2

Transcriptie

1 1

2 2

3 Op 1 november achterstand op taakstelling van 337, dat betekent dat in het afgelopen jaar in ieder geval 637 statushouders zijn gevestigd in Zeeland. Totaal in Nederland moeten gemeenten in de eerste helft van 2017 voor statushouders huisvesting regelen. Dit is lager dan in 2015 en Maar waar we rekening mee moeten houden is dat de mensen die komen, direct in de gemeente komen wonen. Dat geldt voor de gezinsherenigers, maar misschien ook voor gereloceerde en hervestigde vluchtelingen (in ieder geval is dat één van de 4 optie die het COA voorstelt.) Het feit dat er vluchtelingen in de gemeenten komen wonen is op zich niet nieuw. Er zijn AZC s in Middelburg en Goes (waarvan één een gezinslocatie is), verschillende gemeenten hebben te maken gehad met noodopvang. Nu komt men als statushouder in de gemeenten wonen en valt daarmee onder het reguliere zorgsysteem. Het is altijd noodzakelijk om de gezondheid van statushouders en alle Nederlanderste bevorderen. De recente verhoogde instroom, met vluchtelingen uit landen waar voorheen veel minder mensen vandaan kwamen, was aanleiding om alle kennis en ervaring tot nu toe op een rij te zetten en te bezien wat nodig is. In de kennissyntheses is bevonden dat gemeenten aan zet zijn om concrete activiteiten in te zetten die bijdragen aan een integrale en lokale aanpak van gezondheidsbevordering van nieuwe statushouders. Juist omdat door inzet op preventie en participatie ontzettend veel valt te winnen! 3

4 4

5 5

6 6

7 Belangrijk om in het achterhoofd te houden is dat gezondheid wordt bepaald door een breed scala aan determinanten. Biologische & genetische factoren, leefstijl & gedrag, fysieke & sociale omgeving, participatie (een zinvolle dagbesteding), de efficiëntie van de gezondheidszorg. Voor vluchtelingen spelen dan specifiek nog pre- en post migratiefactoren zoals vluchtgeschiedenis, verloop asielprocedure, ontvangst en toekomstperspectief. Beschermende factoren: Oppakken normaal leven Perspectief op werk, opleiding etc. Beschikken over sociaal netwerk dat steun biedt Nabijheid familie Duidelijkheid over verblijf Specifiek voor kinderen: Cohesie en steun binnen het gezin Welbevinden van de ouders Positieve schoolervaring 7

8 Gezondheidsrisico s: Psychische gezondheid. Er is sprake van psychische klachten. 40% van recente vergunninghouders had depressie of angstklachten in studie Lamkaddem (2013). Of deze zich ontwikkelen in PTSS of depressie is afhankelijk van beschermende factoren, preventie en signalering. Volgens de gezondheidsraad ontwikkelt 13 25% van de vluchtelingen een depressieve of PTSS stoornis. (75-87% ontwikkelt dus geen depressieve stoornis/ptss) Er is een risico op suïcide, mannelijke asielzoekers 25,6 suïcides per /jaar t.o.v. 15,7/ /jaar algehele bevolking NL. Er zijn geen gegevens over suïcide onder statushouders. Verwachting is dat men meer gebruik zal maken van huisartsenzorg, al dan niet a.g.v. SOLK (somatisch onvoldoende verklaarde lichamelijke klachten). Maar dat er ondergebruik van GGZ zal zijn tegen het licht van de aandoeningen. Rol voor gemeenten en professionals in preventie en zorg om goede ketensamenwerking te realiseren en in te zetten op vroegsignalering en doorverwijzing. Preventieve inspanningen op gebied van sociale activering en psycho-educatie zijn belangrijk! Infectieziekten: Met juiste aandacht goed beheersbaar. Tuberculose komt voor onder m.n. Eritreëers, maar is beheersbaar. (follow-up) Screening zal extra tijd kosten door hogere aantallen. Huisartsen moeten attent zijn op de mogelijkheid dat men alsnog tuberculose kan ontwikkelen. (Chronische) Hepatitis B. Meeste gevallen zullen pas opgespoord worden wanneer men in gemeente woont. (gezien laag aantal dat tot nu toe in COA opvang is vastgesteld). Lang symptoomloos, dus actieve opsporing is nodig. Prevalentie 2-10 keer hoger dan in Nederland. Kosten test en medicatie vallen onder zorgverzekeringswet maar zijn onderhevig aan eigen risico. 8

