Bedrijvenenquête Onderzoeksresultaten Bedrijvenenquête Oosterhout

Transcriptie

1 Bedrijvenenquête 2013 Onderzoeksresultaten Bedrijvenenquête Oosterhout

2 Bedrijvenenquête 2013 Onderzoeksresultaten Bedrijvenenquête Oosterhout De ondernemers geven Oosterhout als vestigingsplaats een 6,8 gemiddeld als rapportcijfer. Grote bedrijven geven zelfs een 7,1. Alleen de landbouw geeft een onvoldoende. Bijna 4 op de 10 bedrijven zit al van oudsher in Oosterhout. Ondernemers die zich hier hebben gevestigd, deden dit vooral vanwege de beschikbare ruimte, de goede afzetmogelijkheden en de prima ligging. Ondernemers geven hun bedrijfsomgeving een 6,7 als gemiddeld rapportcijfer. De laagste scores krijgen de parkeermogelijkheden (6,3), sociale veiligheid (6,4) en het schoonhouden (6,5). De hoogste cijfers zijn voor de bereikbaarheid (7,1) en de openbare verlichting (7,0). Vooral ondernemers in de binnenstad en op de bedrijventerreinen vinden dat het beheer en onderhoud van de openbare ruimte moet worden verbeterd, waarbij vooral het opruimen van zwerfvuil en het groenonderhoud wordt genoemd. Een veilige woon- en werkomgeving staat hoog op de agenda. De sociale veiligheid krijgt van de ondernemers een 6,5 als gemiddeld rapportcijfer. Hoewel Oosterhout dus relatief veilig is, heeft 12 procent van de ondernemers vaak te maken met inbraak en diefstal. In de binnenstad heeft 22 procent van de bedrijven vaak last van (winkel)diefstal. Na de grote brand op bedrijventerrein Moerdijk krijgt ook de fysieke veiligheid meer aandacht. Zo hebben met name bedrijven in de industrie en logistiek vorig jaar extra veiligheidsmaatregelen getroffen. Ook hebben ze hierover regelmatig overleg met externen zoals de gemeente, de brandweer en de regionale milieudienst. De gemeentelijke dienstverlening aan ondernemers krijgt een 6,2 gemiddeld als rapportcijfer. Bedrijven zijn het meest te spreken over de vriendelijkheid, behulpzaamheid en deskundigheid van de ambtenaren. Minder tevreden zijn ze over de flexibiliteit, bereidheid tot meedenken en de afhandelingssnelheid. In de afgelopen twee jaar heeft ruim 45 procent van de ondernemers contact gehad met de gemeente. Bedrijven die contact hadden, zijn over het algemeen positiever dan hun collega s die geen contact hadden. Het contact met de gemeente verloopt vooral telefonisch (43%) of face-to-face (25%). Ruim 29 procent van de ondernemers heeft veel last van de economische crisis. Toch ziet bijna tweederde de toekomst met vertrouwen tegemoet. Bijna een kwart van de bedrijven heeft plannen voor uitbreiding of verplaatsing, bij voorkeur in Oosterhout. Door de crisis heeft 60 procent van de bedrijven momenteel geen mensen nodig. Bedrijven die personeel zoeken komen doorgaans gemakkelijk aan geschikte mensen, hoewel 18 procent daar veel moeite mee heeft. Men is vooral op zoek naar mensen met een mbo-opleiding of hoger in de beroepsgroepen technisch-industrieel, economisch-administratief, verzorgend of dienstverlenend. De Bedrijvenenquête 2013 is in december 2012 uitgezet. In totaal hebben bijna 300 bedrijven en organisaties de online vragenlijst ingevuld, 15 procent van het totale aantal dat in de steekproef zat. Hiermee komt de betrouwbaarheid uit op 94 procent. Om de betrouwbaarheid nog verder te verbeteren, zijn de onderzoeksresultaten gewogen aan de hand van het aantal werkzame personen en economische sector. maart 2013 Een uitgave van de gemeente Oosterhout rapporteur: Onderzoek & Statistiek (O&S) van de afdeling Service en Ondersteuning (SO) rapport gereed: (concept), (definitief) oplage: digitale pdf-versie 2

3 Inhoudsopgave pagina 1 Inleiding Onderzoeksdoel en uitgangspunten Respons en statistische verantwoording Leeswijzer 6 2 Oosterhout als vestigingsplaats Rapportcijfer vestigingsplaats Sterke punten van Oosterhout Punten voor verbetering Verschillen binnen de gemeente 9 3 Bedrijfsomgeving Rapportcijfer bedrijfsomgeving Belang en waardering Beheer en onderhoud openbare ruimte Veiligheid De Oosterhoutse bedrijventerreinen Vervoersstromen 16 4 Relatie gemeente en bedrijfsleven Rapportcijfer dienstverlening Belang en waardering Contacten met de gemeente Voorlichting en ondersteuning Gemeentelijk beleid 20 5 Economie, arbeidsmarkt en onderwijs Economische situatie Uitbreiding of verplaatsing Arbeidsmarkt en onderwijs 24 6 Samenvatting 27 Tekstuele samenvatting 27 Feitenkaart 29 3

4 4

5 1 Inleiding 1.1 Onderzoeksdoel en uitgangspunten Een aantrekkelijk ondernemingsklimaat is een belangrijke basisvoorwaarde voor een gezonde lokale economie. Daarom houden steeds meer gemeenten periodiek peilingen om meer inzicht te krijgen in het vestigingsklimaat en de gemeentelijke dienstverlening aan ondernemers. Het belang van dergelijk onderzoek is door de economische crisis alleen maar groter geworden. De gemeente Oosterhout is in 2004 begonnen met een gemeentelijke bedrijvenenquête om op een systematische en betrouwbare wijze informatie te verzamelen over het lokale vestigingsklimaat en de gemeentelijke dienstverlening. In 2007 en 2010 is deze herhaalt. In december 2012 is opnieuw een peiling onder de bedrijven gehouden: de Bedrijvenenquête Doel van dit onderzoek is om meer inzicht te krijgen in: 1. De tevredenheid van bedrijven over het lokale ondernemingsklimaat; 2. De aantrekkelijkheid van Oosterhout als vestigingslocatie. Voor deze bedrijvenenquête zijn de volgende randvoorwaarden en uitgangspunten geformuleerd: 1. Als basis voor dit onderzoek dient de vragenlijst uit 2007; 2. De onderzoeksresultaten moeten meetbaar en controleerbaar zijn; 3. Het betreft een integrale enquête onder alle bedrijven, organisaties en instellingen met 10 of meer werkzame personen; 4. Bedrijven, organisaties en instellingen met minder dan 10 werkzame personen worden steekproefsgewijs benaderd met een verhouding van één op drie; 5. Bedrijven, organisaties en instellingen moeten qua economische activiteit en grootte representatief in het onderzoek zijn vertegenwoordigd; 6. De privacy van de deelnemers is gegarandeerd. Er worden geen individuele gegevens over een bepaald bedrijf doorgegeven aan gemeentelijke afdelingen of aan derden. 7. De uitkomsten worden slechts verbijzonderd naar kenmerken zoals economische activiteit, bedrijfsomvang of bedrijfslocatie voor zover de gegevens dat vanuit het oogpunt van geheimhouding en/of statistische betrouwbaarheid toelaten. 1.2 Respons en statistische verantwoording Het onderzoek is uitgevoerd in december In totaal zijn toen bijna bedrijven, instellingen en organisaties in de gemeente aangeschreven: alle bedrijven, instellingen en organisaties met 10 of meer werkzame personen en een steekproef (30%) uit de kleinere, waarbij rekening is gehouden met een evenwichtige verdeling over de economische sectoren. Alle geselecteerde bedrijven, instellingen en organisaties hebben een brief van de gemeente ontvangen met daarin het verzoek om naar een beveiligde website te gaan om daar de digitale vragenlijst in te vullen. Dit was alleen mogelijk met behulp van de unieke inlogcode die in de brief stond vermeld. Twee weken later is nog een herinneringsbrief gestuurd. Respons, betrouwbaarheid en nauwkeurigheid uitgezet respons betrouwbaarheid nauwkeurigheid (15%) 94% 5% Uiteindelijk zijn bijna 300 enquêtes ingevuld: een respons van 15 procent. Hiermee komt de betrouwbaarheid van dit onderzoek uit op 94 procent met een nauwkeurigheidsmarge van 5 procent. Om een betrouwbaarheidsmarge van 95 procent te halen, was een respons van 325 ingevulde enquêtes nodig. Een betrouwbaarheidsmarge tussen 90 en 95 procent, met een nauwkeurigheidsmarge van 5 procent, is overigens voldoende om een goed beeld te krijgen. De respons blijkt met name tegen te vallen bij kleine bedrijven en organisaties. Om de betrouwbaarheid van dit onderzoek verder te verbeteren zijn de onderzoeksresultaten daarom gewogen aan de hand van de grootteklasse (op basis van het aantal werkzame personen) en economische sector. Hierdoor krijgen 5

