SKPC/Pedagogisch werkplan Kiekeboe februari 2017 Blad 1

Transcriptie

1 Blad 1

2 Pedagogisch werkplan kinderdagverblijf Kiekeboe In ons dagelijks handelen en gedrag is het pedagogisch beleidsplan van de SKPC leidend. Zie: het pedagogisch beleidsplan Dit is het kader, jij maakt het verschil. Als uitwerking van het beleidsplan hebben we dit pedagogisch werkplan opgesteld. Dit werkplan bestaat uit locatiegegevens en informatie over de werkwijze op dit kinderdagverblijf. Zo worden bijvoorbeeld beschreven de groepsregels, de locatie-afspraken, de dagindeling, het wenbeleid, de inzet van pedagogisch medewerkers, etc. Indien dit werkplan op de website wordt gelezen, kan op de onderstreepte items worden doorgeklikt direct naar de paragrafen in dit werkplan en naar verdere informatie. Inhoudsopgave 1. Locatiegegevens kinderdagverblijf Kiekeboe 1.1 Samenstelling groepen 1.2 Inzet medewerkers: aanwezige medewerkers, achterwacht, 3 uursnorm en vierogenprincipe 2. Werkwijze Kiekeboe 2.1 Piramide methode 2.2 Observeren en signaleren ontwikkeling 2.3 Ontwikkelingsgericht werken 2.4 Samenvoegen van groepen 2.5 Open deuren beleid 2.6 Verlaten terrein 2.7 Kennismaken en wennen 2.8 Dagindeling 2.9 Extra dagen/ruildagen/tegoeduren 2.10 Wakkere peuters 2.11 Veiligheid en gezondheid (omgaan met calamiteiten) 2.12 Zorgen om een kind, meldcode huiselijk geweld en kindermishandeling 3. Groepsregels 3.1 Algemene afspraken voor kinderdagverblijven 3.2 Locatie-afspraken Kiekeboe 4. Verwijzing naar overige informatie 4.1 Pedagogisch beleidsplan Dit is het kader, jij maakt het verschil 4.2 Informatieboekje kinderdagverblijven 4.3 Pedagogisch werkplan Kiekeboe 4.4 VVE en Piramidemethode 4.5 Veiligheids- en gezondheidsverslag (incl. afspraken m.b.t. veilig en hygiënisch handelen) 4.6 Beleid medisch handelen, weren zieke kinderen (incl. verklaringen) 4.7 Protocol veilig slapen (incl. verklaringen) 4.8 Protocol kinderen in de zon 4.9 Protocol verlaten terrein voor kdv/psz-activiteiten en uitstapjes 4.10 Informatie over het meenemen van eten en drinken op de babygroep 4.11 Dagelijks voedingsaanbod kdv/hdo 4.12 Meldcode huiselijk geweld en kindermishandeling Blad 2

3 Locatiegegevens kinderdagverblijf Kiekeboe Kinderdagverblijf Kiekeboe is gevestigd in het pand Pompidoe. In dit gebouw wordt ook voorschoolse opvang indien nodig geboden, tevens zijn buitenschoolse opvang groepen Pluto 1 en Pluto 2 in het pand gevestigd. De VSO en Pluto 2 maken gebruik van de eerste etage, Pluto 1 en de groepen kinderdagverblijf Kiekeboe zijn gevestigd op de begane grond. Kiekeboe is geopend op maandag tot en met vrijdag van 7.00 uur tot uur. Voor de opvang van en melden de ouders zich vooraf aan. 1.1 Samenstelling groepen Op kinderdagverblijf Kiekeboe worden kinderen opgevangen in 5 horizontale groepen: Op de babygroep de Teigetjes zijn(maximaal 9 kinderen met twee pedagogische medewerkers en babygroep de Knorretjes(maximaal 12 kinderen met 3 pedagogisch medewerkers)zijn baby s in de leeftijd van 0-2 jaar per dag aanwezig en maximaal 4 of 5 baby s (afhankelijk van de leeftijd van de baby s) en 1 pedagogisch medewerker. Gedurende de dag wordt door de babygroepen samengewerkt tijdens de activiteiten; aan de randen van de dag kunnen groepen worden samengevoegd. Op woensdag en vrijdag zijn de babygroepen structureel samengevoegd. Bij opvang van meer dan 9 baby s (max. 15 dit is afhankelijk van de leeftijdsopbouw) zijn 3 pedagogisch medewerkers aanwezig. Op donderdag openen en sluiten de babygroepen samengevoegd aan de randen van de dag. Dit kan ook op andere dagen voorkomen indien de kind aantallen dit toelaat. Op de peutergroep de Goofy s en peutergroep de Rakkers zijn 16 peuters in de leeftijd van 2-4 jaar per dag en 2 pedagogisch medewerkers of 8 peuters en 1 pedagogisch medewerker. Op woensdag is alleen de peutergroep de Goofy s geopend. Bij 16 peuters zijn 2 pedagogisch medewerkers aanwezig, bij opvang van meer kinderen zijn dat 3 pedagogisch medewerkers. Gedurende de dag wordt door de peutergroepen samengewerkt tijdens de activiteiten; aan de randen van de dag kunnen groepen worden samengevoegd. Op de baby- en peutergroepen zijn veel leeftijdsgenootjes aanwezig, Het open deuren beleid is een belangrijk middel in het activiteitenaanbod op de groep. Door samen met leeftijdsgenootjes uit een andere groep activiteiten te ondernemen buiten de eigen groep wordt het contact met vriendjes en vriendinnetjes gestimuleerd en kan worden ingespeeld op de ontwikkelingsfasen van ieder kind. Tegelijkertijd kunnen de andere kinderen veilig in hun eigen ruimte verblijven en bewegen. Op de horizontale groepen geeft het opendeurenbeleid de mogelijkheid om contact met gezinsleden op te zoeken. De overgang van een baby- naar een peutergroep biedt de kinderen nieuwe ervaringen en leert ze om te gaan met veranderingen. Tussen en uur worden de peuter en babygroepen samengevoegd voor de kinderen die tot uur aanwezig zijn. 1.2 Inzet medewerkers Aanwezige medewerkers In alle opvangvormen van de SKPC werken alleen professionele krachten. Alle pedagogisch medewerkers hebben een opleiding gevolgd, die voldoet aan de gestelde eisen voor de kinderdagverblijven en buitenschoolse opvang. Op alle groepen wordt de pedagogisch medewerker-kind ratio aangehouden conform de wettelijke richtlijnen. Behalve pedagogisch medewerkers kunnen stagiaires werkzaam zijn. Blad 3

