Financieel en fiscaal statuut

Transcriptie

1 Financieel en fiscaal statuut Versie: Vastgesteld door bestuur: 16 maart 2017 Goedgekeurd door RvC: 16 maart 2017

2 Inhoudsopgave 1. Inleiding Doel Sturing Sturen op vermogen Sturen op kasstromen Sturen op rendement Sturen op risico Sturen op maatschappelijk rendement Sturen op informatie Planning- en controlcyclus Meerjarencyclus Jaarcyclus Rol van de controller Maatschappelijk afwegingskader Fiscaal statuut Doelstelling, verantwoording en werkwijze Fiscale visie Fiscaal beleid Fiscale besluitvorming Processen Organisatie Informatie Controle en evaluatie PDCA-cyclus Financiën en fiscaliteiten Financieel en fiscaal statuut Stichting De Goede Woning Financieel en fiscaal statuut 1

3 1. Inleiding Een adequaat financieel beleid dient te borgen dat een corporatie in continuïteit haar doelstellingen kan (blijven) realiseren. Het financiële beleid van De Goede Woning moet voldoende kaders bevatten om financiële sturing in te bedden in de corporatie. Deze kaders en de bijbehorende normen vormen samen de randvoorwaarden waarbinnen De Goede Woning financieel opereert. Het belang van financiële sturing is in de afgelopen jaren toegenomen. Wijzigingen in de wettelijke regels, waaronder de scheiding van DAEB en niet-daeb activiteiten en in de opgelegde heffingen (vennootschapsbelasting, heffingen bijzondere projectsteun) liggen hier mede aan ten grondslag. Maar ook macro-economische ontwikkelingen als de lage inflatie, lage rentestand en veranderende verhoudingen tussen huur en koop op de woningmarkt, maken het hebben van kaders om het beleid aan te toetsen alleen maar belangrijker. Daarnaast hebben corporaties te maken met de verhuurdersheffing, de betaalbaarheidsdiscussie en verduurzaming van de woningvoorraad. De wijziging van wettelijke regels en de maatschappelijke ontwikkelingen hebben effect op de financiële positie van De Goede Woning Doel Om de effecten van financiële sturing te beoordelen heeft De Goede Woning voor haar financiële sturing kaders opgesteld. Jaarlijks worden de normen waaraan de financiële sturing moet voldoen herijkt. Het doel van het financieel- en fiscaal statuut is: het beoordelen en beheersen van de financiële positie. De Goede Woning wil vanuit haar financieel beleid en beheer graag sturen op: - vermogen; - kasstromen; - rendement; - risico; - maatschappelijk rendement; - informatie. Voor deze stuurpunten zijn normen opgesteld (prestatie-indicatoren). De kaders en de bijbehorende normen vormen samen met de randvoorwaarden waarbinnen De Goede Woning financieel opereert: het financiële toetsingskader. De normen die gehanteerd worden door de Aw en het WSW voor de betreffende kengetallen zijn leidend: De Goede Woning wil tenminste voldoen aan de normen die gesteld worden door de externe toezichthouders. Stichting De Goede Woning Financieel en fiscaal statuut 2

4 2. Sturing 2.1. Sturen op vermogen Woningcorporaties moeten hun financiële continuïteit waarborgen. Een van de belangrijkste financiële indicatoren hiervoor is het eigen vermogen van de woningcorporatie. Het eigen vermogen dient als buffer om toekomstige risico s op te vangen en om onrendabele maatschappelijke investeringen te kunnen financieren. Bij een voldoende eigen vermogen is de financiële continuïteit van De Goede Woning op lange termijn gewaarborgd. De financiële prestatie-indicatoren die De Goede Woning bij het sturen op (voldoende) vermogen hanteert zijn: - Solvabiliteit; o Het aandeel eigen vermogen ten opzichte van het totale vermogen van de corporatie is voldoende. - LTV (Loan to Value op bedrijfswaarde); o De corporatie genereert op lange termijn voldoende operationele kasstromen ten opzichte van de schuldpositie, uitgaande van continuïteit in de exploitatie. - Dekkingsratio (Loan to Value op marktwaarde in verhuurde staat); o De verhouding tussen de schuldpositie en de onderpandwaarde van het bezit (op basis van marktwaarde in verhuurde staat) is voldoende (laatste uitvalsbasis bij een slechte financiële positie). Solvabiliteit Eigen vermogen minus deel volkshuisvestelijke bestemming eigen vermogen Balanstotaal minus deel volkshuisvestelijke bestemming eigen vermogen De solvabiliteit geeft de vermogenspositie van de corporatie weer. Bij de vergelijking tussen corporaties en marktpartijen zijn er twee zaken die essentieel verschillen: - Corporaties hanteren streefhuren die sterk kunnen afwijken van markthuren om hiermee hun publieke taak te kunnen uitvoeren: het verhuren van woningen aan doelgroepen van beleid. - Samenhangend hiermee is de focus van corporaties gericht op de instandhouding van een portefeuille gericht op doorexploitatie. Dit laat onverlet dat binnen een portefeuille woningen kunnen worden verkocht, gesloopt, nieuw gebouwd en verbeterd, maar per saldo zal de portefeuille gericht op verhuur redelijk stabiel blijven. In prestatieafspraken zal dit worden vastgelegd. Volkshuisvestelijke bestemming De uitwerking van bovenstaande twee onderdelen in het perspectief van de marktwaarde en het niet vrij beschikbaar zijn daardoor van middelen voor de publieke taakuitoefening heeft voor de DAEB-tak geresulteerd in het begrip volkshuisvestelijke bestemming. De corporatie berekent zelfstandig de volkshuisvestelijke bestemming op het eigen vermogen als gevolg van het huurprijsbeleid en het doorexploiteren. De corporatie herrekent voor dit doel de waarde van het hele DAEB-bezit door voor twee parameters (uit het handboek marktwaarde in verhuurde staat) de volgende aanname te doen: 1) Gehele bezit op doorexploiteren; 2) De markthuur vervangen door streefhuur. Stichting De Goede Woning Financieel en fiscaal statuut 3

