Opleiding Duurzaam bouwen: Regenwaterbeheer op het perceel

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Opleiding Duurzaam bouwen: Regenwaterbeheer op het perceel"

Transcriptie

1 Opleiding Duurzaam bouwen: Regenwaterbeheer op het perceel Leefmilieu Brussel INLEIDING TOT HET THEMA WATERBEHEER Laurent DINAER CERAA vzw

2 Doelstelling van de presentatie Het probleem van regenwater in de stad nader bekijken. Stilstaan bij de uitdagingen van een duurzaam regenwaterbeheer op schaal van het perceel. Een denkoefening starten over een duurzaam beheer van dit thema op het niveau van de gebouwen en de percelen waarop deze gebouwen staan. 2

3 Plan van de uiteenzetting Inleiding rond het thema water Context en uitdagingen in het BHG Duurzame aanpak waterbeheer Regelgevend kader en goede praktijk Referentieel-B Tools en Referenties Te onthouden uit de uiteenzetting 3

4 Inleiding rond het thema water Geeft gestalte aan intens sociaal leven uit noodzaak uit prestige voor het plezier 4

5 Inleiding rond het thema water Handelaarsdok en Herberg Au Cheval Marin, Brussel (1865) Topografische en hypsometrische kaart van Brussel en omgeving, gebaseerd op de plannen en documenten van de Établissement Géographique die werd gesticht door Ph. Vander Maelen, door J. Huvenne topografisch tekenaar en gegraveerd door J. Ongers. - +/ Franse Commissie voor Cultuur van de Brusselse Agglomeratie Geeft gestalte aan een intens economisch leven 5

6 Analyse en uitdagingen De watercyclus onder druk: Bron : Architecture & Climat 6

7 Analyse en uitdagingen 7 Bron : MATRIciel Gids Duurzame Gebouwen

8 Context en uitdagingen in het BHG De ondoorlaatbaarheid van de bodems en de stedelijke afwatering Percentage van ondoorlaatbare oppervlakten (maas 100m x 100m) Studie van de evolutie van de ondoorlaatbaarheid van bodems in het BHG Uitgevoerd door ULB-IGEAT voor de MBHG, BUV/Directie Water oktober

9 Context en uitdagingen in het BHG De ondoorlaatbaarheid van de bodems en de stedelijke afwatering Studie van de evolutie van de ondoorlaatbaarheid van bodems in het BHG Uitgevoerd door ULB-IGEAT voor de MBHG, BUV/Directie Water oktober

10 Context en uitdagingen in het BHG De ondoorlaatbaarheid van de bodems en de stedelijke afwatering Kaart van de doorlaatbaarheidsklassen gebaseerd op de NGI-gegevens 1996 Kaart van de ondoorlaatbaarheid van de bodem in het BHG 10

11 Context en uitdagingen in het BHG De ondoorlaatbaarheid van de bodems en de stedelijke afwatering Verstoorde cyclus van het hemelwater in de stedelijke omgeving: veel afvloeiing, weinig verdamping en zeer weinig infiltratie Bron: Leefmilieu Brussel Duurzaam verbeterde cyclus van het hemelwater in de stedelijke omgeving: de aanleg van groene zones en opslagvolumes bevordert de verdamping en beperkt de afvloeiing 11 Bron: Leefmilieu Brussel

12 Context en uitdagingen in het BHG De ondoorlaatbaarheid van de bodems en de stedelijke afwatering Belgïe - Brussel - Sint-Pieters-Woluwe - Louis Thysstraat overstroming / Foto s: Bernard Demoulin 12

13 N S o u rc e s : F O D B in n e n la n d s e Z a k e n ; c a r t o g r a f ie B I M «V e rw e z e n lij k t d o o r m id d e l v a n B r u s s e ls U rb I S - V e r d e l in g & C o p y ri g h t C I B G» k m L e g e n d a : In a a n g e g e v e n s c h a d e g e v a lle n, v a n ty p e : E C B G e m e e n te g r e n z e n G r o e n e r u im te n O v e r s tr o m in g e n : L o k a l is a ti e v a n d e s c h a d e g e v a l le n a a n g e g e v e n b i j h e t R a m p e n fo n d s in N n ; c a r t o g r a f ie B I M r u s s e ls U rb I S - V e r d e l in g & C o p y ri g h t C I B G» k m g e v a lle n, v a n ty p e : in g e n : L o k a l is a ti e v a n d e s c h a d e g e v a l le n a a n g e g e v e n b i j h e t R a m p e n fo n d s in Bron: FOD Binnenlandse Zaken; Kaart: BIM Uitgebracht samen met Brussels UrbIS Verdeling en copyright CIRB L e g e n d a : In a a n g e g e v e n s c h a d e g e v a lle n, v a n typ e : E C B G e m e e n te g r e n z e n G r o e n e r u im te n O v e r s tr o m in g e n : L o k a l is a ti e v a n d e s c h a d e g e v a l le n a a n g e g e v e n b i j h e t R a m p e n fo n d s Overstromingen: Aangegeven schade bij het Rampenfonds in 2005: schadegevallen > 20 miljoen euro gevraagd >2,4 miljoen euro schadevergoeding Context en uitdagingen in het BHG De ondoorlaatbaarheid van de bodems en de stedelijke afwatering

14 Context en uitdagingen in het BHG Aanwezigheid van water Vandaag Bron: Leefmilieu Brussel 14

15 Context en uitdagingen in het BHG Aanwezigheid van water Waterlopen en vijvers in het Brussels Gewest (Blauw netwerk) Maillage bleu Bron: Brusselse Waterlopen 15

16 Context en uitdagingen in het BHG Aanwezigheid van water Oude bedding van de Zenne die dienst doet als spaarbekken (De Brouckèreplein) Overwelving van de Zenne, uitgevoerd tussen 1868 en 1871 Kaart van Brussel waarop de loop van de Zenne volledig is verdwenen, en waarop het kanaal Brussel-Charleroi nog wel is weergegeven 16

17 Synthese van de druk in het BHG Overbelasting van het rioleringsnet: Druk op het net en beschadiging van kostelijke infrastructuren + verlies van energie (pompen op het traject van het netwerk) Lozingen van afvalwater naar oppervlaktewater verontreiniging van de ontvangende waterlopen Vermenging afvalwater zuiver water Verdunning van te zuiveren afvalwater zuiverbaar rendement Verspilling van de hulpbron helder water verbruik van water dat drinkbaar is gemaakt Ontoereikende aanvulling helder water: in de bodem evenwicht en kwaliteit van de bodem in natuurlijke milieus van de ondergrondse waterbekkens: gevolgen op lange termijn (reserves ) van de natuurlijke waterlopen of vochtige zones: biodiversiteit in de zomer Verlies aan levenskwaliteit in de stad : Impact op goederen en personen Verontreiniging van natuurlijke milieus Hitte-eilanden Gezelligheid De Kwaliteit van het geloosde water: Kwaliteit van het regenwater Kwaliteit van het afvalwater Alternatieven voor alles in de riool 17

18 Context en uitdagingen in het BHG Druk op de watercyclus in het Brusselse Hoofdstedelijk Gewest: Wordt grotendeels gegenereerd door en in de bebouwde omgeving Wordt doorgaans beheerd volgens een end of pipe - aanpak, benedenstrooms, als noodoplossing Moet (ook) bovenstrooms worden beheerd, preventief, op het niveau van het landschap, de openbare ruimte, het perceel, het gebouw Drie actieprincipes 18

19 Duurzame aanpak waterbeheer Een complementair AANPAK van : Het WATERVERBRUIK van het gebouw : Rationeel gebruik van het water, Vervanging van een deel van het leidingwater door regenwater De HOEVEELHEID van het geloosde water (collectoren, stormbekkens ) Vertraging, retentie, infiltratie, uitgestelde restitutie De KWALITEIT van het geloosde water Kwaliteit van de hemelwater Kwaliteit van de afvalwater Alternatieven voor alles in de riool 19

