Gestructureerde beleggingsfondsen

Transcriptie

1 Gestructureerde beleggingsfondsen wij gaan met u mee

2

3 Beste belegger, Gestructureerde beleggingsproducten maken deel uit van vele beleggingsportefeuilles. Vooral producten met bescherming van het oorspronkelijk belegde kapitaal (vóór kosten) zijn populair. Met deze brochure willen we de transparantie van deze veelzijdige beleggingsformules nog verhogen. De brochure bestaat uit drie delen die elk met een andere kleur zijn aangeduid. Op die manier hoeft u niet de hele brochure door te nemen als u specifieke informatie zoekt. In het algemene deel (blauw) leggen we uit hoe een fonds met kapitaalbescherming werkt. Deze formules maken het grootste deel uit van de gestructureerde fondsen. We gebruiken de bekende term "fondsen", maar bedoelen hiermee compartimenten van Instellingen voor Collectieve Beleggingen (ICB's). In dit deel ontdekt u onder meer waarom de koers van een dergelijk fonds tussentijds kan schommelen. In het groene deel gaan we dieper in op de verschillende types fondsen en hun specifieke kenmerken. Wenst u bv. meer informatie over clickfondsen, dan vindt u die daar. We sluiten af met een aantal veelgestelde vragen (oranje deel). Hier vindt u de antwoorden op veelgestelde vragen over deze fondsen. We hopen dat deze brochure u wegwijs zal maken in de wereld van de gestructureerde beleggingsfondsen.

4 Voorwoord Waarom zijn gestructureerde beleggingsfondsen zo populair? Beleggers zijn altijd op zoek naar rendement. Ze kunnen daarbij niet voorbij aan een langetermijnbelegging in aandelen. Maar goede beursjaren worden onvermijdelijk wel eens afgewisseld met correcties op de aandelenmarkten. Formules met kapitaalbescherming bieden de mogelijkheid om op een vrij rustige manier te leren omgaan met de financiële markten. Ze bieden een interessant alternatief voor beleggers - en zeker voor beginnende beleggers - die geloven in het opbrengstpotentieel van een belegging in aandelen zonder daarbij het oorspronkelijk belegde kapitaal in gevaar te brengen. De kapitaalbescherming geldt op de eindvervaldag en heeft betrekking op de initiële inschrijvingswaarde (vóór kosten) 1. Sinds 1993 brengt KBC Bank als promotor regelmatig fondsen met kapitaalbescherming op de markt. KBC is overigens de uitgesproken marktleider in België voor dit soort fondsen. KBC Asset Management, de beheerder van de fondsen die door KBC Bank worden gepromoot, ontwikkelt deze fondsen overigens ook voor andere financiële instellingen in het buitenland. Andere troeven, naast kapitaalbescherming? Fondsen met kapitaalbescherming voldoen eveneens aan de behoeften van de vele, veeleisende beleggers. De mogelijke opbrengst van deze fondsen sluit aan (naargelang de formule, in mindere of meerdere mate) bij de resultaten van de financiële markten waaraan ze zijn gekoppeld. Deze fondsen kunnen ook in heel exotische indexen of aandelenkorven beleggen of in heel originele structuren. Daardoor krijgen beleggers nieuwe mogelijkheden. Zelfs dalende markten, hoge schommelingsgraden (hoog risico) of oplopende rentetarieven kunnen een bron van mogelijke meerwaarden worden. De waaier aan mogelijkheden met deze fondsen bij KBC Bank is ruim. Eventuele tussentijdse meerwaarden kunnen worden vastgeklikt. Dat is hét kenmerk van de populaire clickfondsen. Met deze fondsen kan de belegger soms ook profiteren van interessante instapmomenten (lookbackformules, zie p. 31). Een hele reeks fondsen met kapitaalbescherming bieden ook een bepaalde minimummeerwaarde op de eindvervaldag (de Best of -formule, zie p. 28). Een aantal formules hebben dan weer tot doel beter te presteren dan de onderliggende beurzen (de EquiPlus-formule, zie p. 31). Het is bij deze fondsen altijd mogelijk om tussentijds toe- of uit te treden. Er worden namelijk om de twee weken koersen berekend, waartegen de fondsen kunnen worden verhandeld. Maar weet dat zowel de mogelijke meerwaarden als de kapitaalbescherming alleen gelden op de eindvervaldag van het product. 1 Kapitaalbescherming biedt geen formele waarborg (zie pagina 5 voor het verschil tussen kapitaalgarantie en kapitaalbescherming). 4

