WoltersKluwer jaarverslag 2001

Transcriptie

1 WoltersKluwer jaarverslag 2001

2 Inhoud 3 Bedrijfsprofiel 4 Bericht van de voorzitter 6 Raad van Bestuur 7 Raad van Commissarissen 8 Organisatiestructuur 9 Grafieken 10 Benchmark 16 Verslag van de Raad van Bestuur 57 Verslag van de Raad van Commissarissen 59 Verslag van de Stichting Administratiekantoor Wolters Kluwer 61 Verslag van de Stichting Preferente Aandelen Wolters Kluwer 62 Informatie voor aandeelhouders Jaarrekening Geconsolideerde winst- en verliesrekening 68 Geconsolideerde balans 70 Geconsolideerd kasstroomoverzicht 72 Grondslagen jaarrekening 77 Aansluiting van gerapporteerde naar pro forma aangepaste geconsolideerde balans Toelichting op de geconsolideerde winst- en verliesrekening 82 Toelichting op de geconsolideerde balans 94 Toelichting op het geconsolideerd kasstroomoverzicht 96 Winst- en verliesrekening Wolters Kluwer nv 96 Balans Wolters Kluwer nv 97 Toelichting op de winst- en verliesrekening en balans Wolters Kluwer nv 101 Overige gegevens 102 Kerncijfers 104 Verslag van de Trustee

3 B edrijfsprofiel 3 De feiten Jaaromzet: eur 3,8 miljard Aantal medewerkers: circa Activiteiten in Europa, Noord-Amerika en Asia Pacific Genoteerd aan Euronext Amsterdam (opgenomen in de Euronext 100 index) Wie wij zijn Wolters Kluwer legt zich toe op het aanbieden van smart information tools voor professionals. Wolters Kluwer is een mondiaal concern met een rijke geschiedenis, een voorspoedig heden en een uitdagende toekomst. Wolters Kluwer is toonaangevend op de markten voor Legal & Regulatory, International Health & Science en Education. Wat wij doen Ons bedrijf is een allround aanbieder van informatie (content), software en diensten, veelal op abonnementenbasis. Wij bieden onze diensten aan in een groot aantal verschillende formats via het medium dat het beste past bij onze klanten. Die media variëren van Internetgerelateerde producten of intranetoplossingen en andere elektronische producten (bijvoorbeeld CD-ROM s) tot boeken, vakbladen en losbladige uitgaven. Onze producten zijn smart producten. Zij voegen waarde toe via indexering, koppeling, maatwerk en softwarematige functionaliteit. Kortom, via alles wat de waarde van de informatie vergroot. Onze klanten Wij richten onze activiteiten op een selecte groep: op professionele klanten zoals accountants, juristen, fiscalisten. Maar ook het bank-, verzekerings- en effectenwezen behoren tot onze doelgroep. Net als HRprofessionals, medische specialisten, verpleegkundigen, wetenschappers, farmaceutische bedrijven, docenten, studenten en onderwijsinstellingen. Onze activiteiten De activiteiten van Wolters Kluwer beslaan drie kerngebieden en zijn gegroepeerd in vijf clusters. Deze structuur weerspiegelt het brede scala van professionals waaruit ons klantenbestand is opgebouwd, en stelt ons in staat om optimaal te profiteren van de aanwezige kennis en het schaalvoordeel dat een globale omvang biedt. Onze jarenlange ervaring met het bedienen van lokale klanten wordt momenteel nog eens versterkt door de invoering van klantspecifieke, elektronische tools. Daardoor kunnen wij voorzien in de behoeften van een groeiende globale informatiemarkt. Onze vooruitgang op dit gebied stemt overeen met onze strategische doelstelling: het investeren in smart information tools om content te integreren met software en diensten. Onze betrokkenheid Alle Wolters Kluwer bedrijven zijn zeer betrokken bij hun klanten en markten. Er bestaat een directe relatie tussen het succes van onze klanten en de vorm en de content van onze producten. Een relatie waarin samenwerking een belangrijke plaats inneemt. Want door nauw met onze klanten samen te werken, kunnen wij de juiste informatie op het juiste moment via het juiste medium aanbieden. Daarbij spelen twee aspecten een belangrijke rol: toegankelijkheid en gebruikersvriendelijkheid. In beide kunnen wij optimaal voorzien. Waar wij gevestigd zijn Ons bedrijf heeft vestigingen in meer dan 25 landen. Het hoofdkantoor van Wolters Kluwer bevindt zich in Amsterdam met een nevenvestiging in Chicago (Verenigde Staten).

4 BERICHT VAN DE VOORZITTER 4 Bericht van de voorzitter Wolters Kluwer is volop in beweging. We veranderen overduidelijk van een traditioneel, vooral op papieren producten gericht concern in een multimediale onderneming die onze klanten een uitgelezen combinatie weet te bieden van informatie (content), dienstverlening en werkprocesondersteuning. Met een dergelijk geavanceerd productenpakket willen we onze klanten die middelen leveren die zij nodig hebben om hun talenten optimaal te benutten en nieuwe vormen van kennis, productiviteit en efficiency te realiseren. De wens tot transformatie hebben we in maart 2000 bekend gemaakt en in gang gezet. Duidelijk hebben we afstand genomen van de sterke gerichtheid op voortdurende verhoging van marges en we hebben ingezet op productinnovatie en ondernemerschap. Een veranderingsproces, dat bij een bedrijf met een omvang als de onze, natuurlijk niet van de ene op de andere dag kan worden gerealiseerd. Wolters Kluwer heeft dan ook bewust gekozen voor de juiste mix van continuïteit het aanbieden van zeer hoogwaardige informatie is nog steeds het fundament van ons bedrijf met de papieren producten als cash generators en het initiëren van vernieuwing. Wolters Kluwer kan naar mijn oordeel met tevredenheid terugkijken op de in het jaar 2001 ingezette en ook gerealiseerde veranderingen: 2001 is onmiskenbaar het jaar geweest van het uitvoeren van de in 2000 nieuw ingezette koers. Natuurlijk bestaat er soms de wens het veranderingsproces (nog) sneller door te voeren, maar markt, productinnovatieproces, nieuwe organisatiestructuren, omvang en noodzakelijke continuïteit kennen zo hun eigen wetmatigheid: de realiteit. Volop bezig met de transformatie en zonder de dagelijkse gang van zaken uit het oog te verliezen, heeft Wolters Kluwer in het jaar 2001 evidente resultaten geboekt: -De omzet van elektronische producten (Internet/online, CD-ROM/offline) is met maar liefst bijna 30% gestegen tot meer dan eur 1 miljard en is nu goed voor 27% van onze totale omzet; -We hebben vooral in de Verenigde Staten 29 nieuwe topbedrijven verworven, waarvan 90% software gerelateerde ondernemingen; -Legal, Tax & Business North America heeft met succes veel energie gestoken in het migreren van traditionele papieren producten naar een elektronische omgeving (Internet). Ook hebben acquisities bijgedragen tot meer producten en diensten, met name op het gebied van regelgeving en werkprocesondersteuning; -Legal, Tax & Business Europe richt zich na een herschikking van de portefeuille op zes klantsegmenten (goed voor 75% van de clusteromzet); de kasstroom van de niet-kernactiviteiten wordt gemaximaliseerd, of de activiteiten worden verkocht. Ook al ligt in Europa het tempo van overgang naar elektronische producten lager dan in de Verenigde Staten, een gemeenschappelijk Internetplatform en een betere kennisuitwisseling tussen de bedrijven, zullen zeker bijdragen tot meer groei; -International, Health & Science zit weer duidelijk in de lift, na een teleurstellend eerste halfjaar. Het nieuwe management heeft niet alleen beleid ontwikkeld dat gericht is op het optimaliseren van de samenwerking tussen bedrijfsonderdelen, maar werkt daarnaast aan het realiseren van één elektronisch Internetplatform in plaats van de

