Civiel Ontslagrecht: What s New? 18 mei 2017

Transcriptie

1 Civiel Ontslagrecht: What s New? 18 mei 2017 Caroline van Gent caroline.vangent@barentskrans.nl Tel.:

2 Ambtenaar Belangrijkste Werknemer verschillen Aw + rechtspositie BW +iao + cao Georganiseerd overleg Wet cao en wet AVV, vrije partner- en onderwerpkeuze bestuursrecht Verbintenissen- en contractenrecht Bezwaar + (hoger)beroep ogv AWB Kantonrechter, Hof en HR ogv BRv en BW boeken Eenzijdigheid Tweezijdigheid Semi gesloten stelsel ontslaggronden (semi) gesloten stelsel onbtslaggronden Repressieve ontslagtoets Preventieve ontslagtoets

3 Einde arbovk voor bepaalde tijd Art. 7:667 BW: einde van rechtswege Ketenregeling: art. 7:668a BW/2:4 CAR Afwijkingsmogelijkheden bij cao gemeenten? Tussentijds einde arbovk voor bepaalde tijd Tussentijdse opzegging ex art. 7:667 lid 3 BW Tussentijdse ontbinding ex art. 7:671b lid 9 BW Verschil met artt. 8:12.1 en 8:12:2 UWO?

4 Einde arbovk voor onbepaalde tijd Preventieve toets door ktr. of UWV = Ontslaggrond herplaatsingsmogelijkheid

5 Einde arbeidsovereenkomst onbepaalde tijd zonder preventieve toets bij: Instemming wn (7:671a BW) of beëindigingsovk (7:670b BW) Huishoudelijk personeel, bestuurders rechtspersonen of geestelijken Geen arbeidsovereenkomst Dringende reden (7:677 BW) (=strafontslag?) AOW-plusser (7:669 lid 4 BW, maar 8:2 CAR) Tijdens proeftijd (7:671 lid 1 sub b BW) / 676 BW

6 Disciplinair ontslag Ernstig plichtsverzuim CRvB: gevolgen, arbeidsverleden, functieniveau spelen rol Ambtenaar moet ontoelaatbaarheid hebben kunnen inzien en overeenkomstig dat inzicht hebben kunnen handelen = verwijtbaar Geen onverwijldheid vereist zal tenminste voornemen / zienswijzeprocedure aan vooraf gaan Gedragingen in de privésfeer: CRvB hecht aan onkreukbare integere imago van de overheid

7 Ontslag op staande voet Vereisten: Dringende reden Onverwijld opzeggen Onder onverwijlde mededeling van die dringende reden Hoeft niet verwijtbaar te zijn HR: gevolgen van het osv en persoonlijke omstandigheden wegen mee bij beoordeling Gedragingen in privésfeer: alleen als er invloed is op het werk

8 Proeftijd: art. 7:671 lid 1 sub b BW en 676 BW proeftijdaanstelling

9 Preventieve toets: redelijke gronden: (semi) gesloten stelsel a) bedrijfseconomisch (UWV) b) langdurige arbeidsongeschiktheid (UWV) c) frequent ziekteverzuim (ktr) d) disfunctioneren (ktr) e) verwijtbaar handelen of nalaten (ktr) f) werkweigering wegens gewetensbezwaar (ktr) g) verstoorde arbeidsverhouding (ktr) h) andere omstandigheden (ktr)

10 UWV-procedure (7:671a BW) Verzoek om toestemming om arbovk op te zeggen Niet compleet = niet in behandeling Regeling verplicht gebruik ontslagaanvraagformulieren Regeling UWV ontslagprocedure Ontslagregeling Toestemming opzeggen of weigering Geldigheidsduur = 4 weken Wederindiensttredingsvoorwaarde in 7:681 lid 1BW

11 Bedrijfseconomische gronden (a-grond) a-grond = vervallen van arbeidsplaatsen als gevolg van het wegens bedrijfseconomische omstandigheden noodzakelijkerwijs treffen van maatregelen voor een doelmatige bedrijfsvoering (art. 7:669 lid 3 BW) Ontslagvolgorde (art. 7:671a lid 5 BW en Ontslagregeling en (gewijzigde) Uitvoeringsregels bedrijfseconomische omstandigheden): onder andere Wat zijn bedrijfseconomische omstandigheden? Ontslagvolgorde WMCO Verschil 8:3 CAR? VWNW-traject?

