Ieder kind is uniek, maar vooral dat van mij. Kinderen en psychiatrie Dr. Pieter De Kimpe Kinder- en Jeugdpscychiater

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Ieder kind is uniek, maar vooral dat van mij. Kinderen en psychiatrie Dr. Pieter De Kimpe Kinder- en Jeugdpscychiater"

Transcriptie

1 Ieder kind is uniek, maar vooral dat van mij Kinderen en psychiatrie Dr. Pieter De Kimpe Kinder- en Jeugdpscychiater

2 Kinderen en psychiatrie Ook binnen de geneeskunde vindt er nog heel wat stigmatisering plaats van mensen met een psychische beperking. K Adriaesen, G Pieters, J De lepeleire. Stigmatisering van psychiatrische patienten door huisartsen en studenten geneeskunde: een literatuuronderzoek, TvP, 2011,

3 Positie van de kinderpsychiatrie

4 Het snijpunt van veel domeinen

5 Het snijpunt van veel domeinen GGZ Gezondheidszorg Onderwijs Integrale Jeugdzorg Welzijn

6 Diagnostiek???

7 Nut van diagnostiek Soms is meten weten.

8

9 Nut van diagnostiek Toegangsticket.

10 Het onderwijs 1. België heeft in vergelijking met andere Europese landen relatief veel leerlingen met specifieke onderwijsbehoeften. In Vlaanderen volgt 4,35% van de Vlaamse leerlingen les in het buitengewoon basis- en secundair onderwijs. 2. België kiest meer dan andere landen voor een oplossing in aparte scholen. 3. Het aantal leerlingen in het buitengewoon onderwijs bleef de laatste 10 jaren groeien Bron:

11 Krachtlijnen van het M-decreet Eerst gewoon, dan buiten- gewoon Recht op inschrijven in een gewone school Recht op redelijke aanpassingen Nieuwe types in buitengewoon onderwijs Nieuwe toelatingsvoorwaarden buitengewoon onderwijs Ondersteuning voor het gewoon onderwijs

12 Zorgcontinuum in leerlingenbegeleiding

13 Buitengewoon onderwijs oud nieuw voorwaarden Type 1: licht mentale beperking Type basisaanbod -zorgcontinuum -voor 2 jaar Type 2: matig tot ernstig Type 2 IQtesting Type 3: gedrags- en emotionele stoornissen Type 4: motorische problemen Type 3 Type 4 Type 5 ziekenhuis of reva Type 5 opname Type 6 visuele beperking Type 6 Type 7 auditieve beperking of STOS Type 8 Type 7 Type basisaanbod Type 9: ASS diagnose (limitatieve lijst) Multidisciplinair verslag

14 Diagnostiek: IQ IQ CHC- model WISC-III Aandacht TEA-CH

15 Informatieverwerkingsmodel en processen en CHC

16 informatieverwerkingsstructuren Antwoord Informatie Taak Perceptuele Systemen Werkgeheugen Fonologische Lus Visuospatieel Schetsboek Centrale verwerker Expliciet Langetermijngeheugen Episodisch LTG Semantisch LTG Informatie

17 + informatieverwerkingsprocessen Antwoord Informatie Taak Informatie Perceptuele Systemen Tijdelijke opslag Redeneren Werkgeheugen Fonologische Lus Visuospatieel Schetsboek Selectie Inhibitie Updating Coördinatie Centrale verwerker Ophalen informatie Expliciet Langetermijngeheugen Episodisch LTG Codering Aandacht switchen Opslag & Integratie Semantisch LTG Consolidatie

18 + BCV s Antwoord informatie Taak Informatie Gv Perceptuele Systemen Ga Tijdelijke opslag Redeneren Werkgeheugen Fonologische Lus Visuospatieel Schetsboek Gsm Selectie Inhibitie Updating Coördinatie Centrale verwerker Gs Ophalen informatie Glr Gf Glr Expliciet Langetermijngeheugen Episodisch LTG Codering Aandacht switchen Opslag & Integratie Gc Semantisch LTG Consolidatie

19 Gedrag

20 Gedrag is vaak maskerend. Gebrekkige aandacht kan een gevolg zijn van niet voldoende (leren) doorzetten Angst kan geïnduceerd Door angstige ouders Door opvoedingsstijl Daarom is differentiaaldiagnose belangrijk.

21

22 Dysruptive mood dysregulation disorder Ernstige driftbuien die zowel qua intensiteit of duur dysproportioneel zijn (min 3x per week) Driftbuien komen niet overeen met ontwikkelingsniveau Stemming is persisterend prikkelbaar of boos, en waarneembaar door anderen Langer dan een jaar aanwezig

23 Autismespectrumstoornis Aanhoudende tekortkomingen in sociale communicatie en sociale interactie in verschillende omstandigheden, niet te wijten aan algemene ontwikkelingsvertraging, zich uitend door het voorkomen van alle 3 de volgende kenmerken: Tekorten in sociaal- emotionele wederkerigheid, gaande van abnormale sociale contactname en mislukken van normale heen en weer conversatie over verminderd delen van interesses, emoties, en affect en respons tot totaal ontbreken van starten van sociale interactie.

24

25 Autismespectrumstoornis Aanhoudende tekortkomingen in sociale communicatie en sociale interactie in verschillende omstandigheden, niet te wijten aan algemene ontwikkelingsvertraging, zich uitend door het voorkomen van alle 3 de volgende kenmerken: Tekorten in sociaal- emotionele wederkerigheid, gaande van abnormale sociale contactname en mislukken van normale heen en weer conversatie over verminderd delen van interesses, emoties, en affect en respons tot totaal ontbreken van starten van sociale interactie. Tekorten in niet-verbale communicatie gebruikt voor sociale interactie; gaande van weinig integratie van verbale en niet- verbale communicatie over abnormaal oogcontact en lichaamstaal of tekorten in het verstaan en gebruiken van niet verbale communicatie tot het totaal afwezig zijn van gezichtsuitdrukking of gebaren..

26

27 Autismespectrumstoornis Aanhoudende tekortkomingen in sociale communicatie en sociale interactie in verschillende omstandigheden, niet te wijten aan algemene ontwikkelingsvertraging, zich uitend door het voorkomen van alle 3 de volgende kenmerken: Tekorten in sociaal- emotionele wederkerigheid, gaande van abnormale sociale contactname en mislukken van normale heen en weer conversatie over verminderd delen van interesses, emoties, en affect en respons tot totaal ontbreken van starten van sociale interactie. Tekorten in niet-verbale communicatie gebruikt voor sociale interactie; gaande van weinig integratie van verbale en niet- verbale communicatie over abnormaal oogcontact en lichaamstaal of tekorten in het verstaan en gebruiken van niet verbale communicatie tot het totaal afwezig zijn van gezichtsuitdrukking of gebaren. Tekorten in het ontwikkelen en onderhouden van relaties, gepast bij het ontwikkelingsniveau (buiten deze met de verzorgers); gaande van moeilijkheden om het gedrag aan te passen aan verschillende sociale contexten over moeilijkheden om fantasiespel te delen en vrienden maken tot een schijnbaar afwezig zijn van interesse in andere mensen.

