Interview Fred Boot van Montecatini Management. Dag van de Nederlandse Jazz moet dé ontmoetingsplek voor de jazzsector worden

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Interview Fred Boot van Montecatini Management. Dag van de Nederlandse Jazz moet dé ontmoetingsplek voor de jazzsector worden"

Transcriptie

1 Magazine voor musici en acteurs In dit nummer (april 2007) Interview Fred Boot van Montecatini Management Dag van de Nederlandse Jazz moet dé ontmoetingsplek voor de jazzsector worden Forum over de toekomst van de thuiskopie-regeling op 16 april in De Balie

2 April 2007 NORMA Nieuws Magazine voor musici en acteurs inhoud colofon Onderhandelen tot de irritatiegrens 4 Tweede Kamer houdt uitbreiding 8 thuiskopievergoedingen tegen Forum De toekomst van de thuiskopie-regeling 10 Dag van de Nederlandse Jazz moet 12 dé ontmoetingsplek voor de jazzsector worden Je muziek op itunes via NORMA 15 Eurosonic, Noorderslag 16 en Noorderslag Seminar 2007 NORMA - naburige rechten musici en acteurs Louise Wentstraat MS Amsterdam Postbus CZ Amsterdam T F E info@stichtingnorma.nl Redactie Wisso Wissing (hoofdredacteur) Ruud Zinzen (eindredacteur) Marnix Langeveld, Anita Verheggen Met medewerking van Ceren Taygun, Erwin Angad-Gaur, Laura Beuze, rakendra Smit Vormgeving Frissewind visuele_communicatie, Amsterdam Foto omslag: Stanley Burleson Foto: ANP Druk Boeijinga, Apeldoorn 2

3 Voorwoord Het sleutelwoord van NORMA was ook het afgelopen jaar: Groei. Niet alleen groei van het aantal aangeslotenen, maar ook groei van de incassostroom en de hoeveelheid uitbetaalde naburige rechten gelden. In het jaar 2006 heeft NORMA wederom een record gebroken als het gaat om uitbetalingen. NORMA reparteerde aan thuiskopie-, leenrechtgelden en overige rechten een bedrag van 4,8 miljoen. Ten opzichte van de in verdeling genomen gelden in 2005 betekent dit een stijging van 15%. De subsidies uit het NORMA Fonds zijn eveneens gestegen, van in 2005 naar in Het aantal aangesloten acteurs en musici is in 2006 gegroeid van 7000 naar Wij verwachten binnenkort de ste aangeslotene te kunnen inschrijven. NORMA wil alles op alles zetten om ook het aantal incassobronnen te vergroten. Onze ambities reiken ver: zo willen wij in 2007 ook op andere terreinen (kabel, digitale televisie, internet) naburige rechten gelden voor musici en acteurs gaan incasseren. Maar er staat nog veel meer op stapel. NORMA gaat in 2007 samen met de vakbonden Ntb en FNV KIEM een aantal projecten uitvoeren. Meer hierover in de volgende editie van NORMA Nieuws. Op 26 maart jl. heeft de uitreiking van de Gouden Notekraker 2007 plaatsgevonden en vanzelfsprekend zal hierover in het eerstvolgende nummer verslag worden gedaan. NORMA is verheugd met de herintroductie van deze bijzondere prijs van en voor uitvoerende kunstenaars. Op 16 april organiseert NORMA samen met de vakbonden een forumdiscussie over de thuiskopieheffing. De uitspraak van de Tweede Kamer om (voorlopig) geen heffing in te voeren op dvd-harddiskrecorders en mp3-spelers is ronduit dramatisch voor acteurs en musici. In dit nummer wordt hier uitgebreid bij stilgestaan. Maar ook op Europees vlak is NORMA actief. Zo heeft NORMA samen met een aantal zusterorganisaties voor leden van het Europees Parlement een seminar gehouden over het gezamenlijk belang van uitvoerende kunstenaars en consumenten in relatie tot de thuiskopie. Daarmee wordt in de praktijk gebracht dat NORMA meer is dan een incasso- en verdeelorganisatie. NORMA behartigt de materiële en immateriële belangen van alle uitvoerende kunstenaars als het gaat om de uitoefening en handhaving van hun naburige rechten. En uit de praktijk van alledag blijkt de noodzaak hiervan. Amsterdam, maart 2007 Wisso Wissing Directeur NORMA 3

4 Eenmalige onderhandelingen doen we liever niet. We willen een persoonlijke band met iemand opbouwen De partners van Montecatini v.l.n.r.: Anne-Paul Houwen, Daniel Koefoed, Guirec van Slingelandt en Fred Boot Fred Boot is bepaald geen nieuweling in de theater- en tv-wereld. Acht jaar lang was hij verantwoordelijk voor de PR en communicatie bij Joop van den Ende. Toen de piepkleine PR- hoek van het Aalsmeerse kantoor eenmaal was uitgegroeid tot een grote PRen Marketingafdeling, besloot hij om voor zich zelf te beginnen. Samen met Daniel Koefoed, jurist bij Van den Ende, richtte hij Montecatini Management op. Waarom ben je bij eigenlijk weggegaan bij Joop van den Ende? Zowel Daniel als ik hadden het gevoel dat we aan wat anders toe waren. De drang om zelfstandig te zijn werd steeds groter. Ik heb er een goede acht jaar gewerkt, vanaf de musical Les Misérables tot de opstart van Elisabeth, en alle grote dingen meegemaakt. Ik heb de aankoop en de verbouwing van het Circustheater, de Phantom of the Opera en Cyrano in New York als PR-medewerker mogen begeleiden. We deden alles zelf: behalve natuurlijk alle perszaken ook het maken, schrijven en opnemen van commercials en de media-inkoop. Het was heel breed. Tegen de tijd dat ik wegging was het allemaal zo goed georganiseerd dat er aparte PR- en marketingafdelingen waren. Voor mij was de uitdaging toen wel een beetje weg, want echt leuker dan het was kon het niet meer worden. Het werd steeds meer een managementfunctie in plaats van de pioniersfunctie die het was geweest. En dat pionieren beviel me juist heel goed. Eén van de leukste dingen om te doen als PR-mens was het begeleiden van de acteurs en actrices bij interviews. Ik hoorde daardoor heel veel dingen over het vak, de onzekerheid daarvan en het gebrek aan begeleiding in Nederland. Het management en de agentschappen stonden toen nog in de kinderschoenen. Daar lag dus een kans. Toen Stanley Burleson mij vroeg of ik zijn agent wilde worden, viel alles wel zo n beetje op

5 Interview Onderhandelen tot de irritatiegrens Montecatini Management is al jaren een succesvol agentschap voor acteurs. Gezien de overspannen markt is dat een opvallende prestatie. Samen met de acteur vormen we als het ware een bedrijfje. Samen moeten we zo ver mogelijk zien te komen. Tekst: Anita Verheggen z n plek. Later bleek dat nota bene mijn collega Daniel Koefoed met hetzelfde idee rondliep. Wij wisten dat niet van elkaar, maar onze wederzijdse vriend Job Gosschalk heeft ons bij elkaar gezet. Vanaf dat moment zijn Daniel en ik heel hard gaan werken aan het ondernemingsplan. We wilden wel echt serieus beginnen en niet één van die vele jungle- agenten worden. Na ongeveer een jaar hadden we genoeg financiering geregeld om gedegen van start te kunnen gaan. Bovendien wisten we dat Stanley Burleson en een aantal anderen onze cliënten zouden worden. We hadden ook een denktank van mensen uit het vak die meedachten over de behoeften in de diverse marktsectoren. Op basis daarvan zijn we begonnen. Daarom hebben we ook de naam Montecatini gekozen: Montecatini is een klein dorpje in Toscane (waar Daniel een deel van zijn roots heeft liggen). Dat landschap, die manier van leven, het eten en dat gevoel willen wij uitstralen. We wilden het agentschap heel down to earth, open, puur, echt en met een hoog persoonlijk contactgehalte beginnen. Eigen filosofie Wat is het profiel van een goede agent? Voor zover ik weet bestaat er geen opleiding voor dit vak. Het lijkt er op dat je je opleiding vooral binnen een bestaand bedrijf zoals Joop van den Ende moet doorlopen Dat is ook zo. Het profiel van een agent is in ieder geval dat hij veel ervaring in de sector heeft. Daniel en ik hebben vooral ruime ervaring aan de producentenkant waardoor we goed weten hoe het vak in elkaar zit en we een behoorlijk netwerk hadden toen we aan Montecatini begonnen. Je moet over voldoende juridische kennis beschikken. De contracten moeten deugdelijk zijn en intellectueel eigendom en auteursrecht kom je continu tegen. Ik heb een PR- achtergrond met veel perskennis en een enorme affiniteit voor imago en identiteit. De combinatie van Daniel, met zijn juridische kennis, en mij is heel goed als start van een agentschap. Van daaruit kun je je eigen filosofie en werkmethodes ontwikkelen. En dat is ook wel gebeurd. Er zijn typische Montecatini dingen. Bijvoorbeeld in de onderhandelingen. Als we voor jonge mensen onderhandelen met producenten zullen we altijd op de lange termijn denken. Wij zullen nooit het onderste uit de kan proberen te halen. Het is wel een goede onderhandeling maar we willen niet over de irritatiegrens van de producent 5

6 heen gaan. Wel tot de irritatiegrens maar niet er overheen. Zodat de producent het leuk vindt om met ons te werken en de acteur nog eens terug wil vragen. Het draait allemaal om goed vertrouwen in ons vak En dat kun je ook uitleggen aan die acteur? Over het algemeen kunnen we dat goed uitleggen aan de acteur. Er zijn altijd mensen die wel het onderste uit de kan willen en dat standpunt blijven handhaven. Dat kost dan wat meer discussie. Maar dan zeggen we: Pak nu gewoon de deal zoals ie er ligt en bewijs maar hoe goed je bent bij deze producent. Dan kunnen we bij de volgende onderhandeling bij wijze van spreken het dubbele vragen. Vertrouwensbasis Toen Montecatini begon was het segment musical sterk vertegenwoordigd maar al snel kwam er een uitbreiding naar tv en toneel. Nu vertegenwoordigt het agentschap cliënten over de hele breedte van de sector. Ook de mensen achter de schermen zoals visagisten en regisseurs. Heb je een idee over het type acteur of regisseur dat je het liefst wilt vertegenwoordigen? Het moet klikken, dat is eigenlijk het enige echte codewoord. Wat wij het allerleukste vinden is om mensen te begeleiden die net van school komen. Omdat je dan step by step, samen met die acteur, steeds verder komt. Ik zeg ook altijd tegen iemand die wij als cliënt vertegenwoordigen: Vanaf nu zijn we als het ware samen een bedrijfje. Samen moeten we zover mogelijk zien te komen. Eenmalige onderhandelingen doen we liever niet. We willen een persoonlijke band met iemand opbouwen. We zouden bijna gaan huilen als we opeens zouden horen dat iemand anders een eenmalige onderhandeling voor één van onze cliënten heeft gedaan. Dat is gelukkig nog nooit gebeurd. Staat ook zo raar, een huilende agent Het draait allemaal om goed vertrouwen in ons vak. Maar hebben jullie dan geen exclusief contract met jullie cliënten? Nee, we werken op vertrouwen. We kijken elkaar goed in de ogen en zeggen: Wij gaan samen aan de slag. En op het moment dat er iets stoort moet dat uitgesproken worden. Blijft er frictie zitten dan moet je kunnen besluiten uit elkaar te gaan en heeft zo n contract helemaal geen zin. Dat is economisch misschien niet de meest verstandige keuze want je weet daardoor nooit precies wat je waard bent omdat iedereen zo maar weg kan gaan. Maar we hebben voldoende vertrouwen in onze medewerkers om zeker te weten dat we altijd een gezond aantal cliënten zullen vertegenwoordigen. We streven naar groei en hebben er ook een zodanig aantal partners en collega s bij gekregen dat we onze wens kunnen waarmaken om per agent niet meer dan 35 acteurs te vertegenwoordigen. Dat persoonlijke contact met onze cliënten willen we blijven houden. Vind je dat de acteurs die net van school komen voldoende op de markt zijn voorbereid? Daar hebben wij het wel over met de scholen. Sinds een aantal jaren geven we o.a. op de theaterschool in Amsterdam, maar ook bij NORMA een presentatie aan acteurs over wat ze kunnen verwachten als ze de grote boze wereld in stappen. We leggen dan uit dat een agent voor sommige dingen heel handig is maar dat je dingen ook prima zelf kunt doen. Als je net van school komt moet je ook zélf eens een keer tegenover een producent gezeten hebben om een onderhandeling te doen. Je moet wel weten wat je uit handen geeft aan een agent. De scholen onderkennen dat er heel weinig aandacht wordt besteed aan het proces van jezelf bekend maken met producenten en castingdirectors en hoe zo n onderhandeling werkt. Daarom worden we af en toe gevraagd daar wat over te vertellen. En het is ook weer niet zó ingewikkeld. Als je in het derde en vierde jaar een paar uur met de leerlingen over dit soort zaken praat, verlaten ze de school al iets minder onbevangen. Bij herhaling geen rechten Acteur Waldemar Torenstra van de acteursdenktank Act is van mening dat acteurs het er zakelijk teveel bij laten zitten. Er is geen beroepsbescherming en de herhalingsrechten zijn niet goed geregeld. Hij ijvert voor een vakorganisatie van en voor acteurs die dit soort misstanden moet aanpakken. Deel je zijn visie? Hier praten we binnen de Nederlandse Agenten Associatie (NAA) regelmatig over. Wij ondersteunen een dergelijk initiatief. Je kan wel iets meer bereiken als je het samen doet. Dat het in Engeland en Amerika goed werkt is logisch. Er zijn daar zoveel acteurs en producenten dat het bijna wel moet en je het ook kunt maken. Maar het lastige 6

