Green Deal stimulering Geothermie Brabant Breed Versie 10, 10 oktober 2014

Transcriptie

1 Green Deal stimulering Geothermie Brabant Breed Versie 10, 10 oktober 2014 Partijen: 1. Gemeente Tilburg, ten deze rechtsgeldig vertegenwoordigd door wethouder De Vries, daartoe gemachtigd door de burgemeester, handelend ter uitvoering van het besluit van het college van Burgemeester en Wethouders d.d 26 augustus 2014, hierna te noemen "de gemeente Tilburg'; 2. Gemeente Helmond, ten deze krachtens mandaat rechtsgeldig vertegenwoordigd door wethouder Smeulders, daartoe gemachtigd door de burgemeester, handelend ter uitvoering van het besluit van het college van Burgemeester en Wethouders d.d 26 augustus 2014, hierna te noemen "de gemeente Helmond'; 3. Gemeente Breda, ten deze rechtsgeldig vertegenwoordigd door wethouder Akinci, daartoe gemachtigd door de burgemeester, handelend ter uitvoering van het besluit van het college van Burgemeester en Wethouders d.d 15 juli 2014, hierna te noemen "de gemeente Breda'; 4. Provincie Noord Brabant, ten deze rechtsgeldig vertegenwoordigd door gedeputeerde J. van den Hout, daartoe gemachtigd door de commissaris van de Koning d.d. 22 september 2014, hierna te noemen de Provincie Noord Brabant ; 5. Brabant Water N.V., hierna te noemen Brabant Water, rechtsgeldig vertegenwoordigd door haar Algemeen Directeur, de heer G.J. van Nuland. Hierna te noemen "partijen". Hebben overwogen dat: 1. Partijen in 2011 een gezamenlijk provincie breed traject zijn gestart naar de potentiële mogelijkheden voor geothermie in Noord Brabant. 2. Alle partijen zich, gezien het duurzame en veilige karakter, open stellen voor de ontwikkeling van en het onderzoek naar geothermieprojecten. 3. De basisgedachte van partijen om zich in te zetten voor geothermie een meerledige is: a. ecologische verduurzaming: het aansluiten van nieuwe duurzame, lokale warmtebronnen; b. economische verduurzaming: het ontwikkelen van voor zowel de klanten als aanbieders haalbare business modellen; c. sociale verduurzaming: het verbeteren van zowel het draagvlak bij klanten als ook het imago van de warmtelevering. 4. De belangrijkste uitgangspunten in het licht van genoemde gedachte zijn de bescherming van het grondwater, het beschrijven en beheersen van de risico s en het duurzame karakter van de projecten. Alle betrokkenen onderschrijven dat om die reden enkel boringen binnen reservoirs, buiten bereik van breuken en zonder fracken (als bij schaliegas), onderdeel zijn van het traject. 5. Vanuit het doorlopen onderzoekstraject geconcludeerd kan worden dat de regio s Tilburg, Helmond en Breda-Noord alle drie geschikt zijn voor winning van aardwarmte uit de zandstenen van het Trias, ook wel de aquifer of het reservoir genoemd waarmee een substantieel deel van de benodigde warmtevraag in deze gemeenten geleverd kan worden vanuit geothermiebronnen. Het warmte leverend vermogen van de Trias is afhankelijk van de diepte en locatie EBN in het licht van haar kennis en deskundigheid van de ondergrond een financiële bijdrage heeft geleverd aan het geologisch onderzoek. 1 De potentiele warmte van een doublet is naar verwachting voor de locatie Tilburg 16 MW. Voor Helmond en Breda- Noord is dit respectievelijk 10 MW en 5 MW. Ter referentie 1MW is de warmtehoeveelheid nodig voor verwarming van ongeveer 300 huishoudens. Een en ander is afhankelijk van referentie waarde energie en type woning. Pagina 1 van 7

