Gemetastaseerd testiscarcinoom of sarcoïdose
|
|
- Esmée Vedder
- 6 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Klinische les Gemetastaseerd testiscarcinoom of sarcoïdose rol van slokdarmendo-echografie met dunne-naaldaspiratie Meike M. Hirdes, Frank P. Vleggaar, Willem H. Hirdes Dames en Heren, Het testiscarcinoom is met een jaarlijkse incidentie van 120 per in Nederland de meest voorkomende maligniteit bij jonge mannen ( Bij de juiste stagering en behandeling heeft de ziekte een goede 5-jaarsoverleving van 96-98%. Regelmatig worden tijdens disseminatieonderzoek of follow-up door middel van radiologisch onderzoek van de thorax vergrote klieren in het mediastinum gevonden. Bij vergrote mediastinale klieren heeft men de neiging allereerst aan metastasen van de testistumor te denken. Maar andere aandoeningen zijn ook mogelijk, waaronder goedaardige. Eén van de mogelijke andere oorzaken van mediastinale lymfadenopathie is sarcoïdose. In deze les willen wij het verband tussen het vóórkomen van testistumoren en sarcoïdose toelichten. Aan de hand van 3 casussen benadrukken wij bovendien het belang van een juiste diagnose van mediastinale lymfadenopathie bij testiscarcinoom en de rol van slokdarmendoechografie met dunne-naaldaspiratie daarbij. Universitair Medisch Centrum Utrecht. Afdeling Maag-, Darm- en Leverziekten: drs. M.M. Hirdes, arts-onderzoeker, dr. F.P. Vleggaar, Maag-, Darm- en Leverarts. Isala Klinieken Zwolle. Afdeling Urologie: drs. W.H. Hirdes, uroloog. Contactpersoon: drs. M.H. Hirdes (m.m.c.hirdes@umcutrecht.nl). Patiënt A, een 47-jarige man met hypergonadotroop hypogonadisme, wordt al jaren door de huisarts behandeld met testosteronsuppletie. In zijn jeugd heeft hij beiderzijds een liesexploratie ondergaan in verband met niet-ingedaalde testes. Links heeft een orchidopexie plaatsgevonden; of rechts ook een testikel is gevonden, is onbekend. Hoewel patiënt geen klachten heeft, wil hij na lange tijd toch eens door de internist gecontroleerd worden. Bij lichamelijk onderzoek voelt de internist-endocrinoloog links een atrofische testis en rechts alleen een kleine structuur hoog scrotaal. Bij aanvullend onderzoek vindt hij een insufficiënte testosteronsuppletie en een licht verhoogde concentratie β-humaan-choriogonadotrophine (β-hcg: 7,8 IU/l; referentiewaarde: < 5), een marker voor onder andere testistumoren. De andere tumormarkers, te weten α-foetoproteïne (α-fp) en lactaatdehydrogenase (LDH), zijn binnen de referentiewaarden, voor α-fp: < 20 µg/l en voor LDH: U/l. Echografie toont links een testis van 4 ml, rechts wordt geen testis gevonden. Vanwege een verhoogd risico op kiemceltumoren bij het achterblijven van een ectopische testis in combinatie met een verhoogde β-hcg-uitslag, NED TIJDSCHR GENEESKD. 2010;154:A951 1
2 wordt nog een MRI verricht. Dit onderzoek toont geen ectopische testis of ruimte-innemend proces. De patiënt wordt doorgestuurd naar de uroloog voor chirurgische analyse. Wij verrichten een hemicastratie links, waarbij door de fixatie van de testis aan de tunica dartos bij de operatie in het verleden, een kleine laesie van de scrotumhuid ontstaat. Rechts wordt bij exploratie toch een kleine resttestikel gevonden, die eveneens wordt verwijderd. Beiderzijds worden testisprotheses geplaatst. Postoperatief daalt de β-hcg-waarde naar 2,7 IU/l. Histologisch onderzoek van de operatiepreparaten toont rechts een gefibroseerde testis en in de atrofische linker testis een zuiver seminoma in situ van 1,2 cm diameter. Een CT van het abdomen toont geen vergrote lymfeklieren. Bij CT van de thorax worden echter wel vergrote mediastinale en hilusklieren gezien. Gezien de discrepantie tussen de bevindingen in het abdomen en het mediastinum verrichten wij slokdarmendo-echografie met dunne-naaldaspiratie. Cytologisch onderzoek van het aspiraat toont niet-verkazende granulomen en epitheloïde cellen. De ziehl-neelsen(zn)-kleuring op zuurvaste staven is negatief. De longarts stelt als diagnose sarcoïdose. Omdat er tijdens de eerdere operatie een laesie van de scrotumhuid was ontstaan,wordt tijdens de oncologiebespreking besloten een eenmalige chemokuur carboplatine te geven. In de loop van 2 jaar nemen de lymfeklieren geleidelijk in grootte af. De patiënt wordt nu 5 jaar gecontroleerd, en is zonder tekenen van tumorrecidief. Patiënt B, een 33-jarige man wordt in een ziekenhuis elders geanalyseerd in verband met een sinds enkele maanden bestaande, pijnloze zwelling in de rechter testis. Bij laboratoriumonderzoek zijn de waarden van de tumormarkers verhoogd: LDH: 572 U/l; α-fp: 30 µg/l; β-hcg: 23 IU/l. Na orchidectomie blijkt uit histopathologisch onderzoek dat er sprake is van een non-seminoma testis, bovendien zijn er vergrote klieren in de nierhilus (tumorstadium IIA). De patiënt wordt naar ons ziekenhuis verwezen voor aanvullende behandeling met 3 chemokuren met bleomycine, etoposide en cisplatine (BEP). Drie maanden na de operatie zien wij op tijdens poliklinische controle op CT-scan een vergroting van de retroperitoneale klieren. De tumormarkers zijn binnen de referentiewaarden en de positronemissiontomografie(pet)-scan is negatief. Wij verrichten een lymfeklierdissectie. Histologisch onderzoek toont matuur teratoom in één lymfeklier; de overige 7 klieren laten geen tumor zien. Na 3 jaar complete remissie zien wij tijdens policontrole op een thoraxfoto vergrote mediastinale lymfeklieren. Een CT-scan bevestigt dit en toont tevens vergrote klieren in de leverhilus; bij de nierhilus en in het para-aortale gebied zijn geen pathologische klieren zichtbaar. De tumormarkers zijn niet verhoogd. Wij verrichten slokdarmendo-echografie met dunne-naaldaspiratie. Cytologisch onderzoek toont macrofagen en epitheloïde cellen. De ZN-kleuring is negatief. De longarts bevestigt het vermoeden dat patiënt sarcoïdose heeft. Tijdens de follow-up, door middel van thoraxfoto s en tumormarkers, zijn er geen aanwijzingen voor recidief van de voeteneinde echokop hoofdeinde vaatstructuur lymfeklier FIGUUR 1 Beeld bij slokdarmdoppler-endo-echografie van mediastinale klieren gezien bij patiënt A: vergrote, hypo-echogene, subcarinale klieren met een klein vaatstructuurtje dat door de klier heen loopt, hetgeen vaker beschreven is bij dergelijke echografie van door sarcoїdose ontstoken klieren. 2 NED TIJDSCHR GENEESKD. 2010;154:A951
