INHOUD. Hoofdstuk 1 Het lokaal bestuur als werkgever

Transcriptie

1 INHOUD Hoofdstuk 1 Het lokaal bestuur als werkgever 1 Algemeen wettelijk kader Van omzendbrief naar uitvoeringsbesluit Personeel in het Gemeentedecreet en in het OCMW-decreet Naar een nieuwe rechtspositieregeling VVSG-Rechtspositievoorbeeld VVSG in het Vlaamse comité C Het lokaal bestuur als werkgever Het lokaal bestuur u zegt? Onderscheid publieke en private sector Wie is werkgever in de gemeente? Wie is werkgever in het OCMW? Gevolgen van de gemeentelijke rechtspositieregeling voor het OCMW Overleg tussen de gemeente en het OCMW Overstap van personeel van de gemeente naar het OCMW en vice versa Enkele mogelijkheden voor de gemeente en het OCMW om samen personeel in te zetten Gemeentelijk onderwijzend personeel Brandweerpersoneel Personeel van intern verzelfstandigde agentschappen (IVA s) Personeel van autonome gemeentebedrijven Havenpersoneel Personeel van extern verzelfstandigde agentschappen in privaatrechtelijke vorm (gemeentelijke vzw s en regieën) Publiek-private samenwerking Personeel in dienst van meerdere gemeenten of OCMW s Enkele mogelijkheden voor gemeenten om samen personeel in te zetten Enkele mogelijkheden voor OCMW s om samen personeel in te zetten 39 Afl. 11, december 2009 Wegwijzer / 1

2 2.13 Terbeschikkingstelling lokaal overheidspersoneel naar andere werkgever Terbeschikkingstelling van contractanten Terbeschikkingstelling van statutaire personeelsleden Als terbeschikkingstelling toegelaten is: gedeelde werkgeversverantwoordelijkheid tussen de moederorganisatie en de gebruiker Alternatief voor terbeschikkingstelling 44 3 Visie en missie voor een sterk personeelsbeleid Geen willekeur De uitdaging: een soepel personeelsbeleid voeren en steeds verantwoording kunnen afleggen Strategisch personeelsbeleid 54 4 Modellen VVSG Rechtspositievoorbeeld 55 Hoofdstuk 2 Organogram en personeelsformatie* Hoofdstuk 3 Samenwerking tussen besturen 1 Aanpak Waarom samenwerken? Kenmerken van samenwerking Voorwaarden om tot een goede samenwerking te komen Fasen binnen een samenwerkingsmodel Procesmanagement Een breed spectrum van samenwerkingsvormen Projecten Contractuele bundeling onder de vorm van gedeeld personeel en facilitaire ondersteuning Organisatiefusie: één werkorganisatie onder federatief bestuur 14 2 Modellen 15 3 Praktijkvoorbeeld Zoersel: durven samenwerken in een totaal nieuw klantenconcept vanuit win-win Inleiding Samen op weg naar een nieuwe dienstverlening ZITA-klantenconcept 16 Wegwijzer / 2 Afl. 11, december 2009

3 3.2.2 Gemeente en OCMW samen op weg naar een geïntegreerde dienstverlening en organisatie Organogram Communicatietraject Samen werken aan een nieuwe infrastructuur met private partners Projectdefinitie Privaat en publiek werken samen Tot slot: een vooruitblik 26 Hoofdstuk 4 Interim- en occasionele arbeid 1 Uitzendarbeid Regelgeving Aanpak Wat is uitzendarbeid? Uitzendarbeid en de praktijk van lokale besturen Tips om uitzendarbeid aan te kopen 6 2 Occasionele arbeid Regelgeving Studententewerkstelling Hoe ziet een studentencontract eruit? Welke arbeidsvoorwaarden gelden ten aanzien van studenten? Op hoeveel loon heeft een student recht? Een voordelig RSZ-statuut Hoe zit het met belastingen en kinderbijslag? Welke administratieve formaliteiten zijn er verder voor de werkgever? Monitorenarbeid Vrijgesteld van socialezekerheidsbijdragen Loon Vrijwilligerswerk Geen arbeidsovereenkomst Vrijwilligerswerk en arbeidsvoorwaarden Aansprakelijkheid en verzekeringsplicht Cumulatie van studententewerkstelling, monitorenarbeid en vrijwilligerswerk 26 3 Modellen 27 Afl. 11, december 2009 Wegwijzer / 3

