Verantwoording van activiteiten 2014

Transcriptie

1 Verantwoording van activiteiten 2014

2 aanbod aan cursussen en themabijeenkomsten en Voorwoord De Jeugdgezondheidszorg vormt de preventieve basis binnen de integrale zorg voor jeugd. Het is een brede, laagdrempelige, basisvoorziening voor ouders en kinderen. Zij kunnen er terecht voor informatie en ondersteuning op het gebied van een gezonde en veilige ontwikkeling. De preventieve contacten met kinderen en ouders vormen het fundament van de jeugdgezondheidszorg. Het is een unieke vorm van publieke gezondheid. De wensen en de behoeften van ouders en kinderen op het gebied van preventie en zorg veranderen. Ouders willen zelf de regie over de opvoeding van hun kinderen en over de ondersteuning die zij daarbij nodig hebben. Jong Florence zet in op het zo goed mogelijk aansluiten bij de leefwereld van de ouders. Inmiddels is social media niet meer weg te denken uit de dagelijkse zorg en ook het buiten kantooruren bereikbaar zijn hoort daarbij. In deze verantwoording komen de drie thema s preventie & vroegsignalering, eigen kracht en dienstverlening aan bod. last but not least de meer dan 20 informatiefilmpjes op ons eigen YouTubekanaal. Hoewel hier nog geen onderzoek naar gedaan is, hebben we de ervaring dat kinderen die het filmpje van de visustest gezien hebben, de test snel uitvoeren waardoor we én tijd winnen in het consult én minder kinderen terug hoeven te laten komen. Voor zowel ouders en de kinderen als de professionals is dit een prettige ontwikkeling! De jeugdgezondheidszorg monitort de ontwikkeling van bijna alle kinderen en vervult hierdoor een verbindende rol tussen voorscholen, peuterspeelzalen, kinderopvang, huisartsen etc. We zijn trots te kunnen zeggen dat onze 201 professionals in 2014 van de 0-1 jarigen 100% in beeld hadden en dat meer dan 99,4% van de kinderen en hun ouders zorg bij ons genoten. Jong Florence wil met deze verantwoording inzicht geven in de verschillende vormen van preventie en zorg. We willen collega s en de gemeente inspireren waar het gaat om het behouden, aanpassen of vernieuwen van het gemeentelijke beleid. Preventie & vroegsignaleren zijn bij uitstek de terreinen waarop de jeugdgezondheidszorg sinds 1909 opereert. Ook het versterken van de eigen kracht is gemeengoed in de jeugdgezondheidszorg. Dit laatste krijgt onder andere vorm in het programma Moeders Informeren Moeders, ons 1

3 Inhoudsopgave Voorwoord... 1 Inhoudsopgave... 2 Jeugdgezondheidszorg 0-4 jaar in Den Haag Preventie en vroegsignalering De JGZ heeft alle kinderen in beeld De JGZ heeft de gezondheid van kinderen in beeld De JGZ heeft de gezondheids- en veiligheidsrisico s in beeld Eigen kracht Gezondheidsbevordering en signalering Tijdig signaleren en hulp inschakelen Dienstverlening Samenwerking Middelen Resultaten JGZ 0-4 in Den Haag Resultaten in beeld & bereik Resultaten gezondheidsonderzoek Resultaten Eigen kracht Resultaten Dienstverlening Kwaliteit van de zorg Personeelsbeleid & ontwikkelingen Scholing en deskundigheid

4 Geboortes In 2014 werden er in Den Haag kinderen geboren, gemiddeld 19 per dag. Op 11 januari slechts 4 kinderen. We zagen een piek op 14 januari! Toen werden er maar liefst 33 kinderen geboren. 3

5 Jeugdgezondheidszorg 0-4 jaar in Den Haag Dit rapport betreft de verantwoording van de geleverde jeugdgezondheidszorg door Jong Florence aan alle kinderen in de leeftijd 0-4 jaar én de preventieve zorg voor a.s. ouders in Den Haag. 1. Preventie en vroegsignalering De JGZ heeft de gezondheid en ontwikkeling van alle Haagse kinderen tot 4 jaar in beeld. Uit wetenschappelijk onderzoek blijkt dat vroege preventie vanuit de JGZ zeer effectief is. Het voorkomen van gezondheidsverlies en het boeken van gezondheidswinst staat centraal in de jeugdgezondheidszorg. Jong Florence wil alle Haagse kinderen die gezond zijn, gezond houden én deze groep gezonde kinderen vergroten. De JGZ monitort de groei en ontwikkeling van kinderen, doet gezondheidsonderzoek, screent en vaccineert. Waar nodig wordt aanvullende ondersteuning geboden en hulp ingeschakeld. Dat speelt bij een hulpvraag van ouders, maar ook in situaties waarbij er geen specifieke vraag is zoals o.a. bij gehoor- en heupproblematiek. 1.1 De JGZ heeft alle kinderen in beeld. In Den Haag zagen wij kinderen in 2014 tijdens de gehoorscreening en de 15 reguliere contactmomenten in de eerste vier levensjaren van een kind. We maken kennis met de ouders van pasgeborenen tijdens de gehoorscreening en het zuigelingen huisbezoek en dragen de zorg op 4-jarige leeftijd over aan de schoolgezondheidsdienst. Ouders kunnen daarnaast een beroep doen op extra ondersteuning vanuit de Informatielijn, bij de inloopspreekuren en in themabijeenkomsten, extra gesprekken (zorg op indicatie), videothuisbegeleiding en Stevig ouderschap. In 2014 voerden wij gehoorscreeningen, ziugelingencontacten en peutercontacten uit. In 2014 lieten we 845 kinderen en hun ouders die later in de stad kwamen wonen tijdens een huisbezoek nieuw in de wijk (NIDW) kennismaken met de JGZ in Den Haag. Kinderen die binnen de stadsgrenzen verhuizen worden gewoon overgedragen aan een ander stadsdeel en vervolgen het reguliere programma op een andere locatie. Den Haag is een internationale stad en meer dan 50% van de kinderen die wij op het consultatiebureau zien is van niet Nederlandse afkomst. We bieden onder andere zorg aan de grote groep kinderen van expats en ambassadepersoneel, kinderen van Moelanders, asielzoekers en van illegaal in Nederland verblijvende ouders. We zien veel kinderen met een andere culturele achtergrond en elk van deze kinderen vraagt op basis van taal en cultuur extra aandacht van de JGZ. Voor de kinderen die in 2014 geboren werden en zorg van ons ontvingen registreerden wij 36 verschillende geboortelanden. In zorg Jong Florence had in kinderen in de leeftijd van 0-4 jaar in zorg. We hebben al deze kinderen in beeld (100%) 4