6 de antwoorden van de kleine bedrijven, instellingen en organisaties die wél aan dit onderzoek hebben meegedaan een iets zwaardere stem in de onderzoeksresultaten, alsof er meer kleine bedrijven aan het onderzoek hebben meegedaan. 1.3 Leeswijzer In de volgende hoofdstukken worden belangrijkste resultaten van de Bedrijvenenquête gepresenteerd. De opzet van de rapportage is als volgt: De gemeente als vestigingsplaats; De bedrijfsomgeving; Relatie gemeente en bedrijfsleven; Economie, arbeidsmarkt en onderwijs. Aan het eind van deze rapportage is een samenvatting opgenomen met daarin de belangrijkste onderzoeksresultaten. Daarbij hoort ook een feitenkaart met een grafische weergave van de belangrijkste resultaten. In de rapportage worden regelmatig rapportcijfers gebruikt. Een aantal cijfers zijn door de ondernemers zelf gegeven en worden weergegeven via metertjes. Andere rapportcijfers zijn afgeleide cijfers die zijn bepaald aan de hand van de scores op de mate van tevredenheid (vijfpuntenschaal). Om die cijfers wat inzichtelijker te maken, wordt gebruik gemaakt van de onderstaande kleurenindeling. Legenda rapportkaarten lager dan 4,0 4,0 t/m 4,9 onvoldoende 5,0 t/m 5,4 voldoende 5,5 t/m 5,9 6,0 t/m 6,4 6,5 t/m 6,9 7,0 t/m 7,4 7,5 en hoger 6

7 2 Oosterhout als vestigingsplaats 2.1 Rapportcijfer vestigingsplaats Bedrijven geven Oosterhout als vestigingsplaats een 6,8 als gemiddeld rapportcijfer. De overgrote meerderheid van de ondernemers (92%) geeft een voldoende. Om een goede vergelijking te kunnen maken met eerdere peilingen, is het nodig om te kijken naar het rapportcijfer dat is gegeven door bedrijven met 10 of meer werkzame personen. Die geven Oosterhout als vestigingsplaats een 7,1 als gemiddeld rapportcijfer. Welk rapportcijfer geeft u aan Oosterhout als vestigingsplaats? Bedrijven die actief zijn in de sectoren Informatie & Communicatie, Industrie en het Onderwijs geven de hoogste rapportcijfers. De laagste rapportcijfers worden gegeven door de Financiële instellingen en met name de Landbouw die met een 4,7 een duidelijke onvoldoende geeft. Welk rapportcijfer geeft u aan Oosterhout als vestigingsplaats? 7,1 6,9 7,0 6,7 6,8 7,3 7,0 7,0 6,7 7,0 6,8 6,6 6,5 5,9 4,7 A C F G H I J K L M N P Q R S Sectoren: A. Landbouw, bosbouw en visserij; C. Industrie; F. Bouwnijverheid; G. Groot- en detailhandel alsmede handel en reparatie van auto s; H. Vervoer en opslag; I. Logies-, maaltijd- en drankverstrekking; J. Informatie en communicatie; K. Financiële instellingen; L. Verhuur en handel in onroerend goed; M. Advisering, onderzoek en specialistische zakelijke dienstverlening; N. Verhuur van roerende goederen; P. Onderwijs; Q. Gezondheids- en welzijnszorg; R. Cultuur, sport en recreatie; S. Overige dienstverlening. 7

8 2.2 Sterke punten van Oosterhout Bijna 39 procent van de ondernemers zit van oudsher in Oosterhout of is hier een bedrijf gestart omdat hij / zij hier woonachtig was. Van de ondernemers die zich hier hebben gevestigd, was de beschikbaarheid van vestigingsruimte de belangrijkste reden om hier naar toe te komen (25%), gevolgd door de lokale / regionale afzetmogelijkheden (21%) en de ligging in Nederland (19%). Wat waren de belangrijkste redenen voor vestiging in Oosterhout? beschikbaarheid vestigingsruimte 25% lokale / regionale afzetmogelijkheden 21% ligging in Nederland bereikbaarheid gemeente via (snel)weg 19% 19% ligging in Benelux / Europa 15% gunstige huisvestingskosten (grond- / huurprijs) 11% bereikbaarheid gemeente over het water prettig woonklimaat / aantrekkelijke woonomgeving 8% 8% gemeentelijke betrokkenheid 6% bereikbaarheid binnen de gemeente gunstige situatie arbeidsmarkt nabijheid kennisinstellingen 2% 2% 2% Lokale en regionale bedrijven vinden de lokale / regionale afzetmogelijkheden, de bereikbaarheid van het bedrijf en de beschikbaarheid van vestigingsruimte het belangrijkst. Meer nationaal en internationaal georiënteerde bedrijven vinden de ligging in de Benelux / Europa, de bereikbaarheid via de snelweg en de ligging in Nederland de sterkste punten van Oosterhout. 2.3 Punten voor verbetering Bijna 29 procent van de bedrijven ervaart geen belemmerende vestigingsplaatsfactoren in de gemeente Oosterhout. Toch zijn er wel degelijk verbeterpunten. Als belangrijkste worden genoemd: de parkeermogelijkheden (28%), de bereikbaarheid per spoor (16%), de medewerking van de gemeente (16%), de belastingen / huisvestingskosten (14%) en de bereikbaarheid binnen de gemeente (14%). Welke vestigingsplaatsfactoren in Oosterhout zijn voor verbetering vatbaar? parkeermogelijkheden 28% bereikbaarheid gemeente per (goederen)spoor medewerking gemeente 16% 16% belastingen / huisvestingskosten bereikbaarheid binnen de gemeente 14% 14% kwaliteit openbare ruimte veiligheid / criminaliteit 8% 8% uitstraling / kwaliteit bedrijfsomgeving 7% kwaliteit dienstverlening gemeente 5% aanbod / kwaliteit kennisinstellingen imago gemeente 4% 4% bereikbaarheid gemeente via (snel)weg lokale / regionale afzetmogelijkheden arbeidsaanbod 3% 3% 3% 8

