Koopstromenonderzoek 2011 Gemeenterapport gemeente Koggenland. Koopstromen Koggenland Koopstromenonderzoek Gemeenterapport gemeente Koggenland

Transcriptie

1 Koopstromen Koggenland Koopstromenonderzoek 2011 Gemeenterapport gemeente Koggenland

2 Colofon Opdrachtgever Gemeente Koggenland Titel rapport Koopstromen Koggenland Randstad Koopstromenonderzoek 2011 Gemeenterapport-1860 Gemeente Koggenland Datum publicatie April 2012 Projectteam I&O Research Ruud Esselink Tijmen Siermann Projectomschrijving Onderzoek naar het koopgedrag in de gemeente Koggenland Trefwoorden Koggenland, winkelaanbod, leegstand, koopstromen, binding, toevloeiing, afvloeiing, omzet, bestedingen, economisch functioneren, vloerproductiviteit, consumentengedrag, aankoopkanalen, bezoekmotief en beoordeling winkelgebieden, vervoermiddel

3 Inhoud Voorwoord 5 1. Inleiding Aanleiding onderzoek Leeswijzer & producten 6 2. Winkelaanbod en -leegstand Inleiding Omvang en samenstelling winkelaanbod Aankooplocaties uitgelicht Leegstand Conclusie Koopstromen Inleiding Koopkrachtbinding & -toevloeiing Draagvlakopbouw Toe- & afvloeiing Economisch functioneren Conclusie Kenmerken koopgedrag Inleiding Bezoekfrequentie Bezoekmotieven Beoordeling winkelgebieden Vervoermiddel Aankoopkanalen De warenmarkt Online winkelen Winkelen op zondag Conclusie 31

4 4

5 1 Inleiding 5

6 1. Inleiding 1.1 Aanleiding onderzoek Koopstromenonderzoek is hét instrument om koopgedrag van inwoners in kaart te brengen en veranderingen in dit gedrag in tijd en plaats te laten zien. De uitkomsten zijn te gebruiken om regionaal en lokaal detailhandelsbeleid vorm te geven dan wel te actualiseren. Inzicht in de actuele ontwikkelingen in de detailhandel en het koopgedrag is te benutten voor het regionale en lokale detailhandelsbeleid. Daarom heeft de Westfriese regio ook deelgenomen aan het koopstromenonderzoek, dat in 2011 door I&O Research is uitgevoerd in de gehele Randstad. Naast het regionale rapport met de uitkomsten voor heel Westfriesland is ook ingezoomd op het gemeentelijke niveau. Voor u ligt het gemeentelijk koopstromenrapport van de gemeente Koggenland. De informatie in dit rapport is deels terug te vinden in het regiorapport, maar in dit gemeentelijke rapport wordt meer ingezoomd op de lokale situatie. 1.2 Leeswijzer & producten Dit gemeenterapport geeft een beeld van de verzorgingspositie van de gemeente Koggenland en het koopgedrag van inwoners en bezoekers. Voordat het koopgedrag wordt beschreven, beschrijven we in hoofdstuk 2 de samenstelling en ontwikkeling van het winkelaanbod aan de hand van de Locatus-data. In hoofdstuk 3 besteden we aandacht aan de koopstromen. Zo wordt onder andere duidelijk in welke mate inwoners aankopen doen in de gemeente en regio waarin ze wonen en hoe de kooporiëntatie zich ten opzichte van 2004 heeft ontwikkeld (voor zover gegevens uit 2004 beschikbaar & vergelijkbaar zijn). Daarnaast geeft dit hoofdstuk inzicht in het economisch functioneren van regio s in termen van omzet en vloerproductiviteit. Indien mogelijk kijken we daarbij ook naar de belangrijkste aankoopplaatsen in de gemeente Drechterland. In hoofdstuk 4 komen bezoekmotieven, beoordelingen van de winkelgebieden, bezoekfrequentie, vervoermiddelgebruik en het gebruik van aanvullende aankoopkanalen aan bod. De bijlage bevat tot slot een overzicht van de deelnemende regio s, een begrippenlijst waarin de meest gebruikte begrippen kort worden uitgelegd en een indeling van de grootteklassen die worden gehanteerd. Voor meer informatie en onderzoeksresultaten kunt u terecht op Naast het hoofdrapport zijn hier ook factsheets met kerngegevens en grafisch weergegeven koopstromen voor de belangrijkste aankoopplaatsen, gemeenten en de 33 onderscheiden herkomstregio s te downloaden. Hier kunt u bovendien ook zelf met behulp van een SWING-applicatie gegevenstabellen, figuren en kaartbeelden samenstellen. 6

7 2 Winkelaanbod en -leegstand 7

8 2. Winkelaanbod en -leegstand 2.1 Inleiding In dit hoofdstuk wordt een kort overzicht gegeven van het huidige winkelaanbod in Koggenland. Hierbij wordt gekeken naar het winkelvloeroppervlak en het aantal winkels. Daarnaast wordt er een blik geworpen op de (ontwikkeling van de) leegstand Omvang en samenstelling winkelaanbod Meeste meters in en om huis Het totaal aantal vierkante meters winkelvloeroppervlakte in de gemeente Koggenland is ruim 30 duizend (zie tabel 2.1). Meer dan de helft hiervan zit in de branchegroep in en om het huis. De branchegroep vrije tijd is mindere mate vertegenwoordigd. Tabel 2.1 Winkelaanbod 2011 gemeente Koggenland, naar branchegroep. aantal m 2 WVO aantal winkels branchegroep abs. % abs. % dagelijks % 23 26% mode & luxe % 17 19% vrije tijd % 8 9% in/om huis % 35 39% detailhandel overig % 7 8% totaal % % NB: cijfers zijn exclusief leegstand. Bron: Locatus, bewerking: I&O Research. In zeven jaar tijd forse toename aantal winkelmeters Koggenland In de laatste zeven jaar is het aantal winkelmeters met meer dan de helft toegenomen (zie tabel 2.2). Deze toename is te verklaren door de groei van het relatief nieuwe winkelcentrum de Vijverhof. Alle branchegroepen laten een groei zien. De grootste absolute groei zit in de branchegroep in en om het huis. Procentueel namen mode & luxe en overige detailhandel het meest toe in de afgelopen zeven jaar. Tabel 2.2 Winkelvloeroppervlak gemeente Koggenland, naar branchegroep, in m 2 WVO (2004 en 2011). totaal ontwikkeling branchegroep abs. % dagelijks % mode & luxe % vrije tijd % in/om huis % detailhandel overig % totaal % NB: cijfers zijn exclusief leegstand. Bron: Locatus, bewerking: I&O Research. 1 De peildatum van de gepresenteerde gegevens over winkelaanbod en winkelleegstand is 1 januari. 8