28

29 Autismespectrumstoornis Beperkte, repetitieve patronen van gedrag, interesses of activiteiten, zoals het zich uit in minstens 2 van de volgende kenmerken: Stereotype of repetitieve spraak, bewegingen of gebruik van voorwerpen (zoals eenvoudige motorische stereotypien, echolalie, repetitief gebruik van voorwerpen of idiosyncratische zinnen) Overdreven vasthangen aan routines, rituele patronen van verbaal of niet-verbaal gedrag of overdreven weerstand tegen verandering (zoals motorische rituelen, vasthouden aan dezelfde routes of eten, repetitief vragen stellen of extreme onrust bij kleine veranderingen) Zeer beperkte, vaste interesses, die abnormaal zijn in intensiteit of interessedomein (zoals sterk vasthangen aan of preoccupatie voor ongebruikelijke voorwerpen, vastomschreven of perseverende interesses) Hyper-of hypo-reactiviteit op sensorische input of ongewone interesse in sensorische aspecten van de omgeving (zoals schijnbare onverschilligheid tegen pijn/ hitte/ koude, een vreemde reactie op specifieke geluiden of texturen, overmatig ruiken of aanraken van voorwerpen, fascinatie met lichten en/of bewegende voorwerpen)

30

Bijlage 25: Autismespectrumstoornis in DSM-5 (voorlopige Nederlandse vertaling) 1

Bijlage 25: Autismespectrumstoornis in DSM-5 (voorlopige Nederlandse vertaling) 1 Bijlage 25: Autismespectrumstoornis in DSM-5 (voorlopige Nederlandse vertaling) 1 Moet voldoen aan de criteria A, B, C en D A. Aanhoudende tekorten in sociale communicatie en sociale interactie in meerdere

Nadere informatie

Autisme en de gevolgen Els Ronsse / MDR

Autisme en de gevolgen Els Ronsse /   MDR Autisme en de gevolgen Els Ronsse / www.psysense.be MDR Voorkomen? Voor het hele spectrum komen een aantal studies onafhankelijk van elkaar uit op 60 tot 70 op 10.000 of 1 op ongeveer 150 personen. Af

Nadere informatie

Voorstellen en vragen 1. Hoe wordt de diagnose autisme gesteld?

Voorstellen en vragen 1. Hoe wordt de diagnose autisme gesteld? Indeling voor wie meer wil weten over autisme bij vrouwen Nelleke van Es - Vogel, psychiater 7 april 2018 1. Hoe wordt de diagnose autisme gesteld? (volwassen leeftijd) (9 dia s) 2. Mogelijke voor- en

Nadere informatie

Op naar de DSM 5! Autismespectrumstoornis. J. Wolthaus, GZ-psycholoog en C. Schoenmakers, GZ-psycholoog

Op naar de DSM 5! Autismespectrumstoornis. J. Wolthaus, GZ-psycholoog en C. Schoenmakers, GZ-psycholoog Op naar de DSM 5! Autismespectrumstoornis J. Wolthaus, GZ-psycholoog en C. Schoenmakers, GZ-psycholoog Autisme DSM IV: Stoornissen die meestal voor het eerst op zuigelingenleeftijd, kinderleeftijd of in

Nadere informatie

Vroegdetectie van een autismespectrumstoornis bij jonge kinderen. Dr. Jo Wellens, kinder- en jeugdpsychiater TheA

Vroegdetectie van een autismespectrumstoornis bij jonge kinderen. Dr. Jo Wellens, kinder- en jeugdpsychiater TheA Vroegdetectie van een autismespectrumstoornis bij jonge kinderen Dr. Jo Wellens, kinder- en jeugdpsychiater TheA 7-12-2018 Inhoud Vroegdetectie in een relationeel perspectief Infant and Early Childhood

Nadere informatie

Het stimuleren van sociaalcommunicatieve vaardigheden bij jonge kinderen met een autismespectrumstoornis

Het stimuleren van sociaalcommunicatieve vaardigheden bij jonge kinderen met een autismespectrumstoornis Het stimuleren van sociaalcommunicatieve vaardigheden bij jonge kinderen met een autismespectrumstoornis Herbert Roeyers Onderzoeksgroep Ontwikkelingsstoornissen VVL Congres, Berchem, 14 maart 2014 Pervasieve

Nadere informatie

Overzicht Autisme net ff anders. Herkennen van autisme in contact. Autisme Specifieke Communicatie. Vragen

Overzicht Autisme net ff anders. Herkennen van autisme in contact. Autisme Specifieke Communicatie. Vragen Autisme niet begrepen? Niet herkend! Gemeente Koggenland 6 november 2017 & Stichting Deuvel Mieke Bellinga Mariëlle Witteveen Overzicht Autisme net ff anders Herkennen van autisme in contact Autisme Specifieke

Nadere informatie

Asperger en werk. Een dynamisch duo

Asperger en werk. Een dynamisch duo Asperger en werk Een dynamisch duo Natalie van Berkel Module Onderzoeksvaardigheden Stoornis van Asperger Kwalitatieve beperkingen in de sociale interactie, zoals blijkt uit ten minste 2 van de volgende:

Nadere informatie

Autisme en depressie. Congres Nijcare 14 juni 2018 Katelijne Robbertz & Cees Kan

Autisme en depressie. Congres Nijcare 14 juni 2018 Katelijne Robbertz & Cees Kan Autisme en depressie Congres Nijcare 14 juni 2018 Katelijne Robbertz & Cees Kan Hoe herken je autisme bij een depressieve patiënt? 3 Wat gaat hier mis? DSM5 criteria Autismespectrumstoornis A. Beperkingen

Nadere informatie

Autisme Spectrum Stoornissen Van DSM IV naar DSM 5

Autisme Spectrum Stoornissen Van DSM IV naar DSM 5 Autisme Spectrum Stoornissen Van DSM IV naar DSM 5 Britt Hoogenboom, kinder,- en jeugdpsychiater Dr. Sanne Hogendoorn, psycholoog Zorgprogrammaleiders Centrum voor Autisme en Psychose, de Bascule Referatencyclus

Nadere informatie

Autismespectrumstoornis. SPV REGIOBIJEENKOMST MIDDEN NEDERLAND Mandy Bekkers

Autismespectrumstoornis. SPV REGIOBIJEENKOMST MIDDEN NEDERLAND Mandy Bekkers Autismespectrumstoornis SPV REGIOBIJEENKOMST MIDDEN NEDERLAND 19-10-2016 Mandy Bekkers (mandybekkers@hotmail.com) Waarschuwing vooraf! 2 Geschiedenis Autos (Grieks: zelf) 1937-1940: Term autisme 1943 &

Nadere informatie

CHC - Werkdocument benadering het zeer lage IQ. Talige personen met vermoedelijke ML boven 7 jaar

CHC - Werkdocument benadering het zeer lage IQ. Talige personen met vermoedelijke ML boven 7 jaar CHC - Werkdocument benadering het zeer lage IQ Talige personen met vermoedelijke ML boven 7 jaar Naam: School: Klas: CL in maanden: Onderzoeksdatum: Geboortedatum: CL: CL*: Gf: Vloeiende intelligentie

Nadere informatie

Welkom. DGM en Autisme. Esther van Efferen-Wiersma. Presentatie door

Welkom. DGM en Autisme. Esther van Efferen-Wiersma. Presentatie door Welkom DGM en Autisme Presentatie door Esther van Efferen-Wiersma Inhoud Autisme: recente ontwikkelingen Van beperkingen naar (onderwijs)behoeften DGM en autisme Hulpmiddelen en materialen Vragen? Autisme?