3 FIGUUR 2 Cytologisch beeld van door sarcoїdose ontstoken klieren bij patiënt A, verkregen middels slokdarmendo-echografie met dunnenaaldaspiratie. Zichtbaar is een groep epitheloïde cellen met langgerekte, deels boonvormige en deels pantoffelvormige kernen met ruim, onscherp begrensd cytoplasma. Er is geen necrose zichtbaar (giemsa-kleuring, circa 350 maal vergroot). testis tumor. De lymfeklieren verdwijnen na 6 maanden geleidelijk. Patiënt C, een 51-jarige man, wordt vanwege het vermoeden van epididymitis in een ziekenhuis elders behandeld met antibiotica gedurende 3 weken. Aangezien de linker testikel ook verhard is en toeneemt in grootte, wordt een unilaterale orchidectomie verricht. Het resectiepreparaat bevat een puur seminoom, zonder kapselingroei of angio-invasie. Bij CT van het abdomen worden 2 para-aortale klieren gezien met afmetingen van respectievelijk 2,4 x 2 cm en 2,3 x 3,4 cm; het tumorstadium is IIB. Patiënt wordt voor radiotherapie verwezen naar ons centrum. Na radiotherapie van de para-aortale en iliacale klieren met 26 Gy en een boost van 10 Gy verdwijnt 1 van de 2 klieren. De andere klier meet dan nog 1,6 cm (maximale diameter). Bij controle-ct van het abdomen, gemaakt door de uroloog een half jaar later is de para-aortale klier nog iets verder in omvang afgenomen. In het mediastinum wordt tijdens dezelfde controle, eerst op de thoraxfoto en later op een CT-scan echter een lymfoom van 4 bij 7 cm gezien. Patiënt wordt verwezen naar de afdeling Medische Oncologie in ons ziekenhuis. Hij klaagt over een drukgevoel retrosternaal en over dyspnée d effort. Bij laboratoriumonderzoek blijken de tumormarkers niet verhoogd: α-fp: 6,1 µg/l; β-hcg: < 2 IU/l; LDH: 227 U/l. Daarop verrichten wij slokdarmendo-echografie met dunne-naaldaspiratie. Cytologisch onderzoek bevestigt de verdenking op een metastase van het seminoom; het tumorstadium is nu III. De patiënt wordt in opzet curatief behandeld met 3 BEP-kuren waarop de lymfeklieren afnemen in grootte. Hij wordt daarna regelmatig gecontroleerd op de polikliniek Oncologie en is nu 2 jaar in complete remissie. Beschouwing Een causaal verband tussen sarcoïdose en maligniteit? Hoewel de relatie tussen sarcoïdose en maligniteiten al meer dan 55 jaar geleden voor het eerst gerapporteerd werd, is het precieze mechanisme nog steeds onopgehelderd. 1 Verschillende theorieën schrijven granuloomvorming toe aan een disbalans van het immuunsysteem, veroorzaakt door de maligniteit, door behandeling met radio- of chemotherapie of door het vrijkomen van tumorantigenen door de behandeling. Omgekeerd zou een maligniteit bij patiënten met sarcoïdose mede kunnen worden veroorzaakt door een afname in weerstand voor carcinogene stimuli door de granulomateuze ziekte. Sarcoidosis-lymphoma syndrome Het duidelijkst is het verband tussen lymfoproliferatieve aandoeningen en sarcoïdose. Dit wordt, met een sarcoïdoseprevalentie van 14% bij patiënten met een hodgkinlymfoom en van 7% bij non-hodgkinlymfoom ook wel het sarcoidosislymphoma syndrome genoemd. 2 Ook bij testistumoren wordt een tot 100-voudig toegenomen incidentie van sarcoïdose beschreven, hetgeen op een causaal verband zou kunnen berusten. 3 Een belangrijke factor in de interpretatie van deze hoge incidentie is echter zogenaamde surveillance bias (zie kader: Uitleg). De geschatte prevalentie van sarcoïdose in Nederland bedraagt 50/ inwoners, 4 maar vanwege het vaak asymptomatische beloop en spontane herstel ligt de werkelijke prevalentie waarschijnlijk hoger. Zo zou sarcoïdose bij 2 van de 3 beschreven asymptomatische patiënten vermoedelijk nooit gediagnosticeerd zijn zonder radiologisch onderzoek vanwege hun testistumor. Aangezien de piekincidentie van zowel testiscarcinoom als sarcoïdose tussen jaar ligt, 4 kan het verband ook verklaard worden door het gelijktijdig vóórkomen van 2 aandoeningen die veel gezien worden in dezelfde leeftijdsgroep. Dit wordt ondersteund in een recente, grote cohortstudie die een duidelijke relatie beschrijft tussen sarcoïdose en non-hodgkinlymfoom, leukemie, niercel- Uitleg Surveillance bias De bias die het gevolg is van meer onderzoek: naarmate er meer onderzoek plaatsvindt, worden er meer afwijkingen gevonden. NED TIJDSCHR GENEESKD. 2010;154:A951 3
4 voeteneinde echokop hoofdeinde mediastinale massa FIGUUR 3 Beeld van slokdarmendo-echografie bij patiënt C, met een mediastinale massa van 4 bij 7 cm. carcinoom en plaveiselcarcinoom van de huid, maar niet tussen sarcoïdose en testistumoren. 5 Follow-up van testistumoren Ongeacht de aard van het verband is bij patiënten met een testistumor zorgvuldige stagering en follow-up, door middel van tumormarkers en radiologisch onderzoek, van groot belang. Sinds de nieuwe richtlijn Testiscarcinoom wordt de intensiteit van het radiologisch onderzoek vooral bepaald door de aard van de primaire tumor (seminoom/non-seminoom), het tumorstadium en het type behandeling. 6 Bij het non-seminoom met primair verhoogde tumormarkers bijvoorbeeld, wordt een recidief na behandeling bij 82-97% van de patiënten door Leerpunten Testiscarcinoom is de meest voorkomende maligniteit bij jonge mannen en heeft bij de juiste stagering en behandeling een goede 5-jaarsoverleving van 96-98%. Sarcoïdose is geassocieerd met maligniteiten zoals hodgkin- en non-hodgkinlymfoom, niercelcarcinoom en leukemie. Er lijkt een verband te zijn tussen testiscarcinoom en sarcoïdose. Het verband kan echter worden verklaard door een verhoogd aantal toevalsbevindingen omdat bij patiëntyen met testiscarcinoom intensief radiologisch onderzoek plaatsvindt ( surveillance bias ). Bij onverklaarde discrepantie tussen bevindingen bij follow-up van patiënten met mediastinale lymfadenopathie en een testistumor kan slokdarmendo-echografie met dunnenaaldaspiratie een belangrijke rol spelen. stijgende tumormarkers ontdekt. 7,8 De frequentie van radiologisch onderzoek na de stagering ligt bij deze patiënten dan ook lager. Bij een seminoom zijn tumormarkers preoperatief minder vaak verhoogd en spelen dus een minder bepalende rol in de follow-up. Desalniettemin wordt ook tegenwoordig nog frequent radiologisch onderzoek verricht, hetgeen de kans op toevalsbevindingen verhoogt. Meerdere casussen zijn beschreven van patiënten met sarcoïdose die behandeld zijn met chemotherapie, hetgeen bij één zelfs een fatale afloop had vanwege chemotoxiciteit. 9 Zoals de hier beschreven casussen al suggereren, is beeldvormend onderzoek insufficiënt gebleken om deze diagnostische valkuil te omzeilen. Op een PET-scan kunnen door sarcoïdose ontstoken lymfeklieren vaak niet van metastasen worden onderscheiden. Bij het non-seminoom is een PET-scan bovendien niet in staat een matuur teratoom van vitaal tumorweefsel of gezond weefsel te onderscheiden (casus B). 10 Het vinden van voor metastase verdachte afwijkingen leidt vanzelfsprekend tot onrust bij de patiënt. Indien er dan ook nog sprake is van discrepante bevindingen is zorgvuldige communicatie met de ongeruste patiënt van groot belang. Discrepantie tussen bevindingen bij follow-up moet argwaan wekken en aanleiding geven tot verdere diagnostiek. Het vóórkomen van mediastinale metastasen bij afwezigheid van retroperitoneale lymfekliervergroting (casus A) is zeldzaam (0,8%). 11 Ook bij mediastinale lymfadenopathie zonder verhoogde tumormarkers bij aanvankelijk afwijkende tumormarkers (casus B) is verder weefselonderzoek geïndiceerd. 4 NED TIJDSCHR GENEESKD. 2010;154:A951