5 Deze brochure geeft een grondige toelichting over de belangrijkste structuren, de kenmerken en de werking van de fondsen met kapitaalbescherming. De verschillende formules in deze brochure kunnen voorkomen als compartimenten van de beveks naar Belgisch recht KBC Click, KBC ClickPlus, KBC Equisafe, KBC EquiMax, KBC EquiSelect, KBC EquiPlus, KBC Multisafe en KBC Maxisafe(*) en van de bevek naar Luxemburgs recht KBC Districlick(*) (nadien verder "fonds" genoemd). Deze compartimenten bieden een bescherming van 100% van de initiële inschrijvingswaarde (vóór kosten) op de eindvervaldag of op een eventuele vooraf bepaalde tussentijdse vervaldatum (indien voorzien). We beschrijven in een apart deel ook een aantal gestructureerde beleggingsfondsen zonder kapitaalbescherming. Dit wordt altijd nadrukkelijk vermeld. Deze formules zonder kapitaalbescherming of de formules met terugbetaling van een bepaald minimumpercentage (<100%) van het oorspronkelijk kapitaal op de vervaldag kunnen voorkomen als compartimenten van de beveks naar Belgisch recht KBC Exposure(*) en KBC Participation(*). Kapitaalbescherming of kapitaalgarantie? Bij fondsen met kapitaalgarantie wordt een formele garantie verleend door een partij. Wanneer het bedrag dat op de vervaldag per aandeel moet worden betaald lager is dan de initiële inschrijvingsprijs, is deze partij dan ook cruciaal voor het behoud van het oorspronkelijk kapitaal van de belegger. De belegger loopt in dit geval dus in hoofdzaak een risico op de partij die de garantie verleent. Hier zit een belangrijk verschil met de kapitaalbeschermde fondsen van KBC. Bij fondsen met kapitaalbescherming wordt een bescherming daarentegen niet geboden door één partij, maar wel door de opzet of structuur van het fonds zelf. Fondsen met kapitaalbescherming hebben tot doel het oorspronkelijk kapitaal (vóór kosten) dat de belegger inlegde, terug te betalen op de eindvervaldag. De kapitaalbescherming is met andere woorden geen resultaatsverbintenis voor het compartiment, hoewel de verwezenlijking van deze doelstelling door de werking van het achterliggende financiële mechanisme de eerste prioriteit blijft. Indien, door het falen van het financiële mechanisme, het bedrag dat op de vervaldag per aandeel moet worden betaald lager is dan de initiële inschrijvingsprijs, is er m.a.w. geen formele waarborg door een partij. Bij KBC (en ook wanneer er in deze brochure gesproken wordt over kapitaalbeschermde structuren) gaat het altijd om fondsen met kapitaalbescherming. Het prospectus, het vereenvoudigd prospectus en het recentste periodieke verslag van alle voormelde beveks kan gratis bekomen worden in de kantoren en op de respectievelijke websites van KBC Bank, Centea en CBC Banque, die de financiële dienstverlening bieden. De hypothetische voorbeelden in deze brochure bieden geen garantie wat betreft het toekomstig rendement van het beschreven fondstype. (*) De technische gegevens van de in deze brochure vernoemde beveks of beleggingsfondsen vindt u achteraan in de brochure. 5