2 7. Gemeente Tilburg de ambitie heeft om in 2045 zowel klimaatneutraal als ook klimaatbestendig te zijn; deze ambitie is op 2 februari 2009 vastgesteld door de raad. 8. Gemeente Helmond de ambitie heeft om tussen 2035 en 2045 klimaatneutraal te zijn. Deze ambitie is in 2009 vastgesteld door de raad. 9. Gemeente Breda de ambitie heeft om in 2044 klimaatneutraal te zijn. Deze ambitie is op 11 september 2008 vastgesteld door de raad. 10. De provincie Noord-Brabant in haar Energieagenda heeft vastgelegd dat zij de energietransitie ondersteunt, onder andere door in te zetten op het verduurzamen van de warmtevoorziening en geothermie. 11. Brabant Water staat voor een veilige drinkwatervoorziening maar ook wil bijdragen aan de maatschappelijke vraag naar duurzame energie en vanuit de zorg voor de ondergrond en de bescherming van de drinkwatervoorraden verkent of en hoe aardwarmte op een zorgvuldige wijze toegepast kan worden. 12. De partijen belang hebben bij een goede samenwerking en een bijdrage willen leveren aan een succesvolle totstandkoming van geothermie projecten in Noord-Brabant door geologisch onderzoek, de opzet van business cases (creëren concurrerende warmtebron) en kennisopbouw en uitwisseling, 13. Partijen gezamenlijk bereid zijn om marktpartijen te ondersteunen bij initiatieven op het gebied van geothermie conform de in deze overeenkomst beschreven aanpak Komen het volgende overeen: Artikel 1.1 Doelstelling Doel van partijen is om gezamenlijk de veilige ontwikkeling en uitvoering van geothermieprojecten te ondersteunen. Vanwege het belang voor een veilige en betrouwbare inzet van geothermie in Noord Brabant zetten de partijen het traject en de huidige samenwerking op een gestructureerde wijze voort. Deze Green Deal vormt de basis voor de samenwerking tussen de partijen voor het ontwikkelen en stimuleren van geothermie projecten/trajecten binnen de provincie Noord Brabant. De partijen richten zich daarbij in eerste instantie op projecten in de gemeenten Tilburg, Helmond en Breda. De winning van aardwarmte (geothermie) is een duurzame manier om woningen en gebouwen te verwarmen. Tot nog toe zijn binnen Noord-Brabant geen geothermie projecten gerealiseerd. Een impuls is nodig om dergelijke projecten ook in Noord-Brabant daadwerkelijk in gang te zetten. Met deze Green Deal willen partijen projecten op een gestructureerde wijze tot stand brengen, ontwikkelingen stimuleren en initiatieven ondersteunen. Het belang hiervan is dat op deze manier een veilige en betrouwbare inzet van geothermie het best wordt gewaarborgd. Dit is ook van belang met het oog op maatschappelijk draagvlak voor benutting van de ondergrond. Verder wordt door de samenwerking tussen de partijen synergievoordeel (tijd en kosten) behaald in voorbereidende werkzaamheden en financieringsconstructies. Achterliggend doel is om hiermee een bijdrage te leveren aan een veilige en gecontroleerde aanpak en ontwikkeling van geothermieprojecten binnen de provincie Noord-Brabant. Artikel 1.2 Aanpak De partijen helpen elkaar bij de ontwikkeling van geothermie projecten waarbij voor de eerste projecten in Noord-Brabant ingezet zal worden op de benutting van de Trias buiten de invloedsfeer van breukvlakken; dus alleen inzet van warmte uit de diepere reservoirs 2. Waarbij partijen uitgaan van de volgende punten: de resultaten van de eerdere geologische onderzoeken worden beschikbaar gesteld aan geïnteresseerde partijen; 2 Door gebruik te maken van bestaande reservoirs wordt het uitgangspunt en de doelstelling van de werkgroep onderstreept, waarbij een duurzame, veilige en gecontroleerde manier van warmte winning de inzet is. Hierbij wordt geen gebruik gemaakt van methoden als fracken en worden geen bronnen in de nabijheid van breuken aangeboord. Op deze manier vormt genoemde warmte winning geen bedreiging voor het grondwater. Pagina 2 van 7