20 Duurzame aanpak waterbeheer Naar een duurzaam waterbeheer De ondoorlaatbaarheid van de bodems,de versnelling van de stedelijke afvloeiing, de verkunstmatiging, de vervuiling, enz. Het regenwater op het perceel beheren Het noodzakelijke beheer van het waterverbruik Rationeel omspringen met water Kraantjeswater voor alles Hergebruik van hemelwater Watervervuiling Het afvalwaterbeheer op het perceel verbeteren 20

21 Duurzame aanpak waterbeheer De interventieschalen Solidariteit van het stroombekken Stroomgebieden Percelen Belangrijkste beddingen van waterlopen in het BHG Inkomende en uitgaande waterlopen in het BHG Topografische/hydrografische zones Bron : Bruyn West [Voorbeeldgebouw 100] 21

22 Duurzame aanpak waterbeheer De interventieschalen Openbare ruimten Het contact met het water herstellen 22

23 Duurzame aanpak waterbeheer Geïntegreerd beheer van regenwater over zijn hele traject op het perceel = optimale eerbiediging van de functies van de watercyclus De belangrijkste functies van het waterbeheer op het perceel Bron: B. Thielemans - ceraa 23

24 Duurzame aanpak waterbeheer Principes De afvloeiing beperken Het water terugvoeren naar de natuur De afvloeiing vertragen De watervervuiling te verminderen op het perceel Indicateurs Coëfficiënt van ondoorlatendheid [%] Hydraulische geleidbaarheidscoëfficiënt [mm/u] of [m/s] Te absorberen / te beheren watervolume [m³] Het lekdebiet naar het afvoerpunt van het perceel [l/s] of [l/s/ha] 24

25 Duurzame aanpak waterbeheer Doelstellingen Reglementaire basis en goede praktijk Voldoen aan de GSV en andere reglementeringen. Aanleg van opslag- en groendaken. Ontwerp van een gescheiden net. Ontwikkeling van een globale aanpak op het perceel: Toezien op een voldoende groot retentievolume dat minimum een tienjaarlijkse regenbui kan vasthouden gedurende een uur, wat dus overeenkomt met een buffervolume van minstens 25 liter/m² ondoorlatende oppervlakte. Lekdebiet van maximum 5 l/s.ha Kwaliteitsgarantie voor het vervoerde en afgevoerde regenwater. Aanbevolen minimum Reglementaire basis en goede praktijk. Lekdebiet van maximum 2 l/s.ha en 0 l/s.ha in geval van infiltreerbare bodem. 25

26 Duurzame aanpak waterbeheer Doelstellingen Optimaal Reglementaire basis en goede praktijk. Ontwikkeling van een globale aanpak op het perceel bestudeerd en gemotiveerd : Het beheer inpassen in een globale aanpak voor het stroomgebied waarvan het project deel uitmaakt Al het afvloeiende hemelwater op het perceel vertragen, voor elk type van neerslagepisode Twee neerslaggebeurtenissen absorberen in 24 uur Landschapstechnieken: bovengrondse en beplante voorzieningen. Herwaardering van de watercyclus. Lekdebiet van maximum 1 l/s.ha en 0 l/s.ha bij infiltreerbare bodem. Aanstelling van een beheerder / verantwoordelijke die instaat voor het onderhoud en die de goede werking van de voorzieningen zal garanderen. 26

27 Duurzame aanpak waterbeheer Elementen voor een duurzame keuze TECHNISCHE aspecten MILIEUASPECTEN ECONOMISCHE aspecten MAATSCHAPPELIJKE EN CULTURELE aspecten DE JUISTE KEUZE MAKEN 27

28 Duurzame aanpak waterbeheer Elementen voor een duurzame keuze TECHNISCHE aspecten Overstromingsrisico Weersomstandigheden (neerslagepisoden) Mogelijkheden voor de infiltratie van water in de bodem (localisatie en topografie van de plaats, doorlatendheid van de bodem, Het grondwaterpeil, enz.) De beschikbare ruimte en de bezettingsdichtheid van het project De ruimte onder de grond De mogelijkheden voor een afvoerpunt 28

29 Duurzame aanpak waterbeheer Elementen voor een duurzame keuze MILIEUASPECTEN Kwaliteit van het afvloeiingswater en kans op accidentele vervuiling Zuivering (bezinking, filtratie, fytoremediatie) Biodiversiteit en luchtkwaliteit ECONOMISCHE aspecten Onderhoud Kostprijs 29

30 Duurzame aanpak waterbeheer Elementen voor een duurzame keuze MAATSCHAPPELIJKE EN CULTURELE aspecten Een veelvoud van gebruiken Maatschappelijk en cultureel draagvlak DE JUISTE KEUZE MAKEN Volgorde van te ondernemen acties Het verband met de context (structurele benadering) De verenigbaarheid met de afvalwatersanering 30

31 Regelgevend kader en goede praktijk Stedenbouwkundige vergunning : Gewestelijke Stedenbouwkundige Verordening Bij nieuwbouwprojecten, verplichting een regenwatertank te voorzien met een inhoud van 33 liters / m² dakoppervlakte met horizontale projectie. Gemeentelijke Stedenbouwkundige Verordeningen Om de overstromingsproblemen onder controle te krijgen, treffen bepaalde gemeenten maatregelen die nog dwingender kunnen zijn, zoals Vorst : een temporisatieinrichting, die het lozen van regenwater in het riool met een minimumcapaciteit van 50 l/m² verzameloppervlak in horizontale projectie (inclusief de daken, omgeving, balkons, enz.), met een beperkt lekdebiet dat een volledig leeglopen van het temporisatievolume binnen een tijdverloop van 2 à 4 uur mogelijk maakt. 31

32 Regelgevend kader en goede praktijk Stedenbouwkundige vergunning : Gewestelijke Stedenbouwkundige Verordening Ontoegankelijke platte daken van meer 100 m² moeten worden ingericht als groene daken. BRBHG van 21 november 2006 GSV Titel I HOOFDSTUK IV NAASTE OMGEVING, artikelen 11, 13 et 16 : Project Voorbeeldgebouw Nos Pilifs [011] Bron: IBGE-BIM Project Voorbeeldgebouw BIPLAN [055] Bron: MO / IBGE-BIM 32

33 Regelgevend kader en goede praktijk Milieuvergunning : Vergunningsaanvraag voor nieuwbouw/heropbouw Lozing in oppervlaktewater mogelijk Nee Verontreinigde bodem / risicoactiviteit Ja Nee Ja JA Waterswinnings gebied Nee Nee Goedkeuring van het departement Water voor het toestaan van lozingen in het oppervlaktewater. (hydromorfologische wijziging JA Grondwater > 2m Ja Doorlatende bodem Ja Nee Nee Lozing in oppervlaktewater toegelaten maar eventueel filtratiesysteem te voorzien Infiltratie Opvangbekken Vervolgens lozing in riool Prioriteit 1 Prioriteit 2 Prioriteit 3 Bron : Philippe Genon - IBGE 33

34 Vrijwillig kader: Referentieel-B Tool voor beoordeling van de duurzaamheid van een gebouw volgens een aantal rubrieken, opgesplitst in 9 thema s. THEMA 01 THEMA 02 THEMA 03 THEMA 04 THEMA 05 THEMA 06 THEMA 07 THEMA 08 THEMA 09 BEHEER MOBILITEIT NATUURONTWIKKELING FYSISCH MILIEU SOCIAAL EN CULTUREEL MATERIE ENERGIE WATER WELZIJN, COMFORT & GEZONDHEID 34

35 Vrijwillig kader: Referentieel-B Weging van de 9 thema s Ref-B Ref-B 8% 12% 18% 15% 12% 12% 7% 8% 8% Beheer Gestion Materie Matière Mobiliteit Mobilité Natuur Nature Physique Fysisch milieu Humain Sociale en culturele Comfort en gezondheid Confort et santé Energie Energie Eau Water Gestio Matiè Mobil Natur Physiq Huma Confo Energ Eau 35

