Maatschappelijk Verslag 2008/2009. Nederland

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Maatschappelijk Verslag 2008/2009. Nederland"

Transcriptie

1 Maatschappelijk Verslag 2008/2009 Nederland

2 Inhoud 1. Woord Vooraf Joost Van Roost, president ExxonMobil Benelux Wie zijn wij? Meer dan Esso-tankstations Milieu Protect tomorrow. Today Veiligheid & Gezondheid Nobody gets hurt Human Resources Collegiaal en flexibel Sponsoring en donaties Betrokken bij de samenleving 14

3 Wie van bedrijven (terecht) verlangt dat zij de samenleving dienen, moet beseffen dat dit zonder voldoende financieel resultaat niet mogelijk is. Het omgekeerde is ook waar. Zakelijk succes veronderstelt dat alle bedrijfsactiviteiten beantwoorden aan de hoogste eisen op het gebied van betrouwbaarheid, ethiek en integriteit. Joost Van Roost, president ExxonMobil Benelux Woord Vooraf Joost Van Roost, president ExxonMobil Benelux De overtuiging dat ondernemingen niet alleen verantwoording aan hun aandeelhouders moeten afleggen maar ook rekening moeten houden met de verwachtingen van de samenleving als geheel, heeft de laatste jaren een hoge vlucht genomen. Daar is dan ook veel voor te zeggen. De wereld waarin we leven, is in de afgelopen decennia veel complexer geworden. Oude scheidslijnen zijn verdwenen of vervaagd. Moderne communicatiemiddelen hebben van de wereld in veel opzichten een dorp gemaakt; de kleinste voorvallen worden in de verste hoeken geregistreerd. Dit dwingt bedrijven en andere organisaties meer dan vroeger voortdurend rekenschap af te leggen. Niet alleen over wat ze doen en hoeveel bedrijfsresultaat dat oplevert, maar ook over de impact van hun handelwijze op de gemeenschap waarin ze actief zijn. En over de vraag of ze voldoende rekening houden met de aspiraties en opvattingen die in die gemeenschap leven. Kenmerkend voor ExxonMobil's kijk op ondernemerschap is dat maatschappelijke verantwoordelijkheid niet losgezien kan worden van het economisch succes van de onderneming. Wie (terecht) van bedrijven verlangt dat zij de samenleving dienen, moet beseffen dat dit zonder voldoende financieel resultaat niet mogelijk is. Het omgekeerde is ook waar. Zakelijk succes veronderstelt dat alle bedrijfs activiteiten beantwoorden aan de hoogste eisen op het gebied van betrouwbaarheid, ethiek en integriteit. De olie- en petrochemische sector moeten altijd ver vooruit kijken. Beslissingen over de duizelingwekkende uitgaven die nodig zijn om de energievoorziening en grondstoffenproductie van overmorgen veilig te stellen, moeten vandaag al worden genomen. Voor ExxonMobil betekent dit dat beslissingen over investeringen per definitie verbonden zijn met een langetermijnvisie. Dit gegeven veronderstelt continuïteit in de omgeving waar gewerkt wordt. De spelregels lees wet- en regelgeving moeten voor een langere periode gelijk blijven. Het is in onze geglobaliseerde economie daarnaast absoluut noodzakelijk dat ondernemingen in een bepaald land niet met aanzienlijk andere regels en voorwaarden hebben te maken dan in andere. Maatschappelijk gewenste investeringen en maatregelen moeten ten slotte altijd ook op hun economische merites worden beoordeeld. Zoniet, dan zullen ze uiteindelijk verzanden in goede bedoelingen. Dit maatschappelijk verslag is de Nederlandse aanvulling op het Corporate Citizenship Report 2008 van Exxon Mobil Corporation. We besteden aandacht aan onze activiteiten in Nederland en onze resultaten op het gebied van veiligheid, gezondheid en milieu. Daarnaast behandelen we het sociaal beleid binnen onze organisatie en belichten met concrete voorbeelden onze bijdragen aan sociale en culturele initiatieven in de samen leving. Met deze maatschappelijke verslagen willen we laten zien dat ExxonMobil haar economische en sociale verantwoordelijkheid uitermate serieus neemt. Voor reacties op dit verslag houden we ons aanbevolen. Maatschappelijk Verslag 2008/2009 Nederland 3

4 Aan de basis van het succes van ExxonMobil staat een cultuur van integriteit en eerlijk zakendoen. Cis Mathijssen, controls adviser Wie zijn wij? Meer dan Esso-tankstations ExxonMobil is een van de de grootste beursgenoteerde oliemaatschappijen ter wereld. Ons bedrijf is wereldwijd actief in meer dan 200 landen. We houden ons bezig met de winning, verkoop en distributie van aardolie en aardgas. We verzorgen de raffinage en marketing van olieproducten. En we leveren grondstoffen voor de chemische industrie. In 2008 was de wereldwijde omzet 443 miljard dollar. Als grote multinational zijn wij ons bewust van onze maatschappelijke verantwoordelijkheid. We willen ons economisch succes tot duurzaam succes maken. Zo hebben onze innovaties talloze obstakels uit de weg geruimd bij de olie- en gaswinning. Daardoor wordt energie efficiënter en milieuvriendelijker geproduceerd dan ooit tevoren. De manier waarop onze onderneming werkt, vinden we minstens even belangrijk als het bedrijfsresultaat. Dat betekent dat we de veiligheid en gezondheid van al onze medewerkers, aannemers en klanten voorop stellen bij alles wat we doen. Milieuzorg staat bij onze fabrieken hoog in het vaandel. We hanteren strikte ethische normen bij het zakendoen (zie kader) en voeren een personeelsbeleid dat iedereen gelijke kansen biedt. Om onze prestaties te verbeteren werken we samen met overheden, bedrijven en maatschappelijke organisaties, vooral op het gebied van veiligheid, gezondheid en milieu. En ten slotte dragen we bij aan maatschappelijke initiatieven. 3ExxonMobil in Nederland Veel mensen tanken regelmatig bij Esso. De ruim 300 Esso tankstations zijn een onderdeel van onze activiteiten in Nederland, maar we doen nog veel meer. In het Rotterdamse havengebied beheren we een raffinaderij, vier chemische fabrieken en een smeeroliemengfabriek. In Kerkrade heeft ExxonMobil een chemische fabriek,die verpakkingsfilm maakt. We hebben belangen in de nationale olie- en gaswinning en gasverkoop via onze deelnemingen in de Nederlandse Aardolie Maatschappij (NAM) en GasTerra. Het hoofdkantoor van ExxonMobil voor de Benelux staat bovendien in Breda. ExxonMobil levert in Nederland rechtstreeks werk aan ruim 1600 personen. Indirect profiteren veel bedrijven van onze aanwezigheid in Nederland. Denk bijvoorbeeld aan de aannemers die op onze fabrieken werkzaam zijn en de leveranciers van onze Esso-verkooppunten. Maar we doen nog veel meer. Zo investeren we fors in het terugbrengen van CO 2 -uitstoot wereldwijd. We dragen bij aan economische groei in ontwikkelingslanden en respecteren vanzelfsprekend de mensenrechten. Op het gebied van veiligheid en milieu bereiken we concrete resultaten. Zo hebben we een jaarlijkse afname van 12% gerealiseerd in het aantal werkgerelateerde ongevallen en een afname van oliespills van maar liefst 60%. Eerlijk zakendoen Een cultuur van integriteit en eerlijk zakendoen vormt de basis van ExxonMobil's succes. Dit betekent dat we ons houden aan de wet en de strikte regels die gelden binnen het bedrijf. Dit verwachten we ook van onze partners en leveranciers. En zelfs van de regeringen in landen waar we opereren. Als eerlijk zaken doen niet meer mogelijk is, trekken wij ons terug. Onze medewerkers worden getraind in ethisch gedrag. Mogelijke belangenverstrengeling houden we scherp in de gaten. Bij overtreding van de regels gelden strenge sancties. Maar liever laten we het niet zover komen. We creëren dan ook een open klimaat waarin zaken die de verkeerde kant op dreigen te gaan, meteen worden gemeld. 4 exxonmobil.nl

5 Geschiedenis De economische betekenis van ExxonMobil voor ons land gaat terug tot Toen sloten Amerikaanse, Nederlandse en Belgische zakenlieden in Rotterdam en Antwerpen een overeenkomst om hier petroleum op de markt te brengen van de door John D. Rockefeller opgerichte Standard Oil Company. Rotterdam hield in de loop der jaren zijn spilfunctie voor de onderneming. De verkoop- en distributiemaatschappij van de beginjaren veranderde na de Tweede Wereldoorlog. ExxonMobil werd een geïntegreerde oliemaatschappij, met een eigen smeeroliefabriek (1955), een eigen raffinaderij plus brandstofdepot (1959) en eigen chemische fabrieken (vanaf 1964). 3ExxonMobil in de regio Rotterdam Onze productieactiviteiten in de regio Rotterdam vinden plaats op drie locaties: Botlek, Europoort en Pernis. In de Botlek staan de raffinaderij, de aromatenfabriek (RAP), de ftaalzuuranhydridefabriek (PAN) en de weekmakersfabriek (RPP). In de Botlek is ook een LPG-productie-eenheid die reukloos drijfgas produceert. ExxonMobil heeft daarnaast een belang in twee terminals voor olietankers: TEAM in Europoort en de MOT op de Maasvlakte. Belangrijk is verder nog de RAPL (Rotterdam Antwerp PipeLine), die Belgische raffinaderijen van aardolie voorziet, waaronder de ExxonMobil-raffinaderij in Antwerpen. In Pernis staat de smeeroliemengfabriek (LOBP) en in Europoort onze oxo-alcoholenfabriek (ROP). De ROP, PAN en RPP vormen samen één productiecomplex, de Rotterdam Plasticizers & Intermediates Plant (RPI). 3De raffinaderij: efficiënt energiegebruik Onze raffinaderij verwerkt circa tien miljoen ton ruwe olie per jaar. We maken gebruik van een zogenaamde FLEXICOKER, waardoor geen zware stookolie geproduceerd wordt en veel zwavel uit ruwe aardolie en andere grondstoffen gehaald wordt. Daardoor zijn onze producten relatief schoon en de emissies naar de lucht lager dan die van andere raffinaderijen. Het gas dat vrijkomt in het proces, gaat als brandstof naar fornuizen. Opvallend is het efficiënte energieverbruik. Doordat we warmtewisselaars inzetten en goed isoleren, blijft veel warmte in de fabriek. Met een eigen warmtekrachtcentrale voorziet onze raffinaderij voor een belangrijk deel in haar eigen elektriciteitsbehoefte. 3De aromatenfabriek: recent uitgebreid Rotterdam Aromatics Plant (RAP), onze aromatenfabriek, staat op hetzelfde terrein als de ExxonMobil-raffinaderij in Rotterdam-Botlek. In de afgelopen decennia is de RAP uitgegroeid tot een van de grootste aromatenfabrieken ter wereld. De totale capaciteit van de fabriek bedraagt op dit moment 1,6 miljoen ton product per jaar. Alle bijproducten die ontstaan in het productieproces, gaan terug naar de raffinaderij. De productiecapaciteit voor paraxyleen van de fabriek is het afgelopen jaar uitgebreid met 25% en die van benzeen met 20%. Paraxyleen is een grondstof voor onder meer PET-flessen. Benzeen is een bouwsteen voor producten als nylon en polystyreen. Door deze uitbreiding komt Exxon- Mobil Chemical tegemoet aan de groeiende vraag naar beide stoffen. De uitbreiding komt ten goede aan de onderlinge integratie van RAP en de raffinaderij. Een belangrijk gevolg daarvan is dat het energieverbruik per ton product met bijna 10% vermindert. Overal weekmakers en aromaten De weekmakers die we produceren vinden hun weg over de hele wereld. Ze gaan naar fabrieken in Europa, Afrika en Azië en geven soepelheid aan bijvoorbeeld kabels, textiel, behang, vloerbedekking, meubilair en schoeisel. De producten van de aromatenfabriek vormen de grondstof voor alledaagse kunststoffen zoals piepschuim, auto-onderdelen, sportschoenen en tennisrackets én voor de bekende PET-flessen, die door hun fors lagere gewicht in vergelijking met glas zorgen voor lager energieverbruik tijdens transport. Maatschappelijk Verslag 2008/2009 Nederland 5