4 Hoofdstuk 5 Arbeidsreglement in lokale besturen 1 Basisregels inzake het arbeidsreglement Doel Toepassingsgebied Verhouding van het arbeidsreglement ten opzichte van de rechtspositieregeling Verhouding arbeidsreglement gemeente OCMW Uitwerking Minimale uitwerking Maximale uitwerking Besluit Sancties 5 2 Verplichte vermeldingen Toepassingsgebied Bepalingen inzake arbeidsduur Gemiddelde wekelijkse arbeidsduur De inhaalrustdagen De verschillende uurroosters Jaarkalender Rustdagen Feestdagen Jaarlijkse vakantie Omstandigheidsverlof klein verlet Het loon Rechten en plichten van het toezichthoudend personeel Einde van de overeenkomst Sancties Veiligheid op het werk Arbeidsongeval Geweld, pesterijen en ongewenst seksueel gedrag op het werk 13 3 Facultatieve vermeldingen Verplichtingen van de personeelsleden Richtlijnen bij ziekte of ongeval Andere afwezigheden Gebruik van de ter beschikking gestelde communicatiemiddelen 14 4 Totstandkoming en bekendmaking van het arbeidsreglement 15 Wegwijzer / 4 Afl. 11, december 2009

5 Hoofdstuk 6 Managementteams 1 Regelgeving 1 2 Aanpak Facultatief of verplicht? Wie doet mee? Samenstelling Aanstelling, ontslag en tucht Werking Wat doet het MAT? Ideeën voor en uit de praktijk Werking Deontologische code Samen overleggen 9 3 Modellen 12 4 Praktijkvoorbeelden 12 Hoofdstuk 7 Arbeidstijdregeling* Hoofdstuk 8 Welzijn op het werk* Hoofdstuk 9 Tucht en discipline* Hoofdstuk 10 Competentiemanagement 1 Regelgeving 1 2 Aanpak Van functiegericht denken naar competentiegericht denken Van competentiegericht denken naar competentiemanagement Competenties ontleed Randvoorwaarden voor een bruikbaar competentiemanagement 8 Afl. 11, december 2009 Wegwijzer / 5

6 2.5 De bouwstenen van competentiemanagement Soorten competenties Competentiemodel, competentiewoordenboek en gedragsindicatoren Competentieprofiel, portfolio en persoonlijk ontwikkelplan Hoe starten met competentiemanagement: stappenplan Tot slot : competentiemanagement of competentieontwikkeling? 25 3 Modellen en formulieren Competentiespelen Competenties in kaart Ruimte voor competenties Methodieken specifiek gericht op jongeren 27 4 Praktijkvoorbeelden Competentiemanagement bij het OCMW Poperinge Situering Werkwijze Integratie in andere HR-domeinen Tips Contactpersoon Voorbeelddocumenten op de cd-rom Competentiemanagement bij de Vlaamse overheid Situering Werkwijze Integratie in andere HR-domeinen Tips Contactpersoon Voorbeelddocumenten op de cd-rom Competentiemanagement bij de Vereniging van Vlaamse Steden en Gemeenten vzw Situering Werkwijze Integratie in andere HR-domeinen Tips Contactpersoon Voorbeelddocumenten op de cd-rom 39 Hoofdstuk 11 Diversiteit in personeelsbeleid 1 Regelgeving 1 2 Aanpak Het beleid evenredige arbeidsdeelname 3 Wegwijzer / 6 Afl. 11, december 2009

7 2.2 Een non-discriminatiecode als basis voor een divers personeelsbeleid Instrumenten om een divers personeelsbeleid te voeren Diversiteitsplannen Gemeentelijke integratiediensten Diverscity: het sectorconvenant lokale besturen 9 3 Modellen en formulieren 11 4 Praktijkvoorbeelden 11 Hoofdstuk 11.1 Leeftijdsbewust personeelsbeleid (LBPB) 1 Situering 1 2 Aanpak Wat is een leeftijdsbewust/levensfasebewust personeelsbeleid? Doelstelling van een leeftijdsbewust personeelsbeleid Kritische succesfactoren Communicatie Meten is weten Instrumenten en ondersteuning om medewerkers optimaal inzetbaar te houden 7 3 Modellen en formulieren Modellen Formulieren 12 4 Praktijkvoorbeelden Verbod op leeftijdsdiscriminatie Plan van aanpak: het bevorderen van inzetbaarheid (Gemeente s-hertogenbosch, NL) 13 5 Literatuur 19 Hoofdstuk 11.3 Personen van allochtone afkomst Inleiding: werken aan een divers personeelsbeleid 1 1 Arbeidsmarktcommunicatie en beeldvorming over diversiteit 2 2 Instroom bevorderen Verruim je zoekkanalen Stage en werkervaring Jobstudenten Jobbeurzen 7 3 Selecteren van divers talent Maak gedragseisen concreet in competentieprofielen 8 Afl. 11, december 2009 Wegwijzer / 7

