgen en onderhouden van kennis op de deelgebieden binnen I-Bridge. Deze specifieke kennis is van cruciaal belang voor een succesvolle operationalisering in een vervolgstadium. 5.2 Bereik Het bereik van het project I-Bridge beperkt zich tot: Een Proof-of-concept opstelling van het I-Bridge voor de duur van Het documenteren van de technische- en organisatorische elementen die naar voren komen bij de inrichting van de Proof-of-concept opstelling om zodoende een betere inschatting te kunnen maken voor het eventueel vermarkten van deze diensten. Gericht oefenen met partners in de OOV keten, resultaten vormen input voor project. 5.3 Uitsluitingen / voorwaarden Uitsluitingen: Proof-of-concept is geen gebruiksomgeving voor echte noodsituaties of ander operationeel c.q. productie gebruik, maar wel zo dicht mogelijk op de werkelijkheid (train as you fight). Voorwaarden: Resterend budget 2007 moet worden overgeheveld naar Exploitatiekosten OOV/ICMS worden opgevangen binnen bestaande IV exploitatie budgetten van betrokken defensieonderdelen. Vooralsnog zijn voor 2008 geen exploitatiegelden begroot en benodigd. Oefeningen en deelname aan het Proof-of-concept I-Bridge geschiedt onder vooraf vastgestelde voorwaarden en uitsluitend via de projectmanager ICMS iv Fase 1. Pagina 13/30

14 5.4 Productdecompositie Het Proof-of-concept I-Bridge bestaat in principe uit de volgende componenten: Spraak interoperabiliteitsmodule (WAVE), Unified Communications (UC) Collaboratiemodule, MSGroove MSSharepoint Simulatiemodule, bijvoorbeeld CrisisSim Crypto harmonisatie module, Suphice Hard- en software, daar waar nodig leasen, lenen Kennis, eventueel Wikidienst, opleidingen, training, conferenties, workshops 5.5 Productbeschrijvingen SUPHICE SUPHICE staat voor Secure Unplanned Provisioning of High Integrity Communications for Europe. SUPHICE is één van de zeven projecten die zijn uitgevoerd onder de vlag van het EU programma Preparatory Action for Security Research 2004 (PASR 2004). Deze voorbereidende actie moet resulteren in een uitgebreid Europees onderzoeksprogramma over beveiligingsvraagstukken (European Security Research Programme (ESRP)). Het SUPHICE project bestaat uit onderzoek naar de mogelijkheden om op snelle wijze verschillende communicatiesystemen te kunnen inzetten. Deze systemen kunnen al dan niet geclassificeerd zijn of beheerst worden door verschillende wettelijke beperkingen zoals wetgeving over persoonsgegevens. SUPHICE wil op een aantal gebieden vooruitgang boeken. 1. Het SUPHICE project demonstreert de implementatie van een crypto algoritme dat bruikbaar is voor de EU in een SECRET omgeving. Daarbij moet de evaluatie en certificering van het systeem inclusief de implementatie geschieden onder het EU proces CISP. 2. Een groot aantal leden van de EU zijn tevens lid van NATO waardoor er gezocht moet worden naar mogelijkheden om de informatie van elke organisatie in hun eigen nationale omgeving en systemen te borgen binnen de kaders van het vigerende beleid van die betreffende organisatie. SUPHICE biedt de mogelijkheid om met dezelfde crypto producten te werken zonder dat EU of NATO beleid wordt overtreden. 3. SUPHICE biedt een oplossing voor Europese crypto markt die veelal belemmerd wordt door de individuele regelgeving of wetgeving van de lidstaten over deze materie. Deze belemmering wordt grotendeels teniet gedaan vanwege het feit dat het overkoepelende ontwerp niet gerubriceerd is en niet het eigendom van een der lidstaten. 4. Door gebruik te maken van moderne technologische standaarden (XML), webgebaseerde technieken (UDDI, WSDL en BPEL) wordt het mogelijk om een snelle en adhoc uitrol van High Integrity Communications inclusief policy based management te realiseren, ook over de nationale grenzen van de lidstaten heen. 5. Oprichting forum voor InfoSec autoriteiten van de lidstaten. Dit forum moet als basis dienen voor de praktische toepassing van de gekozen benadering. Inspraak van de lidstaten wordt hiermee gefaciliteerd. Pagina 14/30