9 De verandering in het aantal winkels vertoont een ander beeld dan de veranderingen in vloeroppervlakte. De grote toename in vloeroppervlakte is veel minder terug te vinden in het aantal winkels. In totaal zijn er acht winkels bijgekomen, wat neerkomt op een toename van tien procent. Opvallend is dat in de branchegroep met de grootste absolute groei ( in en om het huis ) er geen toename in het aantal winkels is te constateren. In de twee branchegroepen met de grootste relatieve groei in vloeroppervlak is wel een toename van het aantal winkels zichtbaar. In de dagelijkse sector is er sprake van een lichte krimp. Tabel 2.3 Aantal winkels gemeente Koggenland, naar branchegroep (2004 en 2011). totaal ontwikkeling branchegroep abs. % dagelijks % mode & luxe % vrije tijd % in/om huis % detailhandel overig % totaal % NB: cijfers zijn exclusief leegstand. Bron: Locatus, bewerking: I&O Research. De gemiddelde winkelomvang is tussen 2004 en 2011 toegenomen. In 2004 was er sprake van een gemiddelde omvang van bijna 280 vierkante meter; in 2011 is dit bijna 330 vierkante meter. Koggenland heeft relatief weinig winkelmeters per inwoner ter beschikking Het aantal winkelmeters per inwoners is in Koggenland lager dan in de rest van Nederland. Zowel in de dagelijkse als niet-dagelijkse sector scoort Koggenland onder het landelijk en provinciaal gemiddelde. Figuur 2.1 Winkelvloeroppervlakte per inwoners, gemeente, provincie, Randstad en Nederland (2011). Gemeente Koggenland Noord-Holland Randstad Nederland dagelijks niet-dagelijks NB: cijfers zijn exclusief leegstand; Randstad is inclusief Almere en Nijkerk. Bron: Locatus, bewerking: I&O Research. 9

10 2.3 Aankooplocaties uitgelicht De winkeloppervlakte van winkelcentrum de Vijverhof bedraagt in 2011 bijna vijfduizend vierkante meter. In 2004 was dit nog drieduizend vierkante meter. In de Vijverhof is een groot deel van de oppervlakte bezet door winkels uit de dagelijkse branche, maar ook de andere branchegroepen zijn vertegenwoordigd. Deze branchegroepen maakten de afgelopen zeven jaar ook allemaal een groei door. Alleen de branchegroep overige detailhandel is niet vertegenwoordigd in de Vijverhof. Tabel 2.4 Winkelvloeroppervlak locatie Vijverhof, Avenhorn, gemeente Koggenland, naar branchegroep (2004 en 2011). totaal ontwikkeling branchegroep abs. % dagelijks % mode & luxe % vrije tijd % in/om huis % detailhandel overig totaal % NB: cijfers zijn exclusief leegstand. 2.4 Leegstand Leegstand vormt een belangrijke indicator voor het economisch functioneren van aankoopplaatsen. Het is daarom van belang om extra aandacht te besteden aan de ontwikkeling van de winkelleegstand in Koggenland. Toename leegstand in Koggenland De leegstand in de gemeente Koggenland is tussen 2004 en 2011 fors toegenomen. Het gaat in 2011 om vijf panden, samen goed voor circa vierkante meter. Dit komt neer op een vervijfvoudiging in winkelvloeroppervlak ten opzichte van Het aantal panden wat leeg staat is niet zo zwaar toegenomen, dus het gaat om enkele grote panden die leeg staan. In de rest van de regio West-Friesland is de leegstand in aantal vierkante meters eveneens toegenomen. Deze trend is ook op het niveau van de provincie terug te zien. De leegstand in Koggenland staat in 2011 op acht procent van het totale aanbod aan winkelvloeroppervlak; dit is meer dan het regionale en provinciale gemiddelde van zes procent. Tabel 2.5 Winkelleegstand gemeente Koggenland, vergeleken (2004 en 2011). aantal m 2 WVO aantal winkels % ontw. % % ontw. % 2011 Gemeente Koggenland % 8% % 4% Regio (West-Friesland) % 6% % 7% Provincie (NH) % 6% % 8% Bron: Locatus, bewerking: I&O Research. 10

11 2.5 Conclusie De gemeente Koggenland heeft het winkelaanbod in de afgelopen zeven jaar fors uitgebreid. Hierdoor is het benut winkelvloeroppervlak fors toegenomen, maar ook de leegstand is groter dan in Het winkelvloeroppervlak per duizend inwoners blijft ondanks de uitbreiding achter bij het provinciaal en landelijk gemiddelde. 11

12 3 Koopstromen 12

13 3. Koopstromen 3.1 Inleiding Consumenten zijn gevraagd aan te geven waar ze voor het laatst bepaalde artikelen hebben gekocht. Hierdoor ontstaat inzicht in het ruimtelijk koopgedrag. Door koppeling van herkomst- en aankoopplaats kunnen koopstromen worden beschreven en in kaart worden gebracht. Koopstromen maken duidelijk welke dorpen en steden inwoners bezoeken voor de dagelijkse en wekelijkse boodschappen maar ook voor het recreatieve winkelen. Hoe aantrekkelijk zijn steden en regio s voor haar inwoners en voor bezoekers van buiten en hoe zijn verzorgingsgebieden samengesteld? Welke aankoopplaatsen springen eruit? In dit hoofdstuk spelen de begrippen binding, toevloeiing en afvloeiing een belangrijke rol. Koopkrachtbinding, wat de mate waarin inwoners van een plaats hun aankopen doen in winkels die in deze plaats gevestigd zijn, weergeeft. Het andere gedeelte van het draagvlak bestaat uit koopkrachttoevloeiing, die wordt gedefinieerd als de mate waarin inwoners uit andere plaatsen aankopen doen in een aankoopplaats. Bestedingen die buiten de eigen plaats worden gedaan, noemen we koopkrachtafvloeiing. 3.2 Koopkrachtbinding & -toevloeiing Draagvlakopbouw Tabel 3.1 presenteert de draagvlakopbouw voor de gemeente Koggenland. De totale omzet voor dagelijkse artikelen bedraagt in Koggenland 45 miljoen. Het percentage inwoners van Koggenland dat in de eigen plaats dagelijkse artikelen koopt (koopkrachtbinding) is 69 procent. Voor nietdagelijkse artikelen is het draagvlak 18 miljoen en het deel van de inwoners van Koggenland dat in de eigen plaats niet-dagelijkse artikelen koopt bedraagt 26 procent. De artikelgroepen bloemen, planten- en tuinartikelen en juweliersartikelen weten naast de artikelen uit de dagelijkse sector de meeste eigen koopkracht aan zich te binden: respectievelijk 65 en 59 procent van de inwoners van Koggenland koopt deze artikelgroepen in de eigen gemeente. Van het totale draagvlak voor dagelijkse artikelen is zestien procent afkomstig uit andere plaatsen. Dit geldt voor 23 procent van het draagvlak voor niet-dagelijkse artikelen. De branches voor schoenen en woninginrichting kennen de grootste relatieve toevloeiing: van alle klanten is hier respectievelijk 50 en 44 procent afkomstig van buiten Koggenland. Voor alle branches geldt dus dat minstens de helft van de klanten afkomstig is uit Koggenland. 13