5 De rol van slokdarmendo-echografie In 1992 werd in dit tijdschrift al beschreven dat mediastinoscopie een geschikt diagnostisch middel is om mediastinale lymfekliermetastasen uit te sluiten. 12 Deze ingreep is echter invasief, gaat gepaard met een relatief hoge morbiditeit (1-2%) en is relatief duur. Slokdarmendo-echografie met dunne-naaldaspiratie (EUS-FNA) is een nauwkeurig, minimaal-invasief diagnosticum om de aard van afwijkingen in het mediastinum te bepalen. De diagnose sarcoïdose wordt gesteld op basis van histologische bevindingen in combinatie met een passende kliniek. Cytologisch onderzoek blijkt echter vaak voldoende, als de typische epitheloïde cellen of niet-verkazende granulomen aangetoond kunnen worden. EUS-FNA heeft uitstekende resultaten laten zien in de diagnostiek van sarcoïdose met een sensitiviteit van 89% en een specificiteit van 96%. 13 Vanzelfsprekend moeten andere granulomateuze aandoeningen, zoals tuberculose, uitgesloten worden. Dames en Heren, een discrepantie tussen de bevindingen bij de stagering en follow-up van patiënten met een testistumor moet aanleiding zijn tot cytologisch of histologisch onderzoek. Bij 2 van de 3 in deze les beschreven patiënten met mediastinale lymfadenopathie en een testistumor of voorgeschiedenis daarvan, werd hiermee een metastase uitgesloten en een belastende behandeling voorkomen. Het feit dat bij de derde patiënt (patiënt C) wél een mediastinale metastase werd aangetoond onderstreept dit nogmaals. Slokdarmendo-echografie met dunne-naaldaspiratie is bij uitstek geschikt als een minimaal invasief, nauwkeurig diagnosticum om te differentiëren tussen een metastase van een testistumor en een granulomateuze aandoening als sarcoïdose. Dr. D.M.D.S. Sie-Go, patholoog, beoordeelde de cytologische punctaten. Belangenconflict: geen gemeld. Financiële ondersteuning: geen gemeld. Aanvaard op 14 september 2009 Citeer als: Ned Tijdschr Geneeskd. 2010;154:A951 > Meer op Literatuur 1 Symmers W. Localized tuberculoid granulomas associated with carcinoma: their relationship to sarcoidosis. Am J Pathol. 1951; 27: Brincker H. The sarcoidosis-lymphoma syndrome. Br J Cancer. 1986;54: Rayson D, Burch PA, Richardson RL. Sarcoidosis and testicular carcinoma. Cancer. 1998;83: Drent M, Grutters JC, Jansen TLThA, van der Heijde D. Sarcoïdose: ontwikkelingen in de medicamenteuze behandeling. Nederlands Tijdschrift voor Allergie. 2007;7: Ji J, Shu X, Li X, Sundquist K, Sundquist J, Hemminki K. Cancer risk in hospitalized sarcoidosis patients: a follow-up study in Sweden. Ann Oncol. 2009;20: Richtlijn Testiscarcinoom. Utrecht: Vereniging van Integrale Kankercentra; php?type=save&richtlijn_id=669 7 Gietema JA, Meinardi MT, Sleijfer DT, Hoekstra HJ, van der Graaf WT. Routine chest X-rays have no additional value in the detection of relapse during routine follow-up of patients treated with chemotherapy for disseminated non-seminomatous testicular cancer. Ann Oncol. 2002;13: Gels ME, Hoekstra HJ, Sleijfer DT, Marrink J, de Bruijn HW, Molenaar WM, Freling NJ, Droste JH, Schraffordt KH. Detection of recurrence in patients with clinical stage I nonseminomatous testicular germ cell tumors and consequences for further follow-up: a single-center 10-year experience. J Clin Oncol. 1995;13: Colebunders R, Bultinck J, Servais J, Denis L. A patient with testis seminoma, sarcoidosis, and neutropenic enterocolitis. Hum Pathol. 1984;15: Oechsle K, Hartmann M, Brenner W, Venz S, Weissbach L, Franzius C, Kliesch S, Mueller S, Krege S, Heicappell R, Bares R, Bokemeyer C, de WM. [18F]Fluorodeoxyglucose positron emission tomography in nonseminomatous germ cell tumors after chemotherapy: the German multicenter positron emission tomography study group. J Clin Oncol. 2008;26: Toner GC, Bosl GJ. Sarcoidosis, Sarcoid-like lymphadenopathy, and testicular germ cell tumors. Am J Med. 1990;89: Van Klaveren RJ, Festen J, Lacquet LK, Cox AL. Gegeneraliseerde sarcoïdose in combinatie met een maligniteit bij 3 patiënten; de waarde van mediastinoscopie. Ned Tijdschr Geneeskd. 1992;136: Wildi SM, Judson MA, Fraig M, Fickling WE, Schmulewitz N, Varadarajulu S, Roberts SS, Prasad P, Hawes RH, Wallace MB, Hoffman BJ. Is endosonography guided fine needle aspiration (EUS-FNA) for sarcoidosis as good as we think? Thorax. 2004;59: NED TIJDSCHR GENEESKD. 2010;154:A951 5
Afwijkende CT-thorax in de follow-up van een patiënt met testistumor
Afwijkende CT-thorax in de follow-up van een patiënt met testistumor Abnormal CT scan in the follow up of a patient with testicular cancer Auteurs Trefwoorden Key words K.P.M. van Galen, B.M. Wiarda en
Nadere informatie4e Post EAUN Meeting
4e Post EAUN Meeting Testiscarcinoom Incidentie, behandeling en follow up Joost de Baaij Verpleegkundig Specialist i.o. Canisius Wilhelmina Ziekenhuis Nijmegen Inhoud Incidentie Risico factoren Diagnostiek
Nadere informatieLaarbeeklaan Brussel. Oncologisch Handboek. Richtlijnen Urologie. Testis
Laarbeeklaan 101 1090 Brussel Oncologisch Handboek Richtlijnen Urologie Testis V3.2014 Testis ICD-O C62 1 Inleiding De richtlijnen hebben betrekking tot kiemceltumoren van de testis, die meer dan 90% van
Nadere informatieTESTISCARCINOOM WORK UP. 1. Workup verdachte massa in testis
TESTISCARCINOOM WORK UP 1. Workup verdachte massa in testis Anamnese en klinisch onderzoek. AFP. Beta HCG. Labo inclusief LDH, syfilis, HIV en hepatitis B. RX thorax. Echo testes. 2. Steeds inguinale orchidectomie
Nadere informatieEr zijn chromosomale veranderingen aangetoond in de cellen van de teelbaltumor. Er bestaat ook een familiale voorgeschiktheid.