9 Opmerkelijk is dat de bereikbaarheid van de gemeente per spoor in de top-5 staat. De reden hiervoor is niet zozeer het ontbreken van een goederenspoor maar een paar bedrijven geven aan behoefte te hebben aan meer spoorfaciliteiten als wel de wens voor een heuse treinverbinding. Wat verder opvalt in de lijst, zeker ook in vergelijking met de vorige peiling, is de positie voor de bereikbaarheid binnen de gemeente. In 2010 stond deze op de zevende plaats, nu op de vijfde. Ter nuancering: in 2010 werd dit door 18 procent van de ondernemers genoemd als knelpunt, nu door 14 procent. De reden dat dit punt zo hoog scoort is de ergernis bij veel ondernemers over de vele wegafsluitingen in Oosterhout vanwege wegwerkzaamheden, waardoor hun bedrijf gedurende langere tijd minder goed bereikbaar was. Onverminderd in de top-5 van aandachtspunten blijft de medewerking van de gemeente. Het aandeel van de ondernemers dat dit noemt als verbeterpunt is weliswaar gezakt van 24 procent in 2010 naar 16 procent nu, maar desondanks is dit punt in de rangorde een plaats gestegen en staat nu op de derde plaats. Dit punt blijft dus aandacht vragen. 2.4 Verschillen binnen de gemeente Als we kijken naar de verschillende deelgebieden binnen de gemeente, dan zien we dat Oosterhout als vestigingsplaats met een 7,1 als gemiddeld rapportcijfer de hoogste score krijgt van de ondernemers op de bedrijventerreinen. Ook een voldoende geven de ondernemers in de binnenstad (6,6) en de bedrijven elders in de stad (6,9). Van de bedrijven in de kerkdorpen en het buitengebied krijgt Oosterhout als vestigingslocatie maar net een voldoende (5,9). Hieronder staan de belangrijkste vestigingsredenen van de Oosterhoutse bedrijven per deelgebied. Voor de ondernemers in de binnenstad waren de beschikbare ruimte en de goede lokale / regionale afzetmogelijkheden destijds de belangrijkste vestigingsredenen. Voor de bedrijven op de bedrijventerreinen waren de beschikbare ruimte, bereikbaarheid via de weg en de ligging in de regio / Nederland het belangrijkst. Voor de bedrijven elders in de stad waren het prettig woonklimaat en de beschikbare ruimte de belangrijkste vestigingsredenen. Van de bedrijven in de kerkdorpen en het buitengebied, waaronder veel agrarisch gerelateerde bedrijven, zit de helft hier al van oudsher. Het merendeel van hen had dan ook geen specifieke vestigingsreden. Wat waren de belangrijkste redenen voor vestiging in Oosterhout? Binnenstad: Bedrijventerreinen: Elders in de stad: 0. Van oudsher hier (29%) 0. Van oudsher hier (29%) 0. Van oudsher hier (18%) 1. Beschikbare huisvesting (33%) 1. Beschikbare huisvesting (23%) 1. Prettig woonklimaat (27%) 2. Goede afzetmarkt (31%) 2. Bereikbaarheid via de weg (18%) 2. Beschikbare huisvesting (11%) 3. Ligging in de regio (13%) 3. Ligging in de regio / NL (14%) 3. Ligging in regio / Nederland (7%) 4. Prettig woonklimaat (13%) 4. Goede afzetmarkt (12%) 4. Bereikbaarheid via de weg (5%) 5. Bereikbaarheid via de weg (9%) 5. Ligging in Benelux / Europa (11%) 5. Imago gemeente (4%) Hieronder staan de belangrijkste verbeterpunten per deelgebied. Voor de bedrijven in de binnenstad zijn de parkeermogelijkheden, de bereikbaarheid per spoor en de huisvestingskosten de belangrijkste knelpunten. Ruim een kwart van de ondernemers op de bedrijventerreinen heeft geen verbeterpunten, maar de rest noemt vooral de parkeermogelijkheden, de medewerking van de gemeente en de bereikbaarheid binnen de gemeente als aandachtspunt. Van de ondernemers elders in de stad heeft ruim een derde geen verbeterpunten, maar de rest noemt vooral de parkeermogelijkheden, bereikbaarheid per spoor en de huisvestingskosten als belangrijkste knelpunten. Van de bedrijven in de kerkdorpen en het buitengebied geeft bijna een op de drie aan geen verbeterpunten te hebben en de rest noemt vooral de medewerking van de gemeente en de bereikbaarheid binnen de gemeente. Welke vestigingsplaatsfactoren in Oosterhout zijn voor verbetering vatbaar? Binnenstad: Bedrijventerreinen: Elders in de stad: 1. Parkeermogelijkheden (53%) 1. Geen (29%) 1. Geen (35%) 2. Bereikbaarheid per spoor (26%) 2. Parkeermogelijkheden (21%) 2. Parkeermogelijkheden (25%) 3. Huisvestingskosten (22%) 3. Medewerking gemeente (16%) 3. Bereikbaarheid per spoor (18%) 4. Bereikbaar in gemeente (16%) 4. Bereikbaar in gemeente (14%) 4. Huisvestingskosten (16%) 5. Geen (14%) 5. Bereikbaar per spoor (14%) 5. Medewerking gemeente (11%) 9

10 10

11 3 Bedrijfsomgeving 3.1 Rapportcijfer bedrijfsomgeving De Oosterhoutse ondernemers geven hun directe bedrijfsomgeving, net als in 2010, een 6,7 als gemiddeld rapportcijfer. De waardering is het laagst in de binnenstad (6,4) en de bedrijventerreinen (6,7) en het hoogst in de kerkdorpen en het buitengebied (7,0) en elders in de stad (6,9). Welk rapportcijfer geeft u aan uw bedrijfsomgeving? 3.2 Belang en waardering Aan de ondernemers zijn dertien verschillende omgevingsaspecten voorgelegd. Per aspect is gevraagd om zowel het belang als de waardering daarvan aan te geven. In de onderstaande prioriteitenmatrix wordt het belang dat bedrijven hechten aan deze aspecten afgezet tegen de waardering die ze hiervoor hebben. Prioriteitenmatrix bedrijfsomgeving l waardering + II III belang I IV 1. representativiteit straat / terrein 2. onderhoud verhardingen 3. groenaankleding 4. onderhoud groenvoorzieningen 5. opruimen zwerfafval 6. parkeermogelijkheden 7. bereikbaarheid 8. openbare verlichting 9. bewegwijzering 10. veiligheid / toezicht / preventie 11. telecommunicatie 12. aanwezigheid andere bedrijven 13. aanwezigheid voorzieningen Legenda matrix: I Wordt zeer belangrijk gevonden (+) en krijgt ook een goede waardering (+) II Wordt minder belangrijk gevonden ( ), maar krijgt wel een goede goede waardering (+) III Wordt minder belangrijk gevonden ( ), maar krijgt een slechte waardering ( ) IV Wordt zeer belangrijk gevonden (+), maar krijgt een slechte waardering ( ) 11

12 Omgerekend naar rapportcijfers krijgen de parkeermogelijkheden (6,3), de sociale veiligheid (6,4) en het zwerfvuil (6,5) de laagste scores, terwijl de hoogste cijfers zijn voor de bereikbaarheid (7,1) en de openbare verlichting (7,0). Het meest tevreden zijn de ondernemers in de stad en het minst tevreden de bedrijven in de kerkdorpen en het buitengebied. Alleen de parkeermogelijkheden in de binnenstad krijgen een onvoldoende. Rapportkaart waardering omgevingsaspecten per deelgebied Binnenstad Bedrijventerreinen Elders in de stad Buitengebied Totaal gemeente Representativiteit straat / terrein 6,9 6,7 7,1 6,9 6,9 Groenaankleding 6,2 6,7 7,0 6,7 6,7 Onderhoud groenvoorzieningen 6,5 6,6 6,8 5,8 6,5 Onderhoud verharding 6,8 6,9 7,0 5,9 6,8 Opruimen zwerfafval 6,2 6,4 7,0 6,1 6,5 Parkeermogelijkheden 5,4 6,1 6,7 7,1 6,3 Bereikbaarheid 7,0 7,3 7,2 6,8 7,1 Openbare verlichting 6,6 7,1 7,4 6,2 7,0 Bewegwijzering 6,9 6,4 6,9 6,5 6,7 Veiligheid / toezicht / preventie 6,2 6,7 6,5 5,8 6,4 Telecommunicatie 7,0 6,7 7,1 6,1 6,8 Aanwezigheid andere bedrijven 6,8 7,1 6,6 6,5 6,8 Aanwezigheid voorzieningen 6,8 6,6 6,6 6,2 6,6 3.3 Beheer en onderhoud openbare ruimte Ondernemers zijn zelf verantwoordelijk voor het beheer en onderhoud van hun eigen terrein, maar de gemeente zorgt voor het beheer en onderhoud van de openbare ruimte. Ruim een derde van de Oosterhoutse ondernemers (36%) is tevreden over het gemeentelijk beheer en onderhoud van de bedrijfsomgeving. Van de bedrijven met 10 werkzame personen of meer is ruim 56 procent tevreden. In 2010 was 49 procent van deze bedrijven hierover tevreden. Door de bedrijven die vinden dat het beheer en onderhoud van de openbare ruimte moet worden aangepast, wordt het opruimen van het zwerfvuil en het onderhoud van het openbaar groen het meest genoemd. Wat in het beheer anders van uw bedrijfsomgeving 10% moet worden aangepast? zwerfvuil 25% onderhoud openbaar groen 24% onderhoud openbare bestrating 21% verloedering bedrijfsomgeving 21% anders 10% Van de ondernemers in de binnenstad vindt bijna de helft (47%) dat het gemeentelijk beheer en onderhoud van de openbare ruimte moet worden verbeterd. Op de bedrijventerreinen is dit 40 procent en elders in de stad vindt 23 procent dat het beheer en onderhoud beter kan. Van de ondernemers in de kerkdorpen en het buitengebied vindt bijna 31 procent dat het beheer en onderhoud van de openbare ruimte moet worden verbeterd. Van de binnenstadondernemers vindt 27 procent dat de aanpak van het zwerfvuil beter kan en 16 procent vindt dat het onderhoud van de bestrating beter moet. Op de bedrijventerreinen gaat met name om de verloedering van de bedrijfsomgeving (19%) en het onderhoud van het openbaar groen (17%). In de rest van de stad wordt vooral het groenonderhoud (13%) genoemd als aspect dat beter kan. In de kerkdorpen en het buitengebied gaat het met name om de bestrating (15%) en het zwerfvuil (13%). 12