8 3.2 Hou rekening met het primacy effect Hou rekening met interculturele verschillen Zorg dat de gebruikte tests en assessments niet cultuurgebonden zijn 9 4 Onthaal van divers talent 10 5 Barrières bij de doorstroom van allochtonen wegwerken Maatschappelijke blokkades Organisatorische blokkades Individuele blokkades 13 6 Begeleiding en ontwikkeling van divers talent 15 7 Modellen en voorbeelddocumenten Een checklist voor evenredige arbeidsdeelname en diversiteit Voorbeelddocumenten op de cd-rom 17 Hoofdstuk 12 Werving en selectie* Hoofdstuk 13 Onthaal 1 Regelgeving 1 2 Aanpak Waarom een onthaalbeleid voeren? Onthaal vanuit het standpunt van de nieuwe medewerker Onthaal vanuit het standpunt van de werkgever Vijf mythes over het onthaal van nieuwe medewerkers Kernelementen van een onthaalbeleid Instrumenten om een onthaalbeleid te voeren Onthaal als een verlengstuk van werving en selectie De onthaalbrochure De onthaaldag Peter-/meterschap 10 3 Modellen en formulieren Model onthaalbrochure 13 4 Praktijkvoorbeelden 14 Hoofdstuk 14 Salariëring* Wegwijzer / 8 Afl. 11, december 2009

9 Hoofdstuk 15 Verlof en vakantie* Hoofdstuk 16 Vorming en opleiding* Hoofdstuk 17 Evaluatie Hoofdstuk 17.1 Handleiding bij de evaluatie van de gemeentesecretaris, adjunct-gemeentesecretaris, OCMW-secretaris, financieel beheerder en ombudsman Inleiding 2 1 Voorafgaandelijke voorbereiding door het bestuur Lokale rechtspositieregeling opmaken Instructies van het Rechtspositiebesluit Suggesties voor aanpak Bijzondere gemeenteraadscommissie samenstellen 8 2 Voorbereiding concrete evaluatieprocedure Overheidsopdracht om externe deskundige(n) aan te stellen Evaluatiecriteria opmaken Functiebeschrijving opmaken of actualiseren 11 3 Verloop van de evaluatieprocedure Voorbereidend rapport door de externe deskundige Verslag door het college Evaluatie door gemeenteraadscommissie Betrokkenheid van de functiehouder bij de opstart en het verdere verloop van de evaluatieprocedure Opvolging evaluatieresultaat 24 4 Evaluatie van de topmensen in OCMW s 24 Hoofdstuk 18 Loopbaanontwikkeling* Afl. 11, december 2009 Wegwijzer / 9

10 Hoofdstuk 19 Responsabilisering* Hoofdstuk 20 Mobiliteit* Hoofdstuk 21 Tevredenheid en motivatie Hoofdstuk 21.1 Tevredenheidsmeting bij medewerkers 1 Wat is medewerkersgeluk? 1 2 Aanpak Waarom een meting uitvoeren? Medewerkerstevredenheidsmeting als instrument voor een samenhangend personeelsbeleid Plan van aanpak: medewerkerstevredenheid meten en evalueren Voorbereidende fase Communicatie Opstellen vragenlijst en bevraging Rapportage en opvolging (het verbetertraject) 11 3 Modellen 12 4 Praktijkvoorbeelden Proefproject VVSG/Acerta/McMe Situering Methodiek Afname en verwerking Responsgraad Communicatie Resultaat Globale resultaten Partners Vlaamse personeelspeiling Situering Methodiek Afname en verwerking Responsgraad Communicatie 19 Wegwijzer / 10 Afl. 11, december 2009

11 4.2.6 Resultaat Globale resultaten Partners 20 Hoofdstuk 21.2 Motivatiebeleid 1 Situering 1 2 Aanpak Wat is motivatie? Waarom medewerkers motiveren? Hoe medewerkers motiveren? Motivatietheorieën Van theorie naar praktijk: een competentiegerichte benadering Hoe motivatie meten? Motivatiebeleid vandaag Medewerkers motiveren van aanwerving tot uitstroom 8 3 Modellen en formulieren 16 4 Praktijkvoorbeelden 17 Hoofdstuk 22 Verzuimbeleid 1 Wat is verzuim? Soorten verzuim Wat zegt verzuim Verzuim in kaart 3 2 Waarom aanpakken? 6 3 Oorzaken van verzuim 7 4 Aanpak van verzuim Verzuimbeleid Verzuimbeleid doorheen verschillende fases Van collectief naar individueel Verankering in de organisatie Partners in verzuimbeleid Creatief maar realistisch 14 5 Modellen en praktijkvoorbeelden 15 Afl. 11, december 2009 Wegwijzer / 11

