Sanctiebeschikking van het Commissariaat voor de Media betreffende overtreding van artikel 55, eerste lid, van de Mediawet door de Tros.

Transcriptie

1 Sanctiebeschikking Kenmerk: JuZa nvdb Betreft: Tros - Alle fans aan dek Sanctiebeschikking van het Commissariaat voor de Media betreffende overtreding van artikel 55, eerste lid, van de Mediawet door de Tros. A. Verloop van de procedure Naar aanleiding van een handhavingsverzoek zijn wij een onderzoek gestart naar uw activiteiten aangaande de Alle fans aan dek reis aan boord van het cruiseschip Carnival Inspiration naar Mexico en Florida, zoals gehouden van 3 tot 11 november 2007, waarvan door u verslag is gedaan in een programma-onderdeel uitgezonden op 14 december Bij brief van 27 augustus 2007 hebben wij u verzocht om een nadere toelichting op de achtergronden en totstandkoming van de cruisereis. Tevens hebben wij u verzocht ons alle door of namens u gemaakte financiële afspraken met derden te doen toekomen. Bij brief van 17 september 2007 heeft u gereageerd op bovenstaand informatieverzoek. Bij brief van 24 september 2007 hebben wij verzocht om inzage te geven in de wijze van financiering en verantwoording van het programmaonderdeel, de bijbehorende reis en een exacte weergave van de (mondelinge) afspraken met Van der Valk Vakanties. Bij brieven van 5 oktober 2007 en 2 november 2007 heeft u ons nadere informatie doen toekomen. Bij brief van 22 januari 2008 hebben wij u erop gewezen dat ons informatieverzoek mede de inzage in de kosten en een onderbouwing van de samenwerking met Van der Valk betreft met het verzoek deze alsnog aan ons te doen toekomen. Bij brief van 15 februari 2008 heeft u ons de (schriftelijke) afspraken met Van der Valk doen toekomen. Bij brief van 27 februari 2008 hebben wij u nogmaals verzocht inzicht te geven in de programmakosten en de kosten van de reis. Bij brief van 4 maart 2008 heeft u ons een kostenoverzicht doen toekomen. Bij brief van 9 juni 2008 ontvingen wij een bezwaarschrift tegen het uitblijven van een beschikking op het handhavingsverzoek. Op 24 juli 2008 heeft er bij het Commissariaat een hoorzitting over laatstgenoemd bezwaarschrift plaatsgevonden waarbij ook u als derde-belanghebbende aanwezig was. Bij brief van 16 oktober 2008 bent u door ons uitgenodigd voor een hoorzitting op 13 november 2008 in verband met ons voornemen tot het opleggen van een bestuurlijke boete wegens overtreding van artikel 55, eerste lid, van de Mediawet. Op uw verzoek hebben wij deze hoorzitting verplaatst naar 27 november Het verslag van de hoorzitting is, inclusief de door u overgelegde pleitnotitie, als bijlage bijgevoegd. B. Feiten

2 1. Op 14 december 2007 heeft u het programmaonderdeel muziekfeest Alle fans aan dek uitgezonden. Deze 90 minuten durende muziekuitzending bestaat uit opnamen van optredens van Nederlandse artiesten die gemaakt zijn tijdens een reis op het cruiseschip Carnival Inspiration van Florida naar Mexico van 3 tot 11 november De cruise is blijkens de door u overgelegde gegevens georganiseerd door Van der Valk Vakanties voor diens rekening en risico. Van der Valk Vakanties draagt eveneens alle kosten die gemaakt worden om de artiesten mee te nemen op deze reis. 3. U maakt televisieopnamen van deze reis en draagt alle kosten die daarmee gemoeid zijn. Zowel schriftelijk als tijdens de hoorzitting op 24 juli 2008 is van uw zijde aangegeven dat het zou gaan om een publieksreis die door een derde, in dit geval Van der Valk Vakanties, wordt georganiseerd. 4. Van der Valk Vakanties verkoopt de reis rechtstreeks aan de consument en draagt zelf de kosten voor advertenties e.d. Van der Valk Vakanties is gerechtigd de reis te annuleren indien er te weinig belangstelling is voor de reis. 5. Voorts is afgesproken dat u het project beperkt zal aankondigen. Van der Valk Vakanties mag in advertenties niet verwijzen naar uw uitzending(en). 