5 JAARVERSLAG oorspronkelijke vier. Recentelijk, in maart 2002, zijn bovendien een nieuwe groeistrategie en focus geformuleerd: medisch is nu de kernactiviteit; -We hebben de belofte waargemaakt het gewoon nettoresultaat voor amortisatie immateriële activa met 5% te verbeteren (bij constante koersen): eur 436 miljoen. We hebben dat gerealiseerd met een zeer gezonde marge van 21% en daarmee behoren wij in onze branche tot de top als het gaat om rentabiliteit. Ook het extra investeringsprogramma, een driejarige injectie van eur 250 miljoen voor (Internetgerelateerde) productinnovatie in de periode , ligt goed op schema. Vanaf de tweede helft van 2002 worden de commerciële resultaten van dit programma verwacht. Verder heeft de boodschap van productinnovatie en ondernemerschap voor meer autonome groei intern veel meer aandacht gekregen dan in het verleden. Zo zijn er projectgroepen Autonome groei en Prijsbeleid in het leven geroepen en zijn er in samenwerking met de Wolters Kluwer Universiteit scholingsprogramma s ontwikkeld. Ook zijn nieuwe langlopende beloningsprogramma s afgesproken voor het topmanagement van de onderneming, die nadrukkelijker dan ooit zijn afgestemd op het realiseren van duurzame groei. We zijn er van overtuigd dat bovengenoemde initiatieven zullen leiden tot duurzame, autonome groei. Voor het jaar 2001 moeten we het op dit vlak echter doen met 2% groei. Dat moet en kan anders, beter. Met de eerder gememoreerde initiatieven zal ons dat zeker gaan lukken, ook al is productinnovatie iets van de wat langere adem. We zullen blijven investeren in productontwikkeling met behoud van de huidige gezonde marge en ik ben ervan overtuigd dat we het in het jaar 2002 op dit vlak aanzienlijk beter zullen doen. Wat corporate governance betreft hebben we het afgelopen jaar weer belangrijke stappen gezet door het Structuurregime op het niveau van Wolters Kluwer nv af te schaffen en de certificaten van aandelen onbeperkt omwisselbaar te maken in aandelen met het daarbij behorende stemrecht. Het maken van producten zoals die van Wolters Kluwer is heel nadrukkelijk mensenwerk. Zonder de creativiteit en passie van onze medewerkers kunnen de trends in de markten waarin onze klanten actief zijn, niet worden vertaald in concreet toepasbare informatie (content), diensten en werkprocesondersteuning. Net als onze klanten zijn onze medewerkers op en top professionals. Daarom krijgen ze bij ons meer dan ooit alle ruimte om hun kennis en kunde te gebruiken voor het vinden van oplossingen voor de vragen van morgen. Het is mede dankzij de gedrevenheid van onze medewerkers, in combinatie met de eerder geschetste in gang gezette veranderingsprocessen, dat ik de voorspelling aandurf, dat Wolters Kluwer in staat zal zijn het gewoon nettoresultaat voor amortisatie immateriële vaste activa te laten stijgen met 7-9% (bij constante koersen). En dit alles bij een zeer gezonde marge van ongeveer 21%. De nasleep van 11 september was een emotionele periode voor Wolters Kluwer. Een groot aantal van onze werknemers woont in New York en Washington en duizenden van onze klanten werden getroffen door de tragedie. Kort na de aanslagen is er een herstelprogramma opgezet ten behoeve van onze klanten die kantoor hielden in de Twin Towers. De clusters Legal, Tax & Business North America en International Health & Science hebben gezamenlijk een uitermate succesvolle collecte voor het rode kruis gehouden. Wij zijn bijzonder trots op onze werknemers in de getroffen gebieden en de manier waarop zij de afgelopen 6 maanden met de moeilijke omstandigheden zijn omgegaan. Rob Pieterse Voorzitter Raad van Bestuur

6 Raad van Bestuur R. Pieterse, voorzitter (1942) Nederlandse nationaliteit Lid Raad van Bestuur sinds 1987 Voorzitter sinds 2000 Portefeuille: Legal, Tax & Business Asia Pacific, Strategie, Finance, Accounting, Investor Relations, Corporate Communications, Corporate Governance en Secretariaat Raad van Bestuur. H. J. Yarrington (1942) Amerikaanse nationaliteit Lid Raad van Bestuur sinds 1998 Portefeuille: International Health & Science, Education en Human Resources. N. McKinstry (1959) Amerikaanse nationaliteit Lid Raad van Bestuur sinds 2001 Portefeuille: Legal, Tax & Business North America en Technologie. J.M. Detailleur (1947) Franse nationaliteit Lid Raad van Bestuur sinds 1998 Portefeuille: Legal, Tax & Business Europe.