3 kennis opgedaan bij de ontwikkeling en realisatie van geothermie projecten wordt met elkaar gedeeld; er wordt bijgedragen aan het opstellen van een voorwaardenkader (protocol) inzake ontwikkelingsprojecten en aan het in kaart brengen van de voordelen, danwel eventuele risico s; in eerste instantie wordt samen gewerkt bij de ontwikkeling van de volgende drie potentiële locaties: o gemeente Tilburg: op basis van de aanwezige 3D-seismiek is een duidelijke potentie in de ondergrond vastgesteld. Koppeling van deze potentie aan het bestaande warmtenet vormt op dit moment de uitdaging; o regio Helmond: vanuit de markt is een duidelijke energievraag aanwezig. Gezien de eerste uitkomsten van het geologisch onderzoek is aanvullende dataverzameling via 2- of 3D seismiek noodzakelijk; o regio Breda: verkenning is nodig van de toepassingen op basis van temperaturen van 65C. Mogelijk moeten de diepere lagen (onder de Trias) nader worden onderzocht; men helpt elkaar indien nodig met het zoeken van potentiële partners en marktpartijen voor genoemde locaties; vergaren van kennis over en indien nodig onderzoeken van financieringsstructuren. Daarbij betrekken partijen ook de mogelijkheden voor (EU) subsidie. Realisatie van projecten De continuering van de samenwerking tussen de partijen geeft een meerwaarde bij het realiseren van geothermieprojecten in Noord Brabant. Hiervoor leveren de partijen de hieronder omschreven inspanningen. Artikel 2 Inspanning partijen Artikel 2.1 Gemeenten De gemeenten werken binnen hun bestuurlijke en beleidsmatige mogelijkheden mee aan potentiële geothermie projecten. De gemeenten zoeken bij het optreden van knelpunten en belemmeringen actief mee naar oplossingen. De gemeenten dragen actief bij in het samenbrengen en inspireren van ontwikkelingen binnen hun gemeente. Daarbij ligt in eerste instantie het initiatief bij externe (markt)partijen. Artikel 2.2 Provincie Noord-Brabant De provincie onderzoekt op welke wijze een uitvoeringsprotocol kan worden opgesteld ten behoeve van een veilige benutting van de ondergrond waaraan geothermieprojecten moeten voldoen. De provincie Noord-Brabant zorgt ervoor dat de uitwerking van de Greendeal voldoende aansluit op de definiëring en bescherming van strategische grondwatervoorraden. Deze zijn onderdeel van het nieuwe provinciale Milieu en Waterplan De provincie betrekt hier de partijen bij De provincie zoekt bij het optreden van knelpunten en belemmeringen actief mee naar oplossingen. De provincie onderzoekt de wenselijkheid om ten behoeve van een veilige benutting van de ondergrond een uitvoeringsprotocol op te stellen waaraan geothermieprojecten moeten voldoen. Zij zal daarin de partijen uit deze Green Deal betrekken. Artikel 2.3 Brabant Water Brabant Water draagt zorg voor het inbrengen van haar kennis over het beschermen van het grondwater. Brabant Water brengt haar kennis en ervaring in m.b.t. zowel de ondergrond als ook de bodem energiesystemen. Artikel 2.4 Subsidie- en financieringsmogelijkheden Partijen spannen zich in voor het optimaal benutten van subsidie- en financieringsmogelijkheden. Pagina 3 van 7

4 Ten behoeve van de ondersteuning van de werkgroep, het uitzetten van onderzoeksvragen, dan wel het aansturen van externe adviesverzoeken en kennisuitwisseling, is door de partijen een begroting voor de looptijd van deze Green Deal opgesteld. De partijen dragen volgens de volgende verdeelsleutel bij aan deze begroting. De Provincie Noord Brabant en Brabant Water dragen elk 25 % van het budget bij, de gemeenten dragen (gelijkelijk, per partner 1/3) het resterende budget bij. De begroting is opgenomen in de bijlage: Middelen werkgroep Geothermie Noord Brabant. Genoemd bedrag geldt als voorlopig maximum. Verhoging van dit maximum kan alleen na instemming van partijen. Indien tijdens de looptijd blijkt dat alsnog aanvullende middelen nodig zijn treden partijen in overleg over hoogte en verdeling van de bijdrage. Elke partij draagt in principe de kosten voor inzet van eigen personeel. In bijzondere gevallen en alleen indien hier vooraf nadere afspraken over zijn gemaakt worden kosten voor inzet van eigen personeel vergoed. Dit geldt bijvoorbeeld voor het specifieke taken als voorzitterschap of intensieve begeleiding van onderzoeken Zowel provinciale als Europese subsidiemogelijkheden zullen worden onderzocht. Hierbij kan gedacht worden aan het Energiefonds, Innovatiefonds, OP Zuid en DEI. Deze kunnen mogelijk bijdragen aan de financiering van onderzoeksvragen