Teelbalkanker Auteur: Dr. Guy Boeckx Testistumor of teelbalkanker is een kwaadaardig letsel van de teelbal. Deze tumor komt frequent voor (3-6 nieuwe gevallen per 100.000 mannen per jaar). In minder dan
Nadere informatielongcarcinoom: stadiëring en behandeling
Hoe actueel is de CBO richtlijn? Niet-kleincellig longcarcinoom: stadiëring en behandeling Prof. dr. Harry J.M. Groen UMCG Groningen Wat moet er veranderen? TBNA? Plaats van EUS-FNA? Plaats van EBUS-FNA?
Nadere informatieHilaire pathologie. 4.1 Inleiding Radiologische kenmerken Oefencasus 12
1 Hilaire pathologie.1 Inleiding 2.2 Radiologische kenmerken 2.2.1 Hilaire lymfeklierzwellingen 2.2.2 Endobronchiale afwijkingen.3 Oefencasus 12 2 Hoofdstuk Hilaire pathologie. 1 Inleiding De hilus is
Nadere informatieRichtlijn voor diagnostiek en behandeling van een onbekende primaire tumor in het hoofd-halsgebied: Unknown Primary
VII Richtlijn voor diagnostiek en behandeling van een onbekende primaire tumor in het hoofd-halsgebied: Unknown Primary naar Algemeen 538 Epidemiologie 538 1. Screening 538 2. Diagnostiek 538 2.1 Anamnese
Nadere informatieCentraal zenuwstelsel betrokkenheid in cutaan T-cel lymfoom. MDO-praatje
Centraal zenuwstelsel betrokkenheid in cutaan T-cel lymfoom MDO-praatje Casus Patient CutaanT-cel lymfoom, type mycosis fungoides met aanwijzingen voor lymfeklierbetrokkenheid (niet PA-bewezen). Buikproblemen
Nadere informatieNederlandse samenvatting
Nederlandse samenvatting 101 Chapter 7 SAMENVATTING Maligne tumoren van de larynx en hypopharynx ( keelkanker ) zijn de zesde meest voorkomende type kankers van het hele lichaam, en de meest voorkomende
Nadere informatieSamenvatting. Samenvatting
201 Samenvatting Dit proefschrift beschrijft de prevalentie van testiculaire microlithiasis in symptomatische en asymptomatische jongens, testisvolume van jongens met een verworven nietingedaalde testis
Nadere informatieEcho testis. Techniek
Echo testis Techniek Hoog frequente transducer (9-15 MHz) Testikels in lengte richting en transversaal beoordelen Buddy shot voor bepaling homogeniciteit en echogeniciteit lengterichting transversaal Buddy
Nadere informatieNederlandse samenvatting
Nederlandse samenvatting NEDERLANDSE SAMENVATTING In dit proefschrift is de voorspellende waarde van magnetic resonance imaging (MRI)-parameters voor het optreden van een lokaal recidief larynxcarcinoom
Nadere informatieCase report. Beleid bij multipele viscerale restlaesies na chemotherapie bij het non-seminoma testis
DOI 10.1007/s13629-017-0171-6 CASUISTIEK Case report. Beleid bij multipele viscerale restlaesies na chemotherapie bij het non-seminoma testis F. Valk 1 C.vandeBeek 1 Published online: 11 May 2017 The Author(s)
Nadere informatieMaligne pleura exsudaat
Maligne pleura exsudaat Regionale richtlijn IKL, Versie: 1.1 Laatst gewijzigd : 25-10-2005 Methodiek: Consensus based Verantwoording: IKL werkgroep bronchuscarcinomen Inhoudsopgave Algemeen...1 Diagnostiek...2
Nadere informatieCasus Keuzes in de behandeling van slokdarmkanker
Casus Keuzes in de behandeling van slokdarmkanker Prof. dr. Mark van Berge Henegouwen, chirurg Dr. W.J. Eshuis, chirurg L. Noteboom, verpleegkundig specialist Amsterdam UMC, locatie AMC 8 e Inhoud Presentatie
Nadere informatieZeldzame Thoracale Tumoren tumor voorste mediastinum
Zeldzame Thoracale Tumoren tumor voorste mediastinum Monique Hochstenbag OncoZon Januari 2018 No Disclosures Proces voorste mediastinum Man 41-jaar Drukkend gevoel op de borst, moeheid, verminderde inspanningstolerantie
Nadere informatieKlinisch stadium I testiscarcinoom: waakzaam wachten of adjuvante chemotherapie?
THERAPIE ACTUEEL Klinisch stadium I testiscarcinoom: waakzaam wachten of adjuvante chemotherapie? Clinical stage I testicular cancer: active surveillance or adjuvant chemotherapy dr. J.M. Kerst 1, dr.
Nadere informatieJ. Mamma aandoeningen. Inhoudsopgave 01 J 02 J 03 J 04 J 05 J 06 J 07 J 08 J 09 J 10 J 11 J 12 J 13 J 14 J 15 J 16 J 17 J 18 J 19 J
J. Mamma aandoeningen nhoudsopgave 1 J 2 J 3 J 4 J 5 J 6 J 7 J 8 J 9 J 1 J 11 J 12 J 13 J 14 J 15 J 16 J 17 J 18 J 19 J Screening: vrouwen jonger dan 4 jaar zonder genetisch risico... 1 Screening: vrouwen
Nadere informatieNABON Breast Cancer Audit (NBCA)
NABON Breast Cancer Audit (NBCA) Beschrijving Dit overzicht toont de kwaliteitsindicatoren welke per 1 april 2014 ontsloten zullen worden in het kader van het getrapte transparantiemodel van DICA. De ontsluiting
Nadere informatieZaadbalkanker. typen en behandeling. Urologie
Zaadbalkanker typen en behandeling Urologie Inhoudsopgave 1. Inleiding...4 2. Wat is kanker?...5 3. Kenmerken van de tumor...6 4. Behandeling...8 5. Verloop van de ziekte... 13 6. Het leven met kanker...