6 De JGZ doet er alles aan om het bereik te optimaliseren. In 2013 is gestart met een sms-service om ouders van peuters aan de (extra) afspraak die zij op het consultatiebureau hebben te herinneren. De no show voor deze consulten is daardoor met 55% gedaald. In 2014 is het Platform Zorgend ouderschap opgericht vanuit de ervaring dat vaders nogal eens vergeten worden in de communicatie over zorg en opvoeding van kinderen (0-6 jaar) en dat moeders vaak als eerstverantwoordelijke worden aangesproken. Het project dat hiermee samenhangt wordt gefinancierd vanuit het Ministerie van OCW. Omdat ouderschap zowel vaders én moeders aangaat spreken we vanuit JGZ 0-4 in Den Haag beide ouders aan. Dat doen we op het consultatiebureau zelf, waar we steeds vaker vaders zien (bij 25% van de consulten was in 2014 vader aanwezig). We doen het in onze cursussen (er is een cursus babymassage voor moeders én voor vaders), in onze uitingen in folders, op de site en in de social media. Zorgende vaders zijn goed in beeld in onze filmpjes. Niet alle ouders maken gebruik van de JGZ. Sommige ouders kiezen voor het antroposofisch bureau of de huisarts en een enkeling is uitgebreid in zorg bij de kinderarts. Met de 237 ouders die afzien van het aanbod of hier deels van afzien (omdat zij alleen van de vaccinaties gebruik maken) blijven we in contact. Jaarlijks wordt eenmaal contact opgenomen met de ouders om te vragen hoe het gaat en of men nog elders in zorg is. Wij doen dit ook voor ouders die tijdelijk naar hun eigen land terugkeren. Dit laatste komt veel voor bij Moelanders. 1.2 De JGZ heeft de gezondheid van kinderen in beeld. JGZ 0-4 draagt zorg voor een brede, integrale beoordeling van kinderen in de context van het gezin en de omgeving en kijkt naar het individuele kind en de gezondheidstoestand van alle kinderen. Jeugdartsen en jeugdverpleegkundigen voeren gezondheidsonderzoek uit en richten zich daarbij op de motorische, psychosociale, emotionele en cognitieve ontwikkeling naast bijvoorbeeld de ontwikkeling van spraak en taal. Het is daarmee veelomvattend. Jaarlijks meten en wegen we ruim keer. Groeimonitoring is van groot belang voor het tijdig opsporen van aandoeningen zoals een tekort aan groeihormoon die een effect hebben op de groei. Tijdige opsporing en behandeling leidt tot een betere prognose. Achterblijven in de lengtegroei kan een signaal zijn van erfelijke aandoeningen. Bij kinderen tot en met 11 maanden meten we de hoofdomtrek van het kind. Een afwijkende schedelgroei kan duiden op diverse pathologie. Bij de beoordeling van de groeidiagrammen houden we uiteraard rekening met de individuele verschillen. Een goed voorbeeld daarvan is de beoordeling van het gewicht van kinderen van Hindoestaanse afkomst. Jeugdartsen en jeugdverpleegkundigen brengen de ontwikkeling van de fijne & grove motoriek en het sociale gedrag van kinderen in kaart met behulp van het Van Wiechenschema. 5

7 Dit schema is gebaseerd op de ontwikkeling van de meeste kinderen in de leeftijdsfase van 0 tot 15 en 15 tot 52 maanden. Omdat ieder kind zich in een eigen tempo ontwikkelt wordt bij dit schema uitgegaan van de gemiddelde ontwikkeling van Nederlandse kinderen. Een kind leert door ervaringen in het doen en het waarnemen. De cognitieve ontwikkeling begint al bij de ervaringen die een pasgeborene opdoet. De ontwikkeling van zintuigen en de motoriek stimuleren elkaar en volgen elkaar op. JGZ 0-4 geeft ouders voorlichting over de normale ontwikkeling van spraak & taal en de stimulering hiervan. Dat begint al bij de eerste contacten in de zuigelingen periode. Bij 2 jaar is er extra aandacht voor de spraak taal ontwikkeling en stellen we aanvullende vragen over de taal ontwikkeling, naast de standaard Van Wiechen kenmerken. Waar van toepassing wordt het meertalig opvoeden besproken. Het signaleren van een stoornis in de spraak- en taalontwikkeling is een belangrijk onderdeel van het onderzoek door de jeugdverpleegkundigen en jeugdartsen. Als een kind echt een achterstand heeft in de spraak-taalontwikkeling dan wordt het kind verwezen naar Kentalis en/of logopedie. In 2014 werd 74 maal naar Kentalis en 190 maal naar een logopedist verwezen. Het tijdig ontdekken van een stoornis in de taalontwikkeling is belangrijk voor de volledige ontwikkeling van het kind. Bij kinderen die geen Nederlands spreken kan het ontdekken van een spraak taal stoornis soms extra moeilijk zijn. Ruim 20% van de kinderen komt in aanmerking voor VVE. Bij 939 gezinnen waar onvoldoende stimulans is voor de spraak-taalontwikkeling of waar geen Nederlands gesproken wordt adviseerden wij gebruik te maken van de vroeg en voorschoolse educatie (VVE). Voor 445 kinderen gaven we vanuit JGZ 0-4 zelfs een dringend advies af. Het Gezondheidsonderzoek richt zich op de algehele gezondheids-toestand van een kind. In de preventieprogramma s van de overheid is een belangrijke rol voor ons Meten is weten weggelegd. JGZ voert in dit kader de gehoor- en de hielprikscreening van pasgeborenen uit. Een goed gehoor is belangrijk voor de ontwikkeling van de taal en het leren praten én voor de ontwikkeling in het algemeen. Tenslotte heeft een kind taal nodig om zich in sociaal opzicht te ontwikkelen en op school te kunnen leren. De gehoorscreening bij pasgeborenen toont perceptief gehoorverlies in een vroeg stadium aan. Kinderen die in Den Haag (komen) wonen voor de leeftijd van 6 weken ontvangen een uitnodiging voor deze gehoorscreening. In 2014 verwezen we 33 kinderen door naar het Audiologisch Centrum voor nader onderzoek. Bij in ieder geval 14 kinderen was er sprake van enkelzijdig of dubbelzijdig gehoorverlies. Volgens de landelijke richtlijnen meet de consultatiebureauassistente de lengte, gewicht en hoofdomtrek van een kind. De jeugdverpleegkundige en de arts interpreteren en beoordelen de gegevens. Bij afwijkingen in de groei kan de jeugdarts verwijzen. 6