14 Tabel 3.1 Detailhandelsomzet (in milj. ) gemeente Koggenland, uitgesplitst naar binding & toevloeiing, per artikelgroep (2011). totale binding toevloeiing artikelgroep omzet absoluut % 1) absoluut % 2) dagelijks 45,2 38,0 69% 7,2 16% niet-dagelijks 18,0 13,9 26% 4,1 23% - kleding 1,0 0,9 8% 0,1 10% - schoenen 0,2 0,1 4% 0,1 50% - woninginrichting 2,7 1,5 18% 1,2 44% - huishoudelijke artikelen 1,1 1,0 31% 0,1 9% - juweliersartikelen 1,0 0,7 59% 0,3 30% - vrijetijdsartikelen 2,7 2,2 25% 0,5 19% - electro 2,4 1,9 26% 0,5 21% - doe-het-zelf 2,3 2,0 49% 0,2 9% - bloemen, planten- en tuinartikelen 4,6 3,5 65% 1,1 24% 1) mate waarin de bevolking in de eigen plaats koopt, uitgedrukt als percentage van het aantal inwoners 2) mate waarin Koggenland klanten uit andere plaatsen aantrekt, uitgedrukt als percentage van het draagvlak Koopkrachtbinding in gemeente Koggenland relatief laag Koggenland heeft een relatief laag bindingspercentage zowel in de dagelijkse als in de nietdagelijkse sector. In alle artikelgroepen met uitzondering van de juweliersartikelen- scoort Koggenland lager dan het gemiddelde van kernen tussen de en inwoners. Met name op het gebied van kleding en schoenen scoort Koggenland minder ten opzichte van de referentiegemeente. Dit heeft te maken met het ontbreken van een grote kern en het relatief grote aanbod in het nabijgelegen Hoorn. Tabel 3.2 Bindingspercentage dagelijkse en niet-dagelijkse branches gemeente Koggenland, vergeleken met gemeenten van vergelijkbare omvang in de Randstad (2011). Gemeente Koggenland dagelijkse sector 69% 82% levensmiddelen 71% 82% persoonlijke verzorging 55% 78% niet-dagelijkse sector 26% 43% kleding 8% 31% schoenen en lederwaren 4% 37% electronica 26% 33% huishoudelijke artikelen 31% 58% vrijetijdsartikelen 25% 47% juweliersartikelen 59% 54% woninginrichting 18% 28% doe-het-zelf 49% 67% bloemen, planten- en tuinartikelen 65% 69% 14

15 Toe- & afvloeiing Consumenten uit Koggenland doen de dagelijkse aankopen grotendeels in hun eigen woonplaats. Toch wordt er door dertig procent uitgeweken naar andere gemeenten. Met name de buurgemeenten Hoorn en Heerhugowaard worden hierbij aangedaan. In mindere mate gaat het om Opmeer en Medemblik. Figuur 3.1 Afvloeiing dagelijkse artikelen Niet-dagelijkse artikelen zoals kleding en electro worden vaak elders gekocht. Naast de eigen gemeente worden Hoorn en Heerhugowaard veel genoemd. In mindere mate vloeit er ook een deel af naar Alkmaar, Opmeer en Amsterdam. Figuur 3.2 Afvloeiing niet-dagelijkse artikelen 15

16 Naast inwoners van Koggenland worden er in de gemeente vooral aankopen gedaan door inwoners uit de buurgemeenten Schermer, Beemster en Heerhugowaard. In mindere mate komen er ook klanten uit Hoorn, Opmeer en Zeevang. Tabel 3.3 Tabel 3.4 Herkomst bestedingen dagelijkse sector. Herkomst bestedingen niet-dagelijkse sector. Gemeente % Gemeente % Koggenland 84,0% Koggenland 77,4% Schermer 3,6% Heerhugowaard 3,6% Beemster 2,1% Schermer 3,5% Hoorn 1,7% Opmeer 2,1% Rotterdam 1,6% Beemster 1,9% Zeevang 1,6% Medemblik 1,5% Opmeer 1,5% Zeevang 1,3% Heerhugowaard 1,1% Hoorn 1,2% Graft-De Rijp 0,7% Alkmaar 0,9% Medemblik 0,7% Purmerend 0,8% Alkmaar 0,6% Nieuwkoop 0,7% overig Nederland 0,8% Drechterland 0,7% Lelystad 0,5% Graft-De Rijp 0,5% Zoetermeer 0,4% Velsen 0,4% Delft 0,4% Amsterdam 0,3% Wieringermeer 0,3% overig Nederland 1,7% De toevloeiing voor dagelijkse artikelen komt uit de buurgemeenten van Koggenland. De meeste toevloeiing komt uit de gemeente Schermer. In mindere mate komen er klanten uit Beemster, Zeevang en Hoorn. Tot slot is er een beperkte toevloeiing vanuit Heerhugowaard en Opmeer. Figuur 3.3 Toevloeiing dagelijkse artikelen 16

17 Hoewel ruim driekwart van de niet-dagelijkse producten door inwoners van Koggenland worden gekocht, is er ook sprake van toevloeiing uit de buurgemeenten. Met name Schermer en Heerhugowaard zorgen voor toevloeiing, maar ook uit de andere buurgemeenten is er sprake van toevloeiing. Figuur 3.4 Toevloeiing niet-dagelijkse artikelen 3.3 Economisch functioneren Omzet in Koggenland fors lager dan in referentiegemeenten Met name in de niet-dagelijkse sector wordt in Koggenland een beduidend lagere omzet behaald dan in de referentiegemeenten. Ook de dagelijkse sector heeft een lagere omzet, maar hier is het verschil minder groot. De balans tussen beiden is daardoor ook niet gelijk aan de balans in de referentiegemeenten; in tegenstelling tot de andere gemeenten van tot inwoners komt maar liefst zeventig procent van de omzet uit de dagelijkse sector. Tabel 3.5 Detailhandelsomzet gemeente Koggenland vergeleken met gemiddelde detailhandelsomzet gemeenten van vergelijkbare omvang (milj. ). dagelijkse sector niet-dagelijkse sector totaal abs. % abs. % abs. % Gemeente Koggenland 45 70% 18 28% % inw % 57 41% % De detailhandelsomzet en daarmee ook de verzorgingsfunctie hangt grotendeels samen met de omvang van een kern. Om meer inzicht te krijgen in de kooporiëntatiekracht van gemeenten is de detailhandelsomzet per inwoner berekend. Hieruit blijkt dat de omzet per inwoner zowel in de dagelijkse als niet-dagelijkse sector lager is dan bij de referentiegemeenten en andere gemeenten in de regio. Met name in de nietdagelijkse sector is er sprake van een groot verschil met de regio en de referentiegemeenten. 17