9 HIV/SOA. Eritrea 7x hogere prevalentie, onder jongeren 2-3x hogere prevalentie. Eritrese jongeren en AMV hoogrisicogroep. Grote kennisachterstand op gebied van seksualiteit en risicogedrag. Inzet op preventie d.m.v. voorlichting. Inhaalvaccinaties nodig voor kinderen, afhankelijk van verblijf in asielopvang. Let op in geval van gezinshereniging: jeugdarts van reguliere JGZ moet vaccinatieplan maken, er kan een tolk nodig zijn, bijv. voor vertalen vaccinatiebewijs. Tijdige doorverwijzing naar JGZ is belangrijk! Chronische aandoeningen: Diabetes komt vaker voor, de prevalentie kan 2x zo hoog zijn. We verwachten met name onder Syriërs een hoger dan gemiddelde prevalentie. Hogere diabetesprevalentie kan deels verklaard worden door chronische stress (Asielzoekers met PTSS hebben 1,4 keer vaker diabetes). Ontwikkeling van chronische aandoeningen wordt uiteraard sterk beïnvloedt door leefstijlfactoren. We weten dat er vaker een gebrek aan beweging is bij vluchtelingen (2x vaker dan gemiddeld). Overgewicht en obesitas komt voor onder Syrische vluchtelingen. Prevalentie aldaar was hoger dan in Nederland. Roken komt veel voor onder Syrische mannen en onder Eritrese jongeren/jongvolwassenen zien we overmatig alcoholgebruik. Chronische pijnklachten worden vaak gerapporteerd door vluchtelingen. Dit kunnen SOLK zijn die zijn gerelateerd aan algemeen welbevinden en psychische klachten. Aanbeveling voor preventie & zorg: preventief inzetten op leefstijl en activering (bewegen en stressvermindering, aanbod in sociaal domein). Seksuele en reproductieve gezondheid Jongeren uit niet-westerse landen hebben in vergelijking met de autochtone jongeren Significant minder kennis op gebied van seksualiteit, Minder vaardigheden in het aangeven van de eigen behoefte en grenzen in het seksuele verkeer, Meer schaamte- en schuldgevoelens, Een meer conservatieve opvatting over seksualiteit en man-vrouwverhoudingen, Een negatievere houding t.o.v. homoseksualiteit. Aanbeveling is het inlopen op kennisachterstand, taboe doorbreking, cultuur sensitieve voorlichting. Toegankelijk en betrouwbare informatie. (VB zanzu.be) Vergroten bewustwording over risico s en wet- en regelgeving omtrent VGV. Verhoogde zorgvraag op gebied van psychosociale en seksuele problemen. Tienerzwangerschappen kunnen meer voorkomen. Voorkomen van tienerzwangerschap door inzet op participatie, voorlichting en sociale veiligheid Risico op moedersterfte tijdens de zwangerschap verhoogd. Moedersterfte komt meer voor doordat te laat hulp wordt gezocht, onbekendheid mogelijkheden ketensamenwerking en doorverwijzing. Alertheid en inzet tolken bij verloskundige en kraamzorg Te verwachten dat abortuscijfer onder de Eritrese vrouwen hoger is. Onder de grote groep Eritrese vluchtelingen die recent naar NL is gekomen, melden sleutelpersonen dat zij relatief vaak seksueel geweld zouden hebben ondergaan (zowel tijdens de vlucht, maar ook in NL). Signalering, goede opvang en zorg na seksueel geweld. Opvoedings- en opgroeiproblemen Grote veerkracht. Belang van een stabiele omgeving, sociale steun en cohesie binnen het gezin, en een positieve schoolervaring. 8