7 Raad van Commissarissen H. de Ruiter (1934) Benoemd in 1994, lopende termijn tot 2002 Nederlandse nationaliteit Voormalig directielid van de nv Koninklijke Nederlandsche Petroleum Maatschappij en voormalig lid van de Groepsdirectie van de Koninklijke Shell Groep. Commissariaten: voorzitter van de Raad van Commissarissen van Koninklijke Ahold nv en Beers nv, vice-voorzitter van de Raad van Commissarissen van Corus Group Plc. en AEGON nv en lid van de Raad van Commissarissen van Heineken nv, Koninklijke Vopak nv en nv Koninklijke Nederlandsche Petroleum Maatschappij. J.V.H. Pennings (1934) Benoemd in 1995, lopende termijn tot 2003 Nederlandse nationaliteit Voormalig voorzitter Raad van Bestuur van Océ nv. Commissariaten: Koninklijke Grolsch nv, Essent nv, Koninklijke Ahrend nv en N.V. Industriebank LIOF (voorzitter), Océ nv, Heijmans nv en Berenschot Groep nv (lid). A.H.C.M. Walravens (1940) Benoemd in 1978, lopende termijn tot 2003 Nederlandse nationaliteit Functie: adviseur Commissariaten: Tauw Beheer nv (voorzitter), Connexxion Holding (vice-voorzitter), Achmea Holding nv, CSM nv, EUREKO nv en Ziekenfonds Groeneland/PWZ u.a. (lid). N.J. Westdijk (1941) Benoemd in 1993, lopende termijn tot 2005 Nederlandse nationaliteit Functie: voorzitter Raad van Bestuur van Connexxion Holding. Commissariaten: Fortis nv (non-executive lid Raad van Bestuur), ENECO Energie nv (voorzitter) en VastNed Group (lid). K.A.L.M. Van Miert (1942) Benoemd in 2000, lopende termijn tot 2004 Belgische nationaliteit Functie: voorzitter Nyenrode Universiteit. Commissariaten: Koninklijke Philips Electronics nv, RWE AG en DHV (lid), directielid De Persgroep nv (België) en Agfa-Gevaert nv (België), lid Adviesraad van Guidant Europe nv, Eli Lilly Holdings Ltd., Fitch, KPMG Nederland, Rabobank Nederland en Goldman Sachs International. A.J. Frost (1957) Benoemd in 2001, lopende termijn tot 2005 Britse nationaliteit Functie: directielid Greystones Consultancy.

8 ORGANISATIE STRUCTUUR 8 Organisatiestructuur Legal, Tax & Business Legal, Tax & Business Legal, Tax & Business International Education Europe North America Asia Pacific Health & Science Omzet EUR Omzet EUR Omzet EUR 59 miljoen Omzet EUR 851 miljoen Omzet EUR 308 miljoen miljoen miljoen CEO CEO CEO CEO CEO J.M. Detailleur N. McKinstry W. van Zanten C. Ainsley H. Sterk - Nederland - CCH INCORPORATED - CCH Australië - Lippincott, - Wolters-Noordhoff -Frankrijk - Bankers Systems Inc. - CCH Azië Williams & Wilkins - Liber -Verenigd Koninkrijk - CCH Legal Information - CCH Nieuw Zeeland Medical - Nelson Thornes - Duitsland Services - CCH Japan - Lippincott, - Bildungsverlag EINS - België - Aspen Publishers Williams & Wilkins - Müszaki -Teleroute.com - CCH Tax Compliance Education - Wolters Plantyn - Spanje - CCH Canadian - Kluwer Academic - Jugend & Volk - Italië Publishers - Scandinavië - Ovid Technologies - Oostenrijk - Adis International - Midden-Europa - Facts & Comparisons Concernstaf Secretaris Raad van Bestuur Senior Vice Presidents: Finance and Control Group Accounting Human Resources P.C.J. Hendriks J.E.M. van Dinter (CFO) P.C. Kooijmans M.H. Sanders

9 JAARVERSLAG Netto omzet naar cluster 2001 (in %) Bedrijfsresultaat (EBITA) naar cluster 2001 (in %) Omzet naar medium 2001 (in %) LTB Europe 36 LTB North America 32 LTB Asia Pacific 2 Int. Health & Science 22 Education 8 LTB Europe 29 LTB North America 41 LTB Asia Pacific 1 Int. Health & Science 22 Education 7 Elektronisch 27 Internet/online 12 CD-ROM/offline 15 Papieren producten 72 Training 1 Geografische spreiding van netto omzet 2001 (in %) Geografische spreiding van bedrijfsresultaat (EBITA) 2001 (in %) Europa 47 Noord-Amerika 50 Asia Pacific 3 Europa 40 Noord-Amerika 58 Asia Pacific 2

10 BENCHMARK 10 Benchmark Benchmark eur mln Gerapporteerd Netto omzet EBITDA EBITA EBITA margin % 21,2% 21,5% Gewoon nettoresultaat voor amortisatie immateriële vaste activa Winst per aandeel voor amortisatie immateriële vaste activa en resultaat uit desinvesteringen fully diluted 2 eur 1,54 eur 1,47 Vrij besteedbare kasstroom Vrij besteedbare kasstroom per aandeel fully diluted 2 eur 1,17 eur 1,30 1 De cijfers over 2000 zijn gecorrigeerd voor de amortisatie van uitgaverechten en de pro forma amortisatie van goodwill volgens de nieuwe verslaggevingsregels. Deze wijzigingen hebben echter geen gevolgen voor de benchmark cijfers. 2 Op basis van gewogen gemiddeld aantal aandelen fully diluted.

11 WoltersKluwer Legal, Wolters Tax & Business KluwerEurope Legal, Tax & Business North America Legal, Tax & Business Asia Pacific International Health & Science Education Ik vergelijk ons cluster graag met het gebied waarin wij actief zijn. Evenals het oude continent is ook LTB Europe aan het veranderen. Maar de basis blijft hetzelfde: een gevestigd klantenbestand dat wij voorzien van betrouwbare, duurzame merken. Onze, in 2001 aangekondigde nieuwe groeistrategie, is in volle gang. Eén van de speerpunten is het verscherpen van onze focus. Het aantal klantsegmenten is teruggebracht tot zes. De meeste niet-kernactiviteiten zullen worden verkocht, terwijl de kernactiviteiten worden versterkt met nieuwe acquisities. Dat is onze doelstelling: betere producten efficiënter en effectiever aanbieden. Nieuwe technologieën maken het mogelijk om ons op specifieke klantgroepen te richten. Door combinatie van content, software en diensten in het cluster, kunnen wij nieuwe producten creëren. Technologie faciliteert het delen van kennis binnen het cluster, optimale benutting van de beschikbare middelen, en ondersteunt de omschakeling van contentaanbieder tot aanbieder van een volledig producten- en dienstenpakket. Hiervoor zijn gemeenschappelijke technologische platforms gecreëerd en overeenkomsten gesloten met toonaangevende ondernemingen op het gebied van content- en relatiemanagement. Wij blijven innovatief en investeren in marketing databases en één LTB Europe webplatform. De nieuwe strategie betekent niet alleen dat het cluster structureel verandert, het vraagt ook om een interne cultuuromslag. Ontwikkeling van nieuwe producten en diensten blijft een onlosmakelijk deel van een dynamisch proces, waarin wij voortdurend op zoek zijn naar nieuwe manieren om onze klanten te helpen hun concurrentievoorsprong te behouden. Om hen de gewenste kwaliteit en de vereiste service te kunnen bieden, zullen wij de meetlat steeds een stukje hoger leggen: vandaag voldoen aan de uitdagingen van morgen. Door benutting van kansen en groeimogelijkheden, kunnen wij onze concurrentiekracht en de marktposities in onze kernsegmenten versterken. Kennis en inzicht zijn de elementen op basis waarvan wij ons voorbereiden op toekomstige uitdagingen. Jean-Marc Detailleur, CEO/lid Raad van Bestuur

