Vervolg Informatiebijeenkomst Vermogensbeheer. t.b.v. Statencommissie ABF d.d. 22 maart 2017

Transcriptie

1 Vervolg Informatiebijeenkomst Vermogensbeheer t.b.v. Statencommissie ABF d.d. 22 maart 2017 C.L. Kooistra A. Löbhard Afdeling Financiën Provincie Gelderland 22 maart 2017 Prof. R. Bauer Hoogleraar Financiering Universiteit Maastricht

2 Presentatie Afdeling Financiën: F.J.E. Weijens manager Financiën E.F.M. Peters teammanager Financieel Beleid C.L. Kooistra vermogensbeheer A. Löbhard vermogensbeheer Prof. R. Bauer J.W. Brouwer Onafhankelijk adviseur vermogensbeheer Hoogleraar Financiering Universiteit Maastricht Vermogensadviseur Oolders, Heijning & Voogelaar (OHV) 2

3 Doel van de presentatie Commissieleden informeren over de Begroting en het Vermogensbeheer in relatie tot het provinciaal Stamkapitaal Financieel rendement voor de provincie; (vermogensbeheer) Stamkapitaal benutten bij laag financieel rendement? Beschikkingsmacht over het provinciaal vermogen; Maatschappelijk rendement provinciale investeringen. Kernboodschap: Bij inzet van middelen vanuit het Stamkapitaal geldt dat indien het Stamkapitaal eenmaal is uitgegeven, er in de toekomst ook geen financieel rendement meer is, ook niet bij een hogere rente 3

4 Financiële situatie provincie Gelderland t/m 2008 Aandeelhouderschap Nuon, ontvangsten dividend 2009 Verkoop Nuon-aandelen ad 4,4 miljard in tranches Jaarlijks rendement uit beleggingen ca. 3% Uitname uit Stamkapitaal ca. 1,4 miljard - Coalitieakkoord en Robuuste investeringsimpuls - Revolverende middelen 2017 Stamkapitaal ca. 3,0 miljard 4

5 Laag financieel rendement, Stamkapitaal benutten? De rente is momenteel zeer laag, dat kan een stimulus zijn om het Stamkapitaal te benutten; Een lager Stamkapitaal levert een lager jaarlijks rendement op, de basis waarover het rentepercentage wordt berekend daalt immers; (bijv. 1% van 1 miljard = 10 miljoen structureel) Bij inzet van middelen vanuit het Stamkapitaal geldt dat indien het Stamkapitaal eenmaal is uitgegeven, er in de toekomst ook geen financieel rendement meer is, ook niet bij een hogere rente; Langere termijn verwachting is stijging van de rente, dus stijging van het rendement. 5

6 Rentevisie De rentestand is momenteel zeer laag De 10-jaars Ned. Staatsrente staat op 0,70% (per 20 mrt 2017) In historisch perspectief is de 10-jaars Ned. Staatsrente gemiddeld 3 á 4% Verwacht mag worden dat de rente op termijn weer gaat stijgen 6

7 Financieel rendement op langere termijn scenario s Stamkapitaal Fictief gem. Rente-opbrengst Rente-opbrengst rendement 1 collegeperiode 1 generatie (4 jaar) (25 jaar) 4,4 mrd 3% 528 mln mln (Oorspronkelijk Stamkapitaal) 3,0 mrd 3% 360 mln mln (Huidig Stamkapitaal) 1,5 mrd 3% 180 mln mln (Fictief Stamkapitaal) 7

8 Scenario A Prognose begrotingsverloop zonder inzet Stamkapitaal - Stamkapitaal ad 3,0 miljard in stand houden, alleen rendement inzetten; - Bestemmingsreserves ingezet in de periode ; - Stabiel structureel begrotingsniveau t/m 2022 ca. 800 miljoen/jaar; - Stabiel structureel begrotingsniveau vanaf 2023 ca. 500 miljoen/jaar. 8

9 Scenario A Prognose begrotingsverloop zonder inzet Stamkapitaal 9

10 Scenario B Prognose begrotingsverloop met inzet Stamkapitaal - Inzet Stamkapitaal over periode ; - Hiermee corresponderende afname van het rendement; - Bestemmingsreserves ingezet van ; - Stabiel structureel begrotingsniveau t/m 2033 ca. 800 miljoen/jaar; - Stabiel structureel begrotingsniveau vanaf 2034 ca. 400 miljoen/jaar. 10