Nadere informatie

VERSLAG CHC- INTELLIGENTIEONDERZOEK 6 16 jaar

VERSLAG CHC- INTELLIGENTIEONDERZOEK 6 16 jaar VCLB De Wissel - Antwerpen Vrij Centrum voor Leerlingenbegeleiding Naam: School: Klas: Geboortedatum: Onderzoeksdatum: Kalenderleeftijd: VERSLAG CHC- INTELLIGENTIEONDERZOEK 6 16 jaar 1. Probleemstelling

Nadere informatie

Lezing voor de NVA. Door Harmke Nygard-Smith Klinisch psycholoog. Ontwikkelingsstoornissen Dimence

Lezing voor de NVA. Door Harmke Nygard-Smith Klinisch psycholoog. Ontwikkelingsstoornissen Dimence Lezing voor de NVA Door Harmke Nygard-Smith Klinisch psycholoog Ontwikkelingsstoornissen Dimence Waarom diagnostiek? Hoe doen we eigenlijk diagnostiek? De DSM 5 Wijzigingen in de DSM 5 voor de autisme

Nadere informatie

Welkom. DGM en Autisme. Esther van Efferen-Wiersma. Presentatie door

Welkom. DGM en Autisme. Esther van Efferen-Wiersma. Presentatie door Welkom DGM en Autisme Presentatie door Esther van Efferen-Wiersma Inhoud DGM en autisme? Autisme: recente ontwikkelingen Van beperkingen naar (onderwijs)behoeften DGM en autisme! Vragen? DGM en Autisme?

Nadere informatie

CHC Werkdocument Benadering het zeer lage IQ. Talige personen met vermoedelijke ML tussen 2 en 7 jaar

CHC Werkdocument Benadering het zeer lage IQ. Talige personen met vermoedelijke ML tussen 2 en 7 jaar CHC Werkdocument Benadering het zeer lage IQ Talige personen met vermoedelijke ML tussen 2 en 7 jaar Naam: Onderzoeksdatum: School: Geboortedatum: Klas: CL: CL in maanden: CL*: START met plaatjes concepten

Nadere informatie

CHC in de praktijk. Introductie in het CHC-model : van IQ naar cognitief vaardigheidsprofiel. van IQ naar Cognitief vaardigheidsprofiel

CHC in de praktijk. Introductie in het CHC-model : van IQ naar cognitief vaardigheidsprofiel. van IQ naar Cognitief vaardigheidsprofiel Introductie in het CHC-model : van IQ naar cognitief vaardigheidsprofiel CHC in de praktijk Gisleen Rauws & Kris Geerinck, CAP VZW VCLB De Wissel Antwerpen PVOC Antwerpen Inhoud 1. Inleiding Intake Onderzoeksplan

Nadere informatie

Een talengerichte benadering bij leerlingen met autisme

Een talengerichte benadering bij leerlingen met autisme Een talengerichte benadering bij leerlingen met autisme College bij Zorg II Carla Geveke Autisme Project Lectoraat Curious Minds Onderzoeker en moeder van kind met autisme (10) Doelen van het college Inzicht

Nadere informatie

Structuur! Voorstellen Autisme anders bekijken Theorie (en ervaringen!) over autisme Kennis maken met workshop Autisme Anders Ervaren

Structuur! Voorstellen Autisme anders bekijken Theorie (en ervaringen!) over autisme Kennis maken met workshop Autisme Anders Ervaren Structuur! Voorstellen Autisme anders bekijken Theorie (en ervaringen!) over autisme Kennis maken met workshop Autisme Anders Ervaren Wie ben ik? De ijsbergtheorie Wie zijn jullie? Even voorstellen Wie

Nadere informatie

DSM-5 interview autismespectrumstoornis

DSM-5 interview autismespectrumstoornis DSM-5 interview autismespectrumstoornis Semi-gestructureerd anamnestisch interview ter beoordeling of er sprake is van een autismespectrumstoornis. A.A. Spek Klinisch psycholoog/senior onderzoeker Autisme

Nadere informatie

M-decreet. Joke Pauwels Hoofdadviseur BuO

M-decreet. Joke Pauwels Hoofdadviseur BuO 1 M-decreet Joke Pauwels Hoofdadviseur BuO 2 Inleiding Maatschappelijke betekenis van onderwijs Kansen Historiek Opleidingsvorm 2 Vragen Maatschappelijke opdracht onderwijs 3 4 Onderwijs vandaag Exclusie

Nadere informatie

VERSLAG CHC- INTELLIGENTIEONDERZOEK 4 8 jaar

VERSLAG CHC- INTELLIGENTIEONDERZOEK 4 8 jaar VCLB De Wissel - Antwerpen Vrij Centrum voor Leerlingenbegeleiding Naam: School: Klas: Geboortedatum: Onderzoeksdatum: Kalenderleeftijd: VERSLAG CHC- INTELLIGENTIEONDERZOEK 4 8 jaar 1. Probleemstelling

Nadere informatie

12/11/2013 Decreet maatregelen voor leerlingen met specifieke onderwijsbehoeften Persconferentie 8/11/2013 Historiek 1994: The Salamanca statement and framework for action on special needs education 1998:

Nadere informatie

Inzicht in Autisme. Lezing

Inzicht in Autisme. Lezing Inzicht in Autisme Lezing 18-09-2014 FRANS COOLEN ASS Trainer NVA ASS Trainer/coach bij In to Autisme frans.coolen@intoautisme.nl ASS Autisme Spectrum Stoornis Per persoon Per leeftijd In ernst In verschijningsvorm

Nadere informatie

DSM IV interview. Semi-gestructureerd anamnestisch interview ter beoordeling of er sprake is van een autismespectrumstoornis.