12 Stoelendans Eisen 1. Oude functie geheel opheffen en nieuwe creëren 2. Nieuwe functie kan niet onderling uitwisselbaar zijn met oude 3. Sollicitatie op nieuwe functie: werkgever bepaalt of werknemer geschikt is voor nieuwe functie 4. Ktr. Zutphen 30 januari 2017, ECLI:NL:RBGEL:2017:559: De stoelendans is [ ] onder voorwaarden toelaatbaar 5. Ktr. Amsterdam 26 januari 2017, ECLI:NL:RBAMS:2017:893: rechter is terughoudend om reorganisatietrein stop te zetten: zware stelplicht [ ] ingrijpende maatregel 6. Ktr. Amsterdam 1 september 2016, ECLI:NL:RBAMS:2016:5654: werkgever keuzevrijheid heeft [ ] om sollicitanten al of niet geschikt te oordelen

13 Afwijkingen bij cao Onafhankelijke en onpartijdige cao ontslagcommissie i.p.v. UWV (art. 7:671a lid 2-3 BW) Eigen criteria ontslagvolgorde i.p.v. afspiegelingsbeginsel (art. 7:669 lid 2 BW)

14 Opzegging (art. 7:672 BW) Aanzegdag Opzegtermijnen Opzegverboden

15 Opzegverboden art. 670, 670a en 671b lid 6 en 7 BW UWV mag geen toestemming geven als opzegverbod, tenzij redelijkerwijs mag worden verwacht dat opzegverbod < 4 weken na de dag van de beschikking niet meer geldt Art. 4.2 Uitvoeringsregels ontslag om bedrijfsvoeringsregels Anders ktr. (c-h-gronden) Ontbinding kan ook bij opzegverbod als Geen verband met opzegverbod of Als ontbinding in belang wn is

16 Disfunctioneren (d-grond) Artikel 7:669 lid onder d BW: 1) de ongeschiktheid van de werknemer tot het verrichten van de bedongen arbeid, 2) anders dan ten gevolge van ziekte of gebreken van de werknemer, 3) mits de werkgever de werknemer hiervan tijdig in kennis heeft gesteld 4) en hem in voldoende mate in de gelegenheid heeft gesteld zijn functioneren te verbeteren 5) en de ongeschiktheid niet het gevolg is van onvoldoende zorg van de werkgever voor scholing van de werknemer of voor de arbeidsomstandigheden van de werknemer.

17 Ongeschiktheid en tijdige kennisgeving Toetsing aan functiebeschrijving ECLI:NL:RBNNE:2015:3611 (toetst aan functiebouwwerk ) ECLI:NL:RBGEL:2015:5909 (toetst aan functieprofiel teammanager ) ECLI:NL:RBMNE:2015:7666 (toetst aan functieomschrijving ) Tekortkomingen moeten in principe in beoordelingsgesprekken aan de orde zijn gesteld ECLI:NL:RBOVE:2015:4663 ECLI:NL:RBROT:2015:9957 ECLI:NL:RBGEL:2016:5506 Echter: ECLI:NL:GHARL:2016:761 Disfunctioneren moet wezenlijke taken betreffen - ECLI:NL:RBNNE:2017:566

18 Verbetertraject Hof Den Haag 5 juli 2016, ECLI:NL:GHDHA:2016:2430 Concreet betekent dit dat van de werkgever mag worden verwacht dat hij een persoonlijk verbeterplan opstelt, waarin niet alleen de tekortkomingen en doelstellingen worden beschreven maar ook de termijn die aan de werknemer wordt geboden om zich te verbeteren alsook de wijze van begeleiding. Een ander uitgangspunt is dat, naarmate een werknemer een langer dienstverband heeft, zwaardere eisen mogen worden gesteld aan de pogingen van een werkgever om verbetering teweeg te brengen en ontslag te voorkomen

19 Verbetertraject Rol werknemer bij opstellen verbeterplan ECLI:NL:RBMNE:2017:144 ECLI:NL:RBNNE:2015:5620 ECLI:NL:RBLIM:2015:8010: De kantonrechter acht het niet van goed-werkgeverschap getuigen om een werknemer zelf een verbeterplan te laten opstellen en daar verantwoordelijk voor te maken en vervolgens de werknemer daarop af te rekenen: in deze constructie zijn alle ingrediënten voorhanden om de werknemer zichzelf te laten ophangen.

