CONCENTRATIE OP EN IN DE NEDERLANDSE HYPOTHEEKMARKT

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "CONCENTRATIE OP EN IN DE NEDERLANDSE HYPOTHEEKMARKT"

Transcriptie

1 CONCENTRATIE OP EN IN DE NEDERLANDSE HYPOTHEEKMARKT Lisa C.M. klein Goldewijk Msc, IG&H Consulting & Interim Grootbanken maken nog altijd de dienst uit in de Nederlandse hypotheekmarkt. Het faciliteren van minder concentratie en meer diversiteit staat daarom hoog op de agenda van beleidsmakers. Door innovatie in de sector kan toetreding tot deze markt op verschillende manieren plaatsvinden. De vraag die dit artikel stelt is welke wijzen van toetreding voorkomen in de Nederlandse hypotheekmarkt en hoe deze verschillende toetredingswijzen gefaciliteerd kunnen worden. Begin december publiceerde De Nederlandsche Bank (DNB) haar visie op de structuur van de Nederlandse bankensector. Hierin wordt geconcludeerd dat vooral de concentratie van de sector een belangrijk punt van zorg is. Volgens de DNB worden de stabiliteit en efficiëntie van de bancaire dienstverlening het beste gewaarborgd in een sector die gekenmerkt wordt door minder concentratie en meer ruimte voor diversiteit. Een toename van kleine en buitenlandse spelers op de Nederlandse markt is daarom van groot belang. Het marktaandeel van deze spelers blijft ondanks het aantrekken van de markt echter gering. Hoog tijd daarom om eens in de huid te kruipen van deze potentiële nieuwe toetreders en hun beweegredenen voor het al dan niet betreden van de Nederlandse markt in kaart te brengen. TOETREDINGSBARRIÈRES Het gemak waarmee nieuwe spelers een markt betreden wordt voor een groot deel bepaald door de barrières die zij ervaren bij toetreding. Deze barrières zijn op hun beurt voor een groot deel afhankelijk van de wijze waarop een toetreder wenst toe te treden tot een markt. Vooral in de Nederlandse hypotheekmarkt is dit verschil in voorkeur duidelijk zichtbaar. Zo kiest een grootbank die wenst toe te treden tot de Nederlandse hypotheekmarkt over het algemeen voor een andere manier van toetreding dan een pensioenfonds of verzekeraar. Deze verschillende partijen zullen daarom ook andere toetredingsbarrières ervaren. Voor het effectief oplossen van het concentratieprobleem in de Nederlandse bankensector, en de Nederlandse hypotheekmarkt in het bijzonder, is het dan ook van groot belang dat de verschillende toetredingswijzen op deze markt in kaart worden gebracht alvorens er een keuze wordt gemaakt voor het oplossen van specifieke toetredingsbarrières. TOETREDINGSWIJZEN Zoals kan worden afgeleid uit international-businessliteratuur kunnen toetredingswijzen van elkaar worden onderscheiden op basis van de mate van verbintenis aan, en controle op de te betreden markt. 1 Wanneer een bedrijf bereid is zich in grote mate te verbinden aan een markt, wordt hij hiervoor gecompenseerd met een grote mate van controle op de bedrijfsvoering en daarmee een hogere verwachte winst. 2 Binnen deze gedachtegang is het mogelijk verschillende manieren van toetreding te plaatsen op een continuüm met aan het ene einde een laag niveau van verbintenis en controle, en aan het andere einde een hoog niveau van verbintenis en controle. De toetredingswijzen langs het continuüm kunnen worden onderverdeeld in vier groepen. 3 Aan de meest linkerkant vinden we de export van een bestaand product vanuit een reeds bestaande (buitenlandse) markt. Deze toetredingswijze wordt gekenmerkt door het laagste niveau van verbintenis aan en dus controle op de te betreden markt. Iets verder naar rechts vinden we de contractuele overeenkomsten waarbij een nieuwe toetreder een samenwerkingsverband aangaat met een bedrijf binnen deze markt voor de distributie van het (buitenlandse) product. Rechts van het midden 8 VAKBLAD FINANCIËLE PLANNING - FEBRUARI 2017 NUMMER 2

2 vinden we de joint venture waarbij niet alleen een samenwerkingsverband wordt aangegaan voor de distributie van het product maar ook voor productontwikkeling. Aan het rechter einde van het spectrum vinden we de subsidiary waarbij een bedrijf zowel productontwikkeling als distributie op de markt voor haar eigen rekening neemt. Deze laatste toetredingswijze wordt gekenmerkt door het hoogste niveau van verbintenis aan en controle op de te betreden markt. BESLUITVORMING De keuze van een bedrijf voor een bepaalde toetredingswijze wordt in de eerste plaats bepaald door het specifieke risicoprofiel van dat bedrijf. Het ene bedrijf zal simpelweg bereid zijn zich meer te verbinden aan een markt dan een ander. De eerdergenoemde toetredingsbarrières kunnen echter een duidelijke richting geven aan de individuele voorkeuren van bedrijven om een markt op een bepaalde manier te betreden. Dit komt doordat toetredingsbarrières de perceptie op transactiekosten van bedrijven kunnen beïnvloeden. Transaction cost economics identificeert drie factoren die deze perceptie op transactiekosten kunnen beïnvloeden, en welke dus een toetredingsbarrière kunnen opwerpen: transactiespecificiteit, omgevingsonzekerheid en gedragsonzekerheid. 4 Transactiespecificiteit ontstaat wanneer een investering die gemaakt is voor een bepaalde transactie een meerwaarde heeft voor die specifieke transactie. Dit kan zowel fysiek zijn (bijvoorbeeld machines nodig voor productie) als menselijk (bijvoorbeeld bepaalde professionele vaardigheden). Hoe groter de transactiespecificiteit, des te groter de mate van verbintenis nodig voor het betreden van een markt. Transactiespecificiteit kan daarom vooral een toetredingsbarrière opwerpen voor toetredingswijzen met een laag niveau van verbintenis. Omgevingsonzekerheid komt voort uit de politieke, juridische, culturele en economische ontwikkelingen op de markt waar een product wordt aangeboden. Omgevingsonzekerheid maakt dat bedrijven minder snel bereid zijn zich aan een markt te verbinden en dus kan deze onzekerheid een barrière opwerpen voor toetredingswijzen met een hoog niveau van verbintenis. Gedragsonzekerheid ontstaat uit mogelijke fricties in de samenwerking van een nieuwe toetreder met andere partijen. Samenwerking gaat in veel gevallen gepaard met agency-kosten welke gemaakt worden om monitorings- en control mechanismen in te bouwen in het samenwerkingsproces. Deze kosten kunnen een specifieke barrière opwerpen voor die toetredingswijzen waarbij er samenwerking met andere partijen plaatsvindt, en er dus een gemiddeld verbintenisniveau is. THEORETISCH KADER Alle voorgaande inzichten kunnen worden geïntegreerd in één enkel theoretisch kader. Hierin zijn de vier verschillende toetredingswijzen gerangschikt naar het niveau van verbintenis en controle dat ze met zich mee brengen. Daarnaast worden in het kader ook de drie typen toetredingsbarrières weergegeven: de transactiespecifieke barrières, de omgevingsbarrières en de gedragsbarrières. Het belang van elk van deze barrières voor de verschillende toetredingswijzen wordt weergegeven. Op basis van dit theoretisch kader kunnen concentratieproblemen in de Nederlandse bankensector worden geïdentificeerd en aangepakt. DE NEDERLANDSE HYPOTHEEKMARKT De concentratie in de Nederlandse bankensector wordt voor een groot deel bepaald door concentratie in de Nederlandse hypotheekmarkt, welke relatief omvangrijk is in vergelijking met andere landen. Hoewel het marktaandeel van grootbanken in de Nederlandse hypotheekmarkt enigszins is gedaald over de afgelopen jaren, zijn de grootbanken nog steeds verantwoordelijk voor 52% van de financiering in VFP NEDERLANDSE HYPOTHEEKMARKT Nieuwe toetreder Export Contractuele overeenkomst Joint centure Subsidiary Laag Verbintenis & controle Hoog Transactie specifiteit Gedragsonzekerheid Omgevingsonzekerheid Figuur 1 - FEBRUARI 2017 NUMMER 2 9