6 Het verkleinen van de impact op het milieu van de hedendaagse energie is een belangrijke stap naar een duurzamere toekomst. Sherri Stuewer, vice president of safety, health and environment Milieu Protect tomorrow. Today ExxonMobil vindt safety, health en environmental (SHE) oftewel veiligheid, gezondheid en milieu essentieel voor de integriteit van de operationele activiteiten. Dat begrip, integriteit, vangt eigenlijk alles wat er op een fabriekscomplex gebeurt. Zonder uitmuntende SHE-prestaties kunnen we niet verwachten dat we het vertrouwen van het publiek winnen of dat we financieel succesvol zijn. 3Milieuzorg Voor ExxonMobil is milieubeleid in de eerste plaats milieuzorg. De raffinaderij, de chemische fabrieken en het smeeroliemengbedrijf hebben op dit gebied een bijzondere verantwoordelijkheid. Hun werk heeft immers direct of indirect invloed op ons milieu. Bij de verbranding van olie en gas ontstaan zwaveldioxide, kooldioxide en stikstofoxiden. Lichte olieproducten (zoals benzine) verdampen als ze worden blootgesteld aan de lucht. Olieresten en zware metalen kunnen het oppervlaktewater en de bodem verontreinigen. In het productieproces en bij het onderhoud aan de installaties ontstaat afval. Ons Milieuzorgsysteem moet rekening houden met al die aspecten. Het Milieuzorgsysteem Bescherming van het milieu is een vanzelfsprekend onderdeel van de bedrijfscultuur. Al bij het ontwerp van fabrieksinstallaties houden we rekening met milieu-eisen. We gaan zo zuinig mogelijk om met energie en beperken emissies tot een minimum. ExxonMobil doet vervolgens een beroep op de persoonlijke verantwoordelijkheid van zijn personeel en management. We hebben milieuvoorschriften en -procedures opgesteld, die alle medewerkers dagelijks moeten toepassen. Er is verder regelmatig training on the job. Daarbij kijken we gezamenlijk hoe we de milieuprestaties nog verder kunnen verbeteren. Doet zich ondanks alle voorschriften, instructies en preventie tóch een milieu-incident voor, dan wordt dat direct gemeld bij de bedrijfsleiding. 3CO 2 -uitstoot Bij het verbranden van fossiele brandstoffen ontstaat het broeikasgas kooldioxide (CO 2 ). Er is nog veel wetenschappelijk onderzoek nodig naar klimaatveranderingsprocessen. Toch maakt de wereld zich terecht zorgen over de consequenties die CO 2 -uitstoot heeft voor het klimaat. Emissies blijven daarmee een belangrijk punt van aandacht. VN-protocollen als die van Rio de Janeiro (1992) en Kyoto (1997) proberen de emissies van broeikasgassen terug te dringen. Het Kyoto-Protocol verplicht een aantal geïndustrialiseerde landen tot forse emissiebeperkingen vóór Nederland moet de uitstoot met 6% verminderen ten opzichte van Monitoring Protocol Uiteindelijk gaat het de overheid om de hoeveelheid CO 2 die in de atmosfeer verdwijnt. Elk deelnemend bedrijf krijgt een eigen emissiequotum toegewezen. Daarnaast moeten zij hun meet- en controlesystemen door een speciale dienst de Nederlandse Emissie-Autoriteit laten goedkeuren. Een objectieve meting is nodig om na te gaan of de betrokken bedrijven zich houden aan het toegewezen emissiequotum. Het Monitoring Protocol beschrijft hoe kooldioxide- en stikstofoxidenemissies van industriële installaties betrouwbaar kunnen worden gemeten. Exxon- Mobil volgt strikt de regels van de overheid. We waren het eerste bedrijf dat over een Monitoring Protocol beschikte en hebben daarvoor een officiële erkenning van het ministerie van VROM ontvangen. 3Energie Vrijwillige overeenkomsten De overheid zet zich in voor energie-efficiency. Daarom sloot het kabinet een vrijwillige benchmarkingovereenkomst met de energie-intensieve industrie. De Nederlandse productievestigingen van ExxonMobil Raffinaderij Rotterdam, Aromatenfabriek Rotterdam en de Oxo-alcoholenfabriek Rotterdam tekenden dit convenant. Concrete maatregelen Onze fabrieken gebruiken onderling vergelijkbare methoden om zo zuinig mogelijk met energie om te springen. Ze zijn zo ontworpen dat ze 6 exxonmobil.nl

7 COGEN Antwerpen vermindert CO 2 -uitstoot van België Hoe dringen we de CO 2 -uitstoot terug? Flinke winst is te boeken door warmtekrachtcentrales te bouwen, die dankzij hun hoge rendement naar verhouding veel minder brandstof verbruiken dan conventionele elektriciteitscentrales. ExxonMobil heeft wereldwijd inmiddels ruim 100 van deze centrales (co-generatie-eenheden of COGEN) gebouwd. Het nieuwste exemplaar staat vlak over de grens in Antwerpen. De succesfactor van de COGEN: rendement. Warmte die vrijkomt bij de stroomopwekking wordt door een slimme koppeling onmiddellijk op twee manieren nuttig (her)gebruikt. Niet alleen voor het opwekken van stoom, maar ook voor het verhitten van aardolie. De koppeling van warmte en kracht betekent een efficiënter gebruik van energie en derhalve ook minder uitstoot van broeikasgassen. Hiermee boeken we op korte én middellange termijn de meeste winst bij het terugdringen van de CO 2 -uitstoot. Het totale vermogen van de centrale bedraagt 130 Megawatt, wat overeenkomt met de elektriciteitsbehoefte van huishoudens (bijna de stad Antwerpen). slim gebruikmaken van de vele energiestromen. Warmtewisselaars voeren warmte die anders in de lucht zou verdwijnen, weer terug in het productieproces. De raffinaderij in Rotterdam heeft een warmtekrachtcentrale die wordt gestookt op laagzwavelig gas. Deze brandstof produceren we zelf. De centrale voorziet voor een groot deel in de stroombehoefte van de raffinaderij én van onze overige bedrijven in de Botlek. Energiezorgsysteem GEMS De basis voor verdere verbeteringen is het Global Energy Management System. GEMS is ons wereldwijde energiezorgsysteem. GEMS gaat uit van wereldwijd gestandaardiseerde werkmethoden, zowel voor het ontwerpen en bouwen van installaties als voor productie en onderhoud. We zijn continu bezig met het aanscherpen van GEMS. 3Beleid vormgeven Operations Integrity Management System Het Operations Integrity Management System (OIMS) is de ruggengraat van ons milieu- en veiligheidsbeleid. Dit is helemaal ingeburgerd in de organisatie en krijgt steeds meer (concrete) vertakkingen. OIMS regelt de gestructureerde aanpak van alle aspecten van veiligheid/gezondheid, milieuzorg en bedrijfszekerheid (productveiligheid). OIMS is één wereldwijd systeem, voor al onze raffinage en chemie. Zo vormt OIMS ook één mondiale taal, die we hanteren Na Kyoto De Nederlandse regering heeft zichzelf voor de periode na 2012 een nieuwe doelstelling opgelegd: 30 procent minder uitstoot en een aandeel van 20 procent hernieuwbare bronnen in de totale energievoorziening in De EU vervangt het bestaande emissiehandelssysteem vanaf 2013 mogelijk door een veilingsysteem, dat ondernemingen verplicht emissierechten aan te kopen. Omdat alleen in Europa wordt geveild, lopen bedrijven die hier actief zijn, het risico dat hun concurrentiepositie wordt ondermijnd. Een ander probleem is dat emissiehandel omslachtig en ondoorzichtig is en daardoor gevoelig voor fraude. ExxonMobil pleit daarom voor een andere, minder bureaucratische en transparantere aanpak van het klimaatvraagstuk: een belastingheffing op CO 2 -emissies. De installatie draagt substantieel bij aan de CO 2 -reductiedoelstellingen. De Belgische emissies nemen dankzij de hoge energie-efficiëntie jaarlijks met ongeveer ton af, een vermindering die gelijk staat aan het permanent van de weg halen van auto's! De COGEN Antwerpen is op 23 maart 2009 feestelijk in gebruik genomen. van Rotterdam tot Japan. De OIMS-structuur telt 11 hoofdstukken, met in totaal 21 systemen. Dat varieert van ontwerp van fabrieksinstallaties tot voorlichting aan omwonenden. Het is de verantwoordelijkheid van elke medewerker deze systemen te gebruiken en zich actief in te zetten voor de constante beoordeling en verbetering. Lloyd's, de instantie die wereldwijd de ISO-kwaliteitszorgcertificaten verleent, beschouwt OIMS als ten minste gelijkwaardig aan het milieucertificaat ISO Responsible Care Responsible Care staat voor de toezegging van de chemische industrie om haar prestaties inzake gezondheid, veiligheid en milieubewustzijn continu te verbeteren. ExxonMobil Chemical ondertekende het nationale manifest in alle landen waar het actief is. Ondertekenaars bevestigen dat het leveren van betere prestaties op het gebied van veiligheid, gezondheid en milieuzorg integraal deel uitmaakt van de algemene bedrijfsvoering. Ze beloven bovendien alle medewerkers en aannemers hiervan bewust te maken. Onze chemische fabrieken zijn aangesloten bij het wereldwijde Responsible Care-programma. Daarnaast nemen zij ook deel aan de Nederlandse versie hiervan. Die staat onder beheer van de Vereniging van de Nederlandse Chemische Industrie (VNCI). Dit programma verplicht de deelnemers op verantwoorde wijze chemi- Maatschappelijk Verslag 2008/2009 Nederland 7

8 Investeringsprogramma Rotterdam ExxonMobil heeft de afgelopen jaren onder meer de capaciteit van zijn aromatenfabriek uitgebreid. Directeur Maarten ten Doesschate: We zijn continu bezig met het verbeteren van onze energie-efficiëntie. Dankzij deze investering daalt het energieverbruik per ton met bijna 10%. In de nieuwe fabriek gebruiken we de gepatenteerde PxMax(SM)-technologie. Hierdoor dalen de afvalproductie en het energieverbruik in vergelijking met bestaande productieprocessen. Bij diverse Nederlandse en Britse gasvelden in de Noordzee staat een Monoto werplatform. De stroomvoorziening van de Monotowers komt van wind- en zonneenergie. 8 exxonmobil.nl