6. Zowel u als Van der Valk Vakanties presenteren de cruise als een Tros-reis. Als bijlage 1 bij uw brief van 29 oktober 2007, kenmerk TV/ls/07014, is een advertentie uit het Tros Kompas bijgevoegd. Hiervan luidt de kop Ga mee met de Tros Alle fans aan dek!. Onderaan de twee pagina s vullende advertentie wordt voor reservering en informatie verwezen naar Van der Valk Vakanties door middel van een telefoonnummer en een webadres. Ook in de advertentie in het Algemeen Dagblad van 18 augustus 2007 adverteert Van der Valk Vakanties met de Alle fans aan dek, 9-daagse Tros muziekreis. In deze advertentie staat ook het logo van de Tros afgedrukt. 7. Op de site van Van der Valk Vakanties en in de krantenadvertenties wordt melding gemaakt van de televisieopnamen die tijdens de reis plaatsvinden. C. Relevante bepaling 8. Artikel 55, eerste lid, van de Mediawet: Instellingen die zendtijd hebben verkregen zijn met al hun activiteiten, behoudens het bepaalde in de artikelen 26, 43a, 52 en 52b, niet dienstbaar aan het maken van winst door derden. Desgevraagd tonen zij dit ten genoegen van het Commissariaat voor de Media aan. D. Overwegingen Zienswijze Tros 9. Allereerst betoogt u dat wij ingevolge de artikelen 3.3 en 3.4 van de Beleidslijn Sanctiemaatregelen 2007 dienen af te zien van het opleggen van een sanctie omdat er naar uw oordeel meer dan een jaar tijd is verstreken na kennisname van de overtreding. 10. Voorts stelt u zich op het standpunt dat de reis Alle fans aan dek als een publieksreis aangemerkt dient te worden. De enige eis die het Commissariaat aan dergelijke reizen stelt is dat ze niet georganiseerd mogen worden door de omroep zelf. U heeft hiertoe Van der Valk Vakanties ingeschakeld en duidelijke afspraken gemaakt. Hiermee voldoet de reis volgens u aan de definitie van een publieksreis. 11. U betoogt verder dat organisatie door een derde altijd inhoudt dat er sprake is van een min of meer afhankelijke positie. Zou de beslissingsbevoegdheid of de reis doorgaat bij de Tros rusten dan verdraagt zich dit niet met het vereiste dat de organisatie in handen van een derde dient te

3 zijn. U concludeert dat het Commissariaat met zijn redenering u beperkt om publiek aanwezig te laten zijn bij de opnamen van programmaonderdelen op locatie. 12. Het Commissariaat gaat er, volgens u, ten onrechte van uit dat u geen inspraak zou hebben over keuze van de sterren. Deze worden echter in overleg met Van der Valk bepaald. 13. U bent van mening dat verwijzing naar Van der Valk in de advertentie voor de reis in het Troskompas onvermijdelijk is. U bestrijdt het standpunt van het Commissariaat dat er sprake is van bovenmatige aandacht voor het product van een derde. Ten aanzien van de advertentie van Van der Valk Vakanties waarin het logo van de Tros is opgenomen en wordt verwezen naar de televisieopnamen stelt u dat Van der Valk hiermee handelt in strijd met de gemaakte afspraken. U heeft Van der Valk Vakanties hierop aangesproken. 14. U stelt zich op het standpunt dat geen sprake is van overtreding van artikel 55, eerste lid, van de Mediawet en verzoekt het Commissariaat af te zien van het opleggen van een sanctie. 15. Indien het Commissariaat alsnog van oordeel is dat een sanctie dient te worden opgelegd dan wijst u op boeteverlagende omstandigheden. U heeft zich gehouden aan het enige vereiste voor publieksreizen. Daarnaast is de huidige interpretatie van de geschonden norm voor zover bekend niet eerder in het toezichtsbeleid van het Commissariaat betrokken. Verder kan de advertentie van Van der Valk u niet worden tegengeworpen want deze was immers tegen de afspraak. 