7 Foto: ANP in Nederland is dat we zo n klein landje zijn en het werk nu eenmaal niet voor het oprapen ligt. En er zijn erg veel acteurs, ook zonder opleiding, waardoor het voor mensen met een opleiding weer moeilijker wordt. Acteurs willen graag aan het werk en zijn daardoor soms bang om een gezamenlijke vuist te maken. Ze willen hun eigen glazen niet ingooien. Je bent afhankelijk van de paar producenten die er zijn. Weet je, alle acteurs zijn bekend bij producenten en castingbureaus in dit land! Wij zullen ook nooit werk voor onze talenten zoeken. Dat kun je als agent niet pretenderen in Nederland. We zullen alles doen om je bekend te maken en te De commerciële zender Tien heeft het afgelopen jaar het meeste drama gemaakt houden bij de producenten en castingdirectors via onze website, mailingen en regelmatige gesprekken met de belangrijkste casters en producers. Als we lucht krijgen van audities en testen waarvan we denken dat je er geschikt voor bent, zullen we altijd proberen om je naar voren te schuiven. Maar dat is top-of-mind brengen en houden, dat mag je niet echt werk zoeken noemen. Daarvoor is Nederland te klein. Jij zit in het bestuur van de NAA. Is er een rol voor deze associatie weggelegd bij het maken van centrale afspraken met producenten? Ja, absoluut. We zitten nu met 14 agentschappen in de NAA en we vertegenwoordigen een kleine 1000 acteurs die er ook echt toe doen. Die kunnen wij natuurlijk snel bereiken. In die zin zou samenwerking tussen de acteurs en NAA om sneller iets voor elkaar te boksen zeker tot de mogelijkheden behoren. Er moet gewoon een strategisch plan voor gemaakt worden maar daar ontbreekt dan weer vaak de tijd voor. Bij zo n kwestie als de herhalingsrechten, zouden de belangen van agenten en acteurs parallel kunnen lopen. Ja, daar zijn wij ook heel druk mee. Er is een commissie binnen de NAA die zich daarmee bezig houdt. Bij de herhalingsrechten-problematiek lopen de belangen heel erg parallel. Het is één van de eerste punten waarom de agenten bij elkaar zijn gaan zitten. Maar dit is nou precies zo n punt waar veel tijd overheen gaat om het te regelen. Met name omdat er allerlei partijen bij betrokken zijn die de herhalingsrechten claimen. Het is echt een lastig verhaal om dat in Nederland goed te reguleren. Cliënten van Montecatini: Chantal Janzen en Anouk van Es Wat wil je de nieuwe OC&W Minister Plasterk adviseren als de agenten samen met ACT en NORMA zouden gaan lobbyen? Het feit dat de publieke omroep er geld bij krijgt is oké. Maar het bestedingspatroon is minstens even belangrijk. De commerciële zender Tien heeft het afgelopen jaar het meeste drama gemaakt. Die series zijn echt goed en het is goed voor de werkgelegenheid van de acteurs. Maar in wezen is dat een taak voor de publieke omroepen. Daar zou veel meer moeten gebeuren. De VPRO is ineens gestopt met jeugddrama. Dat is niet alleen slecht voor de werkgelegenheid maar ook voor de kinderen. Die moet je eens wat anders laten zien dan Pokémon. Als er meer geld komt zou je het o.a. aan jeugddrama moeten besteden. De regering zou onderwerpen en thema s voor drama kunnen meegeven. Bepaalde thema s kun je heel goed op een dramamanier uitwerken. Dat zou extra kunnen worden beloond. Ach, er zijn talloze modellen. De NAA zou hier graag samen met NORMA en ACT over willen praten met de minister. 7

8 Tweede Kamer houdt uitbreiding thuiskopievergoedingen tegen Tegenwoordig wordt steeds vaker op mp3-spelers en dvd-recorders met harde schijf gekopieerd in plaats van op lege cd s en dvd s. Het ligt dus voor de hand om ook op deze nieuwe dragers een heffing in te voeren. Het maken van een kopie van een beschermd artistiek werk (zoals bijvoorbeeld je favoriete cd of dvd) is wettelijk gewoon toegestaan. Dit recht is in de Auteurswet en de Wet op de Naburige Rechten verankerd. Voorwaarde is daarbij wel dat het om een kopie voor eigen (nietcommercieel) oefening, studie of gebruik gaat. Omdat de uitvoerende kunstenaar echter geen geld ontvangt van de consument voor deze kopie, is het redelijk om de gekopieerde acteur of musicus op een andere manier een vergoeding te geven voor dit gebruik. Hiervoor is de thuiskopievergoeding in het leven geroepen. Deze vergoeding bestaat al jaren en werkt tot volle tevredenheid van producenten én consumenten. In de prijs van lege cd s en dvd s zit een kleine opslag die kort gezegd bestemd is voor de schrijvers en performers van muziek en films en (televisie)series. Een groot deel van de vergoedingen die door NORMA worden uitgekeerd, bestaat uit de inkomsten uit deze vergoedingen voor lege cd s en dvd s. Mp3 en dvd Tegenwoordig wordt echter steeds vaker op mp3-spelers en dvd-recorders met harde schijf (HD dvd-recorders) gekopieerd in plaats van op lege cd s en dvd s. Ook worden films en muziekwerken steeds vaker op internet aangeschaft in plaats van in de winkel op voorbespeelde cd s of dvd s. Het ligt dus voor de hand om ook op deze nieuwe dragers een heffing in te voeren. Volgens de Wet op de Naburige Rechten hebben acteurs, musici, producenten en componisten immers ook recht op een tegemoetkoming voor kopieën op dit soort apparaten. Ondanks dit wettelijke recht op een vergoeding voor uitvoerende kunstenaars, is een aantal Tweede-Kamerleden van de PvdA, SP en Groen Links tegen de invoering van deze vergoeding. In NN december 2006 berichtten wij hier al over (zie ook het dossier heffingen op onze website: DRM Op 7 december 2006 is er een debat over de thuiskopievergoedingen op mp3-spelers in de Tweede Kamer geweest. Tijdens dit debat hebben de Kamerleden de Minister van Justitie gedwongen de uitbreiding van de vergoedingen tegen te houden. Eén van de argumenten hiervoor was dat de vergoedingen waar de artiesten wettelijk recht op hebben beter betaald zouden kunnen worden via Digital Rights Management (DRM). In theorie zou dit er kort gezegd op neerkomen dat de producent het artistieke werk digitaal zou versleutelen en de vergoeding zou regelen. De praktijk bleek echter anders. De grote platenmaatschappijen hebben stuk voor stuk DRM weer laten vallen, nadat bleek dat het praktisch en financieel niet uitvoerbaar was. Marktleider EMI heeft als laatste platenproducent DRM opgegeven en Steve Jobs van Apple s itunes heeft zijn concurrenten zelfs opgeroepen om de eigen digitale versleuteling helemaal op te heffen! DRM is dus inmiddels een gepasseerd station, maar in de tussentijd krijgen uitvoerende kunstenaars nog steeds niet de vergoeding waar ze wettelijk recht op hebben! Dubbel betalen? Een ander argument dat werd aangevoerd tegen de invoering van een thuiskopievergoeding op mp3-spelers en HD dvdrecorders, was dat de consument dubbel zou betalen. Bij bijvoorbeeld betaalde 8

9 Met het uitblijven van een vergoeding op mp3-spelers en dvd-recorders is een bedrag van ruim 9,5 miljoen per jaar gemoeid! download-sites, zou men al betaald hebben voor het maken van 5 kopieën. Ook dit argument snijdt echter geen hout. Er wordt op dergelijke sites namelijk betaald voor het liedje of de film zèlf, en níet voor de kopieën! Wat je krijgt, is het werk waarvoor je hebt betaald en de technische mogelijkheid om daar (maximaal) 5 kopieën van te maken. Dat is geen recht, maar juist een beperking van je recht! Als je een cd of dvd koopt, kun je daar immers vaak een onbeperkt aantal kopieën van maken. En zolang die kopieën worden gemaakt op lege cd s of dvd s wordt daar dus bovendien een thuiskopievergoeding voor betaald. Zo krijgen de componisten, de muzikanten en de producenten toch een vergoeding voor de thuiskopie van hun artistieke prestatie. Er is dus géén sprake van een dubbele betaling voor één en hetzelfde werk. De aankoopprijs ziet immers op een exemplaar van het beschermde werk. Er wordt bij de thuiskopievergoeding simpelweg een kleine tegemoetkoming gevraagd van de consument voor de kopie die hij of zij van dat exemplaar maakt. Zo is de wet en dat is bovendien niet meer dan redelijk: artiesten verkopen door dit thuiskopiëren immers minder cd s en dvd s. Precies voor dit gebruik is de thuiskopieregeling in de wet opgenomen! 9,5 miljoen per jaar Door de verschuiving van cd s en dvd s naar mp3-spelers en HD dvd-recorders lopen de thuiskopievergoedingen echter fors terug. Er wordt niet minder gekopieerd voor eigen oefening, studie of gebruik (eerder meer) terwijl de rechthebbenden daar niet méér voor worden gecompenseerd (eerder minder)! NORMA heeft op basis van gegevens van GfK Benelux Marketing Services berekend dat met het uitblijven van een vergoeding op mp3-spelers en dvd-recorders een bedrag ruim 9,5 miljoen per jaar gemoeid is, waarvan ongeveer 2,7 miljoen bestemd voor musici en acteurs (en het restant voor auteurs en producenten). Zonder invoering van de nieuwe heffing gaat dit bedrag dus ieder jaar aan de neus van artiesten voorbij! NORMA pleit dan ook al jaren bij de Minister van Justitie en de Tweede Kamer voor een thuiskopievergoeding op deze apparatuur. Het lijkt er echter op dat de kamerleden in het geheel niet op de hoogte zijn van de feitelijke situatie en dat zij het belang van uitvoerende kunstenaars bij de invoering van een vergoeding volledig uit het oog hebben verloren. Discussieavond Teneinde dit maatschappelijk onrecht aan de kaak te stellen, organiseert NORMA een discussieavond, waarbij het belang van de invoering van een thuiskopievergoeding op HD dvd-recorders en mp3-spelers nog eens duidelijk zal worden gemaakt. Meer informatie hierover vindt u op de volgende pagina. 9