36 Vrijwillig kader: Referentieel-B Thema WAT: WATER (Idem voor woningen en kantoren) RUBRIEK WAT 01 - CYCLUS VAN OPPERVLAKTEWATER OP DE SITE WAT AFWEZIGHEID VAN OVERSTROMINGSRISICO WAT INFILTRATIE EN BUFFERING VAN REGENWATER RUBRIEK WAT 02 - WATERGEBRUIK IN HET GEBOUW WAT COLLECTIEVE WATERINFRASTRUCTUUR WAT ONTWERP WATERDISTRIBUTIE WAT GESCHEIDEN AFVOERSYSTEMEN WAT BEPERKING VAN WATERVERONTREINIGING WAT DRINKWATERVERBRUIK WAT AFVOERDEBIET NAAR RIOLERING RUBRIEK WAT 03 - VOORBEREIDING WATERBEHEER WAT VOORBEREIDING WATERBEHEER 36

37 Te onthouden uit de uiteenzetting Voorafgaande kennis van de kwaliteit en het infiltratie- en buffervermogen van de bodem Zorgen voor regenwaterbeheer binnen de grenzen van het perceel Het regenwater zoveel mogelijk onttrekken aan de netwerken voor opvang van afvalwater De ontwikkeling van de biodiversiteit bevorderen groen en blauw netwerk Aangenaam ingerichte en aantrekkelijke ruimten werken sociale contacten in de hand 37

38 Interessante tools, internetsites, enz.: Tool voor waterbeheer van Leefmilieu Brussel: Beheertool van het regenwater op wijkniveau (QuaDEau) van Leefmilieu Brussel : Gewestelijke Stedenbouwkundige Verordening (GSV) en andere: BREEAM wat_1_calculator 38

39 Interessante tools, internetsites, enz.: Gids Duurzame Gebouwen Leefmilieu Brussel: wen.brussels OF Onthaal > Professionals > The ma s > Gebouw > Gids duurzame gebouwen En meer bepaald de dossiers: INTRO Het waterbeheer verbeteren in duurzame gebouwen en op het perceel DOSSIER Beheer van het regenwater op het perceel DOSSIER Rationeel omgaan met water DOSSIER Hergebruik van hemelwater DOSSIER Het afvalwaterbeheer op het perceel verbeteren 39

40 Contactpersoon Laurent DINAER Ernest Allardstraat Bruxelles : +32(0)2 / laurent.dinaer@ceraa.be BEDANKT! 40

Opleiding Duurzaam Gebouw: Beheer van het regenwater op het perceel

Opleiding Duurzaam Gebouw: Beheer van het regenwater op het perceel Opleiding Duurzaam Gebouw: Beheer van het regenwater op het perceel Leefmilieu Brussel INLEIDING TOT HET THEMA WATERBEHEER Laurent DINAER cera a asbl Doelstelling van de presentatie Het probleem van regenwater

Nadere informatie

OPLEIDING DUURZAME GEBOUWEN

OPLEIDING DUURZAME GEBOUWEN OPLEIDING DUURZAME GEBOUWEN REGENWATERBEHEER OP HET PERCEEL LENTE 2018 Inleiding tot het thema waterbeheer Stéphan TRUONG Op basis van de presentatie van CERAA 2 DOELSTELLINGEN VAN DE PRESENTATIE N Het

Nadere informatie

OPLEIDING DUURZAME GEBOUWEN

OPLEIDING DUURZAME GEBOUWEN OPLEIDING DUURZAME GEBOUWEN BEHEER VAN HET REGENWATER IN DE OPENBARE RUIMTE HERFST 2018 Uitdagingen van een gedecentraliseerd beheer van het regenwater Anne-Claire DEWEZ Department Water, Leefmilieu Brussel

Nadere informatie

Opleiding Duurzaam Gebouw: Regenwaterbeheer op het perceel

Opleiding Duurzaam Gebouw: Regenwaterbeheer op het perceel Opleiding Duurzaam Gebouw: Regenwaterbeheer op het perceel Leefmilieu Brussel DE MIDDELEN DIE TER BESCHIKKING STAAN VAN DE ONTWERPER Laurent DINAER CERAA Doelstelling van de presentatie Een alternatief

Nadere informatie

Opleiding Duurzaam Gebouw: Groendaken: van ontwerp tot onderhoud

Opleiding Duurzaam Gebouw: Groendaken: van ontwerp tot onderhoud Opleiding Duurzaam Gebouw: Groendaken: van ontwerp tot onderhoud Leefmilieu Brussel Inleiding tot het thema Frederic LUYCKX, architecte & chercheur Doelstellingen van de presentatie De kwestie ontwikkeling

Nadere informatie

Opleiding Duurzaam Gebouw: Regenwaterbeheer op het perceel

Opleiding Duurzaam Gebouw: Regenwaterbeheer op het perceel Opleiding Duurzaam Gebouw: Regenwaterbeheer op het perceel Leefmilieu Brussel De middelen die ter beschikking staan van de ontwerper Frederic LUYCKX, architecte Doelstelling van de presentatie Een alternatief

Nadere informatie

Valorisatie van platte daken in een stedelijke context

Valorisatie van platte daken in een stedelijke context Seminarie Duurzaam Bouwen: Valorisatie van platte daken in een stedelijke context 27/03/2015 Leefmilieu Brussel Valorisatie van het regenwater dankzij uw dak? Maggy Hovertin MATRIciel Doelstellingen van

Nadere informatie

«RegenPlan» Regenwater in het Brusselse Hoofdstedelijk Gewest : waarom infiltratie en terugwinnen bevorderen? Prioriteit van de gewestelijke Regering

«RegenPlan» Regenwater in het Brusselse Hoofdstedelijk Gewest : waarom infiltratie en terugwinnen bevorderen? Prioriteit van de gewestelijke Regering Regenwater in het Brusselse Hoofdstedelijk Gewest : waarom infiltratie en terugwinnen bevorderen? Mei 2010 IBGE Bruxelles Environnement Afdeling Natuur, Water, Bossen Françoise ONCLINCX fon@ibgebim.be

Nadere informatie

OPLEIDING DUURZAME GEBOUWEN

OPLEIDING DUURZAME GEBOUWEN OPLEIDING DUURZAME GEBOUWEN BEHEER VAN HET REGENWATER IN DE PUBLIEKE RUIMTE LENTE 2019 Overzicht van de regelgeving en samenvatting Stéphan TRUONG Facilitator WATER voor rekening van Leefmilieu Brussel

Nadere informatie

Opleiding Duurzaam Gebouw: Duurzaam bouwen van A tot Z

Opleiding Duurzaam Gebouw: Duurzaam bouwen van A tot Z Opleiding Duurzaam Gebouw: Duurzaam bouwen van A tot Z Leefmilieu Brussel Regenwaterbeheer in de Brusselse context Inleiding Anne-Claire DEWEZ LEEFMILIEU BRUSSEL/ Dept STRATEGIE WATER Doelstellingen van

Nadere informatie

Het regenwater in het Brussels Gewest en de strijd tegen overstromingen. Inhoudstafel. Inleiding: regenwater en de stedelijke omgeving

Het regenwater in het Brussels Gewest en de strijd tegen overstromingen. Inhoudstafel. Inleiding: regenwater en de stedelijke omgeving Seminarie Duurzaam Bouwen Integraal beheer van het regenwater op het perceel Leefmilieu Brussel Het regenwater in het Brussels Gewest en de strijd tegen overstromingen Anne-Claire DEWEZ LEEFMILIEU BRUSSEL/

Nadere informatie

Opleiding Duurzaam Gebouw: Duurzaam bouwen van A tot Z

Opleiding Duurzaam Gebouw: Duurzaam bouwen van A tot Z Opleiding Duurzaam Gebouw: Duurzaam bouwen van A tot Z Leefmilieu Brussel VOORBEELDEN VAN WATERBEHEER Maggy HOVERTIN MATRIciel Plan van de uiteenzetting "Ducuroir"-project: flatgebouwen in Vorst waterbeheer,

Nadere informatie

Opleiding Duurzaam Gebouw: Beheer van het regenwater op het perceel

Opleiding Duurzaam Gebouw: Beheer van het regenwater op het perceel Opleiding Duurzaam Gebouw: Beheer van het regenwater op het perceel Leefmilieu Brussel BODEM- EN PERCEELEIGENSCHAPPEN Maggy HOVERTIN MATRIciel Doelstellingen van de presentatie Bepalen welke parameters

Nadere informatie

REGENWATERBEHEER. Seminarie Duurzaam Bouwen. 22 maart De overstromingskaart van Brussel: limieten en correct gebruik

REGENWATERBEHEER. Seminarie Duurzaam Bouwen. 22 maart De overstromingskaart van Brussel: limieten en correct gebruik Seminarie Duurzaam Bouwen REGENWATERBEHEER 22 maart 2017 De overstromingskaart van Brussel: limieten en correct gebruik Dr. Ir. Michaël ANTOINE Departement WATER / Leefmilieu Brussel DOELSTELLING(EN) V/D

Nadere informatie

OM MEER TE WETEN OVER DE INRICHTINGEN

OM MEER TE WETEN OVER DE INRICHTINGEN OM MEER TE WETEN OVER DE INRICHTINGEN De meest voorkomende inrichtingen worden hieronder vermeld. Voor meer details, raadpleeg www.nwrm.eu (NWRM: Natural Water Retention Measures), Europese nomenclatuur

Nadere informatie

Hemelwater Wat moet? Wat mag?