20 Verbetertraject Bij het uitvoeren van het verbeterplan heeft de werknemer een grotere rol (ECLI:NL:RBMNE:2016:1296): Gebleken is dat [verweerder] ten tijde van het verbetertraject voorrang gaf aan andere projecten, terwijl hij zich juist op dat moment kon realiseren en had moeten realiseren dat hij in een verbetertraject zat en dat hetgeen in het kader van dat traject van hem gevraagd werd eerste prioriteit zou moeten krijgen. Het ging juist ook om die prioritering en planning die [verweerder] niet op orde had.

21 Volgorde? verbetertraject disfunctioneringsontslag ex art. 8:6 CAR re-integratiefase ex art. 10d:5 ev CAR opzegtermijnen 671b lid 8 BW

22 Verwijtbaar handelen of nalaten e- grond Niet ernstig verwijtbaar Ktr. Tilburg 23 november 2015 ECLI:NL:RBZWB:2015:7552: docent geeft aan leerling antwoorden voorafgaand aan eindtoets van de brugklas = ernstig verwijtbaar, toch tv ogv lid 8 Hof Den Haag 24 augustus 2016, ECLI:NL:GHDHA:2016:2722 Chauffeur voelt zich bedreigd als zijn cabinedeur wordt opengetrokken en slaat met een ijzeren staaf naar een andere verkeersdeelnemer Strafrechtelijke veroordeling: 40 uur taakstraf Verwijtbaar handelen Niet ernstig verwijtbaar handelen = tv Ktr. Rotterdam 29 juni 2016, ECLI:NL:RBROT:2016:7329 Onder invloed van alcohol rijden met busje met cliënten Ernstig verwijtbaar = geen tv

23 Duurzaam verstoorde arbeidsverhouding (g-grond) Hof Arnhem-Leeuwarden 4 april 2016, ECLI:NL:GHARL:2016:2655 Hof Den Bosch 30 juni 2016, ECLI:NL:GHSHE:2016:2641 Hof Den Bosch 30 juni 2016, ECLI:NL:GHSHE:2016:2643 Hof Den Bosch 10 november 2016, ECLI:NL:GHSHE:2016:5002 Is dit de impasse?

24 Andere grond (h-grond) = andere gronden Echte voldragen restgrond die niet onder a-g is onder te brengen = Arbeidsovereenkomst lege huls (ECLI:NL:RBOVE:2017:415) = acties / belangen derden = verschil van inzicht met manager (ECLI:NL:RBAMS:2016:8600

25 Onder welke a-h grond vallen: FLO-ontslag? Verlies van een vereiste van aanstelling? Aangeven van een graad van zwagerschap? Onder curatelestelling? Toepassing lijfsdwang wegens schulden? Verstrekken van onjuiste gegevens bij indiensttreding? Na aanvaarding functie in publieksrechtelijk college zonder in actieve dienst te kunnen worden hersteld?

26 Preventieve toets: herplaatsingsverplichting (art. 7:669 lid 1 BW) In passende functie (art. 9 Ontslagregeling) Binnen redelijke termijn (art. 10 Ontslagregeling) Binnen de Groep (art. 1 sub e Ontslagregeling en 2:24b BW) Geldt bij a-h gronden: geldt dus altijd, tenzij verwijtbaar handelen wn Evt. met scholing passend te maken Alleen vacante functies door niet-vaste medewerkers

27 Herplaatsing Omvang inspanning en grootte concern Ktr. Assen 21 november 2016, JAR 2017/4: actieve en initiërende, belemmeringen opheffende, individuele aanpak vereist (ENGIE) Ktr. Leeuwarden 22 maart 2017 (2017:993): gezien de grootte van het concern waartoe Achmea behoort [ ] te passief heeft opgesteld Ktr. Amsterdam 20 januari 2017 (2017:842): niet voorstelbaar dat binnen een groot concern als Blokker in de periode van maart 2016 tot januari 2017 geen passende functie beschikbaar was