3 Teruggaande naar het eerder besproken theoretisch kader, kan worden opgemerkt dat de grootbanken die actief zijn in de Nederlandse hypotheekmarkt 6 in grote mate verbonden zijn aan de Nederlandse markt en over het algemeen een hoog niveau van controle hebben op het proces van hypotheekverstrekking. Deze banken hebben een hoog kennisniveau van de Nederlandse hypotheekmarkt en gebruiken deze kennis om in veel gevallen zelf een hypotheekproduct te ontwikkelen en in de markt te zetten. Het is deze manier van toetreding die we in het theoretisch kader hebben aangeduid met de subsidiary. Ook andere toetredingswijzen kunnen gemakkelijk worden herkend op de Nederlandse hypotheekmarkt. Zo wordt er door veel partijen die actief zijn op de Nederlandse hypotheekmarkt gebruik gemaakt van intermediairs. 7 Deze nemen de verkoop van hypotheken aan de consument voor hun rekening en maken daarmee het opzetten van een verkoopnetwerk in Nederland voor hypotheekverstrekkers overbodig. In de theorie wordt naar deze toetredingswijze gerefereerd als een contractuele overeenkomst. Een derde toetredingswijze welke gemakkelijk te herkennen is in de Nederlandse hypotheekmarkt is toetreding middels regiepartijen. Deze partijen gaan verder in de dienstverlening aan een hypotheekverstrekker dan intermediairs en zijn vaak zowel betrokken bij de ontwikkeling van een nieuw hypotheekproduct als de distributie hiervan. 8 Deze derde toetredingswijze is te vergelijken met de joint venture in het geschetste theoretisch kader, en is vooral aantrekkelijk voor die spelers die zelf beperkte kennis hebben van de Nederlandse hypotheekmarkt. Er rest ons nog de toetredingswijze export, welke wordt gekenmerkt door het laagste niveau van verbintenis aan de Nederlandse markt en het laagste niveau van controle op de uiteindelijke hypotheekverstrekking. Deze toetredingswijze komt niet of nauwelijks voor in de Nederlandse hypotheekmarkt. Buitenlandse nieuwe toetreders schijnen niet in staat te zijn een reeds bestaand (buitenlands) product aan te bieden in de Nederlandse hypotheekmarkt. Er lijkt dan ook een bepaald minimumniveau van verbintenis aan de Nederlandse hypotheekmarkt nodig te zijn voor markttoegang. Niet alleen de afwezigheid van de toetredingswijze export, maar vooral het algemene gebrek aan nieuwe toetreding middels elk van de mogelijke toetredingswijzen roept vragen op met betrekking tot de aanwezigheid van toetredingsbarrières in de Nederlandse hypotheekmarkt. Zoals aangegeven in het theoretisch kader is het van belang deze toetredingsbarrières onder te verdelen in drie subcategorieën, om zo de toetredingsbarrières te kunnen linken aan specifieke toetredingswijzen. In de volgende paragrafen zullen daarom alle drie de typen toetredingsbarrières in kaart worden gebracht. 9 TOETREDINGSBARRIÈRES IN DE HYPO- THEEKMARKT Laag niveau van verbintenis Voor toetredingswijzen met een laag niveau van verbintenis en controle zoals export zijn, zoals gezegd, vooral de transactiespecifieke barrières van belang. Uit een rondgang langs verschillende marktpartijen blijkt inderdaad dat de specificiteit van een Nederlands hypotheekproduct het voor buitenlandse toetreders moeilijk maakt om met een laag niveau van verbintenis de Nederlandse hypotheekmarkt te betreden. Deze specificiteit heeft zowel een culturele als een reguleringscomponent. Met betrekking tot de culturele component zorgt bijvoorbeeld het bestaan van de hypotheekrenteaftrek in Nederland er voor dat de Nederlandse consument een intrinsieke voorkeur heeft voor hypotheken met een hoge loan-to-value (LTV)-ratio. 10 Een buitenlandse hypotheekverstrekker zal zijn buitenlandse hypotheekproduct, welke over het algemeen worden gekenmerkt door een lagere LTV-ratio, dan ook moeten aanpassen aan deze culturele voorkeur. Ook minder makkelijk te duiden culturele voorkeuren zorgen voor de specificiteit van Nederlandse hypotheekproducten. Zo blijkt bijvoorbeeld het Deense hypotheekmodel maar weinig voet aan de grond te krijgen in Nederland en blijven hypotheken met Nationale Hypotheek Garantie (NHG) ook nu de markt is gestabiliseerd in trek bij de consument. Wat betreft de reguleringscomponent blijkt dat vooral het verschil in regulering tussen het land waaruit de toetreder afkomstig is en Nederland een barrière op te werpen. Ook dit verplicht buitenlandse investeerders zich in relatief grote mate te verbinden aan de Nederlandse hypotheekmarkt bij toetreding. Europese initiatieven om regulering omtrent hypotheken te harmoniseren zoals de Mortgage Credit Directive (MCD) worden door veel marktpartijen omschreven als mooie initiatieven op papier maar leiden volgens velen uiteindelijk alleen maar tot meer onduidelijkheid en administratieve rompslomp. Daarnaast richt de MCD zich vooral op het harmoniseren van informatie welke nodig is voor internationale hypotheekverstrekking, maar worden de regels waaronder deze informatie wordt beschermd niet geadresseerd. Nieuwe toetreder Export Intermediair Regiepartij Zelfstandig Laag Figuur 2 Verbintenis & controle Hoog 10 VAKBLAD FINANCIËLE PLANNING - FEBRUARI 2017 NUMMER 2