13 Moet het beheer en onderhoud van uw bedrijfsomgeving worden aangepast? Binnenstad: Bedrijventerreinen: Elders in de stad: Buitengebied: zwerfvuil groen bestrating verloedering 27% 13% 7% 13% 11% 16% 11% 17% 11% 19% 13% 9% 8% 10% 15% 8% 3.4 Veiligheid Een veilige woon- en werkomgeving staat al jaren hoog op de agenda. Daarbij wordt een onderscheidt gemaakt tussen sociale en fysieke veiligheid. De sociale veiligheid is de mate waarin burgers, ondernemers of organisaties beschermd zijn en zich beschermd voelen tegen persoonlijk leed door misdrijven (criminaliteit), overtredingen en overlast door andere mensen. De ondernemers in de gemeente Oosterhout geven dit een 6,5 als gemiddeld rapportcijfer. In 2010 kreeg dit een 6,4 gemiddeld. Wat vindt u van de sociale veiligheid in de directe nabijheid van uw bedrijf? Geen enkel deelgebied in de gemeente Oosterhout krijgt een onvoldoende. Zo krijgt de binnenstad een 6,5 van de bedrijven die daar zijn gevestigd en de ondernemers op de bedrijventerreinen geven een 6,6 als gemiddeld rapportcijfer. Nog hoger scoren het buitengebied en de kerkdorpen (6,7) en de rest van de stad (7,0). Aan de Oosterhoutse ondernemers is gevraagd hoe vaak bepaalde delicten voorkomen in hun eigen bedrijf of in de directe omgeving daarvan. Inbraak en diefstal komen het meest voor, gevolgd door vernieling / vandalisme. Zo n 12 procent van de bedrijven heeft vaak tot erg vaak te maken met inbraak en diefstal, terwijl bijna de helft daar bijna nooit last van heeft. Van bedreiging of brandstichting heeft maar een beperkt aantal ondernemers last. Hoe vaak komen deze zaken voor in uw bedrijf of in de directe omgeving? brandstichting brandstichting <1 <1 9% 9% 91% 91% bedreiging bedreiging 1% 1% 16% 16% 83% 83% vandalisme vandalisme 1 9% 1 9% 42% 42% 48% 48% diefstal diefstal 3% 3% 9% 9% 39% 39% 49% 49% inbraak 1 inbraak 1 11% 11% 46% 46% 42% 42% erg vaak vaak soms (bijna) nooit erg vaak vaak soms (bijna) nooit 13

14 Van de bedrijven in de binnenstad heeft bijna 22 procent vaak tot erg vaak te maken met diefstal. Twee op de tien ondernemers in het stadscentrum zegt vaak te maken te hebben met bedreiging (20%) en zo n 18 procent is vaak slachtoffer van vandalisme. Op de Oosterhoutse bedrijventerreinen gaat het vooral om bedreiging (17%), inbraak (9%) en diefstal (7%). Elders in de stad vooral om bedreiging (18%), inbraak (10%) en vandalisme (10%). In de kerkdorpen en het buitengebied gaat het met name om inbraak (33%), diefstal (28%) en vandalisme (16%). Het Keurmerk Veilig Ondernemen (KVO) maakt het mogelijk voor overheden en bedrijven om op een gestructureerde manier de veiligheid van winkelgebieden en bedrijventerreinen te verbeteren door samen verbetermaatregelen vast te stellen en uit te voeren. Ruim 51 procent van de ondernemers is van mening dat de overheid moet stimuleren dat bedrijven hieraan voldoen, terwijl bijna 41 procent vindt dat een bedrijf dat zelf moet bepalen. Slechts 11 procent van de voorstanders vindt dat de overheid dit moet verplichten, de rest stelt dat dit op vrijwillige basis zou moeten. Naast de sociale veiligheid komt nu ook de fysieke veiligheid steeds meer in de belangstelling te staan. De fysieke veiligheid is de mate waarin burgers, ondernemers of organisaties beschermd zijn en zich beschermd voelen tegen persoonlijk leed door ongevallen in het verkeer of in de industrie en tegen natuurgeweld, zoals overstromingen en stormschade. Deze krijgt van de Oosterhoutse bedrijven een 7,1 als gemiddeld rapportcijfer. Aangezien dit in eerdere bedrijvenenquêtes niet is gevraagd, is het niet mogelijk om te vergelijken met de resultaten in eerdere peilingen. Wat vindt u van de fysieke veiligheid in de directe nabijheid van uw bedrijf? Geen enkel deelgebied in de gemeente Oosterhout krijgt van de ondernemers een onvoldoende voor de fysieke veiligheid. De waardering is het laagst in de binnenstad (6,9) en het hoogst elders in de stad (7,2). Het gemiddeld rapportcijfer voor de bedrijventerreinen en de kerkdorpen en het buitengebied ligt daar tussenin (7,0). Na de grote brand op het bedrijventerrein Moerdijk krijgt de fysieke veiligheid weer volop aandacht, ook van de ondernemers. Verschillende bedrijven hebben in de afgelopen 12 maanden extra veiligheidsmaatregelen getroffen. Dit speelt vooral in de industrie en in de logistieke sector (vervoer en opslag). Dit zijn ook de sectoren die regelmatig overleg hebben met externen over de fysieke veiligheid. Het gaat daarbij vooral om overleg met de gemeente, de brandweer en de regionale milieudienst. Met omwonenden of nabijgelegen bedrijven wordt veel minder regelmatig overleg gevoerd. Heeft u in de afgelopen 12 maanden extra veiligheidsmaatregelen getroffen? landbouw 25% industrie 46% bouwnijverheid 24% handel 21% vervoer en opslag 38% overige sectoren 15% 14

15 3.5 De Oosterhoutse bedrijventerreinen De grotere Oosterhoutse bedrijventerreinen scoren redelijk tot goed. Geen enkel terrein krijgt een echte onvoldoende voor de bedrijfsomgeving, hoewel Weststad-Zuid maar net een voldoende haalt (5,9). De hoogste cijfers krijgen Everdenberg (7,3), Hoevestein (7,2) en het onlangs gerevitaliseerde bedrijventerrein Vijf Eiken (7,1). Ter vergelijking: de Oosterhoutse stadskern (het winkel-, diensten- en uitgaanscentrum) krijgt van de binnenstadondernemers een voldoende (6,3), een fractie onder het gemiddelde voor de hele gemeente (6,5). Hetzelfde geldt voor de sociale veiligheid op de bedrijventerreinen. Ook hier haalt Weststad-Zuid een krappe voldoende (5,8), terwijl het bedrijvenpark De Wijsterd de hoogste score haalt (7,0). De bedrijven in de Oosterhoutse stadskern geven de veiligheid een duidelijke voldoende (6,5), hoewel dit wel iets lager is dan het Oosterhoutse gemiddelde (6,8). Grote Oosterhoutse bedrijventerreinen Everdenberg Kengetallen: Bedrijfsomgeving: Sociale veiligheid: Fysieke veiligheid: netto oppervlakte (m 2 ) , , bedrijven , , werkzame personen , , ,4 Hoevestein Kengetallen: Bedrijfsomgeving: Sociale veiligheid: Fysieke veiligheid: netto oppervlakte (m 2 ) , , bedrijven , , werkzame personen , , ,2 Oosterheide Kengetallen: Bedrijfsomgeving: Sociale veiligheid: Fysieke veiligheid: netto oppervlakte (m 2 ) , , bedrijven , , werkzame personen , , ,0 Statendam Kengetallen: Bedrijfsomgeving: Sociale veiligheid: Fysieke veiligheid: netto oppervlakte (m 2 ) , , bedrijven , , werkzame personen , , ,6 Vijf Eiken Kengetallen: Bedrijfsomgeving: Sociale veiligheid: Fysieke veiligheid: netto oppervlakte (m 2 ) , , bedrijven , , werkzame personen , , ,3 Weststad-Noord Kengetallen: Bedrijfsomgeving: Sociale veiligheid: Fysieke veiligheid: netto oppervlakte (m 2 ) bedrijven , , werkzame personen , , ,2 Weststad-Zuid Kengetallen: Bedrijfsomgeving: Sociale veiligheid: Fysieke veiligheid: netto oppervlakte (m 2 ) , , bedrijven , , werkzame personen , , ,7 Wijsterd Kengetallen: Bedrijfsomgeving: Sociale veiligheid: Fysieke veiligheid: netto oppervlakte (m 2 ) , , bedrijven , , werkzame personen , , ,2 15