5 Het verschil tussen de waarde conform deze parameters en de oorspronkelijke marktwaarde is de volkshuisvestelijke bestemming. Voor niet-daeb wordt verondersteld dat er marktconforme kasstromen worden gerealiseerd en is het bepalen van de volkshuisvestelijke bestemming daardoor niet van toepassing. LTV (Loan to Value op bedrijfswaarde) Nominale schuldpositie Bedrijfswaarde De LTV meet in hoeverre de kasstroom genererende capaciteit van de portefeuille op lange termijn, gemeten aan de hand van de Bedrijfswaarde van de portefeuille vastgoed in exploitatie, in een gezonde verhouding staat tot de schuldpositie. Bij een bepaald niveau van Kasstroom Genererende Capaciteit (KGC) van de portefeuille hoort een bepaalde maximale schuldpositie. Zolang de KGC van de voorraad voldoende in stand gehouden wordt, kan een corporatie een schuldpositie op lange termijn aanhouden. In het toepassen van de LTV wordt in de DAEB-tak zowel gekeken naar de bruto lening (niet gecorrigeerd voor interne lening) als de netto lening (gecorrigeerd voor interne lening). In de gehele prognoseperiode moet voor DAEB minimaal de netto lening (gecorrigeerd voor interne lening) onder het gestelde maximum uitkomen. Dekkingsratio (Loan to Value op marktwaarde in verhuurde staat) Nominale schuldpositie Marktwaarde in verhuurde staat De dekkingsratio geeft de verhouding van de schuld en de waarde van het onderpand weer. Dit onderpand heeft een bepaalde waarde bij gedwongen verkoop. De dekkingsratio is een maat voor de positie van de verhouding in de context van de uitvalsbasis bij een slechte financiële positie. De waarde van het onderpand wordt bepaald op basis van marktwaarde in verhuurde staat. In het toepassen van de dekkingsratio wordt in de DAEB-tak zowel gekeken naar de bruto lening (niet gecorrigeerd voor interne lening) als de netto lening (gecorrigeerd voor interne lening) Sturen op kasstromen Kasstromen zijn voor de bedrijfsvoering van een woningcorporatie erg belangrijk. Het spreekt dan ook voor zich dat de financiële prestatie-indicatoren en richtlijnen van De Goede Woning zoveel mogelijk gebaseerd zijn op kasstromen. De Goede Woning maakt de kasstromen periodiek inzichtelijk. De financiële prestatie-indicatoren die De Goede Woning bij het sturen op operationele kasstromen (inclusief vennootschapsbelasting) hanteert zijn: - ICR (Interest Coverage Ratio) o Corporatie genereert op korte en lange termijn voldoende operationele kasstromen om renteverplichtingen te voldoen, uitgaande van continuïteit in de exploitatie. - DSCR (Debt Service Coverage Ratio) o Corporatie genereert op korte termijn voldoende operationele kasstromen om renteen aflossingsverplichtingen te voldoen, uitgaande van continuïteit in de exploitatie. Stichting De Goede Woning Financieel en fiscaal statuut 4