4 Inzet medewerkers, 3-uurs norm De pedagogisch medewerkers werken in wisseldiensten. De eerste dienst op een groep start om 7.30 uur, de tweede medewerker komt om 8.30 uur. Ook het laatste uur van de dag is één medewerker op een groep aanwezig. Op aanvraag van ouders wordt op sommige dagen gestart op 1 groep met twee pedagogisch medewerkers om 7.00 uur. Tussen de middag nemen de pedagogisch medewerkers bij toerbeurt hun middagpauze. Op de babygroepen en verticale groep ieder een half uur. Op de peutergroepen nemen de medewerkers een uur middagpauze. Daar roosteren we een extra pedagogisch medewerker in. Zij vervangt op iedere peutergroep één uur van de pauzes van de vaste medewerker, zodat de medewerkers tussen de middag gedurende maximaal een uur alleen op de groep zijn. Door zo te werken beantwoorden we aan de zogenoemde drie-uursnorm: maximaal drie uur van de dag is er één pedagogisch medewerker op de groep aanwezig. Tijdens het middagslaapje van de kinderen houdt minimaal één pedagogisch medewerker toezicht op de slapende kinderen van de twee peutergroepen. De extra pedagogisch medewerker die tussen de middag aanwezig is, doet met de wakkere peuters extra activiteiten, veelal buiten de groepsruimte van de peutergroepen. Als er méér dan 8 wakkere peuters zijn en afhankelijk van de groepssamenstelling of de aard van de activiteiten komt één van de vaste pedagogisch medewerkers met de kinderen mee.of er blijven kinderen op de eigen groep om activiteiten onder begeleiding van de aanwezige pedagogisch medewerker te doen. Er werken altijd twee pedagogisch medewerkers in een groep, bij een bezetting van meer dan 50%. Een kind krijgt als regel drie basis-pedagogisch medewerkers toegewezen. Ten gevolge van bijv. vervanging ouderschapsverlof of tijdelijke contracten bij ziektevervanging van medewerkers ontstaat soms de situatie dat meer basis pedagogisch medewerkers op een groep zijn. Zodra de vaste medewerker weer terug is wordt de formatie weer op drie basismedewerkers afgestemd. Per dag van de week is minimaal één van deze pedagogisch medewerkers werkzaam op de (samengestelde) groep van het kind (dit geldt voor het structurele rooster, behoudens ziekte, verlof en vakantie). Deze pedagogisch medewerkers zijn tevens het aanspreekpunt voor de ouders. Een kind is geplaatst in een vaste stamgroep en maakt gedurende een week van niet meer dan twee verschillende basisruimtes gebruik. Als een kind tijdelijk in twee stamgroepen is geplaatst, is vooraf schriftelijk instemming van de ouders gevraagd. De einddatum van deze situatie wordt schriftelijk vastgelegd. Een kind kan ook incidenteel een dag(deel) op een andere stamgroep zijn, vanwege bijv. een verschil in de bezetting op de groepen of om pedagogisch redenen. Of omdat ouders een ruildag of extra opvangdag hebben aangevraagd en dit niet mogelijk was op de eigen groep. Ouders worden altijd mondeling geïnformeerd over het incidenteel spelen van een individueel kind op de andere stamgroep. Achterwacht Als op de groep één pedagogisch medewerker is ingezet of aan het einde van de dag de late dienst overblijft, zijn er altijd andere collega s beschikbaar voor het geval zich bijzonderheden voordoen. Het servicebureau van de SKPC is telefonisch bereikbaar tot uur, daarna is een clustermanager telefonisch bereikbaar waarop de medewerkers een beroep kunnen doen in geval van een calamiteit. Deze volwassene kan binnen 15 minuten ter plaatse zijn of organiseren dat een andere volwassene binnen deze termijn aanwezig is. In het pand waar Kiekeboe is gevestigd zijn tot uur medewerkers op BSO Pluto aanwezig, zij zijn tot bereikbaar als achterwacht voor de medewerkers van Kiekeboe. Blad 4

5 Vierogenprincipe Het vierogenprincipe is een wettelijke regeling gericht op het veiliger maken van de kinderopvang. Het vierogenprincipe houdt in dat altijd een volwassene moet kunnen meekijken of meeluisteren met een beroepskracht. Een beroepskracht mag nog steeds alleen op de groep staan. Zolang maar op elk moment een andere volwassene de mogelijkheid heeft om mee te kijken of te luisteren. De opvang moet zodanig zijn georganiseerd dat vooraf invulling wordt gegeven aan het vierogenprincipe, rekening houdend met momenten waarop een beroepskracht (mogelijk) alleen staat op de groep. Op de kinderdagverblijven van de SKPC Dikkie Dik, Kiekeboe en Jolie - wordt zorgvuldig gewerkt aan toepassing van het vierogenprincipe: Op alle locaties zijn op ieder moment van de dag minimaal twee medewerkers aanwezig. Aan de randen van de dag wordt daar waar mogelijk met minimaal twee personen geopend of afgesloten. Indien van toepassing worden groepen daartoe samengevoegd. Als het aan het einde van de dag niet mogelijk is om met twee personen af te sluiten dan is een structurele afspraak gemaakt over het aanwezig zijn van een andere volwassene op de locatie. Dit kan bijv. een schoonmaakmedewerker zijn, een stagiaire of een clustermanager zijn. Daarnaast zijn op de locaties diverse afspraken gemaakt en (bouwkundige) voorzieningen getroffen die bijdragen aan het vierogenprincipe. Kiekeboe is een transparante en open locatie door de aanwezigheid van veel ramen. Op Kiekeboe komen alle groepen uit op een centrale speelhal. De peutergroepen zijn met elkaar verbonden via een gezamenlijke toiletruimte en slaapruimte. De babygroepen delen een keukenblok, welke in het midden is gesitueerd. Op Kiekeboe zijn veel ramen aanwezig, medewerkers van diverse groepen kijken als vanzelf met elkaar mee tijdens de werkzaamheden gedurende de hele dag. Op de slaapkamers van de babygroepen zijn babyfoons aanwezig, medewerkers kunnen met elkaar meeluisteren. Op de slaapkamers van de peutergroepen houden twee medewerkers tegelijkertijd toezicht op de slapende kinderen of als één medewerker aanwezig is in de slaapkamer dan staat de deur naar een andere ruimte open. Overige afspraken die het vierogenprincipe ondersteunen zijn bijv.: Er zijn regelmatig extra medewerkers aanwezig, zoals een stagiaire, clustermanager, etc. Medewerkers worden aangesproken op en getraind in het realiseren van een open en professioneel werkklimaat, waarbij medewerkers gewend zijn elkaar feedback te geven. Medewerkers worden tijdens de werving en sollicitatie procedure zorgvuldig geselecteerd. Voorafgaand aan de eerste werkdag overlegt iedere nieuwe medewerker een Verklaring omtrent het Gedrag. Al deze maatregelen en afspraken verkleinen de risico s in de kinderopvang en hebben als doel om de kinderen in een beschermde en veilige omgeving op te vangen. Wij beseffen ons dat ondanks alle maatregelen uitsluiten van risico s helaas niet mogelijk is. Alertheid bij alle medewerkers en betrokkenen blijft te allen tijde van groot belang. Blad 5