6

7 Inhoud WAAROM ZIJN GESTRUCTUREERDE BELEGGINGSFONDSEN ZO POPULAIR?... 4 HOE WERKEN FONDSEN MET KAPITAALBESCHERMING?... 9 Eerste doelstelling: de kapitaalbescherming Hoe werkt het? De rente beïnvloedt het vastrentende gedeelte van het fonds Het vastrentende gedeelte van het fonds Tweede doelstelling: de meerwaarde Het optiegedeelte van het fonds Hoe werkt het? Allerlei factoren beïnvloeden het optiegedeelte tijdens de looptijd Werking fondsen met kapitaalbescherming: schematische voorstelling van de geldstromen BASISFORMULES Click-s t ru c t u r e n Eq u i s a f e/eq u ima x en Eq u iselec t-s t ru c t u r e n Eq u ipl us-s t ru c t u r e n Lo o k b ac k-f o r m u l e Asi a n Sta r t & Asi a n Ta i l-t ech n i ek en He a ds ta r t-f o r m u l e Ju m p s ta r t-f o r m u l e Fix Ups i d e (Co u p o n)-f o r m u l e Mu lt i sa fe / Ma x i sa fe-f o r m u l e Andere gestructureerde formules zonder kapitaalbescherming Participation-f o r m u l e s Exposure en Index Jumper -formules VEELGESTELDE VRAGEN... 41

8 8

9 Hoe werken fondsen met kapitaalbescherming? Fondsen met kapitaalbescherming streven twee beleggingsdoelstellingen na: 1. De belegger krijgt zijn initiële inschrijvingswaarde (vóór kosten) volledig terugbetaald op de eindvervaldag 2 of een eventuele voorziene tussentijdse eindvervaldag (indien van toepassing). 2. De belegger ontvangt een eventuele meerwaarde. De eventuele meerwaarde is veelal afhankelijk van de ontwikkeling van een onderliggende waarde. Die onderliggende waarde kan een beursindex, aandelen, rente, wisselkoers, grondstoffenindex,... zijn. Over het algemeen wordt de meerwaarde uitgekeerd op de eindvervaldag van het fonds. In sommige gevallen wordt tussentijds (na elke deelperiode) een meerwaarde uitgekeerd (in de vorm van een coupon). Bepaalde structuren kunnen in (vooraf) bepaalde omstandigheden vervroegd terugbetaald worden. 9

10 Eerste doelstelling: de kapitaalbescherming Om de kapitaalbescherming te kunnen bieden, wordt het beginkapitaal volledig in rentedragende beleggingen omgezet. We noemen dit het vastrentende gedeelte van het fonds. Voor meer informatie over de samenstelling van dit vastrentende gedeelte verwijzen we naar p % uitgifteprijs 100% op de eindvervaldag vastrentend d start eindvervaldag Die rentedragende beleggingen leveren rente op. Over de hele looptijd is dat bijvoorbeeld 10%. Die rente wordt niet uitgekeerd aan de belegger, maar wordt gebruikt om eventuele meerwaarden te realiseren. 100 % uitgifteprijs rente 10 % 100% op de eindvervaldag va vastrentend d start eindvervaldag 10

11 Hoe werken fondsen met kapitaalbescherming? Hoe werkt het? Het vastrentende deel brengt een rentevergoeding op. Deze vergoeding kan vast of variabel zijn. Variabele rentes worden via renteomruilingen omgezet 100 % uitgifteprijs rente 3% 5% 100 % op de eindvervaldag in een vaste rente. Zo verkrijgt men een vast rentebedrag dat onafhankelijk is van rentewijzigingen. Van vastrentend die rente wordt de actuele waarde (d.i. de huidige waarde van de toekomstige inkomstenstromen) berekend. start eindvervaldag Met het geactualiseerde rentebedrag worden opties gekocht. Die opties zorgen voor de eventuele meerwaarde op de eindvervaldag (zie tweede doelstelling p.19). De rente beïnvloedt het vastrentende gedeelte van het fonds Een fonds met kapitaalbescherming is dus in belangrijke mate een rentedragende belegging. Net zoals de waarde van andere rentedragende beleggingen (bv. obligaties) is de waarde van het fonds dus gevoelig voor renteschommelingen. Invloed van de rentestand bij het opzetten van het fonds Een hoge rentestand bij het opzetten van het fonds (bv. 5% jaarlijks) levert een hoog rentebedrag op. Er is dan meer geld beschikbaar om opties te kopen, en dus zal het fonds betere voorwaarden omtrent de mogelijke meerwaarde kunnen bieden. Bij een lage stand van de rente (bv. 3% jaarlijks) is er minder geld voor opties. De marktrente op het moment van de start van het fonds heeft dus een invloed op de voorwaarden inzake de eventuele meerwaarden die het fonds kan bieden. Invloed van tussentijdse renteschommelingen De inventariswaarde van dergelijke fondsen kan tussentijds en tijdelijk sterk schommelen. Als de rente bijvoorbeeld twee jaar na de start van het fonds fors stijgt, zal de waarde van de onderliggende vastrentende belegging dalen - net zoals dat bij obligaties 11