4 Hoog niveau van verbintenis Voor toetredingswijzen met een hoog niveau van verbintenis en controle zoals waarneembaar bij de grootbanken in de Nederlandse hypotheekmarkt, zijn vooral de omgevingsbarrières van belang. Verschillende marktpartijen geven aan dat omgevingsonzekerheid het voor (groot)-banken moeilijk maakt om zich aan de Nederlandse hypotheekmarkt te verbinden. Hierin spelen vooral economische onzekerheid en reguleringsonzekerheid een belangrijke rol. De economische onzekerheid omtrent de Nederlandse hypotheekmarkt komt niet direct voort uit specifieke economische indicatoren, maar berust in de onbekendheid van nieuwe toetreders met de specifieke kenmerken van de Nederlandse hypotheekmarkt. Zo geven verschillende partijen aan dat het voor een buitenlands bedrijf moeilijk te begrijpen is dat ondanks een hoge LTV het risico op de Nederlandse hypotheekmarkt beperkt is. De hoge betaalmoraal van de Nederlandse huizenbezitter en het bestaan van een NHG wordt door veel buitenlandse bedrijven niet in overweging genomen terwijl deze het risico van investering in de Nederlandse hypotheekmarkt significant verlaagt. De economische onzekerheid is dan ook voor het overgrote deel een schijnonzekerheid, maar leidt er wel toe dat een hoog niveau van verbintenis aan de markt voor buitenlandse toetreders minder aantrekkelijk is. Reguleringsonzekerheid omtrent investeringen in de Nederlandse hypotheekmarkt komt niet zozeer voort uit Nederlandse regelgeving maar uit Europese regelgeving. Partijen geven aan dat Nederlandse regelgeving niet onnodig complex is en dat veranderingen in regelgeving relatief voorspelbaar zijn. Europese regelgeving creëert echter wel onzekerheid, en dan vooral met betrekking tot de kapitaalvereisten voor banken onder Basel IV. Het is nog steeds onzeker of in de berekening van kapitaalbuffers voor banken ook mitigerende factoren zoals de hoge betaalmoraal van de Nederlandse consument en het hebben van een NHG kan worden meegenomen. Indien dit niet het geval is zal voor een hypotheekportefeuille met Nederlandse hypotheken met hoge LTV s significant meer kapitaal aangehouden moeten worden. Ook dit zal een hoog niveau van verbintenis aan de Nederlandse hypotheekmarkt minder aantrekkelijk maken voor nieuwe toetreders. Gemiddeld niveau van verbintenis Voor toetredingswijzen met een gemiddeld niveau van verbintenis en waarbij dus samenwerking plaats vindt, zijn zoals gezegd vooral gedragsbarrières van belang. De belangenverschillen tussen een toetreder en een intermediair zijn anders dan de belangenverschillen tussen een toetreder en een regiepartij. De conflicten die ontstaan in deze relaties dienen dan ook apart van elkaar benoemd te worden. Met betrekking tot de belangenverschillen tussen een toetreder en een intermediair verwijzen marktpartijen in veel gevallen naar het bestaan van een provisieverbod in de Nederlandse markt. Hoewel een nieuwe toetreder niet gebruik kan maken van provisie om een intermediair aan zich te binden, wordt er in veel gevallen aangegeven dat dit het competitieve landschap ten goede komt. Het provisieverbod creëert immers een gelijk speelveld voor zowel bestaande spelers in de markt, als nieuwe toetreders. Vooral in een sector waarin de concentratie zo hoog is als de Nederlandse bankensector, is dit level playing field van groot belang. Het belangenverschil tussen een toetreder en een regiepartij, wordt in veel gevallen als problematischer ervaren. Verschillende marktpartijen geven aan dat Nederlandse regelgeving te weinig ruimte laat voor beïnvloeding van het uiteindelijk verstrekte hypotheekproduct. De financier van de hypotheken, in dit geval de nieuwe toetreder, valt niet direct onder toezicht van de AFM en heeft daarom officieel geen zeggenschap over de rente die wordt gerekend in individuele gevallen en aan welke consument het hypotheekproduct wordt verstrekt. Omdat een regiepartij zelf het risico van de verstrekte hypotheken niet draagt ontstaat een perverse prikkel voor regiepartijen om risicovoller te werk te gaan. Dit maakt toetreding middels regiepartijen minder aantrekkelijk voor nieuwe toetreders. MINDER CONCENTRATIE EN MEER DIVER- SITEIT Nu de toetredingsbarrières voor de verschillende toetredingswijzen in de Nederlandse hypotheekmarkt in kaart zijn gebracht, kan er antwoord gegeven worden op de vragen hoe de concentratie in de markt verminderd kan worden en hoe diversiteit van financiers kan worden aangemoedigd. Het is duidelijk dat toetreding met een laag niveau van verbintenis aan de Nederlandse hypotheekmarkt lastig zal blijven. Het Nederlandse hypotheekproduct is door voorkeur van de consument en nationale regelgeving erg specifiek, en dus is een bepaald niveau van verbintenis van een toetreder aan de Nederlandse hypotheekmarkt nodig om op de markt actief te kunnen worden. Alleen harmonisering van regelgeving omtrent hypotheken op internationaal niveau zou hier verandering in kunnen brengen. Een vermindering van concentratie in de Nederlandse hypotheekmarkt kan in de eerste plaats worden gerealiseerd door toetreding met een hoog niveau van verbintenis te faciliteren. Dit is immers het verbintenisniveau waarop de grootbanken op dit moment actief zijn in de Nederlandse hypotheekmarkt. Over het algemeen zullen nieuwe toetreders op dit verbintenisniveau buitenlandse banken zijn welke reeds ervaring hebben in hypotheekverstrekking. Door de kennis van de Nederlandse hypotheekmarkt bij deze potentiële toetreders te vergroten kan bestaande economische onzekerheid worden weggenomen. Daarnaast kan reguleringsonzekerheid worden weggenomen door snel duidelijkheid te scheppen over de kapitaalvereisten voor banken onder Basel IV, en hierin mitigerende factoren zoals een hoge betaalmoraal en het hebben van een NHG op te nemen. Diversiteit in hypotheekverstrekkers kan worden gefaciliteerd door toetreding met een gemiddeld verbintenisniveau te faciliteren. Nieuwe toetreders die van deze manier van toetreding gebruikmaken, vertrouwen op de marktkennis van andere partijen en hoeven dus zelf slechts beperkte kennis van de Nederlandse hypotheekmarkt te hebben. Deze manieren van toetreding zijn daarom aantrekkelijk voor een ruim scala aan financiers waaronder verzekeraars en pensioenfondsen. Om deze spelers te faciliteren dient in de eerste plaats het provisieverbod behouden te blijven zodat het intermedi- VFP NEDERLANDSE HYPOTHEEKMARKT - FEBRUARI 2017 NUMMER 2 11

5 aire kanaal voor alle spelers toegankelijk is. Daarnaast is het van belang dat er duidelijke spelregels worden opgesteld voor de samenwerking tussen een toetreder en een regiepartij, zodat de toetreder geen onnodig risico hoeft te lopen bij toetreding middels een regiepartij. Het rangschikken van toetredingswijzen naar verbintenisniveau heeft ons inzicht gegeven in de mogelijke barrières die nieuwe toetreders kunnen ervaren bij het betreden van de Nederlandse hypotheekmarkt, en helpt ons deze verschillende typen toetredingsbarrières op te lossen. Tegelijkertijd roept deze rangschikking naar verbintenisniveau ook vragen op met betrekking tot de meest gewenste manier van toetreding. Ja, diversiteit in financiers kan systematisch risico verkleinen. Echter, als deze diversiteit gepaard gaat met een lager niveau van verbintenis aan de Nederlandse markt kan diversiteit juist meer systematisch risico creëren. De grootbanken zijn immers met de Nederlandse hypotheekmarkt verweven, maar (buitenlandse) toetreders welke investeren middels regiepartijen zijn dit in veel mindere mate. Zouden we ons daarom niet moeten afvragen hoe stabiel de kapitaalstromen vanuit deze nieuwe toetreders zijn? 11 Referenties E. Anderson & H. Gatignon, Modes of foreign entry: A transaction cost analysis and propositions, Journal of International Business Studies 1986, 11, p G.R. Benito & L.S. Welch, Foreign market servicing: beyond choice of entry mode, Journal of international Marketing 1994, p K.D. Brouthers, & L.E. Brouthers, Why service and manufacturing entry mode choices differ: the influence of transaction cost factors, risk and trust, Journal of management studies 2003, 40(5), p H. Gatignon & E. Anderson, The multinational corporation s degree of control over foreign subsidiaries: An empirical test of a transaction cost explanation, Journal of Law, Economics, & Organization 1998, 4(2), p Y. Pan & D.K Tse, The hierarchical model of market entry modes, Journal of international business studies 2000, p IG&H, IG&H hypotheekupdate Q3, Informatie: lisakleingoldewijk@gmail.com 1 Anderson & Gatignon, 1986, Benito & Welch, Gatignon & Anderson, Pan &Tse, Broughter & Broughters, IG&H, Rabobank, ABN Amro-bank en ING-bank. 7 Bijv. De Hypotheker, Huis & Hypotheek en De Hypotheekshop. 8 Bijv. Munt Hypotheken, Hypotrust, Dynamic Credit. 9 Het dient opgemerkt te worden dat de geïdentificeerde toetredingswijzen niet uitputtend zijn. In veel gevallen zijn hybride toetredingswijzen mogelijk, waarbij elementen van verschillende toetredingswijzen worden gecombineerd. 10 Hypotheeklening als percentage van de waarde van de onderliggende woning. 11 Dit artikel is geschreven naar aanleiding van een scriptieonderzoek voor de master Economics of Competition and Regulation aan de Universiteit Utrecht. Dit onderzoek is uitgevoerd onder begeleiding van het team Monitor Financiele Sector van de Autoriteit Consument en Markt. 12 VAKBLAD FINANCIËLE PLANNING - FEBRUARI 2017 NUMMER 2

Ministerie van Financiën t.a.v. Minister J. Dijsselbloem Postbus 20201 2500 EE Den Haag