16 3.6 Vervoersstromen Bijna 15 procent van de ondernemers geeft aan last te hebben van het vrachtverkeer. Dit speelt vooral op de bedrijventerreinen (27%) en in de binnenstad (16%). In het stadscentrum gaat het hoofdzakelijk om overlast door bevoorradingsverkeer. Op de bedrijventerreinen gaat het vooral om parkeeroverlast van vrachtwagens. Dit speelt vooral op de bedrijventerreinen Weststad, De Wijsterd, Vijf Eiken en Oosterheide. Heeft uw bedrijf overlast van het vrachtverkeer? binnenstad 84% 16% bedrijventerrein 73% 27% elders in stad 95% 5% buitengebied 89% 11% geen overlast wel overlast Aan de Oosterhoutse bedrijven die actief zijn in de industrie, groothandel, bouw, transport, opslag en distributie zijn nog een aantal extra vragen voorgelegd over de vervoersstromen. Het merendeel van de bedrijven (78%) maakt gebruik van vervoer over de weg voor het aan- en afvoeren van grondstoffen en transporteren van producten. Zo n 5 procent van de bedrijven maakt (ook) vaak gebruik van vervoer over water en 1 procent van het spoor. Van welke vormen van transport maakt uw bedrijf gebruik? spoor 95% 4% water 88% 6% 1 2 3% weg 3% 4% 15% 25% 53% helemaal niet incidenteel regelmatig vaak erg vaak Oosterhout beschikt over een openbare laad- en loskade aan het Wilhelminakanaal bij de containerterminal op bedrijventerrein Weststad. In 2014 zal ook het bedrijventerrein Vijf Eiken beschikken over een openbare kade. Daarnaast zijn er in Oosterhout ook bedrijven met eigen havenfaciliteiten. Een kleine 2 procent van de bedrijven die aan dit onderzoek hebben meegedaan, heeft behoefte aan (meer) havenfaciliteiten. Er is met name behoefte aan eigen los- en laadfaciliteiten (Weststad-Noord) en een ligplaats voor binnenvaartschepen (Statendam). Oosterhout beschikt over een openbare laad- en losterminal voor het spoor op bedrijventerrein Weststad. Bijna 2 procent van de ondernemers die aan dit onderzoek heeft meegedaan zegt behoefte te hebben aan (meer) spoorfaciliteiten. Het gaat daarbij om eigen laad- en losfaciliteiten en/of een vaste kraan bij de huidige terminal (Weststad-Noord). 16

17 4 Relatie gemeente en bedrijfsleven 4.1 Rapportcijfer dienstverlening De gemeentelijke dienstverlening aan ondernemers krijgt een 6,2 als gemiddeld rapportcijfer. Dit is gelijk aan het rapportcijfer in eerdere peilingen. De waardering is het hoogst onder de ondernemers op de bedrijventerreinen (6,3) en het laagst bij de bedrijven in de kerkdorpen en het buitengebied (5,7). De binnenstadondernemers geven een 6,2 en de bedrijven elders in de stad een 6,3. Welk rapportcijfer geeft u aan gemeentelijke dienstverlening? 4.2 Belang en waardering Aan de ondernemers zijn elf verschillende dienstverleningsaspecten voorgelegd. Per aspect is gevraagd om zowel het belang als de waardering daarvan aan te geven. In de onderstaande prioriteitenmatrix wordt het belang dat bedrijven hechten aan deze aspecten afgezet tegen de waardering die ze hiervoor hebben. Prioriteitenmatrix gemeentelijke dienstverlening l waardering + II III belang + 2,5 3,0 3,5 4,0 4,5 5 I IV 1. deskundigheid 2. afhandelingssnelheid 3. behulpzaamheid 4. bereidheid tot meedenken 5. flexibiliteit 6. vriendelijkheid 7. interne afstemming 8. informatieverstrekking 9. bereikbaarheid ambtenaren 10. vast aanspreekpunt / één loket 11. digitale dienstverlening Legenda matrix: I Wordt zeer belangrijk gevonden (+) en krijgt ook een goede waardering (+) II Wordt minder belangrijk gevonden ( ), maar krijgt wel een goede goede waardering (+) III Wordt minder belangrijk gevonden ( ), maar krijgt een slechte waardering ( ) IV Wordt zeer belangrijk gevonden (+), maar krijgt een slechte waardering ( ) 17

18 De afhandelingssnelheid, goede informatieverstrekking en behulpzaamheid vinden bedrijven het meest belangrijk in de gemeentelijke dienstverlening. Ondernemers zijn het meest te spreken over de vriendelijkheid, behulpzaamheid en deskundigheid van de ambtenaren, maar veel minder over de flexibiliteit, bereidheid tot meedenken en de afhandelingssnelheid. Het meest tevreden zijn de bedrijven in de binnenstad en elders in de stad en het minst tevreden zijn de ondernemers in de kerkdorpen en het buitengebied, waar met name de flexibiliteit, bereidheid tot meedenken en de afhandelingssnelheid een onvoldoende krijgen. Rapportkaart waardering gemeentelijke dienstverlening per deelgebied Binnenstad Bedrijventerreinen Elders in de stad Buitengebied Totaal gemeente Deskundigheid 6,6 6,5 6,5 5,8 6,4 Afhandelingssnelheid 6,0 6,2 6,4 5,2 6,1 Behulpzaamheid 6,6 6,4 6,6 5,7 6,4 Bereidheid tot meedenken 6,5 6,0 6,2 4,9 6,0 Flexibiliteit 6,0 5,8 6,1 4,9 5,8 Vriendelijkheid 7,0 6,9 7,0 6,7 6,9 Interne afstemming / coördinatie 6,0 6,4 6,2 5,5 6,1 Informatieverstrekking 6,4 6,2 6,6 5,9 6,4 Bereikbaarheid ambtenaren 6,1 6,2 6,3 5,7 6,2 Vast aanspreekpunt / één loket 6,5 6,2 6,3 5,6 6,2 Digitale dienstverlening 6,4 6,2 6,4 5,9 6,3 4.3 Contacten met de gemeente De verschillen tussen de scores laten het spanningsveld zien waarin de gemeente zich bevindt. Zo is de lokale overheid enerzijds dienstverlenend naar het bedrijfsleven, maar anderzijds ook het overheidsorgaan dat vergunningen verleent en controleert of bedrijven zich houden aan de geldende wetten en regels. Daarbij moet de overheid zich nadrukkelijk houden aan de algemene uitgangspunten van zorgvuldig bestuur. Bedrijven hebben met beide taken van de gemeente te maken. In de afgelopen twee jaar heeft ruim 45 procent van de ondernemers contact gehad met de gemeente. Er was vooral contact over milieuzaken (22%), bestemmingsplanprocedures (17%) en parkeren (14%). Over subsidieregelingen en het reinigen van de openbare ruimte waren relatief weinig contacten. Heeft uw bedrijf in de afgelopen twee jaar contact gehad met de gemeente? milieuzaken 22% 78% had contact geen contact bereikbaarheid bedrijf 8% 92% bestemmingsplan 17% 83% aankoop gronden 5% 95% subsidieregelingen 3% 97% veiligheid 11% 89% parkeren 14% 86% beheer en onderhoud 12% 88% reiniging 5% 95% 18

19 Over het algemeen zijn ondernemers die in de afgelopen twee jaar contact hadden met de gemeente positiever dan ondernemers die geen contact hadden. Bedrijven die geen contact hebben gehad geven de gemeentelijke dienstverlening een 6,1 als rapportcijfer, maar ondernemers die wel contact hadden zijn veel positiever. Het meest positief zijn ondernemers die contact hadden over subsidies (7,0) of de bereikbaarheid van hun bedrijf (6,7). Duidelijk minder positief zijn bedrijven die contact hebben gehad over bestemmingsplanprocedures (6,0) en milieuzaken (6,1). Ook dit heeft te maken met het eerder geconstateerde verschil tussen de rol van de overheid. Het contact met de gemeente verloopt vooral telefonisch (43%) of face-to-face (25%) en veel minder digitaal (18%) of schriftelijk (14%). 4.4 Voorlichting en ondersteuning Tweederde van de ondernemers in Oosterhout heeft behoefte aan meer voorlichting en ondersteuning van de gemeente. Het gaat hierbij vooral om de veiligheid van de bedrijfsomgeving (32%), bestrijding van de criminaliteit (31%) en de bestemmingsplanprocedures (29%). Veel minder behoefte blijkt er momenteel te zijn aan informatie over de aankoop van gronden, milieuzaken en bouwvergunningen. Waarover wilt u meer voorlichting en / of ondersteuning van de gemeente? veiligheid bedrijfsomgeving bestrijding criminaliteit 31% 32% bestemmingsplanprocedures 29% overige parkeerzaken 28% subsidie betaald parkeren onderhoud openbare ruimte 22% 22% 23% reiniging openbare ruimte feiten en cijfers bereikbaarheid van het bedrijf 21% 21% 20% milieuvergunning bouwvergunning 16% 16% aankoop gronden 8% overige milieuzaken 7% Een ruime meerderheid van de ondernemers vindt informatieverstrekking erg belangrijk voor een goede relatie met de gemeente (90%), gevolgd door de digitale dienstverlening (77%) en een bedrijfscontactfunctionaris / één loket voor ondernemers (72%). Weliswaar worden bedrijfsbezoeken en ondernemersontvangsten minder belangrijk gevonden, maar dat wil niet zeggen dat ondernemers deze helemaal niet belangrijk vinden. Welke aspecten zijn belangrijk voor een goede relatie met de gemeente? informatieverstrekking 28% 62% 6% 4% digitale dienstverlening 15% 62% 18% 5% één loket / bedrijfscontactfunctionaris 18% 54% 24% 4% bedrijfsbezoek 5% 27% 51% 17% ondernemersontvangsten 7% 32% 48% 13% zeer belangrijk belangrijk minder belangrijk niet belangrijk 19