6 ICR (Interest Coverage Ratio) Operationele kasstroom + rentelasten rentebaten Rentelasten rentebaten interne lening De ICR geeft inzicht in de liquiditeit van de corporatie. Het kengetal geeft aan in welke mate de rentelasten worden gedekt vanuit het resultaat op operationele activiteiten. Uitgangspunt is dat een corporatie streeft naar het genereren van een duurzame kasstroom zodanig dat deze de verplichtingen vanuit de leningenportefeuille op korte en lange termijn kan dragen. Zolang de kasstroom genererende capaciteit van de voorraad voldoende in stand gehouden wordt, kan een corporatie een schuldpositie op lange termijn aanhouden. Aflossingen kunnen dan geherfinancierd worden. De operationele kasstroom moet dan duurzaam voldoende zijn om rente-uitgaven te dragen. ICR meet de renteverdiencapaciteit van de corporatie. Rente interne lening De baten van de interne lening(en) in de DAEB-tak zijn een integraal onderdeel van de leningportefeuille. De rentebaten van de interne lening worden in de berekening van de ICR van de DAEB-tak derhalve gesaldeerd met de rentelasten in de noemer (onder de streep in de formule = de noemer). De rentebaten van de interne lening worden, evenals de reguliere rentebaten, uit de teller geëlimineerd. De rentelasten in de noemer bevatten dus de totale rentelast van de bruto leningen gecorrigeerd met de rentebaten van de interne lening aan niet-daeb. In de definitie van niet-daeb wordt de rentelast op de interne lening zowel in de teller als noemer meegenomen. DSCR (Debt Service Coverage Ratio) Operationele kasstroom + rentelasten - rentebaten Rentelasten rentebaten + aflossing Dit kengetal geeft weer in welke mate de corporatie in staat is om voldoende kasstromen te genereren om, indien nodig, voldoende aflossingen op het vreemd vermogen te kunnen voldoen. Uitgangspunt is dat een corporatie streeft naar het genereren van een duurzame kasstroom zodanig dat deze de verplichtingen vanuit de leningenportefeuille op korte en lange termijn kan dragen. Als de kasstroom genererende capaciteit van de voorraad niet voldoende in stand gehouden wordt, moet binnen de restant levensduur van de voorraad vanuit de operationele kasstroom voldoende middelen gegenereerd worden om de schulden af te bouwen, uitgaande van een minimaal niveau van onderhoud gericht op exploitatie tot aan het einde van de levensduur. De operationele kasstroom over de resterende levensduur moet dan voldoende zijn om rentelasten én de theoretisch benodigde aflossingen te dragen. De DSCR meet de aflossingsverdiencapaciteit. Aflossing DAEB Onder de aanname dat de leningportefeuille van DAEB geborgd is, wordt de aflossing ingevuld door een aflossingsfictie. Door de borging is er een grote kans op herfinanciering en kan een gelijkmatig theoretisch aflossingsverloop worden aangenomen. Voor de berekening van de theoretische aflossing mag rekening gehouden worden met verkoopopbrengsten uit bestaand bezit. Op de verkoopopbrengsten komen de externe kosten bij verkoop in mindering. In de berekening van de theoretische aflossing wordt tevens rekening gehouden met een restwaarde van de portefeuille aan het einde van de levensduur. De restwaarde portefeuille wordt genormeerd op per VHE (woonequivalent). Daarnaast wordt in de berekening van de theoretische aflossing (noemer) de omvang van de verstrekte interne lening in mindering gebracht op het vreemd vermogen. Stichting De Goede Woning Financieel en fiscaal statuut 5

7 Aflossing niet-daeb De DSCR geeft ook eventuele risico s voor het (her)financieren van niet-daeb weer. Doordat niet- DAEB niet kan steunen op geborgde financiering, wordt de aflossing voor de niet-daeb-tak bepaald op basis van het werkelijk aflossingsschema van de interne lening DAEB en overige ongeborgde leningen in de niet-daeb-tak. Voor het (her)financieren van de leningportefeuille via commerciële financiering moet er scherp gestuurd worden op de aflossingsverplichtingen en wordt verwacht dat het aflossingspatroon van de leningportefeuille daarop is afgestemd. Rente interne leningen DAEB De baten van de interne lening(en) in de DAEB-tak zijn een integraal onderdeel van de leningportefeuille. Deze rentebaten van de interne lening worden in de berekening van de DSCR van de DAEB-tak derhalve gesaldeerd met de rentelasten in de noemer. De rentelasten in de noemer bevatten dus de totale rentelast van de bruto leningen minus de reguliere rentebaten en de rentebaten vanwege de interne lening. In de definitie van niet-daeb speelt het vraagstuk van de rentebaten op de interne lening niet. De rentelast voortvloeiende uit de interne lening wordt op de reguliere wijze in de DSCR-bepaling meegenomen Sturen op rendement De Goede Woning is een onderneming zonder winstoogmerk en met een maatschappelijke doelstelling. Het waardevast in stand houden van het eigen vermogen is nodig voor de financiële continuïteit van de stichting. Het eigen vermogen is in hoofdzaak geïnvesteerd in vastgoed. Om die waardevastheid van het eigen vermogen te bewerkstelligen moet voldoende rendement op het vastgoed worden gemaakt. Bij rendement op vastgoed kan onderscheid worden gemaakt tussen IRR en indirect rendement. De IRR gaat over de kasstromen in relatie tot de marktwaarde van het bezit. Indirect rendement heeft betrekking op de waardeontwikkeling van het vastgoed. IRR De IRR op basis van marktwaarde geeft een weergave van de operationele verdiencapaciteit van de vastgoedexploitatie. Operationele aan vastgoed gerelateerde kasstroom (inclusief vennootschapsbelasting) Marktwaarde in verhuurde staat Indirect rendement Het indirect rendement op basis van marktwaarde geeft over een periode een weergave van de marktwaardeontwikkeling van de vastgoedexploitatie. Marktwaarde in verhuurde staat einde periode Marktwaarde in verhuurde staat begin periode Het indirect rendement wordt gemonitord. Het laat zien in hoeverre De Goede Woning waarde creëert. Deze waarde is altijd subjectief, of het nu gaat om bedrijfswaarde, marktwaarde, WOZ-waarde, of welke andere waarde dan ook. Pas als de waarde verzilverd wordt in een uitpondscenario, is deze objectief. WACC (Weighted Average Cost of Capital) Stichting De Goede Woning Financieel en fiscaal statuut 6

