De rol van zinbeleving, spiritualiteit en religie bij preventie van suïcide

Transcriptie

1 De rol van zinbeleving, spiritualiteit en religie bij preventie van suïcide Levengevende ervaringen vanuit het pastoraat in psychiatrische context Intervisiegroep psychiatrie-pastores Vl-Brabant Zomerschool UP Leuven, 29 aug 2016

2 I. Aandacht en presentie Theologie van de goedendag: mensen noemen bij naam! Trouwe zorg: niet afschepen, de lijn openhouden! Verstoorbaar zijn Aanklampbaar zijn Dit huis vol mensen, weet jij wie we ze zijn?

3 II. Agenderen van thema s rond zin /onzin in het leven Individuele gesprek Groepsgesprek

4 1. Individuele gesprekken 1. Echte en eerlijke communicatie: face to face 2. Erkenning geven aan het lijden Juiste balans vinden: niet minimaliseren / niet maximaliseren Cf. M. HAIG (2015), Redenen om te blijven leven Latende modus van handelen: luisteren met de handen op de rug Niet oordelen: bestaansrecht geven aan de persoon mét zijn of haar duistere ideeën Cf. M. VAN DE BERG, NIVEA-CARE!

5 Uitstralen/benoemen dat een mens mag aanvaarden aanvaard te zijn (vanuit God) Cf. P. TILLICH (1952): to simply accept the fact that you are accepted

6 3. Non-verbale register durven bespelen Symbolen aanreiken: koesterzakje/engel/kaars Patiënt laten tekenen hoe zwart hij zich voelt Voornaam in intentieboek (laten) noteren

7 DISCUSSIE 1. Suïcide als definitieve oplossing voor een tijdelijk probleem >< Psychiatrie: definitief probleem? 2. Waar vinden we vandaag oefenplaatsen in NIVEA-care? 3. Het geloof is evenmin een NIVEA-pot; het heeft de twijfel in huis!

8 2. Groepsgesprek Vrij aanbod Vrijplaatsgevoel: open ruimte Er hoeft niets! Je moet het wel inrichten! Sfeer, register is anders: want ingaand tegen taboes in maatschappij/psychiatrie! ILLUSTRATIE: Verloop van sessie in St.Kamillus Bierbeek

9 III. Negatief zelfbeeld doorbreken 1. Delegeren waar je kunt Kleine taken uit handen geven Creativiteit in het verzinnen van nieuwe taken

10 2. Verantwoordelijkheid geven P betrekken in werkgroepen P betrekken in aankleding bureau, stille ruimte P (deel van) groepsgesprek zingeving zelf laten voorbereiden

11 IV. Verbinden: vangnet uitbreiden Sociaal kapitaal Bruggenbouwer / pontifex zijn (3)

12 1. Bounding hor. homogene groepen

13 2. Bridging hor. heterogene groepen Emmaüstocht 2015

14 3. Linking verticale groepen

15 V. Attitude van dankbaarheid bevorderen 1. Adviseren om elke avond 1 iets te zoeken om voor te danken 2. Werken met dankbaarheidssnoeren 3. Patiënt bedanken voor het gesprek, het vertrouwen, de opgedane inzichten 4. Zelf bijdragen tot cultuur van to accept that you are accepted!

16 VI. Actief op zoek gaan naar wat vreugde brengt Klein geluk 1. Werken vanuit het krachtbronnen-model (natuur / cultuur / ontmoeting / cultus) *Steeds redeneren vanuit referentiekader van de ander! *Gensters onder de as opschudden

17 2. Herdefiniëren van dichtgeslibde bronnen Van boerenzoon tot zonnebloem-opzichter 3. Bij chronische zieke of palliatieve patiënten: laatste wens helpen realiseren

18 VII. Ruimte en tijd maken voor het transcendente 1. Ijveren voor stilte-plaatsen of hoeken 2. Beschikbaar stellen van boeken rond meditatie 3. Aangeven dat patiënten niet hoeven te praten! Juist het lege vakje zorgt voor beweging!

19 4. Voorstellen om gesprek te beëindigen met een zegening 5. Pleidooi om liturgische momenten mee op te nemen binnen therapie-uren 6. Zoeken naar eigentijdse rituelen bij overgangsmomenten Gelukspoppetje als houvast bij ontslag 7. Zoeken naar interdisciplinaire samenwerking met bewegingstherapeuten (meditatie) en psychologen (mindfulness)

20 VIII.Dood en beleving van de dood een plaats geven 1. Medepatiënten in groep samenbrengen: vragen/herinneringen/rouwhoekje inrichten 2. Hen betrekken in voorbereiding en uitwerking van uitvaart/herdenkingsdienst: verdriet vloeibaar maken 3. Met patiënten gaan groeten 4. Indien geen familie: opvolgen van zorg voor laatste rustplaats Er moet nog verder geschreven worden; na de dood kan er nog iets gebeuren!

21 IX. Erkennen van onmacht 1. Uitstralen dat imperfectie OK is -in mildheid tekorten van anderen én van jezelf aanvaarden 2. Nederigheid tegenover mysterie van het lijden 3. Bescheidenheid: we zijn God niet; slechts tijdelijke hulpverleners! Vigelandpark, Oslo

22 X. Nazorg bieden 1. Aandacht + e-zorg voor omstaanders 2. Goede zelfzorg en verankerde spiritualiteit = Plaats ruimen voor: - Schoonheid (kunst) - Waarheid (perspectief) - Goedheid (je laten dragen) Geboren worden