PELARGONIUM VOOR ALTIJD

Transcriptie

1 Linkerpagina Arjan met een paar van zijn kinderen. Deze pagina Pelargonium Yvonne. PELARGONIUM VOOR ALTIJD We hebben Pelargonium herontdekt. Vorig jaar tijdens de kwekerijdagen van Bingerden sloeg de vonk over. Als een magneet werden we naar de kraam van hobbyist Arjan de Graaf getrokken, misschien wel de beste Pelargoniumkweker van Nederland. Hij heeft wel 700 bijzondere variaties. Waar? Gewoon, in en om zijn huis. Hoogste tijd voor een bezoek. FOTOGRAFIE ERIC VAN LOKVEN STYLING JET KRINGS TEKST JOHANNA HOOGENDAM 15

2 VAN BOVEN NAAR BENEDEN: hanggeranium (P. peltatum). Beeldschoon in een vaasje. Perlagonium x stapletonii. Voor het raam van het rijtjeshuis hangen vier horizontale planken, diep doorgebogen onder de honderden plantenpotjes die erop staan. Arjan de Graaf, in het wereldje beter bekend als Arjan Alderhandt, van kwekerij Alderhandt, benut elke vrije centimeter van zijn huurwoning om zijn lievelingen, Pelargoniums, te kweken. En de achtertuin natuurlijk: langs het pad ernaartoe staan ze rijen dik, diverse soorten en formaten, opgestapeld in etagères. Er blijft nog een smal strookje over om op te lopen. De kliko is te breed, die moet Arjan er tegenwoordig langs tillen als de vuilnisophaaldienst komt. Liefdevolle verwaarlozing In kwekerskringen staat Arjan bekend als cultfiguur. Niet vanwege zijn baard of strohoed, maar omdat hij zevenhonderd variaties heeft van één plantensoort, de Pelargonium. Dat zijn niet de meest gangbare zusjes van de Geranium. Veel collega s zijn onder de indruk van zijn aanbod. De hobbykweker lacht bescheiden, maar zijn ogen twinkelen: En dat in twee zelfgebouwde kasjes, gemaakt van Marktplaats-materiaal. Het begon dertien jaar geleden met zeven kleine plantjes op een kar bij de lokale bouwmarkt. In de geijkte Pelargoniumkleuren: rood, roze en wit. Ik kende de plant wel, maar wist er niet veel van, ik heb ze gewoon bij mijn voordeur gezet, op het zuiden. Ze bloeiden mooi die zomer. Toen ben ik eens gaan rondkijken wat er nog meer was. Een grote kwekerij in de buurt bleek over vierhonderd variaties Pelargoniums te beschikken. Arjan: Vierhonderd?! dacht ik, wauw, wat een keuze voor zo n gewone meende ik toen nog huis-tuin-en-keukenplant. Ik heb dertig verschillende stekjes gekocht à één euro. En ja, toen ben ik verdergegaan, vermeerderen is eenvoudig bij Pelargonium. Je breekt gewoon het bovenste stukje van de plant af en zet het in de grond. Ook zijn ze sterk, ze bloeien op van liefdevolle verwaarlozing. Ik gaf wat weg, ruilde planten en op een dag stond ik op een markt met een paar honderd potjes op tafel. Ik verkocht die ochtend voor een paar tientjes. Heel leuk vond ik dat. Dagtaak in de zomer Voorbij een klompenmuurtje staan zijn kassen. Elk achttien vierkante meter groot, omwikkeld met rolplastic. Eromheen fladderen duiven in tillen en Arjan heeft ook kippen, en een salamanderpoel waar libellen op afkomen. Daartussen duizenden Pelargoniums Arjan is de tel inmiddels kwijt: De liefde groeide bij het ontdekken van steeds weer andere variaties. Er is zo veel diversiteit binnen de Pelargoniumsoort. Het werd alsmaar afwisselender en mooier. Ik werd er hebberig van. Arjan, eerder was hij docent circustheatertechniek, vissenverzorger in Artis en jeugdhulpverlener, steekt heel wat uurtjes in wat hij noemt zijn kinderen. Want liefdevol verwaarlozen gaat in de winter misschien op, in de zomer heeft hij een dagtaak aan het Pelargonium-ouderschap. Ik ben zes uur bezig met water geven, vertelt hij, al mijn planten staan op schoteltjes, daar ga ik langs met mijn gieter. De sproeier is geen optie: ik wil geen druppels op de bladeren. Die kunnen inbranden of smetten, of witte vlekken geven. Geen gezicht. GERANIUM OF PELARGONIUM? Wat in de volksmond Geranium heet is maar al te vaak een Pelargonium. Beide planten stammen uit dezelfde ooievaarsbekfamilie, maar de Geranium heeft vijf bloemblaadjes die je op allerlei manieren kunt spiegelen, terwijl de Pelargonium twee blaadjes aan de bovenkant van de bloemknop heeft en drie aan de onderkant. Ook bevindt de nectar zich op een andere plek én Pelargonium verspreidt zijn zaad anders dan Geranium. Bij de laatste worden de zaadjes met een tik weggeschoten, bij Pelargonium waaien ze, in de vorm van pluimpjes, met de wind mee. Dit zijn allemaal staande geraniums ofwel Pelargonium zonale