Nadere informatieSchildkliernodus Iris Wakelkamp
Schildkliernodus Iris Wakelkamp 30 september 2010 Casus I Vrouw 53 jaar, komt met zwelling rechts in de hals. Ontdekt door de schoonheidspecialiste. Geen klachten passende bij hyperthyreoidie. Familie
Nadere informatieHet effect van de behandeling van IMMUNOTHERAPIE op een ONCOLOGISCHE ULCUS ten gevolge van een MELANOOM Mathilde van der Eijk: Wondstoma Oncologie
Het effect van de behandeling van IMMUNOTHERAPIE op een ONCOLOGISCHE ULCUS ten gevolge van een MELANOOM Mathilde van der Eijk: Wondstoma Oncologie verpleegkundige Disclosure belangen spreker Geen(potentiële)
Nadere informatieDutch Lung Surgery Audit (DLSA)
Dutch Lung Surgery Audit (DLSA) Beschrijving Dit overzicht toont de kwaliteitsindicatoren welke per 1 april 2014 ontsloten zullen worden in het kader van het getrapte transparantiemodel van DICA. De ontsluiting
Nadere informatiePalpabele lymfeklieren bij kinderen. Kinderarts-infectioloog
Palpabele lymfeklieren bij kinderen Frank Eskes Kinderarts Meander Medisch Centrum Tom Wolfs Kinderarts-infectioloog Wilhelmina Kinderziekenhuis Leerdoelen Aan het eind van de workshop hebben jullie: Kennis
Nadere informatiesamenvatting de belangrijkste vraagstellingen van dit proefschrift zijn:
Samenvatting Hodgkin lymfoom en zaadbalkanker zijn beide zeldzame maligniteiten die voornamelijk bij jong-volwassenen voorkomen. Beide ziekten hebben tegenwoordig een uitstekende prognose, o.a. door de
Nadere informatieNieuwe ontwikkelingen in de mammadiagnostiek
Nieuwe ontwikkelingen in de mammadiagnostiek mw. drs. S.B. van der Meulen Radioloog UMCG mw. dr. M.D. Dorrius Arts-assistent in opleiding tot radioloog UMCG Disclosure belangen spreker Geen potentiële
Nadere informatieKWALITEITSINDICATOREN VOOR ONCOLOGIE: BORSTKANKER Fase 1: validatie van de individuele resultaten Ziekenhuis 86
1 KWALITEITSINDICATOREN VOOR ONCOLOGIE: BORSTKANKER Fase 1: validatie van de individuele resultaten Ziekenhuis 86 2 1. BESCHRIJVENDE STATISTIEK Tabel 1: Invasieve borstkanker en ductaal carcinoma in situ
Nadere informatieNiet epitheliale maligniteiten van ovarium en tuba
Niet epitheliale maligniteiten van ovarium en tuba Landelijke richtlijn, Versie: 1.2 Datum Goedkeuring: 04-06-2004 Methodiek: Consensus based Verantwoording: Werkgroep Oncologische Gynaecologie (WOG) Inhoudsopgave
Nadere informatieVroegstadium borstkanker Medicamenteuze behandeling. Jan Drooger Internist-oncoloog Huisartsensymposium 20 september 2017
Vroegstadium borstkanker Medicamenteuze behandeling Jan Drooger Internist-oncoloog Huisartsensymposium 20 september 2017 Disclosures spreker (potentiële) belangenverstrengeling Nothing to disclose Voor
Nadere informatieBehandeling van het testiscarcinoom
CAPITA SELECTA Oncologie Behandeling van het testiscarcinoom AUTEUR Dr. J.A. Gietema, internist-oncoloog HOOFDREDACTIE Dr. A.J. Gelderblom, LUMC, Leiden, M.M.E.M. Bos, Reinier de Graaf Groep, Delft 16
Nadere informatieTumoren van het anaal kanaal
7.1.8. Tumoren van het anaal kanaal 1. Inleiding 1.1. Incidentie Aparte entiteit! Incidentie uitzonderlijk (2% van de digestieve tumoren) Incidentie 3v - 2m Gem. 65 jaar 2. Klinische presentatie De meeste
Nadere informatieEvidence based Medicine II Korte casus III
Evidence based Medicine II Korte casus III Sil van Cauwenberghe Melissa De Henau Tutor: Chelsey Plas Clinicus: Prof. Dr. Waelput 17/02/15 pag. 1 Inhoud Probleemlijst Differentiaaldiagnoses Cyste Lymfekliermetastase
Nadere informatieBehandeling van testiscarcinoom, klinisch stadium I: waakzaam wachten, radiotherapie, chemotherapie of chirurgisch ingrijpen
Na een inguïnale orchidectomie, de initiële behandeling, wordt op basis van het histologisch beeld een onderverdeling gemaakt in een seminoom of een non-seminoom van de testis. Van patiënten met een mengtumor
Nadere informatieProject Kwaliteitsindicatoren Borstkanker 2007-2008
Project Kwaliteitsindicatoren 2007-2008 De borstkliniek: Iedere nieuwe diagnose van een borsttumor dient door de borstkliniek te worden geregistreerd bij het Nationaal Kankerregister. Het Project Kwaliteitsindicatoren
Nadere informatieMogelijkheden van resectie na chemotherapie bij het pancreascarcinoom. Prof. dr. Marc Besselink Afdeling Chirurgie, AMC Amsterdam
Mogelijkheden van resectie na chemotherapie bij het pancreascarcinoom Prof. dr. Marc Besselink Afdeling Chirurgie, AMC Amsterdam Amsterdam, 19 Januari 2018 Pancreascarcinoom Slechte prognose (5 jaars-overleving,
Nadere informatie1. Inleiding: De nieuwe TNM classifikatie stadiering. - onvolledigheden / aanvullingen. 3. De N factor: hoe in kaart brengen.
Mediastinum 1. Inleiding: De nieuwe TNM classifikatie stadiering 2. De N factor: impact op prognose: -vlgtnm - onvolledigheden / aanvullingen 3. De N factor: hoe in kaart brengen. 4. De N factor: impact
Nadere informatieReeks 13: Vergeten organen Avond
Reeks 13: Vergeten organen Avond Zeldzame Thoracale Tumoren tumor voorste mediastinum / Thymoom Dr. Monique Hochstenbag Longarts MUMC kalfszwezerik No Disclosures Mediastinum Voorste mediastinum Thymus
Nadere informatieCover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation.
Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/44702 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Von Bartheld, M.B. Title: Advancements in pulmonary endosonography : the new standard
Nadere informatieRadiofrequente ablatie van lokaal doorgegroeide alvleesklierkanker
Radiofrequente ablatie van lokaal doorgegroeide alvleesklierkanker lokale verbranding van de alvleeskliertumor Doel Het doel van de studie is te onderzoeken of radiofrequente ablatie (RFA) gevolgd door
Nadere informatiePeniscarcinoom. Regionale richtlijn IKMN, Versie: 1.1
Peniscarcinoom Regionale richtlijn IKMN, Versie: 1.1 Laatst gewijzigd : 02-05-2003 Methodiek: Consensus based Verantwoording: Reg. WG urologische tumoren Inhoudsopgave Algemeen...1 Diagnostiek...2 Medisch
Nadere informatieOntwikkelingen bij de chirurgie van het slokdarm- en maagcarcinoom
Ontwikkelingen bij de chirurgie van het slokdarm- en maagcarcinoom Mark I. van Berge Henegouwen Chirurg, slokdarm en maagchirurgie Amsterdam UMC, locatie AMC GIOCA GE oncologisch congres, AMC 18 jan 2019
Nadere informatiePien de Haas en John de Klerk nucleair geneeskundigen Meander Medisch Centrum Amersfoort. 2e Mammacongres 28 januari 2011 Harderwijk
Pien de Haas en John de Klerk nucleair geneeskundigen Meander Medisch Centrum Amersfoort 2e Mammacongres 28 januari 2011 Harderwijk Siemens Biograph true point PET/CT 40 slice Sinds 21 januari 2011 Sinds
Nadere informatieIntrapulmonary mass: an unexpected diagnosis. A. A. Darbas, G.M. Chong, M. van der Klift, K. Lam, Y.M. Bilgin, E. Kneppers, J.K.
Intrapulmonary mass: an unexpected diagnosis A. A. Darbas, G.M. Chong, M. van der Klift, K. Lam, Y.M. Bilgin, E. Kneppers, J.K. Doorduijn CASUS: 69 JARIGE VROUW Medische voorgeschiedenis: Hypertensie,
Nadere informatieStadiering en triple diagnostiek van borst en oksel. Dr. P. Berteloot 10/2011
Stadiering en triple diagnostiek van borst en oksel Dr. P. Berteloot 10/2011 Diagnostische beeldvorming Radiologisch onderzoek ter evaluatie van - klinische afwijking screenings gedetecteerde afwijking
Nadere informatieLokaal irresectabel pancreascarcinoom: valkuilen bij diagnostiek na chemotherapie. Prof. dr. Marc Besselink HPB chirurg, Amsterdam UMC
Lokaal irresectabel pancreascarcinoom: valkuilen bij diagnostiek na chemotherapie Prof. dr. Marc Besselink HPB chirurg, Amsterdam UMC Casus: hr D Man 64 jaar Trotse opa van 4 kleinkinderen Komt bij u op
Nadere informatieFactsheet NABON Breast Cancer Audit (NBCA)
Factsheet NABON Breast Cancer Audit () [1.0.; 15-09-] Registratie gestart: 2011 Als algemene voorwaarde voor het meenemen van een patiënt in de berekening van de kwaliteitsindicatoren is gesteld dat ten
Nadere informatieHOVON-Hematologie scholingsdag donderdag 1 okt 2015
HOVON-Hematologie scholingsdag donderdag 1 okt 2015 Josée Zijlstra VUMC www.hematologie.nl/ j.zijlstra@vumc.nl Thomas Hodgkin 1798-1866 Hodgkin lymfoom Diagnostiek Pathologie Epidemiologie Symptomen Beeldvorming
Nadere informatieEndo echografie (EUS) in het Jeroen Bosch Ziekenhuis. 26 november 2010 Dr. R.C.H. Scheffer 3 december 2010 Dr. A.M.P. De Schryver
Endo echografie (EUS) in het Jeroen Bosch Ziekenhuis 26 november 2010 Dr. R.C.H. Scheffer 3 december 2010 Dr. A.M.P. De Schryver EUS in het JBZ Historie Toepassingen Apparatuur in JBZ Complicaties Mogelijkheden
Nadere informatieFactsheet Indicatoren NABON Breast Cancer Audit (NBCA) 2016
Factsheet en NABON Breast Cancer Audit (NBCA) 2016 Registratie gestart: 2009 Inclusie en exclusie criteria Inclusie Primaire mammacarcinomen waarbij de volgende tumorsoorten geïncludeerd worden: Alle tumorstadia,
Nadere informatieCitation for published version (APA): Francken, A. B. (2007). Primary and metastatic melanoma: aspects of follow-up and staging. s.n.
University of Groningen Primary and metastatic melanoma Francken, Anne Brecht IMPORTANT NOTE: You are advised to consult the publisher's version (publisher's PDF) if you wish to cite from it. Please check
Nadere informatie2. KOSTENEFFECTIVITEIT PET/CT IN STADIUM III/IV PATIËNTEN (met behulp van scenario analyses)
411 412 413 414 415 416 417 418 419 420 421 422 423 424 425 426 427 428 429 430 431 432 433 434 435 436 437 438 439 440 441 442 443 444 445 446 447 448 449 450 451 452 453 454 455 456 457 458 459 2. KOSTENEFFECTIVITEIT
Nadere informatieBeeldvorming bij schildklierpathologie. Erik R. Ranschaert, MD, PhD Radioloog
Beeldvorming bij schildklierpathologie Erik R. Ranschaert, MD, PhD Radioloog 2 Inleiding Schildkliernodi: steeds frequenter gediagnosticeerd vnl. door toenemend gebruik van echo -> incidentalomen Frequentie
Nadere informatieColorectale tumor met beperkte metastasen. Curatie en controle Dr. Sarah Verherstraeten Dr. Julie Bogaert Dr. Michel Martens
Colorectale tumor met beperkte metastasen Curatie en controle Dr. Sarah Verherstraeten Dr. Julie Bogaert Dr. Michel Martens Casus 1 Marc 53 jaar Antecedenten: Bimalleolaire enkelfractuur 04/2015: Spoedopname
Nadere informatieEen melanoom, wat nu?
Een melanoom, wat nu? Aanvullende diagnostiek Is er op gericht om aan te tonen dat er sprake is van gelokaliseerde ziekte Gelokaliseerde ziekte = een primair melanoom met ten hoogste satelliet-, intransit-
Nadere informatieJ. Mamma aandoeningen
Asymptomatische patiënten Screening: vrouwen jonger dan 4 jaar zonder genetisch risico 1 J Screening: vrouwen tussen 4-49 jaar zonder genetisch risico 2 J Screening: vrouwen tussen 5-69 jaar 3 J Screening:
Nadere informatieGynaecologisch-oncologische Studies. Gynaecongres 11 november Focus Radiotherapie. R.A. Nout Radiotherapeut-Oncoloog Namens LPRGT
Gynaecologisch-oncologische Studies Gynaecongres 11 november 2010 Focus Radiotherapie R.A. Nout Radiotherapeut-Oncoloog Namens LPRGT Overzicht: Focus Radiotherapie Cervix Lopend EORTC Embrace Nieuw Outback
Nadere informatieDe indicatoren omtrent borstkanker, die in kader van het VIP²-project worden opgevolgd zijn :
Indicatoren VIP²-project Oncologie In België is, net als in Europa, borstkanker de meest voorkomende oorzaak van overlijden door kanker bij vrouwen (20,6 % van alle overlijdens ingevolge kanker). In 2009
Nadere informatiePatiënteninformatiedossier (PID) MAMMACARE. onderdeel BORSTKANKER
Patiënteninformatiedossier (PID) MAMMACARE onderdeel BORSTKANKER Inhoud Wat is borstkanker?... 3 Vormen van kanker... 4 DCIS... 4 Ductaal carcinoom... 4 Lobulair carcinoom... 4 Erfelijke en familiare belasting...