Hemelwater Wat moet? Wat mag? Onze kantoren 3 Hemelwater Wat moet? Wat mag? Lies Bamelis UNITED EXPERTS (Profex) 27/06/2019 4 Welke alternatieve waterbronnen zijn er? Hemelwater Grondwater Effluent Opp. water Leidingwater 5 Waarom

Nadere informatie

HET PERCEEL, EN DAN? Het integraal beheer toepassen op schaal van het stroombekken

HET PERCEEL, EN DAN? Het integraal beheer toepassen op schaal van het stroombekken 1 Seminarie Duurzaam Bouwen : Integraal beheer van het regenwater op het perceel Leefmilieu Brussel HET PERCEEL, EN DAN? Het integraal beheer toepassen op schaal van het stroombekken Bernard CAPELLE Landscape

Nadere informatie

Aalsters reglement op de rioolaansluitingen: aanstiplijst.

Aalsters reglement op de rioolaansluitingen: aanstiplijst. Pagina 1 van 7 Aalsters reglement op de rioolaansluitingen: aanstiplijst. Met dit formulier kan u nagaan of uw aanvraag voldoet aan alle in Aalst geldende voorschriften op de rioolaansluitingen.het dient

Nadere informatie

OPLEIDING DUURZAME GEBOUWEN

OPLEIDING DUURZAME GEBOUWEN OPLEIDING DUURZAME GEBOUWEN REGENWATERBEHEER OP HET PERCEEL LENTE 2019 De middelen die ter beschikking staan van de ontwerper Stéphan TRUONG Op basis van de presentatie van CERAA en MATRIciel Doelstelling

Nadere informatie

Opleiding Duurzaam Gebouw: Regenwaterbeheer op het perceel

Opleiding Duurzaam Gebouw: Regenwaterbeheer op het perceel Opleiding Duurzaam Gebouw: Regenwaterbeheer op het perceel Leefmilieu Brussel Regenwaterbeheer in een bijzondere context Maggy HOVERTIN MATRIciel S.A Doelstellingen van de presentatie Stilstaan bij de

Nadere informatie

Regenwaterhergebruik in Vlaanderen

Regenwaterhergebruik in Vlaanderen Regenwaterhergebruik in Vlaanderen Wendy Francken Directeur VLARIO Inhoud Wetgevend kader Draagvlak Enkele technische aspecten Kosten en baten Duurzaamheid Wetgevend kader Waarom afkoppelen? vermindering

Nadere informatie

Het besluit treedt in werking op 1 februari 2005.

Het besluit treedt in werking op 1 februari 2005. besluit van de Vlaamse regering van 1 oktober 2004 houdende vaststelling van een gewestelijke stedenbouwkundige verordening inzake hemelwaterputten, infiltratie-voorzieningen, buffervoorzieningen en gescheiden

Nadere informatie

Studie en ontwikkeling van sensibiliseringstools rond regenwaterbeheer op percelen

Studie en ontwikkeling van sensibiliseringstools rond regenwaterbeheer op percelen Studie en ontwikkeling van sensibiliseringstools rond regenwaterbeheer op Voorstelling van de studie De gemeente Vorst kent al meer dan 50 jaar een aanzienlijke stedelijke uitbreiding. Het aandeel ondoordringbare

Nadere informatie

Opleiding Duurzaam Gebouw: Regenwaterbeheer op het perceel

Opleiding Duurzaam Gebouw: Regenwaterbeheer op het perceel Opleiding Duurzaam Gebouw: Regenwaterbeheer op het perceel Leefmilieu Brussel Regenwaterbeheer in een bijzondere context Maggy HOVERTIN MATRIciel S.A Doelstellingen van de presentatie Stilstaan bij de

Nadere informatie

Remediëring door vasthouden, infiltreren en hergebruik van hemelwater. Ingeborg Barrez - VMM

Remediëring door vasthouden, infiltreren en hergebruik van hemelwater. Ingeborg Barrez - VMM Remediëring door vasthouden, infiltreren en hergebruik van hemelwater Ingeborg Barrez - VMM 2 Stap 1: Afvoer vermijden Natuurlijke situatie Hergebruik grachtenstelsel Stap 2 : Infiltratie Gebied zonder

Nadere informatie

Raming totaalproject: 6.277.804 EUR

Raming totaalproject: 6.277.804 EUR Project gemeente Schelle: Wegen- en rioleringsproject Steenwinkelstraat, Tuinlei, Hulstlei, A. Rodenbachplaats en Hoge Weg - Aanleg gescheiden riolering en wegenis - Status ontwerpfase - Raming totaalproject:

Nadere informatie

INFOSESSIE GEWESTELIJKE STEDENBOUWKUNDIGE VERORDENING HEMELWATER BVR 5/7/2013

INFOSESSIE GEWESTELIJKE STEDENBOUWKUNDIGE VERORDENING HEMELWATER BVR 5/7/2013 INFOSESSIE GEWESTELIJKE STEDENBOUWKUNDIGE VERORDENING HEMELWATER BVR 5/7/2013 OVERZICHT Algemeen kader Inhoud van de verordening Praktische voorbeelden Belangrijkste verschillen ALGEMEEN KADER 1. Vaststellingen

Nadere informatie

Voorbeelden berekeningen

Voorbeelden berekeningen GEWESTELIJKE HEMELWATERVERORDENING 1. Aanleg van niet overdekte constructies in zij- en achtertuin met een totale opp. van max. 80m² is niet vergunningsplichtig en valt buiten het toepassingsgebied van

Nadere informatie

Gemengd regionaal bedrijventerrein Polderhoek te Zonnebeke

Gemengd regionaal bedrijventerrein Polderhoek te Zonnebeke Gewestelijk ruimtelijk uitvoeringsplan Gemengd regionaal bedrijventerrein Polderhoek te Zonnebeke Bijlage II: stedenbouwkundige voorschriften Gewestelijk ruimtelijk uitvoeringsplan Gemengd regionaal bedrijventerrein

Nadere informatie

Opleiding voor een ecologische keuze van bouwmaterialen

Opleiding voor een ecologische keuze van bouwmaterialen Opleiding voor een ecologische keuze van bouwmaterialen Leefmilieu Brussel Afd. Energie, Lucht, Klimaat et Geluid Dpt Ecoconstructie Sophie Duterne 21/04/09 Opleiding voor een ecologische keuze van bouwmaterialen

Nadere informatie

Provincie Vlaams-Brabant Provinciale stedenbouwkundige verordeningen hemelwater: aanstiplijst

Provincie Vlaams-Brabant Provinciale stedenbouwkundige verordeningen hemelwater: aanstiplijst Provincie Vlaams-Brabant Provinciale stedenbouwkundige verordeningen hemelwater: aanstiplijst versie 1/3/2007 gemeente. Waarvoor dient dit formulier? Met dit formulier kunt u nagaan of uw aanvraag voldoet

