EFFECTEN VAN SCHAALVERGROTING OP DE ARBEIDSORGANISATIE. PROJECT 1218 Workshop PETER VERMEULEN JOLANDA VAN WEVERWIJK

Transcriptie

1 EFFECTEN VAN SCHAALVERGROTING OP DE ARBEIDSORGANISATIE PROJECT 1218 Workshop PETER VERMEULEN JOLANDA VAN WEVERWIJK

2 PROGRAMMA: INLEIDING LEZING 1: RESULTATEN INTERVIEWS EN RADARS LEZING 2: MINTZBERG EN ZIJN ONTWIKKELINGSSTADIA SESSIE A: HUIDIGE EN TOEKOMSTIGE SITUATIE BEPALEN PAUZE / MAALTIJD LEZING 3: MINTZBERG EN ARBEIDSORGANISATIE ONTWIKKELINGEN SESSIE B: KNELPUNTEN EN KRITISCHE PUNTEN OP WEG NAAR DE TOEKOMSTIGE ARBEIDSORGANISATIE SLUITING

3 INLEIDING Glastuinbouwbedrijven groeien en ontwikkelen zich continu. Dit proces wordt mede beïnvloed door interne en externe omgevingsfactoren van de bedrijven. DOELSTELLING PROJECT: Nagaan hoe de arbeidsorganisatie bij zich ontwikkelende bedrijven en clusters van bedrijven kan worden ingericht om de werkzaamheden adequaat te kunnen uitvoeren en in te kunnen spelen op veranderingen in de markt en de omgeving. Het gaat hierbij om het ontwikkelen en toepassen van toekomstgerichte arbeidsorganisaties.

4 BEDRIJFSONTWIKKELINGEN Bedrijven ontwikkelen zich. Dit heeft betrekking op: bedrijfsopzet bedrijfsdoelstellingen ondernemerseigenschappen personeelsorganisatie Deze verschillende stadia worden in de literatuur beschreven, zoals in Toppers en Tuinders en Mintzberg.

5 LEZING 1: RESULTATEN INTERVIEWS door: Peter Vermeulen Het interview is als volgt opgebouwd: bedrijfskenmerken bedrijfssituatie algemene aspecten ondernemerskenmerken eigenschappen ondernemer interesse gebieden personeelskenmerken omgang met personeel eisen aan personeel

6 VERWERKING VAN INTERVIEWS RESULTATEN: checklist met puntenwaardering punten verwerkt in een radar sterke en zwakke punten indeling ontwikkelingsstadia

7 OVERZICHT PUNTENSCORE BEDRIJFSKENMERKEN PERSONEELSKENMERKEN ONDERNEMERSKENMERKEN AANTAL PUNTEN vormingsfase ontwikkelingsfase volgroeide fase

8 STERKE EN ZWAKKE PUNTEN GEMIDDELDE DEELSCORE BEDRIJFSKENMERKEN ONDERNEMERSKENMERKEN PERSONEELSKENMERKEN AANTAL PUNTEN bedrijven

9 UITLEG RADAR SCORE BEDRIJFSKENMERKEN -- ONDERNEMERSKENMERKEN -- PERSONEELSKENMERKEN SCORE BEDRIJFSKENMERKEN -- ONDERNEMERSKENMERKEN -- PERSONEELSKENMERKEN

10 RADARS in verschillende ontwikkelingsstadia Professionele organisatie Ondernemers organisatie Innovatieve organisatie Machine organisatie VORMINGSFASE ONTWIKKELINGSFASE VOLGROEIDE FASE

11 LEZING 2: MINTZBERG EN ARBEIDSORGANISATIE ONTWIKKELINGEN door: Jolanda van Weverwijk

12 KENMERKEN ORGANISATIES: z Ondernemersorganisatie * benodigde arbeid: <10 manjaren * kleine organisatie, ondernemer werkt mee * directe communicatie * veel inzet van eigen arbeid * personeel vindt sfeer en gezelligheid belangrijk z Machineorganisatie * benodigde arbeid: >20 manjaren * grote organisatie, met bedrijfsleiders * delegeren van taken, maar geen verantwoordelijkheden * veel inzet van losse arbeid * personeel wordt betaald naar prestatie

13 KENMERKEN ORGANISATIES: z Gediversifieerde organisatie * benodigde arbeid: > 50 manjaren * grote organisatie met onderliggende kleine organisaties met bedrijfsleiders * communicatie via ondernemer of bedrijfsleider naar personeel en andersom * veel inzet van eigen en vaste arbeid z Innovatieve organisatie * benodigde arbeid: 5-15 manjaren * kleine organisatie met veel deskundigen * communicatie van medewerkers direct naar ondernemer * inzet van vaste specialistische medewerkers * personeel heeft ieder zijn eigen deskundigheid

14 KENMERKEN ORGANISATIES: z Professionele organisatie * benodigde arbeid: > 20 manjaren * grote organisatie met bedrijfsleiders * communicatie via bedrijfsleider naar personeel en andersom * veel inzet van vaste arbeid * personeel moet over vaardigheden en kennis beschikken

15 OVERZICHT Organisatie kenmerken Ondernemers organisatie Machine organisatie Gediversifieerde organisatie Professionele organisatie Innovatieve organisatie Arbeid in manjaren Ondernemer schap Organisatie Communicatie Inzet arbeid < 10 Werkt zelf Klein, Direct Veel mee eenvoudig eigen > 20 Is manager Groot, alles is Via Veel los gestructureerd bedrijfsleider vastgelegd > 50 Aansturen Complex Via Veel vast van bedrijfsleider bedrijfsleiders en v.v. > 20 Is manager en w erkt zelf mee 5-15 Werkt zelf mee Groot en complex Klein, complex Via bedrijfsleider en v.v Direct naar ondernemer Veel vast Veel vast

16 Sessie: Huidige en toekomstige situatie bepalen

17 Resultaten sessie

18 MAALTIJD

19 PROGRAMMA NA DE PAUZE: LEZING 3: MINTZBERG EN ARBEIDSORGANISATIE ONTWIKKELINGEN SESSIE B: KNELPUNTEN EN KRITISCHE PUNTEN OP WEG NAAR DE TOEKOMSTIGE ARBEIDSORGANISATIE SLUITING

20 LEZING 3: MINTZBERG EN ZIJN ONTWIKKELSTADIA door: Jolanda van Weverwijk

21 KENMERKEN ARBEIDSORGANISATIE bij verschillende stadia z Ondernemersorganisatie - ondernemer en eventueel familieleden werken mee in bedrijf - verantwoordelijkheden en bevoegdheden liggen bij ondernemer - losse arbeid wordt bij pieken ingezet voor het oogsten en sorteren - sfeer is belangrijk voor de motivatie - personeel moet alle werkzaamheden kunnen doen z Machineorganisatie: - gestandaardiseerde werkzaamheden, officiële procedures, specialisatie - scheiding niveaus, d.m.v. bedrijfsleiders - nadruk op delegeren van taken - personeel wordt gezien als produktiefactor - personeel wordt betaald naar prestatie

22 KENMERKEN ARBEIDSORGANISATIE bij verschillende stadia z Gediversifieerde organisatie - onafhankelijke manager - middenkader bestaat uit ondernemers en/of bedrijfsleiders - complexe organisatiestructuur waardoor personeelsmanagement belangrijk is - veel inzet van eigen en vaste arbeid - personeel heeft specifieke taken, waarvoor kennis en vaardigheden nodig zijn z Innovatieve organisatie - ondernemer is specialist, net zoals zijn andere vaste medewerkers - personeel heeft veel bevoegdheden en verantwoordelijkheden - personeel wordt gezien als belangrijke kennisbron - personeelsorganisatie is belangrijk voor o.a. duidelijkheid in bevoegdheden en verantwoordelijkheden - personeel heeft ieder zijn eigen deskundigheid en veel verantwoordelijkheden

23 KENMERKEN ARBEIDSORGANISATIE bij verschillende stadia z Professionele organisatie: - personeel heeft veel bevoegdheden en verantwoordelijkheden - ondernemer is manager; leiding geven, delegeren en met mensen om kunnen gaan is een must - middenkader aanwezig: bedrijfsleiders - personeel wordt gezien als belangrijke kennisbron - groot aantal medewerkers, waardoor personeelsmanagement belangrijk is - personeel heeft ieder zijn eigen deskundigheid en veel verantwoordelijkheden

24 Sessie: KNELPUNTEN EN KRITISCHE PUNTEN OP WEG NAAR TOEKOMSTIGE ARBEIDSORGANISATIE.

25 SAMENVATTING VAN KNELPUNTEN EN KRITISCHE PUNTEN

26 AFSLUITING

27

28 STAPPENPLAN: Afhankelijk van het stadium waarin het bedrijf zich bevindt, zullen er verschillende stappenplannen volgen. De opstap in het stappenplan is af te leiden uit het stadium. STAPPENPLAN OF LIJST VAN VERBETERPUNTEN: De stappen 1 t/m 9 zijn verder gedefinieerd en uitgewerkt.

29 Figuur ontwikkelstadia Mintzberg:

30 FACTOREN FACTOREN DIE INVLOED KUNNEN HEBBEN OP HET MANAGEMENT VAN EEN GLASTUINBOUWBEDRIJF: OMGEVING / MAATSCHAPPIJ ONDERZOEK ONDERWIJS VOORLICHTING ADVISEURS VERMOGEN VERSCHAFFERS OVERHEID / WETTEN VAKBONDEN ZUSTER BEDRIJVEN ARBEIDS- MARKT CONCURRENTIE TOELEVERANCIERS GLASTUINBOUW BEDRIJF AFNEMERS / MARKT CULTUUR / STRUCTUUR ONDERSTEUNENDE PROCESSEN PRIMAIRE PROCESSEN BELEID / DOELSTELLING TECHNOLOGIE / AUTOMATISERING ZORGSYSTEMEN (KWALITEITSZORG) J.G. van Weverwijk