Nadere informatieInleiding Wat is een melanoom? Hoe vaak komt het voor? Hoe ontstaat een melanoom?
MELANOOM 1179 Inleiding De dermatoloog heeft bij u een melanoom geconstateerd. Deze folder geeft u informatie over een melanoom en de behandelmogelijkheden. Daarnaast krijgt u meer informatie over zelfonderzoek
Nadere informatieOnderstaande vragen zijn van toepassing op de periode 6-12 maanden postoperatief
9. Follow-up Aantal maanden? Datum: Setting: O klinisch O poliklinisch Beoordelaar: (naam) Algemeen Onderstaande vragen zijn van toepassing op de periode 6- postoperatief Is de patient opgenomen geweest
Nadere informatieCover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation
Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/33063 holds various files of this Leiden University dissertation Author: Tan, Melanie Title: Clinical aspects of recurrent venous thromboembolism Issue
Nadere informatieSaffire Phoa. CT voor preoperatieve stagering van het pancreascarcinoom
Saffire Phoa CT voor preoperatieve stagering van het pancreascarcinoom Pancreascarcinoom heeft een zeer slechte prognose, en de enige kans op curatie is een resectie van de tumor. Hoewel de mortaliteit
Nadere informatieKWALITEITSINDICATOREN VOOR ONCOLOGIE: INVASIEVE BORSTKANKER ( ) Individueel feedbackrapport Ziekenhuis 75
1 KWALITEITSINDICATOREN VOOR ONCOLOGIE: INVASIEVE BORSTKANKER (2007-2008) Individueel feedbackrapport Ziekenhuis 75 2 1. BESCHRIJVENDE STATISTIEK Tabel 1: Invasieve borstkanker (2007-2008) - Beschrijving
Nadere informatieKWALITEITSINDICATOREN VOOR ONCOLOGIE: INVASIEVE BORSTKANKER ( ) Individueel feedbackrapport Ziekenhuis 78
1 KWALITEITSINDICATOREN VOOR ONCOLOGIE: INVASIEVE BORSTKANKER (2007-2008) Individueel feedbackrapport Ziekenhuis 78 2 1. BESCHRIJVENDE STATISTIEK Tabel 1: Invasieve borstkanker (2007-2008) - Beschrijving
Nadere informatieKWALITEITSINDICATOREN VOOR ONCOLOGIE: INVASIEVE BORSTKANKER ( ) Individueel feedbackrapport Ziekenhuis 85
1 KWALITEITSINDICATOREN VOOR ONCOLOGIE: INVASIEVE BORSTKANKER (2007-2008) Individueel feedbackrapport Ziekenhuis 85 2 1. BESCHRIJVENDE STATISTIEK Tabel 1: Invasieve borstkanker (2007-2008) - Beschrijving
Nadere informatieKWALITEITSINDICATOREN VOOR ONCOLOGIE: INVASIEVE BORSTKANKER ( ) Individueel feedbackrapport Ziekenhuis 16
1 KWALITEITSINDICATOREN VOOR ONCOLOGIE: INVASIEVE BORSTKANKER (2007-2008) Individueel feedbackrapport Ziekenhuis 16 2 1. BESCHRIJVENDE STATISTIEK Tabel 1: Invasieve borstkanker (2007-2008) - Beschrijving
Nadere informatiebehandelingen-bij-borstkanker/
https://www.isala.nl/patientenfolders/6682-borstkanker-pid-h3- behandelingen-bij-borstkanker/ Borstkanker (PID): H3 Behandelingen bij borstkanker Als borstkanker is vastgesteld, bespreekt een team van
Nadere informatieDE BALLEN. A.W.T.M. Roelofs. Uroloog Rijnstate Arnhem. Voorlichtingsavond huisartsen
DE BALLEN A.W.T.M. Roelofs Uroloog Rijnstate Arnhem Voorlichtingsavond huisartsen De Ballen Inleiding Wel of niet ingedaalde testis Zwellingen (Trauma: Drs.Vrooman) 2 Inleiding Testis altijd als heilig
Nadere informatieDesmoïd-type fibromatose
Desmoïd-type fibromatose 25-05-2019 Patiëntendag Platform Sarcomen Milea J.M. Timbergen, arts onderzoeker Kees Verhoef (chirurg) Dirk Grünhagen (chirurg) Stefan Sleijfer (oncoloog) Erik Wiemer (bioloog)
Nadere informatieChapter 8. Nederlandse samenvatting
Chapter 8 Nederlandse samenvatting Chapter 8 Nederlandse samenvatting Er is in de afgelopen jaren veel vooruitgang geboekt in de ontwikkeling van doelgerichte behandelingen tegen kanker. Helaas wordt ook
Nadere informatieZAADBALKANKER TESTIS TUMOR
ZAADBALKANKER TESTIS TUMOR 1099 Inleiding Tijdens uw bezoek aan de polikliniek Urologie heeft uw uroloog zaadbalkanker (testiscarcinoom) bij u geconstateerd. Met u is besproken dat het noodzakelijk is
Nadere informatieTestis. Urologische oncologie/ 1. Inleiding. 2. Diagnose. 3. Anatomopathologie
Urologische oncologie/ 7.10.5. Testis 1. Inleiding 95% van alle testistumoren zijn kiemceltumoren. Zij beslaan slechts 2% van alle maligniteiten, maar vormen de meest frequente vaste tumoren bij mannen
Nadere informatie- incidentele bevinding zonder klachten - weigering van chirurgische behandeling - slechte algehele conditie waardoor chirurgie niet verantwoord is
Auteur Soort studie Aantal patiënten Lee 2013 Qurashi Systematic review 1999-2011 Systematic review 1999-2011 Radiotherapie / Chirurgie (meestal gevolgd door ) 377 Conservatief waaronder Inclusiecriteria
Nadere informatieZaadbalkanker. Urologie
Zaadbalkanker Urologie Inhoudsopgave 1. Inleiding...4 2. Wat is kanker?...5 3. Risicofactoren...6 4. Misverstanden...7 5. Stellen van de diagnose...9 6. Operatie... 10 7. Verder onderzoek... 12 9. Verloop
Nadere informatieBehandelwijzer kwaadaardige poliepen.