Nadere informatie

Opleiding Duurzaam Gebouw: Groendaken: van ontwerp tot onderhoud

Opleiding Duurzaam Gebouw: Groendaken: van ontwerp tot onderhoud Opleiding Duurzaam Gebouw: Groendaken: van ontwerp tot onderhoud Leefmilieu Brussel Elementen voor een duurzame keuze Frederic LUYCKX, architect & onderzoeker Doelstellingen van de presentatie Hulpmiddelen

Nadere informatie

Ga doordacht om met verharding : hou water vast aan de bron

Ga doordacht om met verharding : hou water vast aan de bron Ga doordacht om met verharding : hou water vast aan de bron Impact verhardingen Impact verhardingen Impact verhardingen Effect van verharding op het watersysteem Verhard oppervlak Pieken van verharde oppervlakte

Nadere informatie

Nieuwe regelgeving voor bouwers en verbouwers. Slim omgaan met regenwater

Nieuwe regelgeving voor bouwers en verbouwers. Slim omgaan met regenwater Nieuwe regelgeving voor bouwers en verbouwers Slim omgaan met regenwater Bouwt of verbouwt u? Dan moet u vanaf 1 januari 2014 rekening houden met een nieuwe Vlaamse verordening. Die verplicht u om regenwater

Nadere informatie

Addendum B25 Verordening hemelwater

Addendum B25 Verordening hemelwater Addendum B25 Verordening hemelwater 1 Met dit addendum kunt u nagaan of uw aanvraag of melding voldoet aan de gewestelijke stedenbouwkundige verordening van 5 juli 2013 inzake hemelwaterputten, infiltratievoorzieningen,

Nadere informatie

Opleiding Duurzaam Gebouw: Groendaken: van ontwerp tot onderhoud

Opleiding Duurzaam Gebouw: Groendaken: van ontwerp tot onderhoud Opleiding Duurzaam Gebouw: Groendaken: van ontwerp tot onderhoud Leefmilieu Brussel Biodiversiteit: ecologisch potentieel van groendaken en andere voorzieningen die de ontwikkeling van de natuur bevorderen

Nadere informatie

Controle van de voorwaarden uit de verordening hemelwater bij een aanvraag voor een stedenbouwkundige vergunning of een melding

Controle van de voorwaarden uit de verordening hemelwater bij een aanvraag voor een stedenbouwkundige vergunning of een melding Controle van de voorwaarden uit de verordening hemelwater bij een aanvraag voor een stedenbouwkundige vergunning of een melding RO-01-131028 Waarvoor dient dit formulier? Met dit formulier kunt u nagaan

Nadere informatie

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW ISOLATIEMATERIALEN: HOE KIEZEN? LENTE 2018 Om te beginnen: de context Liesbet TEMMERMAN CERAA vzw De context: Beoordeling van een staal Voor u op tafel ligt een staal thermische

Nadere informatie

Opleiding Duurzaam Gebouw: Duurzame materialen: hoe kiezen?

Opleiding Duurzaam Gebouw: Duurzame materialen: hoe kiezen? Opleiding Duurzaam Gebouw: Duurzame materialen: hoe kiezen? Leefmilieu Brussel Duurzaam materiaalgebruik: problematiek en uitdagingen Liesbet TEMMERMAN cera a vzw Doelstelling(en) van de presentatie Stilstaan

Nadere informatie

Hemelwater Studiedag KNVA, 28 februari. Michel Cuypers

Hemelwater Studiedag KNVA, 28 februari. Michel Cuypers Studiedag KNVA, 28 februari Michel Cuypers Waterbronnen Hemelwater kwalitatief ok investeren in waterbassin/silo/filter/ontsmetting /algenbestrijding Grondwater beschikbaarheid milieuvergunning aanwezigheid

Nadere informatie

Ga naar schema van deze verordening. nee Soort vermelden. 0,00 m² A

Ga naar schema van deze verordening. nee Soort vermelden. 0,00 m² A Provincie Vlaams-Brabant - Provinciale stedenbouwkundige verordeningen hemelwater: aanstiplijst ( als het project voldoet aan deze verordening, voldoet het automatisch aan de gewestelijke verordening)

Nadere informatie

Beheer van waterbronnen : Do s & Don ts

Beheer van waterbronnen : Do s & Don ts Beheer van waterbronnen : Do s & Don ts Aquarama 2018 Lies Bamelis 2 United Experts De adviesgroep United Experts brengt bedrijven met diverse expertises en complementaire skills samen. Elke onderneming

Nadere informatie

De watercyclus in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest

De watercyclus in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest Inleiding De watercyclus in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest De watersector van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest: Ordonnantie van 20 oktober 2006 tot opstelling van een kader voor het waterbeleid Organisatie

Nadere informatie

Seminarie Duurzaam bouwen:

Seminarie Duurzaam bouwen: 1 Seminarie Duurzaam bouwen: Biodiversiteit Leefmilieu Brussel WELKE INSTRUMENTEN OM DE BIODIVERSITEIT TE INTEGREREN? Audrey DAMIEN LEEFMILIEU BRUSSEL/ DPMT PROMOTIE DUURZAAM BOUWEN Doelstellingen van

Nadere informatie

Bestaand regionaal bedrijf

Bestaand regionaal bedrijf Gewestelijk ruimtelijk uitvoeringsplan Bestaand regionaal bedrijf N.V. Wijckmans te Ham Bijlage II: stedenbouwkundige voorschriften Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap Gewestelijk ruimtelijk uitvoeringsplan

Nadere informatie

Beheer van regenwater

Beheer van regenwater Beheer van regenwater Respecteer de voorwaarden van de milieuvergunning Legende oké, wat u moet doen BEHALVE = uitzonderingen, afwijkingen = waarom? verboden, te vermijden aanvullende informatie Klik op

Nadere informatie

Opleiding Duurzaam Gebouw: Duurzame materialen: hoe kiezen? Leefmilieu Brussel

Opleiding Duurzaam Gebouw: Duurzame materialen: hoe kiezen? Leefmilieu Brussel Opleiding Duurzaam Gebouw: Duurzame materialen: hoe kiezen? Leefmilieu Brussel Duurzaam materiaalgebruik: problematiek en uitdagingen Liesbet TEMMERMAN cera a asbl Doelstellingen van de presentatie Stilstaan

Nadere informatie

Addendum B25 Aanstiplijst hemelwater. 1 Vul de aanstiplijst hemelwater in.

Addendum B25 Aanstiplijst hemelwater. 1 Vul de aanstiplijst hemelwater in. Addendum B25 Aanstiplijst hemelwater 1 Vul de aanstiplijst hemelwater in. Controle van de voorwaarden uit de verordening hemelwater bij een aanvraag voor een stedenbouwkundige vergunning of een melding

Nadere informatie

PROJECT TITEL PROJECTTEAM. KANDIDATUUR Technische nota

PROJECT TITEL PROJECTTEAM. KANDIDATUUR Technische nota B E. E X E M P L A R Y2017 PROJECT TITEL PROJECTTEAM KANDIDATUUR Technische nota Dit document vormt een model om de kandidaten te helpen om een deel van hun dossier te structureren. Het gebruik ervan is

Nadere informatie

Opleiding Duurzaam Gebouw: Duurzame materialen: hoe kiezen? Leefmilieu Brussel

Opleiding Duurzaam Gebouw: Duurzame materialen: hoe kiezen? Leefmilieu Brussel Opleiding Duurzaam Gebouw: Duurzame materialen: hoe kiezen? Leefmilieu Brussel Duurzaam materiaalgebruik: problematiek en uitdagingen Liesbet TEMMERMAN cera a asbl Doelstellingen van de presentatie Stilstaan

Nadere informatie

Duurzame watersystemen

Duurzame watersystemen TITEL VAN PRESENTATIE SUBTITEL VAN PRESENTATIE Maar water kost toch niets? Waterverbruik en klimaatverandering Infrastructuur Drinkwater Afvalwater Hemelwater Waterverbruik en klimaatverandering Drinkwater

Nadere informatie

Opleiding Duurzaam Gebouw:

Opleiding Duurzaam Gebouw: Opleiding Duurzaam Gebouw: Groendaken: van ontwerp tot onderhoud Leefmilieu Brussel IMPACT VAN GROENDAKEN OP HET BEHEER VAN REGENWATER OP HET PERCEEL Maggy HOVERTIN MATRIciel Doelstellingen van de presentatie

Nadere informatie

Rioleringsproject Oostendse Steenweg, tussen Blankenbergse Steenweg en Tempelhof Hendrik Waelputstraat (gedeelte) Rustenburgstraat (gedeelte)

Rioleringsproject Oostendse Steenweg, tussen Blankenbergse Steenweg en Tempelhof Hendrik Waelputstraat (gedeelte) Rustenburgstraat (gedeelte) Rioleringsproject Oostendse Steenweg, tussen Blankenbergse Steenweg en Tempelhof Hendrik Waelputstraat (gedeelte) Rustenburgstraat (gedeelte) Infomoment 24 maart 2016 Buurtcentrum De Dijk, Blankenbergse

Nadere informatie

Ontwerp van het Gewestelijk plan voor de preventie van 2008-2011

Ontwerp van het Gewestelijk plan voor de preventie van 2008-2011 Ontwerp van het Gewestelijk plan voor de preventie van overstromingen 2008-2011 Inhoud Geef ons uw mening! 3 Inventaris van de overstromingen in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest (BHG) 4 Wat zijn de verschillende

Nadere informatie

Infovergadering project Hogeweg. Afkoppelen hemelwater

Infovergadering project Hogeweg. Afkoppelen hemelwater Infovergadering project Hogeweg Afkoppelen hemelwater Waarom gemengde riolering niet ideaal? Nadelen vermenging hemelwater en afvalwater Bezinken vervuild slib van huishoudens => hevige regen riolen overstorten

Nadere informatie

Opleiding Duurzaam Gebouw:

Opleiding Duurzaam Gebouw: Opleiding Duurzaam Gebouw: Isolatiematerialen: hoe kiezen? Leefmilieu Brussel OM TE BEGINNEN: DE CONTEXT Liesbet TEMMERMAN cera a vzw De context: Beoordeling van een staal Voor u op tafel ligt een staal

Nadere informatie

GEMEENTELIJKE VERORDENING INZAKE HEMELWATERPUTTEN, INFILTRATIEVOORZIENINGEN, BUFFERVOORZIENINGEN, GESCHEIDEN LOZING VAN AFVALWATER EN HEMELWATER

GEMEENTELIJKE VERORDENING INZAKE HEMELWATERPUTTEN, INFILTRATIEVOORZIENINGEN, BUFFERVOORZIENINGEN, GESCHEIDEN LOZING VAN AFVALWATER EN HEMELWATER GEMEENTELIJKE VERORDENING INZAKE HEMELWATERPUTTEN, INFILTRATIEVOORZIENINGEN, BUFFERVOORZIENINGEN, GESCHEIDEN LOZING VAN AFVALWATER EN HEMELWATER Onderhavige verordening bevat voorschriften inzake het plaatsen

Nadere informatie

De Veranderende Zorgplicht

De Veranderende Zorgplicht De Veranderende Zorgplicht Ede 23 april 2015 Frans Debets Debets b.v. i.s.m. Een korte versie van een cursus op 14 juni 1- De Veranderende Waterwetwetgeving 1. Achtergronden en betekenis van de veranderingen

Nadere informatie

Subsidiereglement betreffende de afkoppeling van hemelwater afkomstig van particuliere woningen

Subsidiereglement betreffende de afkoppeling van hemelwater afkomstig van particuliere woningen Subsidiereglement betreffende de afkoppeling van hemelwater afkomstig van particuliere woningen Zitting van 24 mei 2007. Gepubliceerd op 29 mei 2007. Artikel 1. Definities - dakoppervlakte: de oppervlakte

Nadere informatie

Riolering en wegeniswerken Doortocht HERTSBERGE

Riolering en wegeniswerken Doortocht HERTSBERGE Riolering en wegeniswerken Doortocht HERTSBERGE 5 september 2016 Riolering en wegeniswerken Doortocht HERTSBERGE Steven Devoldere Aquafin Werken aan zuiver water Inleiding gemeente Oostkamp De werken,

Nadere informatie

Infovergadering 17 november Weg naar Opoeteren Weg naar Opitter Groenstraat - Waterlozestraat

Infovergadering 17 november Weg naar Opoeteren Weg naar Opitter Groenstraat - Waterlozestraat Infovergadering 17 november 2016 Weg naar Opoeteren Weg naar Opitter Groenstraat - Waterlozestraat Infrax Elektriciteit Aardgas Kabeltelevisie Riolering De taken van Infrax riolering Investeringen Onderhoud

Nadere informatie

BIOREMEDIATIESYSTEMEN WETTELIJK KADER. Annie Demeyere Dep.L&V Afdeling Duurzame Landbouwontwikkeling

BIOREMEDIATIESYSTEMEN WETTELIJK KADER. Annie Demeyere Dep.L&V Afdeling Duurzame Landbouwontwikkeling BIOREMEDIATIESYSTEMEN WETTELIJK KADER Annie Demeyere Dep.L&V Afdeling Duurzame Landbouwontwikkeling Bioremediering wetgeving Richtlijn Duurzaam gebruik van pesticiden (EU 2009/128) Vlaanderen: Vlarem -

Nadere informatie

09/06/2015. Bewonersvergadering Wegenis- en rioleringswerken in de Akkerstraat (deel) te Malle

09/06/2015. Bewonersvergadering Wegenis- en rioleringswerken in de Akkerstraat (deel) te Malle 09/06/2015 Bewonersvergadering Wegenis- en rioleringswerken in de Akkerstraat (deel) te Malle 1 Inhoud presentatie 1. Voorstelling van het project 2. Detail voorstelling (door studiebureau) 3. Voorstelling

Nadere informatie

DE WATERCYCLUS OP HET PERCEEL HERSTELLEN

DE WATERCYCLUS OP HET PERCEEL HERSTELLEN Opleiding Duurzaam Gebouw: Duurzaam bouwen van A tot Z Leefmilieu Brussel DE WATERCYCLUS OP HET PERCEEL HERSTELLEN Maggy HOVERTIN MATRIciel Doelstelling(en) van de presentatie Een denkoefening starten

Nadere informatie

Hoofdstuk 1: Definities

Hoofdstuk 1: Definities OPGELET: De Vlaamse Regering heeft op 5 juli 2013 deze nieuwe verordening hemelwater definitief goedgekeurd. Het besluit treedt in werking op 1 januari 2014. Hieronder vindt u de tekst die van toepassing

Nadere informatie

De brongerichte aanpak van de waterproblematiek Visie vanuit de gewestelijke overheid

De brongerichte aanpak van de waterproblematiek Visie vanuit de gewestelijke overheid De brongerichte aanpak van de waterproblematiek Visie vanuit de gewestelijke overheid Ingeborg Barrez Diensthoofd uitbouw en beheer saneringsinfrastructuur Inhoud Een brongerichte aanpak Visie Scheiden

Nadere informatie

Opleiding Duurzaam Gebouw:

Opleiding Duurzaam Gebouw: Opleiding Duurzaam Gebouw: Gedeeltelijke en gefaseerde renovatie Leefmilieu Brussel Waterbeheer, verbetering van sanitair / riolering Laurent DINAER CERAA asbl Doelstelling(en) van de presentatie De uitdagingen

Nadere informatie

Infovergadering. Project: Kleine Kruisstraat te Herk-de-Stad

Infovergadering. Project: Kleine Kruisstraat te Herk-de-Stad Infovergadering Project: Kleine Kruisstraat te Herk-de-Stad 1. Wetgeving 2. Afkoppelen 3. Afkoppeladvies 4. Belangrijk om te weten 5. Premie Fluvius Elektriciteit Aardgas Kabeltelevisie Riolering: rioolbeheerder