6 2. Werkwijze Kiekeboe Op de peutergroepen krijgen de kinderen de Piramide methode aangeboden. In deze groep krijgen de peuters, ter voorbereiding op de basisschool in grote lijnen het Piramide-programma aangeboden zoals ook gebruikt wordt op de peuterspeelzalen van de SKPC. Op dit moment worden nog enkele pedagogisch medewerkers hier intern in geschoold. Het Piramide-programma is bedoeld om kinderen op jonge leeftijd zo te stimuleren dat hun kansen op een goede start op de basisschool worden vergroot. Piramide is het meest gebruikte voorschoolse programma. De methode voldoet aan de kwaliteitskenmerken voor programma's voor jonge kinderen. Zowel Nederlandse als buitenlandse onderzoeken tonen de positieve effecten ervan aan op de ontwikkeling van kinderen. Piramide stimuleert jonge kinderen op een speelse manier in hun ontwikkeling. Door een slimme combinatie van uitdagende activiteiten krijgen ze in een veilige omgeving grip op de wereld. Het initiatief ligt in eerste instantie bij de kinderen zelf, de pedagogisch medewerkers begeleiden bij het spelen en leren. 2.1 Hoe werkt de piramidemethode? Piramide is opgebouwd rondom projecten. De thema s gaan over vertrouwde dingen, zoals mensen, lente en verkeer. Ieder jaar staan dezelfde thema's op het programma, steeds op een hoger niveau en passend bij de leeftijd en ontwikkeling van de kinderen. Piramide werkt volgens vier vaste stappen: Oriënteren, Demonstreren, Verbreden en Verdiepen. Daarmee wordt elk onderwerp dat aan bod komt telkens verder verkend. Piramide is een totaalprogramma, wat betekent dat er aandacht is voor alle ontwikkelingsgebieden: Persoonlijkheidsontwikkeling Sociaal-emotionele ontwikkeling Motorische ontwikkeling Kunstzinnige ontwikkeling Ontwikkeling van de waarneming Denkontwikkeling en ontwikkeling van het rekenen Taalontwikkeling en ontwikkeling van lezen en schrijven Oriëntatie op ruimte, tijd en wereldverkenning Deze ontwikkelingsgebieden komen altijd in samenhang aan bod. Zo leren kinderen prettig om te gaan met elkaar en plezier te hebben in het spel. Naast cognitieve vaardigheden leren ze bijvoorbeeld ook sociale en motorische vaardigheden. De methode Piramide gebruikt ondersteunende materialen, zoals de projectboeken voor peuters, boordevol met activiteiten, toepassingen, ideeën, spelletjes, liedjes en suggesties voor de inrichting van hoeken. Daarnaast is aanvullend materiaal beschikbaar, zoals dagritmekaarten, praatplaten en ontwikkelingsmateriaal. Piramide biedt ook volop ruimte voor eigen inbreng en initiatieven van pedagogisch medewerkers en de kinderen. Voor ieder kind Piramide biedt voor kinderen met een ontwikkelingsachterstand extra ondersteuning, zowel individueel als in kleine groepen. Voor kinderen die gemakkelijk nieuwe informatie oppikken biedt Piramide extra uitdagende en verdiepende activiteiten. Zo is Piramide optimaal toegesneden op álle kinderen. Blad 6

7 Pedagogische ondersteuning medewerkers: Interne coach Binnen SKPC is een interne coach aangesteld die alle medewerkers van de kinderdagverblijven en peuterspeelzalen begeleiding en ondersteuning biedt in de uitvoering van de piramidemethode. Ook voor Kiekeboe is de interne coach het vaste aanspreekpunt in het werken met de Piramide-methode. Gedurende het jaar worden structureel begeleidingsgesprekken en bezoeken op het kinderdagverblijf gepland. Doel van deze gesprekken en bezoeken is het bieden van praktische ondersteuning in het plannen en vormgeven van de activiteiten, het beantwoorden van vragen, het borgen van dezelfde werkwijze binnen de peuterspeelzalen en evalueren. Ook kunnen vragen over de uitvoering van de piramidemethode voor specifieke kinderen besproken worden. 2.2 Observeren en signaleren ontwikkeling Soms vraagt de zorg voor een kind meer dan wij kunnen bieden. In samenwerking met ouders zoeken we dan naar verdere mogelijkheden. Naast onze primaire taak voelen we ons bij de SKPC verantwoordelijk voor het signaleren van eventuele (ontwikkelings)problemen bij kinderen. Als pedagogisch medewerker is het je taak die eventuele knelpunten in de ontwikkeling te signaleren, met ouders te bespreken en ook om waar nodig de ouders adequaat te verwijzen naar gespecialiseerde zorg. Over de manier waarop dit moet gebeuren, zijn intern afspraken gemaakt. De SKPC is partner in een extern zorgnetwerk, waardoor ouders als dit nodig is ondersteuning kunnen krijgen van een hulpverlener of externe instelling. Als je je zorgen maakt over een kind, bespreek je die zorgen met de ouders. Vanuit de SKPC schakelen we geen externe deskundigen in als de ouders daarmee niet instemmen. Zij blijven immers de verantwoordelijken voor hun kind. Als het betrekken van deskundigen in het belang van het kind zou zijn, probeer je, samen met je leidinggevende, de ouders daarvan wel te overtuigen. En als er een duidelijk vermoeden is van kindermishandeling en de ouders zijn hierop niet aanspreekbaar, dan moet de SKPC in het belang van het kind toch deskundige hulp inschakelen. In het protocol Kindermishandeling van de SKPC staat wie in zo n situatie welke stappen moet zetten. Zie ook: 2.12 Zorgen om een kind, meldcode huiselijk geweld en kindermishandeling 2.3 Ontwikkelingsgericht werken Alle opvangvormen van SKPC voeren hetzelfde het pedagogisch beleid van SKPC. 1 In het onderstaande gaan wij in op de wijze waarop pedagogisch medewerkers van de peuterspeelzalen en kinderdagverblijven van SKPC, kinderen van 0-4 jaar in de ontwikkeling begeleiden en hoe wij bijzonderheden in de ontwikkeling signaleren. Ouders worden geïnformeerd over de ontwikkeling van hun kind en vanzelfsprekend betrokken bij de wijze waarop wij de ontwikkeling van hun kind stimuleren. Soms vraagt de begeleiding van een kind meer dan wij kunnen bieden. In samenwerking met ouders zoeken we dan naar verdere mogelijkheden. Pedagogisch medewerkers worden geschoold en begeleid bij het uitvoeren van hun taken. Zij weten wat te doen als zij opvallend gedrag signaleren of zich zorgen maken om een kind. In de uitvoering van het pedagogisch beleid wordt in de kinderdagverblijven en peuterspeelzalen gebruik gemaakt van een methodisch speel-leeraanbod Piramide om de 1 Zie brochure Dit is het kader; jij maakt het verschil Blad 7