12 het geval is. Bijgevolg zal de inventariswaarde van het fonds dalen. Het gaat hier evenwel alleen om een tussentijdse daling. Het effect van de tussentijdse waardedaling is op de eindvervaldag volledig verdwenen. Op de eindvervaldag krijgt de belegger minimaal de initiële inschrijvingswaarde terug (vóór kosten). Uiteraard geldt ook het omgekeerde. Bij een tussentijdse rentedaling zal de inventariswaarde van het fonds stijgen. Maar ook dat is tijdelijk: op de eindvervaldag is het effect van een rentewijziging weer voorbij. Toelichting bij de grafiek: Ontwikkeling van de marktrente Rente op 8 jaar = 4,50 % en stijgt plots naar 5,50 % Rente 5,50 % Tijdsas 1. Een rentestijging (van 4,5% naar 5,5%) 2. zorgt voor een daling van het vastrentende gedeelte 3. maar dit verlies is tussentijds Ontwikkeling in de waardering van het vastrentend gedeelte 100 % % (rode pijl) 4. Naarmate de eindvervaldag nadert, wordt het vastrentende gedeelte minder gevoelig voor renteschommelingen en Startmoment Eindvervaldag evolueert de waarde ervan weer (stippellijn) naar 100%. 12

13 Hoe werken fondsen met kapitaalbescherming? Het vastrentende deel zorgt voor de kapitaalbescherming. In dit hoofdstuk lichten we toe hoe de bescherming wordt opgebouwd en beheerd. De inlage van de belegger wordt (na afhouding van de toetredingskosten) volledig in rentedragende beleggingen gestort. Dit deel moet voor de bescherming zorgen. De beheerder selecteert voor het vastrentende deel alleen beleggingen die op hun eindvervaldag met een heel hoge waarschijnlijkheid aan 100% worden terugbetaald. De kapitaalbescherming geldt altijd alleen op de eindvervaldag en geldt dus niet voor de belegger die zijn stukken (tussentijds) vóór de eindvervaldag verkoopt. Het fonds kan tussentijds zelfs onder de startwaarde noteren (zie grafiek p. 12). Voor beleggers die dan, d.i. voor de eindvervaldag, toch willen uittreden, kan dit een verlies opleveren. Daarom is het belangrijk dat de looptijd van het fonds overeenstemt met de periode dat de belegger zijn geld kan missen. Hoe wordt de kapitaalbescherming bereikt? Om de kapitaalbescherming op de eindvervaldag te verzekeren, belegt de beheerder van het fonds het totale bedrag van de inschrijvingen, dus de inlage van alle beleggers (na kosten en taksen), in deposito s en/ of schuldinstrumenten, waarvan de restlooptijd van de beleggingen in deposito s en/of schuldinstrumenten een mix is van vervaldagen op korte termijn en lange termijn. Zoals hierboven vermeld, zijn deposito s en/of schuldinstrumenten rentedragende beleggingen, bv. termijndeposito s, overheidsobligaties, bedrijfsobligaties, gestructureerde obligaties, Een strenge selectie van kwaliteitsvolle uitgevers van rentedragende beleggingen is belangrijk voor de veiligheid. De beleggingen in obligaties en andere schuldinstrumenten moeten daarom voldoen aan een minimale kredietbeoordelingsscore (ook wel rating genoemd). De gemiddelde kredietbeoordelingsscore van de deposito s en/of schuldinstrumenten met een vervaldag op lange termijn dient bij opname door het fonds te voldoen aan minimum A- bij Standard & Poor s of A3 bij Moody s of A- bij Fitch. Deze organisaties zijn derde partijen die de kredietwaardigheid van schuldinstrumenten en hun uitgevers beoordelen. Indien er geen externe kredietbeoordelingsscore voorhanden is, zoekt KBC Asset Management een gemiddeld kredietrisicoprofiel dat, naar het oordeel van de beheerder, minstens gelijkwaardig is. 13

