AVC 2002: De Algemene Ve rvo e rcondities in een nieuw jasje

Transcriptie

1 E E N V I S I E O P H E T N A T I O N A A L E N I N T E R N A T I O N A A L W E G V E R V O E R R E C H T J u l i j a a r g a n g 1 6 n u m m e r AVC 2002: De Algemene Ve rvo e rcondities in een nieuw jasje M e d e d e l i n ge n AVC 2002: de Algemene Vervoercondities in een nieuw jasje Op 4 juni 2002 zijn de AVC 2002 gedeponeerd bij de griffie van de rechtbank te Amsterdam en Rotterdam. In deze special van Weg en Wagen wordt een kort overzicht gegeven van deze ver - nieuwde AVC. Toepasselijkheid Op een handige manier heeft de sva ervoor gezorgd dat de oude AVC 1983 niet meer van toepassing zijn, ook al zou op de oude vrachtbrief of op hetbriefpapier nog worden verwezen naar de AVC 1983, laatste versie. Toen de AVC 2002 werden gedeponeerd bij de griffie is tegelijkertijd in hetdossier van de AVC 1983 een laatste versie toegevoegd die qua tekst geheel identiek is aan de tekst van de AVC Wanneer iemand nu de AVC 1983 opvraagtbij de griffie krijgt hij een tekst die e xact hetzelfde is als de tekst van de AVC Op deze manier zijn de oude AVC 1983 op een zachte manier aan hun einde gekomen (zij gelden alleen nog voor ve rvo e rove re e n komsten gesloten voor 4 juni 2002). AVC 2002 ook internationaal toepasselijk Op de nieuwe CMR/AVC-2002 vrachtbrief staat nu de volgende clausule: Indien de overeengekomen plaats van inontvangstneming en van aflevering van de zaken zijn gelegen in twee verschillende landen zijn het CMR-verdrag alsmede in aanvulling daarop de Algemene Vervoercondities 2002,laatste versie), van toepassing. Dat betekent dat de AVC 2002 ook bij internation a al ve rvoer een rol gaan spelen. N at u u r l i jk kunnen de AVC niet het aansprakelijkheidsregime van het CMR-verdrag en de limiet van 8,33 SDR per kilo opzij zetten,maar het CMR-verdrag kan wel door de AVC 2002 aangevuld worden m e t o n d e rwe rpen die het C M R- ve rd rag niet regelt. Hier worden genoemd,zonder geheel volledig te zijn (de met een * aangemerkte onderwe rpen wo rden in deze s p e ci al nog nader behandeld): Art. 2 - Elektronische berichten Art. 4 lid 1E - Laden,stuwen en lossen* Art. 4 lid 4 en - Opzegging en controle bij art. 9 lid 5 gebrekkige belading/stuwage of overbelading* Art. 7 - Vrachtbetaling* Art Vorderingsrecht Art Afdracht rembours Art Voorbehouden vervoerder over keuze vervoermiddel, route etc. Art Verhindering na inontvangstneming door vervoerder Art Doorvervoer* Art Opslag voor, tijdens en na het vervoer* Art Retentierecht* Art Pandrecht* Art Vrijwaring en Himalayaclausule Wanneer geen C M R/AVC 2002 vra c ht b ri e f wordt gebruiktis het van belang om zowel voor nationaal als voor internationaal vervoer de AVC 2002 van toepassing te verklaren. Een duidelijke verwijzingsclausule op het briefpapier of opdrachtbevestiging dan wel in het raamcontract luidt: De AVC 2002,laatste versie,zijn van toepassing zowel op nationaal als op internationaal vervoer van zaken over de weg. In art. 3 van de AVC 2002 staat dan weer - als de AVC 2002 op de vervoerovereenkomst van toepassing zijn verklaard - dat indien het CMR-verdrag van toepassing is, de AVC 2002 aanvullend van toepassing zijn. Het kan ook zijn dat de afzender en vervoerder wensen dat het CMR-verdrag eveneens van toepassing is op het binnenlands wegvervoer; bij containervervoer is dat dikwijls het geval. Ook dan heeft het zin - denk aan de vrachtincasso! - om de AVC 2002 aanvullend van toepassing te verklaren.in het raamcontract (dit moet in een aparte schriftelijke overeenkomst, zie ook art. 8:1102 lid 1 BW) moet dan een bepaling worden opgenomen die zou kunnen luiden: Het CMR-verdrag is van toepassing op zowel internationaal als nationaal vervoer van zaken over de weg en de AVC 2002, laatste versie,zijn in beide gevallen aanvullend van toepassing. Ve rmelding van de afzender in de vrachtbrief We vervolgen de rit met de nieuwe AVC Een in de praktijk steevast terugkerend onderwerp dat om verschi llende redenen tot problemen kan leiden is hetinvullen van de verkeerde naam van de afzender op de vrachtbrief in vakje 1. Het gezegde een goed begin is het halve werk gaat bij het invullen van de vrachtbrief maar al te zeer op! Wat is het geval? Men dient zich te realiseren dat het sluiten van een vervo e rove re e n ko m s t b e h al ve een eco n o m i s c h e ook een juridische aangelegenheid is.en juristerij kan niet uit de voeten zonder definities: dat komt de duidelijkheid ten goede. Vandaar dat art. 1 van de AVC 2002 begint met eenvoudige maar noodzakelijke definities. De vervoerovereenkomst wordt gesloten tussen een opdrachtgever en een ver voerder. Twee partijen is hetminimum voor het totstand brengen van een vervoerovereenkomst. Dat de zaken aan een derde moeten wo rden afge l eve rd, we lke derde ook rechten aan de vervoerovereenkomst kan ontlenen, doet daaraan niet af. De derde staat echter buiten het sluiten van de overeenkomst. De opdrachtgever, oftewel de wederpartij van de ve rvo e rd e r, noemen we juri d i s c h afzender en de derde (die strikt genomen niet nodig is) heet juridisch geadresseerde. Vakje 1 van de CMR/AVC 2002 vrachtbrief is bestemd voor de naam van de opdrachtgever, de afzender dus.waar hetin de praktijk vaak fout gaat is dat ten onrechte niet de naam van de (juridische) U i t g a v e v a n s V a / S t i c h t i n g V e r v o e ra d re s

2 afzender maar van de feitelijke aflader wordt ingevuld.dat zal zich in hetbijzonder voordoen wanneer de zaken in het voertuig worden ingeladen op een andere plaats dan waar de afzender zich bevindt. De plaats waar de afzender zich bevindtbehoeft nietdezelfde plaats te zijn waar de zaken ten ver voer worden aangeboden,hoewel de AVC en de wetdaar wel van uitgaan. Een Ro t t e rdamse afzender kan de ve rvo e rd e r opdracht geven zaken van een bedrijf te Utrecht naar Den Haag te ve rvo e re n. H e t U t re c ht s e bedrijf is aflader, omdat het de zaken feitelijk aan de vervoerder overhandigt. Maar daarmee komt dat bedrijf geenszinsin een juridische rela - tie metde vervoerder te staan.de naam van het Utrechtse bedrijf hoort dan ook niet in vakje 1 t h u i s. Wel de naam van de Ro t t e rd a m s e opdrachtgever van de vervoerder. Art. 1 lid 2 AVC 2002 speelt in op deze in de prak t i jk va ak gemaakte (en alleszins begrijpelijke) fout: Afzender: de contractuele wederpartij van de vervoerder. Vermelding van een afzender op de vrachtbrief houdtniet zonder meer in dat de aldus genoem - de de contractuele wederpartij van de vervoerder is. De bedoeling van de tweede zin is tegen de acht e r g rond van het vo o r gaande duidelijk t e maken dat het invullen van de verkeerde naam (namelijk die van de aflader in plaats van de afzender) de aflader niet tot wederpartij van de vervoerder maakt. Een foute vrachtbrief schept geen recht voor de aflader ten koste van de afzender! Dat betekent onder andere dat de aflader geen rechten aan de vervoerovereenkomst kan ontlenen, zoals het instructierecht (art. 8: instructies van de afzender) of hetclaimrecht (art. 16). En andersom, dat de ver voerder zich voor betaling van de vracht of tot het vragen van nadere instructies niet tot de aflader maar tot zijn wederpartij/afzender moet wenden. Bewijskracht van de vrachtbrief Intussen ligthet op de weg van de afzender zelf van een en ander goede nota te nemen,aangezien hij op grond van art. 5 verplicht is de vrachtbrief op te maken.laat hij dat over aan de aflader dan ontstaan bovengeschetste problemen met alle verwarring vandien.immers, art. 6 lid 2 AVC 2002 bepaalt dat de vrachtbrief (behoudens tegenbewijs) bewijs oplevert van (...) de partijen bij de vervoerovereenkomst. Met andere woorden:er staat wat er staat. De afzender moetdan het tegenbewijs leveren dat de vrachtbrief verkeerd is ingevuld. Deze omweg is niet nodig wanneer van begin af aan de vrachtbrief correct wordtingevuld. Tot troost van de lezers (vooral vervoerders en verladers) moet worden g ezegd dat deze fout nietuitsluitend (en begrijpelijk) door de praktijk wordt gemaakt,die metjuristerij niets van doen heeft, maar ook meermalen is gemaakt door knappe koppen achter de groene tafel... Controleplicht van de vrachtbrief door vervoerder Veel bepalingen (zowel in de wet als in de AVC 2002) gaan ervan uitdat de afzender zelf meestal ook aflader is. Zo bepaalt art. 4 lid 1 dat de afzender (naast allerlei andere verplichtingen) de zaken in of op het voertuig moet laden en stuwen. Doet de afzender dat niet zelf (omdat de zaken zich nietop de plaats van de afzender b evinden) dan doet een ander dat in zijn opdracht;die ander is dan aflader. Dat is ook van belang voor het beroep op overmacht door de vervoerder. In art. 11 AVC 2002 geldt (in navolging van de wet) voorshands als overmacht de omstandigheid behandeling, lading, stuwing of lossing van zaken door de afzender (...) of per - sonen die voor rekening van de afzender(...) handelen. Tot die personen behoort dus ook de aflader. De ver voerder heeft dus met beiden te maken:metafzender en aflader. In hetbijzonder dient de vervoerder alert te zijn (mede tegen de achtergrond van de hierboven vermelde bewijsk ra c ht van de vra c ht b ri e f) op hetgeen door afzender (of door de aflader in diens opdracht) op de vrachtbrief wordt vermeld. Tegenover de plicht van de afzender voor juiste informatie in de vrachtbrief te zorgen, staat de verplichting van de vervoerder deze gegevens waar en voor zover mogelijk te controleren.hoe meer partijen het bij de aanvang van het transport eens zijn over de inhoud van de vrachtbrief (dus op het moment van het opstellen en afgeven ervan), des te sterker de bewijskracht van de vrachtbrief over problemen die zich achteraf kunnen voordoen.op ditpunt brengen de nieuwe AVC 2002 een vernieuwde en in vergelijking met de wet - telijke regeling eenvoudige bepaling. Art. 6 lid 1 legtop de vervoerder de plicht de door de afzender vermelde gegevens over aantal, verpakking en uiterlijke staat van de zaken te controleren en eventuele afwijkingen op de vrachtbrief te vermelden. De plicht van de afzender de juiste gegevens te vermelden en de controleplich t van de ve rvo e rder co rre s p o n d e ren met e lka a r. Daarmee wordt het pad voor de bewijskracht gebaand. Behalve vervoerdocument vervult de vra c ht b rief een belangri jke pro ce s re c ht e l i jke functie. Behoudens tegenbewijs mag worden uitgegaan van de juistheid van de in de vrachtbrief vermelde gegevens, zegtlid 2.Behalve over de partijen (waarover hiervoor werd gesproken), gaat het vooral om het stukstal, de verpakking en de uiterlijk goede staat van de zaken. Kan de vervoerder in redelijkheid niet voldoen aan zijn co nt ro l e p l i c ht, dan leve rt de vra c ht b rief dat bewijs niet. Te denken valt aan de verzending van een groot aantal stukgoederen, waarvan de telling door de vervoerder een tijdrovende aangelegenheid is.de afzender zal dan met andere middelen het juiste stukstal moeten bewijzen, bijvoorbeeld aan de hand van paklijsten. Het is dus zowel in belang van afzender als vervoerder erop toe te zien dat de vrachtbrief zo volledig mogelijk wordt ingevuld. Juist om gekissebis achteraf te voorkomen. Controleplicht laden, stuwen en overbelading Op de vervoerder rust nog een andere controleplicht. Tegenover de laadplicht van de afzender staat de controleplicht van belading, stuwage en eventuele overbelading door de vervoerder; art. 9 lid 5 AVC 2002 (zie hierover uitgebreid Weg en Wagen,nr. 42,september 2001). Aan die controleplicht kleven diverse juridische aspecten.cmr en Boek 8 BW bevatten wel enige regels ten aanzien van controle van hetstukstal of uiterlijke staat van de zaken, maar niet ten aanzien van (over)belading als zo d a n i g. D e plicht deze zaken te controleren kan worden beschouwd als een algemene regel van verbintenissenrecht (en van vervoerrecht) mede op andermans belang te letten.is het resultaat van de controle negatief, dan maakt de chauffeur d a a rvan aant e kening op de vra c ht b ri e f. Zo n aantekening (bemerking) hoeft hij daarentegen n i e t te maken (hij maak t zich we ll i c ht ve r- dacht bij de controledienst) wanneer hij redelijkerwijs niet tot controle in staat is, bijvoorbeeld wegens gebrek aan adequate middelen.bij een eventueel bewijs van gebrekkige belading of overbelading zal hij nadien dan geen steun (hoe gering ook) in de vrachtbrief vinden. De aansprakelijkheid van de vervoerder In deze special over de AVC 2002 komt de gewone (de goederen raken beschadigd of verloren) aansprakelijkheid van de vervoerder nietaan de orde hoewel een flink stuk tekst (art. 10, 11 en 12 AVC 2002) aan die aansprakelijkheid is gewijd. Sterker nog, de opstellers van de AVC 2002 hebben besloten op dit punt de dwingendrechtelijke regeling van Boek 8 BW over te nemen. Dat betekent wel dat die artikelen 10, 11 en 12 AVC 2002 nogal langdradig en lastig te lezen zijn, 2

3 maar met betrekking tot schade aan of verlies van de goederen brengen de AVC 2002 niets nieuws; de tekst van Boek 8 BW is op dit punt beslissend.dat geldt evenzeer voor de limiet van 3,40 per kilo van de beschadigde of verloren goederen. Vertraging Nu een onderwerp dat in de AVC 2002 nogal anders is geregeld dan in de oude AVC: vertraging. Het begint met de verplichtingen van de vervoerder waar in art. 9 lid 3 staa t dat de vervoerder verplicht is binnen een redelijke termijn te vervoeren;is een termijn van aflevering schriftelijk overeengekomen, dan moet de vervoerder binnen die termijn afleveren. Vervolgens is in de definities het begrip vertragingsschade gedefinieerd (art. 1 lid 7): vermogensschade ten gevolge van vertraagde aflevering van zaken. Onder vermogensschade valt heel wat meer dan de schade die volgens de regels van Boek 8 BW voor vergoeding in aanmerking komt. Onder Boek 8 BW is dat alleen de eventuele daling van de marktwaarde wanneer de goederen weliswaar gezond maar een maand te laat aankomen. Voor andere vormen van schade, zoals stilstand bij een bedrijf dat een maand op een machine wacht,is onder Boek 8 BW geen plaats. Het zal duidelijk zijn dat bij vervoer in Nederland het niet zo n vaart loopt met alleen vergoeding van de gedaalde marktwaarde wanneer de goederen een weekje later aankomen dan gepland; de meeste goederen die in Nederland vervoerd worden, dalen niet in een of twee maanden in waarde, integendeel er zal eerder een prijsstijging plaatsvinden... Dat kan anders zijn met over zee vervoerde producten, zoals koffie en rijst. Bij nationaal wegvervoer kan er echter wel een andere vorm van schade optreden wanneer de goederen een week later komen dan gepland. Dat is vermogensschade zoals stilstand van het productieproces (denk aan de aannemerij), het snel kopen van een vervangend en vaak duurder product,het verlies van een goede klant die niet op tijd geleverd krijgtenzovoort,enzovoort. Die vermogensschade komt onder de AVC 2002 wèl voor vergoeding in aanmerking als er niet binnen een redelijke termijn - of als er schriftelijk een termijn is overeengekomen, binnen die termijn - is afgeleverd.die afwijking van Boek 8 BW is toegelaten omdat Boek 8 BW met betrekking to t ve rt ragingsschade geen re gels va n dwingend recht kent. Vertragingsschade beperkt Maar deze vergaande vorm van vertragingsschade is in de AVC 2002 wel in sterke mate beperkt: wordt er niet binnen een redelijke termijn afgeleverd dan is de vertragingsschade beperkt tot eenmaal de vracht en wordt er niet afgeleverd binnen de schriftelijk overeengekomen termijn dan is de vertragingsschade beperkt tot tweemaal de vracht. En als men zich nu bedenkt dat ook bij vertraging de vrachtprijs gewoon verschuldigd is, dan krijgt de ladingbelanghebbende bij overschrijding van de redelijke termijn eigenlijk de rit voor niks, en heeft hij een termijn schriftelijk afgesproken en wordter nadien afgeleverd,dan krijgthij de rit voor niks plus nog een keer de vrachtprijs daarboven op. Bij vervoer binnen Nederland komen we zelden boven de 500,- per rit,dus het gaat allemaal over overzichtelijke bedragen. Overigens hebben de opstellers van de AVC 2002 bewustnagelaten om precies aan te geven wanneer er sprake is van vertraging. Er moet binnen een redelijke termijn afgeleverd worden en wat redelijk is hangt af van de omstandigheden van het geval. Het lijkt mij dat in Nederland iedere zending binnen 24 uur op de bestemmingsplaats kan zijn tenzij er een weekend of een nationale feestdag tussen zit. Maar als er vervoerd moet worden van de ene terminal naar de andere terminal in dezelfde haven moetdat wellicht binnen zes uur kunnen, wachttijden meege re ke n d. Zijn de prak t i jkmensen echter va n mening dat dat gemakkelijk binnen drie uur kan,dan is dat de redelijke termijn waarbinnen moet worden afgeleverd. Bederfschade is geen vertragingsschade Tot slot van dit stukje over vertragingsschade een waarschuwing op een punt waar vervoerders en verladers vaak de foutingaan. De lading fruit komt een week te laat aan en is inmiddels verrot;de bloemen komen een weekje later en zijn inmiddels verwelkt. Dat is typisch m at e riële schade van de ve rvo e rde goedere n (fruit; bloemen), weliswaar ten gevolge van de vertraging, maar het is geen vertragingsschade. Die laatste vorm van schade is aanwezig wanneer de goederen gezond maar vertraagd - te l a at - aanko m e n. M at e riële of bederfs c h a d e wordt vergoed èn gelimiteerd volgens de regels van het d w i n ge n d re c ht e l i jke aansprake l i jkheidssysteem van Boek 8 BW. Doorvervoer Een enkel woord over een kleine nieuwigheid in de AVC 2002 die grote gevolgen kan hebben. Wanneer de ve rvo e rder niet alleen ve rvo e rt maar ook het doorvervoer regelt (bijvoorbeeld over zee, door de lucht, per spoor), dan doet hij dat in de hoedanigheid van expediteur. En dan komt de belangrijke toevoeging van art. 20 lid 2: als hij aansprakelijk is in zijn hoedanigheid van expediteur is die aansprakelijkheid beperkt tot 3,40 per kilo van de beschadigde of verloren zaken.in tegenstelling tot gewone expediteurs die werken met expeditie-voorwaarden is die a a n s p rake l i jkheid als expediteur niet b e p e r k t tot een maximum bedrag per zending, bijvoorbeeld of SDR per zending. Een voorbeeld: een vervoerder regelt het doorvervoer van een container met zware machines (gewicht 7500 kg) naar Londen. Voor dat doorvervoer treedt hij dan op als expediteur. Een medewerker van deze AVC-expediteur verwisselthetnummer van deze container metdat van een andere container die naar Nigeria moest. De container met machines wordt op de boot naar Nigeria gezeten verdwijnt aldaar. Voor deze verwisselings-foutis de AVC-expediteur aansprakelijk (de schade is boven de ,-) en hij kan zijn aansprakelijkheid beperken tot 7500 x 3,40 = ,-, altijd nog aanzienlijk meer dan SDR ( 2.680,-). Reden voor AVC-vervoerders die aan doorvervoer doen om nog eens na te gaan of zij voor dit soort aansprakelijkheden adequaat verzekerd zijn. Opslag voor, tijdens en na het vervoer Een interessante toevoeging aan de AVC 2002 vo rmt a rt. 22 dat m e t zoveel wo o rden ze g t : Wanneer afzender en ve rvo e rder ove re e n komen dat de ver voerder voorafgaand aan of tijdens het overeengekomen vervoer dan wel na afloop van het vervoer de zaken in opslag zal nemen, geschiedt deze opslag onder toepasselijkheid van de Algemene Opslagvoorwaarden. Die sva Opslagvoorwaarden zijn besproken in Weg en Wagen,nr. 41,juni De bedoeling van dit artikel is een onderscheid te maken tussen opslag (dat met zoveel woorden en liefst schriftelijk moet worden overeengekomen) en overslag, een feitelijke situatie die in de logistieke wereld vaak voorkomt. De vervoerder lost de goederen uit zijn vrachtwagen, plaatst deze in zijn loods voor de nacht (vaak ook langer) en rijdt er de volgende dag mee door naar de geadresseerde. Worden de goederen die nacht gestolen,dan geldtde gewone AVC vervoerdersaansprakelijkheid. Wordt er echter uitdrukkelijk opslag afgesproken en worden de goederen gestolen, dan geldt de aansprake l i jkheid vo l gens de Opslagvo o r- 3

4 wa a rd e n, we lke aansprake l i jkheid ove ri gens vrijwel identiek is aan de vervoerdersaansprakelijkheid met dien verstande dat de limiet van eveneens 3,40 per kilo gemaximeerd mag worden toteen nader overeen te komen bedrag, bijvoorbeeld ,-. Het voordeel van art. 22 AVC 2002 voor de vervoerder is wel dat, als hij als uitvloeisel van het vervoer apart opslag afspreekt,hij in ieder geval au to m at i s c h de sva Algemene Opslagvo o r- waarden van toepassing heeft verklaard. De incasso van vracht Van belang voor de vervoerder is met name de regeling van art. 7 AVC 2002 over betaling van de vracht en meer in hetbijzonder hetderde lid van art. 7. Reden voor de vervoerder om de AVC 2002 bij internationaal vervoer aanvullend van toepassing te verklaren.in dat art. 7 lid 3 staat met zoveel woorden dat als de vracht niet (op tijd) wordt betaald,de vervoerder buitengerechtelijke en gerechtelijk kosten ter incasso van de vracht in rekening mag brengen. De buitengerechtelijke kosten zijn verschuldigd vanaf het moment dat de debiteur in verzuim is èn de vordering ter incasso uit handen is gegeven. Die buitengerechtelijke kosten,hetzij gemaakt door een incassobure au hetzij ge m a ak t door een advocaat,lopen door - ervan uitgaande dat de vra c ht nog steeds niet is betaald - to t h e t moment dat de gerechtelijke procedure methet uitbrengen van een dagvaarding is aangevangen.daarna begint de meter van de gerechtelijke kosten te tikken. In lid 4 van art. 7 AVC 2002 staat nog dat de vracht altijd verschuldigd is, ook in geval van verlies, schade of vertraging. Beroep op compensatie (ver rekening met bijvoorbeeld ladingschade) is niet toegestaan (art. 7 lid 5 AVC 2002). De incasso van de ladingclaim Wanneer er schade of verlies is en vast komt te staan dat de vervoerder daarvoor aansprakelijk is, dan regelen de AVC 2002 niets over hetincasseren van een dergelijke ladingclaim. Komt het toteen gerechtelijke procedure,dan vorderen de meeste ladingadvocaten ook vergoeding van de b u i t e n ge re c ht e l i jke kosten (co rre s p o n d e nt i e/ schikkingsonderhandelingen met de (advocaat van de) vervoerder om de claim zonder procedure aan te spannen betaald te krijgen) en de meeste, maar niet alle rechtbanken wijzen een d e r ge l i jke vergoeding van in re d e l i jk h e i d ge m a akte buitenge re c ht e l i jke incassoko s t e n ook toe. De rechters die de buitengerechtelijke kosten niet toewijzen doen dat omdat zij van mening zijn dat het vervoerrecht naast vergoeding van m at e riële schade en ve rt ragingsschade ge e n andere vorm van schadevergoeding toelaat. Wij delen die visie niet. Het incasseren van een ladingclaim is niets anders dan van een aanvankelijk onwillige debiteur (de vervoerder waarvan later wordt vastgesteld dat hij aansprakelijk is) een som geld te incasseren. Dat heeft niets te maken met de regels van het vervoerrecht die bepalen wanneer en tot welk bedrag een vervoerder aansprakelijk is. Het is thans in de wet (art. 6:96 lid 2c BW) vastgelegd dat de redelijke kosten ter verkrijging van voldoening buiten rechte voor vergoeding in aanmerking komen. De wettelijke rente Nauw verbonden methet incasseren van vracht of van een ladingvordering, is de rente die verschuldigd wordt omdat de debiteur (de afzender met betrekking tot de vracht,de vervoerder metbetrekking totde ladingschade) nietop tijd betaalt. In de AVC 2002 is nu een universeel artikel over vertragingsrente opgenomen: Partijen zijn over een door hen verschuldigd bedrag wettelijke rente verschuldigd op voet van art. 6:119 BW. Die wettelijke rente is niet meer gefixeerd op een zeker percentage zoals bij de AVC 1983 nog het geval was (12%) maar hangt af van hetgeen in Den Haag bij Koninklijk Besluit wordt vastgesteld. De wettelijke rente is thans, vanaf 1 januari 2002, 7% per jaar maar afhankelijk van de rentestand kan dit percentage door de minister verhoogd of verlaagd worden. Daar komt nog bij dat hethier gaat om rente op rente, dat wil zeggen na een jaar wordt de ge k weekte re nte weer ve rm e e rd e rd met d e rente over die rente. De wettelijke rente is zowel verschuldigd door de vrachtdebiteur die te laat betaalt als de vervoerder die de ladingclaim ( de vervangende zak met geld ) niet direct op het moment toen de schade ontstond, heeft betaald. In het laatste geval kan die wettelijke rente na jaren procede - ren behoorlijk oplopen. Vo ll e d i g h e i d s h al ve : als de ve rvo e rder zich in geval van een ladingclaim op de limiet va n 3,40 per kilo mag beroepen,dan komt de wett e l i jke re nte bovenop het aldus ge l i m i t e e rd e bedrag;de rente wordt niet in de limiet begrepen. Pand- en retentierecht Deze bepalingen zijn nieuw. Bovendien wijkthet retentierecht af van de wettelijke bepaling van Boek 8 BW. Hetpraktisch belang van de bepalingen moetnietonderschat worden,aang ezien de AVC 2002 ook aanvullend van toepassing zijn op internationaal vervoer. Het CMR-Verdrag kent immers geen pand- en retentierecht. Voor de vervoerder zijn deze rechten in feite vaak de enige middelen om betaling van de vracht af te dwingen. Vandaar de fraaie term zekerheidsrechten. Over beide rechten een enkel woord. Pandrecht Art. 24 AVC 2002 regelt het pandrecht. Dat is nieuw in de AVC. Hierbij moet worden aangetekend dat het hier om een zogenaamd geclausu - l e e rd p a n d re c ht ga at : de ve rvo e rder mag de zaken niet eigenmachtig verkopen maar dient daarvoor toestemming van de rechter te vragen; vgl. lid 2. Een adequate rem voor al te voortvarende vervoerders. Met het pandrecht krijgt de ve rvo e rder meer grip op de zake n. H e t ka n t e ge n over iedereen wo rden uitge o e fe n d. H e t grote verschil met het hierna te noemen retentierecht is voorts dat het faillissement van de n i e t b e t alende afzender de ve rvo e rder niet deert. De vervoerder kan de vracht verhalen op de opbrengst van de zaken. Hij is ten opzichte van overige crediteuren op de failliet separatist. Het pandrecht kan uitsluitend gevestigd worden door degene die bevoegd is over de zaken te beschikken. Een niet-eigenaar zal als regel niet over die bevoegdheid beschikken. Zo weet een vervoerder dat een expediteur geen eigenaar van zaken is die hij ten vervoer aanbiedt,derhalve niet bevoegd is de zaken in pand te geven, zodat een geldig pandrecht niet wordt verkregen.dat is anders bij het retentierecht. De expediteur is immers bevoegd (zelfs verplicht) de vervoerovereenkomst te sluiten. Retentierecht Niet altijd zal de vervoerder zich van het zware pandrecht willen bedienen;daarvoor is immers toestemming van de rechter nodig. Meer voor de hand ligt dat hij in eerste instantie het minder zware maar vaak even effectieve retentierecht zal uitoefenen. Hoewel de vracht reeds aan hetbegin van de reis voldaan moet worden (art. 7 lid 1 AVC 2002), blijkt de praktijk anders. Het retentierecht kan niet alleen jegens de wederpartij uitgeoefend worden maar ook tegenover derden, dat wil zeggen tegenover de geadresseerde en personen waarmee men niet in contractuele relatie 4

5 staat (bijvoorbeeld een eigenaar van de vervoerde zaken die geen contractuele wederpartij van de ve rvo e rder is). H e t re t e nt i e re c ht o nt s t a at wanneer de vervoerder contracteert met een wederpartij die bevoegd is die vervoerovereenkomst aan te gaan. Dat hoeft dus niet de eigenaar van de zaken te zijn, maar dat kan in de praktijk veelal een expediteur zijn.het retentierecht ontstaat dus sneller dan hetpandrecht. Retentierecht ook voor oude vorderingen Een oude strijdvraag is of het retentierecht ook voor nog niet betaalde vracht uit het verleden kan worden gebruikt. Art. 8:1131 BW verbiedtdat, maar de praktijk heeft altijd behoefte gehad aan een regeling waarbij het retentierecht ook op vorderingen uit vroegere transporten van toepassing is. Die uitbreiding van het we t t e l i jk retentierecht van Boek 8 BW is zonder meer logisch en redelijk tussen dezelfde partijen, zoals afzender en vervoerder. Niets pleit tegen een dergelijke uitbreiding. Partijen weten waar ze aan toe zijn. Vandaar dat op dit punt hetbeleid van de AVC 1983 in art. 23 AVC 2002 wo rd t voortgezet. En de geadresseerde? Moeilijker ligtde kwestie tegenover de geadresseerde. Hij heeft voor de zaken wellicht betaald en de vraag rijstof hetbillijk is een geadresseerde, die immers partij bij de nieuwe overeenkomst is geworden, te confronteren met onbetaalde vrachten uithet verleden.ar t. 23 lid 4 AVC 2002 baant hier een nieuwe weg. Men dient te onderscheiden in welke positie zo n geadresseerde zich bevindt. Was hijzelf partij bij de vorige overeenkomsten waarvoor de vracht nog niet betaald is, dan kan het retentierecht ook tegenover hem wo rden inge ro e p e n. H e t b e t re ft immers steeds ve rvoer van zaken die re c hts t re e ks van deze l fde afzender hem bere ike n. Anders ligt het ten aanzien van een geadresseerde die met de oude transporten niets van doen heeft. Hij wil misschien wel de vracht voldoen van het vervoer waarbij hij partij is, maar het zou onbillijk zijn hem te confronteren met niet betaalde vracht terzake van het vervoer waaraan hij part noch deel heeft gehad.op deze wijze komt de nieuwe regeling van de AVC tot een billijke afweging van alle bij de vervoerovereenkomstbetrokken partijen. Tot slot Hetnieuwe jasje van de AVC 2002 biedtde praktijk van het vervoerend en verladend bedrijfsle - ven juridisch maatwerk in eigentijdse snit. De nieuwe ritis gestart op 4 juni We wensen de nieuwe AVC 2002 een goede reis toe. Prof. Mr M.H.Claringbould Prof. Mr K.F. Haak Naar verwachting zal de artikelgewijze toelich - ting op de AVC 2002 van Pro f. Mr M.H. Claringbould in hetnajaar van 2002 verschijnen. Mededelingen Deponering Algemene Voorwaarden In verband metde invoering van de AVC 2002 op 4 juni 2002 zijn onderstaande algemene voorwaarden daarop aangepast en op 1 juli 2002 opnieuw gedeponeerd ter griffie van de arrond i s s e - m e nt s re c htbank te Amsterdam en Rotterdam. Algemene Vervoercondities Motorvoertuigen Algemene Voorwaarden voor het Afvalstoffenvervoer over de Weg Algemene Bergings- en Vervoercondities Gestrande Voertuigen Algemene Veevervoercondities Algemene Tankvervoercondities voor het vervoer van Bulkgoederen over de Weg Algemene Veerbooten Beurtvaartcondities Algemene Voorwaarden voor Koeriersdiensten Algemene Voorwaarden voor Bedrijfsverhuizingen Algemene Voorwaarden voor Exceptioneel Transport Physical Distribution Voorwaarden Algemene Opslagvoorwaarden Algemene Voorwaarden Distributievervoer Publicaties en Algemene Voorwaarden op Internet Hetis mogelijk Weg en Wagen en alle Algemene Voorwaarden van sva/stichting Vervoeradres te raadplegen en digitaal te ontvangen (PDF).Om hier gebruik van te kunnen maken dient u een abonnement te nemen op de digitale publicaties. De abonnementskosten hiervoor bedragen 75 per jaar. Als abonnementhouder beschikt u daarmee steeds over de meest recente versie van deze voorwaarden,terwijl u bij wijzigingen daarover per wordt geïnformeerd. Tevens kunt u de voorwaarden printen, zodat u ze bijvoorbeeld kunt toevoegen aan uw offerte of op uw eigen website kunt plaatsen. Daarnaast kunt u de systematisch op onderwerp gerangschikte reeds verschenen 44 uitgaven van Weg en Wagen alsmede de toekomstig te verschijnen nummers ra a d p l e gen en ontva n g t u de papieren uitgaven van Weg en Wagen drie keer per jaar. U krijgt daardoor de beschikking over een grote hoeveelheid praktische informatie metbehulp waarvan u snel antwoord krijgtop uw vervoerrechtelijke vragen. U kunt zich abonneren via de website maar u kunt zich ook eerst als gastgebruiker inloggen zodat u kunt ervaren hoe deze dienst werkt( 75 jaar bva/beurtvaartadres, verleden,heden en toekomst In opdra c ht van sva /S t i c hting Ve rvo e ra d re s geeft bva/beurtvaartadres B.V. haar formulieren en soft wa re voor de logistiek alsmede haar publicaties en Algemene Voorwaarden uit. Ter gelegenheid van het 75-jarig jubileum van bva /Beurtvaartadres B.V. is het rijk geïllustreerde boek 75 jaar bva/beurtvaartadres, verleden, heden en toekomst (144 pag.) verschenen. Dit boek geeft de ontwikkelingen weer in het vervoer, de vervoerdocumentatie en de Algemene Ve rvo e r- vo o rwa a rd e n. H e t b e s t a at u i t v i j f h o o fd s t u k ken en beschri j ft de periode vó ó r 1927, , en , terwijl Dr. Ir. W.J. Hofman en Prof Ir. P. van der Vlist in hoofdstuk 5 de toekomstige automatisering van de logistiek in beeld brengen. 5

6 Bestellen publicaties en Algemene Voorwaarden Onderstaand gelieve u een overzicht en de prijzen per stuk (inclusief BTW) van alle publicaties en Algemene Voorwaarden aan te treffen. Art.nr ex. Abonnement periodiek Weg en Wagen 10,00 p/j (praktijkgericht periodiek over wegvervoerrecht, verschijnt 3 x per jaar) ex. 10 Jaar Weg en Wagen (bundel,267 pag., van gepubliceerde artikelen 17,95 en rechtspraak) ex. Abonnement alle algemene voorwaarden + Weg en Wagen via internet 75, ex. De vrachtbrief in het wegvervoer 17, ex. Algemene Vervoercondities 2002 (Nederlands) 4, ex. Algemene Vervoercondities 2002 (Engels) 5, ex. Algemene Voorwaarden Distributievervoer 5, ex. Algemene Veevervoercondities 4, ex. Algemene Bergings- en Vervoercondities Gestrande Voertuigen 4, ex. Algemene Tankvervoercondities voor het vervoer van Bulkgoederen over de weg 4, ex. De Algemene Vervoercondities Motorvoertuigen 4, ex. Algemene Veerboot- en Beurtvaartcondities , ex. Algemene Voorwaarden voor het Afvalstoffenvervoer over de weg 4, ex. Algemene Voorwaarden voor Koeriersdiensten 4, ex. Algemene Voorwaarden voor Bedrijfsverhuizingen 4, ex. Algemene Voorwaarden voor Exceptioneel Transport 4, ex. General Conditions Commercial Removals 5, ex. Physical Distribution Voorwaarden (Nederlands) 4, ex. Physical Distribution Conditions (Engels) 5, ex. Algemene Opslagvoorwaarden 4, ex. CMR-Verdrag (Nederlands) 4, ex. CMR-Verdrag (Engels) 5, ex. CMR-Verdrag (Duits) 5, ex. CMR-Verdrag (Frans) 5, ex. The liability of the carrier under the CMR 68, ex. Road Carrier s Liability in Europe (deel I) 27, ex. Road Carrier s Liability in Europe (deel II) 27, ex. Letop:onder rembours! 5,75 Syllabi Voorlichtingsbijeenkomstinzake: ex. HetCMR-verdrag in de praktijk 11, ex. Van formulier tote-commerce in de logistiek 11, ex. Vervoer, verzekering en logistieke dienstverlening 11, ex. De Algemene Vervoercondities , ex. Toelichting Enig Document 5, ex. bva / Beurtvaartadres, verleden,heden en toekomst 25, ex. Arbitrage-reglement + lijst van arbiters Stichting Arbitrage voor Logistiek (Engels) 3, ex. Arbitrage-reglement + lijst van arbiters Stichting Arbitrage voor Logistiek 3,50 Door overmaking van de geldende prijs op Postbankrekening nr van bva / Beurtvaartadres B.V. onder de vermelding van naam,adres en woonplaats + artikelnummer(s) bespaart u de vracht- en administratiekosten (ad 10). U i t e ra a rd ku nt u ook t e l e fonisch bestellen bij onze afdeling Ve r koop ( ) of via onze we b s i t e Weg en Wa ge n ve r s c h i j nt 3 maal per jaar A b o n n e m e nt s p rijs 1 0, - per jaar door sto rting op g i ro t. n.v. S t i c hting Ve rvo e ra d res s - G rave n h a ge I S S N - n r Postbus 82118, EC s - G rave n h a ge S t atenplein 2, 2582 EW s - G rave n h a ge Te l (a l g e m e e n ) Te l e fax e. m a il : t m s bv. n l ww w.ve rvo e ra d re s. n l 6 s Va / Stichting Ve rvo e ra d res is een sa men we r k i n g sve rband va n : EVO. O n d e rn e m e r s o r ga n i satie voor logistiek en t ra n s p o rt K N V. K o n i n k l i jk N ede rla nds Ve rvo er N B B. Ne de rland sch Bi n nenva a rt b u re au Tra n s p o rt en Lo gis tiek Ne d erlan d. De ondern e m e r s o r ga n i satie voor het g o e d e re nve rvo e r