DSM IV interview. Semi-gestructureerd anamnestisch interview ter beoordeling of er sprake is van een autismespectrumstoornis. DSM IV interview Semi-gestructureerd anamnestisch interview ter beoordeling of er sprake is van een autismespectrumstoornis. A.A. Spek Klinisch psycholoog Centrum Autisme Volwassenen GGZ Eindhoven Wanneer

Nadere informatie

DSM-5 interview autismespectrumstoornis

DSM-5 interview autismespectrumstoornis DSM-5 interview autismespectrumstoornis Semi-gestructureerd anamnestisch interview ter beoordeling of er sprake is van een autismespectrumstoornis. A.A. Spek Klinisch psycholoog/senior onderzoeker Autisme

Nadere informatie

Dansen zonder SDN beperkingen

Dansen zonder SDN beperkingen Dansen zonder SDN beperkingen Lesboek korte impressie achtergrondinformatie Stichting Danssport op maat Schrijvers Emmely Lefèvre & Stefan Nijmeijer Mensen met een verstandelijke beperking Waar denk je

Nadere informatie

Autisme bij het sterke geslacht. dr. Els M.A. Blijd-Hoogewys Klinisch Psycholoog / Psychotherapeut Manager Behandelzaken INTER-PSY

Autisme bij het sterke geslacht. dr. Els M.A. Blijd-Hoogewys Klinisch Psycholoog / Psychotherapeut Manager Behandelzaken INTER-PSY Autisme bij het sterke geslacht dr. Els M.A. Blijd-Hoogewys Klinisch Psycholoog / Psychotherapeut Manager Behandelzaken INTER-PSY Overzicht presentatie Wat is ASS? ASS bij vrouwen Diagnostiek bij vrouwen

Nadere informatie

Overschatting en overvraging van patiënten in de psychiatrie. Maartje Brink Verpleegkundige in opleiding tot specialist GGZ Parnassia Groep

Overschatting en overvraging van patiënten in de psychiatrie. Maartje Brink Verpleegkundige in opleiding tot specialist GGZ Parnassia Groep Overschatting en overvraging van patiënten in de psychiatrie Maartje Brink Verpleegkundige in opleiding tot specialist GGZ Parnassia Groep Inhoud Casusbeschrijving Disharmonisch intelligentieprofiel Emotionele

Nadere informatie

Intelligentie-onderzoek volgens het CHC-model. IB/directiedagen SWV Rijnstreek 21 en 23 november 2017 Judith de Vries

Intelligentie-onderzoek volgens het CHC-model. IB/directiedagen SWV Rijnstreek 21 en 23 november 2017 Judith de Vries Intelligentie-onderzoek volgens het CHC-model IB/directiedagen SWV Rijnstreek 21 en 23 november 2017 Judith de Vries j.devries@onderwijsadvies.nl Waarom is OA het CHC-model gaan gebruiken? Huidige IQ testen

Nadere informatie

Autisme en psychose. Phrenos-congres Zwolle WS Do.8 december 2016 Ernst Wentink psychiater (KJ, VW)

Autisme en psychose. Phrenos-congres Zwolle WS Do.8 december 2016 Ernst Wentink psychiater (KJ, VW) Autisme en psychose Phrenos-congres Zwolle WS Do.8 december 2016 Ernst Wentink psychiater (KJ, VW) Inleiding Autisme en schizofrenie (psychose) levensbehoeften schizofrenie hebben schizofreen zijn? autisme

Nadere informatie

Hoogbegaafdheid en prikkelverwerking

Hoogbegaafdheid en prikkelverwerking Hoogbegaafdheid en prikkelverwerking dr. M.C. Coppens Inhoud Vaststellen van het begrip (hoog)begaafdheid. Informatieverwerking Sensorische prikkelverwerking Leerbehoeften van hoogbegaafde kinderen en

Nadere informatie

30/05/2018. ASS en gedrag WELKOM. Kennismaking en verwachtingen. Studiedag Kansrijk Onderwijs dinsdag 29 mei 2018

30/05/2018. ASS en gedrag WELKOM. Kennismaking en verwachtingen. Studiedag Kansrijk Onderwijs dinsdag 29 mei 2018 ASS en gedrag Studiedag Kansrijk Onderwijs dinsdag 29 mei 2018 Een poging tot sensibilisering Nadja Vandenbroeck WELKOM Vandaag: - Kennismaking en verwachtingen - Die fameuze ijsberg - Small talk - DSM-5,

Nadere informatie

GEWOON ANDERS ASS BIJ JONGE KINDEREN. AutismeTeam Noord-Nederland, Jonx Lentis

GEWOON ANDERS ASS BIJ JONGE KINDEREN. AutismeTeam Noord-Nederland, Jonx Lentis GEWOON ANDERS ASS BIJ JONGE KINDEREN AutismeTeam Noord-Nederland, Jonx Lentis Programma Even voorstellen Wat is autisme? Vroege signalen bij autismespectrumstoornissen De eerste stap richting onderzoek

Nadere informatie

Samen maken we BUITENGEWOON onderwijs!

Samen maken we BUITENGEWOON onderwijs! Samen maken we BUITENGEWOON onderwijs! OF DECREET Typologie: vroeger nu Type voor kinderen Type voor kinderen 1 met een licht mentale beperking 2 met een matig of ernstig mentale beperking 3 met ernstige

Nadere informatie

Autisme en een verstandelijke beperking 20 september 2016

Autisme en een verstandelijke beperking 20 september 2016 Autisme en een verstandelijke beperking 20 september 2016 Cecile Blansjaar: orthopedagoog/autisme specialist Gedragskundige Stichting de Waerden Mede oprichter De Sociale Bron Wat is Autisme? In Nederland

Nadere informatie

Kansrijk Onderwijs Workshop Ondersteuningsnetwerken 29 mei 2018 Lode De Geyter en Dirk Uten

Kansrijk Onderwijs Workshop Ondersteuningsnetwerken 29 mei 2018 Lode De Geyter en Dirk Uten Kansrijk Onderwijs Workshop Ondersteuningsnetwerken 29 mei 2018 Lode De Geyter en Dirk Uten Inclusief onderwijs M-decreet Van GON en ION naar ondersteuningsnetwerken Kansen tot krachtige samenwerkingsverbanden

Nadere informatie

CAT VRAGEN OEFENEN Week 1. Cursus Psychisch Functioneren Mw. dr. U. Klumpers, psychiater/ cursuscoördinator Vrijdag 8 maart 2013

CAT VRAGEN OEFENEN Week 1. Cursus Psychisch Functioneren Mw. dr. U. Klumpers, psychiater/ cursuscoördinator Vrijdag 8 maart 2013 CAT VRAGEN OEFENEN Week 1 Cursus Psychisch Functioneren Mw. dr. U. Klumpers, psychiater/ cursuscoördinator Vrijdag 8 maart 2013 1.Psychiatrisch onderzoek: De cognitieve functies bestaan o.a. uit: a. geheugen,

Nadere informatie

Correcties DSM 5 : Handboek voor de classificatie van psychische stoornissen

Correcties DSM 5 : Handboek voor de classificatie van psychische stoornissen Correcties DSM 5 : Handboek voor de classificatie van psychische stoornissen Derde oplage, mei 2015 In deze lijst zijn de belangrijkste wijzigingen opgenomen t.o.v. de tweede oplage (november 2014). Pagina

Nadere informatie

Autisme spectrum conditie

Autisme spectrum conditie (potentiële) belangenverstrengeling Geen Autisme spectrum conditie Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties met bedrijven Triversum W. Veenboer Kinder- en jeugdpsychiater Dag van eerste lijn Januari

Nadere informatie

De Sociale plattegrond. Missie en opdrachten

De Sociale plattegrond. Missie en opdrachten De Sociale plattegrond Sector: VAPH (minderjarigen) Spreker: Paul Ongenaert (De Hagewinde) Missie en opdrachten Het Vlaams Agentschap voor Personen met een Handicap (VAPH) wil de participatie, integratie

