Vertegenwoordigers van. Hoofdrol voor IT in energiebesparing IN HET NIEUWS MANAGEMENT TECHNOLOGIE MENS & WERK

Transcriptie

1 5 m a a r t n u m m e r 4 j a a r g a n g 2 w w w. i t - e x e c u t i v e. n l Hoofdrol voor IT in energiebesparing IN HET NIEUWS NIEUWE BOETE MICROSOFT Niet een complimentje maar opnieuw een stevige boete was het antwoord van de Europese Commissie op de recente aankondiging van Microsoft om de eigen software meer open te stellen voor andere bedrijven. p. 5 MANAGEMENT HET NIEUWE WERKEN Hij wilde het anders doen: geen afdelingen, geen functies, geen bazen. Dat ging goed. Tot Roland Hameeteman van e-office is nog steeds op zoek naar de organisatievorm voor de 21-ste eeuw. p. 14 TECHNOLOGIE BI WORDT MENU-ITEM Business Intelligence heeft als zelfstandige toepassing zijn langste tijd gehad. De directie behoudt zijn scoreboards, maar op de werkvloer krijgt de intelligentie een onzichtbare plek in applicaties. p. 28 Een bus op waterstof was op de recente Connected Urban Development conferentie in San Fransisco het symbool dat de CO2-uitstoot drastisch naar beneden kan. Als iets kan helpen dan is het IT. Vertegenwoordigers van honderd steden kwamen op 20 februari in de Amerikaanse staat Californië bijeen om maatregelen te bespreken voor vergaande reductie van het energieverbruik. Zo kan telewerken een aanzienlijk deel van het woon-werkverkeer overbodig maken. Daarnaast kunnen individuele weggebruikers met reisinformatie die op hun situatie is toegesneden de filedruk verminderen. Wie dit soort oplossingen beluistert ziet dat een belangrijk deel van de benodigde energiebesparingen uit IT komt. Tot dezelfde conclusie komen TNO, ICTRegie, EPN en het Telematica Instituut in een recente analyse over de besparingspotentie van IT. Het energieverbruik in Nederland kan op korte termijn met 5 procent naar beneden als we IT slim in gaan zetten. p. 13 MENS & WERK LANGZAAM IS GEZONDER Wie langzaam is, kan best slim zijn. Sterker nog. René Diekstra betoogt dat hoe sneller we dingen doen, hoe minder we er aan beleven en hoe groter het risico op gezondheidsproblemen is. p. 41

2 REDACTIONEEL INHOUD Gooi de helft * van uw disk drives weg De nieuwste Oracle Database De helft van de disk ruimte De helft van de energie De helft van de kosten En het werkt sneller Geavanceerde datacompressie maakt de wereld een beetje groener oracle.com/goto/compression of bel *Wij helpen u met hergebruik of recycling Copyright 2008, Oracle. All rights reserved. Oracle is a registered trademark of Oracle Corporation and/or its affiliates. Other names may be trademarks of their respective owners. Ik blijf optimistisch Dat het slecht gaat aflopen met de ijsberen blijkt maar al te goed uit de documentaire Planet Earth From pole to pole die op dit moment in de Nederlandse bioscopen draait. De BBC heeft met deze film de consequenties van de klimaatverandering voor het dierenleven spectaculair in beeld gebracht. Op mij persoonlijk maakte dit veel meer indruk dan het wat langdradige betoog van Al Gore. Is er nog iets aan te doen? Wel als je het recente rapport van Christian Wartena van het Telematica Instituut erop naslaat. Hij heeft op grond van bestaand onderzoek uitgezocht hoe IT het energieverbruik in Nederland spectaculair kan verlagen. Zijn conclusie is uitermate optimistisch. Het elektriciteitsverbruik kan op korte termijn 10 procent omlaag en het totale energieverbruik kan met 5 procent naar beneden als we slimme energiemeters en andere domotica in onze huizen introduceren en processen die veel energie vragen zuiniger of nog beter overbodig maken. Deze ambitieuze streefcijfers zijn niet gemakkelijk te realiseren. Neem alleen het zuiniger maken van de IT zelf. Tebodin en Meijer energie & milieumanagement die in opdracht van het ministerie van EZ onderzoek deden naar het energieverbruik van IT in Nederland wijzen er fijntjes op dat het stroomverbruik van IT in Nederland rond 2020 verdubbeld is als er geen maatregelen komen. Energielabels, groene IT en afspraken met de it-sector moeten deze trend bijstellen. Als we wel alles op alles zetten is het verbruik in 2020 met 4 TWu/jaar te reduceren. Zo n getal zet zoden aan de dijk. Het is genoeg stroom om 1,1 miljoen huishoudens een jaar draaiende te houden. De streefcijfers van Wartena zullen lastig te realiseren zijn. Neem bijvoorbeeld het telewerken. Iedereen zou denken dat dit energie uitspaart. Internationaal onderzoek wijst echter uit dat dit als je niet de juiste maatregelen neemt juist extra energie zal kosten. Mensen zijn door telewerkvoorzieningen namelijk eerder geneigd verder van hun werk te gaan wonen. Op de dagen dat ze wel naar kantoor gaan, maken ze alsnog meer kilometers dan voorheen. Gouden Bergen wijdt zijn interactieve webtelevisie-uitzending van donderdag 6 maart aan telewerken. Ik nodig u bij deze uit om in deze uitzending mee te denken hoe we met deze innovatie wel energie uit kunnen sparen. Sytse van der Schaaf Adjunct-hoofdredacteur IT Executive Nieuwsbrief IT Executive De redactie van IT Executive brengt sinds kort een wekelijkse elektronische nieuwsbrief uit. De e-zine verschijnt iedere dinsdag rond de lunch. U kunt zich aanmelden op nr 4 5 maart 2008 NIEUWS 4-11 Nieuwsoverzicht 5 Weekmakers 7 Trends en feiten 9 Wannahave 11 Column Dominique Deckmyn MANAGEMENT 14 Interview met Roland Hameeteman van e-office 17 Column Charles Groenhuijsen 18 Management Kort 1 19 Ook bedrijven kunnen in midlifecrisis komen 20 Management Kort 2 21 De baas spelen is OK! 22 Management Kort 3 23 Column George Ataya 25 Flexibiliteit tegen lage kosten TECHNOLOGIE 28 Rabobank blijft met dataportaal complexiteit de baas 30 BI wordt integraal onderdeel van processen en applicaties 31 Column Ron Tolido 33 Omarm wiki op het werk 34 Interview met de Java-vader James Gosling 35 Column IT&Recht Patrick van Eecke FORUM 37 Lezersreacties 37 Agenda MENS&WERK 38 Nieuws arbeidsmarkt 39 Banencaroussel 40 Portret van een it-manager 41 Column René Diekstra ESCAPE 42 Nerdville 42 Colofon ADVERTEERDERSINDEX 01 A2 Networks 10 Bariton 47 Gartner 24 Greening the enterprise IMF/ IT Executive Opleidingen 32 IT Executive Recruitment 01 Jenrick 02 Oracle Pecoma 48 SAS 12 SLTN VRI katern bijsluiter Heliview 3

3 IN HET NIEuws weekmakers onderzoek naar intel Ambtenaren van de Europese Commissie vielen de kantoren van de Duitse vestiging van Intel in München binnen, in het kader van een mededingingsonderzoek. Intel zou hardwarefabrikanten kortingen hebben beloofd en zelfs hebben betaald wanneer de fabrikanten geen gebruik zouden maken van de processors van concurrent AMD. De Commissie onderzoekt ook wederverkopers. Zij worden verdacht van kartelvorming. Onderzocht worden onder meer Metro s MediaMarkt en Saturn. AMD zegt dat MediaMarkt op een zeker moment bewust helemaal geen AMD-pc s meer verkocht. sun koopt innotek Sun heeft het Duitse Innotek overgenomen. Innotek is de maker van de virtualisatiesoftware VirtualBox. Het open source programma VirtualBox is voornamelijk bedoeld voor de desktop, waar het meerdere host-besturingssystemen accepteert, en dus bijvoorbeeld ontwikkelaars een goed gereedschap in handen geeft om op een enkel systeem, software te testen op meerdere platforms. iso Foundation Exin en TÜV SÜD Akademie ontwikkelen samen een nieuw it-certificeringsprogramma voor de beheernorm ISO/IEC Eind 2007 zijn er pilots georganiseerd om het eerste nieuwe Engelstalige examen te testen: ISO/IEC Foundation, dat sinds 1 januari 2008 beschikbaar is voor alle examenkandidaten. hp Beheert deel unilever Hewlett-Packard heeft een outsourcingscontract van Unilever gekregen, wat volgens HP 675 miljoen dollar waard is. HP gaat gedurende zeven jaar Unilever s itinfrastructuur in Amerika, Azië, Afrika, Turkije en het Midden- Oosten beheren. HP doet dan het dagelijks beheer, het installeren van nieuwe applicaties, en het aansturen van contracten met derden. Als onderdeel van het contract zullen 250 werknemers van Unilever overgaan naar HP. Onredelijke voorwaarden de voorwaarden die softwareleveranciers er op nahouden en die klanten voor gebruik moeten ondertekenen, worden misleidend gepresenteerd, zijn onduidelijk en onredelijk. Tot die conclusie komt de Britse consumentenbond, de National Consumer Council (NCC), na een onderzoek van 25 softwareproducten. De NCC onderzocht van die producten de zogenoemde end user licence agreements (eula), en zegt dat deze op een misleidende manier gebruikers ertoe brengen om af te zien van hun wettelijke rechten. De NCC wil dat de Europese Commissie de huidige wetgeving uitbreidt naar de digitale contracten en licentie- Volgens Google bevat één op de duizend webpagina s kwaadaardige code. Hackers worden steeds vaardiger in het vinden van slecht beveiligde servers en het verstoppen van hun code daarin. Eén van de opmerkelijke conclusies is dat de achterbuurten van het internet met bijvoorbeeld pornografie niet significant onveiliger zijn dan de relatief nette websites. Er was weliswaar een verschil, maar dat was niet groot. Het ontwijken of afschermen van websites met dubieuze inhoud beveiligt dus niet genoeg. China blijkt verreweg de grootste leverancier van kwaadaardige websites. Zo n 67 procent van alle websites met malware staan in China, met de VS op een goede tweede plaats (15 procent). De oorzaken daarvan liggen in het feit dat een webdomein bijna niets kost in China, en providers traag zijn met het uit de lucht halen van malware-pagina s. overeenkomsten. Volgens de organisatie hebben kopers geen idee wat ze ondertekenen wanneer een overeenkomst meer dan tien pagina s lang is, en is er een grote onbalans tussen de rechten van de consument en die van het softwarebedrijf. Bij meer dan de helft van de 25 producten was geen informatie aanwezig over het feit dat de klant voor het gebruik een overeenkomst werd geacht te tekenen. Slechts vier bedrijven publiceerden een link IT fiscus anders ingericht staatssecretaris Jan Kees de Jager (financiën) gaat het automatiseringscentrum van de Belastingdienst in Apeldoorn reorganiseren. De Jager wil dat er een afdeling ict regie en architectuur komt die direct onder politieke en ambtelijke leiding van het ministerie staat. De nieuwe situatie moet zorgen voor een sterke centrale sturing. De maatregel komt nadat vorige Malware overal op de loer naar een online versie van de overeenkomst, en zes voegden een papieren versie toe die pas kon worden bekeken na het openen van de verpakking. Bij zeven producten kon de overeenkomst alleen maar op het scherm worden gelezen. Dat betekent dat consumenten zich niet goed kunnen informeren voordat ze iets kopen, terwijl ze wel gedwongen worden om een groot deel van de juridische verantwoordelijkheid te dragen. week duidelijk werd dat digitale belastingaangiftes door een fout in het computersysteem van de Belastingdienst onbruikbaar zijn geworden. De betrokken belastingplichtigen moeten hun aangiftes opnieuw versturen. De Jager gaat alle test- en implementatietrajecten herzien en extra veiligheidsmaatregelen in het hele verwerkingstraject van de belastingaangiftes doorvoeren. Google heeft onderzoek gedaan naar kwaadaardige software (malware) op het internet en komt tot de conclusie dat dit een snelgroeiend probleem is. De beste methode om ellende te voorkomen, is volgens Google het zo snel mogelijk updaten van software wanneer er patches beschikbaar komen, en het nemen van goede standaardmaatregelen, zoals een goede firewall en antivirussoftware. Eu beboet Microsoft opnieuw Niet een complimentje maar opnieuw een stevige boete was het antwoord van de Europese Commissie op de recente aankondiging van Microsoft dat het zijn software volledig gaat openstellen voor andere bedrijven. Eurocommissaris Mededinging Neelie Kroes legde Microsoft dit keer een boete van 899 miljoen euro op omdat Microsoft in het verleden onredelijk hoge prijzen heeft gevraagd voor toegang tot gepatenteerde producten en informatie over interfaces. De boete heeft betrekking op de periode 2004 tot en met oktober In 2004 bepaalde de Europese Commissie dat Microsoft andere bedrijven onder redelijke voorwaarden toegang moest geven tot informatie over zijn producten. De nieuwste boete is uitgedeeld omdat Kroes vindt dat Microsoft te hoge bedragen heeft gevraagd voor toegang tot zijn intellectueel eigendom. In eerste instantie vroeg Microsoft een bepaald percentage van de inkomsten, die bedrijven met de toegang tot de informatie zouden verdienen. Vanaf oktober 2007 is dit een vast bedrag geworden van 10 duizend euro. Microsoft stelt in een reactie dat de nieuwe boete betrekking heeft op een afgesloten periode. Het Amerikaanse bedrijf wijst erop dat de Europese Commissie zelf eind 2007 heeft gesteld dat het concern intussen voldoet aan de regels. Sinds 2004 heeft Brussel voor 1,7 miljard euro aan boetes uitgedeeld aan Microsoft. Al voordat de boete uitgedeeld werd, reageerde Brussel koeltjes op de plannen tot vergaande openheid van Microsoft. Microsoft heeft twee weken terug toegezegd de api s (application programming interfaces) te zullen publiceren van Windows Vista, Windows Server 2008, Sql Server 2008, Office 2007, Exchange Server 2007 en Office SharePoint Server Api s zijn stukjes code, die programmeurs vanuit hun eigen software kunnen aanroepen om andere programma s goed aan te kunnen sturen, en bepaalde dingen te laten doen. In een reactie wees de Europese Commissie erop dat Microsoft al vier keer eerder beterschap heeft beloofd in de lange juridische strijd met de EU. Bedrijven zijn hoopvol over de nieuwe aankondiging van Microsoft. Als Microsoft inderdaad de api s publiceert, die er echt toe doen, dan is dit een belangrijke stap voorwaarts, reageert Jeroen van Disseldorp, open source alliance manager van Capgemini. Microsoft hoeft niet alle functionaliteit van zijn software via api s open te stellen. Wie de ontwikkeling van de afgelopen jaren een beetje heeft gevolgd, weet hoe tegenstrijdig Microsoft is omgegaan met het openstellen van specificaties. Ik moet het eerst zien en daarna geloof ik het pas. Maar het voornemen juich ik toe. Dat doet ook Aad Koppenhol, chief it architect van Sun. Ze beloven het, dus in elk geval kunnen we ze er nu aan gaan houden. Toch ben je er nog niet, als je die api s hebt. Er komt meer kijken bij interoperabiliteit. Wij zijn bij Sun acht jaar bezig geweest met reverse engineering, voordat we eindelijk een odf-plug-in voor Microsoft Word hadden. wordt microsoft nu echt meer open? natuurlijk, net als de vorige keren. Een industriële wetmatigheid is dat marktleiders weinig boodschap hebben aan open standaarden en dat runners up deze juist luidkeels propageren. Niets menselijks is hen vreemd. Marktleiders omarmen pas open standaarden als grote klanten of overheden dat eisen of als de nadelen van een gelijk speelveld niet meer tegen de voordelen opwegen. Microsoft is met duidelijke tegenzin het pad van openheid opgeduwd: openheid bepleitend in gebieden waarin het niet leidend was, uiterst terughoudend in gebieden waarin ze domineerde. Een decennium van antitrustprocessen en eisende overheidsklanten dwongen het concern dit pad op. Vorige week zette de softwaregigant weer een paar passen. Onder druk der omstandigheden natuurlijk, maar toch. Microsoft werkt aan nieuwe omgangsvormen met de niet- Windows wereld: in fasen wordt technische documentatie van de belangrijkste software gepubliceerd; zijn andere documentformaten gemakkelijker in Office te integreren, hoeven makers van openbronsoftware geen angst voor juridische claims te hebben, zal het bedrijf lage vergoedingen vragen als toch licenties voor patentsoftware nodig zijn. Om duidelijk te maken dat het ernst is, was bijna de gehele bedrijfstop exclusief de afscheidnemende Bill Gates uitgerukt voor deze Steunbetuiging aan Openheid. Met dank aan eurocommissaris Mededinging Neelie Kroes en vele anderen. het einde van de pbx-centrale? dat is wat overdreven maar internetbellen rukt snel op. Vanaf medio jaren negentig kwam de term ict in zwang. Die moest aangeven dat de werelden van de telefoon en de computer integreerden: conversie was het modewoord. Gaandeweg werden tal van it-managers ineens ict-managers. Die c is weer aan het verdwijnen omdat het inmiddels van -zelf sprekender wordt dat alle vormen van communicatie op afstand - praten, mailen, kletsen, videovergaderen - via internet verlopen. Unified Communications (uc) hoort dan ook gewoon bij het domein van de it-manager. Volgens marktonderzoeker Forrester is inmiddels meer dan de helft van de bedrijven bezig met het plannen of het implementeren van een uc-platform. De leveranciers van dat spul richten zich op dit moment op het samenbrengen van alle communicatievormen in één systeem, zodat werknemers op elke willekeurige werkplek allerlei nieuwe communicatievoorzieningen erbij krijgen. Teken aan de wand is dat het oertelefoonbedrijf Ericsson deze week zijn afdeling bedrijfstelefooncentrales (pbx) van de hand heeft gedaan aan het Canadese Aastra. Pbx is geen core business meer! Dan weet je wel hoe laat het is. hoeveel kost angst voor chinezen? ruim 2 miljard dollar. 3COM zal wat anders moeten verzinnen om zijn partnerovereenkomst met het Chinese Huawei vorm te geven. De Amerikaanse overheid heeft de overname van het netwerkbedrijf door Huawei verboden met een beroep op de staatsveiligheid. Die zou in het geding zijn. De investeringsmaatschappij Bain Capital en Huawei Tech -nologies 3COM wilden 3COM overnemen voor 2,2 miljard dollar. Maar de Amerikaanse overheid ziet het niet zitten dat de Chinezen in het bezit komen van netwerktechnologie en antihacking software die het Amerikaanse leger gebruikt. Voorlopig moet 3COm zijn producten dus voorlopig blijven verkopen aan partner Huawei. Dat mag wel. China is de belangrijkste afzetmarkt van 3COM. 4 nr 4 5 maart 2008 nr 4 5 maart

4 IN HET nieuws Trends en feiten Het is nog altijd bar slecht gesteld met it-projecten. In ieder geval in de VS, waar IAG Consulting onderzoek naar het succes van it-projecten deed. Veel projecten blijken te mislukken wegens het ondeskundig vaststellen van de projecteisen. Er is in 2007 bijna 10 procent veel meer aan software uitgegeven dan in Dat blijkt uit de jongste ICT Marktmonitor van branche-organisatie ICTOffice en Heliview. Met name de groeiende vraag naar applicatiesoftware is hiervan de oorzaak. Het positieve economische klimaat leidde vorig jaar over de hele linie tot een toename van it-investeringen. De it-sector groeide daardoor met 7,6 %. B ij tweederde van de ondervraagde bedrijven blijkt het onwaarschijnlijk dat een it-project een succesvol ten einde wordt gebracht, alleen al doordat de bedrijfseisen ondeugdelijk in kaart worden gebracht. Zo n 55 procent van de projecten van deze bedrijven worden gezien als uit de hand gelopen, omdat ze minstens aan twee van de volgende factoren voldoen; ze duren langer dan 180 procent van de tijd die ervoor was ingeschat, ze gaan met meer dan 160 procent over het vastgestelde budget heen en ze leveren minder dan 70 procent van de gewenste functionaliteit. Bij het onderzoek waren meer dan honderd middelgrote tot grote bedrijven in Noord-Amerika betrokken. Bekeken werden ontwikkelprojecten van meer dan dollar, waarbij een significante hoeveelheid nieuwe functionaliteit in het spel was. Onder de projecten waren interne softwareontwikkelingstrajecten, of grote implementaties. De gemiddelde omvang was 3 miljoen dollar, aldus IAG. Volgens de onderzoekers waren de resultaten veel dramatischer dan verwacht. Eén van de belangrijkste redenen waarom de projecten misgaan is dat mensen de eisen als een document zien, in plaats van als een proces. Een blunder die er bijna zeker voor zorgt dat het misgaat. Een goede analyse van de eisen kan de schaal van een project Overname 3Com stopgezet De overname van 3Com door Bain Capital Partners en het Chinese Huawei Technologies is afgeblazen. De Amerikaanse overheid ziet een Chinese eigenaar van 3Com die veel apparatuur levert aan de Amerikaanse defensie niet zitten. De overname van 3Com werd in september aangekondigd; Bain zou 83,5 procent in handen krijgen, en Huawei de resterende aandelen. Het management van 3Com zoekt naar een nieuwe constructie die de bedenkingen van de Amerikaanse overheid wegneemt. SCO aan haren uit moeras Op het moment dat het einde nabij leek voor het al maanden in surseance van betaling verkerende SCO, lijkt het bedrijf uit de as te herrijzen. Investeringsmaatschappij Stephen Norris Capital Partners (Sncp) wil 100 miljoen dollar in SCO stoppen, in ruil voor zeggenschap over SCO. De coo van SCO, Jeff Hunsaker, reageerde energiek door te vertellen een opwindende toekomst voor SCO weggelegd te zien. Volgens het persbericht wil Sncp SCO verder laten procederen tegen IBM en Novell. Een optimistische gedachte, omdat SCO nog in augustus een gevoelige juridische nederlaag leed. nr 4 5 maart 2008 minimaliseren, maar dat moet nou ook weer niet ten koste gaan van de behoeftes van het bedrijf. De schade was het grootst wanneer niet-it-analisten het wat de eisen betreft voor het zeggen hadden. Die projecten kostten bijna het dubbele van de oorspronkelijke budgetten en duurden volgens IAG meer dan 245 procent van de ingecalculeerde tijd. Maar met it ers aan het roer was het resultaat slechts een beetje beter, met budgetoverschrijdingen van 163 procent en planningsoverschrijdingen van 172 procent. De beste resultaten werden geboekt wanneer de medewerkers vanuit de bedrijfsprocessen intensief samenwerkten met de it ers. Daarbij waren de overschrijdingen gemiddeld 143 procent (budget) en 159 procent (tijd). Eén van de conclusies is dat veel bedrijven op een ad-hoc basis werken en niet over goed personeel beschikken voor het vaststellen van projecteisen. De overgrote meerderheid ziet het proces van het vaststellen van de eisen dan ook als inefficiënt. Bedrijven zouden een center of excellence voor het verzamelen van bedrijfseisen moeten instellen, dat wordt bemand door zowel it ers als medewerkers uit de bedrijfsprocessen. Zo n 55 procent van de projecten duurt langer dan 180 procent van de tijd die ervoor was ingeschat Slechte toegangscontrole Bij de meeste bedrijven is de toegangscontrole tot gevoelige gegevens niet goed geregeld, of wordt niet goed in de gaten gehouden. Dat is de conclusie van een onderzoek van het Ponemon Institute. Emea-servermarkt in 2006 en 2007 B ij dat onderzoek, dat werd uitgevoerd middels interviews onder zevenhonderd it-professionals, gaf 78 procent van de ondervraagden aan dat hun werkgevers niet regelmatig de procedures of de hulpmidde len controleren die worden gebruikt bij de toegangscontrole tot systemen of informatie. Dat resulteert in een omgeving waarin veel medewerkers de mogelijkheid hebben om gevoelige informatie te bekijken of it-systemen te manipuleren, iets waar ze niet toe in staat zouden mogen zijn op basis van hun verantwoordelijkheden, aldus de onderzoekers. Zo n 69 procent zei dat toegangs procedures slecht of helemaal niet waren ingevoerd, terwijl maar 30 procent zei dat richtlijnen ook werden ge controleerd. De bevindingen staan in contrast met de aandacht die er de laatste tijd is voor it-beveiliging en compliance. Volgens Ponemon kunnen bedrijven hun beveiliging drastisch verbeteren door hun procedures en daadkracht op dit gebied te herzien. Ongeveer 55 procent van de ondervraagden vertelde dat hun werkgevers slechts in beperkte 34,2 HewlettPackard 32 30,5 IBM 32,5 11,7 Sun 11,6 8,8 Dell Marktaandeel 2007* (%) 8,4 Marktaandeel 2006** (%) 7 Fujitsu 7,3 totaal 100 7,8 Andere fabrikanten 8, * totale marktomvang 18,1 miljard dollar ** totale marktomvang 16,9 miljard dollar Bron: Gartner Bron: Gartner Apple de nummer drie wereldwijd in smartphones Apple heeft zijn intrede in de smartphonemarkt blijkbaar goed getimed. In het vierde kwartaal van 2007 ging de totale verkoop van deze productcategorie met 53 procent omhoog in vergelijking met een jaar eerder, naar in totaal 35,5 miljoen apparaten. Marktleider Nokia verkocht ruim de helft méér smartphones dan het jaar daarvoor, maar verloor toch lichtjes marktaandeel. Ook de andere koplopers houden goed stand tegen Apple, dat binnenkomt op een sterke derde plaats. Smartphones verkoop wereldwijd 100,00% 90,00% 80,00% 70,00% mate of geheel niet de mogelijkheid hadden om toegangsrechten uit te delen op basis van rollen en functies. Dat is inclusief de 42 procent die aangaf dat hun bedrijf helemaal geen procedures heeft die dat op deze manier regelen. Eén van de grootste problemen op dit gebied zijn de snelle veranderingen in verantwoordelijkheden in het personeelsbestand. Vaak is er wel een manier om rechten uit te delen, maar geen snelle manier om te controleren of het toegangsniveau van een personeelslid op dat moment nog wel in overeenstemming is met zijn baan. Een andere factor is de toegenomen behoefte aan samenwerking tussen bedrijven onderling. De toegangsrechten- problematiek neemt daarmee dramatisch toe. 60,00% 50,00% 40,00% Motorola Apple RIM Nokia 30,00% 20,00% 10,00% Andere 0,00% 4e kwartaal e kwartaal 2006 Bron: Canalys Enterprise search staat voor stevige groei Internetzoekmachines krijgen de meeste media-aandacht, maar zoektechnologie voor intern gebruik bij bedrijven is volgens Gartner ook een mooie groeimarkt. Dat heeft onder meer te maken met de verbeterde kwaliteit van de producten, die naast pure search ook onder meer indexering en taxonomieën aanbieden, wat tot meer gestructureerde resultaten leidt. Gartner verwacht wel verdere consolidatie van de aanbieders. Enterprise search markt 1250 miljoen dollar Projectenleed door eisen Piek in verkoop applicaties servermarkt trekt aan In de Emea-regio bedroeg de omzet vorig jaar 18,1 miljard dollar meldde onderzoeksbureau Gartner. De verkopen stegen daardoor met 6,6 procent op jaarbasis. Als je inzoomt op Intel gebaseerde serversystemen, dan stegen de verkopen zelfs met 13,9 procent. 989, ,2 1108,5 1219,3 860, Bron: Gartner nr 4 5 maart 2008

5 IN HET NIEuws wannahave nog een ultraportable In de categorie ultraportable pc, de kleine laptops met schermpjes van 7 inch, is naast bijvoorbeeld de EeePC van Asustek ook de Cloudbook van Everex leverbaar. De Cloudbook kost 399 dollar, heeft een 1,7 GHz Viaprocessor, een 30 GB harddisk, 512 MB RAM en weegt 0,9 kg. Als interfaces vinden we wi-fi, ethernet, dvi en een kaartlezer. Tegen het einde van dit jaar moet er voor 499 dollar een versie van de Cloudbook verschijnen met een touch-screen. open source voor Beheer Red Hat is samen met Hyperic het open source project RHQ gestart voor het ontwikkelen van een basisset van softwarecomponenten voor het beheer van it-infrastructuur. De broncode die het project moet opleveren, zal in open source ter beschikking worden gesteld onder de GPL v2-licentie. De basis van RHQ ligt bij een vroegere samenwerking tussen Hyperic en JBoss, waarbij JBoss delen gebruikte van Hyperics product Hyperic HQ. Later werd JBoss overgenomen door Red Hat en bracht Hyperic de software uit in open source. kyoto-supercomputer De universiteit van Kyoto in Japan heeft een supercomputer besteld die is gebaseerd op de AMD Opteron. Het cluster zal bestaan uit 416 Fujitsu HX600-computers, ieder met vier quad-core Opterons aan boord. Daarmee bevat het complete systeem dus cores. Met een theoretische top van 61,2 teraflops komt de computer ergens in de top-20 van de snelste computers ter wereld terecht. Bijzonder is dat de computer zeven keer krachtiger is dan het systeem dat hij in Kyoto vervangt, bij hetzelfde energieverbruik. Daarmee vraagt de machine maar 15 procent van het aantal watts per teraflop. Centric naar open standaarden It-dienstverlener Centric gaat zowel het odf- als het ooxml-bestandsformaat ondersteunen. Ben van lier van Centric kondigde dit aan tijdens een bijeenkomst van de digikring Amsterdam op donderdag 14 februari. Centric heeft in ons land een sterke positie op de markt voor gemeentelijke backoffice-applicaties, zoals de gemeentelijke basisadministraties (gba s). Deze zijn nu nog helemaal ingericht op het gebruik van het gesloten doc-formaat van Microsoft Word. Nu het actieplan Nederland Open in Verbinding van staatssecretaris Heemskerk door de Tweede Kamer is aangenomen moeten alle gemeenten nog dit jaar over op het gebruik van open standaarden. Het odf-formaat, zoals toegepast in de open source kantoor-suite OpenOffice.org, is iso-gecertificeerd als standaard voor bureaudocumenten (ISO-26300). Een aanvraag van Microsoft voor iso-certificering van zijn eigen ooxml-standaard is nog in behandeling. Centric verwacht zijn applicaties voor gemeenten pas na de zomer volledig aangepast te hebben aan deze nieuwe formaten. De aankondiging van Centric werd door Aad Koppenhol van Sun, de grote sponsor achter het OpenOffice.org project, met enige scepsis ontvangen. Dat Centric gemeenten garandeert dat ze binnenkort ook met odf kunnen gaan werken, neem ik met een korreltje zout. Een voorwaarde daarvoor is namelijk dat Centric een onderhoudscontract met Sun afsluit voor OpenOffice.org en voor Suns odf-plugin voor Office Zo n contract is er helemaal nog niet, dus ze kunnen die garantie niet waarmaken. Koppenhol noemt het een grote misvatting dat - omdat deze software gra- tis beschikbaar is - er geen geld meer hoeft te worden gestoken in de verdere ontwikkeling ervan. Kijk naar de Apache-webserver of naar MySQL. Grote afnemers sluiten daarvoor onderhoudscontracten af. Dat stelt de verdere ontwikkeling voor een belangrijk deel zeker. Je moet daar niet alleen de vrijwillige gemeenschap mee belasten. Ben van Lier van Centric: Wij gaan odf ondersteunen, niet OpenOffice. Dat is een wezenlijk verschil. Concreet houdt dat in dat onze documentgenerator DOC4all, die nu het rtf-formaat als output heeft, nog dit jaar ook odf, ooxml en pdf als mogelijke output krijgt. Voor die aanpassing hebben we Sun niet nodig. Dat kunnen we zelf. Utrecht is een van de gemeenten die gebruikmaakt van Centric-software. Veel maatwerkcode sap ongebruikt Bedrijven leggen vaak tienduizenden euro s neer om hun sap-implementaties op maat te maken, maar van die maatwerkcode blijft gemiddeld 40 procent ongebruikt. Dit is de opmerkelijke conclusie uit een studie van West Trax, een consultancy-bedrijf dat is gespecialiseerd in het optimaliseren van SAP-systemen. Het percentage ongebruikte custom code is het hoogst in de gezondheidszorg, met 53 procent. Op de voet gevolgd door de energiesector met 48 procent en telecom met 46. De automobielsector springt het zuinigst om met maatwerkcode: daar blift slechts 27 procent ongebruikt. Johan Conix, associate partner van West Trax: Veel bedrijven denken: als we het niet gebrui- ken, kost het ons ook niets, maar dat is fout. Ook deze code wordt mee onderhouden, blijkt uit onze metingen, en vaak ook nog meegenomen naar een nieuwe upgrade. Wie ongebruikte code tijdig verwijdert, kan tienduizenden euro s besparen. De studie werd uitgevoerd op basis van metingen bij bijna driehonderd bedrijven en instellingen uit zowat alle sectoren. Het betrof vooral organisaties, die in Duitstalige landen zijn gevestigd, maar er zijn ook Franse en Nederlandse SAPklanten bevraagd. Prestatie onderbelicht it-risico Organisaties besteden zoveel aandacht aan informatiebeveiliging dat ze andere bedreigingen en risico s over het hoofd zien. Naast beveiliging moet in goed risicobeleid ook beschikbaarheid, prestatie en compliance genoeg aandacht krijgen. de kunst is een goede balans te vinden tussen deze vier onderwerpen. Dit zijn enkele conclusies uit het jongste onderzoeksrapport IT Risk Management: Myths and Realities van Symantec.De makers van het rapport signaleren dat risicomanagement in de IT veel te vaak als alleen beveiliging wordt gezien. Dat is een misvatting, stellen ze, want daardoor wordt het zicht benomen op andere risico s. Doordat je daar minder aandacht aan schenkt, stel je jezelf daaraan juist ongewild bloot. Op de achtergrond speelt dat IT meer en meer bedrijfskritisch wordt, en met name dat steeds meer bedrijfsprocessen via het internet lopen. Iedere hapering in de systemen wordt dan al gauw een kostbare zaak. Een bedrijf met duizend werknemers dat dagelijks in totaal vijftien minuten met haperende systemen kampt verliest daardoor naar schatting 1,3 miljoen dollar per jaar. Bij een bedrijf met werknemers loopt dat op naar 33,3 miljoen dollar. Ook wijzen de onderzoekers op de- nog veel ernstiger - keteneffecten van downtime. Door de toenemende verwevenheid van toevoerketens raken die niet alleen het eigen bedrijf, maar ook partners. De schade van verstoringen kan dan snel heel hoog oplopen. De onderzoekers stelden vast dat it-professionals nog hoofdzakelijk gericht zijn op het beperken van risico s op het vlak van beveiliging en beschikbaarheid, maar wel meer oog krijgen voor de risico s met betrekking tot compliance en prestatie (performance). Opmerkelijk is dat slechts een ruime 10 procent van de ondervraagden de met prestatie verbonden risico s als bedrijfskritisch omschrijft. Toch meent meer dan de helft van hen dit een serieus risico vormt. Ter vergelijking: bij beveiliging is dat respectievelijk bijna 40 procent en 30 procent. Voor het onderzoek werden 405 itprofessionals ondervraagd, die merendeels uit De Verenigde Staten en Zuidoost Azië afkomstig zijn. Het rapport is als pdf te downloaden vanaf de website van Symantec. servers voor mkb M icrosoft heeft voor de tweede helft van 2008 twee server-producten voor het mkb aangekondigd. Beide bieden een totaalpakket voor kleine bedrijven, zijn eenvoudig in gebruik, en gebaseerd op Windows Server 2008 en Exchange Daarbij is Windows Small Business Server 2008 (SBS 2008) bedoeld voor bedrijven met tot vijftig medewerkers en Windows Essential Business Server 2008 voor de iets grotere, met tot 250 man personeel. SBS 2008 wordt geleverd met een jaarabonnement op Microsoft Forefront Security for Exchange Server Small Business Edition en Windows Live OneCare for Server. De software integreert ook online met Microsoft Office Live Small Business, waarmee websites kunnen worden opgezet en beheerd, en waarmee via het web kan worden samengewerkt. De Essential Business Server bevat bovendien een console waarmee producten van derden kunnen worden beheerd. Die producten moeten daar wel voor worden aangepast, maar Microsoft zegt dat veel softwareleveranciers al werken aan aanpassingen. Multitasking Leveranciers besloten een paar jaar geleden om het gat tussen laptops en smartphones op te vullen met tablet pc s. Microsoft ontwikkelde er zelfs een aparte variant van Windows voor. Maar deze machines waren steeds te klein voor het tafellaken en te groot voor het servet. Toch gelooft Nokia in deze markt. Het bedrijf ontwikkelde jaren geleden al de N770 en later de N800. Nu navigatiesystemen in deze de vormfactor populair zijn, denkt Nokia dat mensen ook gewend zullen raken aan dit formaat. De N810 heeft een uitschuifbaar toetsenbord als opvallendste uitbreiding op de N800. De vraag is of dit echt toegevoegde waarde heeft. Tablets worden immers vooral gebruikt om te browsen. Alleen incidenteel is een toetsenbord nodig. Misschien voor maar daarvoor heb je tegenwoordig toch een telefoon. Het aanraakscherm met softwarematige tekstinvoer zou dus volstaan. Bovendien zijn de toetsen niet echt gemakkelijk in gebruik. De N810 heeft net als de voorganger een 5-richting navigatieknop maar die zit dan weer onder het uitschuifscherm, niet handig. Hiermee is het 4,13 scherm wel wat groter dan voorheen, maar toch. Anyway, hij is gemaakt om te browsen en dat doet ie supersnel. Alle programma s die het internet gebruiken waaronder het downloaden gaan razendsnel. Toegang tot een draadloos netwerk is een fluitje van een cent. En in vergelijking met de voorgangers heeft deze N810 veel meer opties en applicaties. Belangrijk zijn de clients voor internettelefonie waaronder Skype. Headsetje op en bellen maar, eventueel in combinatie met de webcam die prachtig is weggewerkt. De N810 is überhaupt bijzonder mooi en van robuust aluminium. IM zit er ook op, maar helaas geen MSN. Nog een paar gimmicks; internetradio wat tof is en gps die kan worden gebruikt met Wayfinder. Kortom; de N810 is niet alleen een mooie maar ook zeer bruikbare, goed uitgeruste en flexibele wannahave voor een aantrekkelijke prijs. Info: Nokia N810 Internet Tablet: Maemo Linux OS2008, 400 Mhz processor, WLAN b/g, Bluetooth, USB, Mozilla browser, internettelefonie, webmail en via imap, smtp en pop3, chat, 256 mb Flash-geheugen, minisd slot, 4,13 wvga-scherm met kleuren, gps incl. Wayfinder, mediaplayer, internetradio, fotosoftware, rss-reader, qwerty-toetsenbord en invoer via scherm, 7,2 x 12,8 x 1,4 cm, 226 gram. In doos: stereo hoofdtelefoon, reislader, houder, reserve stylus, draagtasje, datakabel, Nederlandse handleiding. Prijs: circa 450 euro, inclusief btw. 8 nr 4 5 maart 2008 nr 4 5 maart

6 IN HET NIEuws COluMN dominique deckmyn microsoft-pc via abonnement Microsoft biedt samen met het Russische mobiele netwerk Mobile TeleSystems OJSC (MTS) op abonnementsbasis Windows-pc s aan. Soortgelijke overeenkomsten heeft Microsoft al in Brazilië en Mexico. Op deze manier wil Microsoft ervoor zorgen dat ook mensen in minder ontwikkelde landen gebruik kunnen maken van een pc. Klanten in Rusland krijgen voor het abonnement een Vista-pc met een draadloze breedbandverbinding. videoreclame via Yahoo Yahoo heeft voor 160 miljoen dollar Maven Networks overgenomen. Mediabedrijven als Fox News, CBS Sports en Sony BMG maken gebruik van het platform van Maven voor het beheren van hun video s, en ze kunnen er interactieve advertenties mee in de video s verwerken. De overname betekent dat adverteerders ook video-advertenties kunnen plaatsen. Hd dvd dood, leve Blu-ray Toshiba heeft de strijd opgegeven en aangekondigd te zullen stoppen met de ontwikkeling, de productie en de marketing van hd-dvd-spelers en recorders. daarmee komt er een definitief einde aan de strijd om de opvolger van de traditionele dvd en komt Blu-ray disc als winnaar uit de bus. Het kantelpunt werd in januari gevormd door de keuze van filmstudio Warner Bros voor Blu-ray disc. Een woordvoerder van Toshiba zei dat sinds de beslissing van Warner de verkopen van hd dvd waren teruggelopen. Vlak voor de beslissing van Toshiba om de stekker uit hd dvd te trekken maakten ook Amerika s grootste winkelier Wal-Mart en de Amerikaanse filmverhuurbedrijven Blockbuster en Netflix bekend te kiezen voor Blu-ray. De strijd tussen hd-dvd en Blu-ray heeft zo n vijf jaar geduurd, waarbij de kosten die met de promotie gepaard gingen worden geschat op honderden miljoenen dollars voor iedere partij. Niet alleen moet de industrie die honderden miljoenen als verlies afschrijven, maar bovendien zorgde de stammenstrijd ervoor dat consumenten al die tijd zeer terughoudend waren met investeren in nieuwe apparatuur. Verwacht wordt dat nu er met Blu-ray disc een standaard is, de verkoop van hd-apparatuur goed van de grond zal komen, zeker omdat in veel huiskamers inmiddels een hd-ready televisie staat. De filmindustrie kan die opsteker wel gebruiken; in 2007 werden vier procent minder dvd s verkocht dan in het jaar ervoor. Office online Bill Gates heeft in een interview details losgelaten over de komende versie van Office, die de codenaam Office 14 draagt. De belangrijkste nieuwe eigenschap van Office 14 is de mogelijkheid om de applicaties ook online te gebruiken. Tegenwoordig is dat alleen met Outlook mogelijk ( Outlook Web Access ), maar bij Office 14 moeten ook Word, Excel en PowerPoint online te gebruiken zijn. Outlook Web Access maakt momenteel onderdeel uit van Exchange en het is niet duidelijk wat de server-component van Office 14 wordt. Mogelijk is dat Microsoft SharePoint Server. Gates vertelde overigens dat het met SharePoint Server mogelijk wordt om Office-documenten in een Html-omgeving te openen. De bèta-versie van Office 14 moet nog dit jaar verschijnen en de definitieve versie zou in 2009 moeten volgen. Google hub voor patientinfo G oogle gaat een test doen met patiëntgegevens van een groep ziekenhuizen in Cleveland, Ohio. Patiënten kunnen zelf bepalen wie er inzage krijgt in hun gegevens. De Cleveland Clinic gaat tussen de en patiënten uitnodigen voor de test met Google. De test moet uitwijzen of Google straks een nationale hub kan zijn voor deze informatie. De patiënten kunnen hun gegevens over hun aandoeningen, recepten en allergieën uitwisselen met artsen, apotheken en andere dienstenleveranciers. Het initiatief zal nauw door instanties worden gevolgd in verband met mogelijke inbreuk op de privacy. Kwaadschiks dan maar MICROSOFT KAN BETER HET BOD OP YAHOO VERHOGEN Even zag het ernaar uit dat Microsoft met een hoger bod zou komen om de bindingsangst van Yahoo weg te werken. Maar maandag gaf Bill Gates te verstaan dat het eerste bod fair was. Ondertussen begint het er steeds meer naar uit te zien, dat Microsoft kiest voor de harde aanpak. Die aanpak kan lukken, maar verhoogt de kansen dat er in een later stadium een wiel van de wagen vliegt. Microsoft kan niet rechtstreeks naar de aandeelhouders stappen omdat Yahoo een zogenoemde poison pill procedure heeft die in werking treedt als iemand meer dan 15 procent van de aandelen verwerft. Het bedrijf kan dus eigenlijk alleen worden overgenomen mét het akkoord van het bestuur. Het meest waarschijnlijke scenario is daarom op dit moment dat Microsoft de aandeelhouders van Yahoo uitspeelt tegen het bestuur. Microsoft kan als grootaandeelhouder bijvoorbeeld zelf personen voorstellen voor de raad van bestuur van Yahoo die de overname wél goedkeuren. De timing zit mee: Microsoft heeft tot 13 maart om een volledig nieuw bestuur voor Yahoo te nomineren. Microsoft zou die slag goed kunnen winnen. Want met elke week die verstrijkt, gaat Microsofts bod er aantrekkelijker uitzien voor beleggers. Ja, de Yahoo-top oordeelde hooghartig dat 31 dollar een aalmoes is. Maar ze zijn er de afgelopen weken met hun steeds krampachtiger ouvertures naar AOL, Google en News Corp. alleen maar in geslaagd om te bewijzen dat er écht geen betere deal te halen valt. Niét verkopen is al helemaal geen optie meer. Dat slikt de aandeelhouder nooit. Toch is Microsoft beter en misschien uiteindelijk zelfs goedkoper af door gewoon zijn bod te verhogen. Bijvoorbeeld van 31 naar 35 dollar per aandeel, zoals een aantal analisten vorige week al opperden. Is dat te veel? Tja, da s relatief. 35 dollar is bijna twee keer de koers van het aandeel op het moment dat Microsoft zijn eerste bod uitbracht, dus in die zin is het een absurd hoog bedrag. Maar dat miljard of vijf extra, dat kan Microsoft wel betalen. Als de overnamestrijd écht naar wordt en dat kan héél snel gebeuren dan dreigen allerlei andere risico s. Goede mensen zouden het bedrijf kunnen verlaten. Jerry Yang zelf zal niet te veel worden gemist (zijn terugkeer naar Yahoo vorig jaar heeft absoluut niet het verhoopte Steve Jobs effect gehad), maar het gevaar van een leegloop is reëel. Een agressieve, vijandige overname vergroot ook de kans dat regulatoren in de Verenigde Staten en Europa deze operatie blokkeren. Neelie Kroes zal van Microsoft ongetwijfeld zéér pijnlijke offers vragen. En dan bedoel ik niet dat Ballmer nog eens met haar moet gaan dineren). Dan zijn er nog de presidentsverkiezingen. Barack Obama spreekt zich de jongste weken steeds harder uit tegen de macht van grote ondernemingen. Met Obama in het Witte Huis krijgt Microsoft het moeilijker dan onder Bush. Alle reden kortom voor Microsoft om snel een deal te sluiten. nr 4 5 maart

7 Bewust omgaan met virtualisatie! SLTN, helder en innovatief in succesvolle virtualisatie oplossingen! OPLOSSINGEN PRODUCTEN DIENSTEN Virtualisatie Consolidatie Managed Services Servers Storage Netwerken Software PROFESSIONALISM INTEGRITY PASSION Managed Services Project Services Opleidingen Fin. Dienstverlening premier PARTNER sltn.nl Overheid verwacht Kyoto-doelen grotendeels met IT te realiseren Optimisme over groene IT De Nederlandse economie kan door een juiste inzet van IT over enkele jaren 5 procent besparen op het energieverbruik. Daarmee zou Nederland de hoofdmoot van zijn eigen Kyoto-besparingen kunnen realiseren. Tot die optimistische conclusie komen althans TNO, Telematica Instituut, ICTRegie en EPN in een gezamenlijke analyse. Het rapport Beknopt overzicht van de rol van ICT bij de besparing van energie is een analyse van diverse nationale en internationale publicaties over technologie en milieu. Het onderzoek een gezamenlijk initiatief van de vier kennisinstellingen - is eind vorig jaar aangezwengeld door EPN - Platform voor de Informatiesamenleving en net gepubliceerd. Volgens directeur Tom van der Maas ligt het opstellen van deze inventarisatie in het verlengde van de doelstelling van EPN, namelijk de maatschappelijke relevantie van IT op de agenda zetten. IT relevant Die relevantie is volgens Van der Maas groter dan ooit nu juist IT een energiebesparing van 5 procent zou kunnen realiseren als de juiste maatregelen genomen worden. IT biedt de mogelijkheid om zaken efficiënt te regelen, aldus Van der Maas. Wat je bijvoorbeeld ziet is dat mensen zich al meer bewust worden van hun energiegebruik wanneer ze niet jaarlijks, maar maandelijks een afrekening krijgen voor de energie die ze gebruiken. Verder is met domotica veel te besparen. Het werkt heel plezierig, gaat niet ten koste van het comfort van de burger en er is ook geen sprake van en opgeheven vingertje. Het rapport heeft een brede insteek, alle aspecten van IT en energiebesparing komen aan bod, van consumenten, bedrijven tot de industrie zelf. Zo kan de it-sector ook zelf flink energiezuiniger worden, door energiezuiniger apparatuur te introduceren. Het vervangen van harddisks door flashgeheugen is daar een voorbeeld van. Dat dit onderwerp leeft in de branche blijkt uit de zesde plaats die Green IT inneemt in de Top 10 Strategic Technologies for 2008 van Gartner. Ook processen zijn efficienter in te richten met IT. Zo zou de transportsector met IT de logistiek verder kunnen verbeteren en verschillende transportvormen combineren om de uitstoot van CO2 te verlagen. Alles bij elkaar zouden deze maatregelen Nederland dicht moeten brengen bij de 6 procent energiebesparing die is afgesproken in het verdrag van Kyoto. Het rapport is te vinden op Burgemeester Job Cohen was één van de sprekers op de Connected Urban Development conferentie die in februari plaatsvond in de Amerikaanse stad San Fransisco. Netwerkfabrikant Cisco werkt intensief samen met Amsterdam, Seoul en San Fransisco om met IT het energieverbruik te reduceren. Nog veel te doen Groene IT is in de polder nog niet bepaald een succes. Onderzoeksbureau IDC liet op zijn conferentie IDC Directions in januari zien dat bedrijven uit de Benelux het minst bereid zijn om geld te steken in duurdere, groene IT. In de Benelux is 37 procent van de organisaties daartoe bereid. In Scandinavië ligt dit percentage op 61 procent. Duurzame IT is wel degelijk het overgwegen waard, omdat investeringen snel terug te vinden zijn op de lagere elektriciteitsrekening. Op 25 juni organiseert de redactie van IT Executive voor de tweede keer de conferentie Greening the enterprise over het verduurzamen van IT. IT-producten selecteren op duurzaamheid 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% Engeland Nee, het is niet belangrijk dat leveranciers duurzaam zijn Ja, het maakt wel uit dat leveranciers duurzaam zijn 2008 IDC Frankrijk Duitsland Italië Benelux Scandinavië Bijkomende kosten duurzame oplossing 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% Engeland Frankrijk Duitsland Italië Benelux 1%- 5% 5% - 10% >10% Scandinavië Feb Innovatie in mobiliteit De webtelevisie-uitzending van Gouden Bergen op donderdag 6 maart is gewijd aan mobiliteit: meer reizen of virtueel aan de slag. Gouden Bergen zendt maandelijks een live TV-programma uit over innovatie en IT, waarbij kijkers vragen kunnen stellen aan studiogasten. Deze televisie-uitzendingen zijn een initiatief van Quadia Web TV. IT Executive is mediapartner. Als u bij een uitzending aanwezig wilt of de uitzending via internet wilt bijwonen kunt u zich aanmelden op nr 4 5 maart

8 management Interview: Roland Hameeteman zoekt de organisatievorm voor de 21-ste eeuw De revolutie, daar zitten we middenin Door Ben Kuiken Fotografie Cor Mooij CV Wie? Roland Hameeteman Geboren? 29 augustus 1959 in Oosterbeek Opleiding? HTS Weg- en waterbouwkunde Carrière? 1984 Volmac 1991 Mede-oprichter e-office Hij wilde het helemaal anders doen: geen afdelingen, geen functies, geen bazen. Dat ging goed. Tot in 2001 de it-markt als een plumpudding in elkaar zakte. De ervaring heeft Roland Hameeteman, medeoprichter van e-office, alleen maar gesterkt in zijn zoektocht naar de organisatie van de 21ste eeuw. Er zijn steeds meer mensen die het niet langer pikken. D e geest van de internethype waart door het kantoor van e-office in Houten. Hippe stoelen, een bar, loungewerkplekken, open vergaderruimtes Het is, zo legt Roland Hameeteman uit, het kantoor van de toekomst. Of beter gezegd: het kantoor van nu, de 21ste eeuw. De meeste bedrijven en kantoren leven namelijk nog in de 20ste eeuw. Met gescheiden afdelingen, hiërarchische structuren en veel nadruk op bevoegdheden en functies. Dat werkt niet meer, weet Hameeteman. Het belemmert de moderne kenniswerker in zijn functioneren, in zijn groei, en daarmee remt het de organisatie. Deze overtuiging had Hameeteman al aan het einde van de jaren tachtig, toen hij nog adjunct-directeur was bij Volmac. Ik moest toen dingen gaan roepen waar ik helemaal niet achter stond. Mensen werken zich een slag in de rondte en dan moet jij zeggen dat ze nog harder moeten werken. Gewoon, voor de aandeelhouder. Dat vind ik niks, dat wil ik niet. Heb je geprobeerd dat ter discussie te stellen? Nee, niet echt. Ik dacht, dat is zo n krachtig systeem, dat ga ik niet winnen. En ik ben er ook de persoon niet naar om zo n hele organisatie van binnenuit te veranderen. Dus besloot ik voor mezelf te gaan beginnen. Samen met Rutger Stekelenburg, die projectmanager was bij Volmac en hetzelfde gevoel had. We zaten al twee jaar lang iedere dinsdagavond bij elkaar om plannen te maken. We wilden van alles starten, in ieder geval iets gaan doen. 14 nr 4 5 maart 2008 Vanuit een soort negatieve reden? Ja, eigenlijk wel. We waren teleurgesteld hoe organisaties functioneren en met hun mensen omgaan. Misschien komt dat ook wel doordat ik toen ik een jaar of vijftien, zestien jaar was heel intensief heb geroeid. Wereldkampioenschappen, Nederlands kampioen Dan ben je met elkaar heel intensief bezig, je zit echt tegen de grens aan van overspannen zijn, want dat is topsport. Je vraag heel veel van elkaar. En als je dan succes hebt, dat is gewoon fantastisch. Maar zo gaat dat in het bedrijfsleven toch ook? Nee, dat is anders. In het bedrijfsleven is het succes niet echt iets gezamenlijks. Wat er in het bedrijfsleven gebeurt is zoiets als dat een roeiploeg als eerste over de finish komt, en dat er dan meteen een deken overheen wordt gegooid. En dan staat er aan de kant een vent, de coach, die alles naar zich toehaalt, alle eer en glorie. De waardering klopt niet. Daar kan ik heel slecht tegen. Ik begrijp ook niet dat mensen dat accepteren. Ik snap niet dat mensen accepteren om dag in dag uit mishandeld te worden. Ja, zo voel ik dat. Je zou veel meer revolutie verwachten? Oh, maar daar zitten we middenin, daar ben ik van overtuigd. Er zijn steeds meer mensen die het niet langer pikken. Kijk, ik begrijp heel goed dat mensen na de oorlog maar één ding wilden en dat was geld verdienen. Er moest gewoon brood op de plank. Klaar. En dan maakt het je niet uit in welke omgeving je dat doet, als je maar geld verdient. Maar mensen ontwikkelen zich. En op een bepaald moment is er gewoon eten, is er veiligheid. En dan wil je meer. En ik ben ervan overtuigd dat dat niet meer is in spullen, maar in kwaliteit. In uitdaging, in de ontwikkeling van mij als mens. Dus jullie begonnen in 91 met e-office, met het idee: we gaan het helemaal anders doen? Ja, eigenlijk wel. We zijn er redelijk naïef uitgestapt, uit Volmac. Gelukkig zijn we toen al vrij snel aangelopen tegen Lotus Notes. We zijn gaan praten met Lotus en ze vroegen ons of we geen partner wilden worden. Nou ja, prima. Dan hadden we in elk geval wat. Maar toen we dat spul eenmaal hadden geïnstalleerd, ontdekten we de mogelijkheden ervan. Rutger werkte in Etten-Leur en ik in Westervoort, en nu hadden we ineens een sys teem waarmee we elkaar op de hoogte konden houden. Dat was er toen nog niet, dat was een heel hip instrument. En toen we het verder gingen bestuderen, kwamen we tot de ontdekking dat je daarmee een organisatie op een heel andere manier kunt inrichten. Je kunt er op een heel eenvoudige manier informatie mee delen en je hebt dan geen last meer van mensen die zeggen: Wat moet jij met die informatie? Die informatie mag jij helemaal niet hebben. Want daar had je bij Volmac veel last van? Ja, en daar kan ik heel slecht tegen. Als mensen op basis van hun rang zeggen: Jij mag niet bij die informatie. Wie bepaalt dat? Misschien heb ik die informatie wel heel hard nodig om een bepaalde keuze te maken. Dat kun jij niet beoordelen. Als je er vanuit gaat dat de mensen die wij aannemen minstens net zo slim zijn als wij, en daar ben ik van overtuigd, wie ben ik dan om te bepalen welke informatie zij mogen zien en welke niet? Dus gooiden we alles open, alle informatie was voor iedereen beschikbaar. Er waren geen afdelingen meer, geen functieomschrijvingen, geen managers, want dat zijn alleen maar barrières. Door dit weg te laten, zeg je in feite: ik vertrouw jou. En daarmee bespaar je jezelf en elkaar heel veel energie. Want als ik jou niet vertrouw, dan gaan we allerlei controlemechanismes inbouwen, barrières opwerpen en daar word je doodmoe van. Dus laten we gewoon makkelijk doen: ik vertrouw jou, jij vertrouwt mij en we gaan netjes met elkaar om. Klaar. Dat zat eigenlijk al helemaal in dat product opgesloten, qua filosofie. Dat bleek ook waar te zijn, want ik heb later Ray Ozzie gesproken en uitgelegd hoe wij in elkaar zitten, en toen zei hij: dat is precies zoals ik het bedoeld heb en zoals ik mijn bedrijf Iris ook heb ingericht. Zonder structuur, zonder barrières, zonder functies of afdelingen, helemaal niks. Een omgeving waarin kennis en informatie vrij kan stromen. Als je wat nodig hebt, dan pak je het. Dat ging goed. Mensen wilden graag bij jullie komen werken, de opdrachten stroomden binnen. Totdat de luchtbel uit elkaar spatte. Januari Boem, ho, stop. Ineens was het afgelopen. Rutger en ik zijn nog gaan kijken of de telefooncentrale wel werkte, want we werden helemaal niet meer gebeld. Helemaal niets. En toen hadden we dus een probleem, want we hadden niet echt een organisatievorm. We hadden een heleboel mensen en zij organiseerden zich rondom de vraag van de klant. Maar als die vraag uitblijft, dan heb je gewoon niks meer. Dan heb je een hoop mensen rondlopen die zich allemaal afvragen: wat moet ik nou doen? En die heel verwachtingsvol >> nr 4 5 maart

9 management CHaRleS groenhuijsen ColUmn TO DO-LIST RONALD HAMEETEMAN Wilt u Barack, Hillary, john of mitt als baas? Uitzonderlijke resultaten tonen Het nieuwe werken promoten Ceo s de Olympische roeiploeg laten coachen Naar de Olympische Spelen in Peking Het is geen sinterklaas maar u mag van mij een wens doen: Wie zou u t liefste als baas willen: Barack, Hillary, John of Mitt? En waar is die voorkeur dan op gebaseerd? Wat zijn de belangrijkste kwaliteiten van een leidinggevende? lastig Dat Zo te BeDenken? Ik help u en geef u in alfabetische volgorde een aantal eigenschappen die voor bazen van belang kunnen zijn. 1. competentie, 2. eerlijkheid/rechtdoor-zee; 3. integriteit; 4. intelligentie; 5. luistert goed en trekt niemand voor; 6. een mooi karakter; 7. leiderschap/kracht, 8. visie voor het bedrijf. CHaotiSCH prachtmens of eenkennig RekenWonDeR? Maar nu nog even over uw vak. U gaat over geld, veel geld, dat doorgaans niet van u is. Uw baas gaat over nog meer geld dat waarschijnlijk ook niet van hem is. Heel fijn dat je een geboren leider of getalenteerde inspirator bent. Maar het is toch ook wel prettig als de baas een beetje weet hoe je al die bedragen netjes naast en onder elkaar zet. Competentie dus. Maar dat scoorde juist zo laag! En nu moet u het lijstje over uw baas er weer even bij pakken. Hoe hoog staan daarop eerlijkheid en leiderschap? En hoe hoog competentie? Waar let u op: persoonlijkheid of vaardigheden? Daar zit de kern. naar jou gaan kijken. We hadden bovendien net een consultancytak opgezet, rondom dat nieuwe werken, maar die mensen verdienden nog geen geld, die werden betaald vanuit de it-projecten. En als die dan ophouden Nou ja, toen hebben we dertien mensen moeten ontslaan. Dat was voor mij alsof ik een arm moest afsnijden, zo n pijn deed dat. IK SNAP NIET DAT MENSEN ACCEPTEREN DAG IN DAG UIT MISHANDELD TE WORDEN Omdat je dat nou juist niet wilde? Precies. We waren allemaal familie, allemaal gelijk. En dan ben je net zo n asshole als de rest. Maar ja, we moesten wel, anders was het hele bedrijf misschien failliet gegaan. Dat was een hele moeilijke tijd. We hadden geen idee waar het geld bleef, we hadden geen idee waar de kosten zaten, dat soort informatie hadden we allemaal niet. Dus we konden ook niet sturen. En we hadden een bak met mensen die zich onveilig begonnen te voelen. Mensen willen veiligheid, zo blijkt. Een hele kleine groep haalt die veiligheid uit zichzelf, maar de meesten moet je dat echt bieden. Maar honderd mensen is teveel. Dus zijn we teams gaan maken. Dat gaf veel weerstand, want iedereen had iets tegen structuren. En wij gingen structuren invoeren. Je moest praten als Brugman? Ja, maar ze snapten het ook wel, want de markt was gewoon heel slecht. En uiteindelijk hebben we met heel veel energie een aantal processen kunnen ontwikkelen die ons nu heel erg helpen. Want dat is voor mij wel een belangrijke les geweest: je kunt niet groeien naar een 21ste-eeuws bedrijf zonder de 20ste-eeuwse dingen op hun plek te hebben. Eerst moeten je processen op orde zijn voordat je het creatieve stuk, dat mensstuk er bovenop kunt zetten. Alleen moet je niet in die andere valkuil trappen, namelijk dat je vervolgens gaat denken vanuit dat proces. Er komen allemaal cijfertjes uit dat proces rollen en mensen vinden dat lekker. Lekker concreet. En voordat je het weet ben je alleen nog maar bezig met dat soort dingen, met cijfertjes en resultaten. Dus waar we nu mee bezig zijn, maar dat is allemaal nog heel erg in ontwikkeling, is dat we twee assen definiëren, aan de ene kant de waarden, de cultuur, en aan de andere kant het resultaat, en dat we daarop gaan sturen. Dus hoe kunnen we door een betere cultuur neer te zetten een nog beter resultaat behalen? Dat is de volgende uitdaging. Dat is een lastige, maar ik ben ervan overtuigd dat het kan. Ik kan nog wel even doorgaan maar dit zijn acht trekjes van bazen waarvan je denkt: die zouden ze wel moeten hebben. Toch? Hoe ik aan dat lijstje kom? Uit een enquête die Amerikanen kregen over hun nieuwe president. Waar letten ze op als ze een keus maken voor de ene of andere kandidaat? onthullende ZelFteSt Ik begin erover omdat de uitkomst zo opvallend is. Guess what. Met stip op 1 staat bij de Amerikanen eerlijkheid, als tweede leiderschap. Dan heel lang niks en dan pas competentie en daar weer ver onder het vermogen om goed naar anderen te luisteren. Onthullend is dat de nieuwe president vooral op persoonlijke kwaliteiten wordt beoordeeld. Niet of hij of zij reuze ervaren is of bovenmodaal intelligent. Nee, het karakter van de leider staat centraal en het vertrouwen dat de Amerikaanse kiezers in hem/haar hebben. Even vertaald naar uw baas: Competentie en vakkennis zijn ondergeschikt. Als hij/zij maar een prachtig karakter heeft! Weg dus met al die peperdure managementcursussen. Een beginnersclubje Ken-Uzelf is genoeg. Een leider wordt als leider geboren. Eerlijkheid kun je niet leren. Dat wisten we natuurlijk al lang (ook zonder een serie van vijfdaagse-managementcursussen-inhet-bos van 7000 per stuk - zonder btw) maar het is nu weer klip-en-klaar aangetoond: Je hebt t, of je hebt t niet. Wie eerlijk in de spiegel durft te kijken, weet de uitkomst van deze meedogenloze zelftest. DAT WISTEN WE NATUURLIJK AL LANG: JE HEBT T, OF JE HEBT T NIET. Is uw baas een charismatisch prachtmens dat niet kan rekenen? Of een eenkennig rekenwonder met de sociale vaardigheden van roestige sloophamer? Uw baas weet het antwoord al. En u ook. Niet dan? PS. Dit was de voorkeur van de Amerikanen voor een nieuwe president met tussen haakjes de percentages: 1. honesty/straightforward (33), 2. leadership/strength (16), 3. competent/capable (10), 4. integrity (10), 5. listen to and represent de people and not special interests (9), 6. intelligence (5), 7. good moral character/family values (5), 8. vision for the country (5). (Ik heb de optie put US first er tussenuit gehaald. Dat scoorde 8 procent.) Charles Groenhuijsen 16 nr 4 5 maart 2008 nr 4 5 maart

10 KIES HYBRIDE WEBVIDEO Online video kan een krachtig communicatiemiddel zijn. Maar houd wel rekening met de sterke en zwakke kanten van de belangrijkste formats (QuickTime, Real Video, Windows Media en Flash). De bottom-line: ga flexibel om met formats en kies voor een hybride aanpak. Zoals Viewpoint, aanbieder van videoadvertenties, zegt: Use pre-roll, use in-page, use transitional, use it all. Het idee is dat élke internetgebruiker je videofilmpje kan afspelen. Bron: Advertising Age BALANS IS EEN ILLUSIE Jarenlang hebben we te horen gekregen: als je geen goede balans vindt tussen je werk- en privéleven, dan ben je een loser. Langzaamaan slaat de stemming nu om: balans tussen werk en privé is een illusie. Een onhaalbare eis waar een mens alleen maar gefrustreerd door raakt en van in de stress schiet. Je kunt nu eenmaal niet én twee kinderen opvoeden én je vrienden vaak zien én naar het museum én drie keer per week naar de sportschool gaan én grandioos carrière maken. Het concept werk/leven-balans zélf is onevenwichtig: het impliceert een schijntegenstelling tussen werk en leven. Wie werkt leeft niet? En wie leeft werkt niet? Bron: Wirtschaftswoche DE BESTE NETWERKEN Bij netwerken is het idee: als je maar een goed netwerkplatform bouwt, stromen de mensen vanzelf toe. De essentie is echter de vraag welke functie(s) welk werk je netwerk gaat vervullen. Daar moet van tevoren goed over worden nagedacht, want het is bepalend voor de netwerkdeelnemers die je zoekt, de technologie enzovoort. De effectiefste netwerken zijn werknetten. Bron: Harvard Business Review De prettige klant Hoe zorg je als it-manager voor een goede relatie met je leveranciers? Het heeft allerlei voordelen als je leveranciers vinden dat het prettig zakendoen met je is. Klanten die veel of vaak afnemen, hebben natuurlijk een streepje voor bij leveranciers. Maar er is meer dan volume. John Quelch (Harvard) vertaalde eigenschappen die leveranciers bijzonder appreciëren in klanten, naar adviezen. Wees veeleisend. Geef leveranciers/verkopers te kennen dat je krijg je zin! Als manager ben je effectiever als je je ideeën of beslissingen erdoor krijgt mits die goed zijn andere opties hebt en elders ook offertes vraagt. Vraag om referenties en onderhandel stevig, zonder te overdrijven. Wees daarnaast altijd respectvol: behandel leveranciers als professionals; vraag hun mening en wees niet arrogant. Wees bovendien betrouwbaar. Doe wat je zegt dat je zult doen. Betaal op tijd. Wees niet krentenkakkerig. En vraag geen gratis diensten die geen deel uitmaken van de Het is fijn om de baas te zijn. Het is nog fijner om je zin te krijgen. maar hoe doe je dat? oorspronkelijke deal. Wees ook verrassend. Beloon het extra als een klus goed is uitgevoerd. Betaal iets meer dan de contractprijs of beloof dat je een leverancier aanbeveelt bij een kennis of vriend als de kosten voor hem duidelijk wat hoger uitpakken dan voorzien. En wees tot slot plezierig in de omgang: wees vriendelijk en behandel verkopers als gelijken. Bron: HBS Working Knowledge natuurlijk. Hoe zorg je ervoor dat je je zin krijgt? Tips van het Britse hr-bureau The Mind Gym: Houd je tegenstanders dicht bij je. Laat anderen eerst aan het woord. Dat geeft inzicht in wat echt belangrijk voor ze is. En ze luisteren dan beter als jij aan de beurt bent. Graaf diep. Stel vragen om erachter te komen wat je gesprekspartners drijft (bijvoorbeeld of ze geïnspireerd willen worden of onweerlegbare feiten willen hebben) en haak daarop in. Betrek je gesprekspartners erbij. Maak duidelijk wat voor voordelen je voorstel voor hen heeft. Kies je woorden zorgvuldig. Druk je voorstel er niet door (dat leidt alleen maar tot verzet). Vleien helpt - maar overdrijf niet. Als mensen je gunstig gezind zijn, zijn ze makkelijker te overtuigen. Stuur mensen subtiel naar de gewenste conclusie. Ze stemmen het snelst met iets in als ze de indruk hebben dat ze het zélf hebben bedacht. Onderbouw je standpunt met feiten en ga in op de voor- en nadelen. Bedenk vooraf oplossingen voor mogelijke tegenwerpingen. Focus op zaken die je makkelijk kunt aanpassen zonder dat dit ten koste gaat van je einddoel. Wees voorbereid op compromissen. Presenteer je voorstel als een eerste idee dat gezamenlijk moet worden uitgewerkt. Gezamenlijke oplossingen maken de meeste kans op een positieve einduitkomst voor iedereen. Bron: Management Today Ook bedrijven kunnen in midlifecrisis komen eeuwig jong blijven Bedrijven kunnen net als mensen in een soort midlifecrisis terechtkomen. Zo n crisis is te voorkomen door een juiste mix te houden in je opportunity s-portfolio. Net als mensen doorlopen bedrijven levensfasen, wordt wel gezegd. Elk bedrijf begint jong, fris en innovatief, vol levenslust, elan en durf. Daarna wordt het langzaam volwassen. En trager. De blik keert zich naar binnen. De onderneming verstart, raakt haar humor en creativiteit kwijt, gaat zich oud voelen en komt in een midlifecrisis terecht. Moet je dat net als veel veertigers maar accepteren als iets wat nu eenmaal bij het GEBREK AAN DOOR- STROMING FRUSTREERT NIEUWE INITIATIEVEN leven hoort en de periode zo goed en kwaad als het gaat zien te doorstaan? Helemaal niet, vinden Donald Sull en Dominic Houlder (London Business School). Bedrijven zijn in dit opzicht niet te vergelijken met mensen. Zelfs de grootste organisaties kunnen iets wat mensen nooit zullen kunnen: eeuwig jong blijven. Sull en Houlder hanteren twee uitgangspunten. Ten eerste: het zijn niet bedrijven maar opportunity s die zich door levenscycli bewegen. Daarbij is opportunity gedefinieerd als een bepaalde combinatie van resources die waarde creëren door een behoefte in de markt te vervullen. Bedrijven beheren opportunity-portfolio s, waarin zich kansrijke initiatieven bevinden die in verschillende levensstadia verkeren. Ten tweede: er zijn geen volwassen bedrijven er zijn alleen maar volwassen portfolio s. Bedrijven kunnen niet in een midlifecrisis raken. Portfolio s wel. VieR levensstadia Niet bedrijven maar opportunity s doorlopen dus een levenscyclus. Sull en Houlder onderscheiden daarbij vier levensstadia: - experiment: een ondernemer of manager ontdekt een opportunity (een gat in de markt en een nieuwe aanpak/werkwijze om dat gat te vullen); - schaal: het bestaansrecht van de opportunity is aangetoond en het businessmodel heeft zich gestabiliseerd, de opportunity wordt adolescent en probeert schaalgrootte te realiseren; - volwassenheid: het initiatief vecht met bekende rivalen om marktaandeel in een duidelijk afgebakende markt; - verval: dit treedt bijvoorbeeld in doordat er lagekostenconcurrenten toetreden, doordat klantenvoorkeuren verschuiven of doordat er substituutproducten worden geïntroduceerd. De fase van de levenscyclus waarin opportunity s verkeren, bepaalt welke specifieke managementaanpak vereist is in termen van bijvoorbeeld de benodigde mensen en te gebruiken prestatiemaatstaven. Zo kunnen opportunity s in de experimentfase het best worden gemanaged door wetenschappers, uitvinders en opportunisten. Maar in de volwassen levensfase heb je juist actieve beheerders nodig, die er goed in zijn om bedreigingen voor de core te ontdekken en neutraliseren. De eeuwige jeugd van een bedrijf begint met het in kaart brengen van de opportunity-portfolio. Zijn de resources in balans? Leveren de volwassen initiatieven voldoende op om de lopende experimenteer- en schaalactiviteiten te financieren? Lopen er voldoende - of te weinig of te veel - experimenten? Zijn er kernactiviteiten die in de vervalfase raken? Eeuwig jong blijf je door de juiste mix en balans van opportunity s in je portfolio te houden. Bron: MIT Sloan Management Review Veelgemaakte FoUten Uit onvoldoende of niet-succesvolle opportunity s wordt niet (of te laat) de stekker getrokken. Als een opportunity geen schaal weet te bereiken, wordt hij beëindigd en zo snel mogelijk vergeten. Soms wordt dan het kind met het badwater weggegooid. Mislukte initiatieven kunnen een bron zijn van belangrijke informatie, marktinzichten en resources. Dus: red de waardevolle stukjes van niet-succesvolle projecten, zodat je ze kunt hergebruiken in nieuwe of bestaande initiatieven/businesses. Het bedrijf beperkt zich tot relatief risicoloze projecten op vertrouwde gebieden. Nieuwe, onbekende gebieden met onzekere uitkomsten worden vermeden. Het bedrijf heeft te veel opportunity s in de experimenteer- en/of schaalfase lopen, waardoor de projecten te weinig resources toegewezen kunnen krijgen om echt succesvol te worden. De managementstijl wordt niet aangepast aan het stadium waarin een initiatief verkeert. Een one size fits all-aanpak werkt niet. Er is onvoldoende doorstroming in de top van het bedrijf. De opportunity-portfolio wordt daardoor onvoldoende vernieuwd. Executive-veteranen zitten te lang in hun machtspositie, houden te lang vast aan waar zij ooit succesvol mee waren en versperren de weg omhoog voor jong talent en nieuwe initiatieven. 18 nr 4 5 maart 2008 nr 4 5 maart

11 management GEHEIM VAN SUCCES: GEEN VISIE Barry Diller is de man die ooit de tv-film van de week bedacht, baas was van Paramount Pictures en in een markt die werd gedomineerd door drie grote networks een vierde broadcastnetwork opzette. Tegenwoordig beheert hij als chairman van het zeer succesvolle IAC/ InteractiveCorp een scala van websites, van Hotels.com en Expedia (reizen) tot Ask.com en Match.com (dating). Diller wordt gezien als een briljante visionair. Hijzelf zegt juist geen enkele visie te hebben: We zijn alleen maar opportunistisch. Wat is volgens hem The Next Big Thing op internet? Diller: Geen flauw idee. Bron: Forbes VIA-VIA-WERKNEMER BETER Het inschakelen van je eigen werknemers bij werving is zeer succesvol. Want nieuwe werknemers die via via het bedrijf binnenkomen, presteren beter dan collega s die langs de geijkte weg hun entree maakten. De eigen werknemers weten nu eenmaal goed welke kandidaten geschikt zijn voor het werk en wie past bij de organisatiecultuur. Een nadeel van deze manier van recruiteren is weer wel dat er een gebrek aan diversiteit kan ontstaan: soort zoekt soort. Als via-via-werven wordt ingezet, moet het onderdeel zijn van een omvattender recruitmentplan. Bron: Financial Times WAT MEDEWERKERS WILLEN Mannen willen vooral aandacht van hun manager. Vrouwen vooral betrokkenheid, duidelijkheid en bereikbaarheid. Dat blijkt uit onderzoek van Tempo Team. Werknemers geven aan dat zij naarmate zij ouder worden, minder goed voor hulp terechtkunnen bij hun leidinggevende. Terwijl oudere werknemers juist meer hulp nodig hebben. gelukkig uitbesteden Het is bij het uitbesteden van bedrijfsprocessen essentieel om de juiste contractuele relatie aan te gaan. Veel business process outsourcing -initiatieven (bpo) hebben teleurstellende resultaten of mislukken zelfs faliekant. Hoe komt dat? Uit onderzoek aan de University of Texas blijkt dat de contractueel vastgelegde relatie tussen het uitbestedende bedrijf en de bpo-leverancier cruciaal is. Wat in een specifiek geval de beste contractuele relatie is, hangt af van de aard van het uit te besteden proces. Op zich kan élk proces in handen van externe partijen worden gelegd, zolang maar de juiste bpo-relatie wordt aangegaan. Het uit te besteden proces moet op drie dimensies worden beoordeeld: - Complexiteit. In hoeverre moeten de procesuitvoerders specifieke methodes of procedures leren om hun werk te doen? En in hoeverre ontbreekt het hun aan onmiddellijke, beproefde oplossingen voor procesproblemen? - Onafhankelijkheid. In hoeverre kan het proces worden veranderd zonder consequenties machtspolitiek op de werkvloer In allerlei organisaties is onder de oppervlakte een strijd om de macht gaande. Hoe speel je het spel mee? Aan machtsstrijd ontkomt zelfs de meest vredelievende organisatie niet. Meestal gebeurt het achter de schermen, met wisselende coalities en op basis van nooit helemaal te doorgronden spelregels. Als je weet hoe het werkt, wordt je leven in een organisatie misschien makkelijker. En succesvoller. Dit zijn de cynische regels van het machtsspel: voor andere processen in de organisatie? - Strategisch belang. In hoeverre biedt het proces concurrentievoordeel? De scores op deze dimensies bepalen welk type outsourcingrelatie het geschiktst is. Neem uitbesteding van weinig complexe, sterk onafhankelijke en strategisch gezien relatief onbelangrijke processen. Daarbij past een contract met een gespecialiseerde topleverancier, waarbij een bepaalde afstand wordt gehouden. Het uitbestedende bedrijf is dan in operationeel opzicht weinig betrokken bij het beheer van het uitbestede proces. Maar als het gaat om uitbesteding van een zeer complex, weinig onafhankelijk en in strategisch opzicht belangrijk proces, moet het uitbestedende bedrijf een samenwerkingsverband aangaan met de BPOleverancier. Er is dan sprake van gezamenlijk eigendom van het proces, van zeer intensieve informatie-uitwisseling en van veel nadruk op coördinatietaken. Bron: MIT Sloan Management Review - Dominant en zelfbewust optreden; - Distantie creëren, - Allianties en samenwerkingsverbanden sluiten - maar ook weer verbreken als dat beter is: geen prestatie zonder tegenprestatie, afhankelijkheid creëren, vaag blijven bij het doen van toezeggingen, vrienden zoeken die van nut kunnen zijn; - Controle krijgen: over informatie, deadlines, de agenda; - Camoufleren en misleiden: doe je dommer en minder sluw voor dan je bent, blijf onberekenbaar, verhul je ware doelstellingen, laat je nooit op inhoudelijke posities vastpinnen, maak niet te vroeg duidelijk wat je volgende stap is. Bron: Managermagazin Veel medewerkers krijgen te weinig begeleiding De baas spelen is ok! Veel organisaties lopen grote schade op doordat hun managers te weinig managen. Boodschap: het is oké om de baas te zijn! Er wordt heel wat gekankerd op wat velen als de vloek van de moderne tijd zien: management. Volgens managementdenker Bruce Tulgan (RainmakerThinking) is het grote probleem echter juist undermanagement. Schrikbarend veel medewerkers krijgen veel te weinig dagelijkse begeleiding, regie, feedback en support van hun directe supervisors. Het is een ware epidemie. mister nice guy Veel managers doen te weinig wat ze geacht worden te doen: mensen managen. Dat komt doordat allerlei mythen - lees: misverstanden - over management de ronde doen. Zoals de empowerment - KUNNEN MANAGEN IS GEEN GENETISCH BEPAALDE KWALITEIT mythe: je moet mensen machtiging bieden door ze met rust te laten en zichzelf te laten managen. De realiteit is dat bijna iedereen beter presteert als hij begeleiding, regie en support krijgt van iemand met meer ervaring. Echte machtiging houdt in dat je het (beperkte) terrein afbakent waarop iemand macht heeft. Daarbuiten manage je hem gewoon. Of neem de rechtvaardigheidsmythe: je moet iedereen hetzelfde behandelen. Wat écht rechtvaardig is, is dat je voor de een wat meer doet en voor de ander wat minder, al naar gelang hun productiviteit en prestaties. Iedereen hetzelfde behandelen werkt alleen maar demotiverend. Ook de mister nice guy-mythe (sterke managers zijn altijd hufters, het is beter om een nice guy te zijn) leidt tot misverstanden. Te veel managers willen vriendjes met hun mensen zijn, elkaar op de schouder slaan en samen lol hebben. Maar vriendschap is wat anders dan supervisie. Echte nice guys doen alles wat nodig is om medewerkers optimaal te laten presteren. Ook als ze zich daarmee niet populair maken. prioriteit aan BegeleiDing Door de mythe dat je afstand moet houden om confrontaties met medewerkers te vermijden, denken veel managers dat conflict en moeilijke gesprekken een teken zijn van mislukking. Als je iemand stevig aanpakt, zou dat een verkapte manier zijn om te dreigen met ontslag. Onzin natuurlijk. De ironie is dat juist zwakke managers situaties creëren waarin moeilijke gesprekken op den duur onvermijdelijk zijn. Sterke managers laten minder vaak moeilijke situaties ontstaan en voeren dus minder vaak moeilijke gesprekken. Dan is er de mythe van de geboren leider, die ertoe leidt dat sommige managers denken dat ze gewoon niet goed zijn in managen. Kunnen managen is echter geen genetisch bepaalde kwaliteit. Goede managers zijn gewoon mensen die zich hebben bekwaamd in bepaalde vaktechnieken en daardoor goed zijn geworden. Ook de te-weinig-tijdmythe - er is niet genoeg tijd om mensen te managen - moet naar het rijk der fabelen worden verwezen. De realiteit is dat niemand nog genoeg tijd heeft voor wat dan ook. Alles is een kwestie van prioriteit. Geef prioriteit aan echte begeleiding, regie en supervisie van mensen: voor elk uur dat je daaraan besteedt, krijg je veel productieve werkuren terug. Bron: Business Strategy Review BaCk to BaSiCS 1. Maak het tot een gewoonte om elke dag te managen. 2. Praat met elke individuele medewerker en richt je op de specifieke persoon. 3. Maak serieus werk van verantwoordelijkheid, door mensen van tevoren duidelijk te maken dat ze zich moeten verantwoorden voor wat ze doen, door te zorgen voor een rechtvaardig proces waarin nauwkeurig wordt bijgehouden wat ze doen en door aan hun gedrag echte consequenties te koppelen. 4. Vertel mensen wat ze moeten doen en hoe ze het moeten doen. 5. Volg de prestaties in alle fasen. 6. Los kleine problemen op voordat het grote problemen worden. 7. Doe meer voor sommige mensen en minder voor anderen - al naar gelang de regie en support die ze nodig hebben om het beste uit zichzelf te halen en aan het bedrijf te geven. 20 nr 4 5 maart 2008 nr 4 5 maart

12 management ColUmn georges ataya LEVE DE HACKER Bedrijven moeten ophouden de hackersgemeenschap te bestrijden, zegt Yannick Chatelain (Grenoble Ecole de Management) in zijn proefschrift Management of innovation: the Internet and deviance. Ze moeten zich juist in hun businessmodel en interne management laten inspireren door de non-conformistische hackers. Want hackers beschikken over een geweldig vermogen om samen te werken en te innoveren, gepassioneerd en met een open mind. Cultivez l esprit pirate, is Chatelains advies. Bron: L Expansion MS IS WATCHING YOU Microsoft diende in Amerika een patentaanvraag in voor een systeem waarmee leidinggevenden informatie op hun computer binnenkrijgen over de werkstress van werknemers. Daarbij worden hartslag, hersensignalen, beweging, gezichtsuitdrukking en bloeddruk gemeten via draadloze sensoren. Technologie waarmee personeel continu kan worden geobserveerd, komt tot nu alleen voor in de wereld van piloten, astronauten en brandweermannen. Bron: Times.com ZES TYPEN BAZEN Geen werkrelatie is belangrijker dan de relatie met je baas. Die relatie bepaalt de kwaliteit van je werkleven voor een groot deel. Maar het managen van je baas is geen sinecure. Alles hangt af van wat voor soort manager je chef is. Ze komen in zes typen: de micromanager, de absentee superstar, de manager-upper, de toxic shit, de out-of-his-depth manager en de saint. Het laatste type de ideale baas is natuurlijk het zeldzaamst. Zoals Goethe al zei: tegen stupiditeit vechten zelfs de goden tevergeefs. Bron: Management Today China blijft verrassen De toekomst van economische grootmacht China is anders dan menigeen denkt. Zo wordt wie je kent minder belangrijk dan wat je weet of kunt. oorzaak productfouten De oorzaak van fouten in complexe apparaten, van kopieerapparaten en mobieltjes tot medische systemen, is vaak dat ontwikkelaars wereldwijd niet goed genoeg samenwerken. Onderzoekers Jef Jacobs en Jan van Moll (TU Eindhoven) mochten onder strikte geheimhouding een kijkje nemen in de keuken van achttien multinationals. Uit hun studie blijkt dat 60 procent van de productfouten wordt veroorzaakt door slechte samenwerking. De helft daarvan is relatief eenvoudig te voorkomen. De hightechindustrie kan vele miljoenen besparen door meer rekening te houden met cultuur- en tijdsverschillen, taalproblemen en het onderlinge wantrouwen tussen techneuten. Multinationals ontwikkelen technische producten allang niet meer in één fabriekshal maar besteden werk uit aan Is China in 2030 s werelds grootste economie? Of zal China s groei al snel vastlopen door sociale, politieke en milieuproblemen? Deze tegenstelling is hoe dan ook te zwart/wit. Er zijn minstens vijf verrassingen in China s toekomst. Verrassingen die ervoor gaan zorgen dat de culturele, politieke, sociale en economische evolutie van het land anders zal uitpakken dan nu nog algemeen wordt verwacht. Ten eerste is China méér dan lagekostenproductie alleen. Nu al zijn er heel wat Chinese bedrijven die wereldwijd kunnen meeconcurreren op product- en servicedifferentiatie. Op kwaliteit dus. Ten tweede is China van oudsher gericht op onverschrokken experimenten en intensieve R&D. Het is daarmee een vruchtbare voedingsbodem voor originele en innovatieve producten, en het traditionele beeld van het Chinese bedrijfsleven als meester in imitatie behoeft bijstelling. Ten derde: China is er zeer goed in om executives uit de hele wereld aan te trekken, wat de competentie van Chinese ondernemingen op een steeds hoger niveau brengt. Ten vierde: het guanximodel wordt minder dominant. De traditionele guanxi waarop de Chinese economie vroeger gebaseerd was vergelijkbaar met de Japanse keiretsu leunden zwaar op persoonlijke connecties en gunsten, vriendjespolitiek en etnische achtergrond. Het opent vaak nog steeds deuren als je bijvoorbeeld de neef van een lokale communistische-partijbons kent. Maar de trend gaat richting hoogwaardig management, zakelijkheid en transparante bestuursstructuren: wie je kent wordt minder belangrijk; het gaat erom wat je weet of kunt. De vijfde verrassing is de internationale ambitie van het land. China investeert substantieel buiten de eigen grenzen: in de VS en EU-landen maar vooral in Azië, het Midden-Oosten, Latijns-Amerika en Afrika. China heeft daarbij drie hoofddoelen: de toevoer van olie en grondstoffen veiligstellen, tot nieuwe markten toetreden (vaak door lokale merken en distributienetwerken te kopen) en beschikking krijgen over nieuwe vaardigheden en (in formatie)technologische competenties. Bron: Strategy+business productontwikkelaars over de hele wereld. De Europese, Aziatische of Amerikaanse teams werken ondanks internet en teleconferenties gebrekkig samen, waardoor producten vaak de kwaliteitsnorm niet halen. Jacobs: De haperende samenwerking is geen onwil maar is eerder te wijten aan de historische groei van multinationals. Ze zijn gewend geraakt aan een bepaalde manier van werken. Bron: BusinessWeek Wat voor leider ben jij? je handelingslogica bepaalt wat voor soort leider je bent. Wat leiders onderscheidt, is niet zozeer hun persoonlijkheid of managementstijl, maar hun action logic: de manier waarop ze hun omgeving interpreteren en waarop ze reageren als hun macht of veiligheid wordt bedreigd. Op basis van deze handelingslogica van managers onderscheiden David Rooke (Harthill Consulting) en William Torbert (Boston College) zeven manieren van leiden. Van het minst naar het meest productief, complex en verfijnd zijn dat: 1. De opportunist: is egocentrisch, wantrouwend en manipulatief. Het doel heiligt alle middelen. Is hooguit effectief in noodsituaties. 2. De diplomaat: vermijdt openlijk conflict, wil bij de groep horen, houdt zich aan de groepsnormen, ligt zelden dwars. 3. De expert: leidt op basis van logica en expertise. Streeft rationele efficiëntie na. 4. De realiseerder: bereikt strategische doelen via teams, weet goed te jongleren met managementverplichtingen en markteisen. Is actie- en doelgericht. 5. De individualist: verweeft met elkaar wedijverende persoonlijke en zakelijke handelingslogica s. Creëert unieke structuren om kloven tussen strategie en prestaties te overbruggen. 6. De strateeg: brengt organisationele en persoonlijke transformaties voort. Is vooral effectief als leider van transformaties. 7. De alchemist: brengt sociale transformaties voort, integreert materiële, spirituele en maatschappelijke verandering. Is goed in het leiden van maatschappijbrede transformaties. De meest voorkomende types zijn de expert (38 procent van de managers) en de realiseerder (30 procent); de minst voorkomende de opportunist (5 procent), de strateeg (4 procent) en de alchemist (1 procent). Bron: Harvard Business Review effectiever consultants inzetten De Britse branchevereniging management Consultancies association heeft onderzocht hoe cliënten de meeste waarde uit hun it- en managementconsultants halen. Regels voor het vruchtbaar inzetten van consultants: - Creëer helderheid: ontwikkel een duidelijke businesscase voor het project voordat je een adviseur inhuurt. - Geef consultants alle informatie die ze nodig hebben om de klus te klaren. Heb een open oor voor de adviseur (zoals de adviseur een open oor moet hebben voor de cliënt). - Zorg voor buy-in bij personeel op alle niveaus, dus niet alleen bij beslissers, en zorg voor goede communicatie naar alle stakeholders. - Werk in partnership met de consultant. - Verwacht van de consultant flexibiliteit, aanpassingsvermogen en een frisse aanpak in plaats van standaardoplossingen. - De betrokkenen moeten het gevoel hebben dat niet alleen de organisatie als geheel maar ook zijzelf rechtstreeks profiteren van het project. Bron: Management Today jérôme kerviel En toen was er Jérôme Kerviel die de Franse bank Société Gé nérale bijna 5 miljard dollar lichter maakte. Ondanks de strenge reglementen en de uitgebreide controlemechanismen die de bankwereld kenmerken. Zoals de backoffice die op regelmatige basis de financiële transacties van de handelaren controleert, en nog wel via het principe van de vier ogen. Toegegeven, het is geen taak met veel prestige in de bankhiërarchie. Maar wel één waarvoor veel meer mensen en technologie worden ingezet dan voor de taken van de trading room. Dan is er het middle office dat zich be zighoudt met risicobeheer: van kredietrisico s, marktrisico s tot operationele risi co s. En dan altijd zijn er nog de interne audits: controles op domeinen die risico s inhouden, waar processen worden gehanteerd die voor verbeteringen vatbaar zijn of waar werkmethodes worden ge hanteerd die weinig respect tonen voor de gevestigde procedures en methodes. Last but not least kent de banksector ook nog externe audits. Maar toen was er Jérôme Kerviel die alle controlemechanismen wist te omzeilen. Om bepaalde transacties te kunnen uitvoeren, maak te hij gebruik van meerdere toegangs codes en wachtwoorden van collega s. Hij wist ook op welke datum audits zouden plaatsvinden, en op welke manier dat zou gebeuren. Hij creëerde fictieve transacties om de echte, riskante transacties te compenseren. Toch bleef dat niet helemaal verborgen. Al in november 2007 sloeg Eurex - de grootste derivativesmarkt in Europa - alarm omdat Société Générale ineens wel erg grote posities had ingenomen. Kortom: er zijn nogal wat la gen van controle boven elkaar. Maar toch kon Jérôme toeslaan. Omdat diverse mensen onverwacht gedrag vertoonden. De menselijke factor als zwakste schakel: collega s die hun toegangscodes en controlekalender delen; het verlangen naar succes, waardoor men bereid is limieten te over schrijden; de neiging om controles te zien als een rem op de creativiteit; managers die niet beseffen dat het mogelijk is om fictieve transacties te creëren. Bij Société Gé nérale vulden de diverse niveaus van controle elkaar niet aan; ze stonden los van elkaar. De beste voorstellen tot verbetering kwamen daardoor niet in de audit-rapporten. Bij pure it-beveiliging worden wel eens hackers ingehuurd om de afscherming te testen. Misschien moeten naar analogie daarvan ook banken handelaren vrijstellen om na te gaan wat er kán mislopen als je echt je best doet. Maar dat zal weinig prestige hebben. Een baantje voor Jérôme misschien? Georges Ataya is hoogleraar aan de Solvay Business School en vicepresident van het IT Governance Institute 22 nr 4 5 maart 2008 nr 4 5 maart

13 Webgebaseerde applicaties kunnen strategische voorsprong leveren Greening the enterprise Voor welke besparing gaat u? Kiest u, als it- of businessmanager, voor het milieu of toch voor een signi cante besparing op de bedrijfskosten? Natuurlijk voor beide, al is een besparing van 30% op de energielasten binnen uw organisatie sneller meetbaar. IT consumeert een steeds groter aandeel van het totale energieverbruik van organisaties. Green IT zal daarom de komende jaren een steeds belangrijkere factor worden bij het nemen van investeringsbeslissingen. De tweede editie van de conferentie Greening The Enterprise laat zien dat de IT-industrie zelf al opvallend veel heeft ontwikkeld om zowel het energieverbruik als de milieubelasting drastisch te verminderen. Wat voor baanbrekende ict-technologieën zitten er aan te komen? Praktijkcases over ingrijpende duurzaamheidstrajecten binnen organisaties passeren daarnaast de revue. Dit thema mag geen it-manager laten lopen. Noteer nu alvast in uw agenda: Greening the Enterprise juni 2008 MediaPlaza, Utrecht Binnenkort presenteren wij het complete programma op Platinumsponsors: Goldsponsors: 25 juni 2008 MediaPlaza Utrecht Unieke conferentie over energie besparen en duurzaamheid Flexibiliteit tegen lage kosten De mogelijkheden van webgebaseerde kantoorsoftware zijn nog beperkt. Maar toch kunnen de strategische voordelen al enorm zijn. Althans, dat betogen Rodrigo Fontecilla en Steve Wardell van adviesbureau Booz Allen Hamilton. G eklaag over de nadelen van client/server-netwerken gaan terug tot de jaren tachtig. It-managers zagen met lede ogen de eilandautomatisering met personal computers om zich heen grijpen. Veel is er veranderd en verbeterd sinds medio jaren negentig maar nog altijd zijn dikke bureaucomputers relatief duur in gebruik. Tekstverwerkers, spreadsheets, presentatiesoftware, enzovoort, die voor kenniswerkers onontbeerlijk zijn, vergen steeds krachtiger clients en bij elke upgrade training van medewerkers. Netwerk- en applicatieservers zijn duur en complex in onderhoud. Voor it-managers is de thin-client-omgeving, dan ook al een decennium een natte droom: programmatuur op liefst externe gehuisveste servers en onderhoudsloze dunne werkstations. Maar tussen droom en praktijk bleek een wereld van praktisch bezwaren te liggen. Niettemin komt het walhalla van netwerkcentrische computing dichterbij nu bandbreedte overal beschikbaar is en het aantal en de kwaliteit van webgebaseerde applicaties dagelijks toeneemt. En dan hebben we niet alleen over applicaties van het type Salesforce, maar ook alledaagse desktoptoepassingen. Miljoenen besparen Webgebaseerde kantoorapplicaties als Zoho, ThinkFree Office en Google Aps zijn vaak uitgeklede versies van zwaardere applicaties, die ontwikkelaars hopen te verkopen door online ter kennismaking gratis light-versies aan te bieden. De vrij rudimentaire vorm ervan heeft z n nadelen. Geavanceerde functies ontbreken, veel applicaties kunnen geen grote bestanden aan en zijn er nauwelijks mogelijkheden om de applicaties aan eigen voorkeuren aan te passen. Toch zijn de strategische voordelen van webgebaseerde applicaties groot, in deze tijd van sterk toegenomen mobiliteit en wereldwijd opererende organisaties. Allereerst zijn er de lage kosten. Je hoeft niet meer voor iedere client een volledig Microsoft Office-pakket aan te schaffen, (de kosten van) onderhoud en upgrading zijn voor rekening van de provider. De computers waarop ze draaien kunnen veel eenvoudiger en dus goedkoper zijn dan de huidige clients. Data wordt opgeslagen in de datacenters van de provider, en je hoeft niet meer continu back-ups van harde schijven te maken. Het kan grote bedrij- ven in een paar jaar tijd al miljoenen schelen. Door het kostenvoordeel kunnen cio s veel meer medewerkers in hun organisatie toegang geven tot kantoorsoftware en internet. Er zijn ook andere pluspunten. De belasting van het eigen netwerk neemt sterk af, net als het risico van besmetting met virussen. Gebruikers kunnen samen en tegelijkertijd aan documenten werken. Veranderingen zijn realtime te zien. Omdat alles op een centrale plek is opgeslagen, kan iedere gebruiker de hele database doorzoeken. Bovendien kunnen gebruikers van Windows, Mac OS en Linux zonder compatibiliteitsproblemen samenwerken. Yvonne Halink Flexkantoor De flexibiliteit die webgebaseerde computergebruik biedt, wordt belangijker nu bedrijven mondialer opereren en werknemers mobieler werken. Als je snel teams op nieuwe locaties aan het werk wilt zetten, wordt het leven een stuk makkelijker als je alleen een lichtgewicht notebook en een internetaansluiting nodig hebt. Zo kunnen ondernemingen snel en goedkoop nieuwe marktkansen verkennen, zonder het risico dat ze mensen, tijd en geld aan marginale markten verspillen. Op ondernemingsniveau is de veiligheid van data opslag op internet nog een item. De data staan bij gebruik van webgebaseerde applicaties immers niet langer onder rechtstreekse controle van het bedrijf zelf, en zijn mogelijk kwetsbaarder voor computerbeveiligingsproblemen. De meeste asp s bieden wel enige vorm van encryptie. Vooral opslagsystemen in het ver re buitenland zijn mogelijk minder geschikt voor opslag van gevoelige bedrijfsinformatie. Op dit moment gebruiken duizenden kleinere bedrijven webgebaseerde kantoorapplicaties. Of de grote jongens gaan volgen, hangt af van of, en hoe snel, cio s en hun collegaleidinggevenden de strategische voordelen van webgebaseerde computergebruik in zien. Early adopters kunnen hier concurrentievoordeel behalen, gezien de voorsprong in leercurve en training. Bron: Strategy+business nr 4 5 maart

14 ADVERTORIAL business technology denkkracht daadkracht voelkracht Bij Pecoma Business Technology staat meerwaarde voor klant voorop ICT-oplossing zonder business case is geld weggooien Een bijzondere eend in de ICT-bijt, zo mag je Pecoma Business Technology gerust noemen. In een wereld waar leveranciers zich minder bekommeren om de ambities van de klant en vooral ICT-oplossingen willen slijten, vormt dienstverlener Pecoma een uitzondering. Voor algemeen directeur Simon de Koning en strategisch business consultant Dick Rinkes is het onbegrijpelijk dat een leverancier en klant geen gezamenlijk doel hebben voordat ze met elkaar in zee gaan. Bij ons is dat ondenkbaar. Kunnen wij geen aantoonbare meerwaarde leveren dan trekken we ons terug. De business case is leading Dick Rinkes beaamt de woorden van de Koning. ICT is slechts de infrastructuur, de weg waarlangs een bedrijf z n doelstellingen realiseert. Maar als je om je heen kijkt, zie je dat onze concurrenten zich nauwelijks bekommeren om business doelstellingen. Voor hen is ICT geen middel maar het doel. Wij gaan rond de tafel zitten met onze klant om gezamenlijk de ambitie te bepalen en te kijken waar ze werkelijk behoefte aan hebben. Voordat die klant een investering doet van enkele tonnen, vragen we eerst wat de business case is en indien gewenst helpen wij deze opstellen. Deze onderbouwing hoort leading te zijn. Aan de hand daarvan kunnen we gezamenlijk bepalen of en welke ICT-oplossing de meeste meerwaarde biedt. Volgens Rinkes is het daarbij essentieel om met de juiste gesprekspartner om te tafel te zitten. Dat is in eerste aanzet niet de ICT-afdeling. Doorgaans spreekt deze nog niet dezelfde taal als de business. Bovendien is technologie niet per defi nitie het probleem, soms zijn juist de processen of het management een zwakke schakel. We praten dan ook bij voorkeur met de CXO, dat is de persoon die vooruit kijkt. Hij weet het beste waar hij met het bedrijf heen wil. Maatschappelijk verantwoord ondernemen Alles wijst er op dat Pecoma zaken doet vanuit een oprechte betrokkenheid met de klant en met oog voor het milieu. Verantwoord ondernemen speelt dan ook een centrale rol. Op dat terrein valt zoveel voordeel te behalen, meent de Koning. De CO2-uitstoot van ICT is met twee procent van de mondiale CO2 emissie ongeveer even hoog als die van het vliegverkeer. Net als ieder ander hebben we een stukje verantwoordelijkheid voor de wereld om ons heen, dus willen wij ons steentje bijdragen. Vandaar dat we bedrijven een gratis energie optimalisatie scan aanbieden. Daarmee kunnen zij zien wat er precies op ICT-gebied aan energiebesparing en vermindering van CO2-uitstoot mogelijk is, zonder de groei te remmen. Er kunnen systemen staan die maar op hun fractie van hun capaciteit draaien, maar wel energie verbruiken. Oplossingen met server consolidatie en virtualisatie kunnen dan uitkomst brengen. Als een bedrijf zo tevens zijn business kan verbeteren, zijn wij tevreden. De energiescan heeft bij veel bedrijven tot aansprekende resultaten geleid. Bij de gemeente Zwolle bijvoorbeeld bracht de scan een potentiële besparing van 46 procent aan het licht, wat neerkomt op euro op jaarbasis. Delen Waar we het meest trots op zijn? De Koning hoeft niet lang na te denken. We groeien fl ink en zijn vorig jaar door het Financieel Dagblad uitgeroepen tot één van de snelst groeiende bedrijven in Nederland. Deze bevoorrechte positie willen we graag delen. Onze kennis en kunde willen we niet alleen inzetten voor een gezondere business, maar ook voor een betere wereld. Dat doen we op veel fronten. Maar waar ik vooral trots op ben is dat die interesse voor de wereld om ons heen vooral bij onze mensen zelf erg leeft. Onze samenwerking met organisaties als Oxfam Novib en Be More bewijst dat. Algemeen directeur Simon de Koning Wie durft de uitdaging aan? Bij binnenkomst op het Amsterdams kantoor van ICTdienstverlener Pecoma Business Technology, op een steenworp afstand van de Amstel, valt onmiddellijk de serene rust op die er heerst in de smakelijk ingerichte ontvangstlobby. De ongedwongen, open en vriendelijke sfeer lijkt illustratief voor de oorspronkelijke kijk op klantleveranciersrelaties binnen de in 1986 opgerichte en 350 man tellende organisatie, de vestiging in Groningen meegerekend. Bundeling van krachten staat er hoog in het vaandel. Voor zichzelf verklaart Simon de Koning deze houding vanuit z n verleden toen hij in de directie van IBM Nederland zat. Daar heeft hij belangrijke lessen geleerd. Voornaamste drijfveer De Koning: Bij de meeste ICT leveranciers vragen ze klanten niet naar hun visie om deze vervolgens met IT zo goed mogelijk te ondersteunen. Ze bieden een standaardoplossing, rekenen een levertijd van acht maanden en laten de klant vooraf betalen. Ik heb mijzelf vaak afgevraagd waarom klanten dit pikken. Dat kan en moest anders, vond ik. Met die gedachte heeft Simon de Koning in 2006 een aandeel genomen in Pecoma. Binnen het bedrijf zag hij een cultuur groeien, waarin de klant werkelijk koning is en niet slechts in naam. Geld is niet onze voornaamste drijfveer, verzekert hij. Veel interessanter vind ik het als wij een bedrijf kunnen helpen om diens zakelijke doelstelling te verwezenlijken. Dat levert vertrouwen op en dat vertrouwen zet ik niet op het spel door eigen winstbejag. Dan maar minder klantomzet. Pecoma wil bedrijven helpen hun groeidoelstellingen en bedrijfsresultaten te bereiken. Daarnaast geloven ze dat er in de ICT-markt behoefte is aan tastbaarheid, meetbaarheid en geloofwaardigheid. Het bedrijfsleven besteedt jaarlijks 12 miljard euro aan ICT, maar ziet onvoldoende rendement. Beperkte meetbaarheid en te lange doorlooptijden liggen hieraan ten grondslag. ICT wordt dan ook regelmatig gezien als kostenpost in plaats van investering. Daar wil Pecoma verandering in brengen. Ze gaat zelfs zo ver, dat ze klanten uitnodigt op basis van no cure no pay. Valt er bij het bedrijf geen besparing te realiseren, dan blijft de portemonnee gesloten. Is er daadwerkelijk besparing te realiseren, dan betaalt de klant een vooraf afgesproken percentage van de besparing. Vooral voor bedrijven met meer dan 500 werkplekken lijkt dit aanbod uitermate interessant. Strategisch business consultant Dick Rinkes PECOMA BUSINESS TECHNOLOGY H.J.E. Wenckebachweg 200 Postbus GC Amsterdam T (020) F (020) E info@pecoma.nl I Friesestraatweg 211c Postbus AD Groningen T (050) F (050)

15 TECHNOLOGIE Informatie sneller beschikbaar Rabobank blijft met dataportaal complexiteit de baas door Mirjam Hulsebos wijzigingen in het ene systeem hebben geen effect meer op het andere Een hogere efficiëntie en effectiviteit van de business, verhoging van de datakwaliteit en een kortere time to market voor nieuwe it-functionaliteit. De business heeft nogal wat noten op zijn zang, als lead business analist Ton Vanlerberghe verantwoordelijk wordt gemaakt voor de bouw van een dataportaal Financieren. Door een zeer geleidelijke stap-voor-stap aanpak weet hij het complexe project beheersbaar te houden. Het gebeurt maar al te vaak: projecten die door hun omvang en complexiteit niet meer te managen zijn en een paar jaar later en vele tonnen zo niet miljoenen verder doodbloeden. Ton Vanlerberghe, lead business analist bij de Rabobank, wilde dat koste wat kost voorkomen toen hij begon aan de bouw van een dataportaal Financieren. De businessunit Financieren is één van de productgroepen binnen de Rabo-organisatie, naast bijvoorbeeld Verzekeren, Betalen, Sparen en Effectendienstverlening. Wie kent niet de commercials waarin Fatima Moreira-de-Melo een nieuwe hypotheekvorm promoot. Die hypotheken, maar ook alle andere financieringsproducten zoals zakelijke leningen, worden ontwikkeld binnen de business unit Financieren. GROEIENDE COMPLEXITEIT Financieren maakt gebruik van zo n dertig verschillende systemen. Informatie tussen die systemen wordt nog deels uitgewisseld middels interfaces. Verandert ergens in één systeem iets en wordt vergeten deze aanpassing ook in de andere systemen te maken, dan is de kans groot dat die niet meer naar behoren werken. Dat maakt het een complexe omgeving om te beheren. Veel ontwikkelcapaciteit gaat daardoor verloren in het bouwen van interfaces in plaats van het doorvoeren van daadwerkelijke verbeterde functionaliteit. De complexiteit wordt nog eens vergroot door de almaar strenger wordende wet- en regelgeving. Het is niet eenvoudig om bijvoorbeeld te allen tijde Basel II- en SOX- compliant te willen zijn, zeker niet omdat de Rabobank in dat opzicht misschien nog wel roomser is dan de paus, zegt Vanlerberghe. Tot slot maakte de toename van het aantal kanalen de situatie er niet gemakkelijker op. Er moest iets gebeuren om enerzijds het it-beheer te vereenvoudigen en anderzijds sneller tegemoet te kunnen komen aan vragen van de business. De oplossing om er een middlewarelaag in dit geval het dataportaal Financieren - tussen te zetten zodat ieder systeem alleen nog maar daarmee hoeft te communiceren, lag voor de hand. Natuurlijk was die gedachte al eerder de revue gepaseerd, zegt Vanlerberghe, maar het is niet eenvoudig om zoiets te implementeren. Daarom is een hele tijd aangemodderd met de oude situatie. Nu is het ook zo dat in de loop van de jaren de invulling van zo n middlewaregedachte steeds anders was. Binnen de bank hebben we een dergelijke architectuur al op verschillende plekken uitgewerkt, maar steeds was de opzet net iets anders. Pas nu zijn de ontwikkelingen echt zo ver dat het ook zijn vruchten afwerpt. LAAG AMBITIENIVEAU In oktober 2006 zette Vanlerberghe de eerste stappen: het schrijven van de businesscase en het opstellen van de architecturele raamwerken, waaronder de keuze voor een Unix-omgeving met Oracle als database en software van Informatica. We wilden een geïntegreerde suite die de tools bood om alles in één taal te schrijven. Als je werkt met standaarden is de benodigde kennis beperkt en kun je veel onderdelen hergebruiken. De implementatie gaat stap voor stap en is nog niet volledig afgerond. We wilden beginnen met een laag ambitieniveau en van daaruit opschalen naar volgende ambitieniveaus. We hebben daarvoor moeten vechten bij de BU, maar ik vond dat heel belangrijk. Voor de meeste mensen hier op de it-afdeling is het een onbekend terrein, je moet een leercurve door, zegt Vanlerberghe. De communicatie met de business kreeg hoge prioriteit. We hebben na iedere stap een go/no go-situatie ingebouwd waarin de business kon aangeven of het naar wens was. Pas als iedereen tevreden was, gingen we verder. Zo kunnen we ook het vertrouwen vasthouden. Je moet je als it-afdeling na de opdracht niet terugtrekken in je holletje, maar contact houden met de business. Geef daarbij de opdrachtgever wel de middelen om te controleren wat je doet. Een ander belangrijk principe tijdens de implementatie is dat het team vasthoudt aan de neergezette structuur. Vanlerberghe: Je bent natuurlijk behept met voortschrijdend inzicht, maar je moet niet steeds de hele boel willen ombouwen, want dan loop je het risico dat je aan het schieten bent op bewegende doelen. Dat betekent dat je van tevoren heel goed moet nadenken over wat je gaat doen en hoe je dat gaat doen. DOELSTELLINGEN Ofwel: je moet heldere doelen stellen. Voor de businessunit Financieren waren die meervoudig: verhoog de efficiency en effectiviteit van de ictinfrastructuur, zodat informatie uit alle hoeken en gaten van de businessunit direct opvraagbaar is en vragen vanuit de business sneller beantwoord kunnen worden. Nevendoelen waren het verhogen van de datakwaliteit en het verkorten van de time to market van nieuwe functionaliteit. Vanlerberghe legt uit wat de werking van het dataportaal Financieren is. Voorheen waren alle systemen onderling gekoppeld via interfaces. Ons offertesysteem voor hypotheken had bijvoorbeeld acht interfaces en iedere interface bestond gemiddeld uit 40 tot 50 bestanden. En zo waren er nog dertig andere systemen. In de nieuwe situatie komt midden tussen al die systemen het dataportaal te staan. Ieder systeem communiceert alleen nog maar met het dataportaal. Daarmee kun je de portal zien als een grossier, maar wel een intelligente grossier die kan inschatten dat als iemand om een kilo suiker vraagt, het gaat om gewone suiker, klontjes of bastaardsuiker. Door die inschatting te maken, zijn processen nog verder worden te versnellen, al zullen er altijd situaties zijn waarin het dataportaal het niet weet en het alsnog moet vragen. In de nieuwe opzet hebben wijzigingen in het ene systeem geen effect meer op het andere. Vanuit ictoogpunt is dat een stuk efficiënter, maar ook de business spint daar garen bij. De financiële markt is zeer dynamisch. Inspelen op nieuwe situaties is nu zeer snel mogelijk. In de nieuwe opzet is het heel eenvoudig om systemen te ontvlechten, maar net zo gemakkelijk om een nieuw systeem erin op te nemen. Het verhoogt de flexibiliteit. Maar het belangrijkste voordeel voor de business is dat vragen veel sneller kunnen worden beantwoord. We kunnen veel sneller informatie uit verschillende systemen trekken en combineren. Bovendien zijn we in staat om die informatie ook op een heldere manier te presenteren. ONTWIKKELTIJD VERKORT Een nevendoelstelling die de business stelde, was het verhogen van de datakwaliteit, zodat data beter te monitoren is en er gemakkelijker over kan worden gerapporteerd. Het datamodel dat Rabobank als leidraad gebruikt, is het Rabobank Gegevensmodel dat gebaseerd is op het IBM Banking model. Dit model is aangepast aan de terminologie van de bank. Vanlerberghe en de zijnen hebben de nodige tijd gestoken in het maken van eenduidige definities, zowel voor de techniek als voor businessbegrippen. Het woord hypotheek heeft voor verschillende functionarissen verschillende betekenissen. We hebben voor iedere term heel duidelijk vastgelegd wat we daarmee bedoelen. Ook kwam het soms voor dat terminologie anders werd geïnterpreteerd. Zo was er een verkooppunt van financieringen die verhoudingsgewijs enorm veel scheepshypotheken had afgesloten, en het gekke was: dat verkooppunt lag helemaal niet in de buurt van water. Toen we daar in doken, bleek dat ze de code voor scheepshypotheken hadden misbruikt voor een ander product. Met de eenduidige definities en de snellere time to market van software-updates is dat verleden tijd. Die kortere ontwikkeltijd is vooral te danken aan de veel eenvoudiger opzet, legt Vanlerberghe uit. Stel dat ons Basel II-administratiesysteem extra gegevens wil krijgen voor rapportages. In de oude situatie moest je heel goed weten hoe het datamodel eruit zag en een interface naar het andere systeem bouwen om die gegevens in te laden. Nu kunnen we eenvoudigweg de benodigde data exporteren naar het dataportaal en van daaruit naar de systemen die deze Basel II-informatie nodig hebben zonder dat daar iets voor ontwikkeld moet worden. Niet alleen gaat het veel sneller, je hebt ook veel minder kennis nodig van de systemen. Dat is een belangrijk voordeel, zeker met de toenemende krapte op de arbeidsmarkt. 28 nr 4 5 maart 2008 nr 4 5 maart

16 TECHNOLOGIE COLUMN RON TOLIDO tender MIDOFFICE De Gemeente Amersfoort zoekt een partner voor de implementatie van een mid-office en een document management systeem. De gemeente wil een aansluiting op de al aanwezige SharePoint en BizTalk-producten van Microsoft. De mid-office bestaat uit de front-office, het klantcontactsysteem en de broker. De front-office bevat onder andere de webportaal, authenticatie en elektronisch betalen. De broker bevat de procesinformatie en koppelingen naar de verschillende toepassingen. PERSONEELSZAKEN Het ID college in Zoetermeer wil zijn hr-systeem vervangen. Het nieuwe pakket moet met verschillende soorten arbeidsovereenkomsten en verschillende cao s overweg kunnen. De cao voor de BVE-sector (beroeps- en volwassenen-educatie) is echter leidend. Daarnaast moeten loonstroken en jaaropgaven kunnen worden uitgedraaid. Andere onderdelen betreffen competentiemanagement, functioneren en beoordelen, loopbaanontwikkeling, werving en selectie, verzuim- en verlofregistratie, uitstroom, employee self-service, opleidingen en een digitaal personeelsdossier. Bij deze opdracht hoort ook de conversie van de 1100 werknemers in het huidige systeem. PATIËNTENSTROOM Het Sint Elisabeth Ziekenhuis in Tilburg is op op zoek naar een leverancier voor een nieuw patiënt data management systeem. Naast de levering en het onderhoud gaat het ook om de opleiding van ongeveer 300 gebruikers en 25 beheerders. Eventueel komen daar nog een operatiekamer-planningsysteem en een instrumentenvolgsysteem voor de centrale sterilisatie-afdeling bij. In totaal gaat het om een investering die 1,25 miljoen euro groot kan worden. Mail tips en weetjes over aanbestedingen naar it-redactie@kluwer.nl Onzichtbare bedrijfsbreinen BI wordt integraal onderdeel van processen en applicaties Business Intelligence als opzichzelfstaande toepassing heeft zijn langste tijd gehad. Op het hoogste niveau blijven de dashboards en scoreboards bestaan. Op de werkvloer wordt het een integraal onderdeel van workflow, bedrijfsprocessen en erp-applicaties. door Onno Breedveld Bi-leveranciers hebben jaren lang geprobeerd hun realtime dashboards en rapporten ook in de lagen onder het hoger management aan de man te brengen. Sommige propageerden zelfs dat 80 procent van alle werknemers op zijn desktop toegang moest krijgen tot een gepersonaliseerde bi-interface. Afnemers wilden daar vanzelfsprekend niet aan. De lagere echelons moesten niet te veel met hun neus in de rapporten en cijfers zitten, maar vooral productief zijn. Die insteek werd vooral door de leveranciers gedreven, zegt Neil Chandler, research director bij Gartner. Zij waren op zoek naar een grotere footprint bij hun klanten. Maar die push had ook te maken met hun ego. Ze wilden meer omzet maken en een belangrijker positie innemen in de organisaties van hun klanten. Iemand op C-niveau gebruikt een dashboard en scorekaarten en wil daarop een drill-down kunnen doen. Hij moet de verantwoordelijk manager kunnen vinden, hem kunnen opbellen en het probleem oplossen. De manager op een lager niveau moet een dashboard hebben om tevoren te kunnen zien of het goed of slecht gaat. Bovendien wil hij juist dat zijn resultaten een niveau hoger bekend zijn als hij goed scoort op zijn kpi s (key performance indicators). Daarmee verwoordt John Santaferraro, directeur marketing voor HP s bi-portfolio de klassieke argumenten van de bi-leveranciers. STRATEGISCH EN TACTISCH Hoewel die strategie mislukt is, vindt BI inmiddels wel zijn weg naar een bredere gebruikersgroep. De informatie heeft alleen een heel andere verschijningsvorm dan op managementniveau. Op de werkvloer wordt bi-informatie vooral geïntegreerd in de processen of opgenomen in applicaties. We noemen dat pervasive BI, aldus Chandler. Hij neemt het callcenter van een verzekeringsmaatschappij als voorbeeld. Als jij belt, stel ik eerst een aantal veiligheidsgerelateerde vragen. Vervolgens krijg ik op mijn scherm niet alleen de hele transactiehistorie terug, maar bijvoorbeeld ook je customer lifetime value (clv) en de kans dat je naar een andere maatschappij overstapt. Pervasive BI zie je niet meer, maar is een geïntegreerd onderdeel van je dagelijkse werk. kies voor één leverancier, dat scheelt veel zorgen BI wordt daarmee zowel een strategische als tactische tool. Op strategisch niveau in de vorm van scorecards en dashboards, als onderdeel van corporate performance management (cpm). Op de werkvloer bijvoorbeeld in de vorm van een teller op een scherm aan de muur. Mensen zien hun doel en weten dat ze bijdragen aan de business. Op die manier komen verschillende gebieden als datamining, erp en workflow bij elkaar. Het oude BI van queries, olap (online analytical processing) en rapporten bestaat niet meer. BI is een dienst, die onderdeel kan zijn van de kantoortoepassingen, een portal of een callcenter-applicatie. Volgens Santaferraro is er echter nog wel wat werk te verzetten op infrastructuurniveau om BI op die manier te operationaliseren. De hoeveelheid data is enorm. Als je nu van twintig naar tweehonderd gebruikers gaat die allemaal queries uitvoeren, dan loopt je beslissingsondersteuning vast. GESTANDAARDISEERDE INFORMATIE Een ander belangrijke trend is die naar standaardisatie. Een gemiddelde organisatie heeft vijf tot tien verschillende biproducten in huis, aldus Chandler. Voor al die platforms moeten training, ondersteuning en onderhoud worden opgezet. Maar veel erger is dat al die verschillende producten verschillende antwoorden geven. Op bestuursniveau krijg je verschillende rapporten. Iedereen heeft andere informatie. Waar baseer je dan je beslissing op? Eindgebruikers willen informatie die ondernemingsbreed hetzelfde is. Naast standaardisatie in technologie zien we daarom ook standaardisatie in informatie. Voor de hele onderneming worden de begrippen en kentallen eenduidig gedefinieerd. Die vormen een samenhangend model van de organisatie. Naast een enkele versie van het antwoord heb je daarmee ook een enkele versie van de vraag. Tegelijkertijd ziet Chandler BI naar hogere niveaus klimmen. Het ging altijd om de watvraag: Wat is er verkocht? Nu stellen we de waarom-vragen. En straks in combinatie met statistische methoden de zal-vragen: Wat zal er gebeuren? Zo wordt waarde toegevoegd bovenop BI. Chandler verwacht dat er uiteindelijk een handvol megaleveranciers in dit speelveld zal overblijven. IBM, Microsoft, Oracle en SAP zitten daar zeker bij. HP is een kanshebber. Zij zullen straks echte end to end businessapplicaties leveren, met bijbehorende infrastructuur. Op dit moment zijn die partijen bezig om hun softwareonderdelen te integreren. Dat zijn het nu nog niet, maar uiteindelijk zullen het allemaal geïntegreerde suites worden. Hoewel HP met het Neoview datawarehousing-platform nu pas de fundering van een bi-stack heeft gelegd, geeft Santaferraro aan dat dit geen belemmering is om met de grote jongens mee te doen. We hebben zelf niets op het midden-niveau, maar voor die tools werken we samen met andere leveranciers. Wij innoveren aan de top met onze advanced analytics. Daar zit het competitieve voordeel voor ondernemingen. En daar kunnen we een voorsprong nemen. We hebben het laatste jaar veel gedaan om in de bi-markt binnen te breken. Er is inderdaad nog veel te doen, maar het gaat goed. Alles draait nu om de uitvoering. COMPETITIEVE WAARDE Hoewel het nog steeds mogelijk zal blijven om verschillende pakketten te combineren in een best of breed -aanpak, raadt Chandler ondernemingen aan om toch voor één leverancier te kiezen. Dat scheelt heel veel zorgen. Voorheen stelde je eisen op en zocht je daar een leverancier bij. Op dit moment verdwijnt het verschil in competitieve waarde. Straks zit het onderscheid in de implementatie en de innovatieve uitbreidingen van kleine leveranciers. Het Proces Het zal bijna 25 jaar geleden zijn dat ik een voordracht van James Martin bijwoonde. Het was in dat nostalgische tijdvak van vóór Powerpoint. Martin de allereerste it-goeroe liep tussen vier overheadprojectors heen en weer en draaide in een krap uur tijd tegen de honderd plastic foils erdoorheen. Martin deed graag wilde voorspellingen en eentje is me altijd bijgebleven. Er komt een tijd stelde het medium dat we elke maandagochtend met zijn allen op de werkvloer staan en de procesverbeteringen van de komende week doorspreken; daarna voeren we ze door in de systemen en een half uur later gaan we weer aan het werk. De zaal reageerde lauw. Het mocht wat. Waarom zou je zo vaak willen veranderen? Waar kwam de benodigde informatie vandaan? En vooral: hoe ter wereld konden systemen ooit zo makkelijk worden aangepast? Vooruit, we hebben even moeten wachten. Maar de profetie van Martin wordt bewaarheid. Het proces is namelijk helemaal terug. Steeds meer managers zetten hun tanden in het voortdurend aanscherpen van processen. Aanleiding genoeg, als we kijken naar toenemende druk van wet- en regelgeving, de roep om efficiëntie - vooral bij bedrijven die zijn samengevoegd - en de opgeschroefde complexiteit van producten en diensten. Of denk aan de herontdekking van de klant, die minder dan ooit geduld heeft met de interne muren en moerassen van bedrijven. De antwoorden zitten allemaal in het proces. En er zijn frisse ideeën over hoe ze moeten worden gevonden. Wie zijn winterdepressie wil afschudden doet er bijvoorbeeld goed aan eens iets te leren over Lean: een klassieke, uit de Japanse auto-industrie overgewaaide visie op procesverbetering die in veel andere markten nu opvallend snel aanslaat. Bij Toyota weten ze allang hoe dat werkt, die fixatie op processen. Daar kun je ze aan de assemblagelijn in fanatieke discussies aantreffen over het terugdringen van verspilling. Als we nou de rode en de witte nippeltjes voortaan in verschillende bakjes klaarleggen, dan winnen we drie seconden bij het monteren van het ecokliklampje. Zo ongeveer. Maar dan toegepast op de processen van verzekeraars, telecomleveranciers en de overheid. Het effect wordt veel groter met de ondersteuning van technologie. Met de combinatie van Business Process Management systemen, serviceoriëntatie en de nieuwe generatie gegevenspakhuizen wordt de visie van voortdurende procesverbetering meer haalbaar dan ooit. Niet dat het James Martin wat uitmaakt. Die is allang binnen en schrijft tegenwoordig boeken over de ondergang van de wereld. Hij zal wel weer gelijk hebben. 30 nr 4 5 maart 2008 nr 4 5 maart

17 LogicaCMG Amstelveen r e c r u i t m e n t I M P L E M E N T A T I E C O N S U L T A N T P E N S I O E N - E N L I J F R E N T E S Y S T E E M LogicaCMG heeft een nieuwe applicatie voor de pensioen- en lijfrentemarkt ontwikkeld. Deze applicatie registreert de mensen die nu recht hebben op een uitkering op basis van een pensioen- of lijfrentepolis en stuurt het te doorlopen netto/bruto traject aan. Als Implementatie Consultant ben je verantwoordelijk voor het implementeren van het systeem. Je inventariseert en analyseert loongebouwen en CAO s en vertaalt deze naar ons systeem. Je adviseert en begeleidt klanten bij de verdere inrichting van het systeem en geeft gebruikerstrainingen. SNS Bank s-hertogenbosch P R O F E S S I O N E L E I T B U S I N E S S C O N S U L T A N T Als Business Consultant op de afdeling Accountmanagement & Consultancy ben je verantwoordelijk voor het adviseren van de SNS Bank organisatie op het gebied van Bussiness/IT alignment, IT-advisering en voor het uitvoeren van vooronderzoeken/alternatievenstudies en pakket- en leverancierselecties. De Business Consultants werken nauw samen met de collega s van V&P, Verander- en Procesmanagement, Opdrachtgevers en de overige afdelingen binnen SNS IT. Maandag Alkmaar T E A M M A N A G E R I C T Voor een gemeente in de regio Amsterdam zijn wij per direct op zoek naar een Teammanager ICT. De Teammanager geeft direct leiding aan een team van 20 professionals met een breed aandachtsgebied. In het team zijn onder andere de volgende specialismen ondergebracht: Servicedeskers, Systeembeheerders (Windows, ESX, AS400, SAN), Netwerkbeheerders en Telecom beheerders (VOIP en mobiel). Daarnaast vallen ook de rollen Changemanager en Security Officer binnen jouw team. Een uitgebreide omschrijving van deze functie vind je op de website Een selectie van de beste it-vacatures treft u vanaf nu ook aan in IT Executive, het grootste magazine voor it- en business managers. Voor het volledige overzicht verwijzen wij u naar Voor meer informatie over het werven van it-managers, consultants, projectleiders, architecten, etc. in het magazine IT Executive of online kunt u contact opnemen met Erik van Heest of it-sales@kluwer.nl IT Executive werkt in print en online SNS Bank s-hertogenbosch ( S R ) T E C H N I S C H P R O J E C T L E I D E R I N F R A S T R U C T U U R Als (Sr) Technisch Projectleider zorg je dat jouw projecten op tijd en binnen budget worden gerealiseerd, zonder daarbij de haalbaarheid uit het oog te verliezen. Je projecten pak je methodisch op waarbij Business Case en Risico Management vanzelfsprekende aandachtsgebieden zijn. Hierbij kan je terugblikken op een grote ervaring als Projectleider en vorm je voor je collega s een voorbeeld in het Project Management vakgebied. Je geeft actief invulling aan het managen van de verwachtingen, zowel intern als naar klanten en stuurt daarnaast medewerkers aan, die invulling geven aan de projectresultaten. LogicaCMG Amstelveen P A Y R O L L O U T S O U R C I N G C O N S U L T A N T In je functie als Payroll Outsourcing Consultant ben je, veelal op tijdelijke basis, verantwoordelijk voor de volledige salarisadministratie bij onze klanten op locatie. Dit omvat het gehele proces vanaf de invoer en verwerking van gegevens tot aan de eindcontrole. In deze sterk afwisselende functie krijg je de kans om bij diverse organisaties je kennis en ervaring uit te breiden. SNS Bank s-hertogenbosch C H A N G E M A N A G E M E N T C O Ö R D I N A T O R Om wijzigingen op de ICT platformen gecontroleerd door te voeren, zijn processen voor change management en testomgevingen ingericht. Als Change Coördinator binnen de afdeling Project & Change Management ben je verantwoordelijk voor het juiste verloop van deze processen en de toepassing ervan door de verschillende onderdelen van de afdeling IT. Je coördineert de planning en voortgang van door te voeren wijzigingen en zorgt voor passende testfaciliteiten voor projecten. Hierbij vervul je een initiërende, bewakende en sturende rol Web 2.0-technologieën helpen beter te presteren en sneller te beslissen Omarm wiki op het werk! Veel bedrijven blokkeren de toegang tot sociale-netwerksites op de werkplek. Maar je kunt Web 2.0 technologie ook omarmen en in je voordeel laten werken. YouTube, Hyves, portals, MSN, blogs, citizen journalism : het gemeenschappelijke kenmerk van Web 2.0 en technologieën die in het kielzog daarvan zijn ontstaan, is dat ze het aanleveren en managen van content overlaten aan gebruikers zelf. Het resultaat is een organische en lichtelijk anarchistische vorm van informatiemanagement die zo betoogt Jorge Lopez, hoofd research bij het gerespecteerde Amerikaanse it-onderzoeksbureau Gartner - in een high-performance werkomgeving kan leiden tot enorme productiviteitsverbetering en versnelde innovatie. Een werkomgeving met hoge prestaties integreert diverse technologische invalshoeken, inclusief toegang tot informatie, inhoud en kennismanagement, messaging, portalen, elektronisch leren en productiviteitstools. Mix er Web 2.0-techologie in, en je voorziet kenniswerkers, zoals managers, van gereedschap om beter te presteren en sneller te beslissen. NIET-ROUTINEMATIG WERK De tijd dat IT zich alleen richtte op productiviteitsverhoging via automatisering van routinewerk is voorbij. De nieuwe horizon is niet-routinematig werk, waarbinnen productiviteit een heel ander concept is. In de woorden van de in 2005 overleden managementgoeroe Peter Drucker: je betaalt managers niet voor de uren die ze draaien, maar voor de resultaten die ze boeken. Het potentieel van Web 2.0-achtige technologieën ligt voor de hand: werknemers kunnen kennis delen met collega s en anderen buiten hun directe afdeling, zelfs wereldwijd. En dat onmiddellijk, efficiënt, ad hoc en tegen verwaarloosbare kosten. Het is een manier om kennis te ontsluiten die nu in hoofden blijft zitten. Wikipedia is een voorbeeld van waartoe het kan leiden. Net als de open source beweging, waarin softwareontwikkelaars van over de hele wereld gezamenlijk werken aan softwareapplicaties - vaak alleen maar om te laten zien dat ze het beter kunnen dan Microsoft. Ze becommentarieren elkaars werk en houden hun producten zelf voortdurend upto-date. Slechts weinig van de mensen in kwestie hebben elkaar ooit in het echte leven ontmoet. Hetzelfde model kan volgens Lopez werken in grote bedrijven, waar de Web 2.0-technologie individuen in staat stelt tot interactie en samenwerking met een grote hoeveelheid andere kenniswerkers buiten hun eigen afdeling. IBM werkt al met een Web 2.0-systeem: het installeerde Lotus Connections, met ingebouwde blogs, wiki s, portalen en Hyvesachtige profielpagina s die je helpen om snel iemand te vinden met specifieke kennis en competenties. Ook Microsoft en Google zijn ermee bezig. EERLIJKE FEEDBACK Web 2.0 vervángt geen bestaande communicatie- en managementsystemen in bedrijven, maar kan daaraan wel een extra laag toevoegen, die kenniswerkers in staat stelt om op een nieuwe manier met elkaar te communiceren. En omdat daarbij veel meer vaak gemotiveerde en gedreven - professionals meedenken over specifieke managementkwesties, wordt de kans op goede en innovatieve ideeën groter. Veel ceo s hebben al ontdekt dat blogs een prima middel zijn om informatie te verspreiden door de organisatie en om discussies aan te zwengelen, dat je er eerlijkere feedback mee krijgt dan verbieden heeft geen toekomst langs formele kanalen, en dat het goede mensen extra kan motiveren. Voorwaarde voor succes is dat je mensen traint en stimuleert om Web 2.0-technologieën te gebruiken, zodat ze niet blijven steken bij een paar basisfuncties. Toepassing van Web 2.0-technologieën op het werk wordt volgens kenners een van de nieuwe grote groeimarkten voor de itbranche. En verbieden heeft geen toekomst. De nieuwste generatie werknemers is opgegroeid met computers en Web 2.0 en vindt toegang tot alle bijbehorende technologieën een vanzelfsprekendheid. Ze zullen restricties op de werkplek weten te omzeilen - of naar elders vertrekken. In California hebben sommige bedrijven nu al moeite om personeel te vinden, omdat hun it-infrastructuur niet beantwoordt aan de standaarden van de nieuwe generatie. Bron: Management Today nr 4 5 maart

18 TECHNOLOGIE COLUMN IT & RECHT PATRICK VAN EECKE deal REINIGINGSMIDDELEN Wecovi, een internationale handels- en productiemaatschappij in reinigingsmiddelen, gaat het Infor-product ERP IN gebruiken voor zijn logistiek, productie en financiële administratie. Behalve hier in Nederland zal het systeem ook in China, Engeland en Duitsland worden ingezet. Doel is de voorraden te reduceren, de klantenservice te verbeteren en de relatie met partners en toeleveranciers te verbeteren. PAPIERSTROOM De Stichting MEE Zuid-Holland Noord zet het web in om de papierstroom en archiefruimte terug te dringen. De organisatie adviseert, bemiddelt en biedt ondersteuning aan gehandicapten. De meer dan 350 medewerkers gaan, verspreid over vier vestigingen, Decos Document gebruiken voor de postregistratie, relatie-, contract-, document-, en dossierbeheer en - en workflowmanagement. Op termijn moeten gegevens uit het content management systeem ook op internet en intranet kunnen worden gepubliceerd. DIGITALE DOSSIERS De gemeente Amsterdam heeft toestemming gekregen dertien duizend papieren dossiers te vernietigen. Het gaat om de documenten die de Dienst Zorg en Samenleven (DZS) in het kader van de WMO (Wet Maatschappelijke Ondersteuning) had opgebouwd. Ruim een jaar geleden is gestart met het inscannen van deze papieren. De afgelopen tijd konden de medewerkers al gebruik maken van de digitale dossiers. Omdat gegevens over cliënten en hun aanvragen nu direct op het scherm zijn in te zien, heeft men de dienstverlening sterk kunnen verbeteren. Bovendien raken de papieren niet meer zoek en kan informatie gemakkelijker met anderen worden gedeeld. Mail tips en weetjes over aanbestedingen naar James Gosling: ik wil duidelijke winnaars in frameworks De dromen van de Java-vader Hoe kijkt James Gosling tegenwoordig tegen Java aan? Op de Javapolis-bijeenkomst, december 2007 te Antwerpen, spraken we met hem over het falen in de consumentenmarkt, de wildgroei aan frameworks, en zijn ervaring bij het open source gaan. Veel liever dan de wereld rond te reizen, zou ik weer willen programmeren. door Jibbe Van Oost Op Javapolis, wordt Gosling ontvangen als een Messias. Als hij over de beursvloer wandelt, wordt hij om de vijf meter aangeklampt voor een praatje, handtekening of foto. Nochtans niet de aard van het beestje: Een aangeleerde vaardigheid, noemt hij het. Gevraagd naar wat hij nog liever zou doen, antwoordt hij: Veel liever dan de wereld rond te reizen, zou ik weer willen programmeren. Was het moeilijk voor je toen Java een jaar geleden open souce werd? Je was tenslotte de vader van. James Gosling: Het was vrij makkelijk. Java was tot op zekere hoogte al een decennium een open source project. De broncode was beschikbaar en er was medewerking van de gemeenschap. Het enige dat veranderde, was onze licentie, door naar GPLv2 te gaan. Dat was niet echt een probleem voor mij. Ik was er zelfs blij mee. Het moeilijkst was een aantal neveneffecten. We namen vroeger op geregelde tijdstippen snapshots en zetten die buiten onze firewall. Nu hebben we een live repository voor de broncode. Het was niet zozeer dat je de controle over Java verloor? Op gebied van controle was er geen verandering. Java werd al beheerd door de Java Community Process. We opereren al jaren onder de JCP-regels. Open sourcen zorgt ook voor forks. Kijk maar naar Google dat met een eigen runtime komt. Wat Google deed, heeft niets met open source te maken. Ze zouden het gedaan hebben, zelfs al hadden we niets open source gemaakt. De grote vraag bij Google komt voort uit het feit dat ze niks vertellen. Ze hebben een zak code voor de deur gezet, maar er zijn geen tools, er is geen businessplan, geen telefoon waar de code op draait, geen netwerk. Er is alleen een zak code waarover je kunt speculeren. Hoe zie je Java nog verder ontwikkelen? Enkele dingen zijn evident. Java wordt sneller, er komen meer api s, er gaan meer interessante dingen gebeuren aan de rand. Dit zijn allemaal evoluties, en zijn vrij voorspelbaar. Het is moeilijk om te zeggen welke abrupte veranderingen er gaan komen. Hoop je op iets onverwachts? Ik droom wel van onverwachte doorbraken. Een van de zaken die momenteel speelt, is het omgaan met multicore machines. Als je twintig jaar vooruit kijkt, zul je machines zien met duizend maal meer kernen dan nu. We hebben nog geen goede manier om machines zo te programmeren. Ik hoop dat iemand iets bedenkt waardoor alle multi threaded problemen verdwijnen. Maar dat is buitengewoon onwaarschijnlijk. In welke markten zie je de beste toekomst voor Java? Momenteel is het meeste geld te verdienen in de grote ondernemingen. Maar de meeste veranderingen gebeuren aan de rand: de apparaten met een interface naar de gebruiker, consumer facing devices. Er is een grote diversiteit aan apparaten: mobiele telefoons die volwassen worden, blu-rayspelers, settop-boxen, pda s, auto s. we hadden onze energie in enterprise software gestoken Hoe belangrijk is het om actief te zijn in consumer facing devices? Ik weet niet hoe je het kan meten. Sun doet niet echt zaken aan de rand. Voor ons ligt de uitdaging in de verbinding tussen rand, kern en netwerk. Je kunt niet in het ene actief zijn zonder ook het andere erbij te nemen. De randarchitectuur moet open zijn en connectiemogelijkheden hebben. Dat is een big deal voor ons. Java was niet succesvol op de desktop. Is die omgeving totaal verloren? Met JavaFX proberen we echt terug te komen. Hoewel, het is niet zozeer een comeback, want veel ondernemingen zoals banken en grote corporaties, hebben een immense hoeveelheid Java op de desktop. Wat je niet vaak ziet, is Java in de consumentensector. Daar staan we niet zo sterk als mogelijk is. Een deel van de problemen die we daar hadden, gingen over ontplooiing: hoe je applicaties downloadt en installeert. En hoe de applicaties integreren met bijvoorbeeld de webbrowser. Zijn de applicaties moeilijk te installeren of de runtime? We werken hard aan beide. De JDK6-updater willen we volgend jaar uitbrengen. Deze heeft een serie verbeteringen: de installatie is veel eenvoudiger, en hij heeft een snelstartfunctie voor de virtual machine. Er is ook een Java-kernel, wat een slechte naam is voor een systeem waarbij je eerst een klein pakket downloadt en de delen daarna pas als je ze nodig hebt. De grootste wijziging is de volledige herontwikkeling van de pluginengine. Die verbindt de webbrowser met de applicaties. Met de huidige >> Wij hebben EUPL! De eerste Eu ropean Union Public License (EUPL) moet het Europese antwoord worden op de alomtegen woordige GNU Public License (GPL) en andere Amerikaanse openbronlicenties. De EUPL gebruikt de zelfde principes als versie 2.0 van de GPL, waardoor broncode vrij gebruikt mag worden op voorwaarde dat uitbreidingen of bewerkingen ook weer verspreid worden. De Europese Commissie hoopt dat Europese overheden én privé-ontwikkelaars voortaan EUPL zullen verkiezen boven GPL. Terecht? Een eerste voordeel van de EUPL is zijn meerta ligheid: de licentie is beschikbaar in de 23 officiële talen van de Europese Unie. In lidstaten waar het Engels minder ingeburgerd is, zal dit voor een voorsprong zorgen op de GPL. De ontwerpers daarvan - de Free Software Foun dation van openbrongoeroe Richard Stallman - hebben altijd halsstarrig geweigerd ook maar één officiële vertaling naast het Engels toe te staan. Europese juristen hebben vaak moeite met het begrijpen van de GPL. Hoewel het vreemde copyleft principe dat aan de GPL ten grondslag ligt (de absolute vrijheid van hergebruik van broncode) hier grotendeels verantwoordelijk voor is, zijn ook de typisch Amerikaanse structuren en bewoordingen een bron van moeilijkheden. Meer fundamenteel nog is het pro bleem dat sommige delen van de GPL ongeldig zouden zijn in sommige Eu ropese lidstaten. Nu is dat weliswaar voornamelijk een theoretisch probleem, waar vooral juristen zich zorgen maken. Maar een zeker risico - theoretisch of niet - op de juridische afdwingbaar heid blijft bestaan, en dat is voor sommige voorzichtige bedrijven en overheden genoeg reden niet met GPL-software in zee te gaan. De EUPL voelt daaren tegen aan als een traditioneel Europees contract, dat bovendien grondig is gescreend door advocaten in alle Europe se lidstaten. Het gevaar dat een rechter ergens in Europa de EUPL ongeldig zou verklaren, is daardoor bijzonder klein. Belangrijk is ten slotte dat de EUPL compatibel is met de GPL 2.0 en enkele andere openbronlicenties. Dit zorgt er voor dat broncode die oorspronkelijk onder de EUPL werd geplaatst, zonder problemen kan worden gebruikt in GPL-projecten (de omgekeerde situatie gaat niet op). Met deze compatibiliteit wil de Euro pese Commissie tegemoet komen aan de achilleshiel van de EUPL, namelijk de hegemonie van de GPL. De vraag is of dat voldoende is om Europese ontwikkelaars over de streep te trekken. Juridisch gezien zijn er in ieder geval sterke argumenten voor. Prof. Dr. Patrick Van Eecke doceert tevens it-recht aan Queen Mary University, London en aan de Universiteit Antwerpen. 34 nr 4 5 maart 2008 nr 4 5 maart

19 TECHNOLOGIE Wil je reageren op een artikel of heb je een mening die er toe doet? Stuur een naar FORUM IT Executive biedt, i.s.m. International Management Forum, ruim 30 actuele cursussen aan, waarmee u uw kennis over de ontwikkelingen binnen uw vakgebied volledig up-todate kunt houden. Deze keer lichten we de cursussen Project Risico Management en Succesvol implementeren van IT voor u uit. Voor meer informatie verwijzen wij u naar onze site: Project Risico Management Projecten en programma s zijn organisatievormen die gericht zijn op het bereiken van resultaten en verandering. Belangrijke kernwoorden zijn: onbekend, veranderen en vernieuwen. Stuk voor stuk woorden die een zeker risico uitdrukken. Risicomanagement speelt dan ook een belangrijke rol bij de succesvolle aansturing, uitvoering en afronding van projecten en programma s. Na bestudering van deze cursus zult u binnen uw organisatie een tastbaar en opmerkelijk beter resultaat behalen uit uw ICT-implementaties. Aangezien Risicomanagement vooral ook een praktijkvak is, is deze cursus sterk op de praktijk gericht en bevat het tal van praktijkvoorbeelden. Uw auteurs zijn o.m. werkzaam bij deb Project & Risk, ABKM Program Management en PMI. De cursus start op 20 maart en 17 april. Succesvol implementeren van IT ICT-implementaties volgen elkaar vandaag de dag razendsnel op. Implementeren is in veel bedrijven een continu proces geworden. Helaas blijken de gekozen ICT-oplossingen in veel gevallen niet of in onvoldoende mate de processen te ondersteunen, laat staan dat ze een bijdrage leveren aan de bedrijfsdoelstellingen en dat de medewerkers met de oplossingen kunnen werken. Na bestudering van deze cursus zult u binnen uw organisatie een tastbaar en opmerkelijk beter resultaat behalen uit uw ICT-implementaties. Deze schriftelijke cursus is gebaseerd op Regatta, het denk- en werkmodel voor gestructureerd implementeren van Sogeti. Regatta is gebaseerd op de visie dat bij het uitvoeren van implementatieprojecten er een balans moet zijn tussen de organisatie en de ICT. De cursus is sterk op de praktijk gericht. U krijgt concrete handvatten voor het inrichten en professionaliseren van implementatietrajecten. Uw auteurs zijn werkzaam bij Sogeti Nederland. De cursus start op 20 maart en 17 april. Inschrijven? Ga naar Powered by: EN MAAK KANS OP EEN MIO A501 GPS/PDA-TELEFOON plugin zijn veel problemen - vanwege een oorsprong in Windows 98, en er zijn ook juridische problemen. We herbouwen hem nu. Wat heeft - buiten Sun - de grootste invloed op Java? De invloed van de Java-gemeenschap op de koers van Java is enorm. Kijk bijvoorbeeld naar de api s van Java ME. De telecomoperatoren en de telefoonmakers zijn daarvan de grootste stuwende krachten. Wij zijn erbij betrokken, maar zij doen het meeste werk. Het is hun universum, zij kennen de materie. Ook bij smart cards zijn we wel betrokken, maar de industrie leidt de veranderingen daar. Omdat Sun geen smartcards maakt, zijn we dus meer een smeermiddel dan een drijvende kracht. met javafx proberen we terug te komen naar desktop Veel van de Java-zwakheden worden opgelost in frameworks. Dat leidt tot een gefragmenteerde omgeving. Hoe gaat dat verder? De frameworks zijn allemaal sets api s. En het feit dat er zoveel api s zijn, is net een van de grootste sterktes van het Java-platform. Je kunt beginnen met een standaard-api, samengesteld op basis van hetgeen mensen het meest gebruiken. Daarnaast heb je de meer gespecialiseerde frameworks. Vaak zie je dat mensen eigen api s gaan ontwikkelen in een gebied dat ze belangrijk vinden. En dat kan wel verwarring veroorzaken. De hoeveelheid frameworks veroorzaakt verwarring, maar toch ook problemen in rekrutering? Ja, maar het is ook een fundamenteel deel van het innovatieproces. Mensen doen pogingen, deels met succes. Als je dat proces gaat forceren, krijg je altijd een slecht resultaat. Er zijn een hele hoop frameworks geweest die mensen gebruiken. Maar de meeste hebben sterkte punten die gedupliceerd worden in de andere. Ik wil niet zozeer minder frameworks, maar ik wil minder verwarring rond frameworks. Ik wil dat er duidelijke winnaars en verliezers komen. Dat zou al helpen de verwarring te verminderen. Welke zou je dan aanduiden als duidelijke winnaars? Hm Ik ben de slechtste persoon om dat aan te vragen. Ik heb geen encyclopedische kennis van de frameworks. Waarom wil Sun met JavaFX in een markt treden waar al twee bedrijven vechten om een plaats? Microsoft heeft Silverlight en Adobe heeft Flex. Het is een markt waarin we al meer dan tien jaar actief geweest zijn. We hebben er alleen niet genoeg aandacht aan besteed. We hebben onze energie in ondernemingssoftware gestoken. Adobe timmert hard aan de weg met Flex, maar wij ook. Waarom zouden we hen uit de weg gaan en opgeven? Dat zou stom zijn. Wat vind je van de nieuwe openheid van Microsoft? Ze hebben nog een lange weg te gaan. Probeer maar eens de broncode te krijgen van het.net framework, of van Windows. Als experiment. En wat voor licentie gebruiken ze? Shared source ik heb er nog geen advocaat op gezet. Maar er is een grote afstand tussen shared source en wat aanvaard zou worden door de open source gemeenschap. Schokkend, nieuw? Ja, dit wel! Hans Bos van Microsoft reageert op Fred van der Molen zijn oproep in IT Executive nummer 3 om de oude bestandsformaten vrij te geven. Volgens Bos zijn er een aantal fouten in deze Weekmaker geslopen. Open source en open standaarden zijn complexe en vaak gespecialiseerde materie. Soms is een vergissing menselijk, soms is een vergissing ernstig, soms gaat een fout een lang eigen leven leiden. En soms betreft het een perceptie. En dat zijn meestal de lastigste. Hoe geef je aan dat iemand zijn rustgevende wereldbeeld niet op de werkelijkheid is gebaseerd? Of al lange tijd achterhaald is? Bijvoorbeeld: de binaire bestands formaten van Microsoft (meestal als doc, xls en ppt besproken), zijn al jaren voor iedereen vrij en gratis beschikbaar onder een zogeheten Rand-Z licentie. In december 2007 besprak Microsoft met de Openxml-werkgroep bij Ecma dat de formaten zelfs onder de Open Specification Promise zullen komen te vallen. Op 16 januari werd dat door Microsoft officieel bekend gemaakt en 15 februari stonden de specificaties vrij op de website. De British Library heeft de specificaties ook op haar website gezet zodat de specificaties vrij beschikbaar blijven voor iedereen. Schokkend? Nieuw? Nee! Eigenlijk niet. Het past geheel in de lijn die Microsoft de afgelopen jaren heeft ingezet. In 1995 werd de Windows application programming interface (api) voor de programmeertaal C een open standaard (Ecma 234). In 2000 participeerde Microsoft bij het indienen van de soapspecificatie bij W3C. In 2001 werd. Net (CLI en C#) een open standaard (Ecma 334 en 335) en in 2006 werden dat ook Iso-standaarden (Iso en Iso 23270). En nu heeft Microsoft de eigen interoperabiliteitsprincipes gepubliceerd: open connecties, data portabiliteit, industriestandaarden en open samenwerking. Er is direct actie ondernomen door het vrijgeven van onder meer de specificaties. Schokkend? Nieuw? Ja, dit wel. En vooral als het niet in de veelgehoorde perceptie over Microsoft past. Rfid: een kwestie van winnen Als Nederland op wereldniveau mee willen blijven doen, dan zal ons land moeten investeren in lef, kennis en technologie. Radio frequency identification is een technologie waarmee Nederlandse ondernemers zaken slimmer kunnen realiseren. Ik ben het dan ook eens met Mikel van Urks reactie (IT Executive nummer 15, 2007) dat er een grote toekomst in rfid zit, zegt Sander de Ridder van CaptureTech. Het is onjuist om rfid als mislukt te beschouwen. De technologie is immers nog in wording. Ik constateer dat een fors aantal relevante ondernemers rfid inmiddels als een onmisbare schakel in een efficiënte, elektronische samenleving ziet. Als je het zo bekijkt is internet de belangrijkste reden om rfid in te zetten. Markten zijn niet meer af te schermen en geografische afstanden vormen niet langer een beperking. Internet dwingt ons, veel meer dan vroeger, vorm te geven aan ons eigen leven, brengt ons allemaal aan zet en noopt, dringt en dwingt individuen en organisaties tot profilering en tot ondernemen. Onze welvaart stoelt voor een belangrijk deel op het efficiënt afhandelen van logistieke processen. Rfid heeft de potentie om een nieuwe effiencyslag te kunnen maken. De techniek is momenteel nog verre van plug&play. Dat komt mede door de grote verscheidenheid aan situaties waar rfid ingezet wordt en de moeizame samenwerking tussen leveranciers van labels, middleware en leesapparatuur. De integratie met bedrijfssoftware zal voor een belangrijk deel het succes van rfid bepalen. Juist door ons te bekwamen in dit specialisme kan Nederland een cruciale concurrentiepositie veroveren. Reageren? Stuur een naar it-redactie@kluwer.nl 4 MAART 2008 Vision & Focus 2008 Over de integratie van netwerken en storage Spant, Bussum MAART 2008 Onderwijs & ICT ICT-toepassingen en -diensten in het onderwijs. Jaarbeurs Utrecht 5 MAART 2008 The future of Linux: Hot-or-Not? Alan Cox presenteert zijn visie op de toekomst van Linux. High Tech Campus, Eindhoven 6 MAART 2008 Hightech Mechatronica 2008 Beurs en conferentie voor research, ontwikkeling en implementatie van mechatronica-systemen. Evoluon, Eindhoven 11 MAART 2008 Virtualization in Depth IDC evenement: Verbeter het beheer van IT-omgevingen. Amsterdam 12 MAART 2008 De mogelijkheden van een digitaal archief Seminar en demonstratie over digitaal archiveren. Hotel van der Valk, Gilze-Rijen MAART 2008 Grip op ICT Training: definiëren, monitoren en besturen van ICT-ketens. Amsterdam 13 MAART 2008 Safety First; Dealing with Disasters Hoe kunnen wiskunde en computers helpen bij het voorspellen van rampen. Aula, TU Delft symposium.ch.tudelft.nl Ken je een evenement dat relevant is voor it-managers? Mail deze informatie naar it-redactie@kluwer.nl AGENDA 36 nr 4 5 maart 2008 nr 4 5 maart _IT_ex_opl_925x2625_08.indd :26:2

20 MENS & WERK De beste leider-kwekers ensen zijn ons belangrijkste kapi- Je hoort het vaak, ook al Mtaal. plegen de meeste bedrijven meer onderhoud aan hun kopieermachines dan aan de capaciteiten van hun medewerkers. Wat niet wegneemt dat sommige organisaties juist buitengewoon bedreven zijn in het investeren in hun mensen, en een bijna niet te imiteren competentie hebben: het vermogen om leiders te ontwikkelen. In feite zijn deze kweekvijvers s werelds beste bedrijven - in welke business ze ook opereren. Hun échte business is namelijk leader building. Hewitt Associates en Fortune hebben een ranking opgesteld met de beste leiderkwekers ter wereld. Het zijn de bedrijven waar pas afgestudeerden eigenlijk zouden moeten willen werken. De wereldranglijst wordt aangevoerd door geen verrassing General Electric. Op 2 staat Procter & Gamble, gevolgd door Nokia, Hindustan Unilever, Capital One Financial, General Mills, McKinsey, IBM, de Spaanse financieel dienstverlener BBVA en het Indiase Infosys Technologies. In de Europese top-10 staat Randstad Holding op 6. Bron: Fortune DE BESTE EUROPESE LEIDERKWEKERS 1. Nokia 2. BBVA 3. Inditex 4. GlaxoSmithKline 5. L Oréal 6. Randstad Holding 7. Lufthansa 8. UBS 9. SAP 10. BMW Opgepast: interim-managers In elke bloeiperiode duiken ze op: de interimmers. Evenwel zonder dat ze over de juiste vaardigheden beschikken of weten wat er zoal bij interim-werk komt kijken. Vooral voormalige toppers uit de IT en het management spijkeren graag een bordje op de deur waarin zij zichzelf als interimmer aanbieden. Dat constateert Leslie Molenkamp, directeur van InterMaat, de businessunit van Boer & Croon die voorziet in interim-management. Als het werk tegenvalt, is het moeilijk om ondermaatse interimmers ter verantwoording te roepen. Zij dulden geen tegenspraak en erkennen hun tekortkomingen niet, aldus Molenkamp. Dit falen wijt hij echter ook aan tekortkomingen van opdrachtgevers. Die hechten te veel belang aan de senioriteit van de interimmer, en spreken hem niet aan op zijn verantwoordelijkheden. Zorgen over personeelsbehoud Komend jaar zullen IT ers nog vaker in de schoolbanken zitten dan ze nu al doen. In plaats van meer loon uit te keren investeren bedrijven liever in de loopbanen van hun talenten. Dat valt af te leiden uit de recent verschenen European Total Rewards Survey van het hr-bureau Mercer. Scholing zal steeds vaker in de plaats komen van een verhoging van het basissalaris. West-Europese bedrijven hebben helemaal geen trek om de lonen te laten stijgen, aldus Mercers onderzoekers. 8 procent is zelfs van plan om te gaan bezuinigen op de basissalarissen. En tweederde wil zorgen dat het basissalaris in ieder geval gelijk blijft ten opzichte van andere personeelskosten. In ruil daarvoor willen werkgevers investeren in carrièreontwikkeling. De keuze in meer opleiding is ingegeven door de zorg van werkgevers dat getalenteerde medewerkers er vandoor zullen gaan. 80 procent van de werkgevers vindt het behouden van talent de belangrijkste uitdaging voor het komende jaar. Hoe dat moet, weten ze echter niet. Bijna driekwart stelt dat de genoemde strategie hiervoor enigszins effectief is. Minder dan een op de vijf werkgevers is tevreden met het binden van het personeel. Oneerlijke baas verpest moraal Liegende, bedriegende en manipulatieve medewerkers? Natuurlijk is dat weer eens de schuld van de baas. Dat blijkt tenminste uit onderzoek van Werksite.nl onder elfhonderd deelnemers naar liegen tijdens het werk. Daaruit komt naar voren dat werknemers het niet zo nauw nemen met de normen en waarden als hun managers hun afspraken niet nakomen. Minder hard werken, ziek melden en spullen mee naar huis nemen zijn het gevolg. Dat komt nogal eens voor - als dit onderzoek klopt, want één op de drie werknemers klaagt over de oneerlijkheid en de dubbele agenda van de baas. Het is onder zulke omstandigheden snel gedaan met het respect voor de leidinggevende. De motivatie onder het personeel daalt en open communicatie wordt moeilijk. Tja, dan spreek je natuurlijk zelf ook niet meer altijd de waarheid, zeggen vier van de tien ondervraagden. Toch vinden ze zichzelf overwegend (85 procent) eerlijk, ook al biechten drie van de tien op dat ze minder hard werken als ze een dagje thuiswerken. En is de baas even weg, dan gaat het werktempo prompt naar beneden, zegt 16 procent. Bazen slechte sollicitanten Solliciterende directeuren bakken er weinig van op sollicitatiegesprekken, meldt MD Info. Zij bereiden zich niet goed voor. Het snelle verloop van Amerikaanse executives zou daarvan het gevolg zijn. Dat komt omdat veel van de grote bazen eigenlijk niet zo n goed idee hebben van wat ze willen met hun carrière, laat staan dat ze een carrièrepad hebben. Managers moeten voor elke onderneming waar ze solliciteren research plegen en duidelijke communicatie- en marketingplannen hebben. Maar in weerwil van een brede oriëntatie hebben veel grote leiders zich beperkt tot niches of specialismen. Dat gaat ten koste van hun flexibiliteit en algemene kennis. Daarnaast is er nog een praktisch probleem. Veel bazen zijn het niet meer gewend om zichzelf te verkopen. Foto ceo voorspelt bedrijfsresultaat Kijk naar een foto van de hoogste baas en kijk in de toekomst van het bedrijf. Geen kermisattractie, maar serieus onderzoek van twee psychologen. Daaruit blijkt dat uit een foto van de baas de toekomstige winst valt te voorspellen. Uit een foto van een bestuursvoorzitter valt in grote lijnen af te leiden hoe winstgevend een onderneming zal zijn. Dat blijkt uit een opmerkelijk artikel in The Economist. Twee psychologen van de Tufts University, Nalini Ambady en Nicholas Rule, toonden aan dat het bestuderen van een foto een grotere samenhang vertoont met de bedrijfsresultaten dan een assessment voor de ceo. De twee psychologen toonden foto s van ceo s van de bovenste en van de onderste bedrijven van de Fortune De helft van de studenten Ceo Larry Ellison van Oracle moest op basis van de foto s schatten hoe goed de bestuursvoorzitters hun bedrijven zouden leiden. De andere studenten moesten op basis van de foto s cijfers geven voor vijf competenties per ceo (competentie, dominantie, aardigheid, volwassen gezichtsuitdrukking, betrouwbaarheid). De onderzoekers waren zelf hogelijk verbaasd door de opzienbarende resultaten. Zowel de oordelen voor het leiderschapspotentieel als voor de vijf competenties correleerden significant met de winst van de ondernemingen. Oude rotten rammelen Veteranen worden nogal eens voor wijs versleten. Maar volgens onderzoek aan Insead en de Naval Postgraduate School is het slecht gesteld met het lerend vermogen van deze lieden. Onderzoekers constateerden dat op basis van een computersimulatie die zij loslieten op honderden projectmanagers. Ondanks de schat aan ervaring van de gelouterde managers, maakten zij tal van beginnersfouten, zoals het missen van deadlines en budgetoverschrijdingen. Dit komt, omdat ervaren managers blind varen op aannames die vaak niet meer kloppen. De onderzoekers raden aan om ervaren managers regelmatig van feedback te voorzien. Daardoor herstelt de leercurve. Banencarrousel Gerrit Jan Konijnenberg, stuur van het Platform ceo van Comsys, is door Outsourcing en doceert het Mobile Entertainment aan de Hogeschool Novi. Forum (MEF) verkozen tot vice-voorzitter. Vorig jaar Robert Vriens is business werd hij al benoemd als manager bij it-dienstverlener Furore. Hij komt vice-voorzitter van de Europese Board. Nu het over van Atos Origin, MEF ook het Midden- waar hij de overheidssector als be- Oosten en Afrika tot haar geografische doelgroep langrijkste klant rekent, is Konijnenberg bediende. als vice-voorzitter verantwoordelijk voor Emea. Arnaud Kruizinga zwaait tegenwoordig Arno Jellema is bij de scepter bij softwarebedrijf de afdeling StreamServe opgeklommen naar &sales van marketinghet vp product isoft management. Hij Nederland. Hij is er directeur geworden. Kruizinga heeft er zeven jaar over gedaan om op deze plaats komt van Océ waar hij verschillende commerciële te komen. In vorige banen bij deze werkgever was hij functies had. De laatste verantwoordelijk voor professional services en prowoordelijk voor de drie jaar was hij verantduct management. Business Group Océ Business Services. Arthur van den Ende volgt Hans Jean Keultjes is chief financial officer geworden Rietkerk op als ceo bij BBned, een bij Human Inference, gespecialiseerd in dataop- aanbieder van breedbanddiensten. Deze functie verantwoordelijk lossingen. Hij is in die Telecom Italia-dochter benoemde Rietkerk in 2000 gie, de planning en de voor de financiële strate- tot directeur. boekhouding. Hij legt Ook Van den daarover verantwoording Ende zat er al af aan het management vanaf het begin, maar dan missarissen. Tot slot on- team en de raad van com- als directeur dersteunt Keultjes de marketing & communicatie met analisten en investeerders. Tot sales. Rietkerk blijft als commissaris betrokken nu toe was zijn hoogste bij het bedrijf. functie group controller. Hij heeft gewerkt bij Roel de Graaf is managing Price- partner geworden bij het waterhousecoo- pers, Equant NV managementadviesbureau Quint Wellington en Novagraaf Redwood. Hij wordt commercieel eindverantwoor- Holding. delijk. De Graaf heeft zware functies vervuld bij nieuwe functie. Mail je Oproep: Heb je ook een Atos Origin, Pink Roccade, naam en contact gegevens en de SNS bank en Unisys. de overstap naar Hij zit daarnaast in het be- it-redactie@kluwer.nl. 38 nr 4 5 maart 2008 nr 4 5 maart