28 Transitievergoeding (art. 7: d BW) Arbeidsovereenkomst van minstens 24 maanden: Ktr. Maastricht 9 maart 2017 ECLI:NL:RBLIM:2017:2220 Opzegging, ontbinding of (bepaalde tijd) niet-voortzetting van de arbeidsovereenkomst Op initiatief van de werkgever; of Op initiatief van de werknemer, mits ingegeven door ernstig verwijtbaar handelen van de werkgever Niet bij (lid 7) Een baan van gemiddeld maximaal 12 uur per week van een werknemer onder de 18; of AOW-er; Ernstig verwijtbaar handelen of nalaten wn tenzij de niet toekenning naar maatstaven van redelijkheid en billijkheid onaanvaardbaar is (lid 8) Beëindigingsovereenkomst (vso art. 670b BW)

29 Hoogte transitievergoeding De eerste 120 maanden: 1 / 6 maandloon per zes maanden Na 120 maanden: 1 / 4 maandloon per zes maanden Maximum: of een jaarloon Tv mag niet in uurloon worden verdisconteerd: Ktr. Rotterdam 19 oktober 2016, JAR 2016/275 Berekening hoogte loon: art. 7:673 lid 10 BW en Besluit loonbegrip aanzegtermijn en tv en Regeling looncomponenten en arbeidsduur Minus in mindering te brengen kosten (art. 7:673 lid 6 BW en Besluit voorwaarden) Verhouding WNT?

30 Transitievergoeding bij langdurige ongeschiktheid Wetsvoorstel met betrekking tot de transitievergoeding bij ontslag wegens bedrijfseconomische omstandigheden of langdurige arbeidsongeschiktheid, ingediend 20 maart 2017, Kamerstukken II, 2016/17, 34699: compensatie door UWV

31 Alternatief voor transitievergoeding Huidige stand van zaken: 7:673b BW Bij cao Alle ontslaggronden Gelijkwaardige voorziening Wetsvoorstel: Bij cao Geen transitievergoeding indien voorziening Gelijkwaardigheid is geen voorwaarde Niet per sé te betalen door werkgever Alleen bij bedrijfseconomisch ontslag Overgangsrecht Datum inwerkingtreding

32 Billijke vergoeding (art.7:671b lid 8 sub c en 7:671c lid 2 sub b en art. 7:681 lid 1 BW) Muizengaatje bij ernstig verwijtbaar handelen of nalaten van de wg (of wn) Alternatief voor herstel of punitief Verdiepen? Ktr. Amsterdam 29 januari 2016, ECLI:NL:RBAMS:2016:400 Ktr. Leeuwarden 24 februari 2016, ECLI:NL:RBNNE:2016: Ktr. Alkmaar 28 juni 2016, ECLI:NL:RBNHO:2016: Ktr. Assen 19 december 2016, ECLI:NL:RBNNE:2016:5584 Hoogte?

33 Procesrecht ontslag

34 Termijnen Vervaltermijnen: 2 mnd na einddatum arbovk of datum weigering UWV (tv 3 mnd) Vervaltermijn kan niet worden gestuit verjaringstermijn Geen verzoekschrift op nader aan te voeren gronden (art. 278 Rv) Hoger beroep en cassatie: 3 mnd Bedenktermijn 14 dgn bij beëindigingsovk of instemming wn met opzegging (of 3 wkn indien wg wn er niet op wijst); max 1 x per 6 mnd. Let op, daarna ook nog vernietiging van de ovk mogelijk ogv wilsgebreken (boek 3 BW) (Ktr. Bergen op Zoom ECLI:NL:RBZWB:2017:1155 en Ktr. Leiden ECLI:NL:RBDHA:2016:16878)

35 Overig civielrechtelijk procesrecht Verzoekschrift of dagvaarding: ontslag zaken bij verzoekschrift (art. 7:686a lid 2) + nevenverzoeken (lid 3) + splitsing mogelijk (lid 10); overige zaken bij dagvaarding Civiele bewijsrecht van stellen en bewijzen is van toepassing (art. 284 BRv en HR 23 december 2016, ECLI:NL:HR:2016:2998): meestal zal wg bewijslast hebben Bij Hof + HR verplichte procesvertegenwoordiging