Nadere informatie

elk kind een plaats... 1

elk kind een plaats... 1 Elk kind een plaats in een brede inclusieve school Deelnemen aan het dagelijks maatschappelijk leven Herent, 17 maart 2014 1 Niet voor iedereen vanzelfsprekend 2 Maatschappelijke tendens tot inclusie Inclusie

Nadere informatie

JGZ-richtlijn Autismespectrumstoornissen Januari 2015

JGZ-richtlijn Autismespectrumstoornissen Januari 2015 Stroomschema ASS bij kinderen 0 4 ar Signalering, begeleiding en toeleiding naar diagnostiek en behandeling Niet pluis gevoel/ signalen bij ouders, onderwijs en/of JGZ Tijdens contactmomenten JGZ met van

Nadere informatie

SI= Sensorische informatieverwerking. Sensorische Informatieverwerking en intelligentie SENSORY PROCESSING. Psychologie is de kunst van het verstaan

SI= Sensorische informatieverwerking. Sensorische Informatieverwerking en intelligentie SENSORY PROCESSING. Psychologie is de kunst van het verstaan SI= Sensorische informatieverwerking Sensorische Informatieverwerking en intelligentie Waarom SI? Wat is SI? Hoe zien we SI-problemen? Wat is het verband tussen Intelligentie en SI? André Rietman, Erasmus

Nadere informatie

Dag van intelligentie. Lindsay Vanhecke Intelligentiemeting met WISC-V-NL en RAKIT-2

Dag van intelligentie. Lindsay Vanhecke Intelligentiemeting met WISC-V-NL en RAKIT-2 Dag van intelligentie 2018 Lindsay Vanhecke Intelligentiemeting met WISC-V-NL en RAKIT-2 Voorstelling WISC-V-NL en RAKIT-2 Wechsler Intelligence Scale V-NL (2017) Meest gebruikte intelligentietest bij

Nadere informatie

Omgaan met kinderen met autismespectrumstoornissen. Rob Neyens 22.10.2009

Omgaan met kinderen met autismespectrumstoornissen. Rob Neyens 22.10.2009 Omgaan met kinderen met autismespectrumstoornissen Rob Neyens 22.10.2009 Programma 1. Theorie: wat is autisme? 1.1 Buitenkant 1.2 Binnenkant 2. Praktijk: hoe omgaan met autisme? 2.1 Remediëren 2.2 Compenseren

Nadere informatie

Welkom. Voorstellen. Programma. Inleiding en voorstellen Wat is autisme, oorzaak en hoe herken je het? Autisme vanuit eigen ervaring

Welkom. Voorstellen. Programma. Inleiding en voorstellen Wat is autisme, oorzaak en hoe herken je het? Autisme vanuit eigen ervaring Welkom Algemene informatieavonden GGZ Noord- Holland-Noord in samenwerking met Stichting Deuvel Voorstellen Mieke Bellinga & Mariëlle Witteveen Programma Inleiding en voorstellen Wat is autisme, oorzaak

Nadere informatie

Zorgprogramma voor mensen met gerontopsychiatrische problematiek in het verpleeghuis

Zorgprogramma voor mensen met gerontopsychiatrische problematiek in het verpleeghuis Zorgprogramma voor mensen met gerontopsychiatrische problematiek in het verpleeghuis Anne van den Brink Specialist Ouderengeneeskunde Onderzoeker Pakkende ondertitel Inhoud presentatie Inleiding Aanleiding

Nadere informatie

Het syndroom van Down en autisme duel of dual? Yvette Dijkxhoorn

Het syndroom van Down en autisme duel of dual? Yvette Dijkxhoorn Het syndroom van Down en autisme duel of dual? Yvette Dijkxhoorn Diagnostiek 1. Screening 2. Individueel descriptieve diagnostiek 3. Begeleiding en Behandeling Autismespectrumstoornissen VROEGE ONTWIKKELING

Nadere informatie

Regulatiestoornissen bij baby s en jonge kinderen

Regulatiestoornissen bij baby s en jonge kinderen 0000/136/7 - GZA - juni 2016 kinder- en jeugdpsychiatrie tel. + 32 3 283 16 02 campus Sint-Augustinus Oosterveldlaan 24 2610 Wilrijk tel. + 32 3 443 30 11 campus Sint-Vincentius Sint-Vincentiusstraat 20

Nadere informatie

AUTISME, wat is dat. Jasper Damen Behandelaar / M. Autisme specialist Januari 2019

AUTISME, wat is dat. Jasper Damen Behandelaar / M. Autisme specialist Januari 2019 AUTISME, wat is dat Jasper Damen Behandelaar / M. Autisme specialist Januari 2019 Wat weet jij van autisme? Autisme, hoe ziet dat er uit? Hoezo stoornis? Ontwikkelingsstoornis AUTISME IS EEN ONTWIKKELINGSSTOORNIS

Nadere informatie

Je brein breken over prikkels

Je brein breken over prikkels 1 Je brein breken over prikkels Programma Prikkelverwerking op meerdere niveaus Prikkels- de sensorische wereld Alertheid en activatie Problemen in de prikkelverwerking André Rietman Erasmus MC Sophia

Nadere informatie

Omdat uit eerdere studies is gebleken dat de prevalentie, ontwikkeling en manifestatie van gedragsproblemen samenhangt met persoonskenmerken zoals

Omdat uit eerdere studies is gebleken dat de prevalentie, ontwikkeling en manifestatie van gedragsproblemen samenhangt met persoonskenmerken zoals Gedragsproblemen komen veel voor onder kinderen en adolescenten. Als deze problemen ernstig zijn en zich herhaaldelijk voordoen, kunnen ze een negatieve invloed hebben op het dagelijks functioneren van

Nadere informatie

Neuropsychologisch. Anne M. Buunk Neuropsycholoog UMCG Wetenschappelijk onderzoek gevolgen SAB

Neuropsychologisch. Anne M. Buunk Neuropsycholoog UMCG Wetenschappelijk onderzoek gevolgen SAB Neuropsychologisch onderzoek (NPO) na een SAB Anne M. Buunk Neuropsycholoog UMCG Wetenschappelijk onderzoek gevolgen SAB Waarom? Ik wil graag weer aan het werk! Ik ben erg moe en prikkelbaar. Ik kan slecht

Nadere informatie

Correcties DSM 5 : Beknopt overzicht van de criteria

Correcties DSM 5 : Beknopt overzicht van de criteria Correcties DSM 5 : Beknopt overzicht van de criteria Vierde oplage, juni 2016 In deze lijst zijn de belangrijkste wijzigingen opgenomen t.o.v. de derde oplage (juni 2015). Pagina Stoornis Derde oplage,

Nadere informatie

Yvette Dijkxhoorn, Autisme en Bewegen

Yvette Dijkxhoorn, Autisme en Bewegen Yvette Dijkxhoorn, Autisme en Bewegen De autismespectrumstoornissen - Kwalitatieve stoornissen in de sociale interactie - Kwalitatieve stoornissen in de communicatie - Kwalitatieve stoornissen in het verbeeldingsvermogen

Nadere informatie

DSM IV interview. Semi-gestructureerd anamnestisch interview ter beoordeling of er sprake is van een autismespectrumstoornis.