16. Tot slot merkt de Tros op dat er geen sprake is van een bewust de grenzen van het toelaatbare overschrijden. Standpunt Commissariaat Beleidslijn Sanctiemaatregelen Wij kunnen uw betoog dat wij op grond van de Beleidslijn Sanctiemaatregelen 2007 (hierna: de Beleidslijn) niet meer bevoegd zouden zijn om een sanctie op te leggen, niet volgen. In artikel 3.3 van de Beleidslijn is bepaald dat van het starten van een sanctieprocedure wordt afgezien indien meer dan een jaar na kennisname van de overtreding is verstreken. In de toelichting van dit artikel is geregeld dat in beginsel geen onderzoek zal worden opgestart naar een overtreding waarvan de kennisname door het Commissariaat meer dan een jaar geleden heeft plaatsgevonden. Dit artikel laat dus onverlet dat indien eenmaal een onderzoek van start is gegaan dan wel een voornemen tot het opleggen van een sanctiemaatregel bekend is gemaakt, meer dan een jaar na de overtreding een sanctie wordt opgelegd. 18. Wij zijn middels een handhavingsverzoek op 31 juli 2007 gewezen op de (toen nog voorgenomen) cruisereis Alle fans aan dek. Vervolgens hebben wij herhaaldelijk u om een toelichting op deze reis gevraagd. Voor een uitgebreide beschrijving van de correspondentie tussen u en het Commissariaat verwijzen wij naar onderdeel A van dit besluit. Eerst uit uw brief van 15 februari 2008 hebben wij kennis kunnen nemen van de afspraken die u met Van der Valk Vakanties heeft gemaakt, door het daarbij door u meegezonden afsprakendocument gedateerd 29 oktober In voornoemd afsprakendocument, zoals door u toegezonden op 15 februari 2008, hebben wij grond gevonden om een overtreding aan te nemen en een sanctievoornemen te doen uitgaan, waarvan aan u bij brief van 16 oktober 2008 is blijk gegeven. De periode tussen 15 februari 2008 en het sanctievoornemen van 16 oktober 2008 bedraagt niet langer dan een jaar. Wij zijn dan ook van oordeel dat artikel 3.3 van de Beleidslijn er niet aan in de weg staat om alsnog aan u een sanctie op te leggen, en te minder nu het aan uw late informatieverstrekking is te wijten dat het sanctievoornemen enige tijd op zich heeft laten wachten. Status reis

4 20. Wij kunnen u niet volgen in uw betoog dat de door ons gewraakte activiteiten moeten worden bezien in het licht van een onder uw auspiciën georganiseerde publieksreis. Uw daarop gebaseerde betoog dat ten aanzien van reizen die bedoeld zijn om publiek in staat te stellen aanwezig te zijn bij locatie-uitzendingen, geen nadere eisen worden gesteld en dat u door (de uitvoering van) de organisatie van deze publieksreis over te laten aan Van der Valk Vakanties conform het regime van de Mediawet en de beleidslijn, zoals neergelegd in onze brief van 20 januari 2004, gehandeld zou hebben, kan dan ook niet slagen. 21. In dit verband merken wij op dat zoals ook in eerdergenoemde brief van 20 januari 2004 als uitgangspunt is genomen eerst sprake van een publieksreis is als het gaat om een reis die bedoeld is om publiek in staat te stellen aanwezig te zijn bij een locatie-uitzending. Bemoeienis van een omroepinstelling terzake moet passen binnen het kader van de verzorging van haar hoofdtaak, het verzorgen van programma s. Zo kan zeker stellen of faciliteren dat bij een concert dat voor uitzending wordt geregistreerd publiek aanwezig is, passen binnen die hoofdtaak. Daar is echter geen sprake van als de aanwezigheid van publiek bij het te registreren concert al op andere wijze zeker is of door een derde zeker wordt gesteld. Er is in dergelijke gevallenvoor een omroepinstelling in het kader van haar hoofdtaak geen belang of motief aanwezig om reizen voor publiek naar het uit te zenden concert te organiseren. 