Ministerie van Financiën t.a.v. Minister J. Dijsselbloem Postbus 20201 2500 EE Den Haag Ministerie van Financiën t.a.v. Minister J. Dijsselbloem Postbus 20201 2500 EE Den Haag Datum 1/5 Geachte heer Dijsselbloem, Vereniging Eigen Huis dringt er bij het Kabinet op aan om snel stappen te zetten

Nadere informatie

Toenemende concurrentie op de Nederlandse hypotheekmarkt

Toenemende concurrentie op de Nederlandse hypotheekmarkt Toenemende concurrentie op de Nederlandse hypotheekmarkt FEBRUARI 2016 www.dmfco.nl Met de toenemende beleggingen van Nederlandse pensioenfondsen in Nederlandse hypotheken kent de hypotheekmarkt nu drie

Nadere informatie

HET NEDERLANDS HYPOTHEKEN FONDS

HET NEDERLANDS HYPOTHEKEN FONDS HET NEDERLANDS HYPOTHEKEN FONDS OVER HET NHF Het Nederlands Hypotheken Fonds De mogelijkheid voor Nederlandse Pensioenfondsen om te beleggen in Nederlandse woninghypotheken Een bewezen stabiele beleggingsmogelijkheid

Nadere informatie

Sterke krimp hypotheekmarkt in eerste kwartaal van 2019

Sterke krimp hypotheekmarkt in eerste kwartaal van 2019 Hypotheekupdate Q1 2019 Inzichten uit Q1 2019 Sterke krimp hypotheekmarkt in eerste kwartaal van 2019 Hypotheekomzet daalt met bijna 10% ten opzichte van Q1 2018 Utrecht, 16 mei 2019 Het aantal verstrekte

Nadere informatie

Hypotheekomzet bereikt recordhoogte ondanks daling verstrekte hypotheken

Hypotheekomzet bereikt recordhoogte ondanks daling verstrekte hypotheken Hypotheekupdate Q4 2018 Inzichten uit Q4 2018 en jaaroverzicht 2018 Hypotheekomzet bereikt recordhoogte ondanks daling verstrekte hypotheken Groei hypotheekmarkt volledig afkomstig van oversluiters Utrecht,

Nadere informatie

Nieuwe verhoudingen in het financieren van woningen

Nieuwe verhoudingen in het financieren van woningen Nieuwe verhoudingen in het financieren van woningen Naar nieuwe verhoudingen in het Wonen OTB Platform 31 Wooncongres 2015 Paul de Vries Senior Woningmarkteconoom Rabobank Kennis en Economisch onderzoek

Nadere informatie

IG&H Hypotheekupdate Q2 2015

IG&H Hypotheekupdate Q2 2015 IG&H Hypotheekupdate Q2 2015 Regiepartijen hebben 10% van hypotheekomzet in handen IG&H Consulting & Interim houdt u graag op de hoogte van de ontwikkelingen in de hypotheekmarkt. In deze hypotheekupdate

Nadere informatie

IG&H Hypotheekupdate Q3 2015

IG&H Hypotheekupdate Q3 2015 IG&H Hypotheekupdate Q3 2015 Marktaandeel top-3 bankholdings daalt verder tot onder de 50% IG&H Consulting & Interim houdt u graag op de hoogte van de ontwikkelingen in de hypotheekmarkt. In deze hypotheekupdate

Nadere informatie

Laagste groei verstrekte hypotheken sinds 2013

Laagste groei verstrekte hypotheken sinds 2013 Hypotheekupdate Q2 2018 Laagste groei verstrekte hypotheken sinds 2013 Starters en doorstromers de dupe van krapte op de woningmarkt Utrecht, 28 augustus 2018 In het tweede kwartaal van 2018 zijn er in

Nadere informatie

Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA Den Haag

Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA Den Haag > Retouradres Postbus 20201 2500 EE Den Haag Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA Den Haag Korte Voorhout 7 2511 CW Den Haag Postbus 20201 2500 EE Den Haag www.rijksoverheid.nl

Nadere informatie

Klantbelang Centraal. Autoriteit Financiële Markten

Klantbelang Centraal. Autoriteit Financiële Markten Klantbelang Centraal Autoriteit Financiële Markten AGENDA i. Transparantie en zorgplicht in theorie ii. Het programma Klantbelang Centraal iii. In de praktijk tipgeldregelingen Financiële producten zijn

Nadere informatie

Opnieuw krimp hypotheekmarkt in tweede kwartaal van 2019

Opnieuw krimp hypotheekmarkt in tweede kwartaal van 2019 Hypotheekupdate Q2 2019 Opnieuw krimp hypotheekmarkt in tweede kwartaal van 2019 Hypotheekomzet (-9,1%) en aantal verkochte hypotheken (-12,5%) dalen stevig Utrecht, 3 september 2019 Ten opzichte van dezelfde

Nadere informatie

Recordhoogte gemiddelde hypotheeksom door gespannen woningmarkt

Recordhoogte gemiddelde hypotheeksom door gespannen woningmarkt Hypotheekupdate Q3 2017 Recordhoogte gemiddelde hypotheeksom door gespannen woningmarkt Forse daling in aantal hypotheken voor starters De gemiddelde hypotheeksom is nog nooit zo hoog geweest als in het

Nadere informatie

IG&H Hypotheekupdate Q1 2016

IG&H Hypotheekupdate Q1 2016 IG&H Hypotheekupdate Q1 2016 Grootbanken winnen terrein terug via groeiende oversluitmarkt IG&H Consulting & Interim houdt u graag op de hoogte van de ontwikkelingen in de hypotheekmarkt. In het eerste

Nadere informatie

Terugblik op 2015 Hypotheekmarkt trekt verder aan Doorstromers namen aanjaagrol woningmarkt over van starters Daling aandeel alleenstaanden

Terugblik op 2015 Hypotheekmarkt trekt verder aan Doorstromers namen aanjaagrol woningmarkt over van starters Daling aandeel alleenstaanden De Hypotheekshop houdt u graag op de hoogte van de ontwikkelingen in de hypotheekmarkt. In deze hypotheekmonitor informeren wij u over de ontwikkelingen in 2015 en kijken vooruit naar het komende jaar.

Nadere informatie

Dr. Fred de Jong DE ECONOMISCHE IMPACT VAN EEN (DOORLOPENDE) GENERIEKE ZORGPLICHT

Dr. Fred de Jong DE ECONOMISCHE IMPACT VAN EEN (DOORLOPENDE) GENERIEKE ZORGPLICHT Dr. Fred de Jong DE ECONOMISCHE IMPACT VAN EEN (DOORLOPENDE) GENERIEKE ZORGPLICHT 21-09-2012 www.freddejong.eu @Jongfred Onderzoek, beleid en advies Specialisatie: distributie van financiële producten

Nadere informatie

Vergoeding voor vervroegde aflossing van de hypotheek

Vergoeding voor vervroegde aflossing van de hypotheek Vergoeding voor vervroegde aflossing van de hypotheek Toegevoegde waarde bij het advies Paul Schuiling Senior Toezichthouder Vergoeding in het nieuws Inhoud Agenda Aanleiding Het onderzoek De uitgangspunten

Nadere informatie

Agenda. Make strategy work! Het einde van het intermediair?

Agenda. Make strategy work! Het einde van het intermediair? FLS dag, 31 januari 2012 Make strategy work! Het einde van het intermediair? Hypotheekadvies in turbulente markt IG&H Consulting & Interim Agenda Overview huidige hypotheekmarkt Hypotheekmarkt sterk op

Nadere informatie

VVD FINTECH HANDELSMISSIE BINNENHOF EN RONDETAFELGESPREK FINTECH

VVD FINTECH HANDELSMISSIE BINNENHOF EN RONDETAFELGESPREK FINTECH INHOUD INHOUD... 2 INLEIDING... 3 VVD FINTECH HANDELSMISSIE BINNENHOF EN RONDETAFELGESPREK FINTECH... 3 INNOVATIE ROEPT OM ACTIE: 10 PUNTEN... 4 TECHNOLOGISCHE INNOVATIE... 6 NIEUW TOETREDERS... 7 NIEUWE

Nadere informatie

Aantal verstrekte hypotheken voor het eerst in vijf jaar gedaald

Aantal verstrekte hypotheken voor het eerst in vijf jaar gedaald Hypotheekupdate Q1 2018 Aantal verstrekte hypotheken voor het eerst in vijf jaar gedaald Hypotheekomzet stijgt daarentegen door met ruim drie procent Utrecht, 16 mei 2018 Het aantal verstrekte hypotheken

Nadere informatie

IG&H Hypotheekupdate Q2 2016

IG&H Hypotheekupdate Q2 2016 IG&H Hypotheekupdate Q2 2016 Doorstroomers stuwen hypotheekmarkt naar beste eerste half jaar sinds de crisis IG&H Consulting & Interim houdt u graag op de hoogte van de ontwikkelingen in de hypotheekmarkt.