8 De vermogenskosten worden uitgedrukt in een gewogen gemiddelde vermogenskostenvoet. Deze is opgebouwd uit de kosten voor vreemd vermogen en het vereiste rendement op eigen vermogen van De Goede Woning. Rendement Vreemd Vermogen Het rendement vreemd vermogen, ofwel de gewogen gemiddelde rentevoet op de leningenportefeuille, geeft de gemiddelde betaalde rente weer op de aangetrokken leningen van De Goede Woning. Het streven is erop gericht om deze gewogen gemiddelde rentevoet te minimaliseren binnen bepaalde risicokaders (duration; gewogen gemiddelde looptijd leningenportefeuille). Duration is een in de praktijk gangbare norm voor de rentegevoeligheid van een lening of de leningen. De duration meet de gewogen gemiddelde rente typische looptijd van de leningenportefeuille en is tevens een maatstaf voor het renterisico en de rentegevoeligheid. Naarmate de duration van de leningenportefeuille op een hoger niveau ligt zijn het renterisico en de rentegevoeligheid lager. Bij een verhoging van de rente typische looptijd lopen de rentekosten op, dit vraagt om een bandbreedte bij deze norm. Rendement Eigen Vermogen Deze rendementseis op het eigen vermogen wordt sterk afhankelijk gesteld van de financiële positie van de woningcorporatie. Zolang het eigen vermogen van De Goede Woning voldoet aan de gestelde normen zal als maatschappelijke organisatie genoegen worden genomen met een rendement gelijk aan de inflatie Sturen op risico De methodiek rond risicomanagement wordt nog uitgewerkt. Naast het risicomanagement systeem hanteert De Goede Woning scenarioanalyses waarbij de gevoeligheid van risico s op de bedrijfsvoering worden gespiegeld aan de financiële sturingsnormen Sturen op maatschappelijk rendement De Goede Woning kijkt niet alleen naar het financieel rendement. Als belangrijke speler in het maatschappelijk middenveld wil De Goede Woning ook het maatschappelijk rendement benoemen en inzichtelijk maken als aanvulling op het indirect rendement. Maatschappelijk rendement is inzichtelijk te maken als de volgende ingrediënten in beeld zijn: - de inzet (input) die nodig is om de activiteit te ondernemen (geld, maar ook personele inzet of gebruik van materiaal); - resultaat (output); - maatschappelijk effect (outcome), welk verschil maakt de interventie voor wijk, bewoners of andere belanghouders. Achilleshiel blijkt hierin vaak de veranderingstheorie: alle veronderstellingen en verwachtingen over hoe het resultaat doorwerkt in de maatschappelijke effecten. Een veranderingstheorie is gemakkelijk te verwoorden in als dan termen. Bijvoorbeeld: als de huismeester zichtbaar aanwezig is, dan voelen mensen zich veilig. Of: als de omgeving er door intensiever beheer schoner en heler uitziet, dan gedragen bewoners zich netter. Maatschappelijk rendement is dus de verhouding tussen de input en de uiteindelijke maatschappelijke effecten. Stichting De Goede Woning Financieel en fiscaal statuut 7

9 Credo hierbij is: gezonde financiële ondersteuning om gezonde maatschappelijke effecten te realiseren Sturen op informatie De hiervoor genoemde financiële prestatie-indicatoren moeten gemonitord worden. Dit gebeurt via de kwartaalrapportages. Vaststelling van de normen vindt jaarlijks plaats, er wordt in beginsel aangesloten bij de normen van de Autoriteit woningcorporaties en het WSW. Resultaten worden per definitie in het jaarverslag opgenomen. Bij een overschrijding van de norm moet De Goede Woning direct maatregelen treffen om de betreffende financiële prestatie-indicator weer aan de norm te laten voldoen. Sturen op vermogen Definitie Rapportage Vaststelling norm Solvabiliteit (vhv-bestemming) (meerjaren) begroting Eenmaal per jaar LTV bedrijfswaarde (meerjaren) begroting Eenmaal per jaar Dekkingsratio LTV marktwaarde (meerjaren) begroting Eenmaal per jaar Sturen op kasstromen Definitie Rapportage Vaststelling norm ICR (meerjaren) begroting Eenmaal per jaar DSCR (meerjaren) begroting Eenmaal per jaar Sturen op rendement Definitie Rapportage Vaststelling norm IRR (meerjaren) begroting Eenmaal per jaar Indirect rendement (meerjaren) begroting Eenmaal per jaar WACC (meerjaren) begroting Eenmaal per jaar Duration (meerjaren) begroting Eenmaal per jaar Sturen op risico Definitie Rapportage Vaststelling norm Risicomanagement kwartaalrapportages (4x/jaar) Eenmaal per jaar Scenarioanalyses (meerjaren) begroting n.v.t. Sturen op maatschappelijk rendement Definitie Rapportage Vaststelling norm Op basis van instrumentarium kwartaalrapportage (indien van n.v.t. toepassing) Stichting De Goede Woning Financieel en fiscaal statuut 8