9 CO 2 uitstoot RR, RAP, RPI sche producten te vervaardigen. Dat wil zeggen: rekening houdend met strenge normen op het gebied van veiligheid, gezondheid en milieuzorg. 3Resultaten Waar leiden onze inspanningen toe? Luchtkwaliteit Onze productieprocessen gaan gepaard met de uitstoot van stoffen die de luchtkwaliteit kunnen beïnvloeden. De belangrijkste hiervan zijn zwaveldioxide (SO 2 ), stikstofoxiden (NOx) en koolwaterstoffen. Zwaveldioxide en stikstofoxiden dragen bij tot verzuring van atmosfeer en bodem; koolwaterstoffen en stikstofoxiden leiden tot smogvorming. Onze SO 2 - en NOx-emissies zitten ver onder de wettelijke normen. Dat komt doordat de fabrieken voor hun stookbehoeften alleen gas gebruiken. De raffinaderij draait op laagzwavelig gas. Zij onderscheidt zich daarmee van veel andere raffinaderijen, die ook hoogzwavelige brandstoffen zoals stookolie of residu verbranden. Vluchtige organische stoffen (VOS) komen vrij bij de productie en verwerking van lichte producten. Een voorbeeld van zo'n stof is benzinedamp. De laatste jaren is de uitstoot van VOS drastisch verminderd. Bijvoorbeeld door inwendige drijvende daken bij opslagtanks en speciale meetprogramma's voor het opsporen van lekkages. Bij de bouw van nieuwe installaties kiezen we voor apparatuur met weinig tot geen emissies. De Europese raffinaderijen moeten zich aanpassen aan nieuwe EU-milieuregels. Zo maakt Europa steeds meer regels voor de ontzwaveling van brandstoffen. Voor huisbrandolie is vanaf 1 januari 2008 een limiet van kracht van 1000 ppm (parts per million). Vanaf 2009 geldt een verbod voor diesel met een zwavelgehalte van meer dan 10 ppm. Om daarop in te spelen bouwden we al vroeg op onze raffinaderij een grote ontzwavelingsinstallatie. De nieuwe EU-regels gaan echter mogelijk verder waardoor de bestaande installaties behoorlijk aangepast moeten worden en waarbij de technische haalbaarheid nog niet in kaart is gebracht. Water De raffinaderij en de chemische fabrieken beschikken over geavanceerde afvalwaterreinigingssystemen. We proberen de waterverontreiniging zo veel mogelijk te beperken aan de bron. Bijvoorbeeld door afvalwater opnieuw te gebruiken in het proces. Daardoor worden de zuiveringsinstallaties niet onnodig belast. Afval ExxonMobil gebruikt een op maat gemaakt afvalzorgsysteem. Ons systeem is erop gericht de hoeveelheid afval te beperken, verschillende soorten afval te scheiden en hergebruik zo veel mogelijk te bevorderen. In periodes waarin de afvalproductie hoger is dan normaal, zoals bij onderhoudsstops en nieuwbouwprojecten, maken we aanvullende afvalplannen. Bij de verwerking van afvalstromen volgen we altijd de actuele regels. Energieverbruik in de praktijk Esso's grootste tankstation van Nederland ligt langs de A13, vlak voor de afslag Delft-Zuid. In 2008 is het rijkswegstation compleet gemoderniseerd. Tijdens de verbouwing was er veel aandacht voor milieu en veiligheid. Zo kozen we voor een computergestuurd energiemanagementsysteem. Dit levert een forse reductie op van het energieverbruik. Alle ondergrondse tanks zijn dubbelwandig. Zowel de tanks als de leidingen hebben we voorzien van een lekdetectiesysteem. Hiermee gaat Esso verder dan de wettelijke vereisten op milieugebied. Maatschappelijk Verslag 2008/2009 Nederland 9

10 Wij willen dat iedere medewerker zich in eerste instantie voor zijn eigen veiligheid verantwoordlijkheid voelt. Maar ook voor de veiligheid van collega s. Annamarie Toth, veiligheidsmanager Veiligheid & gezondheid De veiligheidsnorm laat zich in drie woorden samenvatten: geen enkel incident. De veiligheidsvisie van ExxonMobil is glashelder. Elk ongeval kan voorkomen worden Accepteer je kleine incidenten, dan kan een groot ongeluk niet uitblijven. Dat betekent dus het uitbannen van zelfs het kleinste incident. Een forse ambitie Maar door de jarenlang volgehouden inspanningen zijn we heel dicht bij dit doel gekomen. Goede oude tijd? In de industrie is ExxonMobil een van de toppresteerders op het gebied van gezondheidsbeleid. Verzuimongevallen incidenten waardoor een medewerker meer dan 24 uur moet verzuimen komen zelden meer voor. Dat is een enorme vooruitgang in vergelijking met de goede oude tijd. Ooit was immers de redenering: de petrochemie is gevaarlijk en bedrijfsongevallen zijn kwalijk maar onvermijdelijk. De visie van ExxonMobil is helder. Geen enkel incident is aanvaardbaar, want te voorkomen. Accepteer je kleine incidenten, dan kan een groot ongeluk niet uitblijven. Rond elk ongeval spoken zo n 300 near misses (bijna-ongevallen) rond. De kunst is om veiligheid dáár te garanderen. Dat betekent dus het uitbannen van zelfs het kleinste incident. Een forse ambitie Maar door de jarenlang volgehouden inspanningen zijn we heel dicht bij dit doel gekomen. Wereldwijd is het aantal werkgerelateerde ongelukken sinds 2000 gemiddeld met ruim12% per jaar afgenomen. Op de Nederlandse vestigingen van ExxonMobil is het aantal incidenten de laatste jaren redelijk stabiel gebleven. Het komt er nu op aan de resultaten verder te verbeteren. Daarvoor zijn een doordacht beleid en doortimmerde veiligheidsprogramma's een eerste vereiste. 3Veilig gedrag Begon het veiligheidsbeleid jaren geleden met het verbeteren van de uitrusting en systemen, het accent ligt nu vooral op gedrag. De mens is de spreekwoordelijke zwakste schakel. Zaak is om veiligheid helemaal te integreren in de werktaken, in gedrag. We noemen dat accountability. Elke medewerker is ervan doordrongen dat veiligheid een essentieel en logisch onderdeel is van zijn werk. Net zoals kwaliteit. Het gebruik van persoonlijke beschermingsmiddelen is natuurlijk verplicht, evenals het strikt navolgen van werkprocedures. Het gedrag van mensen beïnvloeden; mensen aanspreken op wat zij doen. Dat is niet altijd eenvoudig. Daarom organiseert ExxonMobil speciale trainingen voor het personeel op het gebied van veiligheid. Veiligheidstraining Annamarie Toth is SSHE Manager (Safety, Security, Health en Environment) op de productievestiging in de Rotterdamse Botlek. 'De manier waarop we denken over veiligheid is de laatste jaren veranderd', aldus Annamarie. 'In de jaren '80 rekende ExxonMobil nog in ongevallen die resulteerden in verzuim. We waren blij als dat in een jaar 0 was. Dat is al lang niet meer goed genoeg. Nu is ook elke EHBO-behandeling er eentje te veel.' Mensen aanspreken op hun gedrag. Hoe doe je dat? We leren medewerkers om een collega die onveilig werkt, zó over tuigend aan te spreken, dat hij het de volgende keer niet meer doet. Tegelijkertijd laat je iemand altijd in zijn waarde. Het gaat hierbij vaak om simpele spelregels: de juiste veiligheidsbril gebruiken voor het werk dat je doet, de werkkleding altijd gesloten dragen en de veiligheidsprocedures ze zijn er niet voor niets - altijd helemaal volgen. We geven duidelijke voorbeelden bij onze regels, zodat iemand echt begrijpt dat hij zelf een risico loopt als hij de aanbevelingen niet overneemt. Onze medewerkers krijgen het besef dat er zowel positieve als negatieve consequenties aan hun veiligheidsgedrag gekoppeld zijn. 10 exxonmobil.nl

11 TRIR (Benelux) p Medewerkers p Aannemers p Medewerkers + Aannemers OIMS 1,2 1 0,8 0,6 0,4 0, Belangrijk is dat de aandacht nooit verslapt. Stap voor stap bouwen we de veiligheid uit. Verslapt de aandacht, dan zakt de veiligheidsbeleving weer in. Management en supervisie zijn rolmodellen; zij moeten de juiste signalen geven bij al hun werkzaamheden. Minister Ter Horst bezoekt raffinaderij Hoe goed is de Rotterdamse raffinaderij voorbereid op calamiteiten? Tijdens een werkbezoek in juni 2009 kreeg minister Ter Horst van Binnenlandse Zaken uitleg over de beveiliging van de vitale infrastructuur en de voorbereidingen op rampen. ExxonMobil heeft actief bijgedragen aan de ontwikkeling van het Security Convenant voor de Olie- en Chemiesector in Nederland, dat in mei 2008 getekend werd. Tijdens het werkbezoek werd uitgelegd hoe ExxonMobil nu al voldoet aan alle vereisten van dit convenant. Op dit moment is het Rotterdam Security Improvement Project in volle gang. Dit initiatief is het resultaat van risico-analyses die wereldwijd op onze sites zijn uitgevoerd. In dat kader is gekeken naar alles wat mogelijk nog niet aan onze nieuwste veiligheidsnormen voldoet. Onderdelen van het Rotterdam Security Improvement Project zijn onder meer het plaatsen van extra hekken en nieuwe camera- en computersystemen en het opvoeren van de beveiliging van de controlekamers. Daarnaast had de minister speciale belangstelling voor het verloop van de oefening Voyager in oktober Destijds leidde zij deze grootschalige rampoefening vanuit Den Haag. Nu bezocht zij de oefenlocatie. Daar kreeg de minister te horen hoe het terrorismescenario in de oefening uitpakte. Een bezoek aan de controlekamer en de portiersloge in aanbouw maakte de rondleiding compleet. Actueel zijn nu de voorbereidingen op een eventuele grieppandemie door het huidige H1N1- virus. De minister luisterde naar uitleg over de uitgebreide wereldwijde maatregelen van ExxonMobil. Zij erkende dat bij de bescherming tegen verdere verspreiding van dit virus, net als bij de bescherming van belangrijke infrastructuur tegen calamiteiten, samenwerking tussen bedrijfsleven en overheden onontbeerlijk is. Ook economisch gezien loont veiligheid. Veilig werken betekent namelijk ook: doordacht werken. Door taken eerst goed te doorgronden en de juiste voorbereidingen te treffen, hoef je tijdens het werk niet te improviseren. Kwaliteit en veiligheid gaan zo volledig hand in hand. 3Aanpak Om het veiligheidsbewustzijn te verhogen, heeft ExxonMobil voor al zijn fabrieken speciale programma's ontwikkeld. Een voorbeeld hiervan is de verplichte Laatste-Minuut-Risico- Analyse, vlak voordat aan een taak wordt begonnen. Zo n LMRA houdt in dat medewerkers en aannemerspersoneel verplicht stil staan bij de eventuele risico's en bij de voorwaarden voor een goede en veilige aanpak. Maatschappelijk Verslag 2008/2009 Nederland 11