15 Bruikbare toepassingsgebieden voor SUPHICE zijn te vinden in het faciliteren van complexe transnationale logistieke en financiële samenwerkingsvormen rond grootschalige militaire investeringen. De ondersteuning van multinationale samenwerkingsvormen (Schengen, NAVO, tribunalen). In het kader van civiel-militaire samenwerking wordt gesproken met partijen die verantwoordelijk zijn voor de uitwerking van grensoverschrijdende rampenoefeningen en voor hoogwaardige samenwerking tussen NAVO eenheden en (Multi)nationale rampenbestrijders. Wave WAVE staat voor Wide Area Voice Environment en is software waarmee allerhande spraakapparatuur in staat wordt gesteld om onderling geluid uit te wisselen. Rond transport, logistiek, operaties en veiligheid wordt vanuit de historie met een veelheid aan communicatiemiddelen gewerkt. Radiosystemen zoals VHF, Tetra, Traxys; Omroepsystemen; Intercom; Arbi-systemen; Conferencing Systemen; Telefonie, etc. Al deze systemen staan technisch en juridisch feitelijk op zichzelf en bieden een veelheid aan functionaliteiten voor gebruik en beheer. Dat lijkt handig maar als communicatie gewenst is over de grenzen van systemen heen wordt dat lastig en vaak onmogelijk. Denk daarbij bijvoorbeeld aan een logistieke procesmanager die voor communicatie met de ene groep VHF gebruikt en voor een andere telefonie. Dit maakt het werk rond operationeel management activiteiten er niet transparanter en eenvoudiger op. Voor operationele mensen kan het betekenen dat ze bijvoorbeeld en een GSM en een radio en een PDA bij zich moeten dragen. Dat is niet alleen onhandig, maar brengt ook kosten met zich mee voor afschrijving, onderhoud en connectivity. Daarnaast levert het onduidelijkheid op in de gebruikstoepassing. In geval van een gevaarlijke situatie, zoals een gaswolk of een beveiligingsdoorbraak op een luchtmachtbasis, kan het gebeuren dat bepaalde groepen dat niet, of niet op tijd te horen krijgen omdat er geen integratie is. Het is een gegeven dat er verschillende systemen naast en door elkaar blijven bestaan. Vanuit dat gegeven dient de ICT-functie een platform te definiëren dat al deze systemen en ongelijksoortige infrastructuren kan combineren ten bate van de bedrijfsprocessen. Van belang is nu om de technologie om te zetten in bedrijfsvoordelen. Daarbij is wel van belang om dit vanuit het raamwerk van de ICT-voorziening te doen en in te passen in de ICTarchitectuur/infrastructuur om ook de ondersteuning en uitbreidbaarheid naar de toekomst te kunnen borgen. Pagina 15/30

16 WAVE als Voice Platform GSM VHF PSTN Tetra IP PA/Intercom Freeseating Backoffice integratie Gebruiksgemak Dekkingsproblemen Integrale logging Eenvoudige Migratie Flexibiliteit Processen Een GUI Veilige IM/Skype oplossing Investeringsbescherming Toekomstvast platform Applicatieintegratie UMTS/WiFi/V-sat, SatCom Backoffice integratie Voor kantoormedewerkers is het niet praktisch om met radio s rond te lopen. Dankzij WAVE kunnen zij met hun PC of laptop met verschillende radionetwerken en andere groepen communiceren. WAVE PC/PDA Clients Radio interoperability Met WAVE is het mogelijk om groepen van verschillende radionetten met elkaar te verbinden. Dat kan zowel structureel als ad-hoc (binnen een paar seconden opbouwen en afbreken). Zo is het bijvoorbeeld mogelijk om bij crisisbeheersing VHF kanaal 2 te koppelen met de OOVdiensten op C2000 in map 10. Het wisselen van radio s behoort hiermee tot het verleden. Gebruikers hoeven dan niet meer met (vrijwel) onbekende apparatuur aan de gang op kritische momenten en kunnen zich volledig concentreren op hun rol i.p.v. de technologie. Pagina 16/30