20 De gemeente wil haar dienstverlening steeds meer via digitale weg laten verlopen. Bijna een derde van de ondernemers (32%) ziet dit niet zitten en geeft aan geen digitale informatie te willen, maar ruim twee derde (68%) staat hier positief tegenover. Daarvan stelt 22 procent dat een verdere uitbreiding van de dienstverlening via internet niet echt nodig is, terwijl 78 procent aangeeft dat de digitale dienstverlening zeker verder moet worden uitgebreid. Ondernemers willen vooral actuele informatie over wegwerkzaamheden (50%), algemene informatie (39%) en allerlei feiten en cijfers over de gemeente (30%) digitaal kunnen raadplegen. Ook willen veel bedrijven een uitbreiding van de digitale dienstverlening ten aanzien van bestemmingsplanprocedures (35%) en vergunningverlening (27%). Waar moet de digitale dienstverlening van de gemeente worden uitgebreid? wegwerkzaamheden 50% algemene informatie 39% bestemmingsplanprocedures 35% feiten en cijfers 30% vergunningverlening parkeervergunningen 25% 27% subsidieaanvragen 23% aankoop gronden 10% Sinds een aantal jaren heeft Oosterhout een gemeentelijke nieuwsbrief met daarin allerlei informatie voor het bedrijfsleven: de digitale nieuwsbrief Ondernemend Oosterhout. Dit sluit aan op de behoefte van veel bedrijven aan meer informatie. Een duidelijke meerderheid van de ondernemers is tevreden over deze nieuwsbrief die volgens velen prettig leesbaar is (65%) en nuttige informatie geeft (63%). Doordat het een algemene nieuwsbrief is, en niet specifiek bedoelt voor een bepaalde sector, is de informatie niet altijd voor ieder bedrijf even relevant. Wat vindt u van de gemeentelijke nieuwsbrief Ondernemend Oosterhout? Geeft nuttige informatie 63% 9% 28% Is prettig leesbaar 65% 6% 29% Informatie niet altijd relevant 57% 12% 31% Is onoverzichtelijk 22% 44% 34% Mag vaker uitkomen 21% 39% 40% eens oneens weet niet 4.5 Gemeentelijk beleid Aan de ondernemers is de vraag voorgelegd of de wensen van het bedrijfsleven voldoende terugkomen in het gemeentelijk beleid. In het algemeen vinden de Oosterhoutse bedrijven de afstemming op de meeste beleidsterreinen voldoende. De afstemming wordt het sterkst bevonden op milieugebied, de ruimtelijke ordening en het beheer en onderhoud van de openbare ruimte. Beduidend minder tevreden zijn de bedrijven over het beleidsterrein verkeer en vervoer. 20

21 Komen de wensen van het bedrijfsleven voldoende terug in het beleid? economische stimulering 22% 19% 59% milieu 32% 8% 59% ruimtelijke ordening 30% 13% 57% verkeer en vervoer 23% 27% 50% onderhoud openbare ruimte 27% 22% 51% arbeidsmarkt 20% 15% 65% opleiding / scholing en vorming 19% 11% 70% veiligheid bedrijfsomgeving 24% 17% 59% woningaanbod (voor personeel) 19% 8% 73% voldoende onvoldoende weet niet 21

22 22

23 5 Economie, arbeidsmarkt en onderwijs 5.1 Economische situatie De economische crisis is ook in Oosterhout voelbaar. Toch geeft nog bijna 18 procent van de ondernemers aan daar niet of nauwelijks last van te hebben. Aan de andere kant moet ruim 29 procent van de ondernemers toegeven dat hun bedrijf veel last heeft van de crisis. Desondanks ziet een meerderheid van de ondernemers de toekomst van hun bedrijf met vertrouwen tegemoet: bijna tweederde (63%) ziet de toekomst positief tot zeer positief, terwijl minder dan 1 op de 10 deze als negatief tot zeer negatief beschouwt (8%). Voelen de Oosterhoutse bedrijven en organisaties de economische crisis? Heeft u last van de economische crisis? (erg) veel 29% niet of nauw elijks 18% Hoe ziet u de toekomst van uw bedrijf? neutraal 29% negatief 7% zeer negatief 1% zeer positief 9% een beetje 53% positief 54% Verkoop via het internet neemt een grote vlucht. Hierdoor schieten de webshops als paddenstoelen uit de grond. Niet duidelijk is in hoeverre de Oosterhoutse bedrijven daar last van hebben. Daarom is aan de bedrijven die actief zijn in de detailhandel zijn, hier nog een extra vraag over gesteld. Hieruit blijkt dat 27 procent van de bedrijven duidelijk last lijkt te hebben van het groeiend aantal webshops. Aan de andere kant ziet 25 procent van de ondernemers in de detailhandel dat een steeds groter aandeel van hun omzet afkomstig is van hun eigen webshop. Positief is dat een op de zeven detaillisten in Oosterhout (70%) het internet ziet als een kans en niet als een bedreiging. Wat zijn de effecten van het internet? stelling 1 70% 30% stelling 2 61% 39% stelling 3 81% 19% stelling 4 27% 73% stelling 5 25% 75% eens oneens Stellingen: 1. Internetverkoop is een kans en géén bedreiging. 2. Veel leegstand is te wijten aan een toenemende verkoop via internet. 3. Als de huren omlaag zouden gaan, is er vanzelf minder leegstand. 4. Mijn bedrijf heeft duidelijk last van het groeiend aantal webshops. 5. Een steeds groter aandeel van onze omzet komt van onze eigen webshop. 23

24 5.2 Uitbreiding of verplaatsing Zo n 24 procent van de bedrijven heeft plannen voor uitbreiding of verplaatsing. Dat is iets lager als in 2010, toen 29 procent van de ondernemers plannen had. Hoewel veel plannen nog niet erg concreet zijn, denkt 45 procent aan verplaatsing binnen de gemeente en opteert bijna 42 procent voor uitbreiding op de huidige locatie. Bijna 13 procent geeft aan naar een andere gemeente te willen verhuizen. Heeft uw bedrijf plannen tot uitbreiding of verplaatsing in de komende 2 jaar? geen plannen 76% verplaatsing in de gemeente 45% concrete plannen 10% naar andere gemeente 13% plannen nog niet concreet 14% uitbreiding op huidige locatie 42% 5.3 Arbeidsmarkt en onderwijs Door de economische crisis heeft het merendeel van de bedrijven, instellingen en organisaties (60%) momenteel geen personeel nodig. Van de bedrijven die wel personeel zoeken, kan ruim 39 procent vrij gemakkelijk aan geschikte mensen komen, terwijl bijna 18 procent daar toch nog vrij veel moeite mee heeft. Slaagt uw bedrijf of organisatie er in om geschikt personeel te vinden? Zoekt u momenteel personeel? nee 60% ja 40% met enige moeite 43% vrij moeilijk 18% Lukt het om geschikte mensen te vinden? vrij gemakkelijk 39% De Oosterhoutse bedrijven, instellingen en organisaties die op zoek zijn naar personeel, zijn vooral op zoek naar technisch-industrieel personeel (21%), economisch-administratief personeel (20%), verzorgend en dienstverlenend personeel (16%), elementair personeel (10%) en creatief personeel (8%). Er is maar een beperkte vraag naar personeel in de beroepsgroepen sociaal-cultureel en openbare orde en veiligheid (1%). 24