8 Met de hielprikscreening die wordt uitgevoerd als een baby een aantal dagen oud is worden 21 zeldzame erfelijke ziektes opgespoord. Vroege diagnostiek en behandeling voorkomen ernstige schade aan de lichamelijke en geestelijke ontwikkeling van een kind. De hielprik wordt in opdracht van Jong Florence uitgevoerd door de Haagse verloskundigen. Om een beeld te krijgen van de algehele gezondheid van het kind wordt het kind elk contactmoment volledig ontkleed gezien. In het kader van de opsporing van huid- en hartafwijkingen en specifiek het opsporen van kindermishandeling beoordelen jeugdarts en jeugdverpleegkundige tijdens elk contactmoment de gehele huid. Dit start bij het 1ste zuigelingenhuisbezoek. De JGZ heeft een rol in de preventie, signalering en diagnose van huidafwijkingen. Huidproblemen komen veel voor bij kinderen. Het gaat vaak gepaard met jeuk, pijn, huilen en slecht slapen en heeft daarmee een behoorlijke impact op het gezin en kind. We adviseren over de behandeling en verwijzen eventueel door naar huisarts of dermatoloog. In 2014 verwezen wij 13 keer naar de dermatoloog. Direct na de geboorte en in de eerste levensweken wordt circa 50% van de hartafwijkingen ontdekt. Een deel van de hartafwijkingen wordt al op de prenatale echo ontdekt. Het merendeel openbaart zich echter voor de leeftijd van vier jaar in de periode dat wij de kinderen lichamelijk onderzoeken. Veel kinderen hebben een onschuldige hartruis. De jeugdarts heeft een belangrijke voorlichtende en normaliserende rol hierbij richting ouders. In 2014 verwezen wij 13 keer naar de cardioloog. Bij een dysplastische heupontwikkeling wordt de heupkop niet voldoende overdekt door de heupkom of staat deze (geheel of gedeeltelijk) buiten de heupkom. Bij 3% van alle baby s is er sprake van een afwijkende ontwikkeling van het heupgewricht. De screening op heupafwijkingen bestaat uit lichamelijk onderzoek van de zuigeling in het eerste levensjaar en uit het vaststellen of er risicofactoren zijn. De screening is van belang voor een vroege diagnose en het tijdig opstarten van een eventuele behandeling. Het verkleint de kans dat een kind problemen krijgt met staan en lopen. Een goede vroegtijdige behandeling van een dysplastische heup verkleint de kans dat het kind last krijgt van vroegtijdige slijtage van het Gehoorscreeningen heupgewricht. JGZ 0-4 verwees 111 kinderen in verband met mogelijke heupproblemen naar een specialist. De JGZ speelt een belangrijke rol bij een goede signalering, registratie en diagnostiek bij niet-scrotale testis omdat, wanneer de testikels te hoog in het lichaam verblijven, dit de functie op latere leeftijd negatief beïnvloedt. Bij alle contactmomenten bij de arts wordt de ligging van de testikels geregistreerd. Wanneer de testikels niet in het scrotum aanwezig zijn binnen de eerste 6 maanden dient verwezen te worden naar de kinderuroloog. Waar nodig wordt tijdig verwezen naar de kinderchirurg/- uroloog voor nader onderzoek en eventuele operatieve behandeling. In 2014 voerden wij gehoorscreeningen uit. Bij 350 kinderen werd een 2de uitgevoerd en bij 172 kinderen bleek een 3de screening noodzakelijk. De screeningen werden ruim binnen de hiervoor geldende termijnen uitgevoerd. 7

9 Tijdens het eerste consult werd in 2014 al bij 46 jongetjes een afwijkende ligging van de testikels geregistreerd. Bij 38 kinderen, met name zuigelingen, werd in 2014 een één- of tweezijdige liesbreuk geconstateerd. Een liesbreuk wordt door ouders vaak zelf gezien, maar ouders bestempelen dit over het algemeen niet als een risico. Het tijdig signaleren en verwijzen van een liesbreuk is belangrijk omdat een liesbreuk niet vanzelf herstelt en geopereerd dient te worden voordat deze beklemd raakt. De JGZ screent het kind op oogpathologie en visuele stoornissen. JGZ 0-4 gebruikt hiervoor de leeftijdsafhankelijke interventies waaronder het Van Wiechenonderzoek, de VOV-test, APK-ToV en Landolt C-kaart. We verwezen 397 keer naar de oogarts. 1.3 De JGZ heeft de gezondheids- en veiligheidsrisico s in beeld JGZ 0-4 heeft de risico s op het gebied van gezondheid en veiligheid van kinderen in beeld. We registreren in het DDJGZ welke kinderen op een of meerdere terreinen extra aandacht nodig hebben vanwege de thuissituatie. De aanleiding is divers. Het kan gaan om alleenstaand ouderschap, schulden, contacten met justitie of een verstandelijke beperking van een of beide ouders. Andere voor een gezin belastende factoren zijn prematuriteit, ontroostbaar huilen en verstandelijke of lichamelijke beperking. Bij een opeenstapeling van factoren duiden we het dossier met een A. aan als een aandachtsdossier. In 2014 is in de media veel aandacht geweest voor het lage aantal meldingen kindermishandeling vanuit de huisartsen en de jeugdgezondheidszorg bij Veilig thuis (tot 2015 AMK). Vanuit JGZ 0-4 zijn in Den Haag 10 meldingen gedaan. We registreerden 203 extra contacten (ZOI) vanwege zorgen over de veiligheid/vermoeden kindermishandeling voor 169 kinderen. De medewerkers in de JGZ zijn getraind om belangrijke risico s bij kinderen te signaleren. Bij signalen die wijzen op (vermoedens van) kindermishandeling hanteren we de Meldcode huiselijk geweld en kindermishandeling. Om een match te bewerkstelligen tussen betrokken hulpverleners in een gezin wordt gebruik gemaakt van de Verwijsindex. Bijzonder ernstige vormen van kindermishandeling zijn Shaken Baby Syndroom en meisjesbesnijdenis. Shaken baby syndroom (SBS) is een bijzondere vorm van kindermishandeling die kan leiden tot ernstige handicaps of zelfs het overlijden van een baby. De twee belangrijkste redenen voor SBS zijn aanhoudende stress of een paniekreactie van de ouders of verzorgers, bijvoorbeeld als gevolg van veel huilen van een baby. De JGZ draagt bij aan de veiligheid door het geven van informatie over het risico op en de achtergronden van SBS. Ook de voorlichting over huilpatronen bij baby s en de steun bij huilen maakt hier onderdeel van uit. In Den Haag ervaarden de ouders van 254 zuigelingen het huilgedrag als problematisch. Bij 100 kinderen uit deze 8