12 WoltersKluwer Legal, Tax & Business Europe Legal, Tax & Business North America Legal, Tax & Business Asia Pacific International Health & Science Education Jean-Marc Detailleur CEO Mijn belangstelling gaat vooral uit naar bepalende historische figuren. Welke problemen kwamen ze tegen en hoe hebben zij die opgelost? Wat waren hun bronnen van inspiratie en motivatie? Wij kunnen heel wat leren van de klassieke denkers en filosofen. In een tijd waarin men dacht dat verstand het privilege was van de rijken, legden zij de basis voor een wereld waarin rede gemeengoed werd. Of van de veldheren wier strategisch inzicht nog steeds onderwerp van discussie is tussen docenten en studenten. Van koningen en presidenten die de wereld hervormden op basis van hun uniek politiek bewustzijn. Zoals Willem de Zwijger, die in de zestiende eeuw vocht vóór godsdienstvrijheid en tégen de Spaanse onderdrukking. Tegenwoordig volgen de veranderingen elkaar razendsnel op. De opkomst van nieuwe markten, nieuwe technologieën en de steeds veranderende behoeften van de klant, brengt de verleiding met zich mee ons te sterk te richten op korte termijnbelangen, waardoor het bredere perspectief uit het oog wordt verloren. Kijkend door de ogen van de geschiedkundige, begrijpen wij dat kortetermijnbelangen altijd afgewogen moeten worden tegen de langetermijnvisie. Een absolute noodzaak als wij onze vleugels verder willen uitslaan en de wereld willen veroveren. Passie Geschiedenis

13 Het klinkt misschien wat clichématig maar wie het verleden kent, begrijpt ook het heden beter. Daarom lees ik graag over belangrijke historische gebeurtenissen en over de mensen die daarbij betrokken waren. Jean-Marc Detailleur Seven One Seven hotel - Amsterdam, NL

14 Toen ik 10 jaar oud was ging ik voor het eerst naar een voetbalwedstrijd. Op een koude zaterdagmiddag in november, ik vond het fantastisch! Het heeft diepe indruk op me gemaakt. De band tussen club en supporter is iets heel persoonlijks en zo sterk dat je elke keer weer terug blijft komen. Des Shaw Hereford United FC stadium - Hereford, UK

15 WoltersKluwer Legal, Tax & Business Europe Omzet EUR miljoen Aantal medewerkers: Activiteiten in Europa Onze klanten Juristen, fiscalisten, accountants, HR-professionals, bedrijfsleven, overheid, bank-, verzekerings- en effectenwezen, transport. Vestigingen Nederland Frankrijk Verenigd Koninkrijk Duitsland België Teleroute.com Spanje Italië Scandinavië Oostenrijk Midden-Europa Concurrentievoordeel Passie Voetbal Des Shaw Director of Sales Duidelijke marktleiders In alle markten waar wij actief zijn willen wij onze nummer 1 of 2 positie handhaven. IRPC levert producten en diensten die bedrijven en instellingen helpen om aan de arbowetgeving te voldoen. IRPC onderscheidt zich vooral op deze markt door haar klantgerichte service, het persoonlijk contact. Dat laat zich nog het beste vergelijken met een partnership. Wij geven onze klanten in eerste instantie algemeen advies. Voor meer specifieke vragen en onderwerpen kunnen ze altijd contact opnemen met een van onze account managers. Als onderdeel van onze service gaan wij ook bij klanten op bezoek om op locatie te adviseren. Wij nemen dan bijvoorbeeld de bestaande contracten door en zonodig stellen wij nieuwe contracten op. Wij helpen ze ook bij het opstellen van nieuwe arbeidsovereenkomsten. Op arbogebied kunnen klanten bij ons niet alleen terecht voor de standaard diensten maar ook voor crisismanagement. Wij bieden dus een compleet pakket en hebben onze eigen deskundigen voor ondersteuning. Met deze totaalaanpak bieden wij duidelijk meer dan onze concurrenten. Grote en kleine klanten kunnen bij ons rekenen op hetzelfde serviceniveau. Het enige dat een klant hoeft te doen, is de telefoon pakken en ons bellen. Toonaangevende merken, sterke aantrekkingskracht Veel van onze merken zijn toonaangevend. Ze schitteren op lokale markten en bestaan vaak al vele jaren. Lokale benadering Goed inzicht in lokale culturen en markten stelt ons in staat te anticiperen op de behoeften van professionals. Lokale bedrijven worden over het algemeen geleid door mensen uit het land zelf. Mensen die de plaatselijke markten en gebruiken goed kennen. Regionale omvang De regionale omvang van het cluster wordt benut om, met behoud van lokale uitstraling, de beschikbare middelen zoals bedrijfstakexpertise en technologische infrastructuur te delen.

16 VERSLAG VAN DE RAAD VAN BESTUUR 16 Verslag van de Raad van Bestuur 2001 de eerste belangrijke stappen in het overgangsproces Wolters Kluwer bevindt zich in een overgangsfase van een traditionele uitgeverij van voornamelijk papieren producten naar een allround aanbieder van informatie (content), diensten en werkprocesondersteuning aan een solide klantenbestand. De nieuwe organisatie steunt nog altijd stevig op onze traditionele pijler: content van hoogstaande kwaliteit, waarbij onze papieren producten zorgen voor een goede inkomstenstroom. Wij genieten wereldwijd een reputatie als toonaangevend aanbieder van content in een grote verscheidenheid van disciplines. Om optimaal te profiteren van de kansen die de geavanceerde technologie in het nieuwe millennium biedt, hebben wij onze strategie veranderd en onze portefeuille uitgebreid met elektronische tools. Hiermee kunnen wij onze klanten maatwerk bieden en inspelen op de behoeften van de groeiende, globaliserende informatiemarkt. Dit is de manier waarop wij duurzame dubbelcijferige groei veilig kunnen stellen. Wolters Kluwer streeft naar perfectie. Bij dit streven richten wij ons op een selecte groep: de professionals. Hieronder verstaan wij beroepsgroepen zoals accountants, juristen, fiscalisten, bankiers, verzekeraars, effectenmakelaars, HR-functionarissen, medische specialisten, verpleegkundigen, ziekenhuizen, overheden, wetenschappers, docenten en studenten. Wij doen er alles aan om deze professionals overal ter wereld te voorzien van de middelen die zij nodig hebben om hun talenten te ontplooien en hun kennis, productiviteit en efficiency naar een hoger niveau te tillen. De structuur van de onderneming ondersteunt onze ambitie om verder te groeien. Onze werkmaatschappijen zijn in drie kerngebieden gegroepeerd: Legal & Regulatory geografisch onderverdeeld in Europe, North America en Asia Pacific, International Health & Science en Education. Deze clusterstructuur stelt ons in staat de activiteiten van bedrijven die op hetzelfde terrein actief zijn, op concernniveau beter te coördineren en de onderlinge samenwerking te bevorderen. Daarnaast hebben onze werkmaatschappijen ook onbeperkt toegang tot de binnen het concern aanwezige professionele kennis en profiteren zij van de schaalvoordelen die kunnen worden gerealiseerd binnen hun cluster of door onze mondiale aanwezigheid. Onze strategische doelstellingen zijn: - instandhouden en uitbreiden van ons klantenbestand; - uitbouwen van ons wereldwijde leiderschap op het gebied van content naar software en diensten; -versnellen van onze investeringen in elektronische distributie via een beperkt aantal platforms; -ontwikkelen van nieuwe producten; - uitbreiden van onze activiteiten op het gebied van wet- en regelgeving tot nieuwe groeimarkten zoals het bank-, verzekerings- en effectenwezen; -globaal uitgroeien tot een toonaangevend aanbieder van online producten en diensten voor de medische markt; -handhaven van solide financiële resultaten. Onze vijf Business Principles De verschuiving binnen Wolters Kluwer heeft plaats op basis van vijf Business Principles: - Herschikking van de portefeuille: dit is het eerste uitgangspunt van onze strategie en geeft uitdrukking aan ons streven om onze activiteiten voortdurend kritisch te bekijken en, waar nodig, uit te breiden via zowel autonome groei als acquisities en te verbeteren. -Investering in smart information tools: content blijft voor ons van primair belang. Maar wij richten ons ook steeds sterker op software, diensten en nieuwe elektronische distributiekanalen. Wij zullen klanten die onze producten in de vertrouwde vorm willen blijven ontvangen, echter niet uit het oog verliezen. Het Internet speelt een cruciale rol bij de ontwikkeling en distributie van de nieuwe generatie producten. Het zal ons in staat stellen onze topline groeistrategie tot een succes te maken. Nog belangrijker is dat het Internet ons zal helpen bij de omschakeling van aanbieder van louter content tot aanbieder van een volledig producten- en dienstenpakket.