17 Gebruiksgemak Gebruikers kunnen zelf kiezen welk apparaat zij gebruiken voor communicatie. Afhankelijk van rol en plaats is het bijvoorbeeld handig om een GSM te gebruiken buiten het dekkingsgebied van het radionetwerk en toch in staat te zijn om toegang te krijgen tot bepaalde VHF-kanalen. Voor operationele medewerkers is een VHF-radio wellicht meer geschikt, waarmee ze echter ook in sommige Tetra-groepen kunnen komen, zodat ze maar één radio bij zich hoeven te hebben. Voor mensen achter een bureau is een WAVE-client op de PC wellicht het meest praktisch. Naast gebruiksgemak scheelt dit ook veel geld: niet iedereen hoeft een radio te hebben en niet alle plekken hoeven radiodekkend te zijn. Freeseating Gebruikers kunnen vanaf elke plek met elk apparaat toegang krijgen tot de communicatie. Dit is niet alleen handig voor bereikbaarheid, maar levert ook voordelen op het gebied van contingency: gewone laptops en GSM s meenemen en op een andere plek inbellen of inloggen op de relevante groepen! Vooral voor de tactische functies rond logistiek, safety en facilities levert dat voordelen. Indien nodig kunnen ze vanaf huis inloggen via Internet, communiceren vanaf hun laptop en later in de auto de GSM gebruiken. Dekking De dekking van radionetwerken is altijd beperkt tot een bepaald gebied (en daarbinnen zullen altijd zwakke plekken aanwezig zijn of ontstaan). Door WAVE wordt de dekking virtueel wereldwijd en volledig. Immers is het mogelijk om via IP toegang te krijgen tot radiogroepen of via GSM/PSTN of via andere radionetwerken. Of iemand nu in een hotel in Afrika zit of thuis aan de keukentafel, er is een virtueel wereldwijde VHF-dekking. Simpele radio-migratie Radio interoperabiliteit kan ook de migratie van de ene naar een ander radionetwerk vereenvoudigen. Via WAVE kunnen corresponderende groepen op beide radionetwerken met elkaar worden verbonden voor de duur van de migratie. Pas als alle gebruikers van een afdeling of groep tevreden zijn over het nieuwe systeem kan de koppeling via WAVE ongedaan worden gemaakt en het oude netwerk voor dat deel kan worden ontmanteld. Backup Het oude radionet kan ook na de migratie als back-up worden gebruikt in situaties als onderhoud of verstoringen. Uiteraard kan ook telefonie en IP als backup worden gebruikt voor radionetwerken. Logging Met WAVE kunnen alle systemen eenduidig worden gelogd. Uiteraard kan WAVE de loggings ook doorzetten naar voiceloggers als NYSE. Voordeel van de loggings ook bij WAVE Pagina 17/30

18 beschikbaar te houden, is dat via WAVE veel sneller bepaalde fragmenten teruggezocht kunnen worden. Eén GUI Met WAVE kan voor communicatie worden volstaan met één GUI voor gebruik en beheer, omdat WAVE voor de gebruikers en integrale beheerders in feite de onderliggende communicatiesystemen afschermt. Het drukken van een PTT-knop op WAVE kan tot gevolg hebben dat mensen op andere PC s, telefoons, VHF-radio s, Tetra-radio s of reizigers op de gates via omroepsystemen hetzelfde bericht tegelijkertijd horen. Investeringsbescherming De bestaande systemen kunnen ondanks de wellicht beperkte functionaliteit gebruikt blijven worden, omdat WAVE er functionaliteit aan toevoegd. Zo wordt het mogelijk om systemen te ontsluiten voor andere toepassingen. Intercom kan bijvoorbeeld ook worden gebruikt voor Security. VHF dankzij radio-interoperability ook voor samenwerking met OOV. Stel dat er behoefte komt aan video voor bepaalde groepen, dan kan de afweging worden gemaakt welk medium het meest geschikt is om dat te bieden. Wellicht is WiMax dan de beste keus. Gebruikers die en Radio en Video functionaliteiten nodig hebben kunnen dan hun radio inleveren en een MDT, PDA of laptop krijgen met de video-applicatie en WAVE voor radiotoegang. Dit kan vele malen goedkoper en sneller te realiseren zijn dan een radio-upgrade... Binnen de ICT-architectuur neemt WAVE de plaats in van middleware (zie afbeelding). Voice Interoperability platform Logistics Mngmt. Incident Mngmt Facility Mngmt. Business Processes Applications IP Integration Middleware IP-Network Tetra PSTN VHF PA/Intercom Comunication Systems Microsoft Office Groove 2007 Microsoft Office Groove 2007 is programmatuur voor samenwerking van teams. Informatie delen en gezamenlijke projectactiviteiten ontplooien zijn daarbij de speerpunten. Pagina 18/30