12 Hoofdstuk 23 Telewerk 1 Regelgeving De regeling voor statutairen binnen het lokale bestuur De regeling voor contractanten binnen het lokale bestuur 2 2 Aanpak Wat is telewerk? Voor- en nadelen van telewerk Voor- en nadelen voor de werkgever Voor- en nadelen voor de werknemer Tips om telewerk succesvol in te voeren Telewerk in de praktijk Reglement op het telewerken Draagvlak creëren Goede communicatie en samenwerking Een schriftelijke overeenkomst tussen werkgever en telewerker 7 3 Modellen en formulieren 7 4 Praktijkvoorbeelden Ad hoc telewerk Structureel telewerk De terugbetaling van de kosten voor het structurele telewerk Veiligheid van de werkplek De aanvraagprocedure Stap Stap Stap De afsprakennota 9 Hoofdstuk 24 Combinatie arbeid en gezin* Wegwijzer / 12 Afl. 11, december 2009

13 Hoofdstuk 25 Communicatie Hoofdstuk 25.1 Interne Communicatie* Hoofdstuk 25.2 Gedragscode voor het gebruik van ICT-instrumenten 1 Regelgeving 1 2 Aanpak Nagestreefde doelstellingen Netiquette en modeltekst gedragscode ICT Het algemene gebruik van de informatiesystemen binnen een organisatie Paswoorden Surfen op het internet Draagbare computers Gsm-gebruik 7 3 Modellen en formulieren 7 4 Praktijkvoorbeelden 8 Hoofdstuk 25.3 Communicatie-instrumenten 1 Het personeelsblad 1 Inleiding Aanpak Een goede communicatiestrategie Organisatie van het personeelsblad Voorbeelddocumenten 11 2 Intranet Aanpak Wat is een intranet? Intranetstrategie Inhoudelijke concepten Hoe krijgt u mensen mee? Intranet en verandering Misverstanden en valkuilen 16 Afl. 11, december 2009 Wegwijzer / 13

14 2.2 Modellen en formulieren Praktijkvoorbeelden Het intranet van het stadsbestuur Hasselt 17 Hoofdstuk 26 Einde loopbaan Hoofdstuk 26.1 De problematiek m.b.t. de pensioenen van lokale besturen 1 De financiering van de pensioenen van het vastbenoemde personeel van de lokale besturen Vijf pensioenstelsels Evolutie van de bijdragevoeten Reserves als instrumenten van beheer Toestand aansluitingen anno Oorzaken van de financieringsproblemen voor de pensioenen Oorzaken inherent aan de pensioenreglementering Het omslagstelsel van de RSZPPO, de fusieoperatie van gemeenten en de fusieoperatie van openbare ziekenhuizen Het stijgend aantal gepensioneerden Exsyspenstudie Basisscenario Varianten op het basisscenario Conclusies Voorstellen van oplossingen Uitgangspunten Enkele denkpistes 19 2 De pensioenen van de contractuele personeelsleden van de lokale besturen Problematiek Tweede pensioenpijler voor de contractanten (sectoraal akkoord ) 24 Wegwijzer / 14 Afl. 11, december 2009

15 Hoofdstuk 27 Relaties met de vakbonden 1 Regelgeving 1 2 Aanpak Sociaal overleg Onderhandelen en overleggen De onderhandelingspartners Vergaderen op lokaal, Vlaams en federaal niveau Staking en opeising Opeising Vakbondsprerogatieven Vakbondsverlof 15 3 Modellen Deontologische code over vakbondsverlof in 13 vuistregels Het belang van goed sociaal overleg Waarom een deontologische code? Waarom geen afspraken voor de ganse sector van de Vlaamse lokale en provinciale besturen? Om misverstanden te vermijden Burgemeestersbevel opeising personeel 30 4 Praktijkvoorbeelden 31 De hoofdstukken aangeduid met een asterisk zullen in de aanvullingen aan deze publicatie toegevoegd worden. Afl. 11, december 2009 Wegwijzer / 15