14 14

15 Hoe werken fondsen met kapitaalbescherming? De kredietbeoordelingsscore van de deposito s en/of schuldinstrumenten met een vervaldag op korte termijn dient bij opname door het fonds te voldoen aan minimum A-1 bij Standard & Poor s of P-1 bij Moody s of F1 bij Fitch. Ook hier geldt: indien geen kredietbeoordelingsscore beschikbaar is, zoekt KBC Asset Management een kredietrisicoprofiel dat minstens gelijkwaardig is volgens het oordeel van de beheerder. De gemiddelde kredietbeoordelingsscore van de obligaties en andere schuldinstrumenten gedurende de looptijd van het compartiment is minimum A- bij Standard & Poor's of een gelijkwaardige kredietbeoordelingsscore van Moody's of Fitch. Ook hier geldt: indien geen kredietbeoordelingsscore beschikbaar is, zoekt KBC Asset Management een kredietrisicoprofiel dat volgens de beheerder minstens gelijkwaardig is. Deze voorwaarde geldt gedurende de volledige looptijd van het fonds. Daarom volgen de beheerder en de afdeling Risicobeheer van KBC Asset Management deze kredietbeoordelingsscore voortdurend op. 15

16 De rentedragende beleggingen kunnen we samenvatten in het volgende overzicht: VASTRENTENDE GEDEELTE IN EEN FONDS MET KAPITAAL- BESCHERMING DAT DE BESCHERMING MOET BIEDEN: Om het kapitaal te beschermen belegt het fonds (compartiment) vnl. in... 1) deposito's en/of schuldinstrumenten van financiële instellingen onder prudentieel toezicht uit EERlidstaten; 2) schuldinstrumenten uitgegeven of gewaarborgd door EER-lidstaten; 3) beursgenoteerde obligaties uitgegeven door "Special Purpose Vehicles" opgezet en beheerd door KBC Asset Management, met als onderliggend actief een gediversifeerde portefeuille van deposito's uitgegeven door financiële instellingen, obligaties, andere schuldinstrumenten en afgeleide producten; Special Purpose Vehicles (verder SPV genoemd) zijn beleggingsvennootschappen die worden beheerd door KBC Asset Management NV of een dochtervennootschap. De obligaties die zijn uitgegeven door de SPV's hebben als onderliggend actief een gediversifieerde portefeuille bestaande uit deposito's uitgegeven door financiële instellingen, obligaties, andere schuldinstrumenten en afgeleide producten (financiële derivaten). Bij de keuze van deze onderliggende beleggingen gelden uiteraard strenge voorwaarden inzake (risico)spreiding (nl. voorwaarden van het Koninklijk Besluit van 4 maart 2005) en kredietwaardigheid (nl. voorwaarden zoals beschreven op p ) om het tegenpartijrisico te beperken. SPV's werden opgericht met het oog op een efficiënt beheer van de fondsen met kapitaalbescherming. De SPV s geven beursgenoteerde obligaties uit. De fondsen met kapitaalbescherming kopen de beursgenoteerde obligaties van de SPV (die op haar beurt belegt in een ruime portefeuille van obligaties). Op die manier hoeft het fonds niet zelf te beleggen in vele verschillende effecten van verschillende uitgevers, maar wordt toch een ruime spreiding van de portefeuille bekomen. In de prospectussen van deze SPV s vindt u de voorwaarden waaraan hun beleggingen moeten voldoen. Deze prospectussen zijn beschikbaar op De beleggingen van het fonds en van de SPV s worden ten behoeve van de belegger toegelicht in het jaarverslag en het halfjaarverslag van het fonds (de bevek) waartoe het compartiment behoort. Het jaarverslag en het halfjaarverslag zijn terug te vinden op de website 16