10 groep was er sprake was van excessief huilen, dat wil zeggen dat zij 3 uur per dag huilden. Alle medewerkers in de JGZ zijn geschoold in het gespreksprotocol meisjesbesnijdenis dat is gebaseerd op het standpunt preventie vrouwelijke genitale verminking van het NCJ. Vrouwelijke genitale verminking is de gedeeltelijke of volledige verwijdering van de vrouwelijke genitaliën, omwille van culturele of niettherapeutische redenen. Meisjesbesnijdenis vindt meestal plaats op de basisschoolleeftijd. Omdat het een bijzonder ernstige vorm van kindermishandeling is bespreekt JGZ 0-4 het onderwerp, uiteraard met respect voor de cultuur, in een vroegtijdig stadium met ouders. Minimaal 24 ouders kregen ter ondersteuning een verklaring tegen meisjesbesnijdenis mee voorafgaand aan vakantie naar hun thuisland. Het ging dan om ouders die zelf tegen meisjes besnijdenis zijn. Gelukkig zijn er vanuit de eigen doelgroep steeds meer geluiden tegen Vrouwelijke Genitale Verminking(VGV). Gesprekken over meisjesbesnijdenis nemen veel tijd en vragen om meerdere contacten. In 2014 werden 450 gesprekken geregistreerd in ons dossier, daarbij werd bij 14 meisjes een twijfelachtig risico genoteerd en bij 4 meisjes een verhoogd risico. Bij een verhoogd risico wordt zeker overlegd met het AMK en wordt een gezamenlijke strategie bepaald. De landen van herkomst van ouders bij een verhoogd of twijfelachtig risico zijn nog altijd de Afrikaanse en Aziatische landen Soedan en Somalië, Egypte en Maleisië. Nazorg bij overlijden. In 2014 zijn er 15 kindjes overleden. De meeste kindjes zijn direct of kort na de geboorte overleden. Als een kindje overlijdt heeft dit grote impact op het gezin. De jeugdverpleegkundige gaat als ouders dat willen nog zeker één keer op huisbezoek. In overleg met de ouders kan dat ook vaker zijn. We handelen daarmee volgens de JGZ richtlijn Begeleiden gezin bij overlijden kind. Ook wanneer een kind doodgeboren wordt of vlak voor de bevalling overlijdt kan de JGZ nog begeleiding bieden. Geen van de kindjes is als gevolg van kindermishandeling om het leven gekomen. De kern van de JGZ is preventie en de preventie van kinderziekten is hierin een essentieel onderdeel. De JGZ nodigt kinderen in Nederland uit om zich kosteloos te laten vaccineren tegen (12) ernstige infectieziekten. Alle kinderen in Den Haag komen in aanmerking voor het Rijksvaccinatieprogramma; ook de kinderen die niet ingeschreven staan in het GBA of tijdelijk in het buitenland woonachtig zijn. In 2014 gaven onze professionals vaccins op het consultatiebureau. Dat zijn er ruim minder vaccinaties dan in 2013 als gevolg van het Bijzondere doelgroepen De zorg voor asielzoekers, kinderen van illegaal in Nederland verblijvende ouders en kinderen van Moelanders vergen extra inspanningen van de JGZ. Enerzijds vanwege cultuur en taal. Anderzijds vanwege afwijkende vaccinatieprogramma s. In 2014 volgden 51 kinderen een afwijkend vaccinatieprogramma. We vaccineerden dit jaar 543 kinderen zonder BSN. 9

11 besluit de pneumokokken-vaccinaties terug te brengen tot drie (één prik minder). Een belangrijk resultaat van onze inspanningen voor het Rijksvaccinatieprogramma is de vaccinatiegraad. In Den Haag bedraagt deze 95%. Hoe belangrijk dit is werd in 2014 duidelijk tijdens een mazelenepidemie. Deze trof vooral de gebieden in Nederland waar weinig mensen zich laten vaccineren (vaccinatiegraad 95%). Tijdens de epidemie kregen personen mazelen waarvan enkele gevallen in Den Haag. Voor de JGZ is een belangrijke rol weggelegd richting ouders die twijfelen over (volledige) deelname aan het Rijksvaccinatieprogramma en ouders die om persoonlijke (soms religieuze) redenen besluiten om hun kind niet te laten deelnemen. 10

12 2. Eigen kracht De JGZ versterkt de kracht van ouders en normaliseert. Zij steunt ouders bij het gezond opgroeien en opvoeden van hun kind en geeft voorlichting en advisering. Zo nodig volgt in aansluiting op signaleren een of enkele extra gesprekken (zorg op indicatie) om ouders gerust te stellen door voorlichting, advies, begeleiding of instructie en beoordeelt of extra ondersteuning, hulp of zorg nodig is. 2.1 Gezondheidsbevordering en signalering JGZ 0-4 richt zich bij Gezondheidsbevordering en signalering op gezonde voeding, borstvoeding, over- en ondergewicht, allergieën, veiligheid, gebitsverzorging, middelengebruik door ouders en leefstijl. Waar het om ondersteuning bij de opvoeding en ontwikkeling gaat richt de JGZ zich op laagdrempelig en het tijdig inzetten van extra ondersteuning. Ouders stellen vaak vragen over voeding aan de JGZ. Bij jongere kinderen bijvoorbeeld over borstvoeding, kunstvoeding, overgang naar vast voedsel, problemen zoals spugen, diarree en obstipatie of moeilijke eters. Ook komen onderwerpen als (voorkomen van) onder- en overgewicht aan de orde. De WHO adviseert exclusief borstvoeding te geven tot het kind de leeftijd van 6 maanden heeft bereikt en er daarna nog geruime tijd mee door te gaan bij de introductie van vast voedsel. De JGZ stimuleert en ondersteunt het geven van borstvoeding. We organiseren onder andere Melkvoeding inloop- en borstvoedingsspreekuren waar ouders terecht kunnen met hun vragen over het voeden. Bijna 60% van de moeders geeft borstvoeding direct na de geboorte. Voor moeders die geen borstvoeding kunnen of willen geven is kunstvoeding een goed alternatief. Naast volledig borstvoeding geven is kunstvoeding in een gemengde vorm (minimaal één fles kunstvoeding naast borstvoeding) mogelijk en/of wenselijk. Een enkele ouder kiest niet voor borstvoeding of de standaard kunstvoeding maar kiest voor een alternatief in bijvoorbeeld geitenmelk. Zelfgemaakte koemelk water mengsels komen we niet meer tegen in Den Haag. JGZ 0-4 adviseert ouders (conform de in 2014 herziene richtlijn voedselovergevoeligheid) vanaf 4 maanden met bijvoeding in de vorm van groente te starten. Veel ouders starten later maar de meeste kinderen krijgen bij 6 maanden naast melkvoeding ook groente, fruit en brood. Baby s krijgen alle voedingsstoffen die ze nodig hebben via de voeding. De JGZ houdt van alle kinderen het voedingspatroon bij gedurende het eerste levensjaar. Bijna 12% van de kinderen krijgt op de leeftijd van 11 maanden nog borstvoeding, al dan niet gecombineerd met bijvoedingen en/of kunstvoeding. 11