17 JAARVERSLAG Bevordering van ondernemerschap: ondernemend leiderschap staat centraal in onze groeistrategie. Onze organisatiestructuur is hier bij uitstek geschikt voor. Wolters Kluwer bestaat uit solide werkmaatschappijen, waar onze medewerkers alle ruimte krijgen voor creativiteit en originaliteit en in kleine, professionele teams werken met een grote mate van autonomie. Door deze structuur houden wij contact met de markt en kunnen wij onze klanten optimaal bedienen. Tegelijkertijd maken wij effectief gebruik van de omvang, de reikwijdte en de middelen van ons concern. - Optimalisatie van bedrijfsvoering: wij streven er voortdurend naar om de efficiency van onze bedrijfsprocessen te verbeteren. En wij streven er ook naar om de beste praktijkvoorbeelden (best practices) en met succes ontwikkelde producten in bepaalde markten toepasbaar te maken voor andere markten. - Benutting van schaalvoordeel: wij onderkennen dat in de nieuwe opzet aanzienlijke synergievoordelen moeten kunnen worden gerealiseerd. Teneinde het succes van de introductie van bepaalde diensten te garanderen, wordt de ontwikkeling daarvan op concernniveau aangestuurd. Doel hiervan is te profiteren van de schaalgrootte van de activiteiten van het concern in zijn totaliteit. Strategische mijlpalen in 2001 Veranderingen kunnen niet van de ene op de andere dag worden gerealiseerd. Wij zijn er evenwel van overtuigd dat wij onze doelstellingen voor de komende jaren zullen halen. Dit vertrouwen berust onder meer op het feit dat reeds in het eerste jaar van de overgangsperiode, het jaar 2001, een aantal strategische mijlpalen werd bereikt. En bovendien zonder dat dit ten koste ging van onze normale bedrijfsactiviteiten: het gewoon nettoresultaat voor amortisatie immateriële vaste activa steeg 5% (bij constante koersen). Wolters Kluwer is in staat gebleken de investeringen voor toekomstige groei te combineren met een zeer goede marge (in 2001: 21%) en een stijging van het gewoon nettoresultaat. Iedere onderneming die zich in een ingrijpende overgangsfase bevindt zou hier trots op zijn. Voor sommige onderdelen van ons concern wordt 2002 al het jaar van zichtbare resultaten. Andere bedrijfsonderdelen zullen vanaf 2003 resultaten laten zien. Een tweede reden voor ons vertrouwen is dat onze werkmaatschappijen toonaangevende spelers zijn in de markten waarin zij actief zijn, en precies weten wat er in deze markten speelt. Onze bedrijven anticiperen op de behoeften van klanten en doen daarmee hun voordeel. Zo lopen bijvoorbeeld onze bedrijven in Noord-Amerika voorop bij de ontwikkeling van software en Internetgerelateerde producten. Dit biedt onze Europese bedrijven de kans om een flinke sprong vooruit te maken zodra in hun markten vraag naar die producten ontstaat. Dus door onze productontwikkeling en bedrijfsvoering verder te verbeteren zullen wij gegarandeerd onze beloften kunnen nakomen. Herschikking van portefeuille - Legal, Tax & Business Europe: in augustus 2001 presenteerde Wolters Kluwer haar groeistrategie voor Europa. Het cluster gaat zich richten op zes klantsegmenten: legal, fiscal/financial, human resources management, public & governmental administration, health, safety & environment (HSE) en transport. Deze kernsegmenten vertegenwoordigen ongeveer 75% van de totale clusteromzet van eur 1,3 miljard. De kasstroom van de niet kern-activiteiten wordt gemaximaliseerd, of de activiteiten worden verkocht. Om concreet invulling te geven aan de Europese groeistrategie nam LTB Europe onlangs (in januari 2002) ABG Professional Information over. Dit is de commerciële poot van het Institute of Chartered Accountants in Engeland en Wales, het grootste Europese accountantsinstituut. Dankzij de content en het klantenbestand van ABG, dat een jaaromzet van eur 22 miljoen heeft, is Wolters Kluwer thans een toonaangevend speler op de Britse markt voor financiële en fiscale informatie. De keerzijde van onze groeiplannen is dat wij bepaalde niet-kernactiviteiten moeten afstoten. Vaak betreft het gezonde bedrijven met kwalitatief hoogwaardige producten. Een goed voorbeeld