10 Uitnodiging forum De toekomst van de thuiskopieregeling 16 april 2007, 17:00 uur, De Balie te Amsterdam Programma forumdiscussie 17:00 Ontvangst koffie, thee en sandwich 17:30 Welkom 17:35 Film 17:50 Presentatie 18:10 Forumdiscussie 18:45 Pauze 18:55 Vervolg forumdiscussie 19:30 Borrel 21:00 Einde Het forum vindt plaats in de Grote zaal van De Balie. De borrel met live muziek is op de Overloop, eerste verdieping. Organisatie: NORMA, Ntb en FNV KIEM Dagvoorzitter: dhr. Krijn ter Braak (acteur, regisseur, redacteur NPS en VPRO) Panelleden forumdiscussie: mw. Caroline De Bruijn (actrice en bestuurslid NORMA), mw. Arda Gerkens (Tweede-Kamerlid Socialistische Partij) en dhr. Christiaan Alberdingk Thijm (advocaat, gespecialiseerd in auteursen naburig recht) Als het aan de politiek ligt, zullen uw inkomsten uit de thuiskopievergoeding in de praktijk in rook opgaan. Vindt u het ook onterecht dat iedereen uw werk zomaar kan downloaden en (onbeperkt) kan kopiëren, zonder dat u daarvoor de vergoeding ontvangt waar u recht op heeft? Zorg dat u erbij bent op 16 april, 17:00 uur in De Balie te Amsterdam! Acteurs en musici ontvangen sinds jaar en dag een vergoeding voor het thuiskopiëren. Dit recht is verankerd in de wet. De thuiskopievergoeding wordt geïnd via een heffing op de voorwerpen waarmee men muziek, series en films kan opnemen. De thuiskopievergoeding veranderde tot nu toe steeds mee met de techniek, van een heffing op lege cassettes naar een heffing op lege cd s en dvd s. Tegenwoordig gebruikt men voornamelijk dvd-recorders met harde schijf en mp3-spelers om thuis op te nemen. Kortom, je zou verwachten: een thuiskopievergoeding via deze dragers. Maar de Tweede Kamer besloot anders. Na een debat in december 2006 heeft de Tweede Kamer de wet buiten spel gezet en de thuiskopievergoeding op dvd-recorders en mp3-spelers tegengehouden. De houding van de Tweede Kamer is desastreus voor alle rechthebbenden. Nu al lopen de producenten, auteurs, musici en acteurs hierdoor 9,5 miljoen per jaar mis! Voor acteurs is de thuiskopievergoeding zelfs de enige naburige rechtenvergoeding die zij op dit moment ontvangen!dit maatschappelijke onrecht moet worden rechtgezet. Daarom organiseert NORMA het forum op 16 april in De Balie te Amsterdam. Uitgenodigd worden: Tweede-Kamerleden, journalisten en rechthebbenden en hun organisaties. Alle NORMA-aangeslotenen zijn uiteraard van harte uitgenodigd om dit publieke debat bij te wonen. Beste leden, uw komst en inbreng zijn onontbeerlijk voor dit forum. 10

11 Uitnodiging Vergadering van Aangeslotenen 2007 Onderzoek onder NORMA-aangeslotenen Schema betalingen 2007 Thuiskopie Video Nabetaling Uitbetaling 2006 Thuiskopie Audio Live Thuiskopie Interactief Interactief Leenrecht Audio Uitbetaling 2006 Leenrecht Video Uitbetaling Achtergrondmuziek Uitbetaling 2005 Op maandag 25 juni 2007 vanaf uur wordt in het Filmmuseum te Amsterdam de Vergadering van Aangeslotenen van NORMA gehouden. Tijdens deze bijeenkomst wordt verslag gedaan van de activiteiten van het afgelopen jaar en zullen de plannen voor de komende periode worden gepresenteerd. Op deze vergadering kunnen aangesloten muzikanten en acteurs hun ervaringen melden. Verder zal er een nieuw bestuurslid worden gekozen. Alle aangeslotenen ontvangen nog een uitnodiging. Planning 2e kwartaal 4e kwartaal 2e kwartaal 1e kwartaal 4e kwartaal 3e kwartaal 4e kwartaal De vermelde betalingsdata zijn prognoses. Aan deze informatie kunnen geen rechten worden ontleend. Voor de betalingen wordt NORMA s verdeelsysteem VUIK gehanteerd Wij willen graag weten hoe de aangeslotenen NORMA ervaren en hoe tevreden zij over ons zijn. Om daar inzicht in te krijgen hebben drie PR-medewerkers van NORMA in de maanden december en januari een telefonische enquête onder aangeslotenen gehouden. Om een representatief beeld te krijgen hebben de medewerkers een groot aantal aangeslotenen uit verschillende segmenten ondervraagd. Vakgebied, geslacht, leeftijd en de hoeveelheid geregistreerde medewerkingen vormden onderdelen van de segmenten. Tot ons genoegen kunnen we concluderen dat onze aangeslotenen zeer tevreden zijn over NORMA. Het gemiddelde cijfer dat zij ons geven is maar liefst een 8! Ook over de plannen voor My NORMA, dat eind 2007 wordt ingevoerd, waren de ondervraagden onverdeeld enthousiast. Via My NORMA kunnen aangeslotenen met een inlogcode hun televisie- en cd-medewerking opgeven, adres- en andere mutaties doorgegeven en hun nota s en specificaties inzien. Aanmoedigingen als vooral zo doorgaan en van ganser harte bedankt voor jullie inzet vielen regelmatig tijdens de gesprekken. Natuurlijk blijft NORMA zeer geïnteresseerd in de mening van de aangeslotenen. Er valt immers altijd wat te verbeteren! 11

12 Dag van de Nederlandse Jazz moet dé ontmoetingsplek voor de jazzsector worden Op 11 mei a.s. vindt de eerste editie van De Dag van de Nederlandse Jazz plaats. Conferentiecentrum De Observant in Amersfoort is die dag het middelpunt van de Nederlandse jazzscene. Jazzmusici, boekingskantoren, bonden, rechtenorganisaties, radiostations, journalisten, platenmaatschappijen, distributeurs, conservatoria, jazzclubs en festivals komen op een informele manier met elkaar in contact en wisselen kennis en vaardigheden uit over elk aspect van de jazzmuziek. Tekst: Anita Verheggen Beeld: Arjen Jan Stada De Dag van de Nederlandse Jazz is een initiatief van de stichting JazzNL en Buma-Cultuur en wordt ondersteund door een groot aantal partners uit de jazzwereld. Ook NORMA ondersteunt dit initiatief en zal o.a. met een stand aanwezig zijn om jazzmusici over haar activiteiten te informeren. Het is de bedoeling van de initiatiefnemers dat de Dag van de Nederlandse Jazz uitgroeit tot (inter)nationale ontmoetingsplaats voor de jazzsector. Bovendien is het een jaarlijks moment waarop de Nederlandse jazzmuziek zich in al zijn diversiteit kan presenteren aan het publiek, potentiële afnemers, de muziekindustrie en de media. Zo worden er voor het eerst de Jazz Persprijs en de Jazz Industry Achievement Award (voor het jazzinitiatief met de meest positieve impact op de sector) uitgereikt. De Jazzdag heeft verder een breed en gevarieerd programma. Er is een interactieve jazzmarkt waar jazzmusici direct contact kunnen leggen met programmeurs, fondsen, distributeurs, A&R-managers etc., hun geluidsdragers en biografieën aan deskundigen kunnen voorleggen en professionele PR-foto s van zichzelf kunnen laten maken. Een rondgang over de markt levert de musici voldoende feedback en advies op om zich op een professionele manier te kunnen presenteren aan de afnemers. Leven van de jazz kan niet zonder zakelijke kennis. Daarom wordt er een speciaal kennisplein ingericht voor o.a. de rechtenorganisaties NORMA, Buma, SENA, de Ntb en fondsen waar jazzmusici terecht kunnen met hun specifieke vragen over bijvoorbeeld subsidieregelingen, rechten, contracten etc. Voor bezoekers die met de muziek zélf aan de slag willen is er de workshop Succesvol Songwriting van Gino Vannelli. Jazzensembles krijgen de gelegenheid om hun biografieën, demo s en ander promotiemateriaal te presenteren in de speciale jazzcarrousel waar plaats is voor ruim 150 acts. De carrousel is toegankelijk voor alle jazzformaties in alle stijlen en geeft daarmee een goed overzicht van de Nederlandse jazzscene. Programmeurs, distributeurs en A&R-managers kunnen direct contact te leggen met de formaties die zich ook via de website van de Jazzdag presenteren aan potentiële afnemers. 12

13 Jazzkwesties en showcases Hoe kunnen we nieuw publiek werven voor de jazzmuziek en hoe bereiken we het bestaande publiek nu steeds meer jazzpodia een kwijnend bestaan leiden, jazz uit de publieke ether is verdwenen en de subsidies onder druk staan? Dat is de rode draad van een aantal paneldiscussies met thema s die de sector momenteel bezig houden zoals: Sluit de output van de conservatoria aan bij wat de markt vraagt? Wat is het imago van de Nederlandse jazz? Hoe moet een gezond exportbeleid er uitzien? En, in een veranderend subsidiestelsel: Wat moet er veranderen aan de subsidiesystematiek om nieuwe speelplekken te kunnen creëren? Ook jazzeducatie in het reguliere onderwijs en het opzetten van publieksacties komen in besloten bijeenkomsten aan de orde. De dag wordt afgesloten met een groot aantal showcases in de binnenstad van Amersfoort waar het aanstormend jazztalent van Nederland zich in de kijker kan spelen van de Nederlandse jazzindustrie. Alle activiteiten op de Dag van de Nederlandse Jazz zijn gratis toegankelijk. Inschrijving vooraf is echter wel noodzakelijk. Dat kan via de website

14 Derde editie korte opleiding acteur en ondernemerschap Na twee succesvolle reeksen organiseert NORMA van 7 mei t/m 2 juli 2007 de derde editie van de korte opleiding acteur en ondernemerschap. Foto: Dinand van der Wal De feestelijke certificaatuitreiking aan de cursisten van de vorige editie Om de cursus scherp te houden wordt er iedere keer na afloop kritisch geëvalueerd en worden zonodig lessen aangepast. Zo hebben we er voor gekozen om de auditietraining van Kemna Casting buiten de cursus te houden. Hoe ontzettend leuk en belangrijk die les ook was, het hoort eigenlijk niet echt thuis bij een cursus over ondernemer worden. Kemna Casting is wel van de partij bij de les over representatie. De overige docenten: Daniel Koefoed en Anne-Paul Houwen (de structuur en de spelers in de branche), Richard Engelfriet (netwerken en personal branding), Paul Jekkers (pensioen en verzekeringen), Hans Kosterman (contracten), Coby van den Berg (belasting), Arjen Barel (marketing), Fred Boot (pr & communicatie), Erwin Angad-Gaur (rechtenorganisaties en fondsen in de branche), Fenneke Wekker (subsidies en sponsoring) blijven wel in het programma. Dinand van der Wal zal er deze keer ook weer bij zijn om een castingfoto en een groepsfoto te maken van de cursisten. Deze foto s worden uiteraard door NORMA bekostigd en aangeboden aan de deelnemers. En net zoals bij de vorige edities zal onze coach Els Maas de cursisten in individuele gesprekken van strenge doch rechtvaardige adviezen voorzien over hun loopbaan. De cursus duurt deze keer niet zoals tot nu toe 8, maar 9 weken. NORMA-voorzitter Frederik de Groot zal de deelnemers welkom heten en vanuit zijn eigen ervaring onderstrepen hoe belangrijk het is om ondernemerskwaliteiten te ontwikkelen als acteur. Een belangrijke toevoeging aan de opleiding is het onderdeel bedrijfsadministratie voor de beroepspraktijk, gedoceerd door Jan Willem Wartena. Hij heeft voor deze specifi eke beroepsgroep software ontwikkeld en zorgt dat de deelnemers binnen vier uur in staat zijn om via de computer hun administratie te voeren, de administratie te gebruiken voor bedrijfsanalyse, fi nan ciële planningen en projectbegrotingen te maken, om te gaan met de software, het recht op zelfstandigenaftrek te beoordelen etc. Ambitieus maar haalbaar. Kortom, het belooft weer een zeer succesvolle editie te worden. Voor meer informatie en aanmelding: 14