8 ontwikkeling te stimuleren. Kinderen worden geobserveerd met behulp van het kindvolgsysteem KIJK (vanaf 2016 in alle kinderdagverblijven en peuterspeelzalen van SKPC). Met Kijk worden gegevens verzameld en de ontwikkeling van elk kind in beeld gebracht. Indien nodig wordt gewerkt met het Zorgplan: de stappen bij signalering van problemen bij of achterstand in de ontwikkeling. Het speel-leeraanbod om de ontwikkeling te stimuleren SKPC gebruikt de Piramide methode als basis bij de activiteiten, voor de groep als geheel of het individuele kind. Door een combinatie van spelen, werken en leren in een positief klimaat worden kinderen in hun ontwikkeling gestimuleerd. Als er bijvoorbeeld veel pientere kinderen in de groep zijn, kiezen PM-ers voor specifieke activiteiten waardoor kinderen met een voorsprong op de ontwikkeling extra worden uitgedaagd. Het aanbod wordt aangepast op bijvoorbeeld een jonge groep of als een aantal kinderen extra ondersteund moet worden. Pedagogisch medewerkers leggen in een planning vast met welk doel zij de keuze maken voor bepaalde activiteiten. Dit noemen wij een beredeneerd aanbod, waarbij de ontwikkeling van de kinderen optimaal wordt gestimuleerd. Het programma is zodanig opgebouwd, dat er vanaf de peuterperiode tot en met groep 2 van de basisschool steeds wordt voortgebouwd op de eerder verworven kennis. Er is een ontwikkellijn in een aantal thema s die in een schooljaar gepland worden. Binnen elk thema staan één of meer ontwikkelingsgebieden centraal. De thema s zijn voor de kinderen heel herkenbaar en sluiten aan bij de leefwereld en thuissituatie. Alle activiteiten die de pedagogisch medewerker in een bepaalde periode aanbiedt, hangen samen met dat thema. Het kind is leidend en geeft aan waar het behoefte aan heeft. Door het kind goed te observeren weten we welke activiteiten of materialen passen bij de mogelijkheden van het kind. Er is een vaste dagindeling, die aan de hand van dagritmekaarten wordt uitgebeeld. Iedere kaart symboliseert een activiteit, zoals spelen, opruimen, eten en drinken. Doordat de kinderen allerlei woorden krijgen die bij het thema passen en door veel te herhalen kunnen de kinderen de woorden beter onthouden. Ouderbetrokkenheid Het effect van het stimuleren van de diverse ontwikkelingen van het kind, wordt vergroot door ouders actief te laten deelnemen. Enerzijds aan de uitvoering van activiteiten vanuit de thema s, anderzijds door het aanbieden van activiteiten tijdens inloopmomenten/ophaalmomenten. Ouders krijgen duidelijke informatie over de thema s, waardoor ze weten waar de kinderen mee bezig zijn. De pedagogisch medewerkers proberen aansluiting te vinden met activiteiten die ouders thuis kunnen doen en die in verband staan met het thema van dat moment. Zo mogelijk worden ouders gestimuleerd om thuis de woorden van de thema s te oefenen met hun kind. Pedagogische ondersteuning medewerkers: Interne coaching Binnen SKPC zijn pedagogisch specialisten en een interne coach werkzaam die, op de kinderdagverblijven en peuterspeelzalen begeleiding en ondersteuning bieden in de uitvoering van de activiteiten. Tijdens de begeleiding en coaching ligt de nadruk op het inzetten van de 6 interactievaardigheden door de pedagogisch medewerker om het kind optimaal in zijn/haar ontwikkeling te stimuleren. De 6 interactievaardigheden zijn: Sensitieve responsiviteit Respect voor de autonomie Structuur en regels Blad 8

9 Praten en uitleggen Ontwikkeling stimuleren Begeleiden van onderlinge interacties Kinderen volgen in hun ontwikkeling: KIJK Elk kinderdagverblijf of peuterspeelzaal van SKPC werkt met eenzelfde instrument waarmee zij de ontwikkeling van het kind volgen en vastleggen: KIJK-kindvolgsysteem. Dit volgen van het kind komt overeen met de manier waarop de meeste basisscholen in Culemborg dat doen. Kinderen worden gedurende de plaatsing op het kinderdagverblijf of peuterspeelzaal enkele keren geobserveerd. Na elke observatie vindt een persoonlijk gesprek plaats tussen ouder en pedagogisch medewerker over de uitkomsten van de observatie. De observaties leveren extra informatie over de ontwikkeling van het kind op alle ontwikkelingsgebieden. Het wordt zichtbaar of het kind ondersteuning of juist uitdaging nodig heeft op een of meer ontwikkelingsgebieden. Bij opvallend gedrag of zorgen om het kind wordt er extra geobserveerd. De extra observatie kan een bevestiging geven van bepaalde signalen en tevens aangeven waar extra stimulans wenselijk is. En als sprake is van opvallend gedrag of specifieke zorg om een kind zijn de observatiegegevens een extra onderbouwing in het gesprek met ouders. De gegevens uit het KIJK-kindvolgsysteem zijn voor pedagogisch medewerkers ondersteunend aan de het interactief werken op de groep. Zorgplan De SKPC is partner in een extern zorgnetwerk, waardoor ouders als dit nodig is ondersteuning kunnen krijgen van een hulpverlener of externe instelling. Hiervoor is een gemeentelijk protocol of zorgplan vastgesteld, waarin duidelijk is beschreven hoe te handelen bij zorg over een kind. Onderdeel van het stappenplan is zorgvuldig observaties uitvoeren en daarover in gesprek gaan met de ouder(s)/verzorger(s). Na toestemming van de ouder(s)/verzorger(s) wordt samen met de jeugdverpleegkundige van het Centrum Jeugd & Gezin en de pedagogisch medewerker gezocht naar de juiste begeleiding van het kind. Doorgaande ontwikkellijn, overdracht naar de basisschool Als een kind 4 jaar wordt gaat het naar de basisschool. In de voorschoolse periode heeft een kind zich motorisch, cognitief en op taalgebied ontwikkeld, maar ook de wereld om zich heen ontdekt. Het kind heeft een eigen karakter ontwikkeld, misschien is het druk of juist rustig, speelt het graag alleen of juist met andere kinderen. Pedagogisch medewerkers van het kinderdagverblijf of peuterspeelzaal hebben het kind goed leren kennen en hebben veel kennis over de ontwikkeling van het kind. Het is voor de leerkrachten van de basisschool prettig om te weten hoe de eerste jaren van het kind zijn verlopen. Zo kunnen zij het kind op een goede manier begeleiden en stimuleren. Pedagogisch medewerkers geven daarom in Culemborg schriftelijke informatie aan de basisschool over de ontwikkeling van het kind. Hiermee is een belangrijke basis gelegd om de overgang naar de basisschool voor ieder kind zo soepel mogelijk te laten verlopen. De medewerkers maken gebruik van een overdrachtsdocument voor het weergeven van de informatie over ieder kind. Deze overdracht wordt met de ouder in een persoonlijk gesprek toegelicht. Tijdens dit gesprek kan de ouder nog iets veranderen of toevoegen. Na toestemming van de ouder draagt de pedagogisch medewerker de ingevulde overdrachtformulieren over aan de basisschool. Soms wordt gekozen voor een zogenaamde warme overdracht: de ouder, pedagogisch medewerker en leerkracht hebben een mondelinge overdracht bij de ingevulde formulieren. Blad 9