13 Daarnaast is de suppletie van vitamine K en D belangrijk. JGZ 0-4 adviseert ouders over het gebruik van vitamine K en D bij borst- en kunstvoeding. De vitamines zijn extra nodig voor een gezonde groei en ontwikkeling, waarbij vitamine K voor de bloedstolling en vitamine D voor een goede botontwikkeling zorgt. Ons advies met betrekking tot de vitamine D werd door 96% van de ouders opgevolgd. Dat is een mooi resultaat omdat recentelijk nog uit onderzoek bleek dat het slecht gesteld is met de vitamine D status van Nederlandse kinderen (6-jarigen). Een adequate voeding is belangrijk voor een gezonde groei en ontwikkeling en later de schoolprestaties van een kind. JGZ 0-4 adviseert ouders over voeding, voedingspatronen en de risico s voor het ontstaan van ongezonde voedingsgewoonten die over- of ondergewicht tot gevolg kunnen hebben. Voor kinderen met (ernstig) overgewicht bieden wij extra consulten aan binnen het project Gezond gewicht. Het programma bestaat uit een extra consult van de arts en extra contacten met de jeugdverpleegkundige. Ondervoeding als gevolg van voedingsdeficiënties bij het gebruik van superfoods en rawfood is een betrekkelijk nieuw fenomeen. Deze is ook gelijk omvangrijk. In de praktijk boden wij ouders net zoveel extra contacten in verband met overgewicht (300) als voor ondergewicht en een afbuigende groeicurven (311). De JGZ geeft ouders informatie en adviezen over het gebit en gebitsverzorging van een kind. Een gezond gebit is belangrijk voor de spijsvertering, de spraak(ontwikkeling) en de algemene gezondheid. Daarnaast heeft het een esthetische waarde. Goede voorlichting over mondgezondheid aan ouders en kind kan leiden tot het voorkomen en verminderen van verkeerde voedingsgewoonten en tandcariës. De JGZ adviseert alle ouders om te starten met eenmaal tandenpoetsen als het eerste tandje doorkomt. Vanaf twee jaar luidt het advies 2x per dag poetsen en starten met tandartsbezoek. In 2014 verwezen wij in ieder geval 8 kinderen naar de tandarts. JGZ over gebitsverzorging Veiligheid is een belangrijk onderwerp in de JGZ. Enerzijds adviseren we over een veilige leefomgeving: veilig slapen, veilig speelgoed en veilige kinderproducten én het gebruik van gevaarlijke stoffen en planten. Anderzijds is er aandacht voor opvoed-problemen die mogelijk resulteren in een onveilige omgeving, denk bijvoorbeeld aan vormen van kindermishandeling. Veilig slapen is een onderwerp dat aan bod komt tijdens het zuigelingen huisbezoek en tijdens de eerste bezoeken aan het consultatiebureau. Het is gericht op het verkleinen van de kans op zuigelingensterfte. Adviezen hebben betrekking op de plaats waar kinderen slapen, de temperatuur in de slaapkamer en het gebruik van de juiste materialen. In het kinddossier registreerden we hoe vaak ouders bij hun kinderen tandenpoetsen. Wat bleek? De adviezen van de JGZ worden goed opgevolgd! Bij kinderen 2 jaar poetst 75% van de ouders eenmaal (de rest 2 maal), bij kinderen 2 jaar poetst 88% tweemaal daags conform het advies. 12

14 Het advies baby s op de rug te laten slapen heeft ertoe geleid dat het aantal kinderen dat overlijdt als gevolg van wiegendood sterk is afgenomen. Overigens noteerden wij, alle adviezen ten spijt, nog 234 buikslapers. In Den Haag zijn er gelukkig geen kinderen gestorven met (vermoeden) wiegendood. Preventie van voorkeurshouding en schedelvervorming is een belangrijk onderwerp tijdens de consulten. Veel kinderen hebben direct na de geboorte een voorkeurshouding naar rechts. Deze komt overeen met de houding in de baarmoeder. Inspanningen van de JGZ richten zich op het voorkomen van de voorkeurshouding. Ouders krijgen het advies hun kind op de buik te laten oefenen. Om dit advies kracht bij te zetten wordt in 2015 een informatiefilmpje voor ouders gepubliceerd. Een blijvende voorkeurshouding heeft negatieve gevolgen voor de vorm van het hoofd, maar ook voor de ontwikkeling van het kind. Bij een langdurige voorkeurshouding zien we ook het gebruik van een kant van de arm verminderen. Als de voorkeurshouding aanhoudt (circa 50%) dan verwijzen onze jeugdartsen de kinderen door naar de kinderfysiotherapie. Het is de meest voorkomende reden voor JGZ 0-4 om naar een kinderfysiotherapeut te verwijzen. De meeste kinderen zijn op de leeftijd van 2½-3 jaar overdag zindelijk en met 3-4 jaar s'nachts. JGZ 0-4 jaar geeft voorlichting over zindelijkheid en zindelijk worden aan ouders en signaleert en begeleidt zindelijkheidsproblemen. Vroege onderkenning van zindelijkheidsproblemen en waar nodig het inzetten van een interventie bij onzindelijkheid is van belang. Als een kind bij drie jaar nog niet zindelijk is overdag wordt hier extra aandacht aan besteedt omdat zindelijkheid voor de basisschool van belang is. Advisering over leefstijl maakt deel uit van de preventie en het versterken van de eigen kracht van ouders en kinderen. JGZ vraagt bijvoorbeeld hoe (vaak) ouders en kinderen bewegen, hoe het staat met het gebruik van digitale media en het gebruik van sigaret, alcohol of andere middelen. Kinderen hebben plezier in bewegen en doen dit vanuit zichzelf de hele dag. Het is belangrijk voor de ontwikkeling. Door veel en gevarieerd te bewegen krijgt een kind bewegingen onder de knie. Bewegen is ook belangrijk bij het leren van taal. Zo leren kinderen begrippen als onder, boven, over, achter, links en rechts alleen door zich deze begrippen bewegend eigen te maken. Gevolgen advies rugligging Jong Florence biedt diverse cursussen aan om ouders en kinderen kennis te laten maken met (spelenderwijs) bewegen. Ouders en kinderen kunnen bijvoorbeeld deelnemen aan Kinderspel (bewegen op muziek) en baby- en peuterzwemmen. Advisering over media en -opvoeding is relatief nieuw in de JGZ. Vanwege de snelle ontwikkeling van de digitale media is nog weinig bekend over het Door het advies kinderen op de rug te laten slapen neemt bij jonge kinderen de kans op een voorkeurshouding toe. We zien dat acht op de tien kinderen een voorkeurshouding ontwikkelt waarbij 70% een voorkeur voor rechts heeft. 13