15 Stroom positieve reacties op interview Waldemar Torenstra In het decembernummer van NORMA Nieuws publiceerden we een interview met acteur Waldemar Torenstra. Hij hield een hartstochtelijk pleidooi voor de zakelijke emancipatie van acteurs en riep zijn collega s op zich te verenigen in de acteursdenktank ACT. De verwatering van het vak, beroepsbescherming, de beloning van acteurs en de problematiek van de herhalingsrechten staan hoog op de agenda van punten die Torenstra met zijn collega s wil bespreken. Naar aanleiding van het interview heeft hij een berg, voornamelijk positieve, mailtjes en brieven van collega s uit binnen- en buitenland ontvangen. Oudere collega s zijn blij dat er een nieuwe generatie acteurs met deze problematiek aan de slag gaat. Jonge acteurs hebben nog weinig kennis van zaken. Voor hen gaat er een wereld open. Verder kwamen er vooral veel reacties binnen over de beroepsbescherming en de gesloten markt. Wie hoort er wel bij en wie niet? Wij willen zoveel mogelijk collega s verzamelen om over deze zaken te praten. De website van ACT is inmiddels on-line: Geïnteresseerde acteurs kunnen er zich gratis aanmelden. Torenstra richt zich niet alleen op de jongere generatie acteurs. Ik heb mijn hoop voor een deel juist gevestigd op de prominente acteurs. Het zou goed zijn als ook zij zich hier hard voor maken. We willen niet dat ACT een club wordt van ontevreden acteurs die niet aan het werk komen, maar juist samen bouwen aan een betere beroepsgroep. Je muziek op itunes via NORMA Ben jij een eigen beheer artiest en wil je ook zo graag je muziek via de itunes Music Store verkopen? Maar je komt daar niet tussen omdat itunes alleen in zee gaat met grote platenmaatschappijen en grote aanbieders van internetcontent. Via deze tussenhandel kun je je muziek weliswaar op itunes krijgen, maar dat kost vaak 20 tot 50% van de opbrengst, als ze je muziek al in hun catalogus willen hebben. Wereldwijd wordt de grootste bulk muziekdowloads via itunes verkocht en daarom willen veel artiesten juist op deze webshop hun muziek digitaal aanbieden. Om dit probleem op te lossen gaat NORMA voor aangesloten musici en artiesten, die zelf master-eigenaar zijn, optreden als content-aanbieder van itunes. NORMA regelt de licentieafgifte, de conversie naar itunes formaat, de metadata, het uploaden, de incasso van verkochte downloads en de verdeling van de ontvangen gelden naar de betrokken rechthebbenden. NORMA is als organisatie ingericht op het administreren, ontvangen en verdelen van collectieve gelden van musici en artiesten. Omdat NORMA daarnaast geen winstoogmerk heeft kunnen wij een lager tarief hanteren dan de commerciële tussenhandel of een platenmaatschappij. Of het nu om Jazz, Klassiek, Pop/Rock, Dance of Urban gaat, alle genres kunnen zo wereldwijd toegang tot de itunes Music Store krijgen. Let op! Als je mee wilt doen, moet je zelf de digitale exploitatierechten voor de itunes Musicshop bezitten. Het kan zijn dat je deze exploitatierechten al weggetekend hebt. Check dus eventuele licentie- en/of distributiecontracten en contracten die je bent aangegaan met aanbieders als bijvoorbeeld The Orchard en CdBaby. Als je er niet uit komt of als je twijfelt, neem dan contact met ons op. Voor meer info: check de NORMA-site of neem contact op met het NORMA-bureau. 15

16 Eurosonic, Noorderslag en Noorderslag Seminar 2007 Zoals ieder jaar vond begin januari in Groningen de opening van het popjaar plaats door middel van de Eurosonic/Noorderslag-concerten en de Noorderslag Seminars. Met name het dagprogramma (forumdiscussies, presentaties, interviews en lezingen) was dit jaar interessant vanwege de plotseling vrijwel algemeen gedeelde conclusie dat DRM (Digital Rights Management) een slecht idee is. Tekst: Erwin Angad-Gaur DRM Waar vorig jaar het grote verschil van opvatting over DRM zelfs veroorzaakte dat vanuit verschillende groepen apart en nadrukkelijk los van elkaar forums werden georganiseerd over de ontwikkelingen op internet en in de downloadmarkt, viel met name tijdens de verschillende forumdiscussies van vrijdag op hoe snel de tijd kan veranderen. Internetaanbieders, independent platenmaatschappijen en artiestenvertegenwoordigers lieten er als vanouds geen twijfel over bestaan geen heil te zien in een nieuwe kopieer-beveiliging. Opmerkelijk was dat nu ook Paul Solleveld (directeur van de NVPI) tijdens de discussie Thuiskopievergoeding of Digital Rights Management op zaterdagmiddag aankondigde dat de grote platenmaatschappijen (in ieder geval voorlopig) gaan afzien van de toepassing van DRM. Dit met name omdat de consument producten met zwaar beveiligende DRM-vormen grotendeels weigert af te nemen. De dagen sinds Noorderslag hebben deze woorden kracht bijgezet, zeker nu ook EMI en de topman van Apple zich tegen verder gebruik van DRM hebben uitgesproken. De enigen die nog in een dominante (audio)toepassing van DRM lijken te geloven lijken vooral politici en tegenstanders van de thuiskopieregeling te zijn... Laat ons hopen dat DRM volgend jaar op Noorderslag niet eens meer de moeite waard gevonden zal worden om genoemd te worden. Seminars en forumdiscussies Voor het overige moet eerlijk vermeld worden dat de seminars en forumdiscussies door de jaren heen wel wat erg gelijkvormig beginnen te worden, met toch grotendeels dezelfde sprekers met dezelfde stokpaardjes. Het zou toch aardig zijn bijvoorbeeld een boekenuitgever of een bankdirecteur uit te nodigen om eens flink onafhankelijk met een frisse blik commentaar te geven op de gang van zaken en de manier van zakendoen in die vreemde (soms toch wel erg in zichzelf gekeerde) muziekindustrie. Men kent elkaar over het algemeen net iets te goed en is net iets te aardig voor elkaar met net iets te weinig spreektijd per panellid om werkelijk tot iets interessants te komen. Voordeel is dat voor wie van jaar tot jaar de seminars volgt, de algemene trends in het denken, zoals die over DRM, maar ook die richting de new deal (het platencontract waarbij wordt meegedeeld in inkomsten uit merchandising en optredens) heel zichtbaar worden. Nadeel is een zekere gezapigheid. Prettige uitzondering was dit jaar overigens de keynote-speach van Gerd Leonard ( Music & Media Futurist ) wiens vermakelijke presentatie valt na te lezen op diens website 16

17 De later op de dag door hem geleide discussie The Future of the Radio Debate leidde echter door het exclusief Britse panel tot weinig inzicht in de Nederlandse situatie, wat ik als een gemiste kans, maar wel illustratief beschouw. Het zou aardig zijn de heren van 3 FM eens met een goede, prikkelende panelleider tegenover hun BBC-collega s te zetten. Het zou immers interessant zijn de verschillende opvattingen over wat publieke- en maatschappelijke functie nu eigenlijk betekenen eens tegenover elkaar te zetten. cases (zie ook Het optreden van Cellophane dat ik in café Tramps zag was in ieder geval een verademing na het vertoonde in de AA-kerk. Door enige rekening te houden met de instroom van publiek heb ik zaterdag op Noorderslag echter met gemak een prettig schema langs diverse zalen kunnen afwerken. Hoogtepunten waren voorspelbaar Ilse de Lange (veruit het beste dat ik het hele weekeinde heb mogen zien) en popprijswinnaar Spinvis, die zich opvallend sportief de ditmaal goedkeurend bedoelde douche bier liet welgevallen. Jammer alleen dat het optreden exact hetzelfde was (qua materiaal en meelopend beeld) als zijn optreden van vorig jaar in de kleine zaal (al was het geluid toen aanzienlijk minder). Hoe dan ook een terechte winnaar en een bijzonder en uiterst eigen artiest. Een kleine aantekening tot slot: de winnaars van vorig jaar, Within Temptation (toen zonder de pas-bevallen lead-zangeres Sharon den Adel), beloofden bij de uitreiking in 2006 plechtig, volgend (dus dit) jaar terug te keren dan maar? Eurosonic en Noorderslag De muziek zelf nam donderdag, vrijdag (Eurosonic) en zaterdag (Noorderslag) bezit van Groningen. Het wordt uiterst saai om elk jaar te herhalen, maar de meest gehoorde klacht blijft dat met name het Eurosonicfestival aan zijn eigen succes ten onder dreigt te gaan. Het is door de enorme publieke belangstelling steeds moeilijker de verschillende concerten te bezoeken. Zelf ben ik er vrijdagavond na een uiterst tegenvallend concert van Van Velzen (hoe krijgt men het voor elkaar op een plek die men die avond exclusief voor de eigen show-case heeft weten te boeken zo n waardeloos geluid te produceren dat het in een kerk altijd moeilijk is een goed pop/rockgeluid te produceren doet daar niet aan af) niet meer in geslaagd een van de grotere Eurosonic-podia binnen te komen. Toegegeven: ik was niet bereid er een half uur voor in de rij te gaan staan. Op deze trend werd gelukkig door studenten van de korte opleiding Muziekmanagement, die zaterdag uit handen van Jerney Kaagman en NORMA-directeur Wisso Wissing hun diploma s ontvingen, goed ingespeeld met de organisatie van diverse alternatieve show- Popprijswinnaar Spinvis Foto: Ralf Collaris Ilse de Lange Foto s: Dimitri Hakke 17