25 Naar wat voor personeel (beroepsgroepen) bent u op zoek? technisch en industrieel 21% economisch en administratief 20% verzorgend en dienstverlenend 16% elementair 10% creatief 8% transport 6% informatica 5% medisch en paramedisch 5% pedagogisch 4% agrarisch 3% sociaal-cultureel 1% openbare orde en veiligheid 1% Ruim de helft van de functies (53%) zijn op mbo-niveau, iets meer als een derde (34%) op hbo- / woniveau en de rest (13%) is op vmbo-niveau. Bij de meeste vacatures gaat het vooral om mbo- en hbo- / wo-functies. Alleen bij de agrarische, technisch-industriële en elementaire beroepsgroepen is ook veel vraag naar vmbo-functies. Naar wat voor personeel (niveau) bent u op zoek? technisch en industrieel 29% 48% 23% economisch en administratief 8% 47% 45% verzorgend en dienstverlenend 7% 67% 26% elementair 25% 50% 25% creatief 15% 69% 16% transport 83% 17% informatica 33% 67% medisch en paramedisch 43% 57% pedagogisch 13% 38% 50% agrarisch 63% 38% vmbo mbo hbo / wo De meeste bedrijven, instellingen en organisaties die op zoek zijn naar personeel, zoeken vooral via hun eigen informeel netwerk. Dit staat met stip bovenaan. Daarna volgt het plaatsen van advertenties in kranten en vakbladen, op vacaturesites, bij uitzendbureaus en zoeken via social media, zoals LinkedIn. Het UWV WERKbedrijf (arbeidsbureau) en WerkLink staan onderaan de lijst. Van welke mogelijkheden maakt u gebruik bij het werven van personeel? informeel netwerk 62% advertenties in bladen 19% vacaturesites 17% uitzendbureau's 15% social media 15% werving & selectiebureau's 10% UWV WERKbedrijf 10% WerkLink 2% 25

26 Driekwart van de ondernemers (75%) is van mening dat het huidig onderwijsniveau over het algemeen goed aansluit op de vraag vanuit hun bedrijf. Toch is 25 procent het daar niet mee eens. Als belangrijkste redenen hiervoor worden genoemd: er zijn geen gerichte opleidingen, er is geen echte technische vakopleiding, het beroepsonderwijs heeft een negatief imago, jongeren doen op school geen praktijkervaring op en jongeren zijn niet erg gemotiveerd. Bijna een derde van de bedrijven (31%) is bereid om een bijdrage te leveren aan een betere aansluiting van het onderwijs. Samenwerking met een ROC / lokale (v)mbo-school wordt hierbij het vaakst genoemd (64%), gevolgd door een eigen interne bedrijfsopleiding (29%) en het beschikbaar stellen van personeel (16%). Het beschikbaar stellen van apparatuur / machines (8%) en het aanbieden van stageplaatsen (6%) wordt het minst genoemd. Bent u bereid om een bijdrage te leveren aan een betere aansluiting? samenwerken met ROC / lokale (v)mbo-school 64% eigen interne bedrijfsopleiding 29% beschikbaar stellen van personeel 16% beschikbaar stellen apparatuur / machines 8% aanbieden stageplaatsen 6% anders 3% 26

27 6 Samenvatting Een aantrekkelijk ondernemingsklimaat is een belangrijke basisvoorwaarde voor een gezonde lokale economie. Daarom houdt de gemeente Oosterhout periodiek een peiling onder de lokale ondernemers om meer inzicht te krijgen in het vestigingsklimaat en de gemeentelijke dienstverlening aan bedrijven, instellingen en organisaties. Het belang van dergelijk onderzoek is door de economische crisis alleen maar groter geworden. In december 2012 is weer een peiling gehouden: de Bedrijvenenquête Bijna bedrijven, instellingen en organisaties in de gemeente zijn hiervoor aangeschreven. Uiteindelijk zijn bijna 300 enquêtes (15%) ingevuld. Hiermee komt de betrouwbaarheid uit op 94 procent. Een betrouwbaarheidsmarge tussen 90 en 95 procent is op zich al voldoende voor een goed beeld. Om de betrouwbaarheid nog verder te verbeteren, zijn de onderzoeksresultaten gewogen aan de hand van de grootteklasse (het aantal werkzame personen) en economische sector. Oosterhout als vestigingsplaats De ondernemers geven Oosterhout als vestigingslocatie een 6,8 als gemiddeld rapportcijfer. Bedrijven met 10 of meer werknemers geven een 7,1. Bedrijven en organisaties die actief zijn in de sectoren informatie & communicatie, industrie en het onderwijs geven de hoogste rapportcijfers. Alleen de landbouwsector geeft een onvoldoende. Bijna 39 procent van de ondernemers zit al van oudsher in Oosterhout of is hier een bedrijf gestart omdat hij of zij hier al woonde. Ondernemers die zich hier hebben gevestigd geven de beschikbaarheid van ruimte als belangrijkste vestigingsreden (25%), gevolgd door de goede afzetmogelijkheden (21%) en de ligging in Nederland (19%). Lokale en regionale bedrijven vinden de afzetmogelijkheden, de bereikbaarheid van het bedrijf en de beschikbaarheid van vestigingsruimte het meest belangrijk. Meer nationaal en internationaal georiënteerde bedrijven vinden de ligging in de Benelux / Europa, de bereikbaarheid via de snelweg en de ligging in Nederland de sterkste punten van Oosterhout. Bijna 29 procent van de bedrijven ervaart geen belemmerende factoren in Oosterhout. Toch zijn er wel degelijk verbeterpunten. Als belangrijkste worden genoemd: de parkeermogelijkheden (28%), de bereikbaarheid per spoor (16%), de medewerking van de gemeente (16%), de belastingen / huisvestingskosten (14%) en de bereikbaarheid binnen de gemeente (14%). Opmerkelijk is dat de bereikbaarheid per spoor in de top-5 staat. De reden hiervoor is de wens van veel ondernemers voor een treinstation. Ook de bereikbaarheid binnen de gemeente staat hoog op de lijst. De reden hiervan is de ergernis bij veel ondernemers over de vele wegafsluitingen in Oosterhout vanwege wegwerkzaamheden, waardoor hun bedrijf gedurende langere tijd minder goed bereikbaar was. De bedrijfsomgeving De Oosterhoutse ondernemers geven hun directe bedrijfsomgeving een 6,7 als gemiddeld rapportcijfer. De waardering is het laagst in de binnenstad (6,4) en op de bedrijventerreinen (6,7) en het hoogst in de kerkdorpen en het buitengebied (7,0) en elders in de stad (6,9). Aan de bedrijven zijn dertien verschillende omgevingsaspecten voorgelegd. Omgerekend naar rapportcijfers krijgen de laagste scores de parkeermogelijkheden (6,3), de sociale veiligheid (6,4) en het zwerfvuil (6,5), terwijl de hoogste cijfers zijn voor de bereikbaarheid (7,1) en de openbare verlichting (7,0). Alleen de parkeermogelijkheden in de binnenstad krijgen een onvoldoende (5,4). Ondernemers zijn zelf verantwoordelijk voor het beheer en onderhoud van hun eigen terrein, maar de gemeente zorgt voor het beheer en onderhoud van de openbare ruimte. Ruim een derde van de bedrijven (36%) is tevreden over het gemeentelijk beheer en onderhoud van de bedrijfsomgeving. Van de bedrijven met 10 werkzame personen of meer is ruim 56 procent tevreden. Vooral de ondernemers in de binnenstad en op de bedrijventerreinen vinden dat het beheer en onderhoud van de openbare ruimte moet worden verbeterd. Vooral het opruimen van het zwerfvuil en het onderhoud van het openbaar groen worden hierbij genoemd. Een veilige woon- en werkomgeving staat al jaren hoog op de agenda. De sociale veiligheid krijgt van de ondernemers een 6,5 als gemiddeld rapportcijfer. De bedrijven in de binnenstad geven met een 6,5 het laagste cijfer, gevolgd door de ondernemers op de bedrijventerreinen (6,6). Nog hoger scoren de kerkdorpen en het buitengebied (6,7) en de rest van de stad (7,0). Hoewel Oosterhout dus een relatief veilige gemeente is, heeft 12 procent van de ondernemers vaak tot erg vaak te maken met inbraak en diefstal. In de binnenstad heeft 22 procent van de bedrijven vaak tot erg vaak last van diefstal, waaronder winkeldiefstal. 27