10 3. Planning- en controlcyclus De planning en controlcyclus vormt de basis voor het organisatorisch en procesmatig vormgeven van de strategische, tactische en operationele (organisatie)beheersing om zo de organisatiedoelen te realiseren. Het sturingsproces binnen De Goede Woning wordt ingericht op basis van een geïntegreerde en samenhangende planning & control cyclus (P&Ccyclus). Dit proces zorgt voor structurering bij de beheersing van de onderneming. De beheersing van de organisatie omvat te allen tijde twee (met elkaar verbonden) aspecten: - Sturen: leidend tot het bereiken van de doelstellingen; - Verantwoorden: leidend tot het verkrijgen van décharge over het gevoerde beleid. Definitie van planning & control Planning & control is te definiëren als het geheel van activiteiten dat uitgevoerd moet worden om duidelijk te maken wat er in een bepaalde periode moet gebeuren als uitkomst van een bestuurlijk proces (planning), de rapportage daarover en de benodigde bijsturing en uiteindelijke verantwoording over de behaalde resultaten aan het bestuur (control). Om te komen tot een goed functionerende planning en control cyclus worden de basisdimensies in onderlinge samenhang bekeken en ingevuld. Daarbij gaat het om de volgende aspecten: - Rollen en gedrag o Niet alleen goede rapportagetechnieken en dashboards zijn van belang. Gedrag- en cultuuraspecten zijn zeer belangrijk. Daarom zal in de controlcyclus ook nadrukkelijk worden getoetst of medewerkers en managers op verantwoorde wijze hun rollen invullen. - Organisatie van planning & control o Planning & control wordt goed verankerd in de organisatie, bij medewerkers, managers en de bestuurder. Betrokkenheid van bestuur, management en medewerkers is voor De Goede Woning een vereiste om te kunnen spreken van goede besturing en beheersing. De organisatiedoelen worden vertaald in meetbare, realistische en tijdsgebonden doelen met daaraan gekoppeld het middelenbeslag, niet alleen uitgedrukt in geld maar ook in kritische prestatie-indicatoren (KPI s) en kritische succesfactoren (KSF en). - Processen en procedures o Het proces van planning & control moet adequaat zijn georganiseerd (van tussentijdse rapportages en AO/IC tot en met de jaarrekening, waarbij de cirkel daadwerkelijk rond is). De cyclus van planning & control wordt gevoed door de visie, de doelstelling, de strategie, het besturingsmodel (rolverdeling tussen management, bestuur en Raad van Commissarissen) en de managementfilosofie van de organisatie. Planning & control is geen doel op zich. Het streven van het planning & control instrumentarium is te komen tot een situatie waarin: - de processen van de organisatie transparant zijn; - de organisatie doelgericht, doelmatig en doeltreffend werkt; - de informatievoorziening aan management, bestuur en RvC over productie, inzet van middelen en werkprocessen juist, volledig en tijdig plaatsvindt; - risico s inzichtelijk en aanvaardbaar zijn. Voor een goed begrip: control mag niet worden verward met controleren. Control heeft betrekking op de beheersing van processen. Stichting De Goede Woning Financieel en fiscaal statuut 9

11 De planning & control cyclus van De Goede Woning is in principe als volgt opgebouwd: - vaststellen van doelen, te leveren prestaties en middelen; - toewijzen aan verantwoordelijken en afspraken maken over resultaten en middelen; - uitvoeren van werkzaamheden; - meten van resultaten; - evalueren; - heroverwegen doelen, te leveren prestaties en middelen (= bijsturing). De cyclus is dus eigenlijk een verfijning van de PDCA-cirkel. De PDCA cirkel is een beheersingsinstrument en een verbeterproces met een continu karakter. Dit principe, waarop ook het INK model gebaseerd is, ontleent zijn kracht aan de herhaling van de cyclus. Een prestatie-indicator fungeert bijvoorbeeld als Check, gevolgd door Act (analyse oorzaken en problemen), Plan (besluiten over mogelijke acties), Do (de gekozen acties worden uitgevoerd). Hierna volgt een nieuwe cyclus waarna uiteindelijk een zogenaamde zelflerende organisatie ontstaat. Om die reden is het bijvoorbeeld ook van belang dat de eerstelijnscontrole in het kader van interne beheersing (voorheen interne controle genoemd) door en op de afdelingen zelf plaatsvinden. De verbijzonderde controle, zoals deze is genoemd in het auditplan, wordt bij de controller belegd Meerjarencyclus In het ondernemingsplan zijn de missie, visie en speerpunten voor de strategie opgenomen en is deze vertaald naar organisatie en financiën. Vanuit de kaders van het ondernemingsplan en de wijkvisies wordt de portefeuillestrategie opgesteld. De portefeuillestrategie beschrijft de wensportefeuille op langere termijn alsook op hoofdlijnen de plannen om de wensportefeuille te realiseren (door middel van huurbeleid, onderhoudsbeleid, duurzaamheidsbeleid, verkoopbeleid, etc.) Jaarcyclus Ieder jaar wordt een deel van het ondernemingsplan en de portefeuillestrategie gerealiseerd en vindt waar nodig herijking plaats. De jaarcyclus ziet er als volgt uit: Wat (output) Bod gemeente op basis van prestatieafspraken en ondernemingsplan, wijkvisies en portefeuillestrategie Uitgangspunten voor het jaarplan en de (meerjaren) begroting vanuit het ondernemingsplan, wijkvisies en strategisch voorraadbeleid (waar nodig herijkt op basis van actuele ontwikkelingen) Jaarplan en (meerjaren) begroting (t.b.v. dpi) Kwartaalrapportages Jaarverslag en jaarrekening (t.b.v. dvi) Wanneer gereed? juni juli november eind april, juli, oktober, januari mei 3.3. Rol van de controller In geval bij de controller gerede twijfel bestaat omtrent de effectiviteit van het bestuurlijk functioneren alsook over de bereidheid bij het bestuur om met de door hem geplaatste kanttekeningen rekening te houden, dan heeft de controller de verplichting om daarvan zo spoedig mogelijk melding te maken bij de voorzitter van de RvC. Stichting De Goede Woning Financieel en fiscaal statuut 10