17 4) deposito's en/of schuldinstrumenten van financiële instellingen onder prudentieel toezicht uit de VS, Japan, Canada of Australië en/of schuldinstrumenten uitgegeven of gewaarborgd door de VS, Japan, Canada of Australië. Al deze beleggingen moeten voldoen aan de kredietwaardigheidscriteria zoals beschreven op p Het overheidstoezicht, ook wel prudentieel toezicht genoemd, op de financiële instellingen in de VS, Japan, Canada en Australië kan als gelijkwaardig worden beschouwd als het prudentieel toezicht op de financiële instellingen in de lidstaten van de Europese Economische Ruimte. Het belang van een ruime spreiding: niet alle eieren in één mand Deze structuur is opgezet om een zo groot mogelijke spreiding van de risico s te bekomen. Concreet gaat het om meer dan 100 verschillende uitgevers of emittenten. Een eventueel faillissement van een uitgever heeft hierdoor geen te grote invloed op het fonds. het nastreven van lage risico s in deze beleggingen, d.i. door gedeeltelijk te kiezen voor kortetermijnbeleggingen (o.a. termijnrekeningen) en door het bewaken van de kredietbeoordelingsscore (rating) van de beleggingen, een sterk doorgedreven risicobeheer waaronder de strenge selectie van deze beleggingen inzake kwaliteit en spreiding en een voortdurende opvolging van het risico na de aankoop ervan. Er wordt dus vooral in een heel ruime korf van obligaties en deposito s belegd. Deze rentedragende beleggingen hebben elk hun verschillende looptijd en couponbetaaldatum. Maar het fonds heeft ook een (vaste) eindvervaldag. Om deze twee looptijden op elkaar af te stemmen worden ruiloperaties opgezet bij de start van het fonds. Door deze ruiloperaties (ook wel swaps genoemd) stemt de beheerder de vervaldagen van de rentedragende beleggingen volledig af op de verplichtingen van het fonds, zoals onder meer de eindvervaldag. De kapitaalbescherming in de door KBC Asset Management beheerde fondsen wordt dus verzorgd door: een opmerkelijk doorgedreven spreiding van de beleggingen in het fonds (= spreiding over heel veel partijen in plaats van over slechts enkele partijen), 17

18 Een waarborg onder alle omstandigheden? De kapitaalbescherming geldt onafgezien de verschillende scenario s (ook negatieve) van de aandelenmarkten of de andere onderliggende markten die de vooropgestelde (mogelijke) meerwaarde van het fonds zullen bepalen. Maar het fonds biedt geen formele waarborg tot terugbetaling van de initiële inschrijvingsprijs verleend aan de belegger, onafgezien wat er in de wereld gebeurt. De kapitaalbescherming is geen resultaatsverbintenis voor het fonds, hoewel de verwezenlijking van deze doelstelling door de werking van het financiële mechanisme altijd de eerste prioriteit blijft en alle aandacht van de professionele beheerders krijgt. 18

19 Hoe werken fondsen met kapitaalbescherming? Tweede doelstelling: de meerwaarde Het optiegedeelte van het fonds Hoe werkt het optiegedeelte? Naast kapitaalbescherming wil het fonds ook een rendement bieden. Om die mogelijke meerwaarde te realiseren, kan het fonds bv. de ontwikkeling van een beursindex volgen. In de praktijk koopt het fonds geen aandelen van deze beursindex, maar aandelenopties*. We noemen dat gedeelte dan ook het optiegedeelte van het fonds. Het optiegedeelte wordt opgezet door financiële instellingen die gespecialiseerd zijn in opties en andere financiële afgeleide producten (zogenaamde 'derivatives brokers'). Deze tegenpartijen worden zorgvuldig geselecteerd en opgevolgd. Met de rente-inkomsten koopt het fonds de opties bij die tegenpartij. Het fonds verwerft zo het recht op eventuele meerwaarden. 17 % geactualiseerde inkomsten opties start 20 % Rente-inkomsten vastrentend eindvervaldag Meestal betreft het zogenaamde call-opties. Die geven het fonds het recht aandelen te kopen tegen een vooraf bepaalde prijs. Als de onderliggende aandelen (of beursindex) in waarde stijgen, zal ook de call-optie in waarde toenemen (= het rendement dat we wensen). Dankzij de call-opties kan het fonds namelijk de aandelen kopen tegen een lagere prijs dan de marktwaarde op het moment van aankoop. Het fonds koopt deze opties bij de start met de huidige waarde van de (verwachte) rente-inkomsten (zie grafiek). Over de volledige looptijd van het fonds zal het vastrentende gedeelte bijvoorbeeld 20% opleveren. Maar omdat het fonds die optie bij de start aankoopt, wordt de huidige waarde van die renteopbrengst over de volledige looptijd berekend. Die bedraagt in dit voorbeeld slechts 17%. We noemen dat ook de geactualiseerde waarde van de toekomstige inkomstenbron. * Aandelenopties: we spreken voortdurend over opties (d.i. een recht om te kopen of te verkopen), veelal opties om aandelen te kopen. Toch is de realiteit iets complexer. De opties zijn een onderdeel van een swap (of ruilcontract) met dezelfde kenmerken als opties. In de praktijk koopt het fonds de opties niet rechtstreeks, maar door middel van een overeenkomst met een tegenpartij in een apart contract. De tegenpartij wordt voor de verkoop van de opties aan het fonds vergoed door middel van periodieke rentebetalingen. In de praktijk ruilen het fonds en de tegenpartij de periodieke rentebetalingen met de mogelijke meerwaarde (uit de opties). Het fonds staat een gedeelte van de toekomstige (vooral rente-)opbrengsten af aan de tegenpartij, tijdens de looptijd van het fonds. Deze rente-inkomsten zijn exact gelijk aan de inkomsten die het fonds ontvangt van de rentedragende beleggingen die werden gedaan om de andere doelstelling, nl. de kapitaalbescherming, te kunnen bieden op de eindvervaldag. In ruil voor de rente-inkomsten verbindt de tegenpartij zich ertoe een potentieel rendement te leveren zoals 19