10 Verhoogd risico op gebrek aan bewegen, overgewicht, kindermishandeling en psychosociale problemen. Aanbeveling is preventieve en outreachende aanpak JGZ (er zal uit eigen beweging onvoldoende gebruik worden gemaakt van laagdrempelige jeugdhulp). Wijkteams, scholen belangrijke rol in signaleren. 8

11 Medische en psychische problematiek bij aanvragers van ontheffing van het inburgeringsexamen / V. Slev, J. Timmerman, R. Lindeboom, C. Das, C. Lucas, T. Dorn ; GGD Amsterdam. Algemene Gezondheidszorg, GGD Amsterdam. Epidemiologie & Gezondheidsbevordering In: TSG; volume 93 (2015), p Van de ontheffingen: Mix van lichamelijk en psychische problematiek (53%) Psychische problematiek zonder lichamelijke problemen (19%) Concentratie en geheugenproblemen (34%), Depressie (20%), PTSS (10%) Spieren en gewrichten (34%), zenuwstelsel (34%), hormonaal (23%), hart en vaten (22%), handicap (20%), verstandelijke beperking (7%). When lives are put on hold: Lengthy asylum processes decrease employment among refugees / Hainmueller, J., Hangartner, D., Lawrence, D. Sci. Adv. 2016;2:e Controlling for week of entry, origin, religion, quarters of residency, ethnicity, assigned canton, age, and gender, being forced to wait one additional year for the asylum decision lowers the probability of being employed by about 4.9% 9

12 Binnen de bestaande infrastructuur/ons bestaande zorgstelsel kunnen vraagstukken rondom gezondheid en zorg voor vluchtelingen adequaat worden opgepakt. Er moet wel aandacht zijn voor een aantal knelpunten en er moet regie worden genomen op lokaal, regionaal en landelijk niveau. Gezondheid is positief te beïnvloeden door inzet op behoud (versterken) veerkracht en voorkomen gezondheidsproblemen. Integrale aanpak met inzet op preventie, participatie en sociale steun. Bestaande stelsel en voorzieningen kunnen dit goed opvangen, mits: geïnvesteerd wordt aan de voorkant, outreachend meer regie, coördinatie en afstemming knelpunten in overleg worden opgelost kennis delen en ondersteuning op maat Het ondersteuningsprogramma, de regiocoördinatoren, zijn er om gemeenten te ondersteunen bij een duurzame integrale aanpak voor behoud van de gezondheid en vitaliteit van statushouders. Bouwstenen voor een lokale aanpak zijn bepaald na onderzoek onder gemeenten, professionals van verschillende beroepsgroepen, en statushouders zelf. Ik neem jullie hierin mee, maar hoor ook graag of deze aanpak aansluit bij jullie praktijk, of deze gebruiksvriendelijk is en wat voor ondersteuning en kennis jullie hierin zouden willen gebruiken van zowel regioco s als kennisdelingsprogramma. Deze bouwstenen worden in de komende weken verder uitgewerkt in handreikingen die via de OTAV website zullen worden ontsloten. 10

13 De gemeente is aan zet. Met de decentralisaties heeft de gemeente taken waarbinnen versterken van eigen kracht, zelfredzaamheid, participatie en ondersteuning op maat centraal staan. Ook is er groeiende aandacht voor preventie, zz gg. En een brede benadering van gezondheid. In het kader van deze verantwoordelijkheid voor de volksgezondheid is het belangrijk op de hoogte te zijn van de gezondheidsrisico s, en de juiste partijen bij elkaar te brengen voor tijdige signalering en effectieve preventie en zorg. Dit thema is te belangrijk om over te laten aan het vrije spel, dan is iedereen afwachtend. Neem regie! Hoe doe je dat? Inventariseer om wie het gaat, betrek statushouders! Ontwikkel visie of kijk hoe aandacht voor deze groep past binnen bestaande gemeentelijke visie. Borg statushouders in lokaal gezondheidsbeleid en neem gezondheid mee in andere beleidsterreinen. Zorg voor ketensamenwerking en onderhoud netwerken: Organiseer (netwerk/keten) bijeenkomsten voor deskundigheidsbevordering/kennisoverdracht, delen van ervaring en goede voorbeelden, afstemmen! Regiocoordinatoren van het ondersteuningsprogramma gezondheidsbevordering statushouders kunnen hierin een rol spelen. Maak gebruik van bestaande structuren en activiteiten. WIE ZIJN BETROKKEN? (Vraag aan aanwezigen wie zij als samenwerkingspartners zien?) -Huisarts -(POH)GGZ -Maatschappelijke begeleiding (vluchtelingenwerk) -Sociale dienst -Welzijn -Wijkteam -Etc. 11

14 Voorbeeld Nijmegen - Samenwerking tussen VW en GGD geclusterde huisvestiging van statushouders in Lent (Voormalig studentenhuisvesting). In Nijmegen kwamen 100 Eritrese vluchtelingen te wonen in Lent. De gemeente/ggd wisten dat de kans op gezondheidsproblemen bij statushouders groter is dan gemiddeld. Ze zijn toen aan de slag gegaan met het bij elkaar brengen van vraag en behoefte van de statushouder en de expertise van organisaties: In dit geval expertise van o.a. GGD op het gebied van (seksuele) gezondheid en de nabijheid, kennis en werkzaamheden van vluchtelingenwerk met de statushouders in Lent. Daarmee kwam gezondheid en het versterken van gezondheidsvaardigheden integraal in inburgeringstraject. Opstart middels overleg met gemeente, vluchtelingenwerk, GGD & Pharos. De notitie De gezondheid van Vluchtelingen: gemeenten en GGD aan zet, GGD-Nederland januari 2016 heeft geholpen in de visie vorming en teweegbrengen van samenwerking. Keuze voor programma (seksuele) gezondheid, alcohol, drugs in een empowerment traject: een pluspakket van de gemeenten Nijmegen door welzijnspartners. Er werd gaandeweg door VW gesignaleerd dat weinig jongeren de tbc screening 2 jaar volhouden. Daarom wordt nu aangevuld met voorlichting over TBC. Kortom, inzet op preventie en het versterken van de gezondheidsvaardigheden. Ook wordt een toegankelijke gezondheidszorgstructuur gericht op preventie en gezondheidsvaardigheden geborgd d.m.v. een stevig netwerk (een keten) om de statushouder heen. In samenwerking met o.a. huisarts en sociaal wijkteam. Een sociaal verpleegkundige infectieziektebestrijding gaat na overleg met de huisarts op huisbezoek en geeft uitleg over hygiëne etc., o.a. ter preventie van schurft. Wat ze in Gelderland Zuid ook hebben geregeld in het contact tussen de gemeente en GGD/JGZ. Er wordt een melding genaakt wanneer een statushouder zich vestigt. Dan kan JGZ proactief contact zoeken en starten met inhaalvaccinaties kinderen. 11

15 Zorg dat je weet welke statushouders er in de gemeente (komen) wonen. Zorg voor een overzicht naar gemeente of bij grote gemeenten naar wijk. Zorg ervoor dat dit overzicht regelmatig geactualiseerd wordt en beschikbaar is voor betrokkenen. Wie zijn nieuwe vluchtelingen: land van herkomst; leeftijd; geslacht; datum aankomst in Nederland; opleidingsniveau; gezinssamenstelling. Verken ook hun mogelijkheden: kijk gedifferentieerd! Wat is de status van hun gezondheid en mogelijke risico s. Weet ook hoe de determinanten die gezondheid bepalen invloed hebben op gezondheid van deze statushouders. Breng in kaart welke netwerken en initiatieven voor en door vluchtelingen er lokaal zijn. Weet welke thema s extra aandacht behoeven onder deze groepen en zorg voor zicht op (risico)informatie. Heb extra aandacht voor risicogroepen (AMV, gezinnen, 18-25, Eritrese jongeren) Registreer, verzamel en onderzoek meer gegevens over de gezondheid van en de zorg aan vluchtelingen. Neem dat op in bestaande monitorsystemen. 12

16 1. Statushouders in beeld hebben (bouwsteen 2): Een actueel overzicht met (risico)informatie over de samenstelling van de nieuwe groep statushouders naar land van herkomst, leeftijd, geslacht, datum aankomst in Nederland, opleidingsniveau, gezinssamenstelling. Inventariseer welke zelforganisaties actief zijn in uw gemeente of welke (sleutel)personen actief zijn. Soms lopen er al bestaande (digitale) initiatieven van statushouders. Organiseer een bijeenkomst en bespreek hierin het actuele overzicht met collega s uit meerdere gemeentelijke sectoren en uit de zorg. Nodig zelforganisaties en/of actieve sleutelpersonen uit. 2. Statushouders bereiken Identificeren van vindplaatsen: persoonlijke benadering van sleutelpersonen en organisaties die met statushouders in aanraking komen. Treed in contact met statushouders op het moment dat ze in de gemeente komen wonen. Via internet en sociale media. Wederzijds vertrouwen creëren. 3. Statushouders betrekken Kaders bepalen. Wat wil de gemeente van de statushouders? En wat wordt er van statushouders verwacht? Afstemmen op de doelgroep. Is het veilig voor statushouders om te praten? Benut de laagdrempeligheid van ervaringsdeskundigen. Gezamenlijk doelen en prioriteiten vaststellen. Ontwerp een samenwerkingsstructuur. VB van manieren om hen te betrekken. 4. De betrokkenheid van statushouders verankeren Financiële middelen beschikbaar stellen voor (1) het ondersteunen van zelforganisaties of (2) het 13

17 organiseren van activiteiten gericht op het betrekken van statushouders. Contactpersoon vanuit de gemeente aanstellen die in verbinding staat met sleutelpersonen of zelforganisaties (wederzijds vertrouwen en elkaar makkelijk weten te vinden). 13

18 Vanaf dag 1 (aankomst in de gemeente) mensen welkom heten en betrekken. Bepaal wie wat doet? Wie heeft er contact met de statushouder, wie zorgt voor A) wegwijs maken en B) gezondheidsvoorlichting? De maatschappelijke begeleiding heeft hier een grote rol in, maar die moet ontzettend veel met de statushouders bespreken. Zij introduceren we de huisarts maar nemen niet vanzelfsprekend allerlei gezondheidsthema s mee. Binnen gemeente zorgen dat taken bekend en verdeeld zijn. A. Wegwijs maken, zorg voor een toegankelijke sociale kaart. B. Gezondheidsvoorlichting Taal speelt een cruciale rol. Zorg voor tolken! Op welke thema s moeten mensen worden voorgelicht? Stem af op opleidingsniveau en (gezondheids)vaardigheden. Geef vluchtelingen zelf rol hierin en verspreidt informatie via eigen sites/social media. VB SyriërsGezond Gezondheid opnemen in de inburgering. VB intentie in Amsterdam (AMIF) Zorg voor opvolging en herhaling, herhaling, herhaling! (mensen hebben hun hoofd vol) VB SyriërsGezond Syriërs Gezond, een initiatief van GGD regio Utrecht en Pharos. Syriërs in Nederland kunnen op deze pagina hun vragen stellen over de gezondheidszorg en gezond blijven in Nederland. De vragen worden beantwoord door een team van Syrische zorgprofessionals, ondersteund door Nederlandse professionals werkzaam bij GGD regio Utrecht en Pharos. Daarnaast post het team algemene informatie over gezondheid en zorg in Nederland in de vorm van korte filmpjes, infographics, animaties en ander voorlichtingsmateriaal. Bij vragen over individuele medische kwesties zal het team naar een hulpverlener, (zorg-) organisatie of een huisarts verwijzen. 14

19 VB. Gezond inburgeren Amsterdam Het is de intentie van de gemeenten Amsterdam om een module over gezondheid op te nemen in de inburgeringscursus. In deze module zullen verschillende dingen besproken worden, zoals het gezondheidszorgsysteem in Nederland (inclusief zorgverzekering), het lichaam en voeding, seksualiteit en zwangerschap. 14

20 Het meedoen en meetellen in de samenleving: het hebben van een dagbesteding en het aangaan van sociale contacten maakt een wezenlijk verschil in psychosociaal welbevinden. Onderzoek onder eerdere vluchtelingengroepen in Nederland toont het belang van beleid dat arbeidsparticipatie en het uitbreiden van netwerken in een vroeg stadium stimuleert. (Gevlucht- Gezond II; SCP rapport Geen tijd verliezen ). De kracht van participatie gaat niet alleen om het hebben van (betaald) werk, maar ook om het hebben van sociale contacten, het deelnemen en bijdragen aan de maatschappij, het opdoen van vaardigheden. Door eenvoudige inspanningen die ontmoeting faciliteren, zoals het toeleiden naar activiteiten als sport en het beoefenen van andere hobby s, als ook toeleiden naar vrijwilligerswerk, onderwijs, stages/werkervaring, werk, ondernemerschap, kunnen bijdragen aan participatie en het welbevinden. De keus voor geschikt aanbod is afhankelijk van o.a. het integratiestadium, kennis van de Nederlandse taal, niveau/achtergrond, leeftijdscategorie, welbevinden, en persoonlijke voorkeur. Maatwerk is hierbij van belang. De maatschappelijke begeleiding van statushouders is een wettelijke taak van de gemeenten. Vanaf 2017 (uiterlijk per 1 juli) begint de maatschappelijke begeleiding om in te burgeren voortaan met het verplicht ondertekenen van de participatieverklaring. De gemeente kan invloed uitoefenen op de aanbesteding en invulling van de maatschappelijke begeleiding en inburgering! VB. Aan de Slag! AZC-bewoners zich als vrijwilligers ingezet bij het voorbereiden van een diner dat Resto van Harte samen met Sensoor organiseerde voor de Week tegen de Eenzaamheid. Hanan, uit Syrie, vertelt dat ze het fijn vindt om zinvol bezig te zijn, want in het asielzoekerscentrum is het vooral wachten, wachten en wachten. Resto van Harte is blij met de hulp van de dames. De Vrijwilligers Centrale Regio Alkmaar en COA zien deze vliegende start als een goed begin van een constructieve samenwerking. De Centrale geeft aan dat veel organisaties in Alkmaar interesse hebben om AZC 15

21 bewoners te betrekken bij hun vrijwilligersactiviteiten. Het project heeft al eerder in Nijmegen en Utrecht succesvolle resultaten opgeleverd. Veel organisaties in het land zijn enthousiast en hebben aangegeven mee te willen doen. Aan de Slag wordt uitgebreid naar meer gemeenten de komende twee jaar. We starten met 10 gemeenten. Uiteindelijk zullen diverse organisaties in 25 gemeenten de spilfunctie op zich nemen en ondersteunen in de opzet, implementatie en borging van Aan de Slag. Het ministerie SZW, het Oranjefonds en het Kansfonds zijn betrokken. Er wordt ook een pilot gestart voor statushouders in gemeenten. Het ministerie van SZW heeft ineen samenwerking met DIVOSA ook een ondersteuningsprogramma opgezet op het gebied van participatie. Zij zullen ook werken met regiocoördinatoren. 15

22 Gezinnen/jeugd Syrische gezinnen moeten wennen aan het feit dat door hun verhuizing naar Nederland, religie voor een groot deel uit het openbare leven is verdwenen. De leefregels uit de Koran vormden een houvast voor de ouders, in de opvoeding van hun kinderen. Kan de opvoeding slagen zonder religieus richtsnoer? Ouders weten niet goed hoe voorlichting wordt gegeven over seksualiteit en maken zich daar zorgen over. Ouders willen graag betrokken zijn bij de school. Ondersteun ouders vanaf begin. Maak verwachtingen bespreekbaar. Geef voorlichting over onderwijssysteem en curriculum. Speel in op actieve betrokkenheid van ouders bij onderwijs van hun kinderen. Besteed aandacht aan psychologische processen van ouders én kinderen. Inhaalslag JGZ. Outreachende lichte vormen van (opvoed)ondersteuning. Vroegsignalering en verwijzing: scholen, jgz, huisarts, kinderopvang. Risico-jeugd in beeld. Maak afspraken met wijkteams, scholen, jgz over hun rol. AMV (m.n. Eritrese AMV s) Door de afwezigheid van een gezin missen ze een belangrijke beschermende factor. Eritrese AMV s vaak ook laagopgeleid, met beperkte gezondheidsvaardigheden en nog weinig maatschappelijke zelfstandigheid. Grote behoefte aan psychische hulp, internaliserende problematiek. Weinig kennis en dus gebruik van hulpverlening. GGZ sluit slecht aan, psychoeducatie is gewenst. Bij Eritrese AMV s komt het voor dat ze zich ouder voordoen dan ze zijn, om zelfstandigheid te verkrijgen en meer inkomen te kunnen vergaren. 16

23 Begeleiding van Eritrese AMV wordt vermoeilijkt door een groot wantrouwen naar volwassenen, ook als het om landgenoten gaat uit een eerdere vluchthcohort. Een aantal Eritrese jongeren wil niet meewerken aan plaatsing in een gastgezin. Zij hebben meer vertrouwen in hun reisgenoten Jongvolwassenen vallen niet onder de jeugdwet. Trekken waarschijnlijk niet zelf aan de bel. Breng z.s.m. In beeld wat het opleidingsniveau is, parallelle aanpak inburgering en opleiding. Voorlichting, rekening houdend met beperkte vaardigheden. Betrek zelforganisaties, organiseer buddy projecten. Integreer thema s als SRG in voorlichting en inburgering. budgettering en ondersteunen in het wegwijs worden in de digitale wereld van de belastingdienst, banken en DUO. Neem de tijd om vertrouwen te winnen. Stel niet te directe vragen, vertel ook over jezelf en wees niet te formeel. Spreek met jongeren niet één op één af, maar in groepjes. Voorkom dat jongeren in isolement raken, vooral bij huisvesting in kleine afgelegen gemeenten, contact met land en leeftijdgenoten voorkomt vereenzaming. De kerk speelt een belangrijke rol in het leven van Eritreëers in Nederland. Warme overdracht jongeren tussen COA, NIDOS, VW, scholen en gemeenten VB. Mindspring Mindfit in Eindhoven, door SNV Brabant centraal/ggd Hart voor Brabant Mindspring is een training onder leiding van een vluchteling-counseller en een co-trainer vanuit de ggz waarin vluchtelingen door middel van informatie, uitwisseling en discussie inzicht krijgen in de invloed van hun levensomstandigheden, nu en in het verleden, op hun psychisch functioneren en opnieuw zicht krijgen op de eigen identiteit en kracht. Deze vormen de basis voor het ontwikkelen van positieve coping strategiee n. Hoewel er geen effectiviteitsonderzoek beschikbaar is over de Mindspring methode komt uit de observatie en de evaluatie van trainers en deelnemers een positief beeld over de impact van de training op asielzoekers en vluchtelingen. Door psycho-educatie en praktische tips leren asielzoekers het heft in eigen handen te nemen en daardoor nemen hun klachten en bezorgdheid af. Daarnaast verschaft de cursus kennis op het gebied van psychische problematiek en het Nederlandse medisch systeem. Gemeente Eindhoven heeft groepsmodules van SNV ingekocht en er wordt geprobeerd deze in de toekomst te integreren in de gemeentelijke offertes voor maatschappelijke begeleiding. 16

24 Er leven veel vragen, er is behoefte aan kennis en een zekere handelingsverlegenheid. Per gemeente kan de behoefte aan kennis verschillen (afhankelijk van situatie en instroom) voor zowel de vergunninghouders als voor zorgverleners, partners in het sociale domein. Geef voorlichting aan en train professionals in alle domeinen. Deel geleerde lessen en goede voorbeelden. Uit een behoeftepeiling onder Zeeuwse huisartsen bleek dat zij behoefte hadden aan: Informatie over lokale aanspreekpersonen voor vluchtelingen (gemeente, begeleiding) en contactpersonen van zorginstellingen (sociale kaart). Het in de eerste periode in de gemeente nog gebruik kunnen maken van gratis tolkdiensten in de zorg. Extra middelen en ruimte om een goede medische intake te kunnen doen bij eerste contact. Informatie over mogelijkheden van activering, scholing en vrijwilligerswerk om naar te kunnen verwijzen. Ruim de helft van hen zagen de noodzaak van: Mogelijkheden en middelen om een POH op deze groep te kunnen zetten. Gerichte nascholing en informatieoverdracht. Schriftelijke informatie over grootste groepen vluchtelingen. Informatiemateriaal in eigen talen. Pharos heeft trainingen en adviestrajecten over effectiever te communiceren met laagopgeleiden, migranten en vluchtelingen. Zodat het zorgaanbod beter aansluit bij het taalniveau, opleidingsniveau, de gezondheidsvaardigheden en culturele achtergrond van de cliënt, patiënt, kind of ouder, wat deze in staat stelt tot zelfmanagement en regie over eigen gezondheid. 17

25 De ondersteunings- en kennisdelingsprogramma s lopen tot eind april Doel van het ondersteuningsprogramma: Gemeenten ondersteunen bij een duurzame integrale aanpak voor behoud van de gezondheid en vitaliteit van statushouders De regiocoördinatoren zijn er om de gemeenten te ondersteunen in de aanpak. Doel van het kennisdelingsprogramma is regiocoördinatoren/gemeenten en professionals te ondersteunen met kennis over gezondheid van en preventie, ondersteuning en zorg voor statushouders. Kennis delen, verspreiden en borgen. Vraagstukken en knelpunten lokaal (overheid en partners) waarbij kennis nodig is beantwoorden. Twee programma s aan elkaar verbinden, halen en brengen! Verbinden regio vragen met de kennisprogramma Toolkit komt beschikbaar met handreikingen, dossiers, checklisten - OTAVwebsite Praktijk en goede voorbeelden belangrijke input Input en meedenken regio-coordinatoren bij instrumenten Kennispartners ondersteunen de twee-maandelijkse bijeenkomsten van de regio-co s Regionale kennis bijeenkomsten kennisvragen van regio s: op maat extra expertise Het kennisdelingsprogramma : Kennis voor gemeenten en regio coördinatoren Kennis ten dienste van de regierol gemeenten, sturing van de integrale aanpak en prioritaire inhoudelijke thema s Praktische handreikingen (o.a. regie nemen en samenwerking, populatie in beeld, betrekken statushouders zelf, wegwijs maken) Goede voorbeelden, interventies, hulpmiddelen 18

26 Kennis voor professionals/vrijwilligers kennisdeling via hun eigen netwerken, beroepsorganisaties Kennis prioritaire inhoudelijke thema s (tools, methodieken, interventies) Kennisdelen over wegwijs maken statushouders Waar beginnen we mee: Ontwikkelen van instrumenten Handreikingen van de bouwstenen Website OTAV aanvullen met goede voorbeelden/interventies Handreiking rondom jeugd Werving sleutelpersonen Kennisvragen professionals Tips rondom prioritaire thema s Gezondheidsvoorlichting infosites vluchtelingen, lesmodules Infectieziekten Regulier aanbod Pharos Advies en I&A lijn 18

27 19