12 Veiligheid is bij onze medewerkers uitgegroeid tot een tweede natuur. Andy Madden, raffinaderijdirecteur Pas daarna start de uitvoering. Om iedereen te doordringen van het belang van veilig werkgedrag en hoe dat bereikt kan worden, vinden coachende observatierondes plaats. Zo corrigeren medewerkers zichzelf en elkaar bij onveilig gedrag. Een specifiek voorbeeld van veiligheidsbewust werken is de dagstart op de oxo-alcoholen- en weekmakerfabrieken, waarbij vóór het begin van de werkdag een veiligheidsonderwerp wordt besproken. Van near misses leren we. Alle incidenten en bijna incidenten rapporteren we zorgvuldig. We vragen medewerkers en aannemers om bijna-ongelukken te rapporteren op het gebied van veiligheid, gezondheid, welzijn en milieu. Na grondig onderzoek starten we acties om de kans op daadwerkelijke ongelukken verder te verkleinen. 3Externe veiligheid Norm VCA-P In 2010 komt er een speciale veiligheidsnorm voor de petrochemie, VCA P. Deze norm stelt meer specifieke eisen aan aannemers en personeel voor het uitvoeren van werkzaamheden in petrochemische installaties. Onze fabrieken zitten vol energie en brandbare stoffen. Daar is bij het ontwerp van de installaties natuurlijk rekening mee gehouden. Bovendien verzekeren deskundige bediening en vakkundig onderhoud de veiligheid van de fabrieken. Ondanks alle voorzorgsmaatregelen hebben we samen met de regionale overheid plannen uitgewerkt om eventuele calamiteiten snel en effectief te kunnen bestrijden. Periodiek oefent het personeel met overheidsdiensten (zoals politie en brandweer). Hierbij bootsen we de reële situatie zo goed mogelijk na. Uit de veiligheidsrapporten die de bedrijfsonderdelen verplicht opstellen, blijkt dat de risico's voor de omgeving voldoende worden beheerst. 3Keurmerk voor aannemers Niet alleen de eigen werknemers, maar ook aannemers die bij ExxonMobil over de vloer komen, houden zich aan onze veiligheidsvoorschriften. We slagen erin om deze grote en gemêleerde groep externe medewerkers te laten aanhaken bij ons beleid. Aannemers die binnenkomen bij ExxonMobil moeten een geldig VCA-certificaat hebben. Deze uitputtende checklist houdt relevante aspecten op het gebied van veiligheid, gezondheid en milieu tegen het licht. 3Gezondheid De lat ligt ook hoog als het gaat om gezondheid. Het gezondheidsbeleid van ExxonMobil richt zich vooral op de preventie van beroepsziekten. In onze sector is de blootstelling aan te hoge concentraties schadelijke stoffen een reëel Security Convenant ExxonMobil heeft actief bijgedragen aan de ontwikkeling van het Security Convenant voor de Olie- en Chemiesector in Nederland. Joost Van Roost, president-directeur in de Benelux, overhandigt de ondertekende overeenkomst aan minister Cramer van VROM. Minister Van der Hoeven van Economische Zaken kijkt goedkeurend toe (mei 2008). 12 exxonmobil.nl

13 Wat te doen bij een pandemie De dreiging van een wereldwijde epidemie of pandemie is met de uitbraak van Influenza A (H1N1) reëel gebleken. Een eventuele griepexplosie zal ook Nederland treffen. Wat gebeurt er als een deel van onze maatschappij stil komt te liggen? Er zijn scenario's denkbaar dat 40 tot 45% van de beroepsbevolking uitvalt. Overheden maken plannen om de continuïteit van de vitale infrastructuur in zo'n extreme situatie te garanderen. Voorop staat onder meer dat ziekenhuizen en hulpdiensten blijven functioneren. Maar ook bedrijven hebben hierin een verantwoordelijkheid, vooral als zij onmisbare diensten leveren aan onze samenleving. ExxonMobil stelt zich tot doel de energie- en brandstofvoorziening in noodsituaties op peil te houden. Samen met andere partijen, zoals onze toeleveranciers, hebben we efficiënte scenario s ontwikkeld. gevaar. Verder hebben gehoorbescherming en ergonomie van de werkomgeving de hoogste prioriteit. Artsen, arbeidshygiënisten en verpleegkundigen werken samen om de gezondheidsrisico's in te dammen. Al onze medewerkers krijgen periodiek een oproep om zich (vrijwillig) medisch te laten onderzoeken. Daarbij ligt de nadruk op gezondheidsaspecten die met hun specifieke taken en verantwoordelijkheden te maken hebben. Om resultaten op vlak van persoonlijke veiligheid te meten, kijken we naar het totaal aantal -volgens OSHA(*)- rapporteerbare ongevallen per manuren. Dit resulteert in de zogenaamde Total Recordable Injury Rate of TRIR. De TRIR ligt inmiddels al jaren tussen 0 en 1. Sommige bedrijfsonderdelen zijn er zelfs in geslaagd een ongevallenfrequentie van nul te verwezenlijken. Dit bewijst: onze ambities zijn meer dan een wensdroom. (*: OSHA = Occupational Safety & Health Association) 3Veiligheidsconvenant Als één van de eerste petrochemische bedrijven heeft ExxonMobil aanvullende afspraken over security gemaakt met de Nederlandse regering. Bedrijven die meedoen met het Convenant Olie en (Petro-) Chemische Industrie Vitaal Security verplichten zich onder andere tot invoering van een geavanceerd security-managementsysteem. Het systeem wil het gezamenlijke veiligheidsniveau van de deelnemende bedrijven in de olie- en chemiesector upgraden. Het beoogde resultaat: minder incidenten die slachtoffers eisen en een grotere leveringszekerheid van olieproducten. ExxonMobil had ook al zitting in de werkgroep die het convenant voorbereidde en voldoet nu al aan alle vereisten die erin zijn opgenomen. Maatschappelijk Verslag 2008/2009 Nederland 13

14 Bij ExxonMobil willen ze presteren. Dat ligt ons. Luc en Rob Franssen, broers én collega s Human Resources ExxonMobil als werkgever ExxonMobil verwacht veel van zijn medewerkers. Daar staat ook veel tegenover: de primaire en secundaire arbeidsvoorwaarden zijn uitstekend. Onze werkomgeving is inspirerend en uitdagend. Als we onze mensen vragen waarom ze graag voor ons werken, komt steevast het sterke teamgevoel naar voren. Uitdagingen gaan we samen aan; we zijn collegiaal en flexibel. Wie bovengemiddeld presteert, belonen we extra. Uiteraard houden we ons aan strikte ethische normen (zie kader op pag.4). Medewerkers die zich het slachtoffer voelen van discriminatie of intimidatie, in welke vorm dan ook, kunnen een beroep doen op vertrouwenspersonen. ExxonMobil maakt ook echt werk van diversiteitsbeleid, waarbij we leren van onze wereldwijde 'best practices'. Binnen de onderneming streven we ernaar om slimmer te werken: we willen de tijd en het potentieel van onze medewerkers optimaal benutten door ons werk efficiënt te plannen en uit te voeren. Dit slim werken doet een beroep op de creativiteit, inzet en vindingrijkheid van onze medewerkers. Onze fabrieken hebben vooral hoog technisch geschoold personeel nodig. En dat niet alleen: we zoeken de besten. Het is alleen niet makkelijk om hen te vinden. In een samenleving die steeds technischer wordt, laten scholieren en studenten de exacte vakken links liggen. ExxonMobil probeert hier samen met andere industriële bedrijven iets aan te doen, onder meer via de regionale opleidingscentra. Ook in de toekomst hebben we immers nog voldoende werk voor uitblinkers. Recessie: ExxonMobil blijft werven De wereldwijde economie is sinds de zomer van 2007 sterk in beweging. Binnen de olie- en petrochemische sector sector wordt dit ook gevoeld in bijvoorbeeld de prijzen voor olie en raffinagemarges. Maar ExxonMobil investeert op de lange termijn, om de wereld voortdurend te blijven voorzien van hoogwaardige brand- en grondstoffen. De bouw van nieuwe onderdelen is bijvoorbeeld een jarenlang proces. Raffinaderijen en chemische fabrieken zijn bovendien continu-bedrijven, die voortdurend bemand moeten worden door hoog gekwalificeerde mensen. Een deel van de huidige medewerkers gaat de komende jaren met pensioen. Exxon- Mobil blijft zich dan ook inspannen om technisch talent te werven. 3Alle kanten op In de werving benadrukken we de open bedrijfscultuur en de 'matrix-structuur' van de raffinaderijen. Hierin ga je als specialist snel zelfstandig bij verschillende afdelingen aan de slag. 'Je kunt bij ExxonMobil alle kanten op', is het geluid dat we terughoren van onze professionals. We besteden dan ook veel aandacht aan opleiding en training. Zo volgen ingenieurs en andere academici een speciaal ontwikkelingsprogramma en krijgen jonge onderhoudsspecialisten trainingen, waarna zij zelfstandig complexe onderhoudsklussen uitvoeren en ook aannemerspersoneel aansturen. Veel medewerkers rouleren tussen afdelingen (job rotation) om hun veelzijdigheid te stimuleren. De meesten wisselen regelmatig van baan binnen of tussen de verschillende bedrijfsonderdelen in de Benelux. Het komt ook vaak voor dat medewerkers voor kortere of langere tijd in het buitenland werken. We steken veel tijd in het begeleiden van mensen met wie het tijdelijk wat minder gaat (zie kader). Onze integrale sociaal-medische aanpak werpt vruchten af: het ziekteverzuimcijfer bevindt zich al jaren op een laag niveau. 3Medezeggenschap ExxonMobil neemt medezeggenschap serieus. Er is één ondernemingsraad en er zijn vier onderdeelcommissies, per locatie één. Eens in de vier jaar zijn er verkiezingen; de huidige OR is in 2008 gekozen. 14 exxonmobil.nl

15 Aanwervingen (NL) p jr p jr p jr p en ouder Verloop (NL) reden beëindiging dienstverband Op eigen verzoek p Arbeidsongeschikt p p Pensionering Wederzijds goedvinden p Einde tijdelijke dienstverband p Overplaatsing % 60 % 60 % 60 % 60 % reduction reduction reduction reduction reduction in the number of spills greater than one barrel since 2001 in the number of spills greater than one barrel since 2001 in the number of spills greater than one barrel since 2001 Wereldwijd werkten op 31 december mensen bij ExxonMobil. 2% hiervan, ongeveer 1600 medewerkers, is in dienst bij de Nederlandse in the number in the number of spills greater of spills greater tak van ons concern. than one barrel than one barrel since 2001 since 2001 Het afgelopen jaar hebben we met elkaar verschillende onderwerpen besproken, zoals de verkoop van de Ester-fabriek in Amsterdam en van ons aandeel in het brandstofdepot in Zwolle. Op het gebied van human resources hebben we inzichten uitgewisseld over het beoordelingssysteem en het herplaatsingsbeleid van ExxonMobil. De beoordeling van alle personeelsleden gaan we voortaan standaardiseren en we nemen de wensen en mogelijkheden op voor nationale en internationale mobiliteit. Met de ondernemingsraad hebben we ook afgesproken dat we bij herstructurering zoveel mogelijk kiezen voor interne herplaatsing. Deze afspraken hebben we vastgelegd in een sociaal plan. Hulpverlening Alle medewerkers van ExxonMobil en hun gezinsleden kunnen bij emotionele of psychologische problemen privé of op het werk gratis een beroep doen op een speciaal programma. Onafhankelijke consulenten voeren dit Employee Health Advisory Program (EHAP) uit. Medewerkers kunnen gebruikmaken van EHAP zonder zich zorgen te hoeven maken over loopbaan of carrièremogelijkheden. Maatschappelijk Verslag 2008/2009 Nederland 15