11 Scenario B Prognose begrotingsverloop met inzet Stamkapitaal 11

12 Beschikkingsmacht over het provinciaal vermogen Eenvoudig (snel) beschikbaar: De obligaties kunnen indien gewenst worden verkocht; De Schatkistdeposito s vallen vrij bij einde looptijd; Geldleningen aan andere decentrale overheden (optioneel) zijn niet voortijdig aflosbaar maar zijn aan de hand van een liquiditeits-planning over diverse looptijden te spreiden. Op genoemde beleggingen wordt jaarlijks de overeengekomen rentevergoeding ontvangen, die dan beschikbaar is; Uiteraard zijn de uitzettingen na einde looptijd weer vrij beschikbaar. 12

13 Beschikkingsmacht over het provinciaal vermogen In beginsel niet beschikbaar: Investeringen in een revolverend fonds (b.v. Topfonds) zijn in principe niet meer beschikbaar voor andere doeleinden; Hybride Kapitaalleningen (bijv. aan BNG) zijn eveneens voor langere tijd niet meer beschikbaar; Aan projecten toegewezen middelen hetzij in de vorm van subsidie dan wel in de vorm van verstrekte geldleningen of garanties kennen diverse looptijden en terugbetalingsvormen. 13

14 Maatschappelijk rendement Voorbeeld revolverend: Topfonds Gelderland Middelen zijn extern ondergebracht en worden extern beheerd door de beheersmaatschappij PPM Oost; Direct en indirect ondersteunen van het economisch klimaat in de provincie Gelderland; Provincie is aandeelhouder en kan alleen kaders stellen; De middelen en gemaakte rendementen blijven in het Topfonds; Bij opheffing van het Topfonds vloeien de middelen en gemaakte rendementen terug naar de provincie. 14

15 Maatschappelijk rendement Maatschappelijk rendement provinciale investeringen Wat is maatschappelijk rendement? Maatschappelijk rendement is de winst of toegevoegde waarde van een investering voor de hele maatschappij. Anders gezegd: maatschappelijk rendement is de verhouding tussen de benodigde investeringen in geld, mensen en/of middelen (input) enerzijds en het maatschappelijk effect dat wordt bereikt (outcome) anderzijds. Provinciale investeringen Inzet van provinciale middelen ten behoeve van investeringen in de maatschappij levert rendement in de samenleving op (maatschappelijk rendement). 15

16 Maatschappelijk rendement Maatschappelijk rendement provinciale investeringen Voorbeeld: Kosten (ten laste van provincie) - voorbereiding / engineering - aanschaf gronden - projectkosten Maatschappelijke Kosten Baten Analyse (MKBA) Investering door provincie in wegeninfrastructuur (brug) - exploitatie/afschrijving (gericht op toekomstige vervanging) - onderhoudskosten Baten (ten gunste van burgers, bedrijfsleven, provincie) - geen omrij-kilometers, tijdwinst - minder files - milieuwinst (minder uitstoot) - evt. prov. tolheffing (mits wettelijke grondslag) 16

17 Conclusies: Beschikkingsmacht over het kapitaal: Lange termijn investeringen uit hoofde van de publieke taak zijn meestal langdurig niet meer beschikbaar voor de Provincie dit staat los van de vraag of de investering maatschappelijk rendement creëert; Bij inzet van middelen vanuit het Stamkapitaal geldt dat indien het Stamkapitaal eenmaal is uitgegeven, er in de toekomst ook geen rendement meer is, ook niet bij een hogere rente; De rentestand is momenteel zeer laag. - de 10-jaars Ned. Staatsrente staat op 0,70% (per 20 mrt 2017); - in historisch perspectief is de 10-jaars Ned. Staatsrente gemiddeld 3 á 4%; - verwacht mag worden dat de rente op termijn weer gaat stijgen. 17

18 APPENDIX 18

19 appendix recapitulatie 1 e informatiebijeenkomst d.d. 23 nov Opbouw van het provinciaal stamkapitaal Ontvangsten verkoop NUON-aandelen mln Achtergestelde lening Vitens 25 mln af: Coalitieakkoord 2010 t/m mln -/- af: Uitname Revolverende middelen 2011 t/m mln -/- af: Robuuste Investeringsimpuls mln -/- af: versnelde afschrijving activa 231 mln -/- Subtotaal mln af: Coalitieakkoord 2015 t/m mln -/- Resterend Stamkapitaal ultimo 2016 (boekwaarde) mln 19