10 Indien de ouder bezwaar heeft tegen de schriftelijke en/of warme overdracht wordt het document niet opgestuurd naar de basisschool. De school ontvangt wel een korte brief waarin staat dat de ouder geen toestemming heeft gegeven voor de overdracht. 2.4 Samenvoegen van stamgroepen In sommige situaties kan er voor gekozen worden om (stam)groepjes van de peuter- en babygroepen samen te voegen. Door het samenvoegen van groepjes kinderen is er meer keus voor kinderen om samen te spelen met andere kinderen. Zo ontstaat meer gelegenheid om specifieke activiteiten aan te bieden, bijvoorbeeld aan kinderen van dezelfde leeftijd, aan kinderen met dezelfde interesse of wandelen met een groepje kinderen. Doordat alle groepen gedurende de dag met een zelfde dagprogramma werken is de structuur en werkwijze op een (samengevoegde) groep min of meer gelijk. De continuïteit voor de kinderen is daarmee gewaarborgd. Pedagogisch medewerkers van andere groepen zijn bekende en vertrouwde personen voor de kinderen, omdat op diverse momenten gedurende de week bewust gekozen wordt voor het open deuren beleid. Het samenvoegen van stamgroepen kan structureel zijn op een specifieke dag van de week, maar kan ook incidenteel voorkomen, bijvoorbeeld in vakantieperioden. De keus voor structureel samenvoegen van groepen wordt gemaakt als er sprake is van een lagere bezetting van groepen. De kinderen worden de hele dag in de samengestelde baby- of peutergroep opgevangen door een (of meer) vaste pedagogisch medewerker(s). Incidenteel is er een verzoek van ouders om een kind in twee stamgroepen te plaatsen, bijv. omdat er geen plek is op verschillende dagen in dezelfde groep. In deze situatie is vooraf toestemming gegeven door de ouder. Ook kan het voorkomen dat een kind een dag(deel) op een andere stamgroep gaat spelen, ten gevolge van de bezetting op de groepen of om pedagogische redenen. De ouders worden - vooraf bij de offerte geïnformeerd over deze mogelijke samenvoegingen en verlenen hun toestemming door het ondertekenen van de offerte. Ook tijdens vakantieperiodes of vrije dagen kan het incidenteel voorkomen dat stamgroepen worden samengevoegd vanwege een lagere bezetting. De samenvoeging wordt altijd mondeling gemeld aan de ouders. In geval van een ruildag of extra opvangdag op een andere stamgroep geven ouders schriftelijke toestemming op het aanvraagformulier. Bij de samengestelde groep kan van de reguliere groepsgrootte worden afgeweken, waarbij uiteraard wel altijd wordt uitgegaan van de vastgestelde kwaliteitsregels van de Wet Kinderopvang. (Pedagogisch medewerker - Kind- Ratio = PKR) Zo kan bijv. een samengestelde babygroep worden gevormd van 12 kinderen van 0-2 jaar en 3 pedagogisch medewerkers. 2.5 Open deuren beleid In het dagprogramma worden geregeld activiteiten opgenomen waarbij kinderen hun stamgroep verlaten. Kiekeboe bevindt zich in een locatie waar meer groepen en/of ook andere vormen van kinderopvang zijn, en heeft een zgn. open deuren beleid. Ook is het gebouw zodanig ingericht dat kinderen van verschillende groepen en van verschillende leeftijden elkaar kunnen ontmoeten. Dit kan zijn in de eigen of aangrenzende groepsruimte, doordat de deur tussen geschakelde groepen letterlijk wordt open gezet. Zo zijn op Kiekeboe de babygroepen de Knorretjes en de Teigetjes met elkaar verbonden via een gezamenlijk keukenblok en tussendeur. De kinderen van de peutergroepen de Goofy s en de Rakkers kunnen elkaar gemakkelijk opzoeken via de gezamenlijke verschoon- en toiletruimte. Of de speelruimte wordt vergroot door de toegangsdeur naar de groepsruimte open te zetten, waardoor kinderen de speelhal in kunnen. Alle groepen maken in onderling overleg gebruik van Blad 10

11 deze ruime speelhal. De hal biedt de baby s een andere bewegingsruimte met nieuwe uitdaging of andere/nieuwe materialen, bijv. de glijbaan of een ballenbak. De peutergroepen maken bijv. met slecht weer gebruik van de hal. Kinderen doen daar dan bijv. een parcours of ze kunnen op een mat spelen met andere materialen (bijv. grote blokken). Of er worden specifieke activiteiten georganiseerd in een andere ruimte dan de eigen groepsruimte, zoals in de gemeenschappelijke keuken. De talenten van de pedagogisch medewerkers kunnen daarbij worden ingezet. Ook tijdens het buitenspelen op één van de buitenterrein kunnen kinderen samen activiteiten ondernemen met kinderen uit andere groepen. Op deze manieren worden kinderen uitgenodigd om hun horizon te verbreden en soms letterlijk een stapje verder te zetten in de beschikbare ruimte en in hun ontwikkeling. Door het open deuren beleid wordt kinderen meer mogelijkheid geboden om andere vriendjes of broertjes/zusjes uit een andere groep te ontmoeten en ander speelgoed te ontdekken. Dit kan zijn in het vrij spel van de kinderen, maar er worden ook activiteiten aangeboden die kinderen extra uitdaging bieden. Zo kunnen bijv. de oudste baby s (dreumesen) aansluiten bij activiteiten voor peuters of worden thema-gerichte activiteiten georganiseerd. Samengevat is het doel van het open deuren beleid: 1. Uitbreiding van speelruimte, spelaanbod en leefruimte 2. Uitbreiding van onderlinge contacten tussen de kinderen 3. Profiteren van talenten van pedagogisch medewerkers 4. Vertrouwdheid met het hele kindercentrum Voorbeelden van dagelijkse activiteiten op Kiekeboe waarbij de kinderen hun stamgroep verlaten zijn het splitsen van peutergroepen voor het aanbieden van leeftijdsgerichte activiteiten aan 2 of 3-jarigen indien de situatie daarom vraagt, de activiteiten die de pedagogisch medewerker tussen de middag aanbiedt aan de peuters die wakker zijn, of het samenvoegen van de groepen tijdens het buitenspelen. Het openzetten of sluiten van de groepsdeuren gedurende de dag, is een bewuste keus van de pedagogisch medewerker. De pedagogisch medewerker kan de inschatting maken dat de groep behoefte heeft aan de rust van de eigen groep. Gedurende de activiteiten buiten de eigen groep houden de pedagogisch medewerkers in de gaten of ieder individueel kind zich prettig voelt bij de situatie van open deuren. Soms moet een kind nog wennen aan de situatie. Daar waar nodig wordt extra aandacht of begeleiding geboden of gaan kinderen gewoon weer terug naar hun eigen groep(sruimte). Wanneer kinderen bij activiteiten de stamgroepen verlaten wordt de maximale omvang van de stamgroep tijdelijk losgelaten. Wel blijft het aantal kinderen per pedagogisch medewerker van kracht, toegepast op het totaal aantal aanwezige kinderen op de locatie. 2.6 Verlaten terrein Soms kiezen de pedagogisch medewerkers er voor om de kinderen een activiteit of uitstapje aan te bieden buiten het terrein van Kiekeboe. Redenen daarvoor zijn: Kinderen letterlijk meer of andere ruimte en omgeving bieden. Kinderen extra uitdaging bieden. Het blikveld voor kinderen vergroten en andere ervaringen laten opdoen. Kinderen emotioneel groeimogelijkheden bieden door de ervaring van het (veilig) verlaten van de vertrouwde plek op het KDV. Buiten het eigen terrein van het kinderdagverblijf doen kinderen andere ervaringen op. Zij komen andere kinderen tegen of dieren, huizen, vervoersmiddelen, etc. Dat is aanleiding om met kinderen in gesprek te gaan of kan ondersteunend zijn in het werken met een thema. Blad 11