Behandelwijzer kwaadaardige poliepen www.nwz.nl Inhoud 1 Waarom deze behandelwijzer? 3 2 Het behandelteam 4 3 Een kwaadaardige poliep in de darmen 5 4 Controles 8 5 Registratie van kanker 9 6 Meer informatie,
Nadere informatieWat is primair hyperaldosteronisme? water- en zouthuishouding verhoogde bloeddruk en een laag gehalte aan kalium.
bijniernet Bijniernet Wat is primair hyperaldosteronisme? water- en zouthuishouding verhoogde bloeddruk en een laag gehalte aan kalium. Klachten PHA De meest voorkomende klachten en verschijnselen bij
Nadere informatieRichtlijn voor richtlijnen in het ONCOLINE format
Richtlijn voor richtlijnen in het ONCOLINE format Tumorwerkgroep: Datum vaststellen: Datum revisie: ALGEMEEN Twee tot drie korte zinnen over epidemiologie en behandeling. Voor de landelijke richtlijnen
Nadere informatieEchografie + biopsie
Proces Chirurg/verpleegkundige anamnese en lichamelijk onderzoek Mammacare verpleegkundige geeft uitleg over de gang van zaken en begeleidt Mammografie/ echografie en zo nodig direct echogeleid histologisch
Nadere informatieFactsheet Indicatoren NABON Breast Cancer Audit (NBCA) 2017
Factsheet en NABON Breast Cancer Audit (NBCA) 2017 Registratie gestart: 2009 Datum Versie Mutatie Eigenaar 23-10-2017 2017.1 Vrijwillig/ verplicht toegevoegd DICA 27-11-2017 2017.2 Schrappen van indicatoren
Nadere informatieInvasief blaascarcinoom
Invasief blaascarcinoom U bent patiënt bij de afdeling urologie van VU medisch centrum (VUmc). VU medisch centrum is een universitair medisch centrum waar medisch specialisten worden opgeleid. Zij doen
Nadere informatieBetere kwaliteit = betere uitkomst van zorg?
Betere kwaliteit = betere uitkomst van zorg? Symposium (Over)leven na Kanker Tilburg, 8 maart 2013 Dr. V. Lemmens Hoofd Sector Onderzoek, Integraal Kankercentrum Zuid Eindhoven Kwaliteit Kwaliteit: definitie?
Nadere informatiePalpabele lymfeklieren bij kinderen
Palpabele lymfeklieren bij kinderen Frank Eskes, kinderarts Meander Medisch Centrum Tom Wolfs, kinderarts-infectioloog Wilhelmina Kinderziekenhuis Leerdoelen Aan het eind van de workshop heb je: Kennis
Nadere informatieDe gidsbijprostaatkanker -Uroloog Roderick van den Bergh St Antonius Ziekenhuis, Utrecht
De gidsbijprostaatkanker -Uroloog 4-6-2019 Roderick van den Bergh St Antonius Ziekenhuis, Utrecht Inhoud Wat zijn de stappen die de patiënt doorloopt als mogelijk sprake is van prostaatkanker. 1. Incidentie
Nadere informatieMaligne melanoma Belang van sentinelklierbiopsie
Maligne melanoma Belang van sentinelklierbiopsie Annemie Rutten Medische Oncologie AZ St. Augustinus Maligne melanoma 10% van alle huidkankers, maar meest agressieve. Incidentie van maligne melanoma neemt
Nadere informatieKWALITEITSINDICATOREN VOOR ONCOLOGIE: Invasieve borstkanker ( ) Individueel feedbackrapport Ziekenhuis 21
1 KWALITEITSINDICATOREN VOOR ONCOLOGIE: Invasieve borstkanker (2009-2011) Individueel feedbackrapport Ziekenhuis 21 2 1. BESCHRIJVENDE STATISTIEK Tabel 1: Invasieve borstkanker (2009-2011) - Beschrijving
Nadere informatieHuidkanker. Melanoom. Plaveiselcelcarcinoom Basaalcelcarcinoom. Diagnostiek en behandeling
Huidkanker Melanoom Plaveiselcelcarcinoom Basaalcelcarcinoom Diagnostiek en behandeling Is het huidkanker? Welke huidkanker? Hoe wordt de diagnose gesteld? Verhaal Hoe lang bestaat de afwijking? Verandering?
Nadere informatieSamenvatting. Samenvatting
Samenvatting Dikkedarmkanker is een groot gezondheidsprobleem in Nederland. Het is de derde meest voorkomende vorm van kanker bij mannen en de tweede meest voorkomende vorm van kanker bij vrouwen. In 2008
Nadere informatieDe indicatoren over borstkanker, die in kader van het VIP²-project worden opgevolgd zijn:
Indicatoren VIP²-project Oncologie In België is, net als in Europa, borstkanker de meest voorkomende oorzaak van overlijden door kanker bij vrouwen (20,6 % van alle overlijdens ingevolge kanker). In 2009
Nadere informatieHet imagen van tumor heterogeniteit bij een patiënte met borstkanker: FEScinerend
Het imagen van tumor heterogeniteit bij een patiënte met borstkanker: FEScinerend Lemonitsa Mammatas, internist-oncoloog in opleiding NVMO Nascholing Targeted Therapy, 31 maart 2015 Geen belangenverstrengeling
Nadere informatieRichtlijn voor diagnostiek en behandeling van premaligne afwijkingen van de bovenste adem- en voedingsweg
V Richtlijn voor diagnostiek en behandeling van premaligne afwijkingen van de bovenste adem- en voedingsweg naar Algemeen 526 Epidemiologie 527 1. Screening 527 2. Diagnostiek 527 2.1 Anamnese 527 2.2
Nadere informatieFactsheet Indicatoren NABON Breast Cancer Audit (NBCA) NBCA 2015 [2015.3.ZIN besluit verwerkt; 05-11- 2015]
Factsheet en NABON Breast Cancer Audit () 2015 [2015.3.ZIN besluit verwerkt; 05112015] Inclusiecriteria Nabon Breast Cancer Audit Inclusie Alle primaire invasieve mammacarcinomen volgens de WHO classificatie
Nadere informatieIndicator 1 Aanwezigheid van gynaecologisch oncoloog bij operatie ovariumcarcinoom -aanwezigheid bij stadiëringsoperatie -aanwezigheid bij debulking
Indicatoren epitheliaal ovariumcarcinoom Indicator 1 Aanwezigheid van gynaecologisch oncoloog bij operatie ovariumcarcinoom -aanwezigheid bij stadiëringsoperatie -aanwezigheid bij debulking Beperkingen/aandachtspunten
Nadere informatieSamenvatting in het Nederlands. Samenvatting
Samenvatting Dit proefschrift bevat de resultaten van enkele wetenschappelijke studies over magnetische resonantie (MR) enteroclyse en video capsule endoscopie (VCE). Deze twee minimaalinvasieve onderzoeksmethoden
Nadere informatiebelangrijke cijfers over hematologische kankersoorten
belangrijke cijfers over hematologische kankersoorten Een overzicht van het voorkomen, de behandeling en overleving van hematologische kankersoorten gebaseerd op cijfers uit de Nederlandse Kankerregistratie
Nadere informatie