20 appendix recapitulatie 1 e informatiebijeenkomst d.d. 23 nov Kernpunten van het vermogensbeheer: Wet Financiering decentrale overheden (Fido) - Schatkistbankieren (lagere rendementen en minder risico) schatkistdeposito s; mogelijkheid tot geldleningen aan andere decentrale overheden; - Op het moment dat bestaande obligaties worden afgelost gaan betreffende middelen over naar de Schatkist; - Rentevergoeding op schatkistdeposito s is gelijk aan de rente op Nederlandse Staatsobligaties. Solide Strategisch Beleggingsplan (SBP) met adequate Governance - De provincie Gelderland blijft haar vermogen prudent beheren. 20

21 appendix recapitulatie 1 e informatiebijeenkomst d.d. 23 nov Verdeling belegd vermogen ultimo 2016: Staats- en financiële obligaties mln Onderhandse lening BNG 250 mln Schatkistdeposito s 683 mln Rekening courant (Schatkist) 330 mln subtotaal mln Agio 30 mln Nog te ontvangen deel van de Vitens-lening 9 mln totaal mln Ontwikkeling rendement historisch en verwacht: gerealiseerd prognose Jaar Rendement 3,2% 3,1% 2,9% 2,8% 2,9% 2,9% 2,8% 2,7% Stel bij rente van 2 á 3% en vermogen van 3 miljard => rendement 60 mln tot 90 mln per jaar 21

22 appendix recapitulatie 1 e informatiebijeenkomst d.d. 23 nov Coalitieakkoord (wat doen we?) De provincie Gelderland blijft haar vermogen behoedzaam en prudent beheren. Het geld wordt verstandig gebruikt. Er worden zoveel mogelijk alleen renteopbrengsten van het stamkapitaal, dat is verworven door de verkoop van de Nuon-aandelen, geïnvesteerd. Zo blijven ook in de toekomst nuttige investeringen in Gelderland mogelijk. Onderzocht wordt of beleid ontwikkeld kan worden waarin het beheer van het stamkapitaal een hoger maatschappelijk rendement combineert met verstandig financieel rendement. 22

23 appendix recapitulatie 1 e informatiebijeenkomst d.d. 23 nov Wat kunnen we nog doen, wat is toegestaan Rubriek beleggen (financieel rendement) Alle middelen moeten naar de Schatkist, echter Voor 4 juni 2012 gekochte obligaties mogen we tot einde looptijd in de portefeuille houden; Onderling lenen tussen decentrale overheden is toegestaan (niet bij toezichtrelaties); => Restant gaat naar de Schatkist in de vorm van Deposito s of rekening-courant. 23

24 appendix recapitulatie 1 e informatiebijeenkomst d.d. 23 nov Verloop obligatieportefeuille naar Schatkistbankieren (bedragen in miljoenen Euro's) Obl. portefeuille Schatkist

25 appendix recapitulatie 1 e informatiebijeenkomst d.d. 23 nov Beleggen is ook lenen aan andere decentrale overheden Wet Schatkistbankieren staat onderling lenen tussen decentrale overheden toe; Niet bij toezichtrelatie, dus buiten Gelderland; Rendement op leningen aan gemeenten is hoger (ca. 0,3 á 0,4%) dan bij Schatkistbankieren; Beheer leningenportefeuille, risicomanagement => kosten; Opgenomen in het Strategisch Beleggingsplan 2016; Provincies zoals Noord-Brabant, Groningen en Limburg zijn al zeer actief op het gebied van geldleningen aan andere decentrale overheden. 25

26 appendix recapitulatie 1 e informatiebijeenkomst d.d. 23 nov Rubriek Lenen aan derden uit hoofde van het uitoefenen van de publieke taak (maatschappelijk rendement) Middelen verstrekken aan projecten c.a. die in het algemeen belang worden uitgevoerd. Provinciale Staten zijn bij besluitvorming betrokken middels Statenvoorstel; Hieronder vallen ook de verstrekte Hybride leningen aan sectorbanken; Revolverende middelen; Wet houdbare overheidsfinanciën (Wet Hof); Dekkingsmiddelen; Wettelijke beperkingen of eisen - Staatssteun - Marktfalen 26

27 appendix recapitulatie 1 e informatiebijeenkomst d.d. 23 nov Financieel rendement historisch Grafiek 10-jaars Nederlandse Staatsrente vanaf 1517 Bron: Bloomberg Finance LP, GFD 27