Nadere informatie

Infovergadering project: Betonweg Ellikom. Doortocht centrum Ellikom

Infovergadering project: Betonweg Ellikom. Doortocht centrum Ellikom Infovergadering project: Betonweg Ellikom Doortocht centrum Ellikom Infrax Elektriciteit Aardgas Kabeltelevisie Riolering De taken van Infrax riolering Investeringen Onderhoud en exploitatie Project ontwerpen

Nadere informatie

Afkoppelen: naar een

Afkoppelen: naar een Infovergadering Aquafin - Afkoppelen: naar een integrale Afkoppelen: naar een zorg voor water integrale zorg voor water dienst mobiliteit en duurzaamheid stadsbestuur Ronse Infovergadering Aquafin - Afkoppelen:

Nadere informatie

RECUPERATIE REGENWATER EN INFILTRATIE CONCRETE VOORBEELDEN EN ELEMENTEN VOOR EEN GOEDE DIMENSIONERING

RECUPERATIE REGENWATER EN INFILTRATIE CONCRETE VOORBEELDEN EN ELEMENTEN VOOR EEN GOEDE DIMENSIONERING 1 Integraal beheer van het regenwater op het perceel Leefmilieu Brussel RECUPERATIE REGENWATER EN INFILTRATIE CONCRETE VOORBEELDEN EN ELEMENTEN VOOR EEN GOEDE DIMENSIONERING Johan Vanmarsenille 1 Doelstelling(en)

Nadere informatie

Opleiding Duurzaam Gebouw: Groendaken: van ontwerp tot onderhoud

Opleiding Duurzaam Gebouw: Groendaken: van ontwerp tot onderhoud Opleiding Duurzaam Gebouw: Groendaken: van ontwerp tot onderhoud Leefmilieu Brussel UITVOERINGS- EN ONDERHOUDSKOSTEN VAN EEN GROENDAK Frederic LUYCKX, architect & onderzoeker Doelstellingen van de presentatie

Nadere informatie

OPLEIDING DUURZAME GEBOUWEN

OPLEIDING DUURZAME GEBOUWEN OPLEIDING DUURZAME GEBOUWEN GROENDAKEN: VAN ONTWERP TOT ONDERHOUD LENTE 2018 Impact van groendaken op het beheer van regenwater op het perceel Stéphan TRUONG Op basis van de presentatie van MATRIciel Doelstellingen

Nadere informatie

BOUWEN MET DAKWAARDE TITEL VAN PRESENTATIE SUBTITEL VAN PRESENTATIE

BOUWEN MET DAKWAARDE TITEL VAN PRESENTATIE SUBTITEL VAN PRESENTATIE BOUWEN MET DAKWAARDE TITEL VAN PRESENTATIE SUBTITEL VAN PRESENTATIE 5. Samenstelling regenwatersystemen Ronde 2 Regenwatersystemen Calculatie regenwatersystemen Praktijkvoorbeelden Business case straat

Nadere informatie

Info-avond Riolerings- en wegeniswerken DOM-270/11/216-Z Borstekouterstraat - Fonteinstraat. Afkoppelingswerken op perceelsniveau

Info-avond Riolerings- en wegeniswerken DOM-270/11/216-Z Borstekouterstraat - Fonteinstraat. Afkoppelingswerken op perceelsniveau Info-avond Riolerings- en wegeniswerken DOM-270/11/216-Z Borstekouterstraat - Fonteinstraat Afkoppelingswerken op perceelsniveau 1 Toelichting afkoppelen Wat is scheiden en afkoppelen? Waarom scheiden?

Nadere informatie

AANGIFTE VOOR DE BEPALING VAN DE OPENBARE SANERINGSPRIJS VAN INDUSTRIEEL AFVALWATER

AANGIFTE VOOR DE BEPALING VAN DE OPENBARE SANERINGSPRIJS VAN INDUSTRIEEL AFVALWATER Un formulaire en français peut être obtenu au numéro de téléphone suivant : 02/775 75 76 AANGIFTE VOOR DE BEPALING VAN DE OPENBARE SANERINGSPRIJS VAN INDUSTRIEEL AFVALWATER Juridisch kader: bijlage 3 bij

Nadere informatie

Opleiding Duurzaam Gebouw: Duurzaam bouwen van A tot Z

Opleiding Duurzaam Gebouw: Duurzaam bouwen van A tot Z Opleiding Duurzaam Gebouw: Duurzaam bouwen van A tot Z Leefmilieu Brussel TERTIAIRE GEBOUWEN: (R)EVOLUTIE VOORBEELDGEBOUWEN IN HET BRUSSELS HOOFDSTEDELIJK GEWEST Anne-Laure MAERCKX CENERGIE Doelstellingen

Nadere informatie

Addendum E3 Effecten op het watersysteem

Addendum E3 Effecten op het watersysteem Addendum E3 Effecten op het watersysteem Voeg de gegevens als bijlage E3 bij het formulier, tenzij anders vermeld. De effecten op het watersysteem ten gevolge van lozingen of grondwaterwinningen worden

Nadere informatie

12/02/2014. Bewonersvergadering Bouwen waterzuiveringsinstallatie omgeving Herentalsebaan en Dijkstraat te Zandhoven

12/02/2014. Bewonersvergadering Bouwen waterzuiveringsinstallatie omgeving Herentalsebaan en Dijkstraat te Zandhoven 12/02/2014 Bewonersvergadering Bouwen waterzuiveringsinstallatie omgeving Herentalsebaan en Dijkstraat te Zandhoven 1 Inhoud presentatie 1. Voorstelling Pidpa Riolering 2. Voorstelling van het project

Nadere informatie

14. OVERZICHT VAN DE BELANGRIJKSTE BRONNEN VAN

14. OVERZICHT VAN DE BELANGRIJKSTE BRONNEN VAN 1.Inleiding 14. OVERZICHT VAN DE BELANGRIJKSTE BRONNEN VAN WATERVERONTREINIGING IN HET BRUSSELS GEWEST Het Brussels Gewest ligt voor het grootste deel in het subbekken van de Zenne. Deze waterloop en zijn

Nadere informatie

bvr 1/10/2004 b.s. 8/11/2004 Het besluit treedt in werking op 1 februari 2005.

bvr 1/10/2004 b.s. 8/11/2004 Het besluit treedt in werking op 1 februari 2005. ruimtelijke ordening > wetgeving > uitvoeringsbesluiten besluit van de Vlaamse regering van 1 oktober 2004 houdende vaststelling van een gewestelijke stedenbouwkundige verordening inzake hemelwaterputten,

Nadere informatie

Opleiding Duurzaam Gebouw: Regenwaterbeheer op het perceel

Opleiding Duurzaam Gebouw: Regenwaterbeheer op het perceel Opleiding Duurzaam Gebouw: Regenwaterbeheer op het perceel Leefmilieu Brussel VAN STROOMGEBIEDSOLIDARITEIT NAAR WATERBEHEER PER VALLEI: DE INBRENG VAN PARTICULIEREN Dominique NALPAS EGEB-SGWB (Staten Generaal

Nadere informatie

AANVRAAGFORMULIER GEMEENTELIJKE SUBSIDIE

AANVRAAGFORMULIER GEMEENTELIJKE SUBSIDIE AANVRAAGFORMULIER GEMEENTELIJKE SUBSIDIE VOLLEDIGE AFKOPPELING HEMELWATER HEMELWATERINSTALLATIE INFILTRATIEVOORZIENING GROENDAK Gemeente Tervuren, dienst milieu en duurzame ontwikkeling Brusselsesteenweg

Nadere informatie

Riolerings- en wegeniswerken Gontrode Heirweg/ Vijverwegel/ Varingstraat

Riolerings- en wegeniswerken Gontrode Heirweg/ Vijverwegel/ Varingstraat Info-avond 24/04/2014 Riolerings- en wegeniswerken Gontrode Heirweg/ Vijverwegel/ Varingstraat Afkoppelingswerken op perceelsniveau 1 Toelichting afkoppelen Wettelijk kader Waarom scheiden? Wat is afkoppelen?