12 Buiten de hiervoor bedoelde bijzondere meldingsplicht van de controller, geeft hij te allen tijde, op verzoek van de RvC maar in ieder geval één keer per jaar, zijn waardeoordeel aan de RvC over het algehele bestuurlijke functioneren tegen de achtergrond van de planning en controlcyclus. Daarnaast heeft de controller de taak en verantwoordelijkheid om met een bredere scope te kijken en te rapporteren. Cultuur en soft signals zijn daarbij onder andere relevante aspecten. De bestuurder zorgt er voor dat de controller een onafhankelijke positie heeft en vanuit die onafhankelijkheid zijn rapportageplicht aan de RvC kan uitoefenen. Stichting De Goede Woning Financieel en fiscaal statuut 11

13 4. Maatschappelijk afwegingskader De Goede Woning heeft aandacht voor de leefomgeving en wij treden faciliterend op waar het gaat om zorg, welzijn en leefbaarheid. DGW doet in dat kader interventies in de vorm van initiatieven, activiteiten en/of investeringen. Deze maatschappelijke bestedingen vragen om een afwegingskader. Bij een interventie, ondersteund door De Goede Woning, worden in het afwegingskader de volgende vragen gesteld: Is De Goede Woning als investeerder/betaler ook incasseerder (komt het voordeel ook ten goede aan DGW)? Verlangt De Goede Woning een inspanningsverplichting (in welke vorm dan ook) van andere partijen (zeker ook die partijen die voordeel krijgen door de interventie)? Wordt de interventie door betrokken partijen gedragen en heeft deze aantoonbare nut en noodzaak? Leidt de interventie tot de gewenste maatschappelijke effecten? Staat de omvang (in inspanning en/og geld) van de interventie in verhouding tot de beoogde maatschappelijke effecten? Zijn de maatschappelijke effecten op wijkniveau aanwezig? Stichting De Goede Woning Financieel en fiscaal statuut 12

14 5. Fiscaal statuut 5.1. Doelstelling, verantwoording en werkwijze Het fiscaal statuut van De Goede Woning is bedoeld om de kaders, de randvoorwaarden en uitgangspunten ten aanzien van de fiscale visie, het fiscale beleid, de fiscale processen en de organisatie- en informatiestructuur van De Goede Woning vast te leggen. Met het fiscale statuut wordt ook beoogd een aanzet te geven voor de afbakening van taken, verantwoordelijkheden, bevoegdheden en verantwoording. Het fiscaal statuut moet bij alle handelingen en processen van De Goede Woning waarbij fiscaliteit een rol speelt of kan spelen in acht worden genomen. Het fiscaal statuut is niet een op zichzelf staand document, maar moet in samenhang met de fiscale visie en het fiscale beleid worden bezien. Het beleid geeft daarbij aan wat De Goede Woning wil bereiken en het statuut is bedoeld om kaders te scheppen waarbinnen gehandeld kan en moet worden. Het statuut is daarbij bedoeld als beheers-, sturings-, beslis- en controle-instrument. Het fiscaal statuut is daarbij niet bedoeld als statisch document noch alles omvattend. Veranderingen in strategie, beleid, bedrijfsvoering, gewijzigde wetgeving en dergelijke kunnen leiden tot aanpassing van het statuut. Het fiscaal statuut is bovendien bedoeld om als leidraad te dienen bij een verdere uitwerking van fiscaal beleid, fiscale procedures, taken en verantwoordelijkheden en de inrichting van de organisatie en administratie. Het fiscale statuut is vormgegeven vanuit de fiscale visie van De Goede Woning. Deze fiscale visie is daarbij de belangrijkste input hoe beslissingen ten aanzien van fiscale kwesties tot stand komen alsmede voor de opzet en implementatie van de fiscale administratieve organisatie van De Goede Woning. Fiscaal beleid en fiscale beslissingen worden gemaakt aan de hand van relevante criteria: het afwegingskader. Het afwegingskader geldt voor elke fiscale kwestie en wordt periodiek vastgesteld op basis van de geldende wetgeving en de maatschappelijke situatie en/of de ontwikkelingen van De Goede Woning, zoals bijvoorbeeld aanpassingen in de organisatie of een andere bedrijfsvisie. De output van de fiscale beslissingen wordt ingebed in de organisatie en de fiscale administratie Fiscale visie In aanvulling op het ondernemingsplan is door De Goede Woning een fiscale visie geformuleerd. Uitgangspunt daarbij is dat deze fiscale visie niet in strijd is met het ondernemingsplan van De Goede Woning. De fiscale visie ziet onder andere toe op: - de fiscale strategie of fiscale koers; - de omgang met fiscale processen binnen De Goede Woning; - de houding ten aanzien van fiscale kwesties; - de verhouding met de belastingautoriteiten; - de houding betreffende fiscaliteit ten opzichte van derden; - het gewenste fiscaal gedrag, bestaande uit gedragskenmerken als: o risicomijdend; o maatschappelijk verantwoord; o mainstream; o afgewogen kritisch; o optimalisatie fiscale mogelijkheden. Stichting De Goede Woning Financieel en fiscaal statuut 13