15 effect van mediagebruik bij jonge kinderen. Ouders die schermmedia aanbieden adviseren we dit in beperkte mate en onder begeleiding te doen zonder dat dit ten koste gaat van bijvoorbeeld het voorlezen en veel bewegen. De JGZ heeft een rol in het bespreekbaar maken van het roken van ouders en adviseren het meeroken van kinderen te voorkomen: niet roken waar de kleine bij is! Kinderen zijn bijzonder kwetsbaar voor de negatieve gezondheidseffecten van meeroken omdat hun ademhalingssysteem, immuunsysteem en zenuwstelsel nog in ontwikkeling zijn. We zien dat de meeste moeders stoppen met roken tijdens de zwangerschap. Na de bevalling grijpt 95% van de ouders uiteindelijk weer naar een sigaret. Ondanks alle adviezen registreerden wij dat in minimaal 95 gezinnen gerookt wordt waar de kinderen bij zijn. 2.2 Tijdig signaleren en hulp inschakelen. De JGZ is vanwege het laagdrempelige karakter bij uitstek in de positie om ouders bij beginnende problemen (extra) te ondersteunen. Allereerst omdat we tijdens de reguliere contacten - en soms zelfs al tijdens prenatale huisbezoeken - een vertrouwensrelatie opbouwen. Maar ook omdat we beschikken over een schat aan kennis als gevolg van de collectieve monitoring én omdat we de zorgbehoeften van kind en ouder(s) op individueel niveau inschatten. De opvoeding en verzorging van kinderen gaat de meeste ouders gewoon goed af. Toch heeft elke ouder in de dagelijkse praktijk (op)voedingsvragen. Over de opvoeding, verzorging en ontwikkeling in het algemeen, maar ook meer specifiek over veiligheid in en om het huis, de groei of eerste hapjes. Ouders kunnen met deze vragen altijd terecht bij de JGZ 0-4 tijdens de reguliere afspraken, maar ook daarbuiten. Het aanbod hierin is legio. De JGZ biedt diverse (collectieve) mogelijkheden variërend van laagdrempelige informatie via de site en social media, Informatielijn, inloop- & borstvoedingsspreekuren en Moeders informeren Moeders tot themabijeenkomsten en extra zorg, bijvoorbeeld in de vorm van videothuisbegeleiding en/of Stevig ouderschap. Grofweg beschouwen we vijf extra zorgmomenten als normale zorg. Doorverwijzing naar zwaardere zorg is in veel situaties niet nodig of gerechtvaardigd. Op de consultatiebureaus organiseren we wekelijks inloop- & borstvoedingsspreekuur, waar mogelijk gelijktijdig met de gehoorscreeningen. Ouders kunnen er terecht met hun vragen en zorgen over de groei of ontwikkeling van hun pasgeborene. In 2014 registreerden we contacten, waarbij het in 92% van de contacten een zuigeling betrof. Bij specifieke vragen over borstvoeding kunnen ouders terecht bij twee lactatiekundigen. Zij dragen zorg voor de lactatiekundige spreekuren. Jong Florence biedt per opvoedthema samenhangende informatie aan ouders via de site, folders, social media. Ouders vinden het antwoord op veelgestelde vragen op de site van Jong Florence. Zij kunnen ook bellen of mailen met een jeugdverpleegkundige van de Informatielijn. De jeugdverpleegkundige van de Informatielijn is 14

16 alle werkdagen bereikbaar voor ouders voor vragen over hun kind. Dagelijks wordt de Informatielijn zo n 60 keer gebeld. In de praktijk komen de meeste vragen van ouders met een zuigeling in de leeftijd van 0-3 maanden. Ouders zijn erg gericht op het gebruik van internet. Vanuit de JGZ springen we in op deze ontwikkeling door ouders de mogelijkheid te bieden vragen te stellen via de mail of social media. Met Ouders van Nu organiseren wij elke twee maanden een twitter- of facebookspreekuur. Professionals beantwoorden allerhande vragen over de opvoeding en ontwikkeling van kinderen. Het aanbod voorziet in een grote behoefte. Jonge ouders halen tegenwoordig vaak hun informatie van YouTube. Jong Florence speelt hier op in met informatiefilmpjes over allerhande onderwerpen die in de thuissituatie kunnen spelen en over het aanbod. Het videospreekuur is een nieuwe ontwikkeling binnen de zorgverlening die we graag introduceren in de JGZ. In 2015 zal daar mee geëxperimenteerd worden. Moeders informeren Moeders (MIM) is een bewezen effectieve interventie gericht op moeders die wordt uitgevoerd door vrijwilligers. Het project bestaat inmiddels 15 jaar in Den Haag. Moeders met ervaring ondersteunen moeders met een eerste kindje veelal in de wijk waar zij zelf wonen. In 2014 werden maar liefst 160 vrijwilligers gekoppeld aan 319 moeders met een eerste kindje met dezelfde interesses, herkomst of cultuur. Dat laatste is mogelijk omdat alleen al de vrijwilligers 35 nationaliteiten vertegenwoordigen. Het Moeders informeren Moeders heeft zichzelf als vrijwilligersproject ruimschoots bewezen. In het verleden maakten zo n jonge moeders gebruik van deze ondersteuning. In 2014 ontvingen wij voor de tweede keer het vrijwilligerskeurmerk Goed geregeld. Met videothuisbegeleiding (VTB) zijn gezinnen met huilbaby s of andere opvoedvragen effectief te helpen. Videothuisbegeleiding is bedoeld voor ouders van kinderen van 0-4 jaar. De interventie heeft tot doel de interactie tussen ouder en kind te verbeteren, vergroot de opvoed-vaardigheden van de ouder en voorkomt zo sociaal-emotionele ontwikkelingsproblemen bij het kind. In 2014 hebben we 103 gezinnen met VTB kunnen helpen. Prenatale cursussen Gecertificeerde jeugdverpleegkundige (en steeds vaker de ouders zelf) maken korte filmopnames van een dagelijks verzorgingsmoment, bijvoorbeeld tijdens het eten, spelen of wassen. Samen kijken verpleegkundige en ouder(s) naar de opname en bespreken de opvoedsituatie. De jeugdverpleegkundige laat zien waar het goed gaat en leert ouders hoe zij kunnen reageren op moeilijke situaties. Hierdoor krijgen ouders zicht op wat hun kind nodig heeft om zich goed te ontwikkelen. In 2014 organiseerden wij diverse zwangerschapscursussen met een totaal van 2.463,25 uur. Er namen ouders deel. 15

17 Om zwangeren in Den Haag goed voor te bereiden op de bevalling en de periode aansluitend aan de zwangerschap biedt JGZ 0-4, conform afspraak met de gemeente Den Haag, diverse cursussen aan. Het betreft zwangerschapscursussen en -workshops voor jonge ouders gericht op het versterken van de eigen kracht. De cursussen zijn gericht op de veranderingen in het gezin en aandacht hebben voor jezelf (Eerste maanden met je baby & Jij bent belangrijk) of op de ontwikkeling van kinderen (Peuter in zicht & Opvoeden en zo). Daarnaast zijn er themabijeenkomsten als mediaopvoeding, veiligheid in huis of je kleine naar de basisschool. JGZ biedt extra zorg in situaties waarbij ouders net wat meer ondersteuning nodig hebben. Met Zorg op indicatie (ZOI) is het mogelijk snel te reageren op signalen, ouders gerust te stellen en voorkomende problemen terug te brengen tot normale proporties. De extra contacten worden vanuit de JGZ en/of verzoek van ouders aangeboden. Redenen voor ZOI zijn veelal een uitgestelde vaccinatie in verband met ziekte, een afwijkend schema of het verschuiven van een consult door niet verschijnen op een regulier contactmoment. Een goede tweede reden is de herhaling van het oogonderzoek, of het aanbieden van een ogentest nadat men geen gebruik maakte van het reguliere contact bij 3 en 4 jaar. Ook de spraak-taal-ontwikkeling geeft geregeld aanleiding voor een extra contact (soms ook voor een extra huisbezoek). In 2014 registreerden wij 356 keer ZOI op medische gronden. Een extra huisbezoek bij zuigelingen voeren wij uit als er sprake is van veel huilen, slecht slapen en soms in verband met slecht drinken en/of problemen rondom de borstvoeding. Door extra zorg te bieden dragen we bij aan het voorkomen van problemen of in het ergste geval kindermishandeling of Shaken Baby syndroom. Daarmee leveren we een bijdrage aan het normaliseren van de zorg voor kinderen. Als een kindje overlijdt heeft dit grote impact op het gezin. Voor ouders is er een troostkoffer met allerhande materiaal die het gezin kan gebruiken in de periode na het verlies. De jeugdverpleegkundige biedt nazorg bij overlijden, maar ook wanneer een kindje doodgeboren wordt of vlak voor de bevalling overlijdt kan de JGZ begeleiding bieden. Stevig Ouderschap biedt gedurende de eerste 18 maanden extra ondersteuning aan gezinnen waar de omstandigheden zwaarder zijn dan gemiddeld. Het aanbod bestaat uit vroegtijdige steun die bijdraagt aan het tijdig signaleren en voorkomen van (mogelijke) problemen. De interventie neemt 18 maanden in beslag en draagt bij aan een positieve, veilige opvoeding. Jaarlijks maken ruim 300 gezinnen gebruik van Stevig ouderschap. Stevig ouderschap wordt in bijzondere situaties opgestart tijdens de zwangerschap in de vorm van een prenataal huisbezoek. Naast de eerder genoemde mogelijkheden verwijst JGZ 0-4 naar Opvoedsteunpunt of thuisbegeleiding als er extra opvoedondersteuning gewenst is maar inzet van het jeugdteam nog te zwaar is. 16