Nadere informatie

BOUWEN MET DAKWAARDE TITEL VAN PRESENTATIE SUBTITEL VAN PRESENTATIE

BOUWEN MET DAKWAARDE TITEL VAN PRESENTATIE SUBTITEL VAN PRESENTATIE BOUWEN MET DAKWAARDE TITEL VAN PRESENTATIE SUBTITEL VAN PRESENTATIE 2. Duurzaam bouwen en circulair water BREAAM Circulaire economie Training regenwatersystemen 2. Duurzaam bouwen en circulair water BREAAM

Nadere informatie

- ÉNERGIE - UNE CONSOMMATION TOTALE D'ÉNERGIE GLOBALEMENT EN BAISSE DEPUIS

- ÉNERGIE - UNE CONSOMMATION TOTALE D'ÉNERGIE GLOBALEMENT EN BAISSE DEPUIS - ÉNERGIE - UNE CONSOMMATION TOTALE D'ÉNERGIE GLOBALEMENT EN BAISSE DEPUIS 2004 STAAT VAN HET LEEFMILIEU 2011-2014 - CONTEXT - HET BRUSSELS HOOFDSTEDELIJK GEWEST 19 gemeenten, 161 km 2 1.163.486 inwoners

Nadere informatie

Informatieavond riolerings-en wegeniswerken Sanering Damstraat. Afkoppelingswerken op perceelsniveau

Informatieavond riolerings-en wegeniswerken Sanering Damstraat. Afkoppelingswerken op perceelsniveau Informatieavond riolerings-en wegeniswerken Sanering Damstraat Afkoppelingswerken op perceelsniveau Toelichting afkoppelen Wat is scheiden? Waarom scheiden? Wat is afkoppelen? Waarom afkoppelen? Stappenplan

Nadere informatie

3 landen 3 voorbeelden

3 landen 3 voorbeelden Hoe betrekken we de stadsbewoner bij het klimaatbestendig inrichten van de stad: 3 landen 3 voorbeelden 8 juni 2017 Hiltrud Pötz België: wet- en regelgeving Duitsland: heffingen/ de vervuiler betaalt Nederland:

Nadere informatie

Informatieavond Riolerings- en wegeniswerken Rozenlaan Resedalaan. Afkoppelingswerken op perceelsniveau

Informatieavond Riolerings- en wegeniswerken Rozenlaan Resedalaan. Afkoppelingswerken op perceelsniveau Informatieavond Riolerings- en wegeniswerken Rozenlaan Resedalaan Afkoppelingswerken op perceelsniveau Toelichting afkoppelen Scheiden/Afkoppelen, wat, waarom en hoe? Stappenplan Voorziene tussenkomsten

Nadere informatie

Opleiding Duurzaam Gebouw : Algemene opleiding

Opleiding Duurzaam Gebouw : Algemene opleiding Opleiding Duurzaam Gebouw : Algemene opleiding Leefmilieu Brussel VOORSTELLING VAN DE DIENST FACILITATOR DUURZAME GEBOUWEN EN VAN EEN STAAL VAN ECOLOGISCHE MATERIALEN Liesbet TEMMERMAN DIENST FACILITATOR

Nadere informatie

HOOFDSTEDELIJKE GEWEST

HOOFDSTEDELIJKE GEWEST Seminarie Duurzaam Gebouw BEHEER VAN VERONTREINIGDE BODEMS IN HET BRUSSELSE HOOFDSTEDELIJKE GEWEST 28/04/2017 Leefmilieu Brussel Historiek, doel en bilan Saïd EL FADILI Onderafdelingshoofd, Leefmilieu

Nadere informatie

Pidpa Riolering in Zoersel: Wijk Kapellenhof - Aanleg riolering -

Pidpa Riolering in Zoersel: Wijk Kapellenhof - Aanleg riolering - Pidpa Riolering in Zoersel: Wijk Kapellenhof - Aanleg riolering - Voorstelling infovergadering bewoners 23 januari 2012 Inhoud presentatie 1. Voorstelling Pidpa Riolering 2. Wijk Kapellenhof 3. Gescheiden

Nadere informatie

Louis Huybrechtsstraat - Aanleg riolering en wegenis -

Louis Huybrechtsstraat - Aanleg riolering en wegenis - Project Borsbeek: Louis Huybrechtsstraat - Aanleg riolering en wegenis - 1 Inhoud presentatie 1. Voorstelling Pidpa Riolering 2. Louis Huybrechtsstraat 3. Gescheiden riolering 4. Afkoppeling praktisch

Nadere informatie

Opleiding Duurzaam Gebouw: Duurzaam bouwen van A tot Z

Opleiding Duurzaam Gebouw: Duurzaam bouwen van A tot Z Opleiding Duurzaam Gebouw: Duurzaam bouwen van A tot Z Leefmilieu Brussel TERTIAIRE GEBOUWEN: (R)EVOLUTIE VOORBEELDGEBOUWEN IN HET BRUSSELS HOOFDSTEDELIJK GEWEST Anne-Laure MAERCKX CENERGIE Doelstellingen

Nadere informatie

Technische aspecten rond bufferen, infiltreren en overstromingsvrij bouwen

Technische aspecten rond bufferen, infiltreren en overstromingsvrij bouwen DE WATERTOETS IN DE PRAKTIJK Gent 7 februari 2012 Technische aspecten rond bufferen, infiltreren en overstromingsvrij bouwen ir. Eddy Poelman Provinciaal Centrum voor Milieuonderzoek overstromingen vanuit

Nadere informatie

SARO Koning Albert II-laan 19 bus Brussel

SARO Koning Albert II-laan 19 bus Brussel ADVIES VAN 27 MAART 2013 OVER DE GEWESTELIJKE STEDENBOUWKUNDIGE VERORDENING INZAKE HEMELWATERPUTTEN, INFILTRATIEVOORZIENINGEN, BUFFERVOORZIENINGEN EN GESCHEIDEN LOZING VAN AFVALWATER EN HEMELWATER SARO

Nadere informatie

SUBSIDIE-AANVRAAG AANLEG REGENWATERPUT

SUBSIDIE-AANVRAAG AANLEG REGENWATERPUT SUBSIDIE-AANVRAAG AANLEG REGENWATERPUT aanvrager : naam : adres : gemeente :. telefoon : adres installatie : aard van de woning : bestaande woning/gebouw nieuwbouw verbouwing Gegevens Hemelwaterinstallatie

Nadere informatie

Memo waterplan De Kievit

Memo waterplan De Kievit Memo waterplan De Kievit Datum Documentnummer Relatie Onderwerp 17 januari 2017 T140020.002.001/HVE De Kievit Onroerend Goed BV Memo waterplan Waterplan De Kievit In het kader van de ontwikkeling van glastuinbouwgebied

Nadere informatie

nr. 306 van GWENNY DE VROE datum: 9 februari 2018 aan JOKE SCHAUVLIEGE Gescheiden rioleringen - Stand van zaken

nr. 306 van GWENNY DE VROE datum: 9 februari 2018 aan JOKE SCHAUVLIEGE Gescheiden rioleringen - Stand van zaken SCHRIFTELIJKE VRAAG nr. 306 van GWENNY DE VROE datum: 9 februari 2018 aan JOKE SCHAUVLIEGE VLAAMS MINISTER VAN OMGEVING, NATUUR EN LANDBOUW Gescheiden rioleringen - Stand van zaken De thematiek van de

Nadere informatie

ROTSELAAR: WEGENIS- & RIOLERING BEUKENLAAN, DEEL OLMENDREEF, DEEL DENNENLAAN, DEEL WANDELDREEF, DEEL ACACIALAAN EN DEEL REGASTRAAT

ROTSELAAR: WEGENIS- & RIOLERING BEUKENLAAN, DEEL OLMENDREEF, DEEL DENNENLAAN, DEEL WANDELDREEF, DEEL ACACIALAAN EN DEEL REGASTRAAT ROTSELAAR: WEGENIS- & RIOLERING BEUKENLAAN, DEEL OLMENDREEF, DEEL DENNENLAAN, DEEL WANDELDREEF, DEEL ACACIALAAN EN DEEL REGASTRAAT TOELICHTING INWONERS 01 SEPTEMBER 2011 1 Overzicht 2 Bestaande toestand

Nadere informatie