DSM IV interview. Semi-gestructureerd anamnestisch interview ter beoordeling of er sprake is van een autismespectrumstoornis. DSM IV interview Semi-gestructureerd anamnestisch interview ter beoordeling of er sprake is van een autismespectrumstoornis. A.A. Spek Klinisch psycholoog Centrum Autisme Volwassenen GGZ Eindhoven Wanneer

Nadere informatie

Wat stuitert daar door je klas?

Wat stuitert daar door je klas? Wat stuitert daar door je klas? Anton Horeweg leerkracht, gedragsspecialist (M SEN) Auteur diverse onderwijsboeken Twitter: @meesgroep8 meesgroep8@hotmail.com We bekijken Probleem gedrag als gevolg van:

Nadere informatie

Communicatie met leerlingen met autisme

Communicatie met leerlingen met autisme Communicatie met leerlingen met autisme 10 februari 2017 Ellen Luteijn Voorstellen Ellen Luteijn e.luteijn@kentalis.nl Workshop (4 opdrachten-6 filmpjes) 2 1 Opdracht 1 1. Welke Engelse sport(en) word(t)(en)

Nadere informatie

DSM-5: Nieuw, maar ook beter? Arq Herfstsymposium vrijdag 25 november 2016

DSM-5: Nieuw, maar ook beter? Arq Herfstsymposium vrijdag 25 november 2016 DSM-5: Nieuw, maar ook beter? Arq Herfstsymposium vrijdag 25 november 2016 Psychotrauma en stressorgerelateerde stoornissen Marloes de Kok, GZ-psycholoog Marthe Schneijderberg, orthopedagoog Psychotrauma

Nadere informatie

PVOC ANTWERPEN. Provinciale Vormings- en Ondersteuningscel VCLB Antwerpen WERKBROCHURE

PVOC ANTWERPEN. Provinciale Vormings- en Ondersteuningscel VCLB Antwerpen WERKBROCHURE 1 Psychodiagnostisch Centrum PVOC ANTWERPEN Provinciale Vormings en Ondersteuningscel VCLB Antwerpen WERKBROCHURE CROSS BATTERY ANALYSE VAN HET INTELLIGENTIEPROFIEL VOLGENS HET CHC INTELLIGENTIEMODEL Versie

Nadere informatie

Deel VI Verstandelijke beperking en autisme

Deel VI Verstandelijke beperking en autisme Deel VI Inleiding Wat zijn de mogelijkheden van EMDR voor cliënten met een verstandelijke beperking en voor cliënten met een autismespectrumstoornis (ASS)? De combinatie van deze twee in een en hetzelfde

Nadere informatie

Leerlingenaantallen basis- en

Leerlingenaantallen basis- en Leerlingenaantallen basis- en secundair onderwijs Duiding bij de beschikbare tabellen op de website onderwijsstatistieken Op basis van een aantal Excel-tabellen kan je leerlingenaantallen per school opzoeken

Nadere informatie

Signalen van autismespectrumstoornissen (ASS) bij baby s en peuters

Signalen van autismespectrumstoornissen (ASS) bij baby s en peuters Signalen van autismespectrumstoornissen (ASS) bij baby s en peuters Screening in de Vlaamse kinderdagverblijven en Diensten voor Opvanggezinnen Mieke Dereu Mieke Meirsschaut Inge Schietecatte Griet Pattyn

Nadere informatie

PVOC ANTWERPEN. Provinciale Vormings- en Ondersteuningscel VCLB Antwerpen WERKBROCHURE

PVOC ANTWERPEN. Provinciale Vormings- en Ondersteuningscel VCLB Antwerpen WERKBROCHURE 1 PVOC ANTWERPEN Psychodiagnostisch Centrum Provinciale Vormings- en Ondersteuningscel VCLB Antwerpen WERKBROCHURE CROSS BATTERY ANALYSE VAN HET INTELLIGENTIEPROFIEL VOLGENS HET CHC INTELLIGENTIEMODEL

Nadere informatie

SRS-2. Screeningslijst voor autismespectrumstoornissen. HTS Report. Erik van Zon ID 256-250 Datum 11.12.2015. Informantenrapportage over 3-jarigen

SRS-2. Screeningslijst voor autismespectrumstoornissen. HTS Report. Erik van Zon ID 256-250 Datum 11.12.2015. Informantenrapportage over 3-jarigen SRS-2 Screeningslijst voor autismespectrumstoornissen HTS Report ID 256-250 Datum 11.12.2015 Informantenrapportage over 3-jarigen Informant: Elise de Bruin Moeder SRS-2 Profielformulier 2 / 6 PROFIELFORMULIER

Nadere informatie

KANS OP SLAGEN. Definitie van probleemgedrag. Autisme en Probleemgedrag. Steven Degrieck. 14 juni 2012. Definitie van probleemgedrag

KANS OP SLAGEN. Definitie van probleemgedrag. Autisme en Probleemgedrag. Steven Degrieck. 14 juni 2012. Definitie van probleemgedrag KANS OP SLAGEN Definitie van probleemgedrag Autisme en Probleemgedrag Steven Degrieck 14 juni 2012 Altijd een sociale definitie (normen; omgeving) Gevaar voor persoon zelf, gevaar voor omgeving of belemmert

Nadere informatie

Dag van intelligentie

Dag van intelligentie Dag van intelligentie 2018 Katrijn Van Parijs & Gisleen Rauws Van CHC-profiel tot handelingsgericht advies Wie zijn wij? Gisleen Rauws Katrijn Van Parijs Ondersteund door CAP vzw: Walter Magez, Annemie

Nadere informatie

Hebben jongeren met autisme een verhoogd risico op psychose?

Hebben jongeren met autisme een verhoogd risico op psychose? Hebben jongeren met autisme een verhoogd risico op psychose? Lezing voor Ypsilon Amsterdam, 19 December 2017 Jean-Paul Selten, Universiteit Maastricht en GGZ Rivierduinen, Leiden Overzicht lezing Wat is

Nadere informatie

NAAR EEN TAAL- EN CULTUURFAIRE BENADERING VAN HET IQ OP DE WPPSI-III (WPPSI-R) Walter Magez Riete Debbaut Annemie Bos

NAAR EEN TAAL- EN CULTUURFAIRE BENADERING VAN HET IQ OP DE WPPSI-III (WPPSI-R) Walter Magez Riete Debbaut Annemie Bos NAAR EEN TAAL- EN CULTUURFAIRE BENADERING VAN HET IQ OP DE WPPSI-III (WPPSI-R) Walter Magez Riete Debbaut Annemie Bos CULTUURVRIJ OF NIET INTERACTIE TAALBEHEERSING CULTURELE GELADENHEID Taalbeheersing

Nadere informatie

Our brains are not logical computers, but feeling machines that think.