19 Hiervoor wordt gebruik gemaakt van werkruimten voor samenwerking waarin alle teamleden, hulpmiddelen en informatie bijeen worden gebracht. De informatie blijft beschikbaar op de lokale harddisk en zal - indien er verbinding is - synchroniseren met alle leden van het team. Om de bandbreedte zo smal mogelijk te houden, gebeurt dit door het versturen van delta s (verschillen). Een versleuteling zorgt er voor dat de gegevens veilig verzonden worden. Office Groove 2007 kent vijf kernelementen: 1. Werkruimten Dit zijn containers die zijn gemaakt door informatiewerkers, zodat zij informatie kunnen delen en zodat zij gezamenlijk aan teamprojecten kunnen werken. 2. Hulpmiddelen Dit zijn toepassingen die door teamleden aan de werkruimten worden toegevoegd, zodat zij op een gestructureerde (bijvoorbeeld formulieren) en een ongestructureerde (bijvoorbeeld bestanden) wijze informatie kunnen delen en gezamenlijk met deze informatie kunnen werken. 3. Aanwezigheidssignalering en communicatie Office Groove 2007 is voorzien van ingebouwde mogelijkheden voor aanwezigheidssignalering, chatten en het verzenden van berichten. 4. Meldingen Office Groove 2007 biedt mogelijkheden voor het weergeven van meldingen waarbij medewerkers via tekst en/of geluid worden geïnformeerd over gebeurtenissen en werkactiviteiten. 5. De startbalk De startbalk voorziet gebruikers van een beginpunt voor het beheren van alle Office Groove 2007-elementen, waaronder werkruimten, contactpersonen, aanwezigheidsignalering en meldingen en voor het uitvoeren van basistaken, zoals het maken van nieuwe werkruimten, het communiceren met gebruikers en het uitnodigen van gebruikers. Microsoft SharePoint 2007 Microsoft Office SharePoint Server 2007 is een servertoepassing die deel uitmaakt van het 2007 Microsoft Office systeem en is ontworpen om effectief samen te werken met andere programma's in het 2007 Microsoft Office system. Sites kunnen eenvoudig worden gemaakt op basis van sjablonen. Via deze sites kan worden samengewerkt en informatie met anderen worden gedeelt. Hierbij maakt het niet uit of deze personen zich binnen of buiten uw organisatie bevinden. Pagina 19/30

20 Microsoft Office SharePoint Server 2007 kan onder andere worden gebruikt om: 1. Effectief samen te werken met andere personen in de organisatie. Er kunnen bijvoorbeeld kalenders worden gebruikt om te zien wanneer er teamgebeurtenissen zijn gepland. Documentbibliotheken worden gebruikt voor de opslag van de documenten van een team of organisatie. Informatie kan ook worden vastgelegd in wiki's (door gebruikers beheerde kennisbanken). 2. Persoonlijke sites te maken waar informatie beheerd kan worden die ook met andere gebruikers gedeeld kan worden. U kunt bijvoorbeeld uw eigen Mijn site-portal maken waar u al uw documenten, taken andere persoonlijke gegevens vanuit een centrale locatie kunt weergeven en beheren. 3. Personen te zoeken. Als u bijvoorbeeld de Mijn sites op uw intranet doorzoekt, kunt u iemand vinden die een bepaalde vaardigheid of interesse heeft, ook als u de naam van die persoon niet weet. 4. Als host op te treden voor op XML gebaseerde zakelijke formulieren die zijn geïntegreerd met databases of andere zakelijke toepassingen. De formulieren kunnen worden ontworpen in Infopath en door deze te hosten in SharePoint kunnen gebruikers deze formulieren invullen via een browser. Deze gegevens kunnen centraal worden opgeslagen in een database. 5. Op eenvoudige wijze rapporten, lijsten en KPI's (Key Performance Indicators) te publiceren door deze te koppelen aan zakelijke toepassingen, zoals SAP, Siebel en Microsoft SQL Server Eenvoudig te brainstormen met wikisites Met een wikisite kunt u brainstormen over ideeën, samenwerken aan een teamontwerp, een kennisencyclopedie samenstellen, of alleen routinegegevens verzamelen in een indeling die eenvoudig te maken en te bewerken is. CrisisSIM CrisisSIM is een softwaresysteem dat een aantal van de moeilijke taken van oefenleiders, oefenontwerpers en oefencoördinatoren in de verschillende fasen van de oefencyclus ondersteunt. De output van CrisisSim kan bovendien dienst doen als referentiemateriaal voor het samenstellen van multimediarijk leermateriaal of een eindrapportage die uitnodigt tot lezen. CrisisSim bestaat uit modules die afzonderlijk ingezet kunnen worden in de verschillende fasen van de oefencyclus. De complete set bestaat uit de: ontwerpmodule, de management module, de simulatie module, de communicatiemodule, de observatie module en de CITE Evaluatie Module. De modules van Crisissim zijn zo opgezet dat de data tussen ieder van de modules uitwisselbaar is. De voordelen op een rij: schrijven van afhankelijke verhaallijnen (als-dan relaties) overzicht bij complexe scenario-draaiboeken scenario-events persoonlijk toewijsbaar aan oefenstaf of observatoren geen versieproblemen dankzij beveiligde online database hergebruiken van (delen) van scenario-draaiboeken direct inzicht of er geen knelpunten in het scenario zitten Pagina 20/30