Nadere informatie

DSI CONGRES: SAMEN WERKEN AAN VERTROUWEN

DSI CONGRES: SAMEN WERKEN AAN VERTROUWEN Het moet echt beter: betere financiële dienstverlening voor de beste prijs. Rob Groenemeijer, NBV Integriteit en professionaliteit in de financiële dienstverlening DSI CONGRES: SMEN WERKEN N VERTROUWEN

Nadere informatie

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus EA DEN HAAG. Datum 30 oktober 2018 Nationale Hypotheek Garantie

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus EA DEN HAAG. Datum 30 oktober 2018 Nationale Hypotheek Garantie > Retouradres Postbus 20011 2500 EA Den Haag Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA DEN HAAG Ministerie van Turfmarkt 147 Den Haag Postbus 20011 2500 EA Den Haag

Nadere informatie

Tweede Kamer der Staten-Generaal

Tweede Kamer der Staten-Generaal Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2018 2019 32 847 Integrale visie op de woningmarkt Nr. 437 BRIEF VAN DE MINISTER VAN BINNENLANDSE ZAKEN EN KONINKRIJKSRELATIES Aan de Voorzitter van de Tweede

Nadere informatie

IG&H Hypotheekupdate Q4 2015

IG&H Hypotheekupdate Q4 2015 IG&H Hypotheekupdate Q4 2015 Daling hypotheekaandeel top drie banken zet door IG&H Consulting & Interim houdt u graag op de hoogte van de ontwikkelingen in de hypotheekmarkt. Het herstel van de hypotheekmarkt

Nadere informatie

Hoogste hypotheekomzet sinds 10 jaar

Hoogste hypotheekomzet sinds 10 jaar Hypotheekupdate Q1 2017 Hoogste hypotheekomzet sinds 10 jaar Het eerste kwartaal van 2017 is in meerdere opzichten een recordkwartaal: qua omzet is dit het beste eerste kwartaal van de afgelopen tien jaar.

Nadere informatie

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA DEN HAAG

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA DEN HAAG > Retouradres Postbus 20011 2500 EA Den Haag Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA DEN HAAG Turfmarkt 147 Den Haag Postbus 20011 2500 EA Den Haag Uw kenmerk 2015Z14592

Nadere informatie

De staat van de Nederlandse hypothekenmarkt

De staat van de Nederlandse hypothekenmarkt De staat van de Nederlandse hypothekenmarkt Alex van de Minne alexvandeminne@gmail.com Real Capital Analytics Amsterdam Business School Finance Group, Faculty of Economics and Business May, 2015 Amsterdam

Nadere informatie

Samenvatting hypothekenonderzoek

Samenvatting hypothekenonderzoek Samenvatting hypothekenonderzoek De Nederlandse Mededingingsautoriteit (NMa) heeft in 2011 onderzoek uitgevoerd naar de manier waarop hypotheekverstrekkers met elkaar concurreren op de Nederlandse hypotheekmarkt.

Nadere informatie

Handig! vervangt werkgeversverklaring

Handig! vervangt werkgeversverklaring Papendal, 18 april 2018 Handig! vervangt werkgeversverklaring SEH congress 2018 U heeft vast in de media over Handig! gelezen 2 Handig! is inmiddels geworden tot norm in de vernieuwing hypotheekmarkt Zo

Nadere informatie

Test Europese Hypotheekrentes

Test Europese Hypotheekrentes Onderzoek Hypotheekrentes SOMI publicatie Badhoevedorp, 11 november 2016 Versie: 2.0 Test Europese Hypotheekrentes 1. Introductie Dit document voert een zogenaamde mean-variance test uit voor de hypotheekrente

Nadere informatie

IG&H Hypotheekupdate Q3 2016

IG&H Hypotheekupdate Q3 2016 IG&H Hypotheekupdate Q3 2016 Hypotheekomzet passeert in 2016 naar verwachting de 82 miljard, derde kwartaal beste sinds 2008 IG&H Consulting & Interim houdt u graag op de hoogte van de ontwikkelingen in

Nadere informatie

Samenvatting Flanders DC studie Internationalisatie van KMO s

Samenvatting Flanders DC studie Internationalisatie van KMO s Samenvatting Flanders DC studie Internationalisatie van KMO s In een globaliserende economie moeten regio s en ondernemingen internationaal concurreren. Internationalisatie draagt bij tot de economische

Nadere informatie

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten- Generaal Postbus EA Den Haag

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten- Generaal Postbus EA Den Haag > Retouradres Postbus 20011 2500 EA Den Haag Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten- Generaal Postbus 20018 2500 EA Den Haag Woningmarkt Turfmarkt 147 Den Haag Postbus 20011 2500 EA Den Haag

Nadere informatie

Veranderende rol van financieel advies. 26 juni 2014

Veranderende rol van financieel advies. 26 juni 2014 Veranderende rol van financieel advies 26 juni 2014 Programma 14.00 uur: Opening 14.05 uur: Effecten van het provisieverbod op de toegankelijkheid van financieel advies. Door dr. Fred de Jong (UvA/ACIS)

Nadere informatie

IG&H Hypotheekupdate 3 e kwartaal 2011

IG&H Hypotheekupdate 3 e kwartaal 2011 IG&H Consulting & Interim Make strategy work! November 2011 IG&H Hypotheekupdate 3 e kwartaal 2011 Geachte relatie, Hierbij ontvangt u de Hypotheekmarktupdate voor het 3e kwartaal van 2011. Wij wensen

Nadere informatie

IG&H Hypotheekupdate Q1 2012

IG&H Hypotheekupdate Q1 2012 IG&H Consulting & Interim Make strategy work! Mei 2012 IG&H Hypotheekupdate Q1 2012 Geachte relatie, Hierbij ontvangt u de IG&H Hypotheekupdate voor het 1 e kwartaal van 2012. Wij wensen u veel leesplezier

Nadere informatie

Wat was de aanleiding voor de AFM om onderzoek te doen naar vermogensscheiding?

Wat was de aanleiding voor de AFM om onderzoek te doen naar vermogensscheiding? & wijzigingen Nrgfo Wft op het vlak van vermogensscheiding Wat was de aanleiding voor de FM om onderzoek te doen naar vermogensscheiding? Nationale ontwikkelingen in combinatie met nieuwe regelgeving als

Nadere informatie

ǫ P a g 1 in / 5 a Juni 2016

ǫ P a g 1 in / 5 a Juni 2016 Pagina 1/5 Juni 2016 Introductie De Autoriteit Consument en Markt (ACM) bevordert kansen en keuzes voor bedrijven en consumenten. ACM verbetert concurrentie door te vechten tegen oneerlijke concurrentie

Nadere informatie

Stichting Autoriteit Financiële Markten tav dhr. C. Rutting Vijzelgracht HS Amsterdam. Verzonden per mail:

Stichting Autoriteit Financiële Markten tav dhr. C. Rutting Vijzelgracht HS Amsterdam. Verzonden per mail: Stichting Autoriteit Financiële Markten tav dhr. C. Rutting Vijzelgracht 50 1017 HS Amsterdam Verzonden per mail: nrgfo@afm.nl Amsterdam, 29 februari 2016 Betreft: Voorgenomen wijzigingen NRgfo Wft Geachte

Nadere informatie

Advieswijzer. TAF Hypotheekdiensten

Advieswijzer. TAF Hypotheekdiensten Advieswijzer TAF Hypotheekdiensten Uw financieel adviseur is een samenwerking aangegaan met TAF Hypotheekdiensten. In deze advieswijzer vindt u alle informatie over TAF Hypotheekdiensten. TAF Hypotheekdiensten

Nadere informatie

De Commissie stelt vast dat het niet nodig is de zaak mondeling te behandelen. De zaak kan daarom op grond van de stukken worden beslist.