Our brains are not logical computers, but feeling machines that think. Drs. Fernando Cunha (Child Support Europe) Ontwikkelingspsycholoog Gezondheidspsycholoog (BIG) Kinder- en Jeugdpsycholoog (NIP) Onderwijsspecialist http://www.child-support-europe.com In dienst van kinderen,

Nadere informatie

SRS-A. Screeningslijst voor autismespectrumstoornissen bij volwassenen. HTS Report. Elizabeth Smit ID Datum Zelfrapportageversie

SRS-A. Screeningslijst voor autismespectrumstoornissen bij volwassenen. HTS Report. Elizabeth Smit ID Datum Zelfrapportageversie HTS Report SRS-A Screeningslijst voor autismespectrumstoornissen bij volwassenen ID 255-2 Datum 15.01.2016 Zelfrapportageversie SRS-A Profielformulier 3 / 9 PROFIELFORMULIER Screeningslijst voor autismespectrumstoornissen

Nadere informatie

Werkgeheugen bij kinderen met SLI. Indeling presentatie. 1. Inleiding. Brigitte Vugs, 19 maart 2009. 1. Inleiding 2. Theoretische achtergrond

Werkgeheugen bij kinderen met SLI. Indeling presentatie. 1. Inleiding. Brigitte Vugs, 19 maart 2009. 1. Inleiding 2. Theoretische achtergrond Werkgeheugen bij kinderen met SLI Brigitte Vugs, 19 maart 2009 Indeling presentatie 1. Inleiding 2. Theoretische achtergrond SLI, Geheugen, Werkgeheugen 3. Ontwikkeling werkgeheugen 4. Relatie werkgeheugen

Nadere informatie

AGRESSIE. Basis emoties. Basis emoties. Basis emoties 28-3-2012. Angst Verdriet Boosheid Verbazing Plezier Walging Paul Ekman

AGRESSIE. Basis emoties. Basis emoties. Basis emoties 28-3-2012. Angst Verdriet Boosheid Verbazing Plezier Walging Paul Ekman Basis emoties AGRESSIE en psychiatrische sen Angst Verdriet Boosheid Verbazing Plezier Walging Paul Ekman Basis emoties Basis emoties Psychofysiologische reactie op een prikkel Stereotype patroon van motoriek,

Nadere informatie

Correcties DSM 5 : Beknopt overzicht van de criteria

Correcties DSM 5 : Beknopt overzicht van de criteria Correcties DSM 5 : Beknopt overzicht van de criteria Vierde oplage, juni 2016 In deze lijst zijn de belangrijkste wijzigingen opgenomen t.o.v. de derde oplage (juni 2015). Pagina Stoornis Derde oplage,

Nadere informatie

Nederlands Interview ten behoeve van Diagnostiek Autismespectrumstoornis bij volwassenen (NIDA)

Nederlands Interview ten behoeve van Diagnostiek Autismespectrumstoornis bij volwassenen (NIDA) Nederlands Interview ten behoeve van Diagnostiek Autismespectrumstoornis bij volwassenen (NIDA) R. Vuijk Klinisch psycholoog Eerste druk 2014 Inhoud Inleiding 3 Instructies voor het afnemen van de NIDA

Nadere informatie

Ouderen en AutismeSpectrumStoornissen. Rosalien Wilting, klinisch psycholoog - psychotherapeut

Ouderen en AutismeSpectrumStoornissen. Rosalien Wilting, klinisch psycholoog - psychotherapeut Ouderen en AutismeSpectrumStoornissen Rosalien Wilting, klinisch psycholoog - psychotherapeut 1 Autisme? AutismeSpectrumStoornis (ASS) Een andere manier van informatie verwerken We spreken niet meer van

Nadere informatie

De cliënt vult dit eventueel samen met de jobcoach in Maak er werk van

De cliënt vult dit eventueel samen met de jobcoach in Maak er werk van Wat? Voor wie? Soort tool? Hoe gebruiken? Bron? Dit document peilt naar de moeilijkheden die de cliënt ervaart op vlak van sociale interactie en communicatie, flexibiliteit in denken en handelen en de

Nadere informatie

1. Gedrag. Au3sme. UMCG Publiekslezing Au3sme. Els M.A. Blijd- Hoogewys. Overzicht presenta3e. Wat is au3sme? Drie probleemgebieden

1. Gedrag. Au3sme. UMCG Publiekslezing Au3sme. Els M.A. Blijd- Hoogewys. Overzicht presenta3e. Wat is au3sme? Drie probleemgebieden Au3sme dr. Behandelcoördinator Au3sme Team Noord Nederland Overzicht presenta3e Wat is au3sme? naar Morton & Frith, 1995 1. Gedrag 2. Biologie 3. Cogni3e 4. Diagnose 5. Behandeling genen, hersengebieden

Nadere informatie

Autisme voor beginners. www.psysense.be

Autisme voor beginners. www.psysense.be Autisme voor beginners www.psysense.be Oorzaak? Autisme = handicap Stoornis in functioneren van de hersenen Neurologische (biologische )stoornis andere ontwikkeling laatste theorie (augu 2014: teveel synapsen!

Nadere informatie

Ontwerp van decreet. betreffende maatregelen voor leerlingen met specifieke onderwijsbehoeften. Amendementen

Ontwerp van decreet. betreffende maatregelen voor leerlingen met specifieke onderwijsbehoeften. Amendementen stuk ingediend op 2290 (2013-2014) Nr. 2 30 januari 2014 (2013-2014) Ontwerp van decreet betreffende maatregelen voor leerlingen met specifieke onderwijsbehoeften Amendementen Stukken in het dossier: 2290

Nadere informatie

DE STRUCTUUR VAN HET BUITENGEWOON ONDERWIJS VANAF 1 SEPTEMBER DE OMSCHRIJVING VAN DE TYPES EN DE OPLEIDINGSVORMEN

DE STRUCTUUR VAN HET BUITENGEWOON ONDERWIJS VANAF 1 SEPTEMBER DE OMSCHRIJVING VAN DE TYPES EN DE OPLEIDINGSVORMEN DE STRUCTUUR VAN HET BUITENGEWOON ONDERWIJS VANAF 1 SEPTEMBER 2015 (bij inwerkingtreding van het decreet betreffende maatregelen voor leerlingen met specifieke onderwijs behoeften het M-decreet ) 1 DE

Nadere informatie

VLAAMSE THUISBEGELEIDINGSDIENSTEN AUTISME. Floor Tempelaere Pedagogisch begeleider in het project rond competentieontwikkeling Regio West-Vlaanderen

VLAAMSE THUISBEGELEIDINGSDIENSTEN AUTISME. Floor Tempelaere Pedagogisch begeleider in het project rond competentieontwikkeling Regio West-Vlaanderen VLAAMSE THUISBEGELEIDINGSDIENSTEN AUTISME Floor Tempelaere Pedagogisch begeleider in het project rond competentieontwikkeling Regio West-Vlaanderen floor.tempelaere@katholiekonderwijs.vlaanderen Als een

Nadere informatie

Autismespectrumstoornissen (ASS)

Autismespectrumstoornissen (ASS) Autismespectrumstoornissen (ASS) Ingeborg Meester & Anouk Hövels GZ Psycholoog/cogn. gedragstherapeut Psycholoog Centrum Autisme Dijk en Duin INHOUD Wat is een autismespectrumstoornis? Criteria en overgang

Nadere informatie

AGRESSIE. Basis emoties. Basis emoties. Agressie - sociologisch. Agressie - biologisch. Agressie en psychiatrie 16-3-2014