3 <1> <2> <5> <6> <1> EEN RONDJE WATER GEVEN neemt s zomers al snel een paar uur in beslag. <2> PELARGONIUM TONGAENSE is klein, struikachtig en licht kruipend. <3> PELARGONIUM QUINQUELOBATUM met kleine, bijzondere bloemen. <4> P. SIDOIDES BURGUNDY bloeit rijk en lang. <5> ZO VEEL PELARGONIUMS, zo veel bladvarianten. <6> P. DENTICULATUM, een geurende soort. <7> P. DISTINCTION, vanwege zijn opvallende, mooie blad gekozen in het Home&Garden Pelargonium-pakket, zie pagina 24. <8> Er zijn ook PELARGONIUM SUCCULENTEN, die slaan water op in hun dikke stengels. <4> <3> <7> <8>

4 Linkerpagina Een van de twee kassen van rolplastic waarin Arjan een deel van de indrukwekkende collectie kweekt. Deze pagina Het Pelargonium zonale-type heeft een keur aan bloemvormen. 20

5 LINKS: Pelargonium stek je eenvoudig door de toppen van een oudere plant te gebruiken. Steek de stekken in een tray of potje met stekgrond. Arjan: Ik streef geen compleetheid na, dat is onmogelijk. Ik wil gewoon leuke planten hebben. Klein, groot, bontbladig of vingervormig, met halfdubbele bloemblaadjes of rosebuds, extreme miniaturen of van vier meter hoog: Arjan heeft het en weet ze precies in de plantenmassa te vinden. Naast de 292 wilde species zijn er vijftienduizend cultivars, de door mensen gekruiste soorten, geregistreerd in The International Register of Pelargonium Cultivars. En als je één cultivar met een andere cultivar kruist, leidt dat weer naar een totaal nieuwe variatie. Het is een op hol geslagen genetische poel, waar Arjan zelf ook gretig uit vist. Juist de verrassing, wat er elke keer uitkomt, maakt het leven van een kweker zo leuk. Geur van zoethout en sinaasappel Hij plukt een grijsgroen blaadje van een kleine witte bloeier. Ruik eens, zegt hij, en, heel sterk, komt de geur van kaneel in de neus. Ik heb ook cultivars die naar pepermunt, citroen, sinaasappel, balsem en zoethout ruiken, gaat hij verder. Die geuren zijn bedoeld om grazers af te schrikken. Er bestaan zelfs Pelargoniums met terpentijngeur! En dan zijn er de botanische variaties, Arjan verzamelt zo veel mogelijk van deze wilde species waarvan het genenpakket vastligt deze veranderen dus niet met elke kruising. Die botanische Pelargoniums kunnen heel uiteenlopend zijn: er zitten bolgewassen tussen waarvan je, net als bij een paardenbloem, de wortel kunt scheuren om ze te vermenigvuldigen. Er zijn ook succulenten, vetplantachtigen, die water vasthouden in dikke plantenstengels. Ik streef geen compleetheid na, dat is onmogelijk. Ik wil gewoon leuke planten hebben. Net weer heeft hij nieuwe zaadjes binnengekregen uit Engeland en de VS. En volgende week gaat er een envelop van mij naar Noorwegen. In Nederland zijn gespecialiseerde Pelargoniumkwekers zoals Arjan op een hand te tellen, maar in de rest van de wereld zijn er meer liefhebbers en die ontmoeten elkaar via fora als Facebook. Onderling ruilen ze zaden. Ze kunnen door het dolle heen zijn als ze een bijzondere soort, soms na lang zoeken, bemachtigen. Die zaden kweek ik dan op, en ruim voor de winter ga ik ze stekken. Een Pelargonium kan net als een Geranium wel dertig tot veertig jaar oud worden. Maar zo ver laat ik het hier in huis niet komen. Ik verjong de plant constant, want stekjes zijn klein en handzaam. Daarvan kan ik er veel meer kwijt. Arjans kwekerij is te vinden op Facebook: Kwekerij Alderhandt/Alderhandt Pelargoniums. Daar lees je ook op welke plantenmarkten hij dit voorjaar staat. TIPS & TRICKS VAN ARJAN > Water Omdat Pelargoniums in een pot staan (want s winters moeten ze naar binnen), hebben ze in hete zomers vrijwel dagelijks water nodig. Vanaf september geef je minder water, tot nog maar twee keer in de winter. > Licht De plant gedijt bij daglicht, dus ook als je ze s winters binnenzet. Zorg dan voor een zo licht mogelijke plaats, bijvoorbeeld in de vensterbank. Ledlicht mag ook, de plant zal dan zelfs blijven bloeien. Het is een misvatting dat Pelargoniums of Geraniums in de kelder zouden moeten overwinteren. Hoe meer licht ze krijgen, hoe beter het is. > Temperatuur Pelargonium kan s winters boven de verwarming staan: alles tussen 0 en 30 C is prima. Dat hij niet winterhard is, zoals dat heet, heeft met de vochtigheid te maken. Oorspronkelijk komt de plant uit Afrika. Daar kan het s nachts koud zijn, maar niet nat. > Voeding Omdat het een woestijnplant is, gedijt hij het best bij niet al te rijke voeding. Geef je hem te veel, dan maakt hij geen bloemen. De wat schralere tomatenvoeding is voor Pelargoniums ideaal: ook de tomaat is immers een woestijnplant. Ik geef mijn planten één keer in het voorjaar en één keer in de zomer voeding