18 Tabel 3.6 Gemiddelde detailhandelsomzet per inwoner (2011). omzet per inwoner dagelijkse sector Gemeente Koggenland Regio West-Friesland Provincie Noord-Holland Gemeenten vergelijkbare omvang niet-dagelijkse sector Gemeente Koggenland 800 Regio West-Friesland Provincie Noord-Holland Gemeenten vergelijkbare omvang In de afgelopen jaren is het winkelaanbod in de Randstad met 12 procent toegenomen. De gemiddelde detailhandelsuitgaven zijn in de dagelijkse sector wel gegroeid, maar in de nietdagelijkse sector houden consumenten meer de hand op de knip. De omzettaart wordt verdeeld over meer winkelmeters. Om meer zicht te krijgen in hoe de gerealiseerde omzet, afkomstig uit consumentenbestedingen van bewoners en bezoekers, zich heeft ontwikkeld in verhouding tot de veranderingen in het winkeloppervlak brengen we de vloerproductiviteit in beeld. De vloerproductiviteit, berekend door de detailhandelsomzet te delen door het aantal m 2 winkelvloeroppervlak (WVO, exclusief leegstand), vormt een indicatie voor het functioneren van winkelvoorzieningen 2. Een lage vloerproductiviteit duidt er op dat de bewinkelingssituatie niet in balans is, waarbij sprake kan zijn van overbewinkeling of juist te weinig oriëntatie op de eigen winkelvoorzieningen. De vloerproductiviteit in de gemeente Koggenland is in de dagelijkse sector bijna vergelijkbaar met die van gemeenten van vergelijkbare omvang. Hiermee scoort deze productiviteit ook boven het provinciaal gemiddelde. In de niet-dagelijkse sector is er wel sprake van een fors verschil met de referentiegemeenten. De productiviteit is ook lager dan het gemiddelde van de rest van de regio West-Friesland en de provincie Noord-Holland. Tabel 3.7 Vloerproductiviteit gemeente Koggenland, vergeleken (2011). dagelijkse sector niet-dagelijkse sector totaal Gemeente Koggenland Regio West-Friesland Provincie Noord-Holland Gemeenten vergelijkbare omvang Bij de berekening van de vloerproductiviteit is uitgegaan van het winkeloppervlak (m 2 WVO) exclusief leegstand. 18

19 De vloerproductiviteit van de Vijverhof is relatief hoog. Dit heeft te maken met het hoge percentage winkels in de dagelijkse sector. Deze zorgen voor een hogere vloerproductiviteit. Tabel 3.8 Vloerproductiviteit locatie gemeente Koggenland, vergeleken (2011). dagelijkse sector niet-dagelijkse sector totaal Vijverhof, Avenhorn Conclusie De gemeente Koggenland heeft een flinke afvloeiing van koopkracht richting de buurgemeenten Heerhugowaard en Hoorn. De toevloeiing vanuit andere buurgemeenten, zoals Schermer, Beemster en Zeevang, kan dit niet compenseren. Mede hierdoor is de omzet en vloerproductiviteit in Koggenland redelijk laag voor een gemeente van de grootte van Koggenland. 19

20 4 Kenmerken koopgedrag 20

21 4. Kenmerken koopgedrag 4.1 Inleiding In dit hoofdstuk besteden we vooral aandacht aan het koopgedrag van de consument. Hierbij zal worden gekeken naar de frequentie waarmee men winkelt en de beoordeling die men geeft aan de winkelgebieden. Daarnaast wordt ingezoomd op het gebruik van internet, het bezoeken van de warenmarkt en de koopzondagen. Er wordt gekeken naar de frequentie hiervan en de uitgaven die men hier doet. 4.2 Bezoekfrequentie In figuur 4.1 is de frequentie waarmee inwoners van de gemeente Koggenland boodschappen doen en winkelen opgenomen. Hieruit blijkt dat ruim twee op de drie inwoners vaker dan één keer per week boodschappen doet. Negen procent winkelt meer dan één keer per week; ruim de helft doet dit twee keer per maand of minder. Figuur 4.1 Bezoekfrequentie dagelijkse boodschappen en winkelen. Vaker dan 1 keer per week 9% 68% 1 keer per week 21% 27% 1-2 keer per maand minder dan 1 keer per maand 3% 2% 10 % 47% Dagelijkse boodschappen Winkelen 0% 20% 40% 60% 80% 100% 21

22 Lage bezoekfrequentie recreatieve, Koggenlandse winkelaar Gemiddeld zeggen ruim twee op de drie consumenten vaker dan één keer per week boodschappen te doen in aankoopplaatsen met tot inwoners; dit is precies gelijk aan de score in Koggenland. Inwoners van referentiegemeenten winkelen wel vaker meer dan één keer per week dan de Koggenlandse consument. Tabel 4.1 Bezoekfrequentie dagelijkse boodschappen en winkelen gemeente Koggenland, vergeleken met gemeenten van vergelijkbare omvang (2011). Gemeente Koggenland Dagelijkse boodschappen Vaker dan 1 keer per week 68% 68% 1 keer per week 27% 26% 1-2 keer per maand 3% 5% minder dan 1 keer per maand 2% 2% Winkelen Vaker dan 1 keer per week 9% 16% 1 keer per week 12% 14% 1-2 keer per maand 47% 37% minder dan 1 keer per maand 32% 34% 4.3 Bezoekmotieven Boodschappen doet men graag dichtbij Bijna tachtig procent van de consumenten kiest een aankoopplaats voor de dagelijkse boodschappen op basis van afstand. Vooral voor de dagelijkse sector geldt dat men het liefst dicht bij huis de aankopen doet. Wat verder opvalt is dat compleetheid van het winkel- en artikelenaanbod en de parkeergelegenheden een fractie belangrijker zijn dan de bereikbaarheid en het prijsniveau. en bij winkelen wordt gekozen voor een compleet winkelcentrum Bij het winkelen vormt nabijheid ook een belangrijk bezoekmotief, al is het niet de meest genoemde. Compleetheid van het winkelaanbod is bij ruim de helft van de consumenten de belangrijkste reden om een aankoopplaats voor de niet-dagelijkse artikelen te bezoeken. Ook de compleetheid van het artikelenaanbod vindt één op de drie van groot belang. Compleetheid gaat voor sfeer zo lijkt het, aangezien sfeer en uitstraling door een kwart is genoemd als selectiecriterium. Hoewel er vaak aandacht is voor de hoogte van parkeertarieven geeft slechts een kleine groep aan dat parkeertarieven voor hen een leidend bezoekmotief is. Dit geldt zowel voor het doen van boodschappen als het winkelen. 22

23 Tabel 4.2 Belangrijkste bezoekmotief dagelijkse boodschappen en winkelen voor inwoners van gemeente Koggenland (2011). dagelijkse boodschappen % winkelen % dichtst bij huis 76% compleetheid winkelaanbod 60% compleetheid winkelaanbod 30% compleetheid aanbod artikelen 34% parkeermogelijkheden 24% dichtst bij huis 30% compleetheid aanbod artikelen 18% bereikbaarheid per auto 29% bereikbaarheid per auto 18% sfeer/uitstraling winkelgebied 27% prijsniveau winkelaanbod 15% parkeermogelijkheden 22% sfeer/uitstraling winkelgebied 7% prijsniveau winkelaanbod 11% op de route van/naar werk 6% op de route van/naar andere activiteiten 4% parkeertarief 6% parkeertarief 4% op de route van/naar andere activiteiten 3% bereikbaarheid per openbaar vervoer 3% combinatie met bezoek familie/vrienden 2% combinatie met bezoek familie/vrienden 3% bereikbaarheid per openbaar vervoer 0% op de route van/naar werk 2% anders 6% anders 9% Inwoners van Koggenland hechten veel waarde aan nabijheid De Koggenlandse consument vindt de nabijheid van winkels voor dagelijkse boodschappen van groot belang. In vergelijkbare gemeenten vormt de nabijheid een minder belangrijk bezoekmotief bij het doen van de dagelijkse boodschappen. Ook de parkeermogelijkheden en bereikbaarheid per auto worden iets vaker als een belangrijke factor genoemd. Daarentegen hecht men minder vaak waarde aan de compleetheid van het winkelaanbod. Op andere aspecten wijkt Koggenland niet ver af van de referentiegemeenten. Tabel 4.3 Belangrijkste bezoekmotief dagelijkse boodschappen, gemeente Koggenland vergeleken met gemeenten van vergelijkbare omvang (2011). Gemeente Koggenland dichtst bij huis 76% 71% compleetheid winkelaanbod 30% 29% compleetheid aanbod artikelen 18% 21% parkeermogelijkheden 24% 20% prijsniveau winkelaanbod 15% 18% bereikbaarheid per auto 18% 15% sfeer/uitstraling winkelgebied 7% 8% op route van/naar werk 6% 5% op route van/naar andere act. 3% 4% parkeertarief 6% 4% combinatiebezoek familie/vrienden 2% 2% bereikbaarheid per ov 0% 1% anders 6% 6% Om te winkelen laten inwoners van Koggenland de keuze voor een aankooplocatie vaker afhangen van de compleetheid van het aanbod, bereikbaarheid per auto, parkeermogelijkheden en de sfeer dan inwoners van gemeenten van vergelijkbare grootte. De bereikbaarheid per openbaar vervoer en de nabijheid worden iets minder belangrijk geacht. 23