12 In het protocol Verlaten terrein bij KDV/PSZ-activiteiten en uitstapjes staan de uitgangspunten en algemene regels en afspraken die gemaakt worden betreffende het verlaten van het terrein beschreven. Aangezien het verlaten van het eigen terrein en het maken van uitstapjes ook een zeker risico met zich meebrengt zijn risico-beperkende maatregelen opgesteld om bepaalde risico s zoveel mogelijk te voorkomen. Hierbij is het informeren en toestemming verkrijgen van ouders/verzorg(st)ers belangrijk. Tijdens het kennismakingsgesprek met ouders/verzorg(st)ers op het kinderdagverblijf wordt het incidenteel verlaten van het terrein besproken. Per kind worden de individuele afspraken tussen ouder/verzorg(st)er en pedagogisch medewerker schriftelijk op het formulier Verlaten terrein KDV/PSZ vastgelegd. 2.7 Kennismaken en wennen Voorafgaand aan de plaatsingsdatum worden ouders uitgenodigd voor een kennismakingsgesprek met de pedagogisch medewerker op de groep waar het kind is geplaatst. Het kind is daarbij bij voorkeur aanwezig, maar blijft niet op de groep zonder de ouder. Gedurende dit gesprek vindt de eerste gewenning plaats tussen het kind en de groep. Ouders hebben de mogelijkheid om na het kennismakingsgesprek wat langer op de groep te blijven met hun kind om te wennen. Bij intern (wanneer een kind overgaat van de ene naar de andere groep) en extern wenbeleid kan een kind gaan wennen voorafgaand aan de plaatsingsdatum. Het wennen op een andere groep geldt als een activiteit buiten de groep, mits het een korte periode betreft (maximaal een dagdeel) en het kind te allen tijde terug kan naar de eigen stamgroep. Voor deze situatie geldt de BKR (beroepskracht kind ratio) op locatieniveau. Wendagen zijn in belang van een kind. Het wennen is onderdeel van de plaatsing en bedoeld om een kind en de ouders de gelegenheid te geven om vertrouwd te raken op de opvang. De verkorte dag maakt dat een kind zich vertrouwd kan gaan voelen op de groep, bij de andere kinderen en de medewerkers. Indien nodig kan met de ouder een langere wenperiode worden afgesproken. 2.8 Dagindeling Kinderen hebben behoefte aan structuur, duidelijkheid en regelmaat. Daarom bestaat het dagprogramma op Kiekeboe uit herkenbare onderdelen. Spelen, eten, drinken, slapen, verschonen, liedjes zingen en babbelen: alles op zijn tijd. De jongste kinderen volgen daarbij zoveel mogelijk hun eigen slaap- en voedingsritme. Zodra het kind er aan toe is wordt onderstaand dag ritme gevolgd, ieder kind kan zodoende meedoen met de gezamenlijke activiteiten in de groep. Voordat de kinderen en ouders binnenkomen zorgen de medewerkers dat de groepsruimte speelklaar is. Dagindeling op de baby- en peutergroepen Vanaf 7.00/ 7.30 uur komen de kinderen en ouders binnen, zij worden ontvangen door de pedagogisch medewerker. De medewerker begeleidt ouder en kind tijdens het moment van afscheid nemen. Om 9.00 uur zijn alle kinderen gebracht. De groepsruimte wordt gezamenlijk opgeruimd, met de aanwezige peuters wordt ochtendgymnastiek gedaan en vervolgens wordt aan tafel gezongen, fruit gegeten en gedronken. Blad 12

13 Daarna worden alle kinderen verschoond of gaan naar de wc, jongste kinderen gaan naar bed. Voor de anderen kinderen is er nu volop tijd voor activiteiten: binnen of buiten, vrij spel of een begeleide ontwikkelingsgerichte activiteit. Bijvoorbeeld knutselen, muziek maken, een gymparcours, een kookactiviteit, etc. De baby s krijgen volgens hun eigen ritme een flesvoeding aangeboden; de medewerker doet dit op een rustig plekje met tijd en aandacht voor het kind. Rond uur is het tijd voor opruimen en de broodmaaltijd. De kinderen eten en drinken aan tafel in de eigen groepsruimte. Aan het begin van iedere maaltijd wordt een liedje gezongen en na afloop worden de monden en de handen gepoetst. De kinderen die tussen de middag gaan slapen gaan rond uur hun pyjama s aantrekken en naar hun bedje in de slaapkamer. De oudste peuters die niet meer slapen gaan activiteiten doen bij de Wakkere Peuters of op de eigen groep. Kinderen die gebruik maken van Halve dagopvang worden gebracht of gehaald tussen en uur. Tussen en 14.00/15.00 uur hebben de medewerkers afwisselend pauze. De aanwezige medewerkers houden toezicht op de slapende kinderen en schrijven ondertussen overdrachtschriftjes of doen voorbereidende of huishoudelijke taken. Ook is er tijd en aandacht om baby s een voeding te geven of activiteiten te doen met de wakkere kinderen die nog op de groep zijn. Om uur zijn de meeste kinderen weer wakker en worden verschoond en aangekleed. Kinderen krijgen yoghurt of sap en een cracker aan tafel. Aansluitend is het tijd voor activiteiten, buiten of binnen, begeleid of vrij spel. Vanaf uur kunnen de kinderen weer worden opgehaald. Er wordt een mondelinge overdracht gegeven aan iedere ouder over het verloop van de dag en eventuele bijzonderheden met betrekking tot het kind. Tegen uur wordt de groepsruimte opgeruimd en worden de benodigdheden voor de volgende dag klaar gezet. 2.9 Extra dagen, ruildagen en tegoeduren Ouders kunnen incidenteel een extra dag(deel) opvang voor hun kind afnemen, tegen vergoeding van het geldende tarief. Het verzoek daartoe kan worden gedaan via het ouderportaal, toestemming is afhankelijk van de bezettingsgraad op de groep en evt. bijzonderheden. Opvang vindt bij voorkeur plaats in de eigen groep, maar indien daar geen plaats is kan de opvang ook op een andere groep of locatie worden geboden. Het is ook mogelijk om een opvangdag te ruilen. Ook dit gebeurt in overleg met de pedagogisch medewerker van de groep. Een dag ruilen is mogelijk als de groepsbezetting het toelaat en binnen een periode van 2 weken voor en 2 weken na de te ruilen opvangdag. Verder informatie is te vinden op de website. Tegoed uren regeling Tijdens de feestdagen zijn alle locaties van de SKPC gesloten. Indien een feestdag valt op de vaste opvangdag van een kind ontvangt de ouder tegoeduren voor deze dag. Met de regeling tegoeduren is het mogelijk om niet genoten opvang op feestdagen, of opvang die tijdig (min. 72 uur van te voren) is afgemeld, op een later tijdstip alsnog in te plannen. Het inwisselen van de tegoeduren kan als de groepsbezetting het toelaat en binnen 1 jaar na uitgifte. Aanvragen kan via het ouderportaal. Zie voor meer informatie op de website: Blad 13