De Commissie stelt vast dat het niet nodig is de zaak mondeling te behandelen. De zaak kan daarom op grond van de stukken worden beslist. Uitspraak Geschillencommissie Financiële Dienstverlening nr. 2018-740 (mr. R.J. Paris, voorzitter en mr. R.E. van Lambalgen, secretaris) Klacht ontvangen op : 27 december 2017 Ingediend door : Consument

Nadere informatie

Bankieren met de menselijke maat. Jaarverslag 2015

Bankieren met de menselijke maat. Jaarverslag 2015 Bankieren met de menselijke maat Jaarverslag 2015 42 SNS Bank N.V. Jaarverslag 2015 > Verslag van de Directie 4.3 IN GESPREK MET STAKEHOLDERS Ons succes valt of staat met de mate waarin we kunnen voldoen

Nadere informatie

Bedrijfskunde. H4 Samenwerking

Bedrijfskunde. H4 Samenwerking Bedrijfskunde H4 Samenwerking Toename in samenwerking Een toename in concurrentie en technologische ontwikkelingen dwingt bedrijven beter na te denken over efficiëntie en effectiviteit. Door Mondialisering

Nadere informatie

Besluit van de directeur-generaal van de Nederlandse mededingingsautoriteit als bedoeld in artikel 37, eerste lid, van de Mededingingswet.

Besluit van de directeur-generaal van de Nederlandse mededingingsautoriteit als bedoeld in artikel 37, eerste lid, van de Mededingingswet. BESLUIT Besluit van de directeur-generaal van de Nederlandse mededingingsautoriteit als bedoeld in artikel 37, eerste lid, van de Mededingingswet. Zaaknummer 1139/CSS-CCN I. MELDING 1. Op 10 november 1998

Nadere informatie

Webinar; Twee zaken die u als adviseur in 2016 niet mag missen! MCD en kansen in de oversluitmarkt Door: Michel van den Akker en Kevin Brocklebank

Webinar; Twee zaken die u als adviseur in 2016 niet mag missen! MCD en kansen in de oversluitmarkt Door: Michel van den Akker en Kevin Brocklebank Webinar; Twee zaken die u als adviseur in 2016 niet mag missen! MCD en kansen in de oversluitmarkt Door: Michel van den Akker en Kevin Brocklebank 1 Mortgage Credit Directive (MCD) 2 Inhoud webinar Mortgage

Nadere informatie

Bijlage: Vragenlijst over toetredings- en groeidrempels op de zorgverzekeringsmarkt

Bijlage: Vragenlijst over toetredings- en groeidrempels op de zorgverzekeringsmarkt Bijlage: Vragenlijst over toetredings- en groeidrempels op de zorgverzekeringsmarkt Deze vragenlijst is maart 2016 verstuurd naar marktpartijen. Op 16 februari 2016 heeft de ACM een tussenrapportage over

Nadere informatie

Zorgplicht en kwaliteit dienstverlening. Ruud van der Mast, introductie compliance

Zorgplicht en kwaliteit dienstverlening. Ruud van der Mast, introductie compliance Zorgplicht en kwaliteit dienstverlening Ruud van der Mast, introductie compliance Programma Wat is zorgplicht Regelgevend kader PARP en KNVB Informatie eisen Execution only en advies Klantbelang centraal

Nadere informatie

IG&H Hypotheekupdate Q2 2012

IG&H Hypotheekupdate Q2 2012 IG&H Consulting & Interim Make strategy work! Augustus 2012 IG&H Hypotheekupdate Q2 2012 Geachte relatie, Hierbij ontvangt u de IG&H Hypotheekupdate voor het 2 e kwartaal van 2012. Wij wensen u veel leesplezier

Nadere informatie

Explosieve groei doorstromers maakt 2016 beste hypotheekjaar sinds de crisis

Explosieve groei doorstromers maakt 2016 beste hypotheekjaar sinds de crisis Explosieve groei doorstromers maakt 2016 beste hypotheekjaar sinds de crisis Marktaandeel top 3 banken gestegen naar 55 procent Afgelopen jaar steeg het de hypotheekproductie van doorstromers - mensen

Nadere informatie

Vrije keuze van wonen

Vrije keuze van wonen Vrije keuze van wonen AM Hypotheken Wie zijn de nieuwe hypotheekaanbieders Paul de Vries woningmarkteconoom 2 september 216 1 Agenda Wie verstrekken hypotheken Wat is er aan het veranderen Waarom wijzigen

Nadere informatie

Ja, hier ben ik mee bekend. Voor mijn reactie op dit bericht verwijs ik naar de antwoorden op de onderstaande vragen.

Ja, hier ben ik mee bekend. Voor mijn reactie op dit bericht verwijs ik naar de antwoorden op de onderstaande vragen. 2015Z03278 Vragen van de leden Aukje de Vries en Van der Linde (beiden VVD) aan de ministers van Financiën en voor Wonen en Rijksdienst over het bericht "ABN AMRO CFO: Nieuwe kapitaalbodems kunnen buffer

Nadere informatie

Vastgoed financieren. In een commerciële omgeving. Anja van Balen Sector Banker zorg 31 oktober 2013

Vastgoed financieren. In een commerciële omgeving. Anja van Balen Sector Banker zorg 31 oktober 2013 Vastgoed financieren In een commerciële omgeving Anja van Balen Sector Banker zorg 31 oktober 2013 Welkom in de commerciële bancaire wereld Businessplannen Bancaire normen Business plan Focus aanbrengen

Nadere informatie

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus EA DEN HAAG. Datum 13 maart 2019 Taxaties voor woningaankoop

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus EA DEN HAAG. Datum 13 maart 2019 Taxaties voor woningaankoop > Retouradres Postbus 20011 2500 EA Den Haag Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA DEN HAAG Turfmarkt 147 Den Haag Postbus 20011 2500 EA Den Haag Uw kenmerk Datum

Nadere informatie

Nota Kredietnormen. 1. Aanleiding. 2. De huidige kredietnormen

Nota Kredietnormen. 1. Aanleiding. 2. De huidige kredietnormen Nota Kredietnormen 1. Aanleiding Naar aanleiding van de FSC-bijeenkomst in november 2014 over de LTV heeft het Comité om verdere analyses gevraagd. Eén van de vraagstukken betreft de mogelijke beleidsmaatregelen

Nadere informatie

2) Wanneer gaan de verschillende maatregelen in? Per 1 januari 2013

2) Wanneer gaan de verschillende maatregelen in? Per 1 januari 2013 Oktober 2012 Nieuws hypotheekrenteaftrek Zoals het er nu voorstaat zal er vanaf 2013 alleen aftrek worden genoten voor hypotheekrente bij minimaal een annuïtaire aflossing. Op dit moment mag je nog de

Nadere informatie

Aandeel starters woningmarkt nog nooit zo laag

Aandeel starters woningmarkt nog nooit zo laag Hypotheekupdate Q4 2017 Aandeel starters woningmarkt nog nooit zo laag Hypotheekomzet stijgt naar recordhoogte sinds 2007 Utrecht, 5 februari 2018 Het aandeel starters op de woningmarkt op basis van volume

Nadere informatie

Samenvatting. Toetskader hypothecaire kredietverlening

Samenvatting. Toetskader hypothecaire kredietverlening Samenvatting Toetskader hypothecaire kredietverlening Toetskader hypothecaire kredietverlening Inleiding De AFM heeft naar aanleiding van de reacties op haar voorstellen in het consultatiedocument Toetskader

Nadere informatie

Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus EA 'S-GRAVENHAGE

Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus EA 'S-GRAVENHAGE > Retouradres Postbus 20201 2500 EE Den Haag Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA 'S-GRAVENHAGE Korte Voorhout 7 2511 CW Den Haag Postbus 20201 2500 EE Den Haag www.rijksoverheid.nl