18 3. Dienstverlening 3.1 Samenwerking De JGZ werkt samen. Vanuit Jong Florence wordt structureel overleg gevoerd met diverse (zorg)organisaties in Den Haag. Buiten Den Haag zijn het de partijen die betrokken zijn bij de landelijke ontwikkelingen en beleidsvoering. We zitten om de tafel met beleidsmedewerkers van VWS, maar ook Actiz, NCJ, NJI, RIVM, Voedingscentrum en Academische werkplaats (NZH). De directeur van Jong Florence heeft zitting in het bestuur van Actiz Jeugd. Onze partners in Den Haag vinden we in het CJG, bij Lijn 1 (waar het gaat om verloskundige- en kraamzorg), in de ziekenhuizen, de peuterspeelzalen en de kinderopvang, huisartsenpraktijken, maar ook binnen MEE, Bureau Jeugdzorg en Jeugdformaat en Welzijn. We treffen elkaar waar het gaat om stedelijk beleid, maar ook lokaal (wijkgebonden) of op klantniveau (casuïstiekbesprekingen). In 2014 is de samenwerking met JGZ 4-19 geïntensiveerd. Tijdens Greenfield-sessies is in gezamenlijkheid gekeken hoe verdere samenwerking vorm kan krijgen en hoe de JGZ in Den Haag er in de toekomst uit kan zien. Dit leverde een veelvoud aan ideeën over de inhoud en inrichting van de JGZ 0-19 op. Dit wordt verder uitgewerkt in Sinds 2012 werken we samen met de afdeling Reizigerszorg van GGD Den Haag. Voor reizigersadvies verwijzen wij ouders naar de GGD. Reizigerszorg geeft uitgebreid advies ook waar het gaat om specifieke doelgroepen als kinderen en zwangeren. Om & om consultatiebureau Reizigerszorg maakt gebruik van de BMR-vaccins van JGZ 0-4 en informeert Jong Florence over de toediening zodat dit in het KD+ geregistreerd kan worden. Dit speelde in 2014 bij 160 kinderen. Een medewerker van JGZ 0-4 heeft zitting in de klankbordgroep meisjesbesnijdenis. In 2014 stond het onderwerp centraal in diverse overlegsituaties met vertegenwoordigers van de GGD, de integrale JGZ, AMK, de gynaecologen en de Raad voor de Kinderbescherming. Hierbij werd ook casuïstiek gedeeld. Daarnaast werken we onder andere samen met partijen in het kader van de perinatale gezondheid, vroeg- en voorschoolse activiteiten en Gezond gewicht (geen volledige opsomming). Op klantniveau krijgt de samenwerking gestalte in de CJG teams, Integrale vroeghulp, de nazorgpoli, de prenatale huisbezoeken en de voorschool. In de CJG's is begin 2013 gestart met een multidisciplinair overleg waarbij de Op het consultatiebureau vormen jeugdarts, - verpleegkundige en assistente een uniek team. Een kind wordt afwisselend gezien door de arts of de verpleegkundige. Omdat zij samenwerken is interne consultatie voor de hand liggend. In 2014 registreerden wij 995 consulten waarbij de jeugdverpleegkundige de jeugdarts consulteerde. Andersom gebeurde dit 14 keer. 17

19 klant aanwezig is, het zogenaamde CJG team, nu Jeugdteam. Het team richt zich op het snel en efficiënt inzetten van ondersteuning binnen een gezin met respect voor de eigen kracht van ouders: 1 gezin en 1 plan. Wanneer medewerkers van de voorschool of een kinderdagverblijf zich zorgen maken over een kind kan (na toestemming van de ouders) contact plaatsvinden met de jeugdverpleegkundige of de arts van de JGZ. Dit gebeurde 62 keer in Integrale vroeghulp (IVH) is een multidisciplinair team dat hulp biedt aan ouders van kinderen tot 7 jaar, die specifiek vragen hebben over de ontwikkeling van hun kind. Vaak is niet duidelijk wat er precies aan de hand is en welke instantie de meest geschikte hulp kan bieden. Toeleiding naar de juiste instantie of voorzieningen staat centraal. Zo n 60 ouders maken jaarlijks gebruik van IVH. Met de afdeling Neonatologie van het Juliana Kinderziekenhuis is in november 2014 een start gemaakt met de Nazorgpoli. Het betreft een bijzondere ketensamenwerking die ten goede komt aan de eigen kracht van ouders. De nazorgpoli is specifiek bedoeld voor ouders en kinderen geboren na een zwangerschapsduur van minder dan 35 weken of na een zeer slechte start (erg licht voor de duur van de zwangerschap of ernstige ademhalingsproblemen). De ouders van deze kinderen maakten niet of nauwelijks gebruik van de JGZ (alleen voor de vaccinaties). De begeleiding richt zich op het normaliseren en demedicaliseren. We laten ouders zien wat (de normale) ontwikkeling is van hun kind (in het gezin). De jeugdarts binnen de JGZ 0-4 is verantwoordelijk voor de verwijzing naar zorgvoorzieningen. Sinds 2014 kunnen jeugdartsen weer zelf rechtstreeks verwijzen naar de tweede lijn en naar paramedici als diëtisten, fysiotherapeuten en logopedisten. Veel geconstateerde problemen kunnen direct door de huisarts behandeld worden, denk aan hormoonzalf voor de behandeling van eczeem of een urine onderzoek om blaasontsteking bij een huilende baby uit te sluiten. We verwezen 802 JGZ in kinderziekenhuis keer naar de huisarts in Bij een geconstateerd verminderd zien wordt direct naar de oogarts verwezen. In samenwerking met alle partners in de geboortezorg zijn onder leiding van Lijn 1 zorgpaden opgesteld om al tijdens de zwangerschap extra begeleiding en zorg in te zetten. Op gezinsniveau werkt de JGZ nauw samen met verloskundigen en de kraamverzorgenden. Zorgwekkende omstandigheden voor kinderen zijn soms al tijdens de zwangerschap aanwezig of voorspelbaar. Tijdens de zwangerschap of tijdens de kraamtijd biedt JGZ 0-4 extra begeleiding in de vorm van prenatale huisbezoeken vanuit het programma Stevig Ouderschap. De nazorgpoli is in november van start gegaan. In de eerste 2 maanden zagen wij 34 kinderen op ons gecombineerde bureau. Van deze kinderen waren er 6 afkomstig uit de regio van JGZ Zuid Holland West. 18