15 De Goede Woning heeft haar fiscale visie en strategie als volgt nader ingekleurd. De fiscaliteit is een afgeleide van de volkshuisvestelijke doelstelling. Binnen deze doelstelling zal in openheid naar de Belastingdienst optimaal gebruik worden gemaakt van de fiscale mogelijkheden. De daarmee behaalde besparingen worden ingezet voor de volkshuisvestelijke doelstellingen. De fiscale visie en strategie karakteriseren zich door de volgende elementen: - transparantie richting de fiscus; - adequaat beheersingssysteem voor fiscale processen; - gericht op een op de lange termijn zo optimaal mogelijk resultaat Fiscaal beleid Het fiscale beleid vormt een belangrijk onderdeel van het algemene beleid en dient in overeenstemming te zijn met het algemene beleid. Het fiscale beleid binnen De Goede Woning geeft aan wat De Goede Woning binnen haar fiscale visie en fiscale strategie wil bereiken. De volgende fiscale operationele doelstellingen worden gehanteerd: - het waarborgen van de fiscale verplichtingen van de organisatie; - het scheppen van optimale omstandigheden ten behoeve van implementatie, uitvoering en handhaving van fiscaliteit; - het zodanig inrichten van de organisatie dat deze in staat is om fiscaal strategische keuzes te maken en er naar te handelen; - het minimaliseren van fiscale risico s en het signaleren van fiscale kansen; - het bewerkstelligen van een organisatie waarin in kwantitatieve en kwalitatieve zin voldoende fiscale kennis aanwezig is; - het borgen dat bij veranderingen de realiteit fiscaal opnieuw wordt getoetst aan de uitgangspunten; - toetsen of de fiscale uitgangspunten ook daadwerkelijk zijn uitgevoerd; - het minimaal één keer per jaar bijpraten met de fiscaal adviseur Fiscale besluitvorming Besluitvorming rondom fiscaliteit of besluitvorming met fiscale raakvlakken doet zich binnen De Goede Woning op verschillende niveaus en binnen diverse processen voor. De fiscale besluitvorming moet gestructureerd en op een verantwoorde wijze plaatsvinden. De richtlijnen worden uitgesplitst in een afwegingskader en een besliskader. Afwegingskader Het afwegingskader ziet toe op de totstandkoming van het besluit en betreft een inventarisatie van de specifieke fiscale kwestie, de probleemstelling, de oplossingen, opties en alternatieven, de overwegingen en de criteria. Bij de afweging van beslissingen met fiscale impact zal gelet worden op de volgende criteria: - financiële impact; - organisatorische impact; - kans van slagen waarbij fiscale grensverkenning uitdrukkelijk wordt uitgesloten; - keerzijde; - maatschappelijke impact; - transparantie. Stichting De Goede Woning Financieel en fiscaal statuut 14