18 VERSLAG VAN DE RAAD VAN BESTUUR 18 daarvan is het besluit om de Nederlandse vakbladuitgeverij ten Hagen & Stam met een jaaromzet van eur 100 miljoen en ruim 600 medewerkers af te stoten. Onlangs maakte Wolters Kluwer bekend dat ook Bohn Stafleu Van Loghum (BSL) zal worden verkocht. BSL is een toonaangevende uitgeverij van Nederlandse publicaties voor de gezondheidszorg, heeft een jaaromzet van eur 30 miljoen en telt ruim 130 medewerkers. - Legal, Tax & Business North America: dit cluster heeft eveneens zijn activiteiten tegen het licht gehouden. Als uitvloeisel hiervan gaat LTB North America, naast de activiteiten op het gebied van belastingen, recht en human resources, zich sterker richten op juridische en transactie regelgeving voor het bank-, verzekerings- en effectenwezen. Om onze positie in deze sector verder te versterken, werd Bankers Systems Inc. (BSI) als zelfstandig opererende werkmaatschappij in de organisatie ingebed. BSI heeft door de acquisitie van CBF Systems (marktleider in de Verenigde Staten op het gebied van informatie voor hypotheekverschaffers en commerciële banken) en TSoft Financial Software (ontwikkelaar van software voor kredietverlening aan kleine bedrijven) haar leidende positie in de banksector verder versterkt. Dit rechtvaardigt onze verwachting dat dit segment in lijn met de andere kernactiviteiten in Noord-Amerika zal groeien. Na beëindiging van het merendeel van de activiteiten voor de zorgsector richt Aspen Publishers zich thans bijna volledig op de juridische markt. Aspen Publishers is na de integratie van Loislaw goed gepositioneerd om uit te groeien tot de grootste aanbieder van juridische informatie aan kleine en middelgrote advocatenkantoren. - International Health & Science: in het eerste halfjaar van 2001 werd het cluster geconfronteerd met enkele operationele tegenslagen, die voor een deel voortkwamen uit gebeurtenissen in Het topkader van het cluster werd vervangen. De nieuwe CEO begon direct met een analyse van de portefeuille van het cluster. De resultaten van deze analyse werden op 19 maart 2002 bekendgemaakt. De strategie van International Health & Science is erop gericht wereldleider te worden op het gebied van informatie voor professionals in de medische sector en aanverwante wetenschappen. De primaire klantgroep omvat Engels lezende professionals op de internationale markten. De nadruk zal daarbij vooral liggen op medicijnen en gezondheidszorg. IH&S wil haar klanten geïntegreerde, open totaaloplossingen bieden. Zoveel mogelijk relevante informatie zal worden gedistribueerd via Ovid Technologies, dat een steeds belangrijker rol zal gaan spelen en het primaire online platform binnen het cluster zal worden. De prioriteiten bij de implementatie van deze strategie zijn: -het versterken van onze leidende positie in het institutionele segment, zowel qua platform als in termen van content; -het vernieuwen van het aanbod van onze handboeken en naslagwerken voor huisartsen in leer- en praktijksituaties; - het verder internationaliseren van ons bedrijf, door middel van onze Engelstalige content; -het ontwikkelen van bruikbare platforms en klinische tools om de groei in de farmaceutische markt te versterken; -het herschikken van de portefeuille en stroomlijnen van maatregelen om de klantgerichtheid te accentueren en synergievoordelen tussen bedrijfsonderdelen te realiseren. Eind 2002 zullen de beschikbare middelen van het cluster in lijn met deze strategie zijn herschikt en zullen belangrijke stappen zijn gezet om de portefeuille, de prijsstelling en de distributie te rationaliseren. Wanneer de strategie is geïmplementeerd, zal IH&S uit de volgende klantgroepen bestaan: Pharma, Medical Information Professionals, Practitioner Info en Clinical Tools. Investeren in smart information tools - Agressief acquisitieprogramma: het acquisitieprogramma is gericht op snelgroeiende softwarebedrijven en in diensten gespecialiseerde ondernemingen, die onze strategie ondersteunen. In de loop van het jaar werd een aantal strategische acquisities afgerond. Goede voorbeelden zijn Loislaw (online aanbieder van materiaal voor

19 JAARVERSLAG juridisch onderzoek in de Verenigde Staten) in het kernsegment legal; OSRA (belangrijke aanbieder van belastingaangiftensoftware in Italië) in tax & accounting; SilverPlatter (globale aanbieder van medische en wetenschappelijke databanken) en Medi-Span (toonaangevende Amerikaanse databank voor geneesmiddelen en klinische informatie) in de gezondheidszorg. In totaal werden 29 transacties voornamelijk in Noord-Amerika afgerond. Hiermee was een bedrag van eur 536 miljoen gemoeid. De overgenomen bedrijven hebben een gezamenlijke jaaromzet van eur 204 miljoen. De meeste van deze acquisities groeien snel en kennen een gemiddelde omzetstijging van meer dan 10% per jaar. - Programma voor extra (Internet) productontwikkeling: dit driejarige investeringsprogramma van eur 250 miljoen ligt op schema. Zoals gepland werden de uitgaven in 2001 verder verhoogd tot in totaal eur 105 miljoen (2000: eur 47 miljoen). Bij veel projecten die in het kader van dit programma worden uitgevoerd, is goede vooruitgang geboekt. - Elektronische omzet meer dan EUR 1 miljard: de omzet via elektronische media (Internet/online, CD-ROM en offline) steeg met 28% tot eur 1 miljard. Dit was vooral te danken aan de enorme groei van de Internetomzet (+75%). Dit jaar droeg het Internet met eur 398 miljoen 10% bij aan de totale omzet van Wolters Kluwer tegenover 6% een jaar eerder. Van de Internetomzet was ongeveer 48% afkomstig uit Legal, Tax & Business North America. Bevordering van ondernemerschap - Global Task Force voor autonome groei: wij zijn vastbesloten om de autonome groei, die in % bedroeg, te versnellen. Vanaf 2003 moet de groei op een hoger niveau liggen. Om deze doelstelling te realiseren werd vorig jaar een Global Task Force voor autonome groei opgezet. Onder leiding van Hugh Yarrington, lid van de Raad van Bestuur, heeft deze task force de mogelijkheden voor autonome groei van de bestaande Wolters Kluwer bedrijven in kaart gebracht. Aan het einde van het derde kwartaal van 2001 werd het onderzoek afgerond. De task force presenteerde zijn bevindingen in een blauwdruk voor sterkere autonome groei van Wolters Kluwer. - Supervisor Autonome Groei benoemd: in maart 2002 is een supervisor Autonome Groei benoemd. In nauwe samenwerking met managers Autonome Groei binnen de clusters gaat hij de programma s voor autonome groei coördineren en de toepassing van best practices op dit gebied stimuleren. - Beloningsprogramma s: wij hebben onze topmanagers financiële en operationele ruimte gegeven om effectief te kunnen werken. De over een langere periode (drie jaar) behaalde resultaten ten aanzien van autonome groei en beheersing van de personeelskosten zullen via een variabel honoreringssysteem navenant worden beloond. Optimalisatie van bedrijfsvoering In 2001 zijn diverse initiatieven genomen om de concurrentiekracht van onze werkmaatschappijen verder te vergroten. Onder leiding van leden van de Raad van Bestuur zijn de volgende bijzondere projecten uitgevoerd of gestart: - Pricing project: wij zijn van mening dat een prijsstrategie van wezenlijk belang is voor succes in de toekomst. Dit geldt met name voor de migratie van papieren naar elektronische producten, de introductie van softwarematige middelen en informatieproducten en de ontwikkeling en levering van diensten voor onze markten. Dit programma werd in Europa en Noord-Amerika gerealiseerd door de Wolters Kluwer University, in nauwe samenwerking met de Kellogg University, en externe adviseurs. - 1 to 1 Marketing project: wanneer klanten van elkaar verschillen, moet ook de benadering verschillend zijn. Alleen dan kunnen wij bouwen aan een duurzame relatie met de klant en onze doelstellingen halen. Om op de hoogte te blijven van de laatste ontwikkelingen op het gebied van marketing heeft de Wolters Kluwer University samen met de Peppers and Rogers Group een speciale online cursus ontwikkeld. - Cockpit project: Wolters Kluwer heeft een stadium bereikt waarin verbetering van de informatiestroom van essentieel belang is. De Internettechnologie maakt het eenvoudig om meer informatie te