22. In dit verband merken wij voor wat de onderhavige kwestie betreft, het volgende op. De cruisereis, waarvan u ten behoeve van een programmaonderdeel opnamen heeft gemaakt van tijdens die reis verzorgde optredens van sterren, werd voor eigen rekening en risico door Van der Valk Vakanties georganiseerd, die bij onvoldoende belangstelling van het publiek voor deze cruisereis ook besliste over niet doorgaan van de reis. U was dan ook voor het doorgaan van de reis en van de optredens van sterren en dus voor het door u te registreren programmaonderdeel geheel afhankelijk van het succes van de verkoop van de reis aan het publiek door Van der Valk Vakanties. Afhankelijk van dit succes was er ofwel geen cruisereis en dus geen optredens van sterren ofwel optredens van sterren waarbij de aanwezigheid van publiek al verzekerd was. Uw registratie van de optredens van sterren tijdens deze cruisereis onderscheidt zich in feite niet van de opname van een willekeurig ander muziekconcert waarbij door de organisator de aanwezigheid van publiek wordt geregeld. Gelet op een en ander is hier dan ook geen sprake geweest van een publieksreis, bedoeld om publiek in staat te stellen aanwezig te zijn bij een locatie-uitzending. Integendeel, eerder moet worden aangenomen dat Van der Valk Vakanties zelf een commercieel belang had voor het initiëren en voor eigen rekening en risico organiseren van deze cruisereis en ter promotie daarvan optredens van de sterren heeft geregeld 23. Uit het vorengaande volgt dat het hier niet ging om een publieksreis van de Tros. Om deze reden kan dan ook uw betoog dat u conform de Mediawet heeft gehandeld door de organisatie van deze reis over te laten aan Van der Valk Vakanties, niet slagen. Overigens en ten overvloede merkt het Commissariaat aangaande dit betoog nog het volgende op. Als er sprake is van een publieksreis van een omroepinstelling, als bedoeld in het beleid, dan dient de uitvoering daarvan door een omroepinstelling te worden overgelaten aan een derde, aangezien het een omroepinstelling niet is toegestaan om als reisorganisatie op te treden, nu dit immers een niet toegestane nevenactiviteit zou opleveren. Daarbij kan het niet zo zijn dat het al of niet doorgaan van de door de omroepinstelling georganiseerde publieksreis afhankelijk wordt van de besluitvorming van degene die de uitvoering daarvan is opgedragen. Tevens geldt dat de omroepinstelling daarbij zeker moet stellen dat de (commerciële) derde niet onevenredig wordt bevoordeeld door de (in opdracht van de) omroepinstelling georganiseerde publieksreis. Uitsluitend de omroepinstelling mag de reis als publieksreis aankondigen en tevens dient zeker te worden gesteld dat de (commerciële) derde bij diens verkoop van de reis afziet van een verwijzing naar de betrokken omroepinstelling. Vast te stellen is dat bij de onderhavige cruisereis aan deze uitgangspunten niet is voldaan, zodat ook om die reden - en zelfs als hier sprake zou zijn geweest van een onder uw auspiciën

5 georganiseerde publieksreis, hetgeen niet het geval is de conclusie voorligt dat u het dienstbaarheidsverbod van artikel 55, eerste lid, van de Mediawet heeft overtreden. 24. Dienstbaarheidsverbod Gelet op de voorliggende feiten, zoals ondermeer blijkend uit het eerder genoemde afsprakendocument gedateerd 29 oktober 2007, zijn wij van oordeel dat u met uw activiteiten in het kader van de samenwerking met Van der Valk Vakantie aangaande de hier betrokken cruisereis gehandeld heeft in strijd met het beginsel van non-commercialiteit dat mede gelet op het bepaalde in artikel 55, eerste lid, van de Mediawet als uitgangspunt dient te gelden bij al het handelen van een publieke omroepinstelling. 