18 Oproep aan Nederlandse acteurs met inkomsten uit Duitsland Acteurs die in 2006 inkomsten hebben verworven in Duitsland kunnen in bepaalde gevallen een claim indienen bij GVL (de Duitse collectieve rechtenorganisatie voor uitvoerende kunstenaars) voor additionele rechteninkomsten. NORMA gaat deze claims inventariseren. Acteurs die in Duitsland inkomsten hebben verworven, verzoeken wij dan ook zich te melden bij NORMA.De inkomsten moeten verworven zijn bij omroepen of producenten in Duitsland. Inkomsten uit theateroptredens tellen mee als hierin de uitzendvergoeding is inbegrepen. GVL baseert haar verdeling van rechtenvergoedingen op inkomsten, ontvangen in het voorafgaande kalenderjaar, uit verkooproyalties en/of optreedvergoedingen. De GVL-uitkeringen zijn dus niet gerelateerd aan speellijsten van uitzendingen of thuiskopiegegevens zoals bij NORMA. NORMA kan niet automatisch voor de betreffende acteurs claimen. Zij moeten de declaratie-formulieren van GVL ieder jaar zelf invullen. Van groot belang is dat de declaratie over het jaar 2006 voor 30 juni 2007 bij GVL binnen is. Na deze datum vervallen de rechten. Als GVL de claim honoreert, dan wordt het bedrag in principe in februari/maart van het volgend jaar uitbetaald. NORMA kan de Nederlandse acteurs helpen en adviseren bij het invullen van het GVL-declaratieformulier maar heeft geen zeggenschap over de berekeningen van de vergoedingen van GVL. Afsluiten van de jaren 2002 en 2003 In december 2006 zijn de thuiskopie-videogelden afgesloten. Aan het eind van dit jaar zijn weer twee jaar tegelijk aan de beurt, namelijk de jaren 2002 en Vanwege onze reglementair vastgestelde verjaringstermijn kunt u uw speellijsten van de thuiskopie-videogelden over het jaar 2002 nog tot uiterlijk 1 november 2007 insturen en speellijsten over het jaar 2003 nog tot uiterlijk 1 december Indien u nog niet geclaimd heeft over de jaren 2002 en/of 2003 of dat niet mee zeker weet, kunt u altijd contact opnemen met het NORMA bureau. Onze medewerkers zoeken het dan voor u uit. U kunt alle speellijsten downloaden van onze internetsite of opvragen bij het NORMA bureau. Vergeet het niet, want op een afsluiten van een periode zijn geen uitzonderingen mogelijk. NORMA betaalt Thuiskopie Interactief Voor de verdeling van de thuiskopiegelden maakt Stichting de Thuiskopie sinds acht jaar gebruik van specifiek onderzoek. Deze onderzoekgegevens geven een goed beeld van de marktsituatie en van het feitelijk gebruik van lege dragers. Tengevolge daarvan wordt vanaf eind 1999 van de audioen later ook van de videogelden een percentage afgezonderd dat bestemd is voor de categorie interactief. Video- en computergames zijn erg populair, ook als kopieerobject. Op grond van het besluit in 2006 van Stichting de Thuiskopie over een nieuwe verdeling van de interactief gelden zullen de gelden vanaf het basisjaar 2005 evenwichtiger tussen de verschillende groepen rechthebbenden verdeeld worden. Hierbij krijgt NORMA een belangrijke rol. NORMA zal het geld gaan verdelen aan de rechthebbenden in de volgende categorieën: Games met Nederlandse stemmen; Games met een aandeel origineel Nederlands materiaal (muziek en tekst) en Games waarvoor het filmmateriaal speciaal is gemaakt (en pas later voor de speelfilm). Verder zal een deel van de interactieve gelden worden toegevoegd aan de reguliere audio- en videogelden, omdat steeds vaker originele fragmenten van bestaande cd s en films in games te horen en te zien zijn. In het tweede kwartaal van 2007 zal de eerste repartitie plaatsvinden van de gelden van Thuiskopie Interactief over de jaren Mocht u de speellijst games nog niet hebben ingevuld, doe het dan zo spoedig mogelijk. Heeft u meegewerkt aan een interactieve productie (video- of computerspelletje), zoals het inspreken van een game of bent u als musicus of vocalist op een game te horen, meldt u dan zo spoedig mogelijk bij NORMA (tel ). Wij sturen u dan een repertoire-opgave formulier games. U kunt dit formulier ook downloaden van de NORMA-website 18

19 Gelden uit het buitenland In het afgelopen jaar heeft NORMA weer met een aantal buitenlandse zusterorganisaties een bilaterale overeenkomst gesloten. Dit soort overeenkomsten hebben de bedoeling gelden van rechthebbenden wederzijds uit te wisselen. NORMA berekent de vergoedingen voor de Spaanse rechthebbenden die op de Nederlandse televisie te zien zijn geweest en omgekeerd. De gelden die NORMA via de Spaanse zusterorganisatie AISGE in Spanje heeft geïncasseerd, zijn deze maand aan de rechthebbende Nederlandse acteurs overgemaakt. NORMA betaalt deze vergoedingen zonder enige kosteninhouding door aan de Nederlandse rechthebbenden. Dat is goed nieuws voor de acteurs in onder meer de speelfilms Amsterdamned, Keetje Tippel en de serie Flodder. Op dit moment wordt de uitkering van NORMA aan onze Franse zusterorganisatie Adami voorbereid. Tegelijkertijd zijn wij in overleg met Adami over hun uitkering aan Norma ten behoeve van Nederlandse acteurs en musici. Met de meeste andere zusterorganisaties doen wij hetzelfde. Wij houden u op de hoogte! Antwoordkaart Naam Straat en huisnummer Postcode en plaats Telefoon Bank-/girorekening Ik ben uitvoerend kunstenaar, te weten: O (ballet)danser O cabaretier O anders: O poppenspeler O zanger O mimespeler O acteur O variété-/circusartiest O muzikant ja, ik meld mij aan bij NORMA om een exploitatieovereenkomst af te sluiten en daarmee eventueel voor een vergoeding in aanmerking te komen. Aan het sluiten van deze overeenkomst zijn geen kosten verbonden.

20 Postzegel niet nodig naburige rechten musici en acteurs NORMA Antwoordnummer VT Amsterdam NORMA verdeelt geld onder de daarop recht hebbende uitvoerend kunstenaars op basis van de Wet op de Naburige Rechten van Het betreft geld geïncasseerd op basis van Thuiskopierecht, Leen- en Verhuurrecht en Kabelrecht. Daarnaast stelt NORMA zich ten doel de belangen van de uitvoerend kunstenaars bij de collectieve exploitatie van hun rechten te vertegenwoordigen. Als uw collega nog niet is aangesloten Het kan zijn dat u wel aangesloten bent bij NORMA, maar uw collega nog niet. Als dat het geval is, geef hem/haar dan deze bon voor kostenloze aanmelding bij NORMA.

Verklaring Consumentenbond en Artiestenvakbonden

Verklaring Consumentenbond en Artiestenvakbonden Verklaring Consumentenbond en Artiestenvakbonden Gezamenlijke Verklaring Consumentenbond en Artiestenvakbonden Voorstel voor een nieuwe regeling De Consumentenbond, Ntb en FNV Kiem doen gezamenlijk een

Nadere informatie

5. Auteursrecht op internet: waarom moeilijk doen als het makkelijk kan? Een pleidooi voor collectief beheer 1

5. Auteursrecht op internet: waarom moeilijk doen als het makkelijk kan? Een pleidooi voor collectief beheer 1 5. Auteursrecht op internet: waarom moeilijk doen als het makkelijk kan? Een pleidooi voor collectief beheer 1 Erwin Angad-Gaur E r worden, zowel nationaal als internationaal, veel discussies gevoerd over

Nadere informatie

De zakelijke kant van muziek

De zakelijke kant van muziek De zakelijke kant van muziek Leerlingentekst en opdrachten Muziek en tekst: eigendom, rechten en geld verdienen Je bent gek op muziek en wat is nou leuker dan van je hobby je werk maken? Als je een bandje

Nadere informatie

Deelverdelingsreglement uitvoerende kunstenaars

Deelverdelingsreglement uitvoerende kunstenaars Deelverdelingsreglement uitvoerende kunstenaars Categorie Thuiskopie Audio Artikel 1. Algemeen 1.1 Tenzij in dit reglement uitdrukkelijk anders is bepaald, zijn de bepalingen van het Algemeen Verdelingsreglement

Nadere informatie

FOTOREGELS. Uitleg en regels rondom het gebruik van foto s. Het auteursrecht. Als ik een foto koop, krijg ik dan ook de rechten op de foto?

FOTOREGELS. Uitleg en regels rondom het gebruik van foto s. Het auteursrecht. Als ik een foto koop, krijg ik dan ook de rechten op de foto? FOTOREGELS Uitleg en regels rondom het gebruik van foto s Over auteursrecht op foto s is bij consumenten wel eens onduidelijkheid. Soms kan dat tot vervelende situaties leiden voor zowel klant als fotograaf.

Nadere informatie

Maak je muziek? En wordt die muziek gebruikt of afgespeeld door anderen? Dan heb jij waarschijnlijk recht op een vergoeding!

Maak je muziek? En wordt die muziek gebruikt of afgespeeld door anderen? Dan heb jij waarschijnlijk recht op een vergoeding! Maak je muziek? En wordt die muziek gebruikt of afgespeeld door anderen? Dan heb jij waarschijnlijk recht op een vergoeding! In ons dagelijkse leven kunnen we niet zonder muziek. Voor heel wat winkels,

Nadere informatie

CULTUUR EN ONDERNEMERSCHAP ONTMOETEN ELKAAR BIJ DIT PRACHTIGE FESTIVAL

CULTUUR EN ONDERNEMERSCHAP ONTMOETEN ELKAAR BIJ DIT PRACHTIGE FESTIVAL 13/14/15/16 JAN 2016 GRONINGEN NL CULTUUR EN ONDERNEMERSCHAP ONTMOETEN ELKAAR BIJ DIT PRACHTIGE FESTIVAL PETER DEN OUDSTEN, BURGEMEESTER GRONINGEN ONDERNEMERSCLUB EUROSONIC NOORDERSLAG 2016 WWW.EUROSONIC-NOORDERSLAG.NL

Nadere informatie

VMBO praktische leerweg VMBO theoretische leerweg HAVO VWO

VMBO praktische leerweg VMBO theoretische leerweg HAVO VWO Page of 7 Enquête voortgezet onderwijs Deze vragenlijst bestaat uit vijf delen, A t/m E. Er zijn in totaal 9 vragen. A. Over jezelf Dit onderdeel bestaat uit zeven vragen. Hoe oud ben je? In welke klas

Nadere informatie

Deze vragenlijst bestaat uit vijf delen, A t/m E.

Deze vragenlijst bestaat uit vijf delen, A t/m E. Page of 6 Enquête basisonderwijs Deze vragenlijst bestaat uit vijf delen, A t/m E. Er zijn in totaal 9 vragen. A. Over jezelf Dit onderdeel bestaat uit zeven vragen. Hoe oud ben je? In welke klas zit je?

Nadere informatie

Wijzigingsformulier exploitatie auteursrechten

Wijzigingsformulier exploitatie auteursrechten Siriusdreef 22-28 Postbus 3080 2130 KB Hoofddorp t +31 (0)23 799 79 99 f +31 (0)23 799 77 77 info@bumastemra.nl www.bumastemra.nl Vereniging Buma en Stichting Stemra zijn de auteursrechtenorganisaties

Nadere informatie

UITNODIGING TOT INSCHRIJVING

UITNODIGING TOT INSCHRIJVING UITNODIGING TOT INSCHRIJVING Datum: 10-03-2016 Beste leerling slager, Wij hebben ontzettend leuk nieuws voor jou! SHH Productions produceert in opdracht van Verstegen Spices & Sauces en de Koninklijke

Nadere informatie

Inhoud. 1 Wil je wel leren? 2 Kun je wel leren? 3 Gebruik je hersenen! 4 Maak een plan! 5 Gebruik trucjes! 6 Maak fouten en stel vragen!

Inhoud. 1 Wil je wel leren? 2 Kun je wel leren? 3 Gebruik je hersenen! 4 Maak een plan! 5 Gebruik trucjes! 6 Maak fouten en stel vragen! 1 Wil je wel leren? Opdracht 1a Wat heb jij vanzelf geleerd? 7 Opdracht 1b Van externe naar interne motivatie 7 Opdracht 1c Wat willen jullie graag leren? 8 2 Kun je wel leren? Opdracht 2a Op wie lijk

Nadere informatie

NIEUWSBRIEF. Gebruik van het dossier We zien dat er een aantal mentoren al gebruik maken van Het Dossier. Complimenten daarvoor.

NIEUWSBRIEF. Gebruik van het dossier We zien dat er een aantal mentoren al gebruik maken van Het Dossier. Complimenten daarvoor. NIEUWSBRIEF December Mentorschap Midden-en Noordoost Brabant 2015 Editie 2 Jaargang 1 Hierbij ontvangt u de nieuwe nieuwsbrief van het Mentorschap Midden -en Noordoost brabant. Hiermee houden wij u op

Nadere informatie

In dit nummer (mei 2005) Magazine voor musici en acteurs

In dit nummer (mei 2005) Magazine voor musici en acteurs In dit nummer (mei 2005) Magazine voor musici en acteurs Interview Piet Römer Uitbetaling restant USA-gelden Rechtbank: Amerikanen hebben geen thuiskopierechten Het Norma Fonds Norma vraag justitie regeling

Nadere informatie

Mediawijsheid. Werkblad Auteursrecht bij films. Films en auteursrecht

Mediawijsheid. Werkblad Auteursrecht bij films. Films en auteursrecht Werkblad Auteursrecht bij films Films en auteursrecht De bioscoopfilm is net afgelopen en je blijft nog even zitten om de aftiteling van de film te bekijken. Dat duurt lang zeg. Zoveel namen. Hebben al

Nadere informatie

Mediawijsheid. Werkblad Auteursrecht bij muziek. Muziek en auteursrecht

Mediawijsheid. Werkblad Auteursrecht bij muziek. Muziek en auteursrecht Werkblad Auteursrecht bij muziek Muziek en auteursrecht Wanneer je een liedje op de radio hoort, luister je naar de zanger of zangeres die het liedje zingt. Maar wist je dat er heel veel mensen meewerken

Nadere informatie

Live Radio. Bordes op de Borrel

Live Radio. Bordes op de Borrel Live Radio Bordes op de Borrel Bordes op de Borrel Live Radio tijdens jouw vrijdagmiddagborrel 2 Bordes op de Borrel bij jou Nodig Bordes uit op de Borrel bij jouw bedrijf. En maak samen een echt Radio

Nadere informatie

Muziek en tekst: eigendom, rechten en geld verdienen

Muziek en tekst: eigendom, rechten en geld verdienen Muziek en tekst: eigendom, rechten en geld verdienen Je bent gek op muziek en wat is nou leuker dan van je hobby de werk maken? Als je een bandje begint kun je de hele dag bezig zijn met het schrijven

Nadere informatie

Wat kan ik voor u doen?