24 Tabel 4.4 Belangrijkste bezoekmotief winkelen, gemeente Koggenland vergeleken met gemeenten van vergelijkbare omvang (2011). Gemeente Koggenland compleetheid winkelaanbod 60% 52% dichtst bij huis 30% 32% compleetheid aanbod artikelen 34% 31% sfeer/uitstraling winkelgebied 27% 21% bereikbaarheid per auto 29% 18% parkeermogelijkheden 22% 15% prijsniveau winkelaanbod 11% 12% bereikbaarheid per ov 3% 7% combinatiebezoek familie/vrienden 3% 5% op de route van/naar andere act. 4% 5% parkeertarief 4% 4% op de route van/naar werk 2% 3% anders 9% 11% 4.4 Beoordeling winkelgebieden Het functioneren van winkelgebieden hangt samen met de waardering die consumenten hebben voor verschillende aspecten van een winkelgebied. Waarderingscijfers bieden inzicht in de sterke en zwakke punten vanuit de beleving van de consument. Aan consumenten is gevraagd om de aankoopplaats die men het vaakst bezoekt voor de dagelijkse boodschappen of voor het winkelen te beoordelen op de onderstaande zeven criteria: compleetheid winkelaanbod; sfeer en uitstraling winkelgebied; veiligheid winkelomgeving; parkeermogelijkheden; aanbod van daghoreca; bereikbaarheid per auto; bereikbaarheid per openbaar vervoer. Waardering verschilt naar koopgedrag Over het algemeen zijn consumenten tevreden over de winkelgebieden in Koggenland. Hoewel hier sprake is van enige beïnvloeding - aangezien men niet gauw winkelcentra zal bezoeken waarover men zeer ontevreden is worden de winkelvoorzieningen op de meeste aspecten goed beoordeeld. Aankooplocaties die bezocht zijn voor de dagelijkse/wekelijkse boodschappen worden met name goed beoordeeld op de veiligheid en bereikbaarheid per auto. De bereikbaarheid per openbaar vervoer scoort met een 4,9 het minst. Bij aankooplocaties die worden aangedaan voor het winkelen wordt de bereikbaarheid per openbaar vervoer ook matig beoordeeld. De bereikbaarheid per auto, de parkeermogelijkheden en de veiligheid scoren goed. 24

25 Figuur 4.2 Waardering aankooplocaties gemeente Koggenland voor dagelijkse boodschappen en winkelen. bereikbaarheid per ov 4,7 4,9 bereikbaarheid per auto 8,1 8,5 aanbod van daghoreca 5,9 6,4 parkeermogelijkheden veiligheid winkelomgeving 7,6 8,1 7,9 7,9 sfeer en uitstraling compleetheid winkelaanbod 7,3 7,8 7,4 7,8 dagelijkse boodschappen winkelen Waardering winkelgebieden voor dagelijkse boodschappen ondergemiddeld De beoordeling die bezoekers van detailhandel in Koggenland aan de aankooplocatie geven wijkt meestal niet ver af van de score van de referentiegemeenten. Wel zijn de personen die hun dagelijkse boodschappen doen minder tevreden over het aanbod van daghoreca en de bereikbaarheid per openbaar vervoer. Recreatieve winkelaars erkennen ook deze zwakke punten, maar zijn wel bovengemiddeld tevreden met de sfeer en uitstraling, de parkeermogelijkheden en de bereikbaarheid per auto. Tabel 4.5 Waardering aankooplocaties gemeente Koggenland voor dagelijkse boodschappen en winkelen. dagelijkse boodschappen Gemeente Koggenland Gemeente Koggenland winkelen compleetheid winkelaanbod 7,4 7,4 7,8 7,8 sfeer en uitstraling 7,3 7,1 7,8 7,5 veiligheid winkelomgeving 7,9 7,7 7,9 7,7 parkeermogelijkheden 7,6 7,6 8,1 7,5 aanbod van daghoreca 5,9 6,4 6,4 7,3 bereikbaarheid per auto 8,1 7,9 8,5 7,8 bereikbaarheid per ov 4,9 6,4 4,7 6,9 Inwoners van kleinere kernen willen supermarkt in eigen kern Consumenten konden aangeven wat volgens hen het belangrijkste verbeterpunt is ten aanzien van de winkelvoorzieningen in hun eigen woonplaats. Inwoners van de gemeente Koggenland vinden vooral het ontbreken van een supermarkt in hun eigen woonplaats een probleem. In de dorpen zonder supermarkt is er veel vraag naar een kleine supermarkt, bijvoorbeeld een Deen. Nu moet men nog veelal met de auto- naar de grote kernen in de gemeente. Hier stuit men op parkeerproblematiek. 25

26 Figuur 4.3 Meest genoemde verbeterpunten winkelvoorzieningen, inwoners gemeente Koggenland. 4.5 Vervoermiddel De keuze van de consument met welk vervoermiddel boodschappen te doen of te winkelen is mede bepalend voor de gewenste voorzieningen als (fiets)parkeervoorzieningen, openbaar vervoer en bereikbaarheid. Relatief hoog autogebruik consument Koggenland Zowel bij de dagelijkse boodschappen, als bij het recreatief winkelen is de auto het meest gebruikte vervoermiddel. Het autogebruik in Koggenland is ook fors hoger dan in de referentiegemeenten, met name onder de winkelaars. Dit gaat ten koste van zowel fietsers, voetgangers als gebruikers van het openbaar vervoer, die allemaal ondervertegenwoordigd zijn ten opzichte van het gemiddelde van kernen tussen de en inwoners. Tabel 4.6 Waardering aankooplocaties gemeente Koggenland voor dagelijkse boodschappen en winkelen. dagelijkse boodschappen Gemeente Koggenland Gemeente Koggenland winkelen te voet 11% 16% 2% 7% fiets 29% 29% 13% 20% auto 60% 52% 79% 58% openbaar vervoer 0% 1% 5% 12% anders 0% 2% 2% 2% 4.6 Aankoopkanalen Gebruik internet onder inwoners Koggenland vrij gemiddeld In de gemeente Koggenland worden dagelijkse boodschappen vrijwel altijd in de winkel gedaan. Hiermee wijkt Koggenland nauwelijks af van het beeld van de regio en de referentiegemeenten. Ook bij niet-dagelijkse artikelen wordt er in Koggenland ongeveer evenveel gebruik gemaakt van het internet als in de rest van de regio. Met acht procent van de aankopen via internet zit Koggenland wel onder het gemiddelde van de provincie Noord-Holland. 26