20 beschreven is in het prospectus van het fonds, bv. een Europese beursindex voor 100% te volgen of het volgen van de koersontwikkeling van een korf aandelen van bv. energiebedrijven. Zo n ruiloperatie of swap wordt in een contract vastgelegd. De tegenpartij moet bovendien kwaliteitsvolle waarborgen storten op een waarborgrekening als garantie dat de ruilafspraak correct wordt nageleefd. Het fonds werkt bovendien meestal met meerdere tegenpartijen tegelijk. Dit is het zogenaamde tegenpartijrisico en wordt ook toegelicht in het hoofdstuk veelgestelde vragen, onder vraag 17. Welke factoren kunnen het optiegedeelte tijdens de looptijd beïnvloeden? aandelen, de rente, Deze factoren kunnen een gunstige invloed hebben op het optiegedeelte. Als de beurs stijgt, stijgt ook de waarde van de callopties (zie grafische voorstelling). Als de schommelingsgraad van de aandelen toeneemt, stijgt ook de waarde van de call-opties. Als de rente stijgt, neemt de waarde van de callopties toe. Maar de gestegen waarde van de opties wordt in dit geval wel gedeeltelijk tenietgedaan. De rentestijging beïnvloedt de waarde van de optie positief, maar zorgt voor een (tijdelijke) waardedaling van het andere vastrentende gedeelte van het fonds. Net zoals bij een klassieke obligatie daalt de waarde van het vastrentende deel als de rente stijgt. De waarde van de opties wordt onder meer beïnvloed door de ontwikkeling van de beurskoersen, de koersschommelingen (volatiliteit) van de onderliggende Dalende aandelenmarkten en een afnemende schommelingsgraad hebben een negatieve invloed op de waarde van het optiegedeelte. Grafische voorstelling: ontwikkeling van het optiegedeelte bij stijgende beurs De rentestroom van 20% is geactualiseerd 17% waard; die 17% wordt belegd in call-opties. 100 % uitgifteprijs rente 20% 100% op de eindvervaldag vastrentend Stel dat de beurs zo evolueert: eerst een kalme periode en dan een steile klim boven de startindex 100. Ontwikkeling beursindex 100 Dan evolueert de waarde van de call-optie zo: Waarde optie 17 EUR 20

21 Hoe werken fondsen met kapitaalbescherming? Schematische voorstelling van de geldstromen Vastrentende gedeelte - Optiedeel Belegger Vastrentend deel 1 7 Optiedeel Vastrentende beleggingen Fonds Opties de belegger belegt kapitaal in het fonds 2. het fonds plaatst het kapitaal in een vastrentende belegging 3. het fonds ontvangt in ruil rente-inkomsten 4. met deze inkomsten koopt het fonds opties (meestal call-opties) via een tegenpartij 5. op de eindvervaldag ontvangt het fonds de eventuele meerwaarde uit de opties (van de tegenpartij) en 6. het kapitaal (100%) uit de vastrentende beleggingen 7. de belegger ontvangt op de eindvervaldag zijn oorspronkelijke kapitaal en een eventuele meerwaarde (na kosten) 21