Wat kan ik voor u doen? 139 139 HOOFDSTUK 9 Wat kan ik voor u doen? WOORDEN 1 1 Peter is op vakantie. Hij stuurde mij een... uit Parijs. a brievenbus b kaart 2 Ik heb die kaart gisteren.... a ontvangen b herhaald 3 Bij welke...

Nadere informatie

Ontdek de Bibliotheek. Ontdek de Bibliotheek. Ontdek de Bibliotheek

Ontdek de Bibliotheek. Ontdek de Bibliotheek. Ontdek de Bibliotheek Ontdek de Bibliotheek Ontdek de Bibliotheek Ontdek de Bibliotheek Welkom in de bibliotheek. Je gaat op ontdekking in de bibliotheek. Hierbij doe je een onderzoek naar verschillende soorten media; zoals

Nadere informatie

zorgwijzer Zorg of advies nodig? CZ wijst u de weg 2012/2013 Weet u waar u de beste zorg kunt krijgen? Uw verzekering snel en digitaal regelen

zorgwijzer Zorg of advies nodig? CZ wijst u de weg 2012/2013 Weet u waar u de beste zorg kunt krijgen? Uw verzekering snel en digitaal regelen zorgwijzer 2012/2013 Weet u waar u de beste zorg kunt krijgen? Uw verzekering snel en digitaal regelen Zorg of advies nodig? CZ wijst u de weg Medische vraag? Stel hem aan onze deskundigen Toen mijn vriendin

Nadere informatie

Vragen gesteld in het evaluatieformulier + Antwoorden

Vragen gesteld in het evaluatieformulier + Antwoorden Verslag Studenten Evaluatie Videoproject Door Tonny Mulder, a.b.mulder@uva.nl, 26 sept 213 De studenten van de opleidingen Biologie, Biomedische Wetenschappen en Psychobiologie krijgen in het 1 ste jaar

Nadere informatie

MUZIEK MAAK JE NIET VOOR NIETS

MUZIEK MAAK JE NIET VOOR NIETS MUZIEK MAAK JE NIET VOOR NIETS MAAK JE MUZIEK? EN WORDT DIE MUZIEK GEBRUIKT OF AFGESPEELD DOOR ANDEREN? DAN HEB JIJ WAARSCHIJNLIJK RECHT OP EEN VERGOEDING! In ons dagelijkse leven kunnen we niet zonder

Nadere informatie

Meten van mediawijsheid. Bijlage 6. Interview. terug naar meten van mediawijsheid

Meten van mediawijsheid. Bijlage 6. Interview. terug naar meten van mediawijsheid Meten van mediawijsheid Bijlage 6 Interview terug naar meten van mediawijsheid Bijlage 6: Het interview Individueel interview Uitleg interview Ik zal je uitleggen wat de bedoeling is vandaag. Ik ben heel

Nadere informatie

Met een rugzakje vol info ga ik naar huis, veel gesprekken, leuke manier van middagvulling.

Met een rugzakje vol info ga ik naar huis, veel gesprekken, leuke manier van middagvulling. Leerzaam, leuk, nieuwe contacten opgedaan, nieuwe ideeën. Het open Space concept is geweldig. Met een rugzakje vol info ga ik naar huis, veel gesprekken, leuke manier van middagvulling. Ontspannen maar

Nadere informatie

Thema Op het werk. Lesbrief 16. Herhaling thema.

Thema Op het werk. Lesbrief 16. Herhaling thema. http://www.edusom.nl Thema Op het werk Lesbrief 16. Herhaling thema. Wat leert u in deze les? De woorden van les 12, 13, 14 en 15. Veel succes! Deze les is ontwikkeld in opdracht van: Gemeente Den Haag

Nadere informatie

Het NORMA-fonds maakt het mogelijk

Het NORMA-fonds maakt het mogelijk Het NORMA-fonds maakt het mogelijk Steeds meer uitvoerend kunstenaars weten de weg naar het NORMA-fonds te vinden. De laatste jaren is het aantal aanvragen van toneelgezelschappen, festivals en overige

Nadere informatie

MANIEREN OM MET OUDERPARTICIPATIE OM TE GAAN

MANIEREN OM MET OUDERPARTICIPATIE OM TE GAAN Blijf kalm; Verzeker je ervan dat je de juiste persoon aan de lijn hebt; Zeg duidelijk wie je bent en wat je functie is; Leg uit waarom je belt; Geef duidelijke en nauwkeurige informatie en vertel hoe

Nadere informatie

INHOUD WORKSHOP. 1. Hoofdpunten labels 2. Oorsprong 3. Rechten 4. Dance 5. Overeenkomsten 6. Tips 7. Hoofdpunten publishing 8. Vragen?

INHOUD WORKSHOP. 1. Hoofdpunten labels 2. Oorsprong 3. Rechten 4. Dance 5. Overeenkomsten 6. Tips 7. Hoofdpunten publishing 8. Vragen? LABELS & PUBLISHING INHOUD WORKSHOP 1. Hoofdpunten labels 2. Oorsprong 3. Rechten 4. Dance 5. Overeenkomsten 6. Tips 7. Hoofdpunten publishing 8. Vragen? HOOFDPUNTEN Publishing Margriet Koedooder Auteursrecht

Nadere informatie

Deze vragenlijst bestaat uit zes onderdelen, A t/m F.

Deze vragenlijst bestaat uit zes onderdelen, A t/m F. Page of 0 Enquête beroepsonderwijs Deze vragenlijst bestaat uit zes onderdelen, A t/m F. Er zijn in totaal vragen. A. Over jou Je wordt vriendelijk verzocht informatie over jezelf te geven door onderstaande

Nadere informatie

Directoraat-Generaal Wetgeving, Internationale Aangelegenheden en Vreemdelingenzaken

Directoraat-Generaal Wetgeving, Internationale Aangelegenheden en Vreemdelingenzaken Ministerie van Justitie Directoraat-Generaal Wetgeving, Internationale Aangelegenheden en Vreemdelingenzaken Directie Wetgeving Postadres: Postbus 20301, 2500 EH Den Haag Aan de voorzitter van de Tweede

Nadere informatie

Ik weet dat het soms best wel allemaal wat ingewikkeld kan lijken.

Ik weet dat het soms best wel allemaal wat ingewikkeld kan lijken. WELKOM Bedankt om dit gratis e-book te downloaden! J Ik weet dat het soms best wel allemaal wat ingewikkeld kan lijken. Als anderen vertellen over de hosting van hun website, en updates doen en backups

Nadere informatie

LAAT JE BEDRIJF GROEIEN DOOR HET INZETTEN VAN JE NETWERK!

LAAT JE BEDRIJF GROEIEN DOOR HET INZETTEN VAN JE NETWERK! LAAT JE BEDRIJF GROEIEN DOOR HET INZETTEN VAN JE NETWERK! In dit E-book leer je hoe je door het inzetten van je eigen netwerk je bedrijf kan laten groeien. WAAROM DIT E-BOOK? Veel ondernemers beginnen

Nadere informatie

Juridische medewerker

Juridische medewerker 28-11-2013 Sectorwerkstuk Juridische medewerker Temel, Elif HET ASSINK LYCEUM Inhoudsopgave Inhoud Inhoudsopgave... 1 Inleiding... 2 Hoeveel procent van de opleiding bestaat uit stage?... 6 o Begeleiding...

Nadere informatie

Inventarisatie enquête over het gebruik van videofragmenten bij het onderwijs van Inleiding Staats- en Bestuursrecht

Inventarisatie enquête over het gebruik van videofragmenten bij het onderwijs van Inleiding Staats- en Bestuursrecht Inventarisatie enquête over het gebruik van videofragmenten bij het onderwijs van Inleiding Staats- en Bestuursrecht Faculteit der Rechtsgeleerdheid, Universiteit Leiden Afdeling ICT&O, Cleveringa Instituut,

Nadere informatie

Meer succes met je website

Meer succes met je website Meer succes met je website Hoeveel geld heb jij geïnvesteerd in je website? Misschien wel honderden of duizenden euro s in de hoop nieuwe klanten te krijgen. Toch levert je website (bijna) niets op Herkenbaar?

Nadere informatie

Reflectiegesprekken met kinderen

Reflectiegesprekken met kinderen Reflectiegesprekken met kinderen Hierbij een samenvatting van allerlei soorten vragen die je kunt stellen bij het voeren van (reflectie)gesprekken met kinderen. 1. Van gesloten vragen naar open vragen

Nadere informatie

COACHFRIEND. Werkboek. (voeg hier je profielfoto toe)

COACHFRIEND. Werkboek. (voeg hier je profielfoto toe) COACHFRIEND Werkboek (voeg hier je profielfoto toe) Van : Email : Mobiel : Skype/Lync : Leeftijd : Beroep : Opleiding: (Kruis je keuze aan) Universitair/ HBO/ MBO Dit document is vertrouwelijk en mag niet

Nadere informatie

Zeg het voort. Werkboek

Zeg het voort. Werkboek Zeg het voort Werkboek In het werkboek Zeg het voort komen verschillende soorten oefeningen voor. De onderstaande plaatjes maken duidelijk om welke oefeningen het gaat. Deze les gaan we... Speel het spel

Nadere informatie

Weekschema maken. Je gaat praten over de dingen die jij in één week doet. Deze activiteiten ga je in een schema op de computer uitwerken.

Weekschema maken. Je gaat praten over de dingen die jij in één week doet. Deze activiteiten ga je in een schema op de computer uitwerken. Weekschema maken Je gaat praten over de dingen die jij in één week doet. Deze activiteiten ga je in een schema op de computer uitwerken. Leer en oefen: Neem samen me de docent/assistent het fotoboek de

Nadere informatie

Lesbrief 14. Naar personeelszaken.

Lesbrief 14. Naar personeelszaken. http://www.edusom.nl Thema Op het werk Lesbrief 14. Naar personeelszaken. Wat leert u in deze les? Wanneer u zeggen en wanneer jij zeggen. Je mening geven en naar een mening vragen. De voltooide tijd gebruiken.