27 Tabel 4.7 Procentuele verdeling detailhandelsbestedingen naar aankoopkanaal, per branche. winkelaankopen internet warenmarkt anders 1) dagelijkse sector Gemeente Koggenland 98% 0% 0% 2% Regio West-Friesland 99% 0% 1% 0% Provincie Noord-Holland 98% 1% 1% 0% Gemeenten vergelijkbare omvang 99% 0% 1% 0% niet-dagelijkse sector Gemeente Koggenland 90% 8% 0% 3% Regio West-Friesland 88% 9% 1% 2% Provincie Noord-Holland 86% 11% 1% 2% Gemeenten vergelijkbare omvang 88% 9% 1% 2% 1) onder de categorie anders vallen onder meer postorder, rijdende winkels en fabriekswinkels De warenmarkt Naast boodschappen doen en winkelen in winkels, de zogenaamde gevestigde detailhandel, zijn er ook andere aankoopkanalen waar de consument inkopen kan doen. De belangrijkste nietwinkelaankoopkanalen waar consumenten kopen zijn internet en de warenmarkt. Deze paragraaf is gewijd aan de warenmarkt, waarna in de volgende paragraaf enkele aspecten van online koopgedrag worden uitgelicht. Koggenlanders gaan relatief weinig naar de markt Zestig procent van de consumenten uit Koggenland bezoekt met regelmaat een warenmarkt. Acht procent gaat minimaal één keer per week naar de markt. Dit is veel minder dan het gemiddelde bij andere kernen tussen en inwoners. Hier gaat één op de vijf tenminste wekelijks naar de markt. In Koggenland is er een groep van 41 procent die zegt nooit inkopen te doen op de markt. Bij de referentiegemeenten is dit 34 procent. Het ontbreken van een grote markt in de gemeente lijkt hierbij parten te spelen. Figuur 4.4 Koopfrequentie warenmarkt inwoners gemeente Koggenland, vergeleken met gemeenten van vergelijkbare omvang (2011) inw. 20% 47% 34% Koggenland 8% 51% 41% 0% 20% 40% 60% 80% 100% min. 1 keer per maand minder dan 1 keer per maand nooit 3 In een fabriekswinkel biedt een fabrikant zijn eigen artikelen rechtstreeks aan de verbruiker aan. Factory Outlet Centers zijn als afzonderlijke winkelgebieden beschouwd en vallen hier niet onder. 27

28 Wanneer de Koggenlandse consument naar de warenmarkt gaat geeft hij/zij gemiddeld 22 uit. Dit is iets minder dan de 28 die gemiddeld wordt uitgegeven door bezoekers aan de warenmarkt uit kernen van vergelijkbare grootte. Voor marktbezoek gaat men naar Hoorn De markt in het centrum van Hoorn wordt door consumenten het meest genoemd als bezochte markt. Van alle Koggenlandse consumenten die (wel eens) naar de markt gaan, noemt bijna de helft deze markt als laatst bezochte markt. Verder bezoekt men relatief vaak de markt op het Raadhuisplein in Heerhugowaard. Markten verder dan deze twee buurgemeenten worden niet veel bezocht. Een klein deel gaat naar Alkmaar, Opmeer, Schagen of Purmerend. Tabel 4.8 Laatst bezochte warenmarkten inwoners gemeente Koggenland (2011). markt aandeel Hoorn, Centrum 47% Heerhugowaard, Raadhuisplein 24% Alkmaar, Centrum 4% Opmeer, Spanbroek 4% Koggenland, gemeente Koggenland 3% Heerhugowaard, Stadsplein 2% Purmerend, Binnenstad 1% Hoorn, Winkelcentrum Huesmolen 1% Schagen, Gedempte Gracht 1% overig 13% 4.8 Online winkelen Licht ondergemiddelde digitale kooporiëntatie Koggenland In Koggenland wordt er minder vaak een product via internet aangeschaft dan in de referentiegemeenten. Dertig procent heeft nog nooit via internet een aankoop gedaan; in andere gemeenten met een vergelijkbaar aantal inwoners is dit ongeveer een kwart. Figuur 4.5 Koopfrequentie internet, inwoners gemeente Koggenland vergeleken met gemeenten van vergelijkbare omvang (2011) inw. 34% 40% 27% Koggenland 29% 40% 30% 0% 20% 40% 60% 80% 100% min. 1 keer per maand minder dan 1 keer per maand nooit De Koggenlander geeft een licht ondergemiddeld bedrag uit per aankoop op internet. In Koggenland wordt gemiddeld 118 uitgegeven aan een aankoop op internet, terwijl het gemiddelde van bezoekers uit kernen van vergelijkbare grootte op 129 ligt. 28

29 4.9 Winkelen op zondag De discussie over het winkelen op zondag blijft actueel en de meningen hierover verdeeld. Een deel van het publiek wil 24/7 winkelen en recreëren, maar ook de tegengeluiden blijven hoorbaar. De mening van de gemiddelde consument lijkt duidelijk, als de winkels open zijn komt de meerderheid van de consumenten op zondag winkelen en brengt een bezoek aan de supermarkt. Deze paragraaf bespreekt de voorkeur van de consument voor de winkeldag én het winkelgedrag op zondag. Zaterdag in Koggenland meest populaire dag om te winkelen Gemiddeld kiest ruim drie op de tien Koggenlandse consumenten er voor om op zaterdag te winkelen. De woensdag en vrijdag volgen op gepaste afstand. De focus op de zaterdag is niet bijzonder; in de referentiegemeenten is een zelfde beeld zichtbaar. De zondag is goed voor twee procent iets minder dan in de referentiegemeenten. In andere gemeenten met tot inwoners is de donderdag licht populairder. Figuur 4.6 Laatst bezochte winkeldag, inwoners gemeente Koggenland vergeleken met gemeenten van vergelijkbare omvang (2011) inw. 5% 12% 15% 16% 18% 31% 4% Koggenland 5% 14% 18% 13% 17% 31% 2% 0% 20% 40% 60% 80% 100% maandag dinsdag woensdag donderdag vrijdag zaterdag zondag Winkelen op zondag (nog) populairder dan supermarktbezoek op zondag Tussen het winkelen op zondag en supermarktbezoek op zondag zit een duidelijk verschil qua bezoekfrequentie. Dit komt met name vanwege het beperkte gebruik van de supermarkt op zondag; driekwart van de inwoners van Koggenland maakt hier nooit gebruik van. De koopzondag wordt door meer consumenten gebruikt, hoewel meestal niet vaker dan één keer per kwartaal. 29