16 Binnen het afwegingskader van De Goede Woning dienen de volgende richtlijnen in acht te worden genomen: - de fiscale kwestie dan wel de probleemstelling en de oplossingen, opties en alternatieven zullen helder worden geformuleerd en vastgelegd; - van besluiten en beslissingen van enige omvang wordt een afzonderlijk dossier opgebouwd; - alle aspecten van de fiscale besluitvorming worden schriftelijk vastgelegd; - externe adviezen zullen worden ingeroepen indien dit nodig wordt geacht; - de beslissing om externe adviezen in te winnen ligt bij de manager Financieel Beheer & ICT, controller en bestuurder; - elke medewerker kan, waar het uit oogpunt van functie of taak relevant is, juridische adviezen inwinnen of initiëren, passend binnen de mandateringskaders zoals deze gelden binnen De Goede Woning. Besliskader Ten aanzien van het besliskader voor fiscale besluitvorming bestaan de volgende richtlijnen: - beslissingen, waar De Goede Woning binnen geldende wet- en regelgeving een standpunt in kan nemen, zullen worden genomen door vorenstaande afwegingscriteria te wegen en daaraan een waardering toe te kennen; - de afweging zal leiden tot een standpuntbepaling; - bij beslissingen met een verwachte fiscale impact van meer dan welke belastingsoort dan ook - moet een fiscaal advies van een externe fiscalist worden ingewonnen; - standpunten moeten pleitbaar zijn en een slaagkans hebben van minimaal 50%. Fiscale grensverkenning wordt hierbij uitdrukkelijk uitgesloten; - beslissingen met een fiscale impact van meer dan worden vooraf afgestemd met de Belastingdienst, voor zover het zaken zijn die niet rechtstreeks voortvloeien uit wet- en regelgeving; - fiscale effecten aangaande het bestuur en/of de Raad van Commissarissen in het perspectief van WNT en de integrale werkgeversrol worden altijd van een extern fiscaal advies voorzien Processen De operationele activiteiten binnen De Goede Woning kennen onderdelen waarbij in meer of mindere mate fiscaliteit een rol speelt dan wel kan gaan spelen. Het is van belang inzicht in deze processen en de daarbij spelende fiscale kwesties te hebben. Per proces wordt daartoe inzicht verschaft in: - welke onderdelen het proces omvat; - welke werkzaamheden eraan zijn gekoppeld; - welke randvoorwaarden er bestaan om deze werkzaamheden uit te voeren; - welke fiscale kwesties daarbij spelen; - welke procedure er gevolgd dient te worden; - wie de werkzaamheden uitvoert; - bij wie de verantwoordelijkheid voor het proces en/of de werkzaamheden ligt; - hoe de vastlegging plaatsvindt; - hoe de controle plaatsvindt. De fiscale aspecten van de processen laten zich onderverdelen in: - vennootschapsbelasting; - omzetbelasting; - overdrachtsbelasting; - loonbelasting (sociale zekerheid); Stichting De Goede Woning Financieel en fiscaal statuut 15

17 - heffingen (waaronder lokale heffingen, verhuurdersheffing). De Goede Woning heeft deze fiscale aandachtspunten verankerd in de processen rond de fiscale aangiften voor de vennootschapsbelasting, omzetbelasting en loonbelasting en in het investeringsstatuut Organisatie De organisatiestructuur is zodanig ingericht dat helder is wie waarvoor verantwoordelijk is en wie in dat verband welke bevoegdheden toegedeeld krijgt. De totale fiscale verantwoordelijkheid ligt bij de bestuurder Informatie Ten aanzien van de documentatie van fiscale informatie gelden de volgende richtlijnen: - fiscale informatie betreft alle documenten van fiscale aard dan wel documenten waarin fiscale kwesties aan bod komen; - de organisatie is zodanig ingericht dat fiscale informatie en besluitvorming zorgvuldig wordt gedocumenteerd, zodat deze eenvoudig te raadplegen zijn; - de verantwoordelijkheid voor de documentatie ligt bij een ieder die fiscale informatie onder zich houdt; - regelmatig is er een overleg op verschillende niveaus binnen de organisatie waarin fiscale informatie wordt uitgewisseld. De manager Financieel Beheer & ICT en de controller zijn te allen tijde goed geïnformeerd over de fiscale aspecten en de fiscale risico s van de bedrijfsvoering en informeren regelmatig de bestuurder; - de bestuurder informeert de RvC hierover indien nodig (ter beoordeling aan de bestuurder) Controle en evaluatie Ten aanzien van controle op en evaluatie van dit fiscaal statuut gelden de volgende doelstellingen en richtlijnen: - de manager Financieel Beheer & ICT is belast met de controle op naleving van de kaders zoals weergegeven in dit statuut; - de fiscale aangifte vennootschapsbelasting wordt altijd afgestemd met en mede ingediend door een extern fiscaal adviseur; - de controller voert als verantwoordelijke voor risicomanagement overall interne controles uit. In overleg met de extern accountant wordt op basis van het interne controleplan bepaald welke processen in het betreffende jaar worden geaudit. Stichting De Goede Woning Financieel en fiscaal statuut 16

18 6. PDCA-cyclus 6.1. Financiën en fiscaliteiten Over de ontwikkelingen rond financiën en fiscaliteiten van De Goede Woning wordt verantwoording afgelegd in de kwartaalrapportages, het jaarverslag en de jaarrekening. Daarnaast wordt in de (meer)jarenbegroting altijd ingegaan op de ontwikkeling op financieel en fiscaal gebied. Waar nodig wordt tussentijds gerapporteerd aan bestuur en Raad van Commissarissen van De Goede Woning Financieel en fiscaal statuut Jaarlijks worden in de begroting de voor het komende jaar relevante interne en externe financiële normen vastgelegd. Interne normen worden onderbouwd als zij afwijken van de normen die door de Aw en het WSW worden gesteld. Dit financieel en fiscaal statuut wordt tenminste eenmaal per twee jaar getoetst aan de actualiteit en waar nodig herzien. Bij verandering in wet- en regelgeving wordt dit financieel en fiscaal statuut op zo kort mogelijke termijn na de ingangsdatum van de nieuwe wet- en regelgeving aangepast en conform statuten en reglementen vastgesteld en goedgekeurd. Stichting De Goede Woning Financieel en fiscaal statuut 17