vanuit de werkgroep danwel aan fysieke projecten. Artikel 2.5 Deelname aan werkgroep Partijen nemen ambtelijk actief deel aan de werkgroep. Artikel 3 Organisatie Artikel 3.1 Werkgroep Een werkgroep geeft op basis van de onder artikel 1.2 geformuleerde aanpak, invulling aan de onder artikel 1.1 geformuleerde doelstelling. De werkgroep komt op daartoe geëigende momenten bijeen. De werkgroep bestaat uit ambtelijke vertegenwoordigers van deelnemende partijen. De gemeente Helmond treedt, op verzoek van alle partijen, op als voorzitter van de werkgroep. Artikel 3.2 Terugkoppeling De vertegenwoordigers in de werkgroep koppelen ieder afzonderlijk terug naar de bestuurlijke vertegenwoordiger. Indien nodig organiseert de werkgroep een gezamenlijk overleg met de gezamenlijke bestuurlijke vertegenwoordigers van de partijen. Er is minimaal één gezamenlijk overleg per jaar van de bestuurlijke vertegenwoordigers met de werkgroep. Artikel 4 Toetreding Artikel 4.1 Andere partijen Andere partijen dan genoemd bij het sluiten van de Green Deal kunnen als partij toetreden. Artikel 4.2 Toetreding/nieuwe Green Deal Een toetredende partij maakt haar beargumenteerde verzoek tot toetreding schriftelijk bekend bij de onder artikel 3 genoemde werkgroep. De werkgroep legt het verzoek met een advies voor aan de bestuurlijke vertegenwoordigers van de deelnemende partijen. Aanvullende Green Deals die aanhaken bij hoofddoelstelling kunnen door partijen zelf worden geïnitieerd. Verzoeken tot koppeling van aanvullende Green Deals aan deze Green Deal worden schriftelijk bekend gemaakt bij de onder artikel 3 genoemde werkgroep. De werkgroep formuleert het advies aan haar bestuurlijke vertegenwoordigers. Artikel 5: Afdwingbaarheid Deze Green Deal legt een inspanningsverplichting op aan de partijen. Artikel 6: Aansprakelijkheid Partijen zijn nimmer aansprakelijk voor schade die wordt geleden door een andere partij, tenzij er sprake is van opzet of grove schuld. De aansprakelijkheid van een partij is te allen tijde beperkt tot directe schade. Artikel 7: Inwerkingtreding en beëindiging Artikel 7.1 Inwerkingtreding Deze Green Deal treedt in werking met ingang van de dag na ondertekening door de partijen. Pagina 4 van 7

5 Artikel 7.2 Beëindiging Deze Green Deal eindigt per 1 januari 2020 dan wel nadat de gezamenlijke partijen hebben vastgesteld dat de doelstelling is gehaald of nadat de partijen gezamenlijk hebben vastgesteld dat de Green Deal geen toegevoegde waarde meer heeft voor het realiseren van de doelstelling. Elke partij kan met inachtneming van een opzegtermijn van twee maanden de deelname aan de Green Deal opzeggen, indien de omstandigheden zodanig zijn veranderd dat de partij het redelijk vindt om de deelname te beëindigen. Bij tussentijds beëindiging geldt dat reeds aangegane financiële verplichtingen betaald worden naar rato van de overeengekomen verdeling. Na de opzegtermijn vervallen verdere financiële verplichtingen voor budgetdelen die nog niet zijn besteed. Artikel 8: Wijziging Elke partij kan de andere partijen verzoeken deze Green Deal te wijzigen. De wijziging heeft de instemming van alle partijen nodig. De gezamenlijke bestuurlijke vertegenwoordigers van de deelnemende partijen stellen de wijziging vast. Artikel 9: Evaluatie Partijen evalueren de uitvoering en werking van deze Green Deal jaarlijks en bespreken deze met elkaar. De werkgroep bereidt de evaluatie voor. De gezamenlijke bestuurlijk vertegenwoordigers stellen de evaluatie vast. Ondertekening Gemeente Tilburg, Berend de Vries Wethouder Gemeente Helmond Paul Smeulders Wethouder Financiën, Duurzaamheid en Grondzaken Gemeente Breda Selҫuk Akinci Wethouder Duurzaamheid, Mobiliteit en Cultuur Provincie Noord Brabant Johan van den Hout Gedeputeerde Ecologie en Handhaving Brabant Water N.V., G.J. van Nuland Algemeen Directeur Pagina 5 van 7