28 Na de grote brand op bedrijventerrein Moerdijk krijgt ook de fysieke veiligheid meer aandacht. Zo hebben met name bedrijven in de industrie en de logistieke sector (vervoer en opslag) vorig jaar extra veiligheidsmaatregelen getroffen. Ook hebben ze hierover regelmatig overleg met externen zoals de gemeente, de brandweer en de regionale milieudienst. Bijna 15 procent van de ondernemers heeft last van het vrachtverkeer. Dit treft vooral de bedrijven op de bedrijventerreinen en in de binnenstad. In het stadscentrum gaat het hoofdzakelijk om overlast door bevoorradingsverkeer. Op de bedrijventerreinen gaat het vooral om parkeeroverlast van vrachtwagens. Dit speelt vooral op de bedrijventerreinen Weststad, De Wijsterd, Vijf Eiken en Oosterheide. Relatie gemeente en bedrijfsleven De gemeentelijke dienstverlening aan ondernemers krijgt een 6,2 als gemiddeld rapportcijfer. De waardering is het hoogst onder de ondernemers op de bedrijventerreinen (6,3) en het laagst bij de bedrijven in de kerkdorpen en het buitengebied (5,7). De binnenstadondernemers geven een 6,2 en bedrijven elders in de stad een 6,3. De afhandelingssnelheid, een goede informatieverstrekking en behulpzaamheid vinden bedrijven het meest belangrijk in de gemeentelijke dienstverlening. Ondernemers zijn het meest te spreken over de vriendelijkheid, behulpzaamheid en deskundigheid van de ambtenaren. Minder tevreden zijn ze over de flexibiliteit, bereidheid tot meedenken en de afhandelingssnelheid. Met name de bedrijven in de kerkdorpen en het buitengebied zijn hierover ontevreden. In de afgelopen twee jaar heeft ruim 45 procent van de bedrijven contact gehad met de gemeente. Er was vooral contact over milieuzaken, bestemmingsplanprocedures en parkeerzaken. Ondernemers die contact met de gemeente hadden, zijn over het algemeen positiever dan hun collega s die geen contact hadden. Het contact met de gemeente verloopt vooral telefonisch (43%) of face-to-face (25%) en veel minder digitaal (18%) of schriftelijk (14%). Tweederde van de ondernemers heeft behoefte aan meer voorlichting en ondersteuning. Het gaat hierbij vooral om de veiligheid van de bedrijfsomgeving, bestrijding van de criminaliteit en de bestemmingsplanprocedures. Veel minder behoefte blijkt er momenteel te zijn aan informatie over de aankoop van gronden, milieuzaken en bouwvergunningen. De gemeente wil haar dienstverlening steeds meer via digitale weg laten verlopen. Ruim tweederde van de bedrijven (68%) staat hier positief tegenover. Ondernemers willen vooral actuele informatie over wegwerkzaamheden, algemene informatie en allerlei feiten en cijfers over de gemeente digitaal kunnen raadplegen. Ook willen bedrijven een uitbreiding van de digitale dienstverlening ten aanzien van bestemmingsplanprocedures en vergunningverlening. Mede daarom heeft Oosterhout een gemeentelijke nieuwsbrief met allerlei informatie voor het bedrijfsleven: de digitale nieuwsbrief Ondernemend Oosterhout. Een meerderheid van de ondernemers is tevreden over deze nieuwsbrief die volgens velen prettig leesbaar is en nuttige informatie geeft. Economie, arbeidsmarkt en onderwijs De economische crisis is ook in Oosterhout voelbaar. Hoewel bijna 18 procent van de ondernemers niet of nauwelijks last lijkt te hebben van de crisis, moet ruim 29 procent toegeven daar best veel last van te hebben. Desondanks ziet een meerderheid van de ondernemers (63%) de toekomst van hun bedrijf met vertrouwen tegemoet. Verkoop via internet neemt een grote vlucht en webshops schieten dan ook als paddenstoelen uit de grond. Zo n 27 procent van de Oosterhoutse detailhandel zegt daar zeker last van te hebben. Aan de andere kant ziet 25 procent van de ondernemers dat een steeds groter deel van de inkomsten worden binnengebracht door de eigen webshop. Positief is dat zeven op de tien detaillisten het internet ziet als een kans en niet als een bedreiging. Bijna een kwart van de bedrijven heeft plannen voor uitbreiding of verplaatsing, maar ruim de helft van de plannen zijn nog niet erg concreet. Van de concrete plannen, gaat het vooral om verplaatsing binnen de gemeente of uitbreiding op de huidige locatie. Door de economische crisis heeft het merendeel van de bedrijven, instellingen en organisaties (60%) momenteel geen personeel nodig. Van de bedrijven die wel personeel zoeken, kan ruim 39 procent vrij gemakkelijk aan geschikte mensen komen, terwijl bijna 18 procent daar veel moeite mee heeft. Men is vooral op zoek naar personeel in de beroepsgroepen technisch-industrieel, economisch-administratief, verzorgend en dienstverlenend. Naar personeel in de beroepsgroepen sociaal-cultureel en openbare orde en veiligheid is bijna geen vraag. Ruim de helft van de functies (53%) zijn op mbo-niveau, een derde (34%) op hbo- / wo-niveau en de rest (13%) is op vmbo-niveau. De meeste bedrijven, instellingen en organisaties die op zoek zijn naar personeel, zoeken vooral via hun eigen informeel netwerk. Daarna volgt het plaatsen van advertenties in kranten en vakbladen, op vacaturesites, bij uitzendbureaus en via social media zoals LinkedIn. Het UWV WERKbedrijf (arbeidsbureau) en WerkLink staan onderaan de lijst. 28

29 Sterke punten Oosterhout 1. Van oudsher hier (39%) 2. Beschikbaarheid vestigingsruimte (25%) 3. Gunstige lokale / regionale afzetmarkt (21%) 4. Ligging in Nederland (19%) 5. Bereikbaarheid via de (snel)weg (19%) Prioriteitenmatrix bedrijfsomgeving Beoordeling (rapport) vestigingsplaats bedrijfsomgeving sociale veiligheid dienstverlening ,9 6,4 6,6 6, ,0 6,7 6,4 6,2 Zwakke punten Oosterhout 1. Parkeermogelijkheden (28%) 2. Bereikbaarheid per spoor (16%) 3. Medewerking gemeente (16%) 4. Belastingen / huisvestingskosten (14%) 5. Bereikbaarheid binnen de gemeente (14%) ,1 6,7 6,5 6,2 Wat heeft echt prioriteit? 1. Bereikbaarheid (88%) 2. Onderhoud wegen / straten (87%) 3. Opruimen zwerfafval (86%) 4. Openbare verlichting (85%) 5. Veiligheid / toezicht / preventie (84%) Veiligheid: komt criminaliteit en vandalisme voor? Hoe worden deze aspecten gewaardeerd? 1. Bereikbaarheid (7,1) 2. Onderhoud wegen / straten (6,8) 3. Opruimen zwerfafval (6,5) 4. Openbare verlichting (7,0) 5. Veiligheid / toezicht / preventie (6,4) brandstichting <1 9% 91% bedreiging 1% 16% 83% vandalisme 1 9% 42% 48% diefstal 3% 9% 39% 49% inbraak 1 11% 46% 42% erg vaak vaak soms (bijna) nooit 29

30 Prioriteitenmatrix gemeentelijke dienstverlening Wat heeft echt prioriteit? 1. Afhandelingssnelheid (79%) 2. Informatieverstrekking (79%) 3. Behulpzaamheid (78%) 4. Bereikbaarheid ambtenaren (77%) 5. Flexibiliteit (77%) Hoe worden deze aspecten gewaardeerd? 1. Afhandelingssnelheid (6,1) 2. Informatieverstrekking (6,4) 3. Behulpzaamheid (6,4) 4. Bereikbaarheid ambtenaren (6,2) 5. Flexibiliteit (5,8) Behoefte aan meer voorlichting en/of ondersteuning van de gemeente? veiligheid bedrijfsomgeving bestrijding criminaliteit 31% 32% bestemmingsplanprocedures 29% overige parkeerzaken 28% subsidie betaald parkeren onderhoud openbare ruimte 22% 22% 23% reiniging openbare ruimte feiten en cijfers bereikbaarheid van het bedrijf 21% 21% 20% milieuvergunning bouwvergunning 16% 16% aankoop gronden 8% overige milieuzaken 7% Wat is belangrijk voor een goede relatie met de gemeente? informatieverstrekking 28% 62% 6% 4% digitale dienstverlening 15% 62% 18% 5% één loket / bedrijfscontactfunctionaris 18% 54% 24% 4% bedrijfsbezoek 5% 27% 51% 17% ondernemersontvangsten 7% 32% 48% 13% zeer belangrijk belangrijk minder belangrijk niet belangrijk 30