14 2.10 Wakkere peuters Op Kiekeboe is op maandag, dinsdag en donderdag in een aparte ruimte een aanbod voor de peuters die niet meer slapen tussen de middag. Deze kinderen van 3 jaar uit de twee peutergroepen worden tussen en uur samengevoegd, onder begeleiding van de vaste pedagogisch medewerker. Afhankelijk van de groepssamenstelling en de aard van de activiteiten komt een medewerker van één van de peutergroepen ondersteunen. Op woensdag en vrijdag is de extra medewerker tussen en uur op de peutergroepen aanwezig, en worden de extra activiteiten met de wakkere peuters in de eigen groepsruimte gedaan. Het programma in de groep wakkere peuters biedt een afwisseling van rustmomenten en individuele aandacht en veel gelegenheid om te spelen met leeftijdsgenootjes. Tevens worden extra activiteiten aangeboden die de kinderen stimuleren in hun ontwikkeling. De activiteiten vinden plaats in de groepsruimte van BSO Pluto 1, de speelhal, de keuken, op de buitenspeelplaats of op de eigen groep. Als een kind van 3 jaar eerst een uurtje gaat slapen, dan besluiten de pedagogisch medewerkers van de peutergroep - op basis van behoefte en mogelijkheden van het kind zelf - of het kind na het slapen alsnog gaat aansluiten bij de wakkere peuters. Activiteiten die wisselend worden aangeboden zijn bijvoorbeeld: Bewegingsactiviteiten : hoepelen, fietsen, balanceren, klimmen, rennen, dansen. Fijne motoriek : knippen, prikken, rijgen, bouwen. Spelletjes : onder een doek voorwerpen verstoppen/raden wat er weg is, voorwerpen zoeken/wat hoort erbij. Nieuwe dingen ontdekken: verhaal lezen/vertellen, daarna vragen wat hebben ze ervan begrepen, er over vertellen en activiteiten erop aan sluiten (kleien/tekenen, etc.) De vaste pedagogisch medewerkers van de peutergroep informeren de ouders als hun kind gaat deelnemen aan de groep wakkere peuters Veiligheid en gezondheid, omgaan met calamiteiten SKPC voert een beleid dat er toe leidt dat de veiligheid en gezondheid van de op te vangen kinderen in elke vestiging zo veel mogelijk is gewaarborgd. Wij verstaan hieronder het bieden van emotionele veiligheid aan de kinderen (zie pedagogisch beleidsplan), maar ook een veilige fysieke omgeving en het zorgvuldig en hygiënisch omgaan met materialen en met voeding. Op elke locatie worden de mogelijke risico s geïnventariseerd. Op grond van de inventarisatie worden risico beperkende maatregelen genomen. Een plan van aanpak voor verbeteringen en de registratie van (bijna) ongevallen wordt aan de oudercommissie voorgelegd ter informatie en advies. De groepsregels en locatie-afspraken zijn gericht op het waarborgen van veilige situaties in de groepsruimten of buiten. Want veiligheid wordt ook bepaald door gedrag van kinderen en van pedagogisch medewerkers. In de overzichten voorzorgsmaatregelen gezondheid en voorzorgsmaatregelen veiligheid wordt weergegeven welke maatregelen zijn getroffen om de veiligheid en gezondheid op de opvanglocatie vooraf te realiseren. Dit betreft bijv. bouwkundige voorzieningen en gedragsregels voor medewerkers (Zie ook website en informatieboekje) Door alert te zijn op een goede hygiëne werken we aan een gezond leefklimaat en het bestrijden van ziektekiemen. Desondanks worden kinderen ziek, thuis of bij ons op de opvang. In dat geval moeten we bepalen of wij het zieke kind de zorg kunnen bieden die het nodig heeft. Blad 14

15 Voor pedagogisch medewerkers zijn werkinstructies opgesteld m.b.t. het hygiënisch werken en over het zorgvuldig omgaan met en aanbieden van voedingsproducten (zie het informatieboekje en informatie op de website over gezonde voeding en bewegen, informatie over het meenemen van eten en drinken naar het kinderdagverblijf, het dagelijks voedingsaanbod op het kdv, etc.). Over hoe te handelen in het geval kinderen ziek zijn of worden zijn duidelijke afspraken gemaakt, ouders worden daarover geïnformeerd via de website/informatieboekje en tijdens het kennismakingsgesprek (zie website, veiligheid en gezondheid/ beleid medisch handelen, weren zieke kinderen en protocol veilig slapen). Op elke groep zijn richtlijnen bekend over hoe te handelen in geval van calamiteiten. In de richtlijnen wordt aangegeven wie bij een ongeval of brand of andere calamiteit voor een bepaalde taak verantwoordelijk is. Elk jaar wordt op elke locatie van SKPC één of twee keer met de kinderen een ontruimingsoefening gedaan. Bovendien gaan de peuters als zij gaan buitenspelen minimaal 1 x per dag met behulp van het loopkoord naar buiten. Deze oefeningen zijn nodig om kinderen vertrouwd te maken met de regels die gelden bij een ontruiming van het pand. Zo proberen we te voorkomen dat bij een echte calamiteit kinderen (of medewerkers) in paniek raken. Op elke locatie zijn een of meer personen bevoegd om op te treden als bedrijfshulpverlener (BHV) en bij een calamiteit de coördinatie op zich nemen, totdat professionele hulpverleners aanwezig zijn. Alle pedagogisch medewerkers hebben een EHBO-diploma en/of een certificaat voor EHBO voor kinderen. Het uitgebreide bedrijfsnoodplan is in te zien op de locatie Zorgen om een kind, meldcode huiselijk geweld en kindermishandeling Kindercentra dragen een eigen verantwoordelijkheid voor het signaleren van kindermishandeling en voor het ondernemen van actie na het signaleren. De signalen moeten worden doorgegeven aan de instanties die hulp kunnen bieden aan het gezin. De pedagogisch medewerkers hebben hierin een duidelijke taak. Zij zien de kinderen regelmatig en kunnen opvallend of afwijkend gedrag signaleren. Nadat zij signalen hebben opgemerkt is het ook hun taak actie te ondernemen. De meldcode geeft via een stappenplan aan hoe te handelen wanneer er signalen zijn die kunnen duiden op huiselijk geweld of kindermishandeling. Daarnaast zijn aan deze meldcode twee stappenplannen toegevoegd: een stappenplan hoe te handelen bij vermoedens van kindermishandeling gepleegd door een beroepskracht en een stappenplan hoe te handelen wanneer er sprake is van seksueel grensoverschrijdend gedrag tussen kinderen onderling. Elke stap wordt afzonderlijk uitgebreid toegelicht. Binnen een SKPC is een aandachtsfunctionaris aangesteld. De aandachtsfunctionaris bewaakt het proces i.v.m. privacy van ouders en betrokkenen, zij verstrekt informatie (schriftelijk of mondeling) aan derden na overleg met ouders, beroepskrachten en/of leidinggevende. De aandachtsfunctionaris is op de hoogte van de diverse signalen vanuit de SKPC. Zij heeft overleg en onderhoudt contacten met externe instanties zoals JGZ (Jeugdgezondheidszorg) en JPN (Jeugd preventie netwerk), het meldpunt Veilig Thuis en het Consultatiebureau. De medewerkers van de kinderdagverblijven worden regelmatig geschoold in het handelen bij signalen of vermoedens van huiselijk geweld of kindermishandeling: Bij een niet pluis gevoel bespreekt de pedagogisch medewerker dit met de directe collega en leidinggevende. Bij vermoedens van kindermishandeling neemt de medewerker altijd contact op met de leidinggevende. Blad 15