6 Bijlage: Middelen werkgroep Geothermie Noord Brabant Gezamenlijke inzet middelen Partijen hebben afgelopen jaren gezamenlijk onderzoek uitgevoerd naar de mogelijkheden voor geothermie in Noord-Brabant. Daarbij zijn de kansen en risico s in de ondergrond in beeld gebracht. Voor de realisatie van geothermie projecten ligt het initiatief in principe bij de markt. Partijen zijn daarbij faciliterend zoals omschreven in artikel 1 t/m 9 van de Green Deal. Onderstaand is voor een aantal gemeenschappelijke activiteiten een indicatie van mogelijke kosten voor Partijen gegeven. Daarbij wordt uitgegaan van gezamenlijke financiering vanuit Partijen met bijdrage van derden. Deze centrale thema s zijn niet locatiegeboden, Partijen hebben allen in enige mate baat bij deze activiteiten. De looptijd van de samenwerking is vastgelegd voor de periode Het betreft de concretisering van activiteiten uit artikel 1.2 van de Green Deal. 1. Uitwerken technische kennisvraagstukken ,- 2. Bijdrage organisatie- en financieringsmodellen ,- 3. Verkenning en uitvoering subsidietrajecten ,- 4. Communicatie ,- 5. Management Green Deal ,- Totale budget ,- Nadere toelichting per activiteit In deze fase kunnen de budgetten voor de benodigde activiteiten slechts indicatief worden geraamd. De exacte omvang van de werkzaamheden hangt mede af van de initiatieven die vanuit de markt komen. Ook kunnen naast de bijdrage vanuit Partijen ook marktpartijen of andere overheden bijdragen in de te maken kosten. 1. Uitwerking technische kennisvraagstukken Voorzien is een bijdrage in vraagstukken over veilige en betrouwbare toepassing van technieken voor onder- en bovengrondse installatie en de koppeling met bovengrondse gebruikers. Deze vraagstukken moeten worden beantwoord voor de overheden ter beoordeling van voorgenomen activiteiten en minimalisatie van de risico s. Bijvoorbeeld het opstellen van een uitvoeringsprotocol voor aanleg en beheer geothermiebronnen door grondwatervoorraden, het opzetten van een basismonitoring grondwaterkwaliteit rondom geothermiebronnen en het uitwerken van de inkoppeling op warmtenetten. Aanvullend geofysisch onderzoek op specifiek projectlocaties is niet inbegrepen. 2. Bijdrage organisatie- en financieringsmodellen Voorzien is een bijdrage in de verkenning en/of realisatie van organisatie- en financieringsmodellen voor realisatie en beheer van geothermieprojecten. Het gaat o.a. om aangeven van kansen en risico s voor modellen ter beoordeling van marktvoorstellen door Partijen. Ook wordt aandacht gegeven aan afstemming tussen toezichthoudende en adviserende rollen van Rijk/Provincie/gemeente. 3. Verkenning en uitvoering subsidietrajecten Voorzien is het periodiek uitvoeren van een verkenning van Europese en landelijke subsidiemogelijkheden voor de verschillende activiteiten op gebied van verkenning, realisatie en beheer van geothermie. Pagina 6 van 7

7 4. Communicatie Voorzien is het opzetten van algemene communicatiemiddelen die ingezet kunnen worden op Provinciaal en lokaal niveau voor informeren van politiek en publiek. Denk bijvoorbeeld aan een algemene digitale brochure geothermie als basisdocument, organiseren van bezoeken aan bestaande Geothermie-projecten en een digitaal overzicht van lopende initiatieven in Brabant inclusief ervaringen. 5. Management Green Deal Ter ondersteuning van de uitvoering van Green Deal maken Partijen gebruik van een centrale voorzitter en coördinator Deze voorzitter/coördinator wordt geleverd door een van de Partijen. Voor de periode wordt deze geleverd door Gemeente Helmond. Partijen dragen gezamenlijk de kosten voor de extra inzet die hiervoor wordt geleverd. Onder extra inzet wordt verstaan de inzet ten behoeve van de hierboven beschreven onderdelen en genoemde activiteiten uit de Green Deal die bovenop de eigen deelname/activiteiten van betreffende gemeente komt. Voor de periode is het benodigd budget geraamd op ,-. Voor de verdere periode van de Green Deal worden voor eind 2015 nadere afspraken gemaakt. Pagina 7 van 7