20 VERSLAG VAN DE RAAD VAN BESTUUR 20 verzamelen en te rapporteren. Informatie die zich niet alleen richt op financiële cijfers, maar ook op belangrijke prestatie-indicatoren en managementinformatie. Dit stelt de concernstaf en de clusters in staat om onze activiteiten beter te volgen. De belangrijkste doelstelling van het project is zowel interne als externe gebruikers effectief van informatie te voorzien, op een manier die aansluit bij hun wensen en behoeften. - Branding project: momenteel profiteert Wolters Kluwer niet van de voordelen die een sterke corporate brand biedt. Daarom wordt een strategie ontwikkeld die waarde toevoegt aan de corporate brand en de afzonderlijke merken binnen ons concern, en die hun wisselwerking versterkt. Het project zal niet alleen leiden tot een consistent merkenbeleid, maar ook tot een duidelijke bedrijfsidentiteit. uitwisselen. Op deze manier kunnen wij ons intellectuele eigendom wereldwijd effectief beheren en delen. Benutten van schaalvoordeel Met het oog op standaardisatie en kostenefficiëncy heeft Wolters Kluwer concernlicenties afgesloten met hard- en softwareleveranciers (o.a. Microsoft, Oracle, Empolis en Sun) en hosting organisaties. De transactie met Empolis (content management software) is een goed voorbeeld hoe Wolters Kluwer op deze manier haar positie kan versterken. Door de implementatie van een gemeenschappelijk, mediumneutraal verzamelpunt zullen onze bedrijven makkelijker informatie kunnen Omzet E UR mln 2001 In % 2000 In % Internet Overig online Subtotaal CD-ROM Totaal elektronische producten Papieren producten Training Totaal

21 WoltersKluwer Legal, Wolters Tax & Business KluwerEurope Legal, Tax & Business North America Legal, Tax & Business Asia Pacific International Health & Science Education Onze markt wordt voor een groot deel bepaald door keuzevrijheid. Wij moeten de klant daarom steeds een stapje voor zijn. Want alleen dan kunnen wij ze ook werkelijk bieden wat ze wensen. Wij zijn steeds alert op veranderingen in de wetgeving en houden onze klanten (advocaten, accountant en andere professionals) voortdurend op de hoogte. Ook willen wij weten wat er bij hen speelt. Pas dan kunnen wij hen helpen hun efficiency en service te verbeteren. Voor onze klanten in de dynamische Noordamerikaanse markt spelen momenteel drie belangrijke zaken: het op peil houden van de arbeidsproductiviteit, uitbreiding en profiteren van de mogelijkheden die nieuwe technologieën bieden. In de verschillende producten en diensten die wij bieden, proberen wij in te spelen op ten minste een van die drie zaken. Op dit punt onderscheiden wij ons duidelijk van de concurrentie. Door de jaren heen hebben wij diepgaande kennis ontwikkeld op een aantal verschillende terreinen. Wij weten dat onze klanten moeite hebben met het aantrekken en behouden van goede medewerkers. Daarom proberen wij een deel van de arbeidsproductiviteit te integreren in onze producten. Momenteel is er een duidelijke consolidatietrend waarneembaar. Bijvoorbeeld in de financiële sector: banken, verzekeraars en effectenhuizen gaan samen onder één paraplu. Wij onderkennen dergelijke ontwikkelingen en stemmen onze producten daarop af. Het Internet is meer dan alleen een middel om nieuwe producten efficiënter te leveren. Het stelt ons in staat om producten aan elkaar te koppelen en klanten in contact te brengen met derden. Ik ben ervan overtuigd dat wanneer je aantoonbaar de beste bent, klanten graag jouw producten kopen. Dat vraagt om een heldere strategie, geduld en een duidelijke doelstelling. Want als je weet wat je wilt bereiken, zet je graag een stap extra. Nancy McKinstry, CEO/lid Raad van Bestuur

22 WoltersKluwer Legal, Tax & Business Europe Legal, Tax & Business North America Legal, Tax & Business Asia Pacific International Health & Science Education Nancy McKinstry CEO Ik ben een groot liefhebber van het langeafstandlopen. Ik hou van de sport zelf, maar ook van alles wat er bij komt kijken. De vele uren trainingsarbeid en de voorbereiding van de lopers op bijvoorbeeld een marathon of een wedstrijd over 10 kilometer fascineren me. Door een goede voorbereiding heb je altijd een voorsprong op je concurrenten. Een duurloop vraagt nu eenmaal veel van je uithoudingsvermogen, zowel geestelijk als lichamelijk. En ik denk niet dat veel mensen zich dat realiseren. In mijn schooltijd liep ik zelf ook 10- kilometerwedstrijden. Ik beleefde veel plezier aan het hardlopen. Voor mij was het een ideale combinatie van fysieke en mentale inspanning. En hoewel ik nooit een echte kampioen ben geworden weet ik wel wat je allemaal moet doen en laten om zo n afstand tot een goed einde te brengen. Zo moet je een goede analyse kunnen maken van een bepaalde situatie. Hard trainen, goed plannen en er dan helemaal voor gaan! Een langeafstandsloop loop je nu eenmaal niet zo maar even. Hoe goed je ook bent, je moet er altijd voor trainen. Dat geldt ook voor het zakendoen. Als je in onze markt echt competitief wilt zijn, dan heb je, naast hard werken, een duidelijke strategie en een zorgvuldige planning nodig. Passie Hardlopen

23 Voor een wedstrijd moet je echt topfit zijn. De geestelijke en lichamelijke voorbereiding: dat is wat ik fascinerend vind aan het langeafstandlopen. Nancy McKinstry Central Park - New York USA

24 Leren, steeds meer willen weten, nieuwe dingen ontdekken, kijken hoever je komt met het uitwerken van ideeën. Daar beleef ik ontzettend veel plezier aan. Op de een of andere manier voel ik me sterk aangetrokken tot baanbrekende activiteiten en initiatieven. Daar kan ik echt vol voor gaan. Marty Bush