22 22

23 Basisformules 1. Gestructureerde fondsen met 100% kapitaalbescherming komen hoofdzakelijk voor als formules die gekoppeld zijn aan aandelen(indexen) of als formules die gekoppeld zijn aan de rente en/of bepaalde munten KBC Bank biedt als promotor drie basisformules aan van kapitaalbeschermde fondsen die gekoppeld zijn aan de ontwikkeling van aandelen(indexen): A. Click-structuren, veelal gebruikt in de compartimenten van de Belgische beveks KBC Click en KBC ClickPlus. B. Equisafe, EquiMax en EquiSelect-structuren worden gepromoot als compartimenten van de beveks naar Belgische recht KBC Equisafe, KBC EquiMax en KBC EquiSelect. C. EquiPlus-structuren, gebruikt in de compartimenten van de Belgische bevek KBC EquiPlus. Er bestaan nog een aantal afgeleide formules en/of technieken: D. Lookback-formule E. Asian Start en Asian Tail -technieken F. Headstart-formule G. Jumpstart-formule H. Fix Upside (Coupon)-formule 1.2. KBC Bank promoot onder de noemer Multisafe en Maxisafe ook creatieve formules met kapitaalbescherming waarbij het resultaat niet afhankelijk is van aandelen. Deze compartimenten vallen onder de beveks naar Belgisch recht KBC Maxisafe en KBC Multisafe. 2. Gestructureerde fondsen zonder kapitaalbescherming worden gelanceerd als Participation-formule of Exposure-formule en vallen onder de beveks naar Belgisch recht KBC Participation en KBC Exposure. 23

24 1.1. Kapitaalbeschermde formules gekoppeld aan de ontwikkeling van aandelen A. Click-structuren Voor sommige beleggers ligt de eindvervaldag van een gestructureerd fonds te ver in de toekomst. Ze willen ook zekerheid over de tussentijdse meerwaarden. Click-formules spelen in op deze behoefte. Bij fondsen met een cliquetformule wordt op vooraf bepaalde tijdstippen (bv. jaarlijks) de stijging van de onderliggende waarde (aandelenindex of aandelenkorf) vastgeklikt, zonder dat vooraf een bepaald niveau is bepaald. Op de eindvervaldag wordt het oorspronkelijk belegde kapitaal en de som van deze vastgeklikte stijgingen uitgekeerd. Op het einde van elke deelperiode wordt een eindwaarde bepaald, die als startwaarde geldt voor de volgende deelperiode. Iedere deelperiode start dus met een nieuwe startwaarde. Cliquetfondsen klikken dus periodiek de stijging van de index/korf vast. Meestal is deze stijging beperkt tot een bepaald niveau (maximumklik, 'cap' of plafond). De belegger geeft dus wat stijgingskans op, in ruil voor kapitaalbescherming en vastgeklikte 'tussentijdse' winsten. Voorbeeld Een fonds met cliquetformule, gekoppeld aan de Nederlandse AEX-beursindex met een maximumklik op 8%. Jaarlijks wordt het niveau van de index vergeleken met het niveau van het vorige jaar. Is de index gestegen, dan wordt die stijging vastgeklikt. Is de stijging groter dan het vooraf bepaalde maximumpercentage van 8%, dan wordt dit maximum vastgeklikt (Zie deelperiode 4 en 8 in de grafiek). Is de index gedaald, dan wordt voor deze deelperiode 0% vastgeklikt (deelperiode 3 en 7). Bij een daling tijdens een deelperiode start de nieuwe deelperiode aan een lagere indexwaarde. KBC CLICK (PLUS) Cliquet klik prestaties (enkel positieve) tussentijds vast 13% 12% 11% 10% 9% 8% 6% 7% 5% 3% 4% 2% 1% 0% -1% -2% -4% -3% maximumklik = 8% X X minimumklik = 0% X X 6% 5% 8% 8% 6% 8% Totaal van de clicks 6% 5% 0 8% 8% 6% 0 8% 41% 24