Nadere informatie

IG&H Hypotheekupdate jaaroverzicht 2011

IG&H Hypotheekupdate jaaroverzicht 2011 IG&H Consulting & Interim Make strategy work! Maart 2012 IG&H Hypotheekupdate jaaroverzicht 2011 Geachte relatie, Hierbij ontvangt u de IG&H Hypotheekmarktupdate over het jaar 2011. Wij wensen u veel leesplezier

Nadere informatie

Het speelveld van de Chief Commercial Officer

Het speelveld van de Chief Commercial Officer Het speelveld van de Chief Commercial Officer Omgaan met dilemma s Stephan Linnenbank 28 november 2008 Atos, Atos and fish symbol, Atos Origin and fish symbol, Atos Consulting, and the fish symbol itself

Nadere informatie

AMBITIES HOLLAND FINTECH

AMBITIES HOLLAND FINTECH AMBITIES HOLLAND FINTECH 1 infrastructuur Holland FinTech streeft naar het creëren van transparantere, toegankelijke (digitale) financiële diensten en financiële van het allerbeste niveau door middel van

Nadere informatie

Kenmerken van een vastgoedfinanciering 13-6-2014 AGENDA. De herontwikkelingsopgave vanuit financieringsoptiek

Kenmerken van een vastgoedfinanciering 13-6-2014 AGENDA. De herontwikkelingsopgave vanuit financieringsoptiek AGENDA I. Kenmerken van een vastgoedfinanciering II. De vastgoedfinancieringsmarkt in Nederland III. Herontwikkelingsopgave De herontwikkelingsopgave vanuit financieringsoptiek IV. Financiering bij transformatie

Nadere informatie

Tweede Kamer der Staten-Generaal

Tweede Kamer der Staten-Generaal Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2017 2018 Aanhangsel van de Handelingen Vragen gesteld door de leden der Kamer, met de daarop door de regering gegeven antwoorden 1979 Vragen van het lid

Nadere informatie

Testen en BASEL II. Dennis Janssen. Agenda. Wat is BASEL II? Testen van BASEL II op hoofdlijnen

Testen en BASEL II. Dennis Janssen. Agenda. Wat is BASEL II? Testen van BASEL II op hoofdlijnen Testen en BASEL II Dennis Janssen Test Research Centre LogicaCMG 1 Agenda Wat is BASEL II? Testen van BASEL II op hoofdlijnen BASEL II als hulpmiddel om positie testen te versterken Samenvatting 2 1 Basel

Nadere informatie

Toelichting bij aanvraagformulier voor een verklaring van geen bezwaar (vvgb) artikel 3:96 Wft. Alleen van toepassing op banken met zetel in

Toelichting bij aanvraagformulier voor een verklaring van geen bezwaar (vvgb) artikel 3:96 Wft. Alleen van toepassing op banken met zetel in Toelichting bij aanvraagformulier voor een verklaring van geen bezwaar (vvgb) artikel 3:96 Wft. Alleen van toepassing op banken met zetel in Nederland Toelichting bij aanvraagformulier voor een verklaring

Nadere informatie

Economie van de Woningmarkt: universele en regionale marktmechanismen

Economie van de Woningmarkt: universele en regionale marktmechanismen Economie van de Woningmarkt: universele en regionale marktmechanismen Steunpunt Wonen Vlaanderen: Universiteiten Leuven, Hasselt, Antwerpen en Delft 17 mei 2016 Dr. Paul de Vries Woningmarkteconoom Kennis

Nadere informatie

Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus EA Den Haag

Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus EA Den Haag > Retouradres Postbus 20201 2500 EE Den Haag Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500EA Den Haag Korte Voorhout 7 2511 CW Den Haag Postbus 20201 2500 EE Den Haag www.rijksoverheid.nl

Nadere informatie

COUNTRY PAYMENT REPORT 2015

COUNTRY PAYMENT REPORT 2015 COUNTRY PAYMENT REPORT 15 Het Country Payment Report is ontwikkeld door Intrum Justitia Intrum Justitia verzamelt informatie bij duizenden bedrijven in Europa en krijgt op die manier inzicht in het betalingsgedrag

Nadere informatie

DIT DOEN WIJ VOOR U. Alles wat u moet weten.

DIT DOEN WIJ VOOR U. Alles wat u moet weten. DIT DOEN WIJ VOOR U Alles wat u moet weten. 2 Inleiding U denkt erover een financieel product af te sluiten. Wie weet heeft u die beslissing zelfs al genomen. Daar komt enorm veel bij kijken. Wij willen

Nadere informatie

Uitbestedingsbeleid Stichting Pensioenfonds van de ABN AMRO Bank N.V.

Uitbestedingsbeleid Stichting Pensioenfonds van de ABN AMRO Bank N.V. Uitbestedingsbeleid Stichting Pensioenfonds van de ABN AMRO Bank N.V. [geldend vanaf 1 juni 2015, PB15-220] Artikel 1 Definities De definities welke in dit uitbestedingsbeleid worden gebruikt zijn nader

Nadere informatie

Inhoud. Agenda 2012 regulering en toezicht BES. Gekozen aanpak? Wie houdt toezicht waarop? Wat worden de markttoegangeisen? Wat gaat er veranderen?

Inhoud. Agenda 2012 regulering en toezicht BES. Gekozen aanpak? Wie houdt toezicht waarop? Wat worden de markttoegangeisen? Wat gaat er veranderen? regulering en toezicht BES Informatieseminar 'toezicht financiele markten BESeilanden Richard Doornbosch Inhoud Gekozen aanpak? Wie houdt toezicht waarop? Wat worden de markttoegangeisen? Wat gaat er veranderen?

Nadere informatie

Nedlloyd Pensioenfonds Beter in control bij alternatieve vastrentende waarden door samenwerking

Nedlloyd Pensioenfonds Beter in control bij alternatieve vastrentende waarden door samenwerking Nedlloyd Pensioenfonds Beter in control bij alternatieve vastrentende waarden door samenwerking Financial Investigator Zeist 19 juni 2017 Frans Dooren directeur Agenda Introductie Nedlloyd Pensioenfonds

Nadere informatie

Kwartaalbericht Woningmarkt

Kwartaalbericht Woningmarkt Een veelbelovende oplossing? Werd een aantal jaar geleden het Deense arbeidsmarktmodel als lichtend voorbeeld aangehaald voor het Nederlandse arbeidsmarktbeleid, nu wordt het traditionele Deense hypotheekmodel

Nadere informatie

Rabobank Cijfers & Trends

Rabobank Cijfers & Trends Kappers In de kappersbranche kunnen de volgende bedrijfstypen worden onderscheiden: zelfstandigen zonder personeel, zzp ers (ondernemers die minder dan 32 uur per week in het kappersbedrijf werkzaam zijn)

Nadere informatie

Starters stuwen marktaandeel verzekeraars in hypotheekmarkt

Starters stuwen marktaandeel verzekeraars in hypotheekmarkt Hypotheekupdate Q2 2017 Starters stuwen marktaandeel verzekeraars in hypotheekmarkt Marktaandeel top-3 bankholdings daalt opnieuw Verzekeraars hebben in het tweede kwartaal van 2017 bijna drie procent

Nadere informatie

Wie in 2014 een eigen woning heeft of graag een woning wil kopen, moet rekening houden met een aantal ontwikkelingen.

Wie in 2014 een eigen woning heeft of graag een woning wil kopen, moet rekening houden met een aantal ontwikkelingen. Hypotheekgids 2014 Inleiding Wie in 2014 een eigen woning heeft of graag een woning wil kopen, moet rekening houden met een aantal ontwikkelingen. De wijzigingen op het gebied van hypotheek en wonen zijn

Nadere informatie

Hypotheek Index Q4 2017

Hypotheek Index Q4 2017 Hypotheek Index Q4 2017 De Hypotheker vergeleek de cijfers in 2017 met die van 2016. Ontwikkeling hypotheekbedrag Randstad In de Randstad is nog steeds een stijging zichtbaar van het gemiddeld hypotheekbedrag.