25 WoltersKluwer Legal, Tax & Business North America Omzet: EUR miljoen Aantal medewerkers: Activiteiten in Noord-Amerika Onze klanten Juristen, fiscalisten, accountants, HR-professionals, bedrijfsleven, overheid, bank-, verzekerings- en effectenwezen. Vestigingen CCH INCORPORATED Bankers Systems Inc. CCH Legal Information Services Aspen Publishers CCH Tax Compliance CCH Canadian Concurrentievoordeel Toonaangevende marktpositie Het cluster richt zich op behoud van haar leidende marktpositie in deze zeer winstgevende markt. Passie Leren Marty Bush VP Business Development Betrouwbare merken Onze producten behoren tot de meest betrouwbare op hun gebied. Ze worden geleverd door zeer gewaardeerde bedrijven op het gebied van informatie, software en diensten. CCH library - Chicago, USA In de belasting- en accountancywereld hoor je mensen vaak praten over workflow, integratie en productiviteit. Dat komt misschien een beetje over als kretologie of jargon, maar toch zeggen deze woorden veel over wat er momenteel speelt in deze sector, zowel bij professionals als bij ons, de leveranciers die hen van informatie voorzien. Op onze site TADS hebben fiscalisten en accountants centraal toegang tot alle belangrijke producten en diensten om hun workflow te ondersteunen. Wij hebben op deze site voor onze klanten alle belangrijke informatie, software, tools en marketinggegevens op het gebied van belasting en accountancy overzichtelijk bij elkaar gebracht. Zo kunnen zij zelf in hun eigen databases en die van hun klanten op zoek gaan naar bijvoorbeeld mogelijkheden voor belastingbesparingen. Ook kunnen zij de status van belastingteruggaven bekijken. Met TADS gaan wij duidelijk een stap verder dan bestaande programma s en brengen wij de toekomst een stukje dichterbij. Ook op andere terreinen zijn wij op zoek naar mogelijkheden om grenzen te verleggen. Wat ik hieraan persoonlijk zo opwindend vind, is het voortdurend ontdekken en onderzoeken, gaandeweg steeds weer bijleren. Individuele benadering Een helder gedefinieerde portefeuille, volledig afgestemd op onze professionele klantgroepen, stelt ons in staat oplossingen te bieden die onze klanten een voorsprong geven op hun concurrenten. Doelstelling De beste zijn en dat duidelijk overbrengen op onze klanten.

26 VERSLAG VAN DE RAAD VAN BESTUUR 26 Financiele ontwikkelingen in 2001 Belangrijkste cijfers winst- en verliesrekening De omzet steeg in 2001 met circa 5% tot eur miljoen (+4% bij constante koersen). Het bedrijfsresultaat voor amortisatie immateriële vaste activa (EBITA) nam toe met ongeveer 3% van eur 789 miljoen tot eur 812 miljoen. Exclusief de extra uitgaven voor (Internet) productontwikkeling verbeterde EBITA met 10% tot eur 917 miljoen. Voornamelijk als gevolg van deze extra uitgaven daalde de EBITA marge licht van 21,5% in 2000 tot een nog altijd gezonde marge van 21,2%. De benchmark gewoon nettoresultaat voor amortisatie immateriële vaste activa steeg met 6% van eur 412 miljoen in 2000 tot eur 436 miljoen in 2001 (+5% bij constante koersen). Zonder het nettoeffect van extra productontwikkeling zou de stijging op ongeveer 14% zijn uitgekomen. Door verwatering als gevolg van stockdividend en uitgeoefende aandelenopties bedroeg de winst per aandeel (op basis van gewogen gemiddelde aantal aandelen fully diluted ) eur 1,54 tegenover eur 1,47 in De autonome omzetgroei over heel 2001 bedroeg 2%, hetzelfde percentage als over het eerste halfjaar. De tekenen in het derde kwartaal wezen aanvankelijk op een verbetering, maar na de gebeurtenissen van 11 september sloeg deze trend om. Het acquisitieprogramma, dat is gericht op het opvullen van de hiaten in onze portefeuille en het uitbreiden van onze leidende positie op het gebied van content tot software en diensten, werd in 2001 voortgezet. In totaal werden 29 transacties afgerond. De overgenomen bedrijven hebben een gezamenlijke jaaromzet van circa eur 204 miljoen en droegen vorig jaar 5% bij aan de groei van de omzet en 4% aan EBITA. In lijn met onze strategie betrof de overgrote meerderheid (qua omzet 90%) softwarebedrijven en dienstverlenende ondernemingen. De meeste van deze acquisities groeien sneller dan het marktgemiddelde. Omzetontwikkeling In 2001 is het zwaartepunt verder in de richting van de elektronische omzet verschoven: deze omzet is nu goed voor 27% van de totale omzet (2000: 22%). Onze elektronische producten, zullen bepalend zijn voor ons succes in de toekomst. Dit onderdeel van ons bedrijf kende wederom een uitstekend jaar. De elektronische omzet steeg met bijna 28% en de Internetomzet zelfs met 75% (waarvan 62% autonoom) tot eur 398 miljoen. Door de veranderende voorkeur van klanten daalde het aandeel van papieren producten in de totale omzet licht van 74% in 2000 tot 72% in Het beperkte terreinverlies wordt grotendeels veroorzaakt door de afnemende vraag naar losbladige uitgaven, die thans minder dan 20% van de totale omzet vertegenwoordigen. De verschuiving van papieren naar elektronische producten zal waarschijnlijk verder doorzetten, hoewel het tempo per beroepsgroep en regio zal verschillen. Ruim de helft van onze omzet is abonnementsgebonden. Voor wat betreft het Internet komt zelfs ongeveer driekwart van de omzet voort uit abonnementen. Advertentie-inkomsten, die slechts 5% (2000: 5%) van de totale omzet uitmaken, bleven in het afgelopen jaar redelijk op peil ondanks de economische vertraging. Naar verwachting zal het aandeel van de advertentie-inkomsten in de omzet de komende jaren dalen door de verkoop van een aantal niet-kernactiviteiten in het cluster Legal, Tax & Business Europe zoals ten Hagen & Stam en Bohn Stafleu Van Loghum. Extra productontwikkeling en overige kosten Het extra investeringsprogramma voor (Internet) productontwikkeling, waarvoor verspreid over de periode 2000 tot en met 2002 een bedrag van eur 250 miljoen is uitgetrokken, is in volle gang. Zoals gepland werden de uitgaven in 2001 verder verhoogd tot eur 105 miljoen (2000: eur 47 miljoen). Veel projecten die in het kader van dit programma worden uitgevoerd, boeken goede vooruitgang. De meeste projecten bevinden zich nog in de ontwikkelfase, maar een aantal nieuwe producten kon vorig jaar reeds met succes op de markt worden aangeboden. In de Verenigde Staten zijn de eerste versies van speciale sites voor belasting, accountancy, effecten, juridisch onderzoek en juridische diensten inmiddels operationeel en zijn in 2001 diverse geïntegreerde softwareproducten ontwikkeld. In verschillende Europese landen (Frankrijk,