16 Wij willen graag iets terug doen voor de gemeenschap waarin wij werken en wonen. Bart Vermeulen, manager externe betrekkingen Sponsoring en donaties Betrokken bij de samenleving Een succesvolle onderneming toont juist in deze tijd haar betrokkenheid door maatschappelijke doelen te steunen. Wereldwijd schenkt Exxon- Mobil ongeveer 225 miljoen dollar aan goede doelen, waaronder gezondheidsprojecten in Afrika, onderwijsinitiatieven voor meisjes en opleidingen in exacte vakken. We versterken graag het maatschappelijk bewustzijn van onze mensen en stimuleren dan ook medewerkers die vrijwilligerswerk doen bij een maatschappelijke organisatie. Daarom hebben wij in 2008 een Vrijwilligersfonds ingesteld, waarmee activiteiten van organisaties waarvoor onze medewerkers zich vrijwillig inzetten, financiële steun kunnen krijgen. Daarnaast hebben we in de afgelopen periode bijgedragen aan verschillende sociale en culturele projecten in Nederland. 3Welke maatschappelijke doelen? We schonken euro aan The Drive Against Malaria. Deze Nederlands-Britse organisatie strijdt tegen malaria in moeilijk bereikbare gebieden in Afrika. Gezinnen in Kameroen, Angola en Congo krijgen geïmpregneerde muskietennetten en medicijnen. Malaria is doodsoorzaak nummer één in Afrika. Jaarlijks sterft bijvoorbeeld in Kameroen 57% van de kinderen onder de vijf jaar aan de ziekte. The Drive Against Malaria doet daar iets aan met goede voorlichting, de distributie van levensreddende netten en effectieve medicijnen. ExxonMobil was ook hoofdsponsor van de Geotruck, een rijdend interactief mobiel leslokaal annex laboratorium dat scholieren wegwijs maakte in de wereld van de geologie. De Geotruck was een initiatief van de faculteit Geowetenschappen van de Universiteit Utrecht in samenwerking met TNO. Meer dan 17 duizend leerlingen uit Nederland konden in de Geotruck aan de slag gaan met het spel Earth Quest, een spannend, uitdagend én leerzaam spel, dat scholieren bewust maakte en informeerde over thema s als klimaatverandering, energievoorziening, bevolkingsvraagstukken en natuurrampen. In Breda hebben we een project voor dak- en thuislozen gesteund. In de buurt van ons Benelux-hoofdkantoor in Breda is de Stichting Maatschappelijke Opvang (SMO) actief. Medewerkers van de SMO bieden dak- en thuislozen onderdak en begeleiden hen naar een beter bestaan. Met dagbesteding zoals schoonmaak, tuin- en plantsoenonderhoud en het verzamelen van zwerfafval. Voor deze laatste activiteit had de stichting behoefte aan een vervoermiddel. Dankzij de donatie van ExxonMobil kunnen voormalige Bredase daklozen nu gebruikmaken van een stationwagen met aanhanger voor gereedschap. 16 exxonmobil.nl

17 Ons sponsorbeleid Sponsoring en donaties hebben tot doel de reputatie van ExxonMobil als verantwoord lid van de gemeenschap te versterken. We stellen daarom een aantal voorwaarden, voordat we een organisatie financieel steunen. De aanvrager moet van onbesproken gedrag zijn en een verantwoord financieel beleid voeren. ExxonMobil wil niet in verband gebracht worden met politieke of godsdienstige stromingen. En instanties met winstoogmerk krijgen geen financiële steun. Thema's waar ExxonMobil zich primair mee wil verbinden zijn: veiligheid, gezondheid, milieu, onderwijs en vrijwilligerswerk. De donaties komen bij voorkeur ten goede aan de regio waar ExxonMobil belangrijke vestigingen heeft. Daarnaast steunen eigenaren of managers van de Esso-tankstations regelmatig lokale initiatieven. Maatschappelijk Verslag 2008/2009 Nederland 17

18 RCorps 56/52,441pt Corps 12,5/11,339pt HelLT Pro 45 Light Ook in de omgeving van onze productievestigingen tonen we ons graag een goede buur. Zo hebben wij het schoolschaatsen op het IJsplein in Spijkenisse gesponsord, een kunstijsbaan voor de wintermaanden. Op kosten van ExxonMobil kunnen scholen hun leerlingen er gratis laten schaatsen. Wij zijn ook hoofdsponsor van het jaarlijkse Spijkenisse Festival en de Politietriatlon Spijkenisse. Een ander goed doel waarmee wij ons hebben verbonden, is Hospice De Waterlelie, eveneens in Spijkenisse. Dit is een opvanghuis voor patiënten in de laatste fase van hun leven. Familieleden die deze mensen verzorgen, hebben veel baat bij een training in stervensbegeleiding. ExxonMobil heeft financieel bijgedragen aan het trainen van medewerkers in het uitoefenen van hun vaak moeilijke taken. Aan de andere kant van de levenscyclus staan de pasgeboren baby s op de kraamafdeling van het WeelBethesda Ziekenhuis in Dirksland. In het kader van een in 2008 gehouden veiligheidsactie werd een bedrag beschikbaar gesteld voor een maatschappelijk doel in de regio Rotterdam. De stichting Vrienden van Ziekenhuis Dirksland werd uitgekozen als bestemming. Dankzij deze bijdrage slapen tien baby's in nieuwe wiegjes. Verderop in Nederland, in de omgeving van onze verpakkingsfoliefabriek in Kerkrade, doneerden we ter gelegenheid van het vijftienjarig bestaan van de fabriek euro sponsorgeld onder lokale goede doelen, van de muziekschool tot de dierenambulance. De gemeente Kerkrade kon bovendien op onze kosten een defibrillator aanschaffen. Veilig verbouwen Als lid van een zangkoor raakte Adri van Hulst betrokken bij de grondige verbouwing van een voormalig kerkgebouw naar een muziektheater en cultureel centrum in Rozenburg, de buurgemeente van ExxonMobil s Oxo-Alcoholen-Fabriek. Het theater wordt gebruikt door voor vijf samenwerkende culturele verenigingen. Om kosten te besparen werd de verbouwing zoveel mogelijk uitgevoerd voor vrijwilligers. Adri lette tijdens de werkzaamheden ook op veiligheid. Ik heb bijvoorbeeld voor gesteld een steiger zodanig aan te passen dat de zijwaartse stabiliteit op de basis werd gewaarborgd. Zo doen we dat op het werk ook. Maar daarmee waren wel extra kosten gemoeid. Dankzij de bijdrage uit het vrijwilligersfonds konden we deze aanpassing betalen. 18 exxonmobil.nl

19

20 Maatschappelij k Verslag 2008/2009 Nederland Het Maatschappelijk Verslag 2008/2009 is een uitgave van ExxonMobil. Teksten Textuur Tilburg Samenstelling en redactie Benelux Public Affairs Produktie & realisatie GPB, Leiderdorp 2009: Esso Nederland B.V. Graaf Engelbertlaan DS Breda Dit maatschappelijk verslag is gedrukt op 100% FSC-papier

Maatschappelijk Verslag 2008/2009. België

Maatschappelijk Verslag 2008/2009. België Maatschappelijk Verslag 2008/2009 België Inhoud 1. Woord Vooraf Joost Van Roost, president ExxonMobil Benelux 03 2. Wie zijn wij? Meer dan Esso-tankstations 04 3. Milieu Protect tomorrow. Today. 06 4.

Nadere informatie

Veiligheid. voor alles

Veiligheid. voor alles Veiligheid voor alles Voor BASF Nederland, locatie De Meern betekent veiligheid: alles in het werk stellen om te voorkomen dat er iets mis gaat. In deze brochure leest u hoe we dat doen. Veiligheid is

Nadere informatie

Energie. Uitdaging voor iedereen. Prioriteit voor ons.

Energie. Uitdaging voor iedereen. Prioriteit voor ons. Energie. Uitdaging voor iedereen. Prioriteit voor ons. Maatschappelijk Verslag 2005/2006 2 Joost Van Roost Woord vooraf Om te overleven en vooruit te komen heeft de mensheid energie nodig. Dat geldt voor

Nadere informatie

ExxonMobil SHE beleid

ExxonMobil SHE beleid ExxonMobil SHE beleid Samen werken aan Veiligheid Contractors én eigen personeel VOMI Themamiddag Veiligheid Focus op Veiligheid! Delta hotel, Vlaardingen, 12 oktober 2010 Ton Jeen, Environmental Advisor

Nadere informatie

Biomassa. Pilaar in de energietransitie. Uitgangspunt voor de biobased economie

Biomassa. Pilaar in de energietransitie. Uitgangspunt voor de biobased economie Biomassa Pilaar in de energietransitie en Uitgangspunt voor de biobased economie Klimaatverandering: onze uitdaging Onze opdracht om er snel en écht iets aan te gaan doen Overeenstemming: er moet wat gebeuren!

Nadere informatie

Hengelo, april 2013. 02 Gedragscode Twence

Hengelo, april 2013. 02 Gedragscode Twence Gedragscode Twence Twence in Hengelo is een (inter)nationale speler op de markt van grondstoffen en duurzame energie met hoogwaardige verwerking van afvalstromen en biomassa. Met innovatieve technieken

Nadere informatie

Wij brengen energie. Waar mensen licht en warmte nodig hebben

Wij brengen energie. Waar mensen licht en warmte nodig hebben Wij brengen energie Waar mensen licht en warmte nodig hebben Energie in goede banen De beschikbaarheid van energie bepaalt in grote mate hoe we leven: hoe we wonen, werken, produceren en ons verplaatsen.

Nadere informatie

Beleidsplan MVO 2015-2017

Beleidsplan MVO 2015-2017 Beleidsplan MVO 2015-2017 CB Concreet Duurzaam April 2015 Inleiding Maatschappelijk verantwoord ondernemen (MVO) speelt een belangrijke rol binnen de prestatie- en groeistrategie van Cementbouw. Als een

Nadere informatie

ENERGIE-INFRASTRUCTUUR IN HET ROTTERDAMSE HAVENGEBIED. Maart 2019

ENERGIE-INFRASTRUCTUUR IN HET ROTTERDAMSE HAVENGEBIED. Maart 2019 ENERGIE-INFRASTRUCTUUR IN HET ROTTERDAMSE HAVENGEBIED Maart 2019 Inleiding De concentratie van industrie in de Rotterdamse haven is een goede uitgangspositie voor het doen slagen van de energietransitie:

Nadere informatie

Docentenvel opdracht 19 (campagne voor een duurzame wereld en een samenwerkend Europa)

Docentenvel opdracht 19 (campagne voor een duurzame wereld en een samenwerkend Europa) Docentenvel opdracht 19 (campagne voor een duurzame wereld en een samenwerkend Europa) Lees ter voorbereiding onderstaande teksten. Het milieu De Europese Unie werkt aan de bescherming en verbetering van

Nadere informatie

Horizontale planning - integratie in de gehele olie-en gas supply chain

Horizontale planning - integratie in de gehele olie-en gas supply chain Managementsamenvatting Horizontale planning - integratie in de gehele olie-en gas supply chain Neem planningsbesluiten voor maximale winst, meer veiligheid en minimalenadelige gevolgen voor het milieu

Nadere informatie

Emissies door de zeescheepvaart,

Emissies door de zeescheepvaart, Indicator 26 maart 2019 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link [1] bekijken. Het betreft hier de feitelijke

Nadere informatie

Gids voor werknemers. Rexel, Building the future together

Gids voor werknemers. Rexel, Building the future together Gids voor werknemers Rexel, Building the future together Editorial Beste collega s, De wereld om ons heen verandert snel en biedt ons nieuwe uitdagingen en kansen. Aan ons de taak om effectievere oplossingen

Nadere informatie

Beleggen in de toekomst. de kansen van beleggen in klimaat en milieu

Beleggen in de toekomst. de kansen van beleggen in klimaat en milieu Beleggen in de toekomst de kansen van beleggen in klimaat en milieu Angst voor de gevolgen? Stijging van de zeespiegel Hollandse Delta, 6 miljoen Randstedelingen op de vlucht. Bedreiging van het Eco-systeem

Nadere informatie

ExxonMobil. in Nederland

ExxonMobil. in Nederland ExxonMobil in Nederland 02 Inhoudsopgave Wie zijn wij? 04 Energie 06 Onze vestigingen 08 Veiligheid & gezondheid 14 Milieu 16 Maatschappelijke betrokkenheid 20 03 Woord Vooraf Als grootste beursgenoteerde

Nadere informatie

EXXONMOBIL IN NEDERLAND

EXXONMOBIL IN NEDERLAND 24 EXXONMOBIL IN NEDERLAND ExxonMobil in Nederland is een uitgave van ExxonMobil Teksten Textuur, Tilburg Samenstelling en redactie Benelux Public Affairs Produktie en realisatie GPB Media, Leiderdorp

Nadere informatie

NSG Group Gedragscode voor leveranciers

NSG Group Gedragscode voor leveranciers Inleiding NSG Group Gedragscode voor leveranciers Het doel van NSG Group is om op professioneel, juridisch en ethisch vlak de hoogst mogelijke wereldwijde reputatie te genieten voor de manier waarop wij

Nadere informatie

VNPI. Energie, transport en de Nederlandse petroleumindustrie

VNPI. Energie, transport en de Nederlandse petroleumindustrie VNPI Energie, transport en de Nederlandse petroleumindustrie Onderscheid en gemeenschappelijkheid 2 Sinds 1999 is de Vereniging Nederlandse Petroleum Industrie (VNPI) actief als belangenbehartiger en woordvoerder

Nadere informatie

MVO gedragscode gavilar B.V.

MVO gedragscode gavilar B.V. PAGINA 1 MVO gedragscode B.V. Documentgegevens Bedrijf Adres Opgesteld Gecontroleerd Akkoord : B.V. : Kamerlingh Onnesweg 63, 3316 GK Dordrecht : R. ten Hove : QHSE-coördinator : P. Klijs : Operations

Nadere informatie

Intersteno Ghent 2013- Correspondence and summary reporting

Intersteno Ghent 2013- Correspondence and summary reporting Intersteno Ghent 2013- Correspondence and summary reporting DUTCH Wedstrijd Correspondentie en notuleren De wedstrijdtekst bevindt zich in de derde kolom van de lettergrepentabel in art. 19.1 van het Intersteno

Nadere informatie

B-85 Green Deal verduurzamen dierenbeschermingcentra

B-85 Green Deal verduurzamen dierenbeschermingcentra B-85 Green Deal verduurzamen dierenbeschermingcentra Partijen: 1. De Minister van Economische Zaken, Landbouw en Innovatie, de heer drs. M.J.M. Verhagen en de Staatssecretaris van Infrastructuur en Milieu,

Nadere informatie

PK Benelux BV. Plan van aanpak maatschappelijk verantwoord ondernemen

PK Benelux BV. Plan van aanpak maatschappelijk verantwoord ondernemen PK Benelux BV Plan van aanpak maatschappelijk verantwoord ondernemen INLEIDING Dit Plan van aanpak gaat over maatschappelijk verantwoord onderrnemen en Maatschappelijk verantwoord inkopen (ook wel duurzaam

Nadere informatie

gedragscode voor leveranciers van Quintiles

gedragscode voor leveranciers van Quintiles gedragscode voor leveranciers van Quintiles 2 Quintiles maakt zich sterk voor duurzame zakelijke praktijken. Op basis van internationaal erkende normen, is deze gedragscode voor leveranciers ( Code ) gericht

Nadere informatie

Zo gaan we om met de maatschappij. Deelcode 4

Zo gaan we om met de maatschappij. Deelcode 4 Zo gaan we om met de maatschappij Deelcode 4 x Zo gaan we om met de maatschappij We helpen de maatschappij door mensen te verbinden We gaan verantwoord om met mensen, middelen en milieu Inhoud: 1. Algemeen

Nadere informatie

Rol energiedragers binnen de Nederlandse energievoorziening

Rol energiedragers binnen de Nederlandse energievoorziening Indicator 12 februari 2013 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link [1] bekijken. Energie speelt een cruciale

Nadere informatie

V.C.A. belang voor de industrie. Koen Bollaerts Nationaal Adviseur Preventie & Kwaliteit Antwerpen 27 oktober 2009

V.C.A. belang voor de industrie. Koen Bollaerts Nationaal Adviseur Preventie & Kwaliteit Antwerpen 27 oktober 2009 V.C.A. belang voor de industrie Koen Bollaerts Nationaal Adviseur Preventie & Kwaliteit Antwerpen 27 oktober 2009 Koen Bollaerts Veiligheidskundige niveau 1 15 jaar ervaring met veiligheid en kwaliteit

Nadere informatie

Energie: inleiding en beleid Gepubliceerd op Compendium voor de Leefomgeving (

Energie: inleiding en beleid Gepubliceerd op Compendium voor de Leefomgeving ( Indicator 11 augustus 2010 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link [1] bekijken. Energiedragers De economie

Nadere informatie

GEDRAGSCODE INVERKO N.V. December 2014

GEDRAGSCODE INVERKO N.V. December 2014 GEDRAGSCODE INVERKO N.V. December 2014 1 Gedragscode Inverko N.V. Inhoudsopgave 1. Inleiding 2. Doelstellingen 3. Stakeholders 4. Naleving van wet- en regelgeving 5. Werkklimaat 6. Integer handelen van

Nadere informatie

Algemene Gedragscode voor Toeleveranciers

Algemene Gedragscode voor Toeleveranciers Algemene Gedragscode voor Toeleveranciers RBW-621-L Algemene Gedragscode voor Toeleveranciers Januari 2014 Pagina 1 van 6 Algemene Gedragscode voor Toeleveranciers 1. Missie Koninklijke Boskalis Westminster

Nadere informatie

Principes voor gedrag door de onderneming

Principes voor gedrag door de onderneming Uitgegeven september 2005 Gereviseerd april 2012 Gereviseerd oktober 2017 Principes voor gedrag door de onderneming Epson vervult haar sociale verantwoordelijkheid door te handelen in lijn met de onderstaande

Nadere informatie

Nuon Helianthos. Een doorbraak in zonne-energie.

Nuon Helianthos. Een doorbraak in zonne-energie. Nuon Helianthos Een doorbraak in zonne-energie. 2 Nuon Helianthos Een doorbraak in zonne-energie. Nuon Helianthos 3 Een duurzame samenleving staat hoog op de politieke en maatschappelijke agenda. Een wezenlijke

Nadere informatie

Duurzaam creëren van waarde. Onze Werkmethoden. Onze waarden. Onze bedrijfsprincipes

Duurzaam creëren van waarde. Onze Werkmethoden. Onze waarden. Onze bedrijfsprincipes Onze Werkmethoden Samen met Onze Bedrijfsprincipes en Onze Waarden vormen ze de basis voor onze processen. Onze Werkmethoden beschrijft hoe wij onze middelen omzetten in resultaten. Wij begeleiden u in

Nadere informatie

Xylem Inc. Ombudsmanprogramma voor leveranciers.

Xylem Inc. Ombudsmanprogramma voor leveranciers. Xylem Inc. Ombudsmanprogramma voor leveranciers. Het richtlijnprincipe bij Xylem Inc. is onze gedragscode (de Xylem gedragscode). De gedragscode geldt ook voor onze leveranciers bij hun zaken met Xylem

Nadere informatie

GEDRAGSCODE ALUMEXX N.V. d.d. 1 maart 2018

GEDRAGSCODE ALUMEXX N.V. d.d. 1 maart 2018 GEDRAGSCODE ALUMEXX N.V. d.d. 1 maart 2018 1 Gedragscode Alumexx N.V. Inhoudsopgave 1. Inleiding 2. Doelstellingen 3. Stakeholders 4. Naleving van wet- en regelgeving 5. Werkklimaat 6. Integer handelen

Nadere informatie

Duurzaam van nature. bakstenen met een warm hart

Duurzaam van nature. bakstenen met een warm hart Duurzaam van nature Caprice. Het hart op de juiste plaats Caprice is een groeiend en onafhankelijk familiebedrijf, gespecialiseerd in de productie van bakstenen voor de woning- en utiliteitsbouw. Een veelzijdig

Nadere informatie

Kuwait Petroleum Europoort, Q8KPE

Kuwait Petroleum Europoort, Q8KPE SPREEKBEURT 1/8 Kuwait Petroleum Europoort, Q8KPE Q8KPE is gelegen in Rotterdam Europoort. De locatie Europoort heeft de grootste haven ter wereld waar veel producten worden gemaakt en verhandeld. Voor

Nadere informatie

Praktijk Voorbeeld nº 1

Praktijk Voorbeeld nº 1 1. Bedrijfs ID Naam van het bedrijf: Praktijk Voorbeeld nº 1 Van Dorp installaties bv Sector: Technische installaties Core Business / Belangrijkste Brandpreventie, technische ondersteuning, klimaatbeheersing

Nadere informatie

Duurzaamheid. De voordelen van blikverpakkingen

Duurzaamheid. De voordelen van blikverpakkingen Duurzaamheid De voordelen van blikverpakkingen Duurzaamheid Duurzaamheid is één van de belangrijke aandachtspunten van het bedrijfsleven. Deze brochure is een initiatief van EMPAC, de organisatie van de

Nadere informatie

Milieumanagementsysteem Avebe Foxhol

Milieumanagementsysteem Avebe Foxhol Milieumanagementsysteem Avebe Foxhol april 2017 2 Voorwoord Avebe wil continuïteit bieden voor haar leden en medewerkers door op een duurzame, kostenbewuste en innovatieve manier te werken. We werken elke

Nadere informatie

Algemene Beleidsuitgangspunten

Algemene Beleidsuitgangspunten Shell International B.V. 2010 Deze publicatie, of onderdelen daarvan, mogen niet worden vermenigvuldigd of openbaar gemaakt zonder toestemming van Shell International B.V. Deze toestemming zal onder normale

Nadere informatie

Alles van waarde beschermen en behouden

Alles van waarde beschermen en behouden Alles van waarde beschermen en behouden Rond 2050 wonen er zo n 9 miljard mensen op onze aarde. De vraag naar water, mais, olie en metaal zal dan ook drastisch toenemen. Onze aarde is niet onuitputtelijk,

Nadere informatie

ALGEMENE BELEIDSUITGANGSPUNTEN VAN SHELL

ALGEMENE BELEIDSUITGANGSPUNTEN VAN SHELL ALGEMENE BELEIDSUITGANGSPUNTEN VAN SHELL De Algemene Beleidsuitgangspunten van Shell bepalen de wijze waarop de afzonderlijke tot de Shell Groep* behorende Maatschappijen hun bedrijf uitoefenen. * Royal

Nadere informatie

Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen Duurzaam ondernemen

Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen Duurzaam ondernemen Duurzaam ondernemen Duurzaam ondernemen is voor GHEYS het nastreven van zowel een gezond bedrijfsrendement, als het benutten van kansen bij alle bedrijfsbeslissingen om een positieve bijdrage te leveren

Nadere informatie

Wilt u uw producten en processen slimmer, veiliger en efficiënter maken?

Wilt u uw producten en processen slimmer, veiliger en efficiënter maken? you make it work Wilt u uw producten en processen slimmer, veiliger en efficiënter maken? ERIKS levert werktuigbouwkundige componenten in alle industriële sectoren. Maar we gaan verder dan dat. Als specialist

Nadere informatie

De toekomst voorbereiden

De toekomst voorbereiden Het milieu beschermen. Afdrukken dit document alleen indien nodig De toekomst voorbereiden Partner in duurzaam vertrouwen SPIE is Europees leider wat betreft diensten in de domeinen van elektriciteit,

Nadere informatie

Emissie inventaris 2018

Emissie inventaris 2018 Emissie inventaris 2018 Versie 2018.1 Datum: 11-01-2019 Inhoudsopgave 1. Inleiding 3 2. Bedrijfsvoering 4 2.1 Bedrijfssamenvatting 4 2.3 Verantwoordelijkheid 4 3. Scope 5 4. Energiestromen 6 4.1 Energiestromen

Nadere informatie

Wie zijn wij? Esso brandstoffen. Eigen tankstations. Brandstoffen. Strategische voorraad tot 23 miljoen liter. Levering binnen uur

Wie zijn wij? Esso brandstoffen. Eigen tankstations. Brandstoffen. Strategische voorraad tot 23 miljoen liter. Levering binnen uur Welkom In 1948 begonnen in Groot-Ammers Smeermiddelen Brandstoffen Wie zijn wij? Esso brandstoffen Eigen tankstations Strategische voorraad tot 23 miljoen liter Levering binnen 24-48 uur Eigen logistiek

Nadere informatie

De waarde van stadswarmte. Hoe komt de prijs tot stand?

De waarde van stadswarmte. Hoe komt de prijs tot stand? De waarde van stadswarmte Hoe komt de prijs tot stand? De waarde van stadswarmte 3 Hoe komt de prijs tot stand? De energierekening is voor vrijwel iedereen een belangrijk onderdeel van de maandelijkse

Nadere informatie

Helmonds Energieconvenant

Helmonds Energieconvenant Helmonds Energieconvenant Helmondse bedrijven slaan de handen ineen voor een duurzame en betrouwbare energievoorziening. Waarom een energieconvenant? Energie is de drijvende kracht Energie is de drijvende

Nadere informatie

Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen

Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen 2014 Van verbruik naar gebruik Pagina 1 van 6 Inleiding: Voor u ligt het MVO beleid van Hef & Hijs Nederland. Maatschappelijk Verantwoord en Duurzaam Ondernemen is

Nadere informatie

HCI is een toonaangevende dienstverlener op het gebied van industriële services.

HCI is een toonaangevende dienstverlener op het gebied van industriële services. Algemene gedragscode voor toeleveranciers 1. Missie HCI is een toonaangevende dienstverlener op het gebied van industriële services. Onze activiteiten zijn gericht op industriële reiniging, uitvoering

Nadere informatie

Ketenanalyse project Kluyverweg. Oranje BV. www.oranje-bv.nl. Conform de CO 2 -Prestatieladder 3.0. Versie : Versie 1.0 Datum : 10-11-2015

Ketenanalyse project Kluyverweg. Oranje BV. www.oranje-bv.nl. Conform de CO 2 -Prestatieladder 3.0. Versie : Versie 1.0 Datum : 10-11-2015 Ketenanalyse project Kluyverweg Oranje BV Conform de CO 2 -Prestatieladder 3.0 Versie : Versie 1.0 Datum : 10-11-2015 Handtekening autoriserend verantwoordelijk manager Autorisatiedatum: 3-12-2015 Naam

Nadere informatie

Fietsen scoort voor een beter klimaat. www.fietsenscoort.nl

Fietsen scoort voor een beter klimaat. www.fietsenscoort.nl Fietsen scoort voor een beter klimaat www.fietsenscoort.nl Fietsen Scoort voor een beter klimaat Fietsen Scoort voor een beter klimaat is een landelijke campagne die het fietsen naar het werk stimuleert.

Nadere informatie

Demand Side Response in de praktijk

Demand Side Response in de praktijk Demand Side Response in de praktijk Verbeter uw bedrijfsresultaten Productreeks September 2017 De kracht van Demand Side Response Prestaties verbeteren Met Demand Side Response optimaliseert u het operationele

Nadere informatie

Duurzame. warmte in uw bedrijf. Tot maar liefst 75% minder CO 2 -uitstoot vergeleken met warmte uit gas. Warmte van HVC comfortabel en duurzaam

Duurzame. warmte in uw bedrijf. Tot maar liefst 75% minder CO 2 -uitstoot vergeleken met warmte uit gas. Warmte van HVC comfortabel en duurzaam Duurzame warmte in uw bedrijf Tot maar liefst 75% minder CO 2 -uitstoot vergeleken met warmte uit gas Warmte van HVC comfortabel en duurzaam Warmte van HVC: slim, schoon en zorgeloos Als ondernemer moet

Nadere informatie

De Drievoudige Bottom Line, een noodzakelijke economische innovatie

De Drievoudige Bottom Line, een noodzakelijke economische innovatie De Drievoudige Bottom Line, een noodzakelijke economische innovatie Feike Sijbesma, CEO Royal DSM In de loop der tijd is het effect van bedrijven op de maatschappij enorm veranderd. Vijftig tot honderd

Nadere informatie

Duurzame. warmte in huis. Tot maar liefst 75% minder CO 2 -uitstoot vergeleken met warmte uit gas. Warmte van HVC comfortabel en duurzaam

Duurzame. warmte in huis. Tot maar liefst 75% minder CO 2 -uitstoot vergeleken met warmte uit gas. Warmte van HVC comfortabel en duurzaam Duurzame warmte in huis Tot maar liefst 75% minder CO 2 -uitstoot vergeleken met warmte uit gas Warmte van HVC comfortabel en duurzaam Warmte van HVC: slim, schoon en zorgeloos Een betrouwbare verwarming

Nadere informatie

100% groene energie. uit eigen land

100% groene energie. uit eigen land 100% groene energie uit eigen land Sepa green wil Nederland op een verantwoorde en transparante wijze van energie voorzien. Dit doen wij door gebruik te maken van duurzame energieopwekking van Nederlandse

Nadere informatie

Artikel Chemie Magazine VNCI BASF reductie lachgas emissies Cursief rode tekst maakt geen deel uit van het artikel Max 1200 woorden

Artikel Chemie Magazine VNCI BASF reductie lachgas emissies Cursief rode tekst maakt geen deel uit van het artikel Max 1200 woorden Artikel Chemie Magazine VNCI BASF reductie lachgas emissies Cursief rode tekst maakt geen deel uit van het artikel Max 1200 woorden Titel: Subtitel: Een win-win situatie Vlaamse Kyoto-doelstelling komt

Nadere informatie

emissie broeikasgassen

emissie broeikasgassen Eco-efficiëntie van de industrie D index (=1) 12 11 1 9 8 7 6 5 21 22 23 24 26 27 26 bruto toegevoegde waarde totaal energiegebruik emissie fijn stof (M 2,5 ) emissie broeikasgassen emissie ozonprecursoren

Nadere informatie

Mantelzorg, waar ligt de grens?

Mantelzorg, waar ligt de grens? Mantelzorg, waar ligt de grens? CDA Talentacademie 2014-2015 Anita Relou Wat is volgens het christendemocratisch gedachtengoed de grens van mantelzorg. Inleiding 2015. Een jaar met veel veranderingen in

Nadere informatie

Michael Balmes Lüder Vollers Christian Vollers Matijs Brand

Michael Balmes Lüder Vollers Christian Vollers Matijs Brand Onze Bedrijfsmissie In een wereld die permanent en steeds sneller verandert, vormt onze visie een kompas voor het bedrijfsdoel en de fundamentele waarden van de Vollers groep. Ze brengt onze bedrijfsfilosofie

Nadere informatie

PEOPLE STAKEHOLDER(S) PEOPLE STAKEHOLDER(S)

PEOPLE STAKEHOLDER(S) PEOPLE STAKEHOLDER(S) Nr. ISO 26000 Indicator MVO Kernthema II: Arbeidsomstandigheden en volwaardig werk Stakeholder(s) Meten Uitvoering Voldoet Ja/Nee Doelstelling 2018 Paragraaf (Paragraaf 6.4) 1 6.4.1 Werkgelegenheid Safety

Nadere informatie

Hero Benelux. Natuurlijk maatschappelijk verantwoord!

Hero Benelux. Natuurlijk maatschappelijk verantwoord! Hero Benelux. Natuurlijk maatschappelijk verantwoord! Milieubewuste inkoop Hero Benelux breidt haar inspanningen voor een duurzame inkoop van grondstoffen verder uit. We letten daarbij niet alleen op kwaliteit.

Nadere informatie

Supplier Code of Conduct. Samen op weg naar een succesvolle, uitdagende en duurzame toekomst

Supplier Code of Conduct. Samen op weg naar een succesvolle, uitdagende en duurzame toekomst Supplier Code of Conduct Samen op weg naar een succesvolle, uitdagende en duurzame toekomst Bij Kramp gaan we voor zakelijk succes op de lange termijn. Daarbij voelen we een sterke verantwoordelijkheid

Nadere informatie

Burdock, the standard in project management, recruitment & consultancy. Continuous effort is our standard

Burdock, the standard in project management, recruitment & consultancy. Continuous effort is our standard Burdock, the standard in project management, recruitment & consultancy Continuous effort is our standard Burdock lost kennis- en capaciteitsvraagstukken op bij opdrachtgevers in de civiele techniek, infrastructuur,

Nadere informatie

Een passie voor zorg. Een partner voor u.

Een passie voor zorg. Een partner voor u. Een passie voor zorg. Een partner voor u. Linde Healthcare Benelux De Keten 7, 5651 GJ Eindhoven Tel. +31.40.2825825, Fax +31.40.2816875 info.healthcare.nl@linde.com, www.linde-healthcare.nl 1100_004 (0713/1500)

Nadere informatie

Het Wie, Wat en Hoe vanwelzorg in 2012

Het Wie, Wat en Hoe vanwelzorg in 2012 Het Wie, Wat en Hoe vanwelzorg in 2012 En hoe de puzzelstukjes Of hoe de puzzelstukjes precies in elkaar precies passen in elkaar passen Onze Visie Wie we willen zijn in 2012 1 1 Als marktleider in het

Nadere informatie

Duurzame biomassa. Een goede stap op weg naar een groene toekomst.

Duurzame biomassa. Een goede stap op weg naar een groene toekomst. Duurzame biomassa Een goede stap op weg naar een groene toekomst. Nuon Postbus 4190 9 DC Amsterdam, NL Spaklerweg 0 1096 BA Amsterdam, NL Tel: 0900-0808 www.nuon.nl Oktober 01 Het groene alternatief Biomassa

Nadere informatie

WKO in duurzame gebiedsontwikkeling case Westland Ir. Marion Bakker SenterNovem 030 2393677 m.m.c.bakker@senternovem.nl

WKO in duurzame gebiedsontwikkeling case Westland Ir. Marion Bakker SenterNovem 030 2393677 m.m.c.bakker@senternovem.nl WKO in duurzame gebiedsontwikkeling case Westland Ir. Marion Bakker SenterNovem 030 2393677 m.m.c.bakker@senternovem.nl 12-11-2007Sheet nummer 1 Ontwikkelingen wereldwijd Heeft de Al Gore film impact?

Nadere informatie

Duurzaamheid en Responsible Care

Duurzaamheid en Responsible Care Duurzaamheid en Responsible Care Verbond van Handelaren in Chemische producten Maart 2017 Samenvatting ESG Om te komen tot een meer duurzame wereld, vraagt het VHCP aandacht voor ESGfactoren Hoofdthema

Nadere informatie

Wijzer worden van Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen

Wijzer worden van Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen De Meeuw Nederland Industrieweg 8 Postbus 18 5688 ZG Oirschot T +31 (0)499 57 20 24 F +31 (0)499 57 46 05 info@demeeuw.com www.demeeuw.com De Meeuw en MVO Wijzer worden van Maatschappelijk Verantwoord

Nadere informatie

Ab Arbo-advisering i en duurzaamheid + MVO

Ab Arbo-advisering i en duurzaamheid + MVO Ab Arbo-advisering i en duurzaamheid + MVO Esther Loozen Atze Boerstra (Stanley Kurvers) NvvA Symposium 2010 1 Programma Introductie door Esther Loozen Korte inleiding over duurzaamheid+ MVO door Atze

Nadere informatie

Rapportage VHG MVO Wijzer

Rapportage VHG MVO Wijzer Rapportage VHG MVO Wijzer Aardoom Hoveniers B.V. 9 april 202 Gegenereerd op 9-04-202 - pagina van 0 voor Aardoom Hoveniers B.V. Rapportage VHG MVO Wijzer Aardoom Hoveniers B.V. Maatschappelijk verantwoord

Nadere informatie

Curaçao Carbon Footprint 2015

Curaçao Carbon Footprint 2015 Willemstad, March 2017 Inhoudsopgave Inleiding 2 Methode 2 Dataverzameling 3 Uitstoot CO2 in 2010 3 Uitstoot CO2 in 2015 4 Vergelijking met andere landen 5 Central Bureau of Statistics Curaçao 1 Inleiding

Nadere informatie

Facts & Figures 2012»

Facts & Figures 2012» Facts & Figures 2012» Feiten en cijfers over de chemische industrie in Nederland - 2012 Nederland heeft een gunstig vestigingsklimaat voor de chemische industrie, omdat hiervoor de juiste randvoorwaarden

Nadere informatie

Laat uw medewerkers excelleren

Laat uw medewerkers excelleren Laat uw medewerkers excelleren LivingFacility realiseert en regisseert integraal facilitair management in grote kantooromgevingen en voor organisaties die actief zijn op meerdere locaties. Wij combineren

Nadere informatie

Energie voor morgen, vandaag bij GTI

Energie voor morgen, vandaag bij GTI Energie voor morgen, vandaag bij GTI Jet-Net docentendag 5 juni 2008 GTI. SMART & INVOLVED GTI is in 2009 van naam veranderd: GTI heet nu Cofely SLIMME ENERGIENETWERKEN, NU EN MORGEN 2008 2010 Centrale

Nadere informatie

Waarom inzicht in de energieketen noodzakelijk is.

Waarom inzicht in de energieketen noodzakelijk is. Energieverbruik binnen de voedingen drankensector. Waarom inzicht in de energieketen noodzakelijk is. Deze whitepaper licht toe waarom het voor organisaties binnen de belangrijk is om inzicht te hebben

Nadere informatie

Green Deals gesloten voor stimuleren groene economische groei

Green Deals gesloten voor stimuleren groene economische groei Green Deals gesloten voor stimuleren groene economische groei Burgers, bedrijven, milieu-organisaties en overheden hebben vandaag op initiatief van minister Verhagen van Economische Zaken, Landbouw en

Nadere informatie

NEW BUSINESS. Guy Konings

NEW BUSINESS. Guy Konings 2015 Guy Konings Stedin is verantwoordelijk voor transport van gas en elektriciteit in West Nederland Onze missie: Altijd energie voor onze klanten, vandaag en morgen. Simpel, betaalbaar en duurzaam KERNGETALLEN

Nadere informatie

Energie - vandaag en morgen

Energie - vandaag en morgen Energie - vandaag en morgen General Information Summary Middelbare scholieren (15-16 jaar) leren in een lerende centrale leeromgeving over energiegebruik, fossiele energie en hernieuwbare energiebronnen.

Nadere informatie

Stilstaan bij vooruitgang

Stilstaan bij vooruitgang Stilstaan bij vooruitgang Thuis in duurzaam organiseren Duurzaam rendement is geld verdienen... en meer... Onze visie op duurzaamheid Duurzaamheid is een modewoord geworden. Om mee te gaan met de trend

Nadere informatie

Informatiebijeenkomst schone scheepvaart. SHIP, 1 november Henri van der Weide

Informatiebijeenkomst schone scheepvaart. SHIP, 1 november Henri van der Weide Informatiebijeenkomst schone scheepvaart SHIP, 1 november Henri van der Weide Vluchtige organische stoffen (VOS), geur van lading en geluid bij overslag Kooldioxide (CO2),Stikstofoxiden (NO X), Zwaveloxiden

Nadere informatie

HSE guidelines. september 2012 LEKKAGES HSE LIFE THE NATIONAL OIL&GAS INDUSTRY STANDARD FOR PROFESSIONALS

HSE guidelines. september 2012 LEKKAGES HSE LIFE THE NATIONAL OIL&GAS INDUSTRY STANDARD FOR PROFESSIONALS HSE guidelines E september 2012 LEKKAGES HSE LIFE THE NATIONAL OIL&GAS INDUSTRY STANDARD FOR PROFESSIONALS Werk milieu bewust of werk niet Koolwaterstoffen zoals aardgas en aardgascondensaat zijn schadelijk

Nadere informatie

Gedragscode. Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen. 1 van 5 Mactwin Security B.V.

Gedragscode. Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen. 1 van 5 Mactwin Security B.V. Gedragscode Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen 1 van 5 Mactwin Security B.V. Gedragscode Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen Mactwin hecht veel waarde aan maatschappelijk verantwoord handelen. Onze

Nadere informatie

Wat zijn voor Nederland de argumenten voor en tegen CO2-afvang en -opslag (CCS*)?

Wat zijn voor Nederland de argumenten voor en tegen CO2-afvang en -opslag (CCS*)? Nederland de argumenten en CO2-afvang Nederland de argumenten en CO2-afvang Nederland de argumenten en CO2-afvang Nederland de argumenten en CO2-afvang Nederland de argumenten en CO2-afvang Nederland de

Nadere informatie

SIKA S NORMEN EN WAARDEN

SIKA S NORMEN EN WAARDEN SIKA S NORMEN EN WAARDEN SIKA EEN WERElDlEIDER MEt NORMEN EN tradities Sinds de oprichting ruim 100 jaar geleden in zwitserland door de vooruitstrevende uitvinder Kaspar Winkler heeft Sika zich ontwikkeld

Nadere informatie

et broeikaseffect een nuttig maar door de mens ontregeld natuurlijk proces

et broeikaseffect een nuttig maar door de mens ontregeld natuurlijk proces H 2 et broeikaseffect een nuttig maar door de mens ontregeld natuurlijk proces Bij het ontstaan van de aarde, 4,6 miljard jaren geleden, was er geen atmosfeer. Enkele miljoenen jaren waren nodig voor de

Nadere informatie

DE ENERGIE[R]EVOLUTIE

DE ENERGIE[R]EVOLUTIE DE LEERLINGENHANDLEIDING HAVO/VWO Naam: Klas: Datum: Pagina 2 INLEIDING De mens maakt op grote schaal gebruik van fossiele brandstoffen. Dit zijn bijvoorbeeld aardolie, aardgas en steenkool. Fossiele brandstoffen

Nadere informatie

Groen-Punt Groep B.V.

Groen-Punt Groep B.V. Conform 3.D.1 & 3.D.2 November 2014 Groen-Punt Groep B.V. Groen-aannemingsbedrijf Punt B.V. Groen Punt Uitzendorganisatie B.V. Chroomstraat 1d 3067 GN Rotterdam INHOUDSOPGAVE 1 INLEIDING DEELNAME INITIATIEVEN...

Nadere informatie

Welkom bij de toolbox: T043 Duurzaam Ondernemen

Welkom bij de toolbox: T043 Duurzaam Ondernemen Welkom bij de toolbox: T043 Duurzaam Ondernemen Na deze toolbox begrijp je: Wat Duurzaam Ondernemen betekent Waarom het Belangrijk is om CO2 uitstoot te verminderen Welke Richtlijn SPIE hanteert om duurzaam

Nadere informatie

HSE guidelines. september 2012 LEKKAGES HSE LIFE THE NATIONAL OIL&GAS INDUSTRY STANDARD FOR PROFESSIONALS

HSE guidelines. september 2012 LEKKAGES HSE LIFE THE NATIONAL OIL&GAS INDUSTRY STANDARD FOR PROFESSIONALS HSE guidelines E september 2012 LEKKAGES HSE LIFE THE NATIONAL OIL&GAS INDUSTRY STANDARD FOR PROFESSIONALS Werk milieu bewust of werk niet Koolwaterstoffen zoals aardgas en aardgascondensaat zijn schadelijk

Nadere informatie

Rapportage VHG MVO Wijzer

Rapportage VHG MVO Wijzer Rapportage VHG MVO Wijzer Van Dijk Groenvoorzieningen BV juni 202 Gegenereerd op 26-0-202 - pagina van voor Van Dijk Groenvoorzieningen BV Rapportage VHG MVO Wijzer Van Dijk Groenvoorzieningen BV Maatschappelijk

Nadere informatie

VERKLARING OMTRENT MENSENRECHTENBELEID VAN UNILEVER

VERKLARING OMTRENT MENSENRECHTENBELEID VAN UNILEVER VERKLARING OMTRENT MENSENRECHTENBELEID VAN UNILEVER Wij zijn ervan overtuigd dat bedrijven alleen succesvol kunnen zijn in maatschappijen waarin mensenrechten beschermd en gerespecteerd worden. Wij erkennen

Nadere informatie

Gedragscode. SCA Gedragscode

Gedragscode. SCA Gedragscode SCA Gedragscode 1 Gedragscode SCA Gedragscode SCA wil op sociaal- en milieutechnisch verantwoorde wijze omgaan met haar belanghebbenden en op basis van respect, verantwoordelijkheid en uitmuntendheid een

Nadere informatie

Vloeibaar aardgas - Liquid Natural Gas (LNG) Voordelen en uitdagingen. Jan Van Houwenhove 3 December 2015

Vloeibaar aardgas - Liquid Natural Gas (LNG) Voordelen en uitdagingen. Jan Van Houwenhove 3 December 2015 Vloeibaar aardgas - Liquid Natural Gas (LNG) Voordelen en uitdagingen Jan Van Houwenhove 3 December 2015 Agenda Cryo Advise Aardgas - eigenschappen Voordelen Uitdagingen Cryo Advise advies voor LNG systemen

Nadere informatie

feiten& weetjes energiecentrale REC Alles wat je zou moeten weten... Hoe Hoe eigenlijk? zit het eigenlijk? De REC maakt van uw afval duurzame energie

feiten& weetjes energiecentrale REC Alles wat je zou moeten weten... Hoe Hoe eigenlijk? zit het eigenlijk? De REC maakt van uw afval duurzame energie Alles wat je zou moeten weten... feiten& weetjes zit het energiecentrale REC De REC maakt van uw afval duurzame energie Omrin is koploper in het scheiden van huishoudelijk afval. Ons doel? Zo veel mogelijk

Nadere informatie