Nadere informatie

Interview Monique van de Ven NORMA incasseert 2,5 miljoen Noorderslag Seminar 2006 NORMA vecht voor kabelgeld

Interview Monique van de Ven NORMA incasseert 2,5 miljoen Noorderslag Seminar 2006 NORMA vecht voor kabelgeld Magazine voor musici en acteurs In dit nummer (februari 2006) Interview Monique van de Ven NORMA incasseert 2,5 miljoen Noorderslag Seminar 2006 NORMA vecht voor kabelgeld Februari 2006 NORMA Nieuws Magazine

Nadere informatie

SLB eindverslag. Rozemarijn van Dinten HDT.1-d 12053449 11-11-12

SLB eindverslag. Rozemarijn van Dinten HDT.1-d 12053449 11-11-12 SLB eindverslag Rozemarijn van Dinten HDT.1-d 12053449 11-11-12 Eindverslag De afgelopen periode heb ik een aantal lessen SLB gehad. Hierover ga ik een eindverslag schrijven en vertellen hoe ik de lessen

Nadere informatie

Samenstelling tekst Beppie Brood (teamleider ATC s Amstelduin) Monique van Kollenburg (trainer ATC Amstelduin)

Samenstelling tekst Beppie Brood (teamleider ATC s Amstelduin) Monique van Kollenburg (trainer ATC Amstelduin) Samenstelling tekst Beppie Brood (teamleider ATC s Amstelduin) Monique van Kollenburg (trainer ATC Amstelduin) Lay-out Bob Snel (trainer ATC Amstelduin) Document Versie maart 2007 Meer informatie E-mail:

Nadere informatie

Ik-Wijzer Ik ben wie ik ben

Ik-Wijzer Ik ben wie ik ben Ik ben wie ik ben Naam: Johan Vosbergen Inhoudsopgave Inleiding... 3 De uitslag van Johan Vosbergen... 7 Toelichting aandachtspunten en leerdoelen... 8 Tot slot... 9 Pagina 2 van 9 Inleiding Hallo Johan,

Nadere informatie

Sectorwerkstuk 2010-2011

Sectorwerkstuk 2010-2011 Sectorwerkstuk 2010-2011 Namen: ---------------------------------------------------------------------------------------- Klas: -------------------- Sector: --------------------------------------------

Nadere informatie

Checklist Presentatie geven 2F - handleiding

Checklist Presentatie geven 2F - handleiding Checklist Presentatie geven 2F - handleiding Inleiding De checklist Presentatie geven 2F is ontwikkeld voor leerlingen die een presentatie moeten kunnen geven op 2F. In deze handleiding wordt toegelicht

Nadere informatie

Hoe schrijf ik tekst voor mijn website?

Hoe schrijf ik tekst voor mijn website? Hoe schrijf ik tekst voor mijn website? Heb je een eigen website, maar worstel je met de teksten die je daarop kwijt wil? Volg dan dit stappenplan. Met een paar handige tips kom je vast een heel eind.

Nadere informatie

U leert in deze les om een mening vragen. U wilt dan weten wat iemand vindt.

U leert in deze les om een mening vragen. U wilt dan weten wat iemand vindt. UW MENING GEVEN spreken inleiding en doel Een mening is wat iemand denkt of vindt. U leert in deze les om een mening vragen. U wilt dan weten wat iemand vindt. U leert ook uw mening geven. Uw mening geven

Nadere informatie

Het gedragmodel. 1. Inleiding

Het gedragmodel. 1. Inleiding Het gedragmodel 1. Inleiding Het gedragmodel is een NLP-techiek, ontwikkeld door Peter Dalmeijer (zie www.vidarte.nl) en Paul Lenferink. Het model leert ons feedback te geven waarbij we anderen op hun

Nadere informatie

Bij. research. Gemaakt door: Flore Wassenberg A3c Stage gelopen bij Ron en Janne.

Bij. research. Gemaakt door: Flore Wassenberg A3c Stage gelopen bij Ron en Janne. Bij research Gemaakt door: Flore Wassenberg A3c Stage gelopen bij Ron en Janne. Opdracht 1 Stagelogboek De eerste dag heb ik bij Ron Steijvers stage gelopen en die is project leider ontwikkelaar, vooral

Nadere informatie

Irma Steenbeek VERSTAG

Irma Steenbeek VERSTAG Irma Steenbeek VERSTAG Colofon Eindredactie Joost Pool Redactie Boris Goddijn Vormgeving Pien Vermazeren Fotografie Boris Goddijn Beeldbewerking Pien Vermazeren Copyright en disclaimer Het overnemen van

Nadere informatie

Sectorwerkstuk 2012-2013

Sectorwerkstuk 2012-2013 Sectorwerkstuk 2012-2013 Namen: ---------------------------------------------------------------------------------------- Klas: -------------------- Sector: --------------------------------------------

Nadere informatie

HET BELANGRIJKSTE OM TE WETEN OM MEER ZELFVERTROUWEN TE KRIJGEN

HET BELANGRIJKSTE OM TE WETEN OM MEER ZELFVERTROUWEN TE KRIJGEN HET BELANGRIJKSTE OM TE WETEN OM MEER ZELFVERTROUWEN TE KRIJGEN Gratis PDF Beschikbaar gesteld door vlewa.nl Geschreven door Bram van Leeuwen Versie 1.0 INTRODUCTIE Welkom bij deze gratis PDF! In dit PDF

Nadere informatie

De Interpolis WerkWaarde Pensioenen

De Interpolis WerkWaarde Pensioenen De Interpolis WerkWaarde Pensioenen Pensioen voor uw werknemers Interpolis. Glashelder Willem Dijk sr., 53 jaar, Willem Dijk Groothandel groente & fruit. Import & Export. Ik was commissionair in groente

Nadere informatie

Je creëert en produceert zelfstandig en in opdracht. Je stelt doelen, neemt de verantwoordelijkheid en streeft naar het beste resultaat

Je creëert en produceert zelfstandig en in opdracht. Je stelt doelen, neemt de verantwoordelijkheid en streeft naar het beste resultaat 08720 Artiest muziek 10-04-2008 08:37 Pagina 1 werkproces 1 1 2 3 4 5 6 Werken als muzikant Artiest Muziek Wat laat je zien? Je creëert en produceert zelfstandig en in opdracht Je zet ideeën om in concepten

Nadere informatie

Enquête Kunstenaars in de WWIK

Enquête Kunstenaars in de WWIK Enquête Kunstenaars in de WWIK We zouden u graag een aantal vragen willen stellen over uw werkzaamheden en positie als kunstenaar. Eerst komen een paar algemene vragen aan de orde. 1. Wat is uw geboortejaar?

Nadere informatie

Lesmateriaal bij de voorstelling: Zwemmen Zonder Mouwen

Lesmateriaal bij de voorstelling: Zwemmen Zonder Mouwen Lesmateriaal bij de voorstelling: Zwemmen Zonder Mouwen Beste docent, Binnenkort gaat u met uw klas naar de voorstelling Zwemmen Zonder Mouwen; een muzikale 8+ voorstelling die zich afspeelt in en rondom

Nadere informatie

De locatie waar mijn evenement plaatsvindt, heeft al een regeling met Buma, moet ik dan nog steeds Buma betalen?

De locatie waar mijn evenement plaatsvindt, heeft al een regeling met Buma, moet ik dan nog steeds Buma betalen? Q&A Podia Toestemming Waarom heb ik toestemming van Buma nodig? Een organisator van een evenement waarbij muziekwerken behorende tot het Buma-repertoire ten gehore worden gebracht dient voorafgaande toestemming

Nadere informatie

Nieuwsbrief Amigos. maart 2014 DE SAN JUAN DE FLORES

Nieuwsbrief Amigos. maart 2014 DE SAN JUAN DE FLORES Nieuwsbrief Amigos maart 2014 DE SAN JUAN DE FLORES Voorwoord Beste Amigos, Terwijl wij hier in Nederland al weer helemaal het gevoel krijgen in het voorjaar te zijn beland, hebben de bursalen in Guatemala

Nadere informatie

Mijn ouders zijn gescheiden en nu? Een folder voor jongeren met gescheiden ouders over de OTS en de gezinsvoogd

Mijn ouders zijn gescheiden en nu? Een folder voor jongeren met gescheiden ouders over de OTS en de gezinsvoogd Mijn ouders zijn gescheiden en nu? Een folder voor jongeren met gescheiden ouders over de OTS en de gezinsvoogd 1 Joppe (13): Mijn ouders vertelden alle twee verschillende verhalen over waarom ze gingen

Nadere informatie

!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!! Uitgave van Stichting Be Aware Januari 2015 WIL JE MINDER GAMEN?

!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!! Uitgave van Stichting Be Aware Januari 2015 WIL JE MINDER GAMEN? Uitgave van Stichting Be Aware Januari 2015 WIL JE MINDER GAMEN? Je vindt dat je teveel tijd doorbrengt met het spelen van games. Je beseft dat je hierdoor in de problemen kunt raken: je huiswerk lijdt

Nadere informatie

Kunstenaarstoets. Achternaam. Voorletters

Kunstenaarstoets. Achternaam. Voorletters Kunstenaarstoets Waarom deze toets? U wilt de Utrechtse Cultuurlening aanvragen. Om in aanmerking te komen voor deze lening moet u beroepsmatig werken als kunstenaar. Met dit formulier kunt u uw beroepsmatigheid

Nadere informatie

Thema Informatie vragen bij een instelling

Thema Informatie vragen bij een instelling http://www.edusom.nl Thema Informatie vragen bij een instelling Lesbrief 30. Herhaling thema. Wat leert u in deze les? De woorden uit les 27, 28 en 29. Veel succes! Deze les is ontwikkeld in opdracht van:

Nadere informatie

Kunstenaarstoets. Uw gegevens. Beroep en opleiding als kunstenaar

Kunstenaarstoets. Uw gegevens. Beroep en opleiding als kunstenaar Kunstenaarstoets Waarom deze toets? U wilt een cultuurlening aanvragen bij Cultuur+Ondernemen. Om in aanmerking te komen voor deze lening moet u beroepsmatig werken als. Met dit formulier kunt u uw beroepsmatigheid

Nadere informatie

Vragenlijst: Wat vind jij van je

Vragenlijst: Wat vind jij van je Deze vragenlijst is bedacht door leerlingen. Met deze vragenlijst kunnen leerlingen er zelf achter kunnen komen wat andere leerlingen van hun school vinden. De volgende onderwerpen komen langs: Sfeer op

Nadere informatie

Aan de Schrans in Leeuwarden is één van de meest opvallende orthodontiepraktijken. van Noord-Nederland gevestigd. Daarin werkt

Aan de Schrans in Leeuwarden is één van de meest opvallende orthodontiepraktijken. van Noord-Nederland gevestigd. Daarin werkt Aan de Schrans in Leeuwarden is één van de meest opvallende orthodontiepraktijken van Noord-Nederland gevestigd. Daarin werkt orthodontist Daniël van der Meulen samen met veertien assistentes intensief

Nadere informatie

Wij zijn Kai & Charis van de Super Student en wij geven studenten zin in de toekomst.

Wij zijn Kai & Charis van de Super Student en wij geven studenten zin in de toekomst. Hallo, Wij zijn Kai & Charis van de Super Student en wij geven studenten zin in de toekomst. Dat is namelijk helemaal niet zo makkelijk. Veel studenten weten nog niet precies wat ze willen en hoe ze dat

Nadere informatie

Presentatie Tekst Top plan (talentontwikkelingsplan) Amy Kouwenberg OABCE1A

Presentatie Tekst Top plan (talentontwikkelingsplan) Amy Kouwenberg OABCE1A Presentatie Tekst Top plan (talentontwikkelingsplan) Amy Kouwenberg OABCE1A INLEIDING Ik heb vandaag een cadeautje meegenomen. Niet voor jullie, maar voor mijzelf. Het cadeautje staat voor de verrassingen

Nadere informatie

Ik ben Sim-kaart. Mobiel bellen groep 5-6. De Simkaart is een meisje, tikkeltje ondeugend en een echte kletsgraag. Aangeboden door

Ik ben Sim-kaart. Mobiel bellen groep 5-6. De Simkaart is een meisje, tikkeltje ondeugend en een echte kletsgraag. Aangeboden door De Simkaart is een meisje, tikkeltje ondeugend en een echte kletsgraag Hoi! Blijf even aan de lijn. Ik zit namelijk op de andere. Wacht even. Hoi, ik kom zo even terug, want ik moet even iets zeggen over

Nadere informatie

Enquête onder de vrijwilligers van de Gemiva-SVG Groep 2010

Enquête onder de vrijwilligers van de Gemiva-SVG Groep 2010 Enquête onder de vrijwilligers van de Gemiva-SVG Groep 2010 De Gemiva-SVG Groep heeft ruim 900 vrijwilligers die op zeer uiteenlopende momenten hun diensten verlenen bij activiteiten voor mensen met een

Nadere informatie

17/ 18/ 19/ 20 JAN 2018

17/ 18/ 19/ 20 JAN 2018 17/ 18/ 19/ 20 JAN 2018 GRONINGEN NL ONDERNEMERSCLUB THE EUROPEAN MUSIC PLATFORM BESTE ONDERNEMER, Het is elk jaar weer goed te zien dat er zoveel Groningse bedrijven op Eurosonic Noorderslag aanwezig

Nadere informatie

Hoofdstuk 2. Contact maken, inlichtingen verstrekken en onderhandelen

Hoofdstuk 2. Contact maken, inlichtingen verstrekken en onderhandelen Hoofdstuk 2 Contact maken, inlichtingen verstrekken en onderhandelen 48 Gangbare uitdrukkingen bij contact maken en onderhandelen De meeste zinnen die in dit overzicht staan, zijn formeel. U kunt deze

Nadere informatie

Training Social Media optimaal gebruiken

Training Social Media optimaal gebruiken Training Social Media optimaal gebruiken Wat levert deze training voor u op? U heeft de zaak al aardig voor elkaar en als ondernemer bent u op zoek naar een manier om meer omzet te genereren. Door social

Nadere informatie

Downloadverbod zal industrie niet helpen

Downloadverbod zal industrie niet helpen Downloadverbod zal industrie niet helpen Een wettelijk downloadverbod zal geen invloed hebben op het koopgedrag van internetgebruikers. Zo n verbod, voorgesteld door het kabinet, kan zelfs een averechts

Nadere informatie

Treatment Intellectueel eigendom, de rechten zijn oneerlijk verdeeld.