20 Op lokaal niveau heeft JGZ de reguliere taak een (dreigende) achterstand van de (taal)ontwikkeling van een kind te signaleren en te verwijzen. Samen met de dienst onderwijs van gemeente Den Haag dragen we zorg voor de toeleiding van kinderen naar vroeg- en voorschoolse educatie (VVE). De toeleiding omvat het (extra) motiveren van ouders, het indiceren voor VVE, de daadwerkelijke toeleiding, het actief volgen van VVEkinderen en het actief monitoren van het bereik van de doelgroep. Door VVE actief aan te bieden beoogt Den Haag onderwijsachterstanden bij jonge kinderen (2½ tot 4 jaar) te voorkomen. Samenwerking krijgt ook gestalte in de bijdrage van de JGZ aan wetenschappelijk onderzoek als een onderzoeksvraag goed aansluit bij de zorgverlening. Het betreft over het algemeen onderzoeken waarbij we samenwerken met de Academische werkplaatsen, ZonMw, TNO en het RIVM. In 2013 is een start gemaakt met de onderzoeken Zien en Gezien worden en het Wateronderzoek, beide onderzoeken werden uitgevoerd door onze jeugdartsen in samenwerking met TNO en zijn in 2014 afgerond. Het doel van het onderzoek Zien en gezien worden was tweeledig. Enerzijds om de betrouwbaarheid van het screeningsinstrument te testen en te onderzoeken wat de mogelijke oorzaken zijn van het hoge aantal niet voldoende scores bij de visustest. Anderzijds had het tot doel na te gaan of bij kinderen bij wie de test onvoldoende is wellicht een nieuw onderzoek, de Bruckner Test Variant (BTV) ingezet kan worden. In het kader van de opleiding tot Arts M&G (2e fase) is onderzoek gedaan naar het gebruik van water als dorstlesser bij kinderen. Er zijn aanwijzingen dat het voorbeeld van ouders invloed heeft op het voedingspatroon van het kind. Het is niet eerder onderzocht of dit ook voor het drinken van water geldt. In 2013 en 2014 waren medewerkers van Jong Florence betrokken bij een onderzoek naar het Shaken baby syndroom. Een slecht gebit op jonge leeftijd of de staat van het gebit van ouders kan, zo blijkt uit onderzoek, duiden op verwaarlozing, een vorm van kindermishandeling. In 2014 zijn de eerste voorbereidingen getroffen voor een onderzoek genaamd Giga Gaaf dat in 2015 start en zich richt op de mond & mondverzorging van jonge kinderen en frequent tandartsbezoek. Het onderzoek wordt uitgevoerd in samenwerking met Jeugdtandzorg in Den Haag. Er zijn eveneens voorbereidingen getroffen voor deelname vanuit JGZ 0-4 in Den Haag aan het VLOT onderzoek (Valideringsstudie vragenlijst Ouders en Taalinput). Ook dit onderzoek start in Het wordt uitgevoerd in samenwerking met de Faculteit Sociale Wetenschappen van de Universiteit van Utrecht. Het onderzoek beoogt een goede toeleiding van kinderen naar de voorschool en richt zich op een instrument waarbij het taalniveau en de sociale omgeving van ouders een indicatie geeft van de behoefte aan extra ondersteuning bij het kind. De afdeling Gezondheidsvoorlichting en opvoeding (GVO) van Jong Florence is in 2014 gestart met de voorbereidingen voor een prikbord voor zelfstandigen waarop zij hun cursus of workshop kunnen aanprijzen. 19

21 In 2015 wordt Jong Florence meer en meer een intermediair tussen ouder en de cursusaanbieder en wordt het proces van inschrijven en betalen eenvoudiger (direct bij de aanbieder). We blijven de inschrijvingen voor het gemeentelijke aanbod natuurlijk wel zelf regelen. Met deze nieuwe werkwijze komen we tegemoet aan een wens van de aanbieders om direct in contact te treden met de ouders en kunnen we een groter aanbod presenteren. Daarnaast biedt het ons minder financiële risico s. Voor ouders is veel schriftelijke informatie over de gezondheid, ontwikkeling en opvoeding op locatie beschikbaar in de boxenkamer. In het kader van duurzaamheid en het feit dat bijna iedere ouder online is bieden we steeds minder folders aan en verwijzen we naar onze site. De huidige ouder zoekt bij vragen over de groei en ontwikkeling van hun kind op internet naar de antwoorden. De vindbaarheid en de kwaliteit van informatie is een belangrijk issue. De site van Jong Florence wordt maandelijks ruim keer bezocht (unieke bezoekers). De informatie is informatief, actueel en sluit altijd aan bij de richtlijnen JGZ. 3.2 Middelen Sinds september 2011 werken wij met KD+, ons digitaal kinddossier. In dit systeem wordt het medisch dossier bijgehouden en worden ook de afspraken gepland. Zaken zoals lengte, gewicht, ziekten en medicijngebruik, maar ook veranderingen in de gezinssituatie, verstandelijke en motorische ontwikkeling en gedrag van uw kind. Ook als de arts of verpleegkundige afwijkingen of risico's signaleren, geven zij dat aan in dit dossier. Dit is nodig om kinderen en hun ouder(s) eventueel te allen tijde adequaat hulp te bieden. De medewerkers in de JGZ zijn getraind om belangrijke risico s bij kinderen te signaleren. Om de zorg- en hulpverleners in een gezin met elkaar in contact te brengen gebruiken we de Verwijsindex. In dit systeem registreren we de persoonsgegevens van kinderen waar zorgen over zijn. Het maakt het mogelijk zorg en hulp goed op elkaar af te stemmen. Duurzaamheid De Verwijsindex wordt goed gebruikt door onze medewerkers. In 2014 werden 68 signalen geregistreerd, twee keer zoveel als in Het aantal matches bedroeg 27. Wanneer meer hulpverleners, voorscholen en kinderdagverblijven op de verwijsindex aansluiten zal het aantal matchende signalen kunnen toenemen. We verwachten hetzelfde effect als de gezinsmatch doorgevoerd wordt. Voor de uitwisseling van (klantgebonden) informatie maakt JGZ 0-4 gebruik van Zorgmail. Dit biedt mogelijkheden om via een veilige omgeving Eind 2015 wordt de meeste informatie alleen nog digitaal aangeboden waarbij we kiezen voor een combinatie van beeld en tekst. Op onze site is voor zeker 30 alledaagse onderwerpen informatie te vinden. 20