30 Figuur 4.7 Bezoekfrequentie koopzondag en supermarkten op zondag, inwoners gemeente Koggenland (2011). 2% > 1 keer per maand koopzondag 3% supermarkt op zondag maandelijks 5% 3% 1 keer per kwartaal 1 keer per half jaar 1 keer per jaar 3% 4% 5% 15% 14% 13% < 1 keer per jaar 5% 9% nooit 42% 77% 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% Zondagoriëntatie in Koggenland veel kleiner dan in referentiegemeenten Inwoners van Koggenland bezoeken minder regelmatig koopzondagen dan inwoners van andere gemeenten met tot inwoners. Met name het supermarktbezoek op zondag is in Koggenland minder gebruikelijk dan bij de referentiegemeenten. Tabel 4.9 Bezoekfrequentie koopzondag en supermarkten op zondag, gemeente Koggenland vergeleken met gemeenten van vergelijkbare omvang (2011). Koopzondag Gemeente Koggenland minimaal 1 keer per maand 7% 15% minder dan 1 keer per maand 52% 42% nooit 41% 43% Supermarktbezoek op zondag minimaal 1 keer per maand 6% 18% minder dan 1 keer per maand 18% 21% nooit 76% 61% Hoorn is de meest bezochte gemeente wanneer men gaat winkelen op zondag. Van alle Koggenlandse consumenten die (wel eens) een koopzondag bezoeken, noemt 44 procent Hoorn als laatst bezochte gemeente voor een koopzondag. Ook Alkmaar en Heerhugowaard zijn vaak genoemd. Een klein deel gaat naar andere plaatsen, zoals Amsterdam. 30

31 Tabel 4.10 Laatst bezochte gemeenten voor koopzondag, inwoners gemeente Koggenland (2011). aandeel van de totale groep gemeente koopzondagbezoekers Hoorn 44% Alkmaar 19% Heerhugowaard 16% Amsterdam 5% Binnenmaas 3% Koggenland 2% Purmerend 1% Opmeer 1% overig 9% Bestedingen koopzondag vrij gemiddeld Gemiddeld wordt door bezoekers uit kernen van vergelijkbare grootte tijdens winkelbezoek op zondag 113 uitgegeven. Inwoners van Koggenland geven met 110 vrijwel hetzelfde uit op een koopzondag. Bij supermarktbezoek op zondag liggen de gemiddelde uitgaven lager, namelijk op 42. Inwoners van Koggenland geven ook hier gemiddeld nog minder uit ( 34) Conclusie De Koggenlandse consument gaat niet erg vaak winkelen. Wanneer men gaat winkelen valt op dat de bereikbaarheid en parkeervoorzieningen belangrijker zijn dan de sfeer. De auto is dan ook het meest gebruikte vervoermiddel. De Koggenlandse consument gaat niet bijzonder vaak naar de warenmarkt, omdat men hiervoor naar een andere gemeente moet. Koggenland heeft naast een drukbezochte zaterdag, vooral veel klanten op woensdag en vrijdag. De koopzondag is niet bovengemiddeld bezocht. Met name het supermarktbezoek op zondag is sterk onder het gemiddelde van de referentiegemeenten. 31

32 Bijlagen 32

33 Bijlage 1 Herkomstregio s In tabel 1 tot en met 3 is per provincie een overzicht opgenomen van herkomstregio s en de bijbehorende gemeenten. De afbakening van de herkomstregio s is gebaseerd op de indeling in 2004 en voor nieuwe gebieden op een veronderstelde overeenkomstige kooporiëntatie. De Gelderse gemeente Nijkerk behoort tot de regio Eemland Zuidoost. Daarnaast behoort ook de Flevolandse gemeente Almere tot het onderzoeksgebied. Tabel 1 Herkomstregio s provincie Noord-Holland. regio gemeenten Amstel- en Meerlanden Haarlemmermeer, Aalsmeer, Amstelveen, Uithoorn, Diemen, Ouder-Amstel Amsterdam Amsterdam Gooi- en Vechtstreek Hilversum, Muiden, Weesp, Naarden, Huizen, Bussum, Blaricum, Laren, Wijdemeren IJmond Uitgeest, Heemskerk, Beverwijk, Velsen Kop Noord-Holland Texel, Den Helder, Anna Paulowna, Wieringen, Wieringermeer, Zijpe, Schagen, Noord-Kennemerland Waterland Westfriesland Zaanstreek Zuid-Kennemerland Niedorp, Harenkarspel Alkmaar, Heerhugowaard, Langedijk, Bergen, Heiloo, Schermer, Graft-De Rijp, Castricum Beemster, Zeevang, Purmerend, Edam-Volendam, Waterland, Landsmeer Drechterland, Enkhuizen, Hoorn, Koggenland, Medemblik, Opmeer, Stede Broec Zaanstad, Wormerland, Oostzaan Haarlem, Bloemendaal, Haarlemmerliede, Heemstede, Zandvoort Tabel 2 Herkomstregio s provincie Zuid-Holland. regio gemeenten Alblasserwaard Giessenlanden, Gorinchem, Hardinxveld-Giessendam, Leerdam, Liesveld, Zederik Alphen aan den Rijn e.o. Kaag en Braassem, Alphen aan den Rijn, Nieuwkoop, Rijnwoude Bollenstreek Delft/Westland Den Haag/Wassenaar Drechtsteden Goeree Overflakkee Hoekse Waard Leiden e.o. Midden Holland Ridderkerk e.o. Rotterdam Schiedam/Vlaardingen Voorne-Putten Zoetermeer/Rijswijk Hillegom, Katwijk, Lisse, Noordwijk, Noordwijkerhout, Teylingen Lansingerland, Delft, Midden Delfland, Westland, Pijnacker-Nootdorp s-gravenhage, Wassenaar Alblasserdam, Dordrecht, Graafstroom, Hendrik-Ido-Ambacht, Nieuw-Lekkerland, Papendrecht, Sliedrecht, Zwijndrecht Dirksland, Goedereede, Middelharnis, Oostflakkee Binnenmaas, Cromstrijen, Korendijk, Oud-Beijerland, Strijen Leiden, Leiderdorp, Oegstgeest, Voorschoten, Zoeterwoude Bergambacht, Bodegraven-Reeuwijk, Boskoop, Gouda, Nederlek, Ouderkerk, Schoonhoven, Vlist, Waddinxveen, Zuidplas Barendrecht, Capelle aan den IJssel, Krimpen aan den IJssel, Ridderkerk Albrandswaard, Rotterdam Maassluis, Schiedam, Vlaardingen Bernisse, Brielle, Hellevoetsluis, Spijkenisse, Westvoorne Leidschendam-Voorburg, Rijswijk, Zoetermeer 33

34 Tabel 3 Herkomstregio s provincie Utrecht. regio gemeenten Eemland Noordwest Soest, Baarn, Eemnes, Bunschoten Eemland Zuidoost Amersfoort, Leusden, Nijkerk, Woudenberg SG Utrecht Noord Utrecht, De Bilt SG Utrecht Oost Zeist, Bunnik SG Utrecht Zuid Nieuwegein, Houten, IJsselstein, Vianen Utrecht Noordwest De Ronde Venen, Stichtse Vecht Utrecht Zuidoost Veenendaal, Rhenen, Renswoude, Utrechtse Heuvelrug, Wijk bij Duurstede Utrecht Zuidwest Woerden, Montfoort, Oudewater, Lopik 34

