MVO-verslag Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen. Koninklijke FrieslandCampina N.V.

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "MVO-verslag 2009. Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen. Koninklijke FrieslandCampina N.V."

Transcriptie

1 MVO-verslag 2009 Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen Koninklijke FrieslandCampina N.V.

2

3 MVO-verslag 2009 Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen Koninklijke FrieslandCampina N.V.

4 Toelichting Dit is het eerste MVO-verslag van FrieslandCampina. In dit MVO-verslag presenteert FrieslandCampina de resultaten en de belangrijkste ontwikkelingen op het gebied van Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen (MVO) van Koninklijke FrieslandCampina N.V. uit het jaar Het MVO-verslag van FrieslandCampina is opgesteld volgens de richtlijnen van het Global Reporting Initiative (GRI). Het verslag voldoet aan level B (self declared). Het MVO-verslag en de bijbehorende GRI-inhoudsopgave van Koninklijke FrieslandCampina N.V. zijn te vinden op de website Tevens is het MVO-verslag evenals het jaarverslag en het jaaroverzicht, opvraagbaar bij de afdeling corporate communication van FrieslandCampina. Vragen, opmerkingen of suggesties ontvangen wij graag op het volgende adres: corporate.communication@frieslandcampina.com 2 MVO-verslag 2009

5 Inhoud Woord vooraf 4 FrieslandCampina thema s voor Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen 5 Profiel van FrieslandCampina 6 Kerncijfers FrieslandCampina in de samenleving 17 MVO-beleid van FrieslandCampina 17 Borging MVO-beleid 18 Samenstelling CSR-board 18 Transparantie 20 Samenwerking met belanghebbenden 21 Lokale gemeenschappen 22 Doelstellingen 23 Voeding & Gezondheid 24 Aanbieden van keuze en optimaliseren van samenstelling 24 Voorlichting en educatie 25 Stimuleren van beweging 27 Verantwoorde marketing en reclame 28 Voedselveiligheid en voedselkwaliteit 29 Crisis- en issuemanagement 31 Doelstellingen 31 Zorg voor milieu 32 Global Dairy Agenda for Action 32 Afspraken met overheid en branche 32 Milieuzorg 33 Duurzame energie 33 Efficiënter watergebruik 34 Milieuvriendelijkere verpakkingen 35 Afval 35 Doelstellingen 35 Toegewijde medewerkers 36 Betrokkenheid 36 Opleiding en ontwikkeling 37 Veiligheid en gezondheid 37 Sociale gevolgen van de fusie 38 Doelstellingen 39 Duurzame landbouw 40 Verduurzamen West-Europese melkveehouderij 40 Verduurzamen melkveehouderij buiten West-Europa 41 Verduurzamen internationale grondstofketens 43 Doelstellingen 45 Bijlagen 1. Overzicht van alle doelen Verwerking van de rapportage en betrouwbaarheid van de gegevens Verklarende woordenlijst Externe vertegenwoordigingen 51 Koninklijke FrieslandCampina N.V. 3

6 Woord vooraf Geachte relatie, De fusie van Friesland Foods en Campina op 31 december 2008 biedt ons de mogelijkheid om het beste uit beide bedrijven te combineren en invulling te geven aan onze ambitie om de meest professionele, succesvolle en aantrekkelijke zuivelonderneming ter wereld te worden. In 2009 zijn we gestart met de integratie van de activiteiten en het ontwikkelen van de strategie voor de nieuwe onderneming met een focus op continuïteit en de lange termijn. Een belangrijke pijler van deze strategie is maatschappelijk verantwoord ondernemen (MVO). FrieslandCampina is van oudsher sterk verankerd in de samenleving door haar band met de melkveehouders en haar productielocaties, medewerkers en producten. In dit eerste MVO-verslag van FrieslandCampina geven we inzicht in ons beleid en de behaalde resultaten op het gebied van MVO voor het jaar Bij FrieslandCampina geloven we dat we met elkaar de keten verder kunnen verduurzamen; samen met onze leden-melkveehouders, medewerkers, leveranciers, afnemers en andere belanghebbenden. Cees t Hart CEO Koninklijke FrieslandCampina N.V. Amersfoort, juli 2010 De doelstelling van FrieslandCampina is het produceren en op de markt brengen van zuivelproducten op een zodanige wijze dat gedurende lange termijn duurzame waarde kan worden gecreëerd voor consumenten, afnemers, medewerkers, leden-melkveehouders, zakenpartners en de gemeenschappen waar FrieslandCampina actief is. De wijze waarop we deze duurzame waarde willen creëren komt tot uitdrukking in ons MVO-beleid. Wij willen bijdragen aan een duurzame ontwikkeling ten behoeve van zowel de huidige als toekomstige generaties. Dit betekent dat wij zoeken naar een evenwicht tussen de resultaten die wij als bedrijf moeten behalen en onze inzet ten behoeve van de samenleving en het milieu, onze mensen en ons bedrijf. Wij doen ons best om alle handelingen die wij uitvoeren binnen de zuivelketen de weg die melk volgt van de koe tot consument verder te verduurzamen Kort na het ontstaan van FrieslandCampina zijn inzake het MVO-beleid vijf duurzaamheidsthema s vastgesteld: FrieslandCampina in de samenleving, Voeding & Gezondheid, Zorg voor milieu, Toegewijde medewerkers en Duurzame landbouw. Door het beleid en de programma s voor deze thema s verplichten we ons om ethisch te handelen en bij te dragen aan de economische ontwikkeling, waarbij we tegelijkertijd de kwaliteit van leven van onze medewerkers, het milieu, alsmede van de lokale gemeenschappen willen verbeteren. 4 MVO-verslag 2009

7 FrieslandCampina thema s voor Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen FrieslandCampina in de samenleving Voeding & Gezondheid Zorg voor milieu Toegewijde medewerkers Duurzame landbouw Koninklijke FrieslandCampina N.V. 5

8 Wij zorgen voor 6 MVO-verslag 2009

9 Profiel van FrieslandCampina gezonde voeding, elke dag... FrieslandCampina voorziet mensen wereldwijd van al het goede van melk. FrieslandCampina produceert baby- en kindervoeding, zuiveldranken, kaas, melk, yoghurts, toetjes, boter, room, melkpoeder, zuivelingrediënten en vruchtendranken. Producten die een belangrijke rol spelen in de voeding en het welzijn van mensen. Wij zijn samen met onze leden-melkveehouders expert in melk en breiden onze kennis over toepassingen ervan voortdurend uit. Die kennis strekt zich uit van de kwaliteit van het grasland waarop de koeien grazen tot het op de markt brengen van smakelijke kazen, gezonde zuiveldranken en de best mogelijke ingrediënten voor de voedingsmiddelen- en farmaceutische industrie. En alle stappen daartussen. Wij zorgen voor gezonde voeding, elke dag....voor een miljard mensen wereldwijd Koninklijke FrieslandCampina N.V. 7

10 Onze onderneming Koninklijke FrieslandCampina is een multinationale zuivelonderneming waarvan alle aandelen in handen zijn van Zuivelcoöperatie FrieslandCampina, waarbij leden-melkveebedrijven in Nederland, Duitsland en België zijn aangesloten. Onze producten zijn in meer dan honderd landen te koop. De belangrijkste regio s zijn Europa, Azië en Afrika. Ingrediënten worden wereldwijd verkocht. In 2009 is een omzet van 8,2 miljard euro gerealiseerd. Er werken meer dan mensen in 24 landen. Onze melk Melk is van nature één van de rijkste voedingsbronnen. Wij verwerken de melk van de leden-melkveehouders tot een keur aan zuivelproducten. Dagelijks kiezen meer dan één miljard mensen voor deze producten als onderdeel van hun voeding. Onze zuivelproducten leveren niet alleen een unieke smaakbeleving, maar ook eiwitten, vetten, vitaminen, mineralen en melksuikers; bouwstoffen en brandstoffen die belangrijk zijn voor de gezondheid en het welzijn van mensen. 8 MVO-verslag 2009

11 Onze ambitie Goede resultaten in de markt moeten zorgen voor een toonaangevende melkprijs voor de ledenmelkveehouders. Onze kennis van melk bouwen we steeds verder uit door te investeren in onderzoek en ontwikkeling. Dat moet het mogelijk maken om de kansen die zich in de markt aandienen beter te benutten. We willen aantrekkelijk zijn als partner voor onze afnemers en als werkgever voor onze medewerkers. FrieslandCampina heeft de ambitie de meest professionele, succesvolle en aantrekkelijke zuivelonderneming ter wereld te worden. Onze klanten Consumenten kopen wereldwijd onze zuivelproducten en vruchtensappen in supermarkten, buurtwinkels of ergens onderweg. Professionele verwerkers in horeca, bakkerij, ijsindustrie en voedingsmiddelenindustrie verwerken onze room en boterproducten. Voedingsmiddelenbedrijven en farmaceutische ondernemingen nemen specifieke ingrediënten uit zuivel af. Koninklijke FrieslandCampina N.V. 9

12 FrieslandCampina heeft sterke consumentenmerken op het gebied van zuivelproducten, vruchtensappen en -dranken, sportdranken, room- en boterproducten, desserts en ijs- en milkshakemixen voor professionele gebruikers en ingrediënten voor industriële afnemers. Zuivelproducten: Betagen, Buttergold, Campina, Chocomel/Cécémel, Completa, Dutch Lady, Foremost, Frico, Friesche Vlag (koffiemelk en langhoudbare melk), Frisian Flag, Friso, Fristi, Fruttis, Goedemorgen, Joyvalle, Landliebe, Milli, Milner, Mona, Napolact, NoyNoy, Optimel/Optiwell, Peak, Pöttyös, Puddis, Rainbow, Valess, Vifit en Yazoo. Vruchtensappen en -dranken: Appelsientje, CoolBest en DubbelFrisss. Sportdrank: Extran. 10 MVO-verslag 2009

13 Onze merken Room- en boterproducten, desserts en ijs- en milkshakemixen voor professionele gebruikers: Debic, Hollandia en Polderland. Ingrediënten voor industriële afnemers: Creamy Creation, DMV, Domo, Kievit, Nutrifeed en DMV-Fonterra Excipients. Koninklijke FrieslandCampina N.V. 11

14 Structuur en organisatie De melkveehouders in Nederland, Duitsland en België die lid zijn van Zuivelcoöperatie FrieslandCampina U.A. staan aan de basis van de zuivelketen. Door de leden gekozen vertegenwoordigers vormen de 21 districtsbesturen, die gezamenlijk weer de ledenraad vormen. De ledenraad bestaat uit 210 leden. De ledenraad kiest de 9 bestuursleden van de coöperatie, die ook deel uitmaken van de raad van commissarissen van de onderneming. Zo zijn de leden-melkveehouders betrokken bij beleidsbepalende onderwerpen en bij het toezicht op de onderneming. Zuivelcoöperatie FrieslandCampina U.A. houdt alle aandelen in het kapitaal van Koninklijke FrieslandCampina N.V. Koninklijke FrieslandCampina N.V. is houder van alle aandelen in het kapitaal van FrieslandCampina Nederland Holding B.V., waaronder de vennootschappen vallen waarin de melkverwerkende activiteiten in Nederland zijn ondergebracht. Koninklijke FrieslandCampina N.V. houdt verder alle aandelen in het kapitaal van FrieslandCampina International Holding B.V., van waaruit de buitenlandse activiteiten plaatsvinden. Op 30 en 31 december 2009 is de juridische structuur van de verschillende onderliggende vennootschappen gewijzigd. De voormalige juridische entiteiten van Friesland Foods en Campina met dezelfde soort activiteit zijn daarbij met elkaar gefuseerd. FrieslandCampina heeft haar commerciële activiteiten ondergebracht in vier business groups: Consumer Products Europe is in Europa actief met consumptiemelk, zuiveldranken, yoghurts, desserts, koffiemelk en room. Daarnaast produceert en verkoopt deze business group vruchtensappen en dranken. Consumer Products International houdt zich bezig met de verwerking en verkoop van melk(producten) in Azië, Afrika en het Midden-Oosten. Cheese & Butter is actief in de productie, rijping en verkoop van kaas, boter en boterproducten. De halfharde Goudse, Edammer en Maasdammer kazen zijn in vele landen ter wereld verkrijgbaar. Daarnaast richt de groep zich met name op boter in consumentenverpakkingen en boter, melkvetfracties en boterolie voor professionele afnemers. Ingredients verwerkt, produceert en verkoopt zuivelingrediënten voor industriële afnemers, zoals de voedingsindustrie en de farmaceutische industrie. De business group beschikt over veel kennis voor het toepassen van melkbestanddelen in eindproducten van dagelijkse voeding, babyvoeding en hulpstoffen tot aan medicijnen. 12 MVO-verslag 2009

15 Zuivelcoöperatie FrieslandCampina U.A. 100% eigenaar Leden Coöperatieraad Districten Ledenraad Bestuur Koninklijke FrieslandCampina N.V. Algemene vergadering van aandeelhouders Raad van commissarissen Executive board Corporate centre Consumer Products Europe Consumer Products International Cheese & Butter Ingredients FrieslandCampina Dagvers FrieslandCampina Export FrieslandCampina Cheese FrieslandCampina Domo FrieslandCampina Benelux FrieslandCampina Germany FrieslandCampina Professional FrieslandCampina Hungary FrieslandCampina Romania FrieslandCampina Hellas FrieslandCampina Russia FrieslandCampina UK FrieslandCampina Spain FrieslandCampina Middle East FrieslandCampina WAMCO Nigeria FrieslandCampina Malaysia/ Singapore FrieslandCampina Vietnam FrieslandCampina Thailand Betagen Thailand FrieslandCampina Indonesia FrieslandCampina China FrieslandCampina Hong Kong FrieslandCampina Cheese Specialties FrieslandCampina Butter FrieslandCampina Kievit FrieslandCampina DMV FrieslandCampina Dairy Feed FrieslandCampina Creamy Creation Koninklijke FrieslandCampina N.V. 13

16 Wereldwijd Noord- en Zuid-Amerika Omzet (in miljoenen euro s) Aantal medewerkers Aantal locaties 14 MVO-verslag 2009

17 Europa Azië Afrika en het Midden-Oosten Koninklijke FrieslandCampina N.V. 15

18 Kerncijfers 2009 Resultaten in miljoenen euro s Waardecreatie 2 in euro s per 100 kilogram Balans in miljoenen euro s Kasstroom in miljoenen euro s Netto-omzet Garantieprijs 26,40 35,89 Balanstotaal Netto kasstroom Bedrijfsresultaat Prestatietoeslag 0,59 0,48 Groepsvermogen Investeringen Bedrijfsresultaat Melkprijs 26,99 36,37 Eigen vermogen Afschrijvingen Winst Reservering 3 0,35 0,29 Nettoschuld % Groepsvermogen als percentage van balanstotaal 36,7 30,0 Werknemers (gemiddeld aantal fte s) Aantal ledenmelkveebedrijven einde jaar Totaal verwerkte melk (in miljoenen kg) Aantal leden einde jaar Melkaanvoer leden (in miljoenen kg) voor incidentele lasten 2 voor leden-melkveehouders 3 op naam, in euro s per 100 kilogram melk 4 toe te rekenen aan aandeelhouders van de vennootschap en overige vermogensverschaffers 5 uit operationele activiteiten 6 in grond, gebouwen, installaties en immateriële activa 7 op gebouwen, installaties en immateriële activa 16 MVO-verslag 2009

19 FrieslandCampina in de samenleving Voor FrieslandCampina is maatschappelijk verantwoord en duurzaam ondernemen een integraal onderdeel van de bedrijfsvoering. Maatschappelijk verantwoord ondernemen wordt op een praktische en relevante wijze ingevuld waarbij het economisch rendement niet uit het oog wordt verloren. FrieslandCampina hecht veel waarde aan een goede relatie met consumenten, afnemers, medewerkers, zakenpartners, maatschappelijke organisaties en de gemeenschappen waarin de onderneming actief is. Samenwerking en overleg met deze en andere belanghebbenden staan aan de basis van het verwezenlijken van de duurzaamheidsambities. Daarbij gaat het om mondiale duurzaamheidsthema s, maar ook om de ontwikkeling van lokale gemeenschappen. MVO-beleid van FrieslandCampina In 2009, het eerste jaar na de fusie tussen Friesland Foods en Campina is een uitgebreide inventarisatie verricht naar de maatschappelijke thema s in de verschillende regio s waarin FrieslandCampina actief is. Daarbij is gebruik gemaakt van de aanwezige kennis van beide fusieondernemingen op het gebied van sector-, keten- en levenscyclusanalyses (LCA s) om duurzaamheidsthema s in kaart te brengen. Verder zijn samen met KPMG Sustainability en TiasNimbas Business School issue-analyses uitgevoerd. Onderstaande wereldkaart toont per regio de belangrijkste mondiale thema s in relatie tot de zuivelketen (productie, verwerking en consumptie). Mondiale thema s in relatie tot de zuivelketen Europa Broeikasgasemissies en klimaatverandering Training en opleiding Dierenwelzijn Gezondheid: obesitas en kanker Noord-Amerika Klimaatverandering Dierenwelzijn Gezondheid: obesitas Zuid-Amerika Waterverontreiniging Schoon water en riolering Gezondheid: obesitas Afrika Waterschaarste en waterverontreiniging Armoede Ondervoeding Zorg voor moeder en kind Midden-Oosten Watertekort Waterverontreiniging Gezondheid: obesitas Azië Waterverontreiniging Armoedebestrijding Training en opleiding Ondervoeding Bron: KPMG Sustainability en TiasNimbas Business School Koninklijke FrieslandCampina N.V. 17

20 Aan de hand van deze issue-analyses zijn vijf thema s gedefinieerd waarbinnen het FrieslandCampina MVO-beleid wordt vormgegeven: FrieslandCampina in de samenleving Voeding & Gezondheid Zorg voor milieu Toegewijde medewerkers Duurzame landbouw Aan de hand van deze thema s speelt FrieslandCampina in op die behoeften in de samenleving waaraan de onderneming daadwerkelijk een bijdrage kan leveren. In 2010 wordt voor elk van deze thema s het beleid verder uitgewerkt, gevolgd door concrete doelstellingen en activiteiten. Leidraad hierbij is ISO 26000, de wereldwijde richtlijn voor Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen. Meer informatie over ISO is te vinden op Borging MVO-beleid Het MVO-beleid bij FrieslandCampina valt onder verantwoordelijkheid van de afdeling Corporate Environment & Sustainability en de Corporate Social Responsibility (CSR)-board. De afdeling Corporate Environment & Sustainability valt onder de afdeling Corporate Public & Quality Affairs en is verantwoordelijk voor: het opzetten en actueel houden van de MVOstrategie en het MVO-beleid; het opstellen van beleid rondom milieu, arbeidsveiligheid en brandpreventie; het coördineren van de uitvoering van het MVOprogramma; het naar de externe belanghebbenden communiceren van het MVO-beleid. Samen met de CSR-board is deze afdeling verantwoordelijk voor het informeren van de executive board en het management van de business groups en werkmaatschappijen over de voortgang van het MVObeleid. De business groups en werkmaatschappijen zijn verantwoordelijk voor de implementatie van het MVObeleid. Maar uiteindelijk zijn het de medewerkers van FrieslandCampina wereldwijd die bepalend zijn voor het succes van het MVO-beleid. Eind 2009 heeft FrieslandCampina een Corporate Social Responsibility (CSR)-board opgericht. Deze board geeft invulling aan de MVO-strategie en de bijbehorende doelstellingen. De CSR-board heeft in 2009 de focuspunten voor de MVO-strategie vastgesteld. In 2010 zal verder invulling worden gegeven aan het MVO-beleid en de bijbehorende doelstellingen en programma s. Samenstelling CSR-board: Cees t Hart CEO en voorzitter Bas van den Berg (tot 31 december 2009) Managing director FrieslandCampina Dagvers Nederland Werner Buck Director Corporate Public & Quality Affairs Kapil Garg Executive director Consumer Products International Eric Heres (tot 1 maart 2010) Director Corporate Communication Robert Koning Director Corporate Legal Affairs & Company Secretary Frank van Ooijen (per 1 juni 2010) Director Corporate Communication Jaap Petraeus Manager Corporate Environment & Sustainability Franc Reefman Marketing director Consumer Products Europe Patrick Reekmans (per 1 juni 2010) Managing director FrieslandCampina Benelux Atze Schaap Director Co-operative Affairs Jaap de Vries Director Corporate Human Resources 18 MVO-verslag 2009

21 Gedragscode Om correct en integer gedrag van medewerkers te bevorderen heeft FrieslandCampina na de fusie een nieuwe Code of Conduct opgesteld. Hierin is opgenomen dat FrieslandCampina de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens van de Verenigde Naties als universele standaard beschouwt. Verder gaat de gedragscode in op onder meer het uitsluiten van corruptie, kinderarbeid, gedwongen arbeid en discriminatie richting medewerkers en het respecteren van de rechten van medewerkers om zich te organiseren in vakbonden. Deze nieuwe gedragscode is in 2009 ontwikkeld en wordt in 2010 geïmplementeerd. Alle werknemers wordt gevraagd de gedragscode grondig te lezen en toe te passen in de dagelijkse werkzaamheden. De executive board is er verantwoordelijk voor dat de gedragscode door alle medewerkers wordt begrepen. Naleving wordt jaarlijks gemonitord en gerapporteerd aan de auditcommissie en de raad van commissarissen. Medewerkers worden verzocht overtredingen van de gedragscode te melden. Klokkenluidersregeling Om transparantie en integriteit te bevorderen heeft FrieslandCampina naast de gedragscode een nieuwe klokkenluidersregeling ontwikkeld. FrieslandCampina moedigt haar medewerkers aan hun bezorgdheid te uiten als men vermoedt of weet dat in strijd met de gedragscode gehandeld wordt. De regeling dient als leidraad hoe de bezorgdheid te uiten en sluit strafmaatregelen tegen of oneerlijke behandeling van klokkenluiders uit. De nieuwe klokkenluidersregeling is in 2009 ontwikkeld en wordt in 2010 geïmplementeerd. Dat betekent dat alle medewerkers in 2010 geïnformeerd worden over de regeling en dat in elk onderdeel van de organisatie een lokale vertrouwenspersoon wordt aangewezen en geïnstrueerd. Er is een corporate integriteitscommissie geïnstalleerd, bestaande uit een lid van de executive board, de secretaris van de executive board en de corporate compliance officer. De integriteitscommissie is verantwoordelijk voor de implementatie en de juiste procedures voor het melden van overtredingen. Verder toetst, onderzoekt en behandelt de integriteitscommissie gemelde zaken. De executive board zal de activiteiten van de integriteitscommissie jaarlijks rapporteren aan de auditcommissie en de raad van commissarissen. Bouw van waterputten In Nigeria zijn met steun van FrieslandCampina 25 waterputten aangelegd, waarvan er 9 gebruik maken van zonne-energie. Koninklijke FrieslandCampina N.V. 19

22 Leveranciersnormen Voor leveranciers van FrieslandCampina geldt een set van normen, de zogenoemde Business Practices for Suppliers. Deze leveranciersnormen gaan onder meer in op nationale en lokale wettelijke vereisten, industrienormen, mensenrechten, voedselveiligheid en kwaliteit en duurzame bedrijfsvoering. De leveranciersnormen zijn afgeleid van de gedragscode en worden in 2010 en 2011 geïmplementeerd. Transparantie FrieslandCampina streeft ernaar zo transparant mogelijk te zijn voor werknemers, ledenmelkveehouders, klanten, consumenten, leveranciers, maat schappelijke organisaties en autoriteiten. Op de website zijn zowel actuele ontwikkelingen als achtergronden en toelichtingen over activiteiten en producten van FrieslandCampina te vinden. In het jaarverslag en het jaaroverzicht wordt verslag gedaan van de belangrijkste ontwikkelingen en worden de financiële resultaten toegelicht. In het jaarlijks te verschijnen MVO-verslag worden duurzaamheidsinspanningen inzichtelijk. Regelmatig organiseert FrieslandCampina bijeenkomsten voor leden-melkveehouders en vindt overleg plaats met de ondernemingsraden, de centrale ondernemingsraad en de European Working Council. Verder worden leden-melkveehouders en personeelsleden geïnformeerd via het ledenmagazine, een eigen ledenwebsite, het personeelsmagazine, intranet en personeelsbijeenkomsten. Het jaarverslag, het jaaroverzicht, de persberichten, actuele ontwikkelingen en bedrijfsinformatie zijn te vinden op Open Boerderijdagen FrieslandCampina werkt intensief samen met haar leden-melkveehouders om mensen informatie te verschaffen en te betrekken bij ontwikkelingen in de melkveehouderij. Zo werden ook in 2009 de Open Boerderijdagen georganiseerd. Meer dan geïnteresseerden bezochten één van de 55 deelnemende melkveehouderijen waar zij uitleg kregen over de productie van melk en konden deelnemen aan verschillende activiteiten als een rondleiding en een speurtocht. Open Deurendag In februari 2009 openden negen vestigingen van FrieslandCampina hun deuren om jongeren van het VMBO/HAVO enthousiast te maken voor werken in de zuivel. Tijdens de Open Deurendag kregen jongeren informatie over het Young Waves MBOopleidingsprogramma en konden zij deelnemen aan een rondleiding en een speeddate. Jaarlijks MVO-verslag FrieslandCampina brengt met ingang van 2010 jaarlijks een MVO-verslag uit. In dit verslag worden de strategie, het beleid en de voortgang op het gebied van MVO uiteen gezet. Door het gebruik van kwantitatieve data is het mogelijk trends in kaart te brengen en hierop te sturen in het MVO-beleid. Met de gegevens die jaarlijks verzameld worden, kunnen de prestaties voor elk duurzaamheidsthema worden beoordeeld. FrieslandCampina streeft er daarom naar de data zo nauwkeurig mogelijk in beeld te brengen. Om tegemoet te komen aan de informatiebehoefte van belanghebbenden hanteert FrieslandCampina bij het opstellen van het MVOverslag als leidraad de GRI-richtlijnen en de criteria van de Transparantiebenchmark van het ministerie van Economische Zaken. Beide instrumenten zijn tot stand gekomen door een uitgebreid consultatieproces met het bedrijfsleven, maatschappelijke organisaties en diverse instanties van over de hele wereld. Het MVO-verslag en bijbehorende GRI-index zijn te vinden op Meer informatie over de GRI-richtlijnen is te vinden op 20 MVO-verslag 2009

23 FrieslandCampina is een van de deelnemers aan het sojaprogramma van Solidaridad waarbij boeren in Zuid-Brazilië en India worden ondersteund bij de verduurzaming van hun sojateelt. Sojaboeren krijgen zo uitzicht op een beter bestaan voor hun gezin. Daarnaast zoeken we samen naar manieren om het milieu minder te belasten. Door de samenwerking met grote bedrijven als FrieslandCampina zijn we in staat daadwerkelijk een verschil te maken. Nico Roozen, directeur Solidaridad Samenwerking met belanghebbenden FrieslandCampina hecht veel waarde aan een goede relatie met belanghebbenden en streeft ernaar de juiste balans te zoeken tussen alle, soms conflicterende, verwachtingen en behoeften van leveranciers, afnemers, maatschappelijke organisaties en lokale overheden. FrieslandCampina vindt een goede samenwerking met belanghebbenden cruciaal voor het verduurzamen van productieketens en bedrijfsprocessen. Het management en de daartoe aangewezen medewerkers worden aangemoedigd om samen te werken met overheden en andere wet- en regelmakende organen bij het opstellen van wet- en regelgeving. Dit kan direct maar ook via brancheorganisaties en samenwerkingsverbanden. Daarnaast onderhoudt FrieslandCampina regelmatig contact met verschillende maatschappelijke organisaties. Enerzijds om duurzaamheidsissues vroegtijdig te herkennen en een gezamenlijke aanpak te ontwikkelen. Anderzijds wordt er op projectniveau samengewerkt met partijen als het Wereld Natuur Fonds, Solidaridad en Stichting Natuur en Milieu bij het verduurzamen van grondstofketens. FrieslandCampina ondersteunt geen politieke partijen of politieke organisaties. Een lijst van de externe vertegenwoordigingen is te vinden in de bijlage. Samenwerkingen met maatschappelijke organisaties in Nederland Solidaridad Wereld Natuur Fonds Dierenbescherming Stichting Natuur en Milieu Natuurmonumenten Koninklijke FrieslandCampina N.V. 21

24 Met het schooladoptieproject wil FrieslandCampina in Nigeria een bijdrage leveren Lokale gemeenschappen FrieslandCampina levert actief een bijdrage aan een aantal gerichte initiatieven die bijdragen aan de duurzame ontwikkeling van lokale gemeenschappen. FrieslandCampina ondersteunt daarom diverse ontwikkelingsprojecten en goede doelen in de regio s met productielocaties. Hieronder staan enkele voorbeelden. aan de sociale en educatieve ontwikkeling van lokale inwoners. Zowel de leerlingen en leraren als de overheid zijn enthousiast over dit project. Nkechi Njemanze, Community Relations Manager bij FrieslandCampina WAMCO Nigeria Bouw van waterputten FrieslandCampina ondersteunt de aanleg van waterputten in Nigeria en Ghana voor lokale gemeenschappen om hen te voorzien van een goede kwaliteit drinkwater. In verband met de hoge dieselprijs in 2008 (de pompen werken op diesel) wordt ook gebruik gemaakt van drinkwaterputten op zonneenergie. De opbrengst van de waterbesparingen die de productielocatie van FrieslandCampina in Leeuwarden heeft bereikt, wordt volledig geschonken aan het realiseren van nog meer drinkwaterputten in Afrika. Inmiddels zijn er in heel Nigeria 25 waterputten aangelegd, waarvan er 9 gebruik maken van zonneenergie. Den Dom Dom Studiefonds Sinds 2002 ondersteunt FrieslandCampina in Vietnam basisschoolkinderen die goed kunnen leren, maar zonder financiële steun niet door zouden kunnen gaan naar het voortgezet onderwijs. Mensen die producten van Dutch Lady (een merk van FrieslandCampina in Vietnam) kopen, doneren een bedrag aan het Den Dom Dom studiefonds. Ook zamelen medewerkers van FrieslandCampina geld in voor het fonds. In 2009 heeft een inzamelingsactie van een aantal jonge medewerkers in Nederland (Young Waves) een bedrag van euro opgeleverd. Inmiddels zijn studiebeurzen toegekend en nog eens giften gedaan aan zogeheten paren, waarbij een goede leerling wordt gekoppeld aan een leerling die achterblijft. Ook zijn er vanuit het fonds zes Dom Dom-scholen gebouwd. De naam van het programma komt van de legende van een arm, leergierig jongetje Mac Dinh Chi. Omdat zijn familie de school niet kon betalen, luisterde hij buiten het klaslokaal naar de leraar. Als het s avonds donker werd, gebruikte hij vuurvliegjes (Dom Dom) voor licht. Uiteindelijk behaalde Mac Dinh Chi de hoogste eretitel van Vietnam. Schooladoptieproject in Nigeria FrieslandCampina Nigeria heeft bij de Ogba Junior Grammar School in Lagos een ICT-leslokaal ingericht. Leerlingen krijgen hier onderwijs over ICT en kunnen gebruik maken van computers met internetverbinding en andere ICT-apparatuur. Zo kunnen leerlingen en leraren ICT-kennis en -vaardigheden ontwikkelen. Het ICT-leslokaal is onderdeel van het Nigeriaanse schooladoptieproject waar organisaties de overheid ondersteunen bij het aanleggen van kennisinfrastructuur bij scholen. Dairy developing programma in Vietnam en Indonesië FrieslandCampina heeft in Vietnam en Indonesië programma s die de lokale melkveehouderij helpen te verbeteren (zie pagina 41). 22 MVO-verslag 2009

25 Doelstellingen Implementatie van de nieuwe gedragscode in 2010 Implementatie van de nieuwe klokkenluidersregeling in 2010 Implementatie van de nieuwe Business Practices for Suppliers in 2010 en 2011 Den Dom Dom Studiefonds In Vietnam zijn studiebeurzen toegekend uit het Den Dom Dom Studiefonds en zijn nog eens giften gedaan. Koninklijke FrieslandCampina N.V. 23

26 Voeding & Gezondheid FrieslandCampina biedt mensen over de hele wereld de mogelijkheid om te genieten van alle goede eigenschappen van zuivel. Door het aanbieden van een breed assortiment zuivelproducten voorziet FrieslandCampina in de dagelijkse behoeften van meer dan een miljard mensen uit allerlei culturen en met verschillende voedingsgewoonten. De ambitie van FrieslandCampina is om voortdurend producten te ontwikkelen die bijdragen aan een gezond en verantwoord assortiment producten in diverse varianten en portiegroottes. Daarnaast geeft FrieslandCampina veel aandacht aan voorlichting en educatie rondom voeding en worden consumenten via verschillende acties gestimuleerd tot sportieve activiteiten. Bij een gezonde leefstijl hoort immers ook In 1968 werd de eerste halfvolle melk op de markt gebracht en in de jaren 70 en 80 volgden halfvolle en magere varianten van andere consumptiemelkproducten. In de jaren 80 kwam er meer nadruk op vetpercentages in zuivel en kwamen de eerste 30+ kazen op de markt, gevolgd door andere producten zoals 0% yoghurt en magere melk. Afname suikergehalte DubbelFrisss suikergehalte in gram per 100 ml 11,0 10,5 10,0 9,5 9,0 8,5 8,0 7, goede voeding en voldoende beweging. Op deze manier levert FrieslandCampina een structurele bijdrage aan het bestrijden van gezondheidsissues. Voedselkwaliteit en voedselveiligheid worden geborgd via een uitgebreid kwaliteitssysteem. Aanbieden van keuze en optimaliseren van samenstelling De meeste producten van FrieslandCampina zijn ook beschikbaar in een light variant met minder energie (vet of suiker) of zout. Op deze manier worden consumenten in staat gesteld een verantwoorde keuze te maken Daarnaast werkt FrieslandCampina aan het optimaliseren van de samenstelling van producten. Via deze weg komen er steeds meer producten in het assortiment die voldoen aan de criteria van het Ik Kies Bewust-logo. Verder werkt FrieslandCampina aan het stap voor stap verlagen van suiker en zout in consumentenproducten. Op basis van de ervaringen met (vruchten)dranken brengt FrieslandCampina deze optimalisering nu ook aan in zuivelproducten. Door stapsgewijs minder toe te voegen aan producten zijn de veranderingen niet merkbaar voor consumenten. Op de lange termijn betekent dit voor consumenten een verlaging in de inname van energie en zout. Enkele voorbeelden: De dranken, yoghurts en desserts van Optimel (in Nederland) en Optiwell (in Duitsland en andere landen) bevatten 0% of 0,1% vet en er is geen suiker toegevoegd. In Nederland en Duitsland zijn deze producten voorzien van het Ik Kies Bewust-logo. De kazen van Milner bevatten aanzienlijk minder zout en vet dan gewone Goudse kazen. Zo bevat Milner licht gerijpt ruim 22% minder zout, Milner 30+ kaas 40% minder vet en Milner XtraSlimm (10+ kaas) zelfs 80% minder vet. Taksi, Fristi en Yoki zijn er in de varianten Geen Suiker Toegevoegd. Deze dranken bevatten 0% vet en zijn gezoet met zoetstoffen en suikers uit fruit. Hierdoor bevatten ze minimaal 30% minder calorieën dan de reguliere varianten. De hoeveelheid toegevoegd suiker in Fristi is verlaagd, waardoor de reguliere Fristi nu ook een Ik Kies Bewust-logo krijgt. DubbelFrisss Minder Zoet wordt gemaakt van fruit dat van nature minder zoet is en bevat per glas gemiddeld 7 gram minder suiker dan de reguliere DubbelFrisss. Voor Campina vla ( tikkie minder suiker ) is het toegevoegd suikergehalte met 30% verlaagd. Het voorbeeld van DubbelFrisss laat zien hoe FrieslandCampina werkt aan het stap voor stap verlagen van suiker in producten. 24 MVO-verslag 2009

27 De nuttige voedings stoffen van zuivel Zoutreductie in kaas Om de hoeveelheid zout in kaas te verlagen heeft de Nederlandse kaassector in 2007 de NZO Werkgroep Zoutreductie in halfharde kaas opgericht met als doel om eind % zoutreductie in kaas te realiseren. Onderzoek van kaasproducten in de Nederlandse supermarkten dat is uitgevoerd in opdracht van de NZO door een extern analyselaboratorium heeft aangetoond dat deze doelstelling in 2008 reeds is gehaald. Voorlichting en educatie FrieslandCampina ziet het als haar taak om consumenten en professionals niet alleen zorgvuldig te informeren over de samenstelling van producten, maar ook over voedingswaardes en voeding in het algemeen. Ik Kies Bewust FrieslandCampina is één van de oprichters van het Ik Kies Bewust-programma, een initiatief om consumenten te helpen bij het maken van een gezonde keuze. Producten met het Ik Kies Bewust-logo bevatten minder zout, suiker en verzadigde vetten. Door voor producten te kiezen die zijn voorzien van het Ik Kies Bewust-logo, maakt de consument eenvoudig de gezondere keus binnen de betreffende productgroep. FrieslandCampina beschikte in 2009 over 194 producten die voldoen aan de criteria van Stichting Ik Kies Bewust. Meer informatie over de Stichting Ik Kies Bewust is te vinden op en Zuivelproducten bevatten van nature veel nuttige voedingsstoffen zoals eiwitten, vetzuren, koolhydraten, vitamines en mineralen. Melkeiwit heeft een goede voedingswaarde, hoge verteerbaarheid en is rijk aan essentiële aminozuren. In een Westers dieet leveren zuivelproducten tot 70% van de aanbevolen dagelijkse hoeveelheid calcium en dragen bij aan de inname van vele andere belangrijke vitaminen en mineralen zoals kalium, magnesium, zink, fosfor, selenium, jodium, vitaminen B2 en B12. Ook is zuivel een goede bron van vitaminen A en D en bevat het de essentiële omega-3 vetzuren. Vruchtensappen, zoals sinaasappelsap en grapefruitsap, zijn bovendien een zeer goede natuurlijke bron van vitamine C, foliumzuur en kalium. Een glas sinasappelsap telt daarom mee als 1 keer fruit per dag en draagt zo bij aan de fruitconsumptie. FrieslandCampina Instituut Voor gezondheidsprofessionals in Nederland is het FrieslandCampina Instituut opgericht. Diëtisten, praktijkondersteuners en verpleegkundigen kunnen hier terecht voor informatie en advies over voeding, zuivel en gezondheid, gebaseerd op de laatste stand van de wetenschap. Daarnaast biedt het instituut professionals de mogelijkheid tot het volgen van nascholing, e-learning modules en workshops en zijn voorlichtingsen consumentenmaterialen beschikbaar. Based on PANTONE 293 A1. A2. Totaal aantal producten met Ik Kies Bewust-logo Meer informatie over het FrieslandCampina Instituut is te vinden op in Nederland en België C M Y K C M Y K C M Y K C M Y K C M Y K A3. 0 A PANTONE 293 PANTONE 130 Koninklijke FrieslandCampina N.V. R 5 G B R 5 R 0 G 96 B 167 G B R G R G B 0 B 0 25

28 Wij hebben gemerkt dat direct contact een goede methode is om Maleisische bevolking voor te Campina op School In het kader van een evenwichtig voedingspatroon bij kinderen heeft FrieslandCampina een schoolmelkprogramma, Campina op School. Schoolmelk is al ruim 50 jaar een begrip in Nederland en zeker onder de kinderen die een abonnement hebben. In 2009 is het assortiment dusdanig aangepast dat alle producten uit het abonnement van Campina nu het Ik Kies Bewust-logo dragen en vallen binnen de voorkeursof middenwegcategorie van het Voedingscentrum. Daarnaast is een samenwerking aangegaan met Fruitmasters, waardoor nu ook schoolfruit beschikbaar is. Ook in Duitsland doet FrieslandCampina mee aan een schoolmelkprogramma. FrieslandCampina is hier de grootste aanbieder van schoolmelk. Op ruim scholen in Nordrhein-Westfalen, zowel basisonderwijs als voortgezet onderwijs, wordt Landliebe-melk aangeboden. Deze halfvolle schoolmelk heeft een vetgehalte van 1,5%. In 2009 heeft FrieslandCampina het schoolmelkprogramma uitgebreid naar scholen in Baden-Wurttemberg. lichten over gezonde voeding. De NutriBus is daar een mooi voorbeeld van. Daarnaast organiseren we in Maleisië regelmatig evenementen en andere bijeenkomsten waarbij we ingaan op gezonde voeding en de goede eigenschappen van melk. Rahul Colaco, Marketing Director van FrieslandCampina Malaysia Meer informatie over Campina op School is te vinden op Meer informatie over het Duitse schoolmelkprogramma is te vinden op Campina op School In 2009 is het assortiment van Campina op School dusdanig aangepast dat alle producten uit het abonnement nu het Ik Kies Bewust-logo dragen. 26 MVO-verslag 2009

29 Voedingsadviezen bij Indonesische gezondheidscentra In samenwerking met Indonesia Health Department geeft FrieslandCampina Indonesia onder de naam Pojok Gizi gratis voedingsadvies aan moeders met kleine kinderen. Het project is in 2006 opgezet door FrieslandCampina bij 35 lokale gezondheidscentra, waarmee circa gezinnen geholpen konden worden. Wegens succes is besloten om het project uit te breiden met een mobiele variant, zodat ook afgelegen gebieden bereikt kunnen worden. Door het gebruik van meer en kleinere voertuigen zijn in families bezocht en geholpen. Mensen kunnen bij de mobiele Pojok Gizi ook terecht voor check-ups op lengte, gewicht en bloeddruk. Voedingscentrum in Vietnam In Vietnam heeft FrieslandCampina een voedingscentrum opgezet om consumenten voor te lichten over gezonde voeding. Zo kunnen ouders voor voedingsadvies voor hun kinderen terecht bij voedingsspecialisten. Ook worden er in samenwerking met ouders en kinderartsen lesprogramma s ontwikkeld, evenementen georganiseerd en opleidingen voor professionals verzorgd. Het centrum werkt daarbij samen met het Vietnamese ministerie van Gezondheid, het National Institute of Nutrition en andere belanghebbenden. Samen met de Vietnam Nutrition Association heeft FrieslandCampina Vietnam de Dutch Lady Nutrition Award in het leven geroepenvoor jonge wetenschappers en onderzoeksinstellingen op het gebied van voeding. Nutribus op tour door Maleisië Om de Maleisische bevolking voor te lichten over gezonde voeding heeft Friesland Campina Malaysia samen met de Nutrition Society of Malaysia de NutriBus ontwikkeld. Dit mobiele educatiecentrum bracht mensen in afgelegen gebieden op een leuke manier alles bij over gezonde voeding en de gezonde eigenschappen van melk. De NutriBus bood bezoekers de mogelijkheid om hun Body Mass Index (BMI) te meten, gebruik te maken van interactieve informatiezuilen en advies van voedingskundigen te ontvangen inclusief een gezondheidscheck voor kleine kinderen. In totaal is de NutriBus op 28 verschillende locaties geweest en hebben meer dan mensen een bezoek gebracht aan de NutriBus. Optimaliseren van voedingswaardes: stapsgewijs of in één keer? Bij het optimaliseren van de voedingswaarde van een product is het belangrijk dat het product met een aangepaste receptuur niet te veel afwijkt van de smaak en de beleving van het oorspronkelijke product. Door stapsgewijs kleine beetjes suiker of zout uit producten te halen, wordt de consument onbewust verleid om te kiezen voor een steeds gezonder product. Een snelle verlaging van waarneembare hoeveelheden suiker of zout brengt het risico mee dat het product niet geaccepteerd wordt, waardoor de beoogde gezondheidswinst niet wordt bereikt. Stimuleren van beweging Bij een gezonde leefstijl hoort naast een gebalanceerd dieet ook beweging. Via verschillende initiatieven stimuleert FrieslandCampina tot (meer) beweging. Zo kunnen consumenten via Optimel sparen voor producten en activiteiten die te maken hebben met bewegen zoals een klimarrangement, een Zumba workshop, een duikarrangement, een Nordic Walking arrangement, een cycling arrangement, een hardloopclinic of een tennis/squash-arrangement. In Nigeria heeft FrieslandCampina de talentshow Peak, It s in U opgezet waarbij deelnemers hun talenten demonstreren op het gebied van onder meer zang, muziek, dans, voetbal en andere sporten. Extran is jaarlijks sponsor van de marathon van Rotterdam en in Nederland is in 2009 een schaatstocht georganiseerd voor alle medewerkers. Koninklijke FrieslandCampina N.V. 27

30 Verantwoorde marketing en reclame FrieslandCampina houdt zich aan lokale wet- en regelgeving voor reclame en de overeengekomen nationale reclamecodes in het land van verkoop. Reclame gericht op kinderen Omdat het voor jonge kinderen soms lastig is het doel van reclame te begrijpen, willen de World Health Organisation en de Europese Unie dat fabrikanten een verantwoord beleid voeren als het gaat om reclame. In 2009 heeft FrieslandCampina in Nederland een nieuwe reclamenorm ontwikkeld. Deze norm is per 1 januari 2010 van kracht geworden voor het gehele concern en bestaat uit voorschriften voor: reclame in het algemeen; op kinderen gerichte reclame in het algemeen; reclame gericht op kinderen onder twaalf jaar binnen de Europese Unie (EU); schoolprogramma s waaronder schoolmelk. Reclame voor babyvoeding FrieslandCampina houdt zich aan lokale wet- en regelgeving voor reclame rondom babyvoeding. In landen waar deze ontbreekt hanteert FrieslandCampina de principes van de WHO International Code of Marketing of Breastmilk Substitutes. Meer informatie over WHO International Code of Marketing of Breastmilk Substitutes is te vinden op In de Europese Unie geldt dat wanneer het publiek voor een TV-reclame voor meer dan 30% uit kinderen onder twaalf jaar bestaat, FrieslandCampina alleen reclame maakt voor producten die voldoen aan de toekomstige nutriëntenprofielen van de Europese Unie. Tot de nutriëntenprofielen definitief zijn, moeten producten voldoen aan de criteria van het FoodProfiler systeem. De nieuwe norm is vanaf 1 januari 2010, samen met de vrijwillige code van de FNLI, van toepassing op reclame voor producten van FrieslandCampina in Nederland. Meer informatie over het FoodProfiler systeem is te vinden op 28 MVO-verslag 2009

31 Voedselveiligheid en voedselkwaliteit De producten van FrieslandCampina worden gemaakt op 68 productielocaties wereldwijd en sommige producten worden op meer dan één locatie gemaakt. Voor de consument maakt dat geen verschil, die moet altijd kunnen rekenen op dezelfde hoge veiligheid en kwaliteit. Voedselveiligheid en voedselkwaliteit hebben bij FrieslandCampina dan ook de hoogste prioriteit. Kwaliteitssysteem Foqus Om voedselveiligheid en voedselkwaliteit te borgen heeft FrieslandCampina in 2009 Foqus ontwikkeld, een breed kwaliteitssysteem dat zowel van toepassing is op de bedrijven van leden-melkveehouders als op de productie- en distributielocaties van FrieslandCampina ( van koe tot consument ). De basis bestaat uit nationale en internationale wetgeving, Codex-normen en wensen van afnemers en de maatschappij in het algemeen. Foqus ondersteunt FrieslandCampina bij de ontwikkeling van een steeds robuuster productieproces. Foqus Farm Om klanten en consumenten de garantie te geven dat onze producten veilig en kwalitatief hoogwaardig zijn, heeft FrieslandCampina Foqus Farm ontwikkeld, een nieuw kwaliteitssysteem voor leden-melkveehouders dat per 1 januari 2010 in werking is getreden. Het systeem betreft de productie op de boerderij tot het moment dat de melkauto de melk ophaalt en omvat de thema s melk (zoals de kwaliteit van de melk, het melken en de melkkoeling), koe (gezondheid), productieproces (water en voer) en omgeving (weidegang). Foqus Farm is gericht op de leden in Nederland; voor de leden-melkveehouders in Duitsland en België haakt FrieslandCampina aan bij gelijkwaardige nationale systemen, zoals QM-Milch en IKM. Voor elk van de kwaliteitsthema s bestaan doelen en voorwaarden èn wordt een aantal optionele punten opgenomen. Hoe een melkveehouder scoort op de diverse kwaliteitsthema s, wordt bepaald aan de hand van melkonderzoek en beoordeling van de bedrijfsvoering van de melkveehouder door onafhankelijke, externe instanties. Onderdeel van het systeem is de externe toets van verzekeringspolissen van veevoerbedrijven. Per 2010 mogen leden-melkveehouders alleen veevoer afnemen van leveranciers die op de lijst van FrieslandCampina vermeld staan. Van bedrijven op deze lijst is de verzekeringspolis getoetst en voldoende bevonden door een onafhankelijke deskundige. Zonder administratieve last voor de melkveehouder is er zo sprake van borging van de aansprakelijkheid indien zich een calamiteit zou voordoen met verontreiniging van veevoer. Voedingsadviezen bij Indonesische gezondheidscentra In 2009 hebben in Indonesië families mobiele gezondheidscentra bezocht. Deze centra, mede opgezet door FrieslandCampina Indonesia, geven gratis advies over gezonde eetpatronen en voedselinname. Koninklijke FrieslandCampina N.V. 29

32 Foqus Food Safety & Quality Voor de productie- en distributielocaties is Foqus Food Safety & Quality (FS&Q) van toepassing. Een van de basisvoorwaarden is dat alle productielocaties over een kwaliteitssysteem moeten beschikken dat is gebaseerd op de ISO 9001 norm. Ook moeten alle locaties een extern getoetst HACCP-certificaat hebben. Verder omvat Foqus FS&Q de volgende onderdelen: Doelvoorschriften met een duidelijke verantwoordelijkheidsverdeling, bijvoorbeeld voor verandermanagement en crisismanagement; Middelvoorschriften met duidelijke en gedetailleerde eisen, bijvoorbeeld voor microbiologie en hygiëne; Uitgebreide auditlijst gebaseerd op de verbetercirkel van Deming (Plan, Do, Check, Act); Richtlijnen & best practices. De auditstandaard kan door de werkmaatschappijen worden gebruikt om hun productielocaties te beoordelen. Daarnaast wordt de standaard gebruikt door het interne auditteam dat alle productielocaties bezoekt en beoordeelt. FrieslandCampina heeft bewust gekozen voor een intern auditteam: de auditors zijn afkomstig uit diverse disciplines (QA, plant management, operations) en vervullen hun audittaak naast hun andere werkzaamheden. Deze aanpak levert meer diepgaande audits op en heeft als gevolg dat de auditors kennis opdoen die ze kunnen toepassen en verspreiden in hun eigen werkomgeving. Foqus FS&Q is ontwikkeld in 2009 en in 2010 volgt een uitgebreid communicatie- en trainingstraject voor het auditteam, QA en plantmanagement. Verbeterprogramma s FrieslandCampina heeft een aantal programma s waarbinnen gewerkt wordt aan het verbeteren van de prestaties en de bedrijfscultuur. Momenteel werken 50 locaties met een verbeterprogramma als Continu Verbeteren, Total Productive Management (TPM) en/ of World Class Operations Management. Doel voor 2012 is om bij alle locaties een verbeterprogramma te implementeren. World Class Operations Management (WCOM) bestaat uit een gereedschapskist met verschillende verbetermethoden waarmee verbeterteams aan de slag gaan. Als lid van deze verbeterteams zijn operators volop betrokken bij het uitvoeren van verbeteringen. Ze denken mee over het verhelpen van problemen en een optimale afstelling van machines. Total Productive Management kent een andere werkwijze, maar stelt dezelfde doelen centraal - minder verliezen, minder stilstand van machines en betere resultaten. Foqus milieu, arbo en brandpreventie Naast Foqus Farm en Foqus FS&Q zijn ook arbeidsomstandigheden, brandpreventie en milieu-aspecten onderdeel van het Foqus kwaliteitssysteem. De basis van deze aandachtsgebieden ligt in internationale regelgeving en normen, zoals ISO, HACCP, Codex en OHSAS. Meer informatie over milieu-aspecten is te vinden in het hoofdstuk Zorg voor milieu en in het hoofdstuk Toegewijde medewerkers wordt verder ingegaan op veiligheid op de werkvloer. 30 MVO-verslag 2009

33 Crisis- en issuemanagement In het kader van issuemanagement wordt pro-actief gekeken naar zaken die mogelijk gevolgen kunnen hebben voor de voedselveiligheid en de kwaliteit van de producten. Risico-analyse, onderzoek en monitoring spelen hierbij een belangrijke rol. FrieslandCampina hanteert verder een crisismanagementsysteem dat door middel van audits en evaluaties regelmatig op adequaatheid wordt gecontroleerd. Product recalls Het kan voorkomen dat producten niet voldoen aan onze strenge kwaliteitseisen en uit de handel worden genomen. In 2009 heeft FrieslandCampina te maken gehad met recalls. In België zijn producten teruggeroepen omdat er een te hoge concentratie benzophenol in werd aangetroffen. Deze stof was gebruikt bij het bedrukken van etiketten en bleek door de plastic PEflessen te kunnen migreren. Kort na de introductie van een vernieuwde receptuur, zijn in Vietnam producten teruggeroepen. Een aantal consumenten meldden allergische reacties. Uitgebreid onderzoek heeft geen direct verband aangetoond tussen de consumptie van het product en de allergische klachten. Na de recall werd overgegaan op de oude receptuur. Doelstellingen Ontwikkelen van verdere programma s in 2010 om in consumentenproducten suiker en zout te reduceren Implementatie Foqus Food Safety & Quality systeem in 2010 Implementatie milieu, arbo en brandpreventiesysteem in 2010 In 2010 en 2011 wordt bij alle locaties een verbeterprogramma op het gebied van de prestaties en de bedrijfscultuur geïmplementeerd Nutribus op tour door Maleisië Om de Maleisische bevolking voor te lichten over gezonde voeding heeft FrieslandCampina Malaysia samen met de Nutrition Society of Malaysia de NutriBus ontwikkeld. Koninklijke FrieslandCampina N.V. 31

Goed eerste halfjaar 2010 voor FrieslandCampina Stijging omzet en nettowinst

Goed eerste halfjaar 2010 voor FrieslandCampina Stijging omzet en nettowinst Voor meer informatie: FrieslandCampina Corporate Communication Rob van Dongen T + 31 (0)33 71 32 191 M + 31 (0)6 539 145 07 www.frieslandcampina.com Dinsdag, 31 augustus 2010 Goed eerste halfjaar 2010

Nadere informatie

De Nederlandse zuivel in de wereld. Cees t Hart, CEO Koninklijke FrieslandCampina

De Nederlandse zuivel in de wereld. Cees t Hart, CEO Koninklijke FrieslandCampina De Nederlandse zuivel in de wereld Cees t Hart, CEO Koninklijke FrieslandCampina 3 oktober 2014 Van Gras tot Glas De Agro & Food sector De Nederlandse zuivelsector in de wereld FrieslandCampina 1 Agro

Nadere informatie

Donderdag 26 maart 2009

Donderdag 26 maart 2009 Voor meer informatie: FrieslandCampina Corporate Communication Rob van Dongen T + 31 (0)522 276 334 www.frieslandcampina.com Donderdag 26 maart 2009 Geografische spreiding, brede pakket toegevoegde waarde

Nadere informatie

Jaarverslag 2012. Koninklijke FrieslandCampina N.V.

Jaarverslag 2012. Koninklijke FrieslandCampina N.V. Jaarverslag Koninklijke FrieslandCampina N.V. 4 Algemeen Royal FrieslandCampina in een oogopslag Royal FrieslandCampina in een oogopslag Elke dag voorziet Royal FrieslandCampina circa 1 miljard consumenten

Nadere informatie

Fors hoger resultaat 2010 bij 10 procent hogere omzet FrieslandCampina

Fors hoger resultaat 2010 bij 10 procent hogere omzet FrieslandCampina Voor meer informatie: FrieslandCampina Corporate Communication Rob van Dongen T +31 (0)33 7132191 M +31 (0)653914507 www.frieslandcampina.com Woensdag, 16 maart 2011 Meeste merken breiden posities in markten

Nadere informatie

FrieslandCampina vernieuwt Optimel: minder ingrediënten, meer smaak

FrieslandCampina vernieuwt Optimel: minder ingrediënten, meer smaak FrieslandCampina vernieuwt Optimel: minder ingrediënten, meer smaak FrieslandCampina vernieuwt de receptuur van alle producten van marktleider Optimel. De vernieuwde Optimel heeft meer smaak, maar minder

Nadere informatie

Volumegroei en internationale focus dragen bij aan hogere omzet en winst FrieslandCampina realiseert goed resultaat in eerste helft 2012

Volumegroei en internationale focus dragen bij aan hogere omzet en winst FrieslandCampina realiseert goed resultaat in eerste helft 2012 Voor meer informatie: FrieslandCampina Corporate Communication Jan-Willem ter Avest t + 31 (0) 33 713 3885 jan-willem.teravest@frieslandcapina.com www.frieslandcampina.com Donderdag 30 augustus 2012 Volumegroei

Nadere informatie

De Transformatie van Royal FrieslandCampina Kees Gielen, Chief Financial Officer 27 november 2014

De Transformatie van Royal FrieslandCampina Kees Gielen, Chief Financial Officer 27 november 2014 De Transformatie van Royal FrieslandCampina Kees Gielen, Chief Financial Officer 27 november 2014 19.000 ambitieuze leden-melkveehouders zijn de eigenaren van FrieslandCampina 1 13.887 leden-melkveebedrijven

Nadere informatie

Het testen van mengers - Een hele ervaring samen maak je er een succes van! Guido Kraaijveld 19 mei 2015

Het testen van mengers - Een hele ervaring samen maak je er een succes van! Guido Kraaijveld 19 mei 2015 Het testen van mengers - Een hele ervaring samen maak je er een succes van! Guido Kraaijveld 19 mei 2015 FrieslandCampina brands Consumer Foodservice Ingredients Campina NoyNoy Puddis Valess Landliebe

Nadere informatie

NZV LUSTRUM - De Veeteler in de Wereld

NZV LUSTRUM - De Veeteler in de Wereld NZV LUSTRUM - De Veeteler in de Wereld Frans Keurentjes Raad van Commissarissen / Bestuurslid FrieslandCampina 5 november 2015 Wereldwijd Europa Nederland Duitsland België Griekenland Hongarije Roemenië

Nadere informatie

Jaarcijfers 2011 Koninklijke FrieslandCampina N.V. Goed resultaat bij hoge melkprijs voor leden-melkveehouders

Jaarcijfers 2011 Koninklijke FrieslandCampina N.V. Goed resultaat bij hoge melkprijs voor leden-melkveehouders Voor meer informatie: FrieslandCampina Corporate Communication Jan-Willem ter Avest t + 31 (0) 33 713 3885 jan-willem.teravest@frieslandcapina.com www.frieslandcampina.com Woensdag 14 maart 2012 Jaarcijfers

Nadere informatie

Visie op de ontwikkeling van de zuivelmarkt Thom Albers Landelijke Onderwijsdag 19 november 2013

Visie op de ontwikkeling van de zuivelmarkt Thom Albers Landelijke Onderwijsdag 19 november 2013 Visie op de ontwikkeling van de zuivelmarkt Thom Albers Landelijke Onderwijsdag 19 november 2013 Groeiende vraag Stabiele vraag Dalende vraag Positief effect op garantieprijs Negatief effect op garantieprijs

Nadere informatie

Missie: De missie van Unilever is om merken te bouwen via winstgevende innovaties die zijn gebaseerd op wetenschap en technologie.

Missie: De missie van Unilever is om merken te bouwen via winstgevende innovaties die zijn gebaseerd op wetenschap en technologie. Missie, visie & doelstellingen verslag Marketing en Communicatie Unilever Visie: De visie van Unilever is om hun bedrijf te laten groeien en tegelijkertijd hun milieuvoetafdruk los te koppelen van hun

Nadere informatie

Donderdag 22 februari 2018

Donderdag 22 februari 2018 Voor meer informatie: FrieslandCampina Corporate Communication Jan-Willem ter Avest t + 31 (0) 33 713 3885 avest@frieslandcampina.com www.frieslandcampina.com Donderdag 22 februari 2018 Publicatie Jaarcijfers

Nadere informatie

Assortimentsoverzicht. zuivel, vruchtensappen en fruitdranken FrieslandCampina

Assortimentsoverzicht. zuivel, vruchtensappen en fruitdranken FrieslandCampina Assortimentsoverzicht zuivel, vruchtensappen en fruitdranken Friesland 2 Assortimentsoverzicht zuivel, vruchtensappen en fruitdranken Over deze brochure Friesland heeft een breed assortiment zuivel, vruchtensappen,

Nadere informatie

Nettowinst Friesland Foods stijgt met 8 procent naar 104 miljoen euro

Nettowinst Friesland Foods stijgt met 8 procent naar 104 miljoen euro Voor meer informatie: Friesland Foods Corporate Communication R.J.A. van Dongen T +31 (0)522 276 334 F +31 (0)522 276 477 www.frieslandfoods.com Donderdag 9 maart 2006 Jaarcijfers 2005 Nettowinst Friesland

Nadere informatie

Jaarcijfers 2012 Koninklijke FrieslandCampina N.V. FrieslandCampina realiseert sterke winststijging en recordomzet over 2012

Jaarcijfers 2012 Koninklijke FrieslandCampina N.V. FrieslandCampina realiseert sterke winststijging en recordomzet over 2012 Voor meer informatie: FrieslandCampina Corporate Communication Jan-Willem ter Avest t + 31 (0) 33 713 3885 avest@frieslandcapina.com www.frieslandcampina.com Donderdag 14 maart 2013 Jaarcijfers 2012 Koninklijke

Nadere informatie

FrieslandCampina Erwin Wunnekink FrieslandCampina

FrieslandCampina Erwin Wunnekink FrieslandCampina FrieslandCampina Erwin Wunnekink 2018 FrieslandCampina Even voorstellen: Erwin Wunnekink Lid van coöperatiebestuur en raad van commissarissen sinds 2009 Vice-voorzitter van bestuur en rvc sinds 20 december

Nadere informatie

Strategie route2020: duurzame groei én waardecreatie

Strategie route2020: duurzame groei én waardecreatie Strategie route2020: duurzame groei én waardecreatie 2 Elke dag voorziet FrieslandCampina miljoenen consumenten verspreid over de wereld van zuivelproducten met waardevolle voedingsstoffen uit melk. De

Nadere informatie

Gedragscode. SCA Gedragscode

Gedragscode. SCA Gedragscode SCA Gedragscode 1 Gedragscode SCA Gedragscode SCA wil op sociaal- en milieutechnisch verantwoorde wijze omgaan met haar belanghebbenden en op basis van respect, verantwoordelijkheid en uitmuntendheid een

Nadere informatie

Strategieën voor een veranderende wereld. Frans Keurentjes

Strategieën voor een veranderende wereld. Frans Keurentjes Strategieën voor een veranderende wereld Frans Keurentjes Even voorstellen: Frans Keurentjes Lid van het coöperatiebestuur en raad van commissarissen sinds 2006 Sinds 20 december 2016 voorzitter van het

Nadere informatie

Melk is van nature een van de meest rijke voedingsbronnen en vormt de basis van een breed scala zuivelproducten. Van yoghurt, vla, zuiveldranken,

Melk is van nature een van de meest rijke voedingsbronnen en vormt de basis van een breed scala zuivelproducten. Van yoghurt, vla, zuiveldranken, In een oogopslag 1 Eiwitten, vetten, vitaminen, mineralen, suikers... melk Melk is van nature een van de meest rijke voedingsbronnen en vormt de basis van een breed scala zuivelproducten. Van yoghurt,

Nadere informatie

KEY ACCOUNT MANAGER. Account Management #VACANCY

KEY ACCOUNT MANAGER. Account Management #VACANCY Sales Account Management #VACANCY KEY ACCOUNT MANAGER Een feestelijke mijlpaal: FrieslandCampina bestaat dit jaar tien jaar. Daarmee voorziet de zuivelgigant al een decennium wereldwijd miljoenen consumenten

Nadere informatie

Productherformulering in Nederlandse zuivel

Productherformulering in Nederlandse zuivel Productherformulering in Nederlandse zuivel Bijdrage Nederlandse zuivelsector aan het Akkoord Verbetering Productsamenstelling Inleiding Zuivel speelt een belangrijke rol in een gezond voedingspatroon

Nadere informatie

De wereld van kaas. Milner

De wereld van kaas. Milner De wereld van kaas Milner Het Vinkje Alle Milner en producten dragen het groene Vinkje. Het groene Vinkje is het enige logo voor gezondere voeding dat door de Nederlandse overheid wettelijk is toegestaan

Nadere informatie

Jaarverslag 2009. Koninklijke FrieslandCampina N.V.

Jaarverslag 2009. Koninklijke FrieslandCampina N.V. Jaarverslag 2009 Jaarverslag 2009 Toelichting In dit jaarverslag presenteren wij de financiële resultaten en de belangrijkste ontwikkelingen van uit het jaar 2009. De jaarrekening is opgemaakt per 31 december

Nadere informatie

Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen

Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen 2014 Van verbruik naar gebruik Pagina 1 van 6 Inleiding: Voor u ligt het MVO beleid van Hef & Hijs Nederland. Maatschappelijk Verantwoord en Duurzaam Ondernemen is

Nadere informatie

VERKLARING OMTRENT MENSENRECHTENBELEID VAN UNILEVER

VERKLARING OMTRENT MENSENRECHTENBELEID VAN UNILEVER VERKLARING OMTRENT MENSENRECHTENBELEID VAN UNILEVER Wij zijn ervan overtuigd dat bedrijven alleen succesvol kunnen zijn in maatschappijen waarin mensenrechten beschermd en gerespecteerd worden. Wij erkennen

Nadere informatie

Verklaring van de symbolen

Verklaring van de symbolen Verklaring van de symbolen lactosevrij UTZ CERTIFIED gecertificeerde koffieboeren verbouwen hun koffie met zorg en aandacht voor mens en milieu. Inter IKEA Systems B.V. 2009 Producten die geschikt zijn

Nadere informatie

Energie + Meten = Weten Agenda :

Energie + Meten = Weten Agenda : Energie + Meten = Weten Agenda : 1. FrieslandCampina 2. DMV 3. Energie management FrieslandCampina in een oogopslag 11,3 miljard euro omzet 22.168 medewerkers Vestigingen in 32 landen Export naar meer

Nadere informatie

en ethiek normen en waarden better cows better life

en ethiek normen en waarden better cows better life CRV en ethiek normen en waarden better cows better life Het handelen van CRV CRV is een toonaangevende, klantgerichte veeverbeteringscoöperatie die gedreven is om toegevoegde waarde te creëren voor melk-

Nadere informatie

Eiwitten, vetten, vitamines B2 en B12, mineralen, suikers... melk

Eiwitten, vetten, vitamines B2 en B12, mineralen, suikers... melk In een oogopslag 2 3 Eiwitten, vetten, vitamines B2 en B12, mineralen, suikers... melk 4 Elke dag voorziet FrieslandCampina miljoenen consumenten verspreid over de wereld van zuivelproducten met waardevolle

Nadere informatie

Roelof Joosten Duurzame waardecreatie gedreven door een company purpose als baken en bron van inspiratie

Roelof Joosten Duurzame waardecreatie gedreven door een company purpose als baken en bron van inspiratie Roelof Joosten Duurzame waardecreatie gedreven door een company purpose als baken en bron van inspiratie Centrale vraagstellingen: 1. Hoe kijkt een internationale zuivelonderneming als FrieslandCampina

Nadere informatie

Jaarverslag 2013. Koninklijke FrieslandCampina N.V.

Jaarverslag 2013. Koninklijke FrieslandCampina N.V. Jaarverslag 2013 Koninklijke FrieslandCampina N.V. Toelichting In dit jaarverslag worden de financiële resultaten en de belangrijkste ontwikkelingen van Koninklijke FrieslandCampina N.V. (hierna FrieslandCampina)

Nadere informatie

Proteïne, vetten, vitamines B2 en B12, mineralen, lactose melk

Proteïne, vetten, vitamines B2 en B12, mineralen, lactose melk In een oogopslag Proteïne, vetten, vitamines B2 en B12, mineralen, lactose melk 4 NOURISHING BY NATURE 5 FrieslandCampina: Passie voor gezonde voeding Melk, yoghurt, kwark en kaas: zuivelproducten die

Nadere informatie

Gedragscode November 2010 3

Gedragscode November 2010 3 Gedragscode Gedragscode November 2010 3 Inhoud Inleiding 5 Onze ambitie 6 Waar staan wij voor 7 Wij zorgen voor gezonde voeding 7 Wij werken samen als gemotiveerde mensen 7 Wij geven om het milieu 7 Gedragsregels

Nadere informatie

MVO-verslag 2010. Koninklijke FrieslandCampina N.V.

MVO-verslag 2010. Koninklijke FrieslandCampina N.V. MVO-verslag 2010 Koninklijke FrieslandCampina N.V. MVO-verslag 2010 Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen Bijschrift bij de cover: Melk is een van de rijkste natuur lijke bronnen van essentiële voedingsstoffen.

Nadere informatie

Assortimentsoverzicht. zuivel, vruchtensappen en fruitdranken FrieslandCampina

Assortimentsoverzicht. zuivel, vruchtensappen en fruitdranken FrieslandCampina Assortimentsoverzicht zuivel, vruchtensappen en fruitdranken Friesland Assortimentsoverzicht zuivel, vruchtensappen en fruitdranken 3 Over deze brochure Friesland heeft een breed assortiment zuivel, vruchtensappen,

Nadere informatie

Halfjaarbericht 2015. Koninklijke FrieslandCampina N.V.

Halfjaarbericht 2015. Koninklijke FrieslandCampina N.V. Halfjaarbericht 2015 Koninklijke FrieslandCampina N.V. Eerste halfjaar 2015 2 Belangrijkste ontwikkelingen Sterke winststijging bij stabiele omzet in onzekere markt Netto-omzet stabiel op 5.645 miljoen

Nadere informatie

De wereld van. Optimel

De wereld van. Optimel De wereld van Volop variatie heeft een breed assortiment aan zuivelproducten. De drink, yoghurt en kwark zijn in verschillende fruitsmaken verkrijgbaar. De vla is verkrijgbaar in de smaakvarianten chocolade,

Nadere informatie

Melk is een natuurlijke bron van voedingsstoffen en vormt de basis van een breed scala zuivelproducten. Van yoghurt, vla, zuiveldranken, kaas, boter

Melk is een natuurlijke bron van voedingsstoffen en vormt de basis van een breed scala zuivelproducten. Van yoghurt, vla, zuiveldranken, kaas, boter In een oogopslag Eiwitten, vetten, vitamines B2 en B12, mineralen, suikers... melk Melk is een natuurlijke bron van voedingsstoffen en vormt de basis van een breed scala zuivelproducten. Van yoghurt, vla,

Nadere informatie

Stichting bedrijfstakpensioenfonds voor de Houthandelindustrie september 2015

Stichting bedrijfstakpensioenfonds voor de Houthandelindustrie september 2015 Maatschappelijk verantwoord beleggen Stichting bedrijfstakpensioenfonds voor de Houthandelindustrie september 2015 Beleid ten aanzien van Maatschappelijk verantwoord beleggen Inleiding BPF Houthandel draagt

Nadere informatie

MVO-verslag 2012. Koninklijke FrieslandCampina N.V.

MVO-verslag 2012. Koninklijke FrieslandCampina N.V. MVO-verslag 2012 Koninklijke FrieslandCampina N.V. MVO-verslag 2012 Koninklijke FrieslandCampina N.V. Bijschrift bij cover: In deze installatie in de productielocatie van FrieslandCampina in Workum wordt

Nadere informatie

De NVG, 40 jaar jong

De NVG, 40 jaar jong De NVG, 40 jaar jong Dier boven mens? 75 % van de Amerikaanse huisdiereigenaren besteden niet minder geld aan hun huisdier; 26 % vindt de gezondheid huisdier belangrijker dan van zichzelf; 34 % geeft

Nadere informatie

Bijlage halfjaarcijfers 2019

Bijlage halfjaarcijfers 2019 Bijlage halfjaarcijfers Koninklijke FrieslandCampina N.V. Inhoud 3 Kerncijfers 4 Verkorte geconsolideerde winst-en-verliesrekening 5 Verkorte geconsolideerde balans 6 Verkort geconsolideerd kasstroomoverzicht

Nadere informatie

MVO-verslag 2011. Koninklijke FrieslandCampina N.V.

MVO-verslag 2011. Koninklijke FrieslandCampina N.V. MVO-verslag 2011 Koninklijke FrieslandCampina N.V. MVO-verslag 2011 Koninklijke FrieslandCampina N.V. Bijschrift bij cover: Koeien in de wei zijn een kenmerkend onderdeel van het Nederlandse cultuurlandschap.

Nadere informatie

Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen (MVO)

Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen (MVO) Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen (MVO) Voor Meijers, familiebedrijf sinds 1973, zijn de zeven principes van MVO zo vanzelfsprekend als ze maar kunnen zijn. Want principes die gaan over een duurzame

Nadere informatie

Internationaal Palmolie-inkoopbeleid

Internationaal Palmolie-inkoopbeleid Internationaal Palmolie-inkoopbeleid Stand: september 2015 Onze visie Eenvoud, verantwoord, betrouwbaar: al meer dan 100 jaar ligt koopmanschap ten grondslag aan het succes van ALDI NORD (hierna: ALDI).

Nadere informatie

MVO-verslag 2011. Koninklijke FrieslandCampina N.V.

MVO-verslag 2011. Koninklijke FrieslandCampina N.V. MVO-verslag 2011 Koninklijke FrieslandCampina N.V. MVO-verslag 2011 Koninklijke FrieslandCampina N.V. Bijschrift bij cover: Koeien in de wei zijn een kenmerkend onderdeel van het Nederlandse cultuurlandschap.

Nadere informatie

Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen 2015-2016

Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen 2015-2016 Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen 2015-2016 Van verbruik naar gebruik Pagina 1 van 5 Inleiding: Voor u ligt het MVO beleid van ABIRD Industrial Rental Services. Maatschappelijk Verantwoord en Duurzaam

Nadere informatie

I M T E C H N. V. B U S I N E S S P R I N C I P L E S

I M T E C H N. V. B U S I N E S S P R I N C I P L E S I M T E C H N. V. B U S I N E S S P R I N C I P L E S Algemeen Het beleid van Imtech N.V. is gericht op de continuïteit van de onderneming als een winstgevende organisatie, die met haar bedrijven en medewerkers

Nadere informatie

Jaarverslag 2008. Koninklijke FrieslandCampina N.V.

Jaarverslag 2008. Koninklijke FrieslandCampina N.V. Jaarverslag 2008 Jaarverslag 2008 Toelichting Dit is het eerste jaarverslag van Koninklijke FrieslandCampina N.V., een nieuwe onderneming die is ontstaan door de fusie van Friesland Foods en Campina. Op

Nadere informatie

De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA DEN HAAG. Datum 18 maart 2016 Betreft Kamervragen. Geachte voorzitter,

De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA DEN HAAG. Datum 18 maart 2016 Betreft Kamervragen. Geachte voorzitter, > Retouradres Postbus 20350 2500 EJ Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 2008 2500 EA DEN HAAG Bezoekadres: Parnassusplein 5 25 VX Den Haag T 070 340 79 F 070 340 78 34

Nadere informatie

Zo gaan we om met de maatschappij. Deelcode 4

Zo gaan we om met de maatschappij. Deelcode 4 Zo gaan we om met de maatschappij Deelcode 4 x Zo gaan we om met de maatschappij We helpen de maatschappij door mensen te verbinden We gaan verantwoord om met mensen, middelen en milieu Inhoud: 1. Algemeen

Nadere informatie

Gedragscode Coöperatieve Zuivelfabriek Rouveen u.a.

Gedragscode Coöperatieve Zuivelfabriek Rouveen u.a. Gedragscode Coöperatieve Zuivelfabriek Rouveen u.a. 2017 Inhoudsopgave Gedragscode Waarom een gedragscode? 3 Voor wie geldt de gedragscode? 3 Openbaarheid gedragscode 3 Onze mensen, klanten en planeet

Nadere informatie

Indorama Ventures Public Company Limited Ondernemingsbestuur beleid

Indorama Ventures Public Company Limited Ondernemingsbestuur beleid Indorama Ventures Public Company Limited Ondernemingsbestuur beleid (Goedgekeurd door de raad van bestuur vergadering nr.1/2009 op 29 september 2009) Bericht van de voorzitter Indorama Ventures Public

Nadere informatie

Voorproefje Cosun MVO-verslag 2011

Voorproefje Cosun MVO-verslag 2011 Voorproefje Cosun MVO-verslag 2011 1 Dit is een voorproefje in druk van het digitale Cosun MVO-verslag over 2011. Wilt u meer gegevens raadplegen over wat wij zoal ondernemen met het oog op onze maatschappelijke

Nadere informatie

01 Inleiding... 3 02 Wie is Agrico?... 5. 03 Scope MVO 2013/2014... 7 04 MVO principes... 7

01 Inleiding... 3 02 Wie is Agrico?... 5. 03 Scope MVO 2013/2014... 7 04 MVO principes... 7 Inhoudsopgave 01 Inleiding... 3 02 Wie is Agrico?... 5 03 Scope MVO 2013/2014... 7 04 MVO principes... 7 1. Agrico legt rekenschap af over effecten op de maatschappij, de economie en het milieu... 8 2.

Nadere informatie

DOC KAAS EN ROYAL A-WARE

DOC KAAS EN ROYAL A-WARE STRATEGISCHE SAMENWERKING DOC KAAS EN ROYAL A-WARE KEUZE VOOR NEDERLANDSE WERELDSPELER IN ZUIVEL OENKERK WIE IS ROYAL A-WARE TEXEL WORKUM HEERENVEEN 125 jaar ervaring en wereldwijd sterk afzetnetwerk Royal

Nadere informatie

DE KRACHT VAN BOER GENOTEERD. Atze Schaap Vereniging & Transport Wageningen, 22 november 2007

DE KRACHT VAN BOER GENOTEERD. Atze Schaap Vereniging & Transport Wageningen, 22 november 2007 DE KRACHT VAN BOER GENOTEERD Atze Schaap Vereniging & Transport Wageningen, 22 november 2007 Agenda 1. Profiel en Missie van Campina 2. De kracht van boer genoteerd 3. Project Source - Campina merkmelk

Nadere informatie

Verpakking en Etikettering: Het perfecte huwelijk. Elly Spies AOAC-LL symposium, 21 November 2013

Verpakking en Etikettering: Het perfecte huwelijk. Elly Spies AOAC-LL symposium, 21 November 2013 Verpakking en Etikettering: Het perfecte huwelijk Elly Spies AOAC-LL symposium, 21 November 2013 FrieslandCampina brands Consumer products Professional market Ingredients 2 Wereldwijd Europe Netherlands

Nadere informatie

Code of Conduct CSR certificering

Code of Conduct CSR certificering Code of Conduct CSR certificering 1 Opzet van de training 1. Introductie 2. Context van het programma 3. 4. Certificatie traject 5. Vragen 2 Introductie Doel van de training Na afloop in staat zijn om:

Nadere informatie

1. kwaliteitssystemen en voedselveiligheid 2. organiseren 3. projecten. 1 Kwaliteitssystemen & voedselveiligheid

1. kwaliteitssystemen en voedselveiligheid 2. organiseren 3. projecten. 1 Kwaliteitssystemen & voedselveiligheid nr Tekst 0 Home Thielen Consult is de partner voor bedrijven en organisaties in de voedselketen. Samen met onze klanten bouwen wij aan veilig en eerlijk voedsel. We begeleiden onze klanten en organiseren

Nadere informatie

RSM - General Counsel - mensenrechtenbeleid SURVEY

RSM - General Counsel - mensenrechtenbeleid SURVEY RSM - General Counsel - mensenrech Projects Contacts Library Help Survey Distributions Data & Analysis Reports RSM - General Counsel - mensenrechtenbeleid - 2017 SURVEY ENQÛETE - De rol van de GC in het

Nadere informatie

MVO verklaring

MVO verklaring Voor u ligt het MVO beleid van Kamphuis Lastechniek BV. Maatschappelijk Verantwoord en Duurzaam Ondernemen is verankerd in ons bedrijfsbeleid. Voor nu, en voor de toekomst. Doordat Kamphuis Lastechniek

Nadere informatie

Waardeketen Verantwoord en sociaal jaarverslag 2016

Waardeketen Verantwoord en sociaal jaarverslag 2016 Waardeketen Verantwoord en sociaal jaarverslag 2016 Mensen en kapitaal In ons dagelijks werk maken onze mensen het verschil en daarom willen we goed voor onze mensen zorgen. Opleiding en ontwikkeling vormen

Nadere informatie

GEDRAGSCODE DUURZAAMHEID NEDERLANDSE PRODUCENTEN VAN BAKKERIJGRONDSTOFFEN GEDRAGSCODE DUURZAAMHEID NEDERLANDSE PRODUCENTEN VAN BAKKERIJGRONDSTOFFEN 1

GEDRAGSCODE DUURZAAMHEID NEDERLANDSE PRODUCENTEN VAN BAKKERIJGRONDSTOFFEN GEDRAGSCODE DUURZAAMHEID NEDERLANDSE PRODUCENTEN VAN BAKKERIJGRONDSTOFFEN 1 GEDRAGSCODE DUURZAAMHEID NEDERLANDSE PRODUCENTEN VAN BAKKERIJGRONDSTOFFEN GEDRAGSCODE DUURZAAMHEID NEDERLANDSE PRODUCENTEN VAN BAKKERIJGRONDSTOFFEN 1 Inleiding In deze Gedragscode geeft de Vereniging van

Nadere informatie

Het Wie, Wat en Hoe vanwelzorg in 2012

Het Wie, Wat en Hoe vanwelzorg in 2012 Het Wie, Wat en Hoe vanwelzorg in 2012 En hoe de puzzelstukjes Of hoe de puzzelstukjes precies in elkaar precies passen in elkaar passen Onze Visie Wie we willen zijn in 2012 1 1 Als marktleider in het

Nadere informatie

Duurzaamheid & Verpakkingen. Taco Kingma Alphen a/d Rijn,

Duurzaamheid & Verpakkingen. Taco Kingma Alphen a/d Rijn, Duurzaamheid & Verpakkingen Taco Kingma Alphen a/d Rijn, 26-05-2016 19.000 ambitieuze leden-melkveehouders zijn de eigenaren van FrieslandCampina Een goede verzorging van de koe staat aan de basis van

Nadere informatie

Gedragscode VolkerWessels

Gedragscode VolkerWessels Gedragscode Gedragscode VolkerWessels 3 Inleiding door de Raad van Bestuur VolkerWessels werkt op basis van het economisch principe. Om als bedrijf continuïteit te waarborgen en om aan onze verantwoordelijkheden

Nadere informatie

STAKEHOLDERDIALOOG. De tabel schetst hoe wij onze stakeholders actief betrekken en welke verwachtingen zij hebben.

STAKEHOLDERDIALOOG. De tabel schetst hoe wij onze stakeholders actief betrekken en welke verwachtingen zij hebben. STAKEHOLDERDIALOOG Op verschillende momenten gedurende het jaar onderhouden we nauwe contacten met diverse stakeholders. Transparantie is een van de belangrijkste grondslagen voor onze bedrijfsvoering

Nadere informatie

Vragen en antwoorden toezichtondersteunende private kwaliteitssystemen Versiedatum: 13 september 2016

Vragen en antwoorden toezichtondersteunende private kwaliteitssystemen Versiedatum: 13 september 2016 Vragen en antwoorden toezichtondersteunende private kwaliteitssystemen Versiedatum: 13 september 2016 Korte inleiding In 2014 heeft de Taskforce Voedselvertrouwen een set criteria opgesteld waaraan private

Nadere informatie

Hero Benelux. Natuurlijk maatschappelijk verantwoord!

Hero Benelux. Natuurlijk maatschappelijk verantwoord! Hero Benelux. Natuurlijk maatschappelijk verantwoord! Milieubewuste inkoop Hero Benelux breidt haar inspanningen voor een duurzame inkoop van grondstoffen verder uit. We letten daarbij niet alleen op kwaliteit.

Nadere informatie

Halfjaarbericht 2010. Koninklijke FrieslandCampina N.V.

Halfjaarbericht 2010. Koninklijke FrieslandCampina N.V. Halfjaarbericht 2010 Koninklijke FrieslandCampina N.V. Hoofdpunten halfjaar 2010 Stijging omzet en nettowinst Netto-omzet stijgt met 5,5 procent naar 4,3 miljard euro ( halfjaar : 4,1 miljard euro) door

Nadere informatie

Stijgende behoefte naar Nederlandse babyvoeding. Eelko ter Schure October 1 st 2013

Stijgende behoefte naar Nederlandse babyvoeding. Eelko ter Schure October 1 st 2013 Stijgende behoefte naar Nederlandse babyvoeding Eelko ter Schure October 1 st 2013 Een analyse van de toekomst Wie zijn wij Elke dag voorziet FrieslandCampina circa 1 miljard mensen wereldwijd van voeding

Nadere informatie

Introductie LRQA 2003

Introductie LRQA 2003 ! Introductie ! Lloyd s Register Quality Assurance(LRQA) " Onderdeel van de Lloyd s Register group " Wereldwijd marktleider in certificatie " + 1 300 assessors " + 33 000 certificaten " Geaccrediteerd

Nadere informatie

MVO-verslag 2013. Koninklijke FrieslandCampina N.V.

MVO-verslag 2013. Koninklijke FrieslandCampina N.V. MVO-verslag 2013 Koninklijke FrieslandCampina N.V. Toelichting In dit MVO-verslag doet Koninklijke FrieslandCampina N.V. verslag van de resultaten en de belangrijkste ontwikkelingen op het gebied van maatschappelijk

Nadere informatie

IN ZES STAPPEN MVO IMPLEMENTEREN IN UW KWALITEITSSYSTEEM

IN ZES STAPPEN MVO IMPLEMENTEREN IN UW KWALITEITSSYSTEEM IN ZES STAPPEN MVO IMPLEMENTEREN IN UW KWALITEITSSYSTEEM De tijd dat MVO was voorbehouden aan idealisten ligt achter ons. Inmiddels wordt erkend dat MVO geen hype is, maar van strategisch belang voor ieder

Nadere informatie

Rapportage. 25 September 2018

Rapportage. 25 September 2018 Rapportage 25 September 2018 Inhoudsopgave 1. Inleiding 3 1.1 Positionering advies 3 1.2 Algemeen 3 1.3 Leeswijzer 4 2. Nulsituatie en positiebepaling 4 2.1 Werkwijze 4 2.2 Nulsituatie 5 2.3 Ambitieniveau

Nadere informatie

Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen

Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen 2 Elke dag voorziet FrieslandCampina miljoenen consumenten verspreid over de wereld van zuivelproducten met waardevolle voedingsstoffen uit melk. De kwaliteit van

Nadere informatie

MVO-verslag 2013. Koninklijke FrieslandCampina N.V.

MVO-verslag 2013. Koninklijke FrieslandCampina N.V. MVO-verslag 2013 Koninklijke FrieslandCampina N.V. Toelichting In dit MVO-verslag doet Koninklijke FrieslandCampina N.V. verslag van de resultaten en de belangrijkste ontwikkelingen op het gebied van maatschappelijk

Nadere informatie

De wereld van. Optimel

De wereld van. Optimel De wereld van Volop variatie heeft een breed assortiment aan zuivelproducten. De drinkyoghurt, yoghurt en kwark zijn in verschillende fruitsmaken verkrijgbaar. De vla is verkrijgbaar in de smaakvarianten

Nadere informatie

Jaarverslag 2011. Koninklijke FrieslandCampina N.V.

Jaarverslag 2011. Koninklijke FrieslandCampina N.V. Jaarverslag 2011 Koninklijke FrieslandCampina N.V. 1 Jaarverslag 2011 Koninklijke FrieslandCampina N.V. Bijschrift bij omslag: Melk is een van de rijkste natuurlijke bronnen van essentiële voedingsstoffen.

Nadere informatie

Vinçotte IQNET SR 10 MAATSCHAPPELIJK VERANTWOORD ONDERNEMEN. 21/06/2013 Bart Janssens

Vinçotte IQNET SR 10 MAATSCHAPPELIJK VERANTWOORD ONDERNEMEN. 21/06/2013 Bart Janssens Vinçotte IQNET SR 10 MAATSCHAPPELIJK VERANTWOORD ONDERNEMEN 21/06/2013 Bart Janssens 1 2 3 In een notendop MVO IQNet SR10 1 In een notendop CERTIFICATIE INSPECTIE Veiligheid Kwaliteit Milieu ADVIES TRAINING

Nadere informatie

Samenvatting. Samenvatting 9

Samenvatting. Samenvatting 9 Samenvatting Voedingsmiddenenbedrijven hebben verschillende manieren om consumenten erop te attenderen dat bepaalde producten goed zouden zijn voor de gezondheid. Sinds enkele jaren worden daar in Nederland

Nadere informatie

Format voor het indienen van voorstellen voor ketenbrede afspraken ter verlaging van het zout-, (verzadigd) vet- en suikergehalte van voedingsmiddelen

Format voor het indienen van voorstellen voor ketenbrede afspraken ter verlaging van het zout-, (verzadigd) vet- en suikergehalte van voedingsmiddelen Format voor het indienen van voorstellen voor ketenbrede afspraken ter verlaging van het zout-, (verzadigd) vet- en suikergehalte van voedingsmiddelen Ter beoordeling door de Wetenschappelijke Advies Commissie

Nadere informatie

Antwoorden op vragen van WAC over zuiveldranken en -toetjes

Antwoorden op vragen van WAC over zuiveldranken en -toetjes Antwoorden op vragen van WAC over zuiveldranken en -toetjes Ad 1.1. De keuze van producten De WAC vraagt zich af in hoeverre kinderproducten wel voldoende prioriteit hebben gekregen. We zijn ons zeker

Nadere informatie

Gedetailleerde doelen Duurzame Zuivelketen

Gedetailleerde doelen Duurzame Zuivelketen Gedetailleerde doelen Duurzame Zuivelketen Inleiding Via de Duurzame Zuivelketen streven zuivelondernemingen (NZO) en melkveehouders (LTO) gezamenlijk naar een toekomstbestendige en verantwoorde zuivelsector.

Nadere informatie

Milcobel en het beleid rond duurzaam ondernemen. Brugge 26 september 2013

Milcobel en het beleid rond duurzaam ondernemen. Brugge 26 september 2013 Milcobel en het beleid rond duurzaam ondernemen Brugge 26 september 2013 1 Ter kennismaking: wie en wat is Milcobel Zuivelcoöperatie met 3.000 aangesloten leden-melkveehouders 1,1 miljard liter melk Gespreide

Nadere informatie

Get more out of milk. Get more out of milk

Get more out of milk. Get more out of milk Get more out of milk Get more out of milk Eiwitten, vetten, vitaminen, mineralen, suikers... 2... melk Elke dag kiezen wereldwijd miljoenen mensen voor zuivel. Melk is een belangrijk voedingsmiddel. Melkproducten

Nadere informatie

ONZE VERANTWOORDELIJKHEID

ONZE VERANTWOORDELIJKHEID ONZE VERANTWOORDELIJKHEID CORPORATE RESPONSIBILITY POLICY I Inhoud Voorwoord 1 Waardering medewerkers 2 Ketenverantwoordelijkheid 3 Behoud van natuurlijke hulpbronnen 4 Maatschappelijke betrokkenheid

Nadere informatie

PostNL Business Principles

PostNL Business Principles 3 december 2014 PostNL N.V. PostNL Business Principles Raad van Bestuur Auteur Director Audit & Security Titel PostNL Business Principles Versie 1.1 Dit document is een vertaling van de Engelstalige versie.

Nadere informatie

Project- en Portfolio Management. Geert Verhoeven, 19 mei 2011, Fortes Best Practice Seminar, Baarn

Project- en Portfolio Management. Geert Verhoeven, 19 mei 2011, Fortes Best Practice Seminar, Baarn Project- en Portfolio Management Geert Verhoeven, 19 mei 2011, Fortes Best Practice Seminar, Baarn Welcome We provide people around the world with all the good things milk has to offer By nature, milk

Nadere informatie

Internationaal dierenwelzijnsbeleid

Internationaal dierenwelzijnsbeleid Internationaal dierenwelzijnsbeleid Stand: januari 2016 Onze visie Eenvoudig, verantwoordelijk, betrouwbaar: al meer dan 100 jaar liggen traditionele handelswaarden ten grondslag aan het succes van ALDI

Nadere informatie

Datum 3 maart 2014 Betreft Beantwoording vragen van het lid Voordewind over het rapport Working on the Right Shoes

Datum 3 maart 2014 Betreft Beantwoording vragen van het lid Voordewind over het rapport Working on the Right Shoes Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 Den Haag Directie Internationale Marktordening en Handelspolitiek Bezuidenhoutseweg 67 2594 AC Den Haag Postbus 20061 Nederland www.rijksoverheid.nl

Nadere informatie

Jaarverslag 2010. Koninklijke FrieslandCampina N.V.

Jaarverslag 2010. Koninklijke FrieslandCampina N.V. Jaarverslag 2010 Koninklijke FrieslandCampina N.V. Jaarverslag 2010 Koninklijke FrieslandCampina N.V. Toelichting In dit jaarverslag worden de financiële resultaten en de belangrijkste ontwikkelingen

Nadere informatie

Praktijk Voorbeeld nº 1

Praktijk Voorbeeld nº 1 1. Bedrijfs ID Naam van het bedrijf: Praktijk Voorbeeld nº 1 Van Dorp installaties bv Sector: Technische installaties Core Business / Belangrijkste Brandpreventie, technische ondersteuning, klimaatbeheersing

Nadere informatie

Kerncijfers FrieslandCampina

Kerncijfers FrieslandCampina Workshop Agenda 1. Kerncijfers FrieslandCampina 2. Historie en speelveld 3. Duurzaamheidsdoelen 3. Visie en aanpak 4. Uitwerking Foqus planet 5. Wat brengt Foqus planet 6. Weidegang 2. Kerncijfers FrieslandCampina

Nadere informatie

HCI is een toonaangevende dienstverlener op het gebied van industriële services.

HCI is een toonaangevende dienstverlener op het gebied van industriële services. Algemene gedragscode voor toeleveranciers 1. Missie HCI is een toonaangevende dienstverlener op het gebied van industriële services. Onze activiteiten zijn gericht op industriële reiniging, uitvoering

Nadere informatie