16 Zijn er signalen, dan worden de signaallijsten gebruikt om observatiegegevens te verzamelen. Op basis van het stappenplan Meldcode en in overleg met de leidinggevende kan besloten worden om de aandachtsfunctionaris in te schakelen ter ondersteuning, bemiddeling en voor vragen. Samen met de aandachtsfunctionaris en leidinggevende wordt vervolgens het stappenplan uit de Meldcode gevolgd. 3. Groepsregels Onderstaande afspraken en richtlijnen geven houvast in de omgang met elkaar, de afspraken met de kinderen, over hoe omgegaan wordt met ons activiteitenaanbod en materialen. De afspraken vormen tevens de rode draad in het pedagogisch handelen, waarbij ook ruimte is voor de persoonlijke invulling van elke medewerker. 3.1 Algemene afspraken voor kinderdagverblijven 1. Omgaan met elkaar (medewerkers onderling, met de kinderen en kinderen onderling) We gaan respectvol met elkaar om. We geven grenzen aan en overschrijden niet de grens van een ander. We luisteren naar elkaar en geven elkaar de ruimte om te vertellen. We geven elkaar de ruimte om zelfstandigheid te ontwikkelen. We stimuleren de samenwerking en bieden gelegenheid tot samenspel. We zorgen voor elkaar en helpen elkaar. We zeggen wat we doen en we doen wat we zeggen (komen afspraken na). We begeleiden conflicten en zoeken samen naar oplossingen daarvoor. We zeggen elkaar gedag bij binnenkomst en bij vertrek naar huis. De pedagogisch medewerkers hebben een eenduidige werkwijze richting de kinderen. We lopen binnen rustig en praten op normale geluidssterkte. 2. Eetmomenten We eten aan tafel en bieden een veilige en rustige omgeving tijdens het eten. De tafel wordt bij ieder eetmoment gezellig gedekt, ook de kinderen kunnen daarbij helpen. De pedagogisch medewerkers bieden structuur voorafgaand aan de eetmomenten: we zingen een liedje en bieden gelegenheid om te bidden. We hebben aandacht voor (tafel)manieren tijdens alle drink- en eetmomenten. Pedagogisch medewerkers stimuleren kinderen op een positieve manier om te eten/drinken en dagen uit om onbekende producten te proeven (maar we dwingen niet). De hoeveelheden voeding worden aangepast aan de behoefte van het kind (met een maximum). Pedagogisch medewerkers geven bewust aandacht aan het belang van gezonde voeding. De pedagogisch medewerkers zorgen voor rust en aandacht voor het kind tijdens het fles geven. Voor afspraken over de aard en hoeveelheid van voedingsproducten: zie informatie over het dagelijks voedingsaanbod op het kinderdagverblijf in het informatieboekje. 3. Hygiëne We wassen handen vóór alle eetmomenten, na toiletbezoek, na het verschonen van kinderen, na het buiten spelen en op ieder ander moment dat handen vies zijn. De pedagogisch medewerkers stimuleren de zindelijkheid op het potje of de wc. We hebben aandacht voor een schoon uiterlijk gedurende de dag. Blad 16

17 We attenderen kinderen op hun lichamelijke en persoonlijke hygiëne, zoals neus snuiten en mond en neus afdekken met bijv. tissue, hand of arm tijdens hoesten en niezen. We beperken het gebruik van fopspenen door kinderen; fopspenen worden door de kinderen van thuis meegebracht. We dragen zorg voor een hygiënische leefomgeving en een gezond leefklimaat. We spelen dagelijks buiten. 4. Slapen We zorgen voor een fysiek en emotioneel veilige slaapomgeving voor ieder kind. De slaapkamer is geen speelruimte. Kinderen slapen in een pyjama of romper, haarspeldjes en sieraden e.d. worden afgedaan. Met behulp van een ritueel (bijv. verschonen, uitkleden, liedje of boekje) rond het slapen gaan streven we naar een rustige overgang van spel naar rustmoment. Bij de peuters zit een pedagogisch medewerker in de slaapkamer tot de kinderen slapen; de pedagogisch medewerker blijft in de leefruimte die grenst aan de slaapkamer, de deur van de slaapkamer blijft open. Medewerkers van babygroepen houden toezicht op de slapende kinderen door minimaal ieder kwartier de slapende kinderen te controleren. Kinderen slapen naar behoefte, alle kinderen tot 3 jaar rusten tussen de middag. Baby s die op hun buik slapen of worden ingebakerd hebben daarvoor een door ouders ondertekende verklaring. Voor beleid en verklaringen voor ouders rondom het slapen: zie protocol veilig slapen. 5. Omgaan met seksualiteit Pedagogisch medewerkers staan open voor vragen van kinderen en zullen deze, passend op het niveau en leeftijd van de kinderen, zo goed mogelijk beantwoorden Pedagogisch medewerkers gaan zorgvuldig om met de vraag om informatie, eventueel verwijzen we het kind door naar de ouders/verzorgers. De kinderen lopen niet bloot rond en dragen minimaal een luier, ondergoed of badkleding. We gaan terughoudend om met het intiem of sensueel betasten van (delen van) het lichaam van anderen en bespreken met kinderen als zij dergelijke handelingen met elkaar doen. We respecteren dat medewerkers en/of kinderen dat niet wenselijk vinden en leggen dat ook uit aan elkaar en aan de kinderen. Indien het zich voordoet, bespreken we met kinderen dat het betasten van (delen van) het eigen lichaam in het bijzijn van anderen niet wenselijk is. We respecteren dat medewerkers en/of kinderen dat niet prettig vinden en verwijzen het kind bijvoorbeeld naar een rustige plek, thuis. 6. Omgaan met (georganiseerde) activiteiten in het dagelijkse aanbod In het aanbod letten pedagogisch medewerkers op een evenwicht tussen begeleidde activiteiten en mogelijkheid tot vrij spel. We zorgen voor variatie in het aanbod en werken volgens het afgesproken thema. We bieden dagelijks beweegactiviteiten aan. Met de activiteiten wordt ingespeeld op de behoefte aan ontwikkeling en de interesse van de kinderen. Kinderen worden gestimuleerd om actief mee te doen met activiteiten. Bij de keuze van activiteiten letten we erop dat alle ontwikkelingsaspecten in een bepaalde periode aan bod komen. Blad 17