35 Bijlage 2 Begrippenlijst Begrip Aankoopplaats Afvloeiing (koopkrachtafvloeiing) Artikelgroepen Binding (koopkrachtbinding) Bestedingspotentieel Omschrijving Plaats waar men koopt. Er zijn verschillende soorten aankoopplaatsen, waarnaar onderscheid gemaakt kan worden (stadscentrum, wijkwinkelcentrum) en die de gemeente zelf aanwijst. Bij meer aankoopplaatsen is sprake van aankooplocaties. De mate waarin de bevolking buiten de eigen gemeente of regio koopt. Wordt in dit onderzoek uitgedrukt als de totale bestedingen die inwoners buiten hun eigen gemeente of regio doen of als percentage van het totale bestedingspotentieel. In dit rapport wordt het onderscheid gemaakt tussen dagelijkse en niet-dagelijkse artikelen. Dagelijkse artikelen: boodschappen (levensmiddelen, alcoholische dranken, tabak en schoonmaakartikelen) en persoonlijke verzorging (drogisterij- en parfumerieartikelen). Niet-dagelijkse artikelen: kleding, schoenen en lederwaren, electronica (o.a. tv s, audioapparatuur, computers, koelkasten, wasmachines), huishoudelijke artikelen (o.a. serviesgoed, keukengerei, textiel- en linnengoed), woninginrichting (o.a. meubelen, vloerbedekking, woningtextiel en verlichting), doe-hetzelf (o.a. klusmaterialen, gereedschap), bloemen, planten en tuinartikelen, vrijetijdsartikelen (o.a. speelgoed, computergames, sportartikelen, boeken, DVD s), juweliersartikelen. De mate waarin de bevolking in de eigen gemeente of regio koopt. Wordt in dit onderzoek uitgedrukt als de totale bestedingen die inwoners in de eigen gemeente of regio doen of als percentage van het bestedingspotentieel. Totaal aan winkelbestedingen die door inwoners van een bepaald gebied gedaan kunnen worden. Berekend door inwonertal te vermenigvuldigen met gemiddelde (landelijke) besteding per hoofd van de bevolking, gecorrigeerd naar inkomenssituatie in het betreffende gebied. 35

36 Detailhandelsomzet Draagvlak Klant Kooporiëntatie Koopstroom Niet-winkelaankopen Toevloeiing (koopkrachttoevloeiing) Vloerproductiviteit Winkelen Winkelvloeroppervlak (WVO) Totaal aan gerealiseerde winkelomzet gegenereerd door het aantal klanten van een aankoopplaats, bestaande uit consumentenbestedingen van bewoners en van bezoekers. Berekend door het aantal klanten te vermenigvuldigen met gemiddelde (landelijke) besteding per hoofd van de bevolking, gecorrigeerd naar inkomenssituatie in het betreffende gebied (incl. BTW). Het totale aantal klanten van een aankoopplaats, en daarmee de som van de klanten uit binding en klanten uit toevloeiing. Synoniem voor een standaardconsument (zie: standaard consument ). Koopstromen tussen plaats van herkomst en aankoopplaats. De mate waarin men in een aankoopplaats bepaalde artikelen koopt, naar herkomst. Detailhandelsbestedingen die niet in gevestigde winkels verricht worden (onder andere internet, warenmarkt, postorder, etcetera). De mate waarin een aankoopplaats koopstromen aantrekt vanuit een andere plaats. Wordt in dit onderzoek uitgedrukt als de totale bestedingen die bezoekers van buiten een gemeente of regio doen of als percentage van de totale bestedingen door bewoners en bezoekers in een aankooplocatie, gemeente of regio draagvlak. Gemiddelde detailhandelsomzet (inclusief BTW) per vierkante meter winkeloppervlak. Rondlopen in een winkelgebied en een groot aantal winkels bezoeken. Het doen van aankopen is niet de belangrijkste activiteit en de consument neemt geen boodschappenlijst mee. De effectieve verkoopruimte in een winkel, uitgedrukt in vierkante meters. In het rapport wordt gesproken over winkelaanbod. Hierbij gaat het om het aantal winkels en aantal m 2 WVO exclusief leegstand. 36

37 Bijlage 3 Indeling grootteklassen Tabel 1 Inwonertal gemeenten per grootteklasse gemeenten (2011). gemeenten inw. gemeenten (vervolg) inw. Renswoude Wieringermeer Schermer Uitgeest Haarlemmerliede Ca Cromstrijen Zeevang Ouder-Amstel Graft-De Rijp Zederik Muiden Montfoort Zoeterwoude Texel Ouderkerk Westvoorne Dirksland Nederlek Beemster Lopik Wieringen Anna Paulowna Eemnes Giessenlanden Strijen Bunnik Blaricum Boskoop Oostzaan Noordwijkerhout Nieuw-Lekkerland Brielle Bergambacht Wormerland Liesveld Harenkarspel Vlist Zandvoort Graafstroom Waterland Oudewater Naarden Hardinxveld-Giessendam gemeenten inw. Weesp Landsmeer Midden-Delfland Oostflakkee Middelharnis Korendijk Enkhuizen Laren Rijnwoude Opmeer Schagen Goedereede Rhenen Zijpe Alblasserdam Woudenberg Drechterland Schoonhoven Vianen Niedorp Bunschoten Bernisse Bron: CBS. 37

38 Tabel 2 Inwonertal gemeenten per grootteklasse gemeenten (2011) - vervolg. gemeenten inw. gemeenten (vervolg) inw. Hillegom Bussum Leerdam Bodegraven-Reeuwijk Stede Broec IJsselstein Koggenland Castricum Bloemendaal Gorinchem Lisse Teylingen Heiloo Heemskerk Oegstgeest Beverwijk Wijk bij Duurstede Nijkerk Wijdemeren Hellevoetsluis Voorschoten Zuidplas Oud-Beijerland Huizen Sliedrecht De Bilt Albrandswaard Medemblik Baarn De Ronde Venen Diemen Zwijndrecht Waddinxveen Ridderkerk Noordwijk Soest Kaag en Braassem Barendrecht Wassenaar Rijswijk Heemstede Houten Leiderdorp Pijnacker-Nootdorp Hendrik-Ido-Ambacht Utrechtse Heuvelrug Nieuwkoop Woerden Langedijk Uithoorn Edam-Volendam Leusden Krimpen aan den IJssel Binnenmaas Aalsmeer Bergen Nh Maassluis Papendrecht Bron: CBS. 38

39 Tabel 3 Inwonertal gemeenten per grootteklasse gemeenten (2011) - vervolg. gemeenten inw. gemeenten inw. Heerhugowaard Leiden Lansingerland Dordrecht Den Helder Zoetermeer Zeist Haarlemmermeer Nieuwegein Amersfoort Katwijk Zaanstad Veenendaal Haarlem Stichtse Vecht Almere Capelle aan den IJssel Velsen gemeenten min inw. Hoorn Utrecht Vlaardingen s-gravenhage Gouda Rotterdam Leidschendam-Voorburg Amsterdam Spijkenisse Alphen aan den Rijn Schiedam Purmerend Amstelveen Hilversum Alkmaar Delft Westland Bron: CBS. 39