25. Van der Valk Vakanties is een commerciële onderneming met een eigen commercieel belang bij de hier betrokken cruisereis. U heeft zich aan dat belang dienstbaar gemaakt, omdat u zich blijkens de schriftelijk vastgelegde afspraken van 29 oktober 2007 afhankelijk heeft gemaakt van de beslissingsbevoegdheid van Van der Valk Vakanties of de cruisereis (en daarmee het door u te verzorgen programmaonderdeel) al dan niet doorgaat. Daarbij heeft u de door Van der Valk Vakanties georganiseerde cruisereis gepromoot op uw website en de website van Sterren.nl en tevens in de advertentie voor deze reis in het Tros kompas verwezen voor reserveringen en informatie naar Van der Valk Vakanties met een telefoonnummer en een webadres, een en ander onder de suggestie dat het hier zou gaan om een door de Tros georganiseerde publieksreis. Daarmee heeft u Van der Valk Vakanties bevoordeeld. 26. Tevens is vast te stellen dat Van der Valk Vakanties in haar advertenties voor deze cruisereis heeft verwezen naar de door u te verzorgen televisieopnamen en gebruik heeft gemaakt van het Tros-logo. 27. Uw verweer dat u dit niet te verwijten valt, omdat Van der Valk Vakanties daarmee heeft gehandeld in strijd met de met u gemaakte afspraken, treft geen doel. Op u rust de zorgverplichting om te voorkomen dat derden onrechtmatig voordeel halen uit een samenwerking met u als publieke omroepinstelling en bijvoorbeeld ten onrechte gebruik maken van uw logo. Deze zorgverplichting geldt temeer daar waar u vooraf afspraken heeft gemaakt over de samenwerking met Van der Valk Vakanties en daarbij bij voorbeeld had kunnen bedingen dat van uitzending van het betrokken programmaonderdeel zou worden afgezien als Van der Valk in strijd met die afspraken zou handelen. Bovendien had u van de uitzending van het betrokken programmaonderdeel kunnen afzien. Vast te stellen is dat u niet aan die zorgverplichting heeft voldaan. 28. Wij zijn van oordeel dat met een en ander bij u geen sprake is geweest van een normaal economisch handelen van een publieke omroepinstelling en dat u daarmee Van der Valk Vakanties in de gelegenheid heeft gesteld meer dan normale winst te genereren. U heeft dan ook artikel 55, eerste lid, van de Mediawet overtreden. E. Besluit 29. Op grond van artikel 135, eerste lid, van de Mediawet kunnen wij u bij overtreding van artikel 55, eerste lid, van de Mediawet een bestuurlijke boete opleggen van maximaal , Ingevolge de Beleidslijn Sanctiemaatregelen 2007 hanteren wij voor de bepaling van de hoogte van de boete drie boetecategorieën met bijbehorende bandbreedtes. Conform artikel 2.8 merken wij de overtreding van artikel 55, eerste lid, Mediawet in dit geval aan als een ernstige overtreding nu de Tros een product, de reis, van een commerciële derde promoot.

6 31. Bij een ernstige overtreding van artikel 55, eerste lid, Mediawet geldt op grond van artikel 135 Mediawet in samenhang met de artikelen 2.4 en 2.7 van laatstgenoemde Beleidslijn voor de te hanteren boete een bandbreedte van ,- tot , Bij de vaststelling van de hoogte van de boete wordt conform laatstgenoemde Beleidslijn in beginsel uitgegaan van het midden van die bandbreedte. Ingevolge artikel 2.12 van de Beleidslijn nemen wij het feit dat wij de aan dit besluit ten grondslag gelegde interpretatie van de geschonden norm niet eerder in ons toezichtsbeleid hebben betrokken als boeteverlagende omstandigheid in aanmerking. 33. Wij leggen u een bestuurlijke boete op van ,- voor overtreding van artikel 55, eerste lid, Mediawet. Hilversum, 23 december 2008 COMMISSARIAAT VOOR DE MEDIA, mr. Inge Brakman voorzitter prof. dr. Jan van Cuilenburg commissaris Op grond van de Algemene wet bestuursrecht kan de natuurlijke persoon of rechtspersoon wiens belang rechtstreeks bij dit besluit is betrokken, daartegen binnen zes weken na de dag waarop dit besluit op de voorgeschreven wijze is bekendgemaakt, een bezwaarschrift indienen bij het Commissariaat voor de Media, postbus 1426, 1200 BK Hilversum.