Nadere informatie

ABN AMRO Incubator Project: CHECK

ABN AMRO Incubator Project: CHECK Opdrachtformulering Het analyseren en het ontwikkelen van een klantacceptatie systeem (CHECK), dat invulling geeft aan het Know Your Client principe, zoals dit onder andere gehanteerd wordt door banken,

Nadere informatie

Leerdoelen document Permanent Vakbekwaam - Retail

Leerdoelen document Permanent Vakbekwaam - Retail Leerdoelen document Permanent Vakbekwaam - Retail Legenda: DSI Informeren Retail DSI Adviseren Beleggen Standaard Retail DSI Adviseren Beleggen Maatwerk Retail 1 1. Product 1.1 Cryptovaluta 1.1.1. De kandidaat

Nadere informatie

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten- Generaal Postbus EA Den Haag

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten- Generaal Postbus EA Den Haag > Retouradres Postbus 20011 2500 EA Den Haag Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten- Generaal Postbus 20018 2500 EA Den Haag Directoraat-Generaal Wonen en Bouwen Woningmarkt Turfmarkt 147 Den

Nadere informatie

Hypotheken update Q4 2014

Hypotheken update Q4 2014 Hypotheken update Q4 2014 Concurrentie op hypotheekmarkt neemt toe IG&H Consulting & Interim houdt u graag op de hoogte van de ontwikkelingen in de hypotheekmarkt. In deze hypotheekupdate informeren wij

Nadere informatie

Tweede Kamer der Staten-Generaal

Tweede Kamer der Staten-Generaal Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2013 2014 32 847 Integrale visie op de woningmarkt Nr. 118 BRIEF VAN DE MINISTER VOOR WONEN EN RIJKSDIENST Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal

Nadere informatie

Vergelijking verzekeraars en banken

Vergelijking verzekeraars en banken Vergelijking verzekeraars en banken Level playing field vanuit toezicht en kapitaaleisen? Presentatie door drs. Juriaan Borst AAG ACIS Symposium - Universiteit van Amsterdam 5 september 2014 2014 Towers

Nadere informatie

Datum 29 november 2012 Ons kenmerk Pagina 1 van 8

Datum 29 november 2012 Ons kenmerk Pagina 1 van 8 Ons kenmerk Pagina 1 van 8 Geachte directie, Op 1 januari 2013 zal het provisieverbod voor advisering en bemiddeling van complexe en impactvolle producten in werking treden. De implementatie van deze nieuwe

Nadere informatie

DIT DOEN WIJ VOOR U. Alles wat u moet weten.

DIT DOEN WIJ VOOR U. Alles wat u moet weten. DIT DOEN WIJ VOOR U Alles wat u moet weten. Inhoudsopgave Inleiding pagina 4 Wie zijn wij? pagina 4 Onafhankelijk advies pagina 5 Wat kunt u van de Kredietadviseur verwachten? pagina 6 Wat verwachten wij

Nadere informatie

De Commissie stelt vast dat partijen hebben gekozen voor bindend advies.

De Commissie stelt vast dat partijen hebben gekozen voor bindend advies. Uitspraak Geschillencommissie Financiële Dienstverlening nr. 2019-154 (mr. B.F. Keulen, voorzitter en mr. D.W.Y. Sie, secretaris) Klacht ontvangen op : 16 juli 2018 Ingediend door : Consument Tegen : ING

Nadere informatie

Vergoeding voor vervroegde aflossing van de hypotheek. Uitgangspunten berekening van het financiële nadeel

Vergoeding voor vervroegde aflossing van de hypotheek. Uitgangspunten berekening van het financiële nadeel Vergoeding voor vervroegde aflossing van de hypotheek Uitgangspunten berekening van het financiële nadeel Publicatiedatum: 20 maart 2017 Autoriteit Financiële Markten De AFM maakt zich sterk voor eerlijke

Nadere informatie

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten- Generaal Postbus 20018 2500 EA DEN HAAG

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten- Generaal Postbus 20018 2500 EA DEN HAAG > Retouradres Postbus 20011 2500 EA Den Haag Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten- Generaal Postbus 20018 2500 EA DEN HAAG Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties Turfmarkt

Nadere informatie

Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus EA Den Haag

Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus EA Den Haag > Retouradres Postbus 20201 2500 EE Den Haag Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500EA Den Haag Korte Voorhout 7 2511 CW Den Haag Postbus 20201 2500 EE Den Haag www.rijksoverheid.nl

Nadere informatie

Rabobank Cijfers & Trends

Rabobank Cijfers & Trends Kappers In de kappersbranche kunnen de volgende bedrijfstypen worden onderscheiden: zelfstandigen zonder personeel, zzp ers (ondernemers die minder dan 32 uur per week in het kappersbedrijf werkzaam zijn)

Nadere informatie

Tweede Kamer der Staten-Generaal

Tweede Kamer der Staten-Generaal Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2017 2018 34 819 Wijziging van de Wet inkomstenbelasting 2001 tot het geleidelijk uitfaseren van de aftrek wegens geen of geringe eigenwoningschuld Nr. 20

Nadere informatie

verstoren. Dit kan worden bereikt door bij de start van het systeem rechten uit te geven voor bijvoorbeeld een periode van vijf jaar.

verstoren. Dit kan worden bereikt door bij de start van het systeem rechten uit te geven voor bijvoorbeeld een periode van vijf jaar. SAMENVATTING Vanaf het moment dat het versterkte broeikaseffect op de milieu-agenda verscheen hebben economen gewezen op de geschiktheid van economische instrumenten zoals belastingen en verhandelbare

Nadere informatie

Alternatieve financieringsvormen voor bankkrediet. Bart P.M. Joosen

Alternatieve financieringsvormen voor bankkrediet. Bart P.M. Joosen Alternatieve financieringsvormen voor bankkrediet Bart P.M. Joosen 30 januari 2014 Aanbodzijde van de financieringsmarkt 2 Aanbodzijde van de financieringsmarkt Banken Institutionele beleggers Beurs (public

Nadere informatie

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus EA Den Haag

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus EA Den Haag > Retouradres Postbus 20201 2500 EE Den Haag Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500EA Den Haag Korte Voorhout 7 2511 CW Den Haag Postbus 20201 2500 EE Den Haag www.rijksoverheid.nl

Nadere informatie

Beste Advies Beste Beheer

Beste Advies Beste Beheer Beste Advies Beste Beheer 1 Onderzoeksopzet Hypotheek Awards Verdieping en benchmarking Kosten rapport Bijlagen: Nederlandse Index voor Financeel advies 2 Beste Advies Online onderzoek op GfK consumentenpanel

Nadere informatie

Modelwaarden bij woningtaxaties: de voordelen en de risico s Wat vinden de toezichthouders DNB en AFM ervan? Welke banken accepteren modelmatige

Modelwaarden bij woningtaxaties: de voordelen en de risico s Wat vinden de toezichthouders DNB en AFM ervan? Welke banken accepteren modelmatige Modelwaarden bij woningtaxaties: de voordelen en de risico s Wat vinden de toezichthouders DNB en AFM ervan? Welke banken accepteren modelmatige taxaties? Wat zijn de risico s voor de consument? Wat zijn

Nadere informatie

PERSBERICHT. Versterking kapitaalpositie ING met 10 miljard euro

PERSBERICHT. Versterking kapitaalpositie ING met 10 miljard euro PERSBERICHT Versterking kapitaalpositie ING met 10 miljard euro Op 19 oktober 2008 is bekend gemaakt dat ING haar kapitaal verder heeft versterkt met behulp van de Nederlandse overheid. De solvabiliteit,

Nadere informatie

In welke landen liggen kansen?

In welke landen liggen kansen? 2 Heb je een sterk onderscheidend product? Bijv: Enige in de wereld Unieke eigenschappen geschiedenis, geografie, sociale betekenis Functioneel/performance Ambachtelijke kwaliteit Beschikbaarheid / prijs

Nadere informatie