AGRESSIE. Basis emoties. Basis emoties. Agressie - sociologisch. Agressie - biologisch. Agressie en psychiatrie 16-3-2014 Basis emoties AGRESSIE en psychiatrische stoornissen Angst Verdriet Boosheid Verbazing Plezier Walging Paul Ekman Basis emoties Psychofysiologische reactie op een prikkel Stereotype patroon van motoriek,

Nadere informatie

PASSEND ONDERWIJS: AFSTEMMEN OP HET COGNITIEF PROFIEL VAN DE LEERLINGEN

PASSEND ONDERWIJS: AFSTEMMEN OP HET COGNITIEF PROFIEL VAN DE LEERLINGEN PASSEND ONDERWIJS: AFSTEMMEN OP HET COGNITIEF PROFIEL VAN DE LEERLINGEN Annemie Bos & Katrijn Van Parijs Annemie.bos@thomasmore.be - Katrijn.vanparijs@thomasmore.be Marlies Tierens - Liesbet De Kerf -

Nadere informatie

Kajak Congres Psychiatrie en LVB

Kajak Congres Psychiatrie en LVB WERKEN AAN SAMENSPEL Kajak Congres Psychiatrie en LVB Sammy Roording, Klinisch neuropsycholoog Karakter, Zorglijn LVB Ede/Apeldoorn s.roording@karakter.com Muntgebouw Utrecht, 17 mei 2018 pagina 1 INVENTARISATIE

Nadere informatie

ER ZIT MUZIEK IN HET CHC - MODEL

ER ZIT MUZIEK IN HET CHC - MODEL ER ZIT MUZIEK IN HET CHC - MODEL De CoVaT-CHC Basisversie als illustratie van intelligentiemeting Marlies Tierens & Katrijn Van Parijs 1 OVERZICHT Er zit muziek in CHC Hoe het allemaal begon Ontwikkeling

Nadere informatie

Grensoverschrijdend gedrag. Les 2: inleiding in de psychopathologie

Grensoverschrijdend gedrag. Les 2: inleiding in de psychopathologie Grensoverschrijdend gedrag Les 2: inleiding in de psychopathologie Programma Psychopathologie; wat is het? Algemene functionele psychopathologie DSM Psychopathologie = Een onderdeel van de psychiatrie

Nadere informatie

HTS Report SRS-A. Screeningslijst voor autismespectrumstoornissen bij volwassenen. Profielvergelijking. Hogrefe Uitgevers BV, Amsterdam

HTS Report SRS-A. Screeningslijst voor autismespectrumstoornissen bij volwassenen. Profielvergelijking. Hogrefe Uitgevers BV, Amsterdam HTS Report Screeningslijst voor autismespectrumstoornissen bij volwassenen INLEIDING 2/12 Inleiding Metingen / Personen Naam Leeftijd Geslacht Test Datum Tijdsduur Lijnstijl 42;0 m 18.07.2017 0.078 18.07.2017

Nadere informatie

AANPASSEN IN DENKEN EN DOEN!

AANPASSEN IN DENKEN EN DOEN! AANPASSEN IN DENKEN EN DOEN! Zorgverlening aan mensen met licht verstandelijke beperkingen SPV Studiemiddag 16 mei 2019 1 Agenda 1. Licht verstandelijke beperkingen en groei 2. Tweesystemen model 3. Beperkt

Nadere informatie

Gamen en autisme. Een match made in heaven?

Gamen en autisme. Een match made in heaven? Gamen en autisme Een match made in heaven? Opgelet! Opgelet! 45 minuten is heel weinig tijd + Autisme is een heel brede problematiek = Beelden die ik vandaag schets zullen nooit de totale groep vatten

Nadere informatie

Pijn meten bij ouderen met dementie; hoe doe je dat?

Pijn meten bij ouderen met dementie; hoe doe je dat? Pijn meten bij ouderen met dementie; hoe doe je dat? Dr. Sandra Zwakhalen Health Services Research Focusing on Chronic Care and Ageing 1 Dialogen rond dementie Lijden deze ouderen pijn? Hoe kunnen we pijn

Nadere informatie

AUTISME EN CONFLICTHANTERING ANNEKE E. EENHOORN

AUTISME EN CONFLICTHANTERING ANNEKE E. EENHOORN AUTISME EN CONFLICTHANTERING ANNEKE E. EENHOORN EEN VOORBEELD Mira, 14 jaar. Derde klas van de middelbare school. Vanaf baby snel boos. Nu zo vlug kwaad dat ouders het niet meer weten. DRIE MOGELIJKE

Nadere informatie

Bijlage 3. Symptomen van de eerste orde

Bijlage 3. Symptomen van de eerste orde Bijlage 3 Symptomen van de eerste orde Stoornissen in het kortetermijngeheugen* De persoon met dementie onthoudt de recente gebeurtenissen niet meer, of beter: slaat de nieuwe indrukken steeds moeilijker

Nadere informatie

Programma. ASS anno 2014. Autismespectrumstoornissen: een leven lang anders! DSM 5: Neuroontwikkelingsstoornissen ASS 2014. Passenderwijs 02-04- 2014.

Programma. ASS anno 2014. Autismespectrumstoornissen: een leven lang anders! DSM 5: Neuroontwikkelingsstoornissen ASS 2014. Passenderwijs 02-04- 2014. ASS: een uitdaging voor leerkrachten Programma SWV Passenderwijs 02-04- 2014 Ina van Berckelaer-Onnes Universiteit Leiden 1 Inleiding: ASS anno 2014 Problematische leerdomeinen en leerstijlen Talenten

Nadere informatie

ASS in de DSM 5. Ernst Horwitz, psychiater UMCG Groningen

ASS in de DSM 5. Ernst Horwitz, psychiater UMCG Groningen ASS in de DSM 5 Ernst Horwitz, psychiater UMCG Groningen Disclosure belangen spreker: E.H. Horwitz (potentiële) belangenverstrengeling Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties met bedrijven Sponsoring

Nadere informatie

Executive functioning bij kinderen met een ontwikkelings- of gedragsstoornis

Executive functioning bij kinderen met een ontwikkelings- of gedragsstoornis Executive functioning bij kinderen met een ontwikkelings- of gedragsstoornis Sylvie Verté INLEIDING Reeds geruime tijd worden pogingen ondernomen om te bepalen welke aspecten van diverse ontwikkelings-

Nadere informatie

Diagnostiek en onderzoek naar autisme bij dubbele diagnose. Annette Bonebakker, PhD, klinisch neuropsycholoog CENTRUM DUBBELE PROBLEMATIEK DEN HAAG

Diagnostiek en onderzoek naar autisme bij dubbele diagnose. Annette Bonebakker, PhD, klinisch neuropsycholoog CENTRUM DUBBELE PROBLEMATIEK DEN HAAG Diagnostiek en onderzoek naar autisme bij dubbele diagnose Annette Bonebakker, PhD, klinisch neuropsycholoog CENTRUM DUBBELE PROBLEMATIEK DEN HAAG 1 Autisme spectrum stoornissen Waarom dit onderwerp? Diagnostiek

Nadere informatie