Treatment Intellectueel eigendom, de rechten zijn oneerlijk verdeeld. Treatment Intellectueel eigendom, de rechten zijn oneerlijk verdeeld. Lesley Adu-Darkwah John Martens Marleen van Rijn Hoofdvraag In hoeverre is het terecht of onterecht dat een mode-ontwerp moeilijker

Nadere informatie

In deze informatiebrief de volgende onderwerpen:

In deze informatiebrief de volgende onderwerpen: Je ontvangt deze email omdat wij elkaar persoonlijk kennen. Stel je deze informatief niet op prijs, meld je dan af via de daarvoor bestemde link. Is dit e-mailadres niet correct? Mail ons dan even, alvast

Nadere informatie

Stappen tijdens een reorganisatieproces. Hoe gaat een reorganisatie in zijn werk?

Stappen tijdens een reorganisatieproces. Hoe gaat een reorganisatie in zijn werk? Stappen tijdens een reorganisatieproces Hoe gaat een reorganisatie in zijn werk? STAP 1 Het voornemen tot reorganisatie Iedere reorganisatie begint met het plan om te gaan reorganiseren. Dit plan komt

Nadere informatie

10 tips voor het werven van de ideale stagiair

10 tips voor het werven van de ideale stagiair 1. Zorg dat ze je kennen Als jongeren je bedrijf niet kennen, dan solliciteren ze niet. Logisch. Om de beste leerlingen te krijgen, is contact met de onderwijsinstelling heel belangrijk. En dit contact

Nadere informatie

IS ONLINE VIDEO IETS VOOR MIJ? CHECK IT OUT!

IS ONLINE VIDEO IETS VOOR MIJ? CHECK IT OUT! IS ONLINE VIDEO IETS VOOR MIJ? CHECK IT OUT! Checklist Vragen Ja Nee 1. Ben je op zoek naar nieuwe klanten? 2. Vind je het lastig om uit te leggen wat je bedrijf precies doet? 3. Geef je voor jouw gevoel

Nadere informatie

Bijeenkomst over geloofsopvoeding Communiceren met je puber Deze bijeenkomst sluit aan bij Moments, magazine voor ouders van jongeren van 12-18 jaar

Bijeenkomst over geloofsopvoeding Communiceren met je puber Deze bijeenkomst sluit aan bij Moments, magazine voor ouders van jongeren van 12-18 jaar DOELSTELLINGEN Ouders zijn zich ervan bewust dat je altijd en overal communiceert Ouders wisselen ervaringen met elkaar uit over hoe de communicatie met hun pubers verloopt Ouders verwerven meer inzicht

Nadere informatie

Verder dien je het aanmeldingsformulier geheel in te vullen. Zie achteraan dit document.

Verder dien je het aanmeldingsformulier geheel in te vullen. Zie achteraan dit document. Doe mee met de #3fm #DJ #Talentschool 2013-2014 Op 22 juni 2013 start een nieuwe serie van 3 workshops onder leiding van Timo Komst. Je kan je hiervoor vanaf nu aanmelden. De workshops worden gegeven in

Nadere informatie

maandag 9.30-12.30 dinsdag 9.30-12.30, 11.00-14.00, 19.30-22.30 woensdag 19.30-22.30 donderdag 9.30-12.30

maandag 9.30-12.30 dinsdag 9.30-12.30, 11.00-14.00, 19.30-22.30 woensdag 19.30-22.30 donderdag 9.30-12.30 Workshops! Meer creativiteit in je werk Interactieve bijeenkomsten vormgeven Ideeën voor promotie van jouw onderneming Nieuwe producten voor jouw bedrijf Creatieve werkvormen (serie van 4 workshops) Wegens

Nadere informatie

Stichting Reprorecht. Praktische informatie voor uitgevers over verdeling en doorbetaling

Stichting Reprorecht. Praktische informatie voor uitgevers over verdeling en doorbetaling Stichting Reprorecht Praktische informatie voor uitgevers over verdeling en doorbetaling Inhoud Stichting Reprorecht... 3 Het Reglement Uitkeringen... 3 Wilt u in aanmerking komen voor een vergoeding?...

Nadere informatie

JE CULTURELE ZELFPORTRET

JE CULTURELE ZELFPORTRET JE CULTURELE ZELFPORTRET Dit is het culturele zelfportret van Vul alles in hele antwoordzinnen in. Gebruik een ander lettertype of een andere kleur voor de antwoorden. Plak hier je pasfoto Film/tv 1 Ga

Nadere informatie

Projectmatig werken voor de secretaresse

Projectmatig werken voor de secretaresse Nationale Secretaresse Dag 2009 www.secretary.nl/officemanagement Schriftelijke cursus in vijf lessen met twee bijeenkomsten Startdatum 9 april 2009 Projectmatig werken voor de secretaresse Postzegel niet

Nadere informatie

De nieuwsbrief zal ook op onze website www.casparuscollege.nl worden geplaatst.

De nieuwsbrief zal ook op onze website www.casparuscollege.nl worden geplaatst. Nieuwsbrief Schooljaar 2015-2016, nr. 1 september 2015 Geachte ouder(s) en/of verzorger(s), Voor u ligt de Nieuwsbrief van september 2015. In deze nieuwsbrief: Van de directeur Nieuws van de Ouderraad

Nadere informatie

Dagboek Nederland onder water?! Komt Nederland onder water te staan? En wat kunnen jij en de politiek doen om dit te voorkomen?

Dagboek Nederland onder water?! Komt Nederland onder water te staan? En wat kunnen jij en de politiek doen om dit te voorkomen? Dagboek Dagboek Nederland onder water?! Komt Nederland onder water te staan? En wat kunnen jij en de politiek doen om dit te voorkomen? Dat het klimaat verandert is een feit. Je hoort het overal om je

Nadere informatie

Ik-Wijzer Ik ben wie ik ben

Ik-Wijzer Ik ben wie ik ben Ik ben wie ik ben Naam: Lisa Westerman Inhoudsopgave Inleiding... 3 De uitslag van Lisa Westerman... 7 Toelichting aandachtspunten en leerdoelen... 8 Tot slot... 9 Pagina 2 van 9 Inleiding Hallo Lisa,

Nadere informatie

Adinda Keizer - Copyright 2013 Niets uit deze uitgave mag zonder toestemming van Vindjeklant.nl worden gekopieerd of gebruikt in commerciële

Adinda Keizer - Copyright 2013 Niets uit deze uitgave mag zonder toestemming van Vindjeklant.nl worden gekopieerd of gebruikt in commerciële Adinda Keizer - Copyright 2013 Niets uit deze uitgave mag zonder toestemming van Vindjeklant.nl worden gekopieerd of gebruikt in commerciële uitingen. Als startend ondernemer is alles nieuw. De boekhouding,

Nadere informatie

Soms ben ik eens boos, en soms wel eens verdrietig, af en toe eens bang, en heel vaak ook wel blij.

Soms ben ik eens boos, en soms wel eens verdrietig, af en toe eens bang, en heel vaak ook wel blij. Lied: Ik ben ik (bij thema 1: ik ben mezelf) (nr. 1 en 2 op de CD) : Weet ik wie ik ben? Ja, ik weet wie ik ben. Weet ik wie ik ben? Ja, ik weet wie ik ben. Ik heb een mooie naam, van achter en vooraan.

Nadere informatie

WAARDE VAN ADVIES - 2013 DE WAARDE VAN ADVIES VAN INTERMEDIAIRS. Avéro Achmea P13628

WAARDE VAN ADVIES - 2013 DE WAARDE VAN ADVIES VAN INTERMEDIAIRS. Avéro Achmea P13628 WAARDE VAN ADVIES - 2013 DE WAARDE VAN ADVIES VAN INTERMEDIAIRS P13628 INHOUDSOPGAVE KARAKTERISTIEKEN CONCLUSIE WAARDE VAN ADVIES KARAKTERISTIEKEN ONDERZOEKSOPZET CONCLUSIE CONCLUSIES DE WAARDE VAN ADVIES

Nadere informatie

lesmateriaal Taalkrant

lesmateriaal Taalkrant lesmateriaal Taalkrant Toelichting Navolgend vindt u een plan van aanpak en 12 werkbladen voor het maken van de Taalkrant in de klas, behorende bij het project Taalplezier van Stichting Wereldleren. De

Nadere informatie

INZETBAARHEIDS ASSESSMENT

INZETBAARHEIDS ASSESSMENT INZETBAARHEIDS ASSESSMENT Hoe werkt dat? INSTRUCTIE: Vragenlijst: Dit is een vragenlijst die is gemaakt om een beeld te krijgen van je inzetbaarheid. Het is hierom belangrijk dat je de vragenlijst zo eerlijk

Nadere informatie

Zakendoen en communiceren in de digitale 1jd

Zakendoen en communiceren in de digitale 1jd Zakendoen en communiceren in de digitale 1jd Social Media, Digital trends, Online PR, Webcare, Personal Branding, Crowdsourcing, Co- crea1on Blogs Lezingen en presenta1es Trainingen Workshops Brainstorms

Nadere informatie

Thema Kinderen en school. Demet TV. Lesbrief 9. De kinderopvang

Thema Kinderen en school. Demet TV. Lesbrief 9. De kinderopvang Thema Kinderen en school. Demet TV Lesbrief 9. De kinderopvang zoekt opvang voor haar kind. belt naar een kinderdagverblijf. Is er plaats? Is de peuterspeelzaal misschien een oplossing? Gaat inschrijven

Nadere informatie

Wijzigingsformulier exploitatie auteursrechten

Wijzigingsformulier exploitatie auteursrechten Siriusdreef 22-28 Postbus 3080 2130 KB Hoofddorp t +31 (0)23 799 79 99 f +31 (0)23 799 77 77 info@bumastemra.nl www.bumastemra.nl Vereniging Buma en Stichting Stemra zijn de auteursrechtenorganisaties

Nadere informatie

Maurice Jongmans is Adviseur Social Media en Zoekmachineoptimalisatie bij Webtechniek in Delft.

Maurice Jongmans is Adviseur Social Media en Zoekmachineoptimalisatie bij Webtechniek in Delft. Maurice Jongmans is Adviseur Social Media en Zoekmachineoptimalisatie bij Webtechniek in Delft. Webtechniek is gespecialiseerd in technische oplossingen voor internet en applicaties. Sinds 2000 is het

Nadere informatie

Business-to-busines bieden wij verschillende mogelijkheden.

Business-to-busines bieden wij verschillende mogelijkheden. 1 Promotie mogelijkheden Noorderslagweekend 2007 Op 11, 12 en 13 januari 2007 vindt in Groningen het Eurosonic/Noorderslag festival plaats. Dit is dè kans om meer dan 220 bands en acts te bekijken en de

Nadere informatie