Accres Apeldoorn B.V. Jaarverslag 2012 Versie 4.0, 11 april 2013

Transcriptie

1 Accres Apeldoorn B.V. Jaarverslag 2012 Versie 4.0, 11 april 2013 Pagina 1

2 Pagina 2

3 Inhoudsopgave Verslag van de Raad van Commissarissen Verslag van de directie blz. 4 blz. 6 Voorwoord van de directeur Divisie Maatschappelijke Voorzieningen Divisie Zwembaden & Natuur Klant & Kwaliteit Vastgoed & Facilitaire Zaken Personeel & Organisatie Corporate governance De financiële uitkomst over 2012 Toekomstverwachtingen Jaarrekening blz. 25 Geconsolideerde balans per 31 december 2012 Geconsolideerde winst-en-verliesrekening over 2012 Kasstroomoverzicht geconsolideerd over 2012 Toelichting op de geconsolideerde balans en de geconsolideerde winst-en-verliesrekening Algemene toelichting Waarderingsgrondslagen Grondslagen voor resultaatbepaling Grondslagen voor het kasstroomoverzicht Toelichting op de geconsolideerde balans Toelichting op de geconsolideerde winst-en-verliesrekening Enkelvoudige balans per 31 december 2012 Enkelvoudige winst-en-verliesrekening over 2012 Toelichting op de enkelvoudige balans en de enkelvoudige winst-en-verliesrekening Overige gegevens blz. 51 Statutaire winstbestemmingsregeling Voorstel tot winstbestemming over het boekjaar 2012 Controleverklaring van de onafhankelijke accountant Pagina 3

4 Pagina 4

5 Verslag van de Raad van Commissarissen Hierbij bieden wij u de jaarrekening 2012 van de vennootschap aan. Deze jaarrekening is na het opmaken ervan met de directie besproken in een vergadering van de Raad van Commissarissen (RvC) in aanwezigheid van de accountant. Na bespreking is deze jaarrekening ondertekend door de directie en door alle leden van de RvC. De accountant heeft een goedkeurende controleverklaring afgegeven die is opgenomen onder de overige gegevens bij de jaarrekening. Wij bevelen u aan deze jaarrekening zonder voorbehoud vast te stellen. Tevens wordt voorgesteld van het positieve resultaat over 2012, groot euro, een bedrag van euro uit te keren als dividend en het resterende bedrag toe te voegen aan de algemene reserves. Daarnaast wordt voorgesteld decharge te verlenen aan de directeur voor het gevoerde beleid en aan de leden van de RvC voor het gehouden toezicht in De RvC kwam volgens het opgestelde rooster zesmaal bijeen in aanwezigheid van de directie. Daarnaast hebben wij eenmaal uitgebreid met de directie en de Ondernemingsraad van gedachten gewisseld over de stand van zaken met betrekking tot de ontwikkelingen binnen de vennootschap. Dit in relatie tot de bezuinigingen van de gemeente Apeldoorn. Ook heeft de voorzitter van de RvC een bestuurlijk overleg bijgewoond met de directie van Accres en de eerstverantwoordelijke wethouders. Hierbij zijn de bezuinigingen ter sprake gekomen maar ook het beheer van vastgoed door Accres. Tenslotte kwamen wij eenmaal buiten aanwezigheid van de directie bijeen om ons eigen functioneren en dat van de directie te evalueren. Deze bespreking leidde niet tot het nemen van maatregelen. In elke vergadering vindt schriftelijke en mondelinge rapportage plaats over de operationele en de financiële voortgang. Aan de hand daarvan bespreken wij steeds de resultaten met de directie en bezien wij of deze in lijn liggen met de begroting. Ook in het jaar 2012 bleek dat het geval te zijn. Ondanks de economische tegenwind heeft Accres de boeken over 2012 weer winstgevend afgesloten, hetgeen uiteraard tevredenstellend is. Het resultaat is positief beïnvloed doordat - met het oog op bezuinigingen - zeer goed op de kosten is gelet. Er is echter ook sprake van negatieve beïnvloeding van het resultaat. Kosten van Accresmedewerkers die naar verwachting in de komende tijd boventallig geraken, zijn in beeld gebracht. Waar deze medewerkers geen andere functie hebben kunnen krijgen binnen Accres, is een ontslagprocedure gestart. De frictiekosten die daarmee gemoeid zijn, drukken het resultaat 2012 aanzienlijk. In de relatie tussen Accres en de gemeente Apeldoorn is in 2012 weinig verandering opgetreden. Bij de gemeente Apeldoorn verschenen relevante beleidsstukken, maar in hoeverre deze gevolgen hebben voor het opdrachtpakket aan Accres is nog niet duidelijk geworden. Pagina 5

6 Dit heeft Accres er niet van weerhouden in het ondernemingsplan 2013 in te gaan op nieuwe ontwikkelingen, gedreven vanuit een ondernemend perspectief om het resultaat naar de toekomst toe zeker te stellen. Dat deze ontwikkelingen reeds in gang zijn gezet, blijkt uit het feit dat Accres de aanbesteding van de gemeente Almelo met betrekking tot het beheer en de exploitatie van een vijftal wijkcentra onlangs heeft gewonnen. Het is cruciaal voor Accres zich te ontwikkelen tot een organisatie waarbij de afhankelijkheid van de subsidiestroom van de gemeente Apeldoorn afneemt. Het winnen van de aanbesteding in Almelo is een stap in de goede richting. Expliciet is aandacht geschonken aan de risico s die de exploitatie in Almelo voor de gemeente Apeldoorn als aandeelhouder met zich mee zou kunnen brengen. De risico s zijn besproken met directie, RvC en gemeente Apeldoorn en niet materieel bevonden in het licht van de totale begroting van Accres. De gemeente Apeldoorn heeft Accres gefeliciteerd met deze aanbesteding. In 2012 is toegewerkt naar de sluiting van het Natuurhuis per 1 januari Naast praktische en emotionele gevolgen zijn er ook financiële gevolgen die effecten hebben op de subsidierelatie tussen de gemeente Apeldoorn en Accres. Het Natuurhuis is eind december helemaal vertrokken uit de Sta@rt bij Apenheul. Het is niet haalbaar gebleken om een partij te vinden die de activiteiten van het Natuurhuis ongesubsidieerd kon overnemen. In verband met de algemene economische situatie volgden wij de liquiditeitspositie nauwkeurig, maar deze gaf geen aanleiding tot specifieke zorgen. Gelet op nieuwe normen voor de financiering van het groot onderhoud en de daarmee gepaard gaande terugbetaling van de reservering voor groot onderhoud die bij Accres is opgebouwd, zal de liquiditeitspositie in de loop van 2013 aanzienlijk veranderen. Wij zullen hier extra de vinger aan de pols houden. Wij danken de directie en alle medewerkers voor hun inzet in het afgelopen jaar, hetgeen niet altijd meevalt in de huidige turbulente tijden waarin ook afscheid moet worden genomen van een aantal medewerkers. Wij wensen de directie succes met de activiteiten in Almelo en zullen met belangstelling de nieuw ingezette koers volgen. Apeldoorn, 11 april 2013 J. de Vries in t Veld, voorzitter J. C. van der Poel H. Valent Pagina 6

7 Verslag van de directeur Voorwoord De focus in 2012 was aanvankelijk gericht op het verkrijgen van duidelijkheid met betrekking tot de gevolgen van de bezuinigingen van de gemeente Apeldoorn voor de portefeuille van Accres. Weliswaar waren er door de gemeenteraad aan het college richtinggevende uitspraken gedaan en concrete bezuinigingsbedragen genoemd, echter vertaling naar een andere opdracht aan Accres bleef nodig. De zo gewenste duidelijkheid kwam er niet, voornamelijk door veranderingen op bestuurlijk niveau. Maar ook doordat de ambtelijke organisatie in Apeldoorn een grote reorganisatie heeft ondergaan. Voor Accres betekende dit dat de focus moest worden verlegd. Uiteraard was er de plicht om de lopende prestatieafspraken na te komen met in achtneming van de reeds goedgekeurde bezuinigingen. Er is hard gewerkt om zo zorgvuldig mogelijk te komen tot de sluiting van het Natuurhuis per 1 januari Aanvankelijk in de hoop dat derden (een deel van) de activiteit zouden kunnen voortzetten zonder subsidie. Toen dat niet haalbaar bleek, is de sluiting definitief voorbereid. Met de sluiting blijft het Natuurhuis nog enige tijd administratief in beeld omdat naast de kosten van vertrek van de medewerkers ook nog de effecten van de voortijdige huuropzegging moeten worden afgewikkeld. Het is tragisch een activiteit te moeten stoppen waar toch vele jaren met hart en ziel aan is gewerkt en waar heel veel kinderen en volwassenen in de loop van die jaren hun kennis hebben gehaald. De aandacht ging daarnaast uit naar uitbreiding van het aantal opdrachtgevers. Zo werd meegedaan aan de aanbesteding in de gemeente Almelo waar voor een vijftal wijkcentra een externe exploitant werd gezocht. Accres won deze aanbesteding en vervolgens is er hard gewerkt om de aanbesteding om te zetten in een goede dienstverleningsovereenkomst. De activiteiten en medewerkers van deze locaties worden ondergebracht in een nieuw door Accres opgerichte vennootschap: Accres Exploitatie B.V. Een derde grote stap is gezet door sterk te focussen op ondernemerschap. Er is aan een flexibel ondernemingsplan gewerkt dat vrij gedetailleerd aangeeft waar de aandacht de komend tijd naar uitgaat. Uiteraard flexibel, omdat op veel punten nog niet duidelijk is waar de gemeente Apeldoorn de accenten gaat leggen in de opdracht. Duidelijk is wel dat er minder subsidie komt en om die reden wordt hard gewerkt aan verbetering van het ondernemerschap van de organisatie. Dit is noodzakelijk omdat de gemeente Apeldoorn in ieder geval minder geld over zal hebben voor de activiteiten die Accres doet. Pagina 7

8 Feitelijk is de ambitie om de organisatie zo om te vormen dat Accres op de lange termijn geen subsidie nodig zal hebben voor het invullen van haar missie. Dit betekent dat de gebruikers bereid moeten zijn de kosten te betalen. Zo niet, dan is Accres genoodzaakt de activiteit te stoppen. Dit is een hele uitdaging. Ook de medewerkers van Accres moeten op dit punt een slag maken. Om voorbereid te zijn op deze ontwikkelingen, zijn diverse ontwikkelingsprojecten in gang gezet. Voor een aantal mensen, waarvan op redelijk korte termijn de functie niet langer nodig is, wordt op basis van een met de vakbonden afgesproken Sociaal Plan gezocht naar alternatieven. In het uiterste geval wordt de betreffende medewerker ontslagen. Of dat uiteindelijk zal gebeuren, is op dit moment nog niet te zeggen. Aan een aantal medewerkers is een doorstroommaatregel aangeboden. Deze maatregel is van groot belang om bezuinigingen te realiseren en doorontwikkeling van de organisatie mogelijk te maken. De kosten van deze maatregel zijn ten laste van 2012 genomen omdat de ruimte die ontstaat al in 2013 nodig is voor de doorontwikkeling. Per saldo zijn er veel bewegingen gemaakt die soms tegengesteld lijken voor de medewerkers. Toch stel ik vast dat onze flexibiliteit groot genoeg is om samen met vertrouwen te kijken naar de toekomst. Ik wil alle betrokkenen, de in- en externe adviseurs en de medewerkers bedanken voor hun inzet. Ook dank aan de Raad van Commissarissen voor de gegeven adviezen en voor het gestelde vertrouwen. Ik hoop van harte dat we eind 2013 kunnen zeggen dat we - meer dan nu - gereed zijn voor de toekomst. Hoe die toekomst er dan ook uit mag zien. Pagina 8

9 Divisie Maatschappelijke voorzieningen De divisie Maatschappelijke Voorzieningen omvat, naast de multifunctionele wijkcentra de Stolp en dok Zuid, ook de ambulant beheerde wijkcentra en de cultuurpanden Huis voor Schoone Kunsten en ACEC-gebouw. Verder bestaat de divisie uit de locaties Kinderparadijs Malkenschoten, kinderboerderij Laag Buurlo, kinderboerderij de Maten, de afdeling Sportstimulering & Bewegingsonderwijs en de binnensportaccommodaties. Wijkcentrum Groene Hoven In september 2012 is de nieuwste accommodatie die Accres in beheer heeft in gebruik genomen. Na een proces van ruim 10 jaar is het oude wijkcentrum Drieschoten nu vervangen door een nieuw en duurzaam wijkcentrum. Overige ambulant beheerde wijkcentra Door de bezuinigingen zijn vier wijkcentra onttrokken door de gemeente Apeldoorn. Twee locaties zijn gesloopt (Het Zevenhuis en Kelvinstraat). De Boerderij is verkocht. De huurders zijn elders ondergebracht of zijn gestopt met hun activiteiten. Wijkcentrum de Stolp Het wijkcentrum de Stolp heeft in de voormalige kegelhal een nieuwe huurder, Odd Fellows, ondergebracht. De huurder heeft zelf behoorlijk geïnvesteerd in de verbouwing van dit ruim 300 m 2 grote deel van de Stolp. De Bibliotheek CODA heeft aangegeven dat de helft van het filiaal in maart 2013 wordt afgestoten. Er zijn verregaande gesprekken geweest met een kandidaat uit de zorg voor de leegkomende ruimte, maar dit heeft niet tot het gewenste resultaat geleid vanwege de hoge investering. ACEC-gebouw De cultuuraccommodatie ACEC voorziet in een duidelijke behoefte. Na het wegtrekken van CODA is de ruimte weer opgevuld door een reclamebureau. Dit conform de doelstelling van de accommodatie. De huurders versterken elkaar en maken onderling afspraken tot samenwerken. Sportstimulering & bewegingsonderwijs Het onderwerp Combinatiefuncties is nog steeds actueel. De gemeente Apeldoorn heeft bij het Rijk voor het aantal van 31 FTE ingeschreven en heeft Accres gevraagd deze in te vullen. De voorkeur gaat uit naar het inzetten van de combinatiefuncties op scholen en bij (sport)verenigingen. Op dit moment is 13,45 FTE ingevuld. Het project Slimmer is een nieuw project van Sportstimulering in samenwerking met fysiotherapeuten, de GGD en huisartsen. Het doel is om volwassenen vanaf 50 jaar, die een risicogroep vormen voor het krijgen van diabetes, meer te laten bewegen. Het is een project dat door de zorgverzekeraar wordt vergoed. Vooral in het laatste gedeelte van het project komen de sportverenigingen in beeld. In 2012 is de afdeling Sportstimulering gestart met het digitaal aanmelden voor de Sport van de Maand lessen. Scholen kunnen daarvoor reserveren via sportpas.nl. Accres brengt dit in Apeldoorn onder de titel scoren met sport onder de aandacht van (ouders van) kinderen van basisscholen. Uiteindelijk moet het mogