Landgoed "De Horst" Instandhoudings- en beheerplan

Maat: px

Weergave met pagina beginnen:

Download "Landgoed "De Horst" Instandhoudings- en beheerplan"

Simon van Dongen
6 jaren geleden
Aantal bezoeken:

1 Landgoed "De Horst" Instandhoudings- en beheerplan behorend bij inrichtsplan d.d. 6 juli 2015 Studio Ronald van der Heide 6 juli 2015

2 1 - Aanleiding Triplus B.V. wil ter plaatse van de Engweg/Horsterweg 21 het nieuwe landgoed "De Horst" ontwikkelen. Daartoe is een eerste visieschets opgesteld, die voorgelegd is aan de gemeente. De gemeente heeft aangegeven dat de visieschets uitgewerkt kan worden in een inrichtingsplan met een bijbehorend instandhoudings- en beheerplan. Het instandhoudingsplan heeft als doel aan te tonen dat de ruimtelijke kwaliteit na aanleg in de toekomst wordt gewaarborgd, en aansluit op het vigerende beleid. Het geeft inzicht in de jaarlijkse reguliere beheerwerkzaamheden van de buitenruimte van het nieuwe landgoed en het daaraan gekoppelde kwaliteitsniveau. Uitgangspunt voor dit instandhoudings- en beheerplan is het concept-inrichtingsplan d.d. 2 maart 2015.

3 2 - Ontwerpuitgangspunten 2.1 Visiedocumenten/beleid Bij het ontwerp van het Inrichtingsplan zijn de volgende beleidskaders meegenomen, die in de loop der tijd zijn opgesteld, en een visie geven op de landschappelijke ontwikkeling van het plangebied: Kwaliteitsgids Utrechtse Landschappen, gebiedskatern Gelderse Vallei (Provincie Utrecht, 2011): Het plangebied valt binnen het gebied Gelderse Vallei onder het deelgebied "mozaiek". Het gebied ten zuiden van de Engweg vertoont echter de karakteristieken van een strokenverkaveling. De volgende thema's zijn daarbij richtinggevend: - begrensde ruimtes: grote afwisseling in vorm en maat van ruimten zorgt voor een labyrintisch effect; - landgebruik: mozaiekverkaveling met divers landgebruik; - beplante wegen: steeds van richting veranderende wegen met wisselend perspectief, voornamelijk aangeplant met eik; - bebouwing: verspreide boerenerven en buurtschappen, ingebed in opgaande beplanting; - verborgen systemen: systeem van laaglandbeken als landschappelijke onderlegger. De kwaliteitsgids geeft inrichtingsprincipes, waarbij vooral het kampenlandschap en zijn oorspronkelijke karakteristieken leidend zijn voor nieuwe ingrepen, zoals: - kavelpatronen in stand houden; - benutten bestaande wegenpatroon; - vertsterken mozaiekstructuur door het aanplanten van singels langs kavels; - afwisseling van open en besloten; - aandacht voor ecologie. Landschapsontwikkeling (LOP) Gelderse Vallei (gemeente Leusden en andere gemeentes, 2005): In Het LOP Gelderse Vallei wordt aangegeven dat landgoedontwikkeling in het plangebied mogelijk is (beleid 2005). Het plangebied valt onder het deelgebied Vallei. Voor nieuwe landgoederen in de Vallei wordt de visie op nieuwe landgoederen als volgt omschreven (LOP Gelderse Vallei, 2005): "ontwikkelen nieuwe landgoederen gericht op landelijk wonen, recreatie, natuur en landschap, voornamelijk als grote robuuste stapstemen van de robuuste ecologische groenstructuur in de Vallei naar de Utrechtse Heuvelrug." In de uitwerking worden de volgende uitgangspunten meegegeven (LOP Gelderse Vallei, 2005): "Het (diffuus) kampenlandschap wordt oorspronkelijk gekarakteriseerd door een kleinschalig, mozaiekvormig landschapspatroon met grillige vormen en onregelmatige ruimten. Door ruilverkaveling en gebruik zijn belangrijke karakteristieken, zoals beplantingsstructuren, soms verdwenen. Andere karakteristieken zoals de onregelmatige verkaveling, zijn daarentegen nog steeds herkenbaar. Het kampenlandschap is met haar kleinschaligheid en ruimtelijke diversiteit een prettige inspiratiebron voor nieuwe landgoederen. Belangrijke aandachtspunten zijn echter dat het landschap haar ruimtelijke afwisseling behoudt en dat naast natuur ook landbouw een plek blijft houden. Ruimtelijke uitgangspunten zijn: - diversiteit in ruimtebeleving; - diversiteit in beleving; - onregelmatige patronen; - contract landschapspatroon en beekdalen;

4 - huis op enige afstand van de weg - mogelijkheden voor eigentijdse bouwstijl. Bouwstenen voor nieuwe landgoederen in het kampenlandschap zijn: - houtwallen (eik); - akkers en bloemrijke graslanden op de dekzandruggen; - natte graslanden in de beekdalen; - oprijlaan (berk); - bossages (vooral in diffuse landschappen); - solitairen. Beeldkwaliteitsplan Grebbelinie (diverse overheden, 2011): Het plangebied valt binnen de (voormalige) inundatievlakte van de Grebbelinie. Voor het plangebied worden de volgende richtlijnen meegegeven: - rekening houden met zichtlijnen richting het linie-element; - verankeren van het erf aan landschapselementen, met behoud van open ruimten; - plaats nieuwe gebouwen rondom een gemeenschappelijk erf, zodat een compacte erfvorm te realiseren is; - versterken openheid door weinig opgaande elementen, zoals bebouwing en beplanting te gebruiken. 2.2 Waardevolle elementen en structuren Bij het ontwerpen van het Inrichtingsplan is en wordt rekening gehouden met de volgende waarden: - gemeentelijke monumenten (boerderij + schuur op Horsterweg 21); - waardevolle en monumentale bomen op het perceel van Horsterweg 21; - archeologische waarden. 2.3 Ruimtelijke ontwikkelingen Naast de bovenbeschreven kaders is in het ontwerp voort geborduurd op de volgende ruimtelijke ontwikkelingen: - aanleg van de Schammer ten westen van het plangebied. - ecologische zone langs het Valleikanaal ten westen van het plangebied. 2.4 Omwonenden De visieschets is besproken met de omwonenden, met als doel draagvlak te creeren. Uitkomsten uit deze gesprekken zijn meegenomen in het ontwerp.

5 3 - Ontwerp Het inrichtingsplan is een verdere uitwerking van de visieschets. De ontwerpbenadering en het ontwerp is op hoofdlijnen hetzelfde gebleven. Het nieuwe landgoed moet een impuls geven aan het bestaande landschap, met respect voor het bestaande. Daarbij zien we het nieuwe landgoed als een nieuwe laag, die over oude lagen heen gelegd wordt. De basis voor het nieuwe landgoed vormt het onderliggende landschap. De kern ligt hoog en droog op de dekzandrug. Om te onderstrepen dat het landgoed een nieuwe toevoeging is, krijgt het landhuis een zelfstandige ligging, terugliggend ten opzichte van de boerderijen aan de Engweg. Het landhuis wordt geplaatst in het verlengde van de Schammersteeg. De Schammersteeg wordt doorgetrokken, waarmee het landgoed aan de Schammer wordt verknoopt. Bomen Rondom het landhuis komt een eikenbos, aansluitend op de kavelvormen en -maten van de eng. Ten opzichte van de Visieschets is de rand van het boscomplex aan de oostzijde opgeschoven in westelijke richting, zodat een compacter ensemble ontstaat. In noord-zuidrichting ontstaat daarmee een grotere openheid en een sterker zicht op de Grebbelinie. Het inrichtingsplan sluit daarmee sterker aan op het beeldkwaliteitsplan van de Grebbelinie. Langs de randen komen houtwallen van eik (op de drogere plekken) en wilg (bij het kanaal). Met deze ingrepen herstellen we (weliswaar niet letterlijk) een deel van de oorspronkelijke landschapsstructuur van de eng. Aan de voorzijde van het landgoed, bij de portierswoning, wordt een kleine boomgaard aangeplant met oude fruitrassen. In het ontwerp is zoveel mogelijk rekening gehouden met bestaande waardevolle bomen. Op het erf van Horsterweg 21 zijn de bomen aan de zuiden oostzijde meegenomen in het ontwerp. De bomen aan de noordzijde zullen ten behoeve van de entreeweg verdwijnen. Compensatie vindt in ruimte mate op andere plekken op het landgoed plaats. Hagen Rondom de privé-kavels worden gemengde hagen aangeplant met soorten als meidoorn en veldesdoorn. Grasland Het overige deel van het landgoed wordt ingericht als extensief beheerd, kruidenrijk grasland, waarbij gezocht wordt naar een beheervorm met vee. In het grasland zal de gradiënt van droog naar nat terug te zien zijn. Enkele solitaire bomen met soorten als eik en beuk geven het landgoed monumentaliteit en zorgen voor dieptewerking van de ruimtes. Omdat de bodem rijk aan nutrienten is, wordt een deel van het grasland de eerste twee jaar ingezaaid met mais. De vijf daarop volgende jaren wordt gemaaid en afgevoerd. Na 7 jaar is dit grasland voldoende verarmd voor begrazing. Paden Op het landgoed vormt een structuur van informele wandelpaden een aanvulling op de wandelpadenstructuur in de Schammer en het gebied langs het Valleikanaal. De Engweg zal vanaf de Horsterweg tot achter het kavel van boerderij De Horst worden afgesloten voor gemotoriseerd verkeer. Dit verkeer zal gebruik maken van de nieuwe toegang naar het landhuis. Het afgesloten deel van de Engweg zal als een hoger gelegen rug in het landschap zichtbaar blijven, en zal deels nog worden gebruikt als wandelroute.

6 De directe ontsluiting van Horsterweg 21 op de openbare weg ligt niet meer aan de Horsterweg zelf, maar gaat via de nieuwe entreeweg. Daarmee wordt voorkomen dat er een dubbele aantakking op de Horsterweg ontstaat.

7 Water Aan de zuidzijde borduren we voort op de structuur van natte natuur en waterberging ten westen van het plangebied. De waterpartij ligt geisoleerd ten opzichte van zijn omgeving, en is te zien als een poel. Door zijn lage ligging draagt de poel bij aan het waterbergend vermogen in het gebied. Een overstort met een duiker zorgt ervoor dat eventueel overtollig water afgevoerd kan worden. Bebouwing De bebouwing bestaat uit vier eenheden: een hoofdhuis, portierswoning, koetswoning en schuurwoning. Samen vormen ze een hecht ensemble, waarbij de eerste twee en de laatste twee ieder een subensemble vormen. Dit komt tot uitdrukking in de ligging ten opzichte van elkaar en de materialisatie. In het veld staan twee kleine gebouwtjes, die dienst doen als schuilgelegenheid voor het vee en hoogst noodzakelijke materialenberging voor het beheer. Bij de boerderij De Horst worden de opstallen aan de achterzijde (niet -monumentaal) gesloopt. De monumentale gebouwen blijven staan en krijgen een woonfunctie.

8 4 - Beheer Uitgangspunt voor het beheer is een beheer dat aansluit op het creëren van nieuwe natuurwaarden. Direct rondom de woningen zal het beheer wat intensiever zijn, voor het overige deel van het landgoed is gekozen voor extensieve beheerfrequentien. In de beheertabel zijn de reguliere beheerwerkzaamheden opgenomen.

Vergelijkbare documenten

Nieuw landgoed De Horst schetsvisie. studio. 25 oktober 2012 Ronald van der Heide

Nieuw landgoed De Horst schetsvisie studio 25 oktober 2012 Ronald van der Heide Topografische kaart 1868 met globale aanduiding projectlocatie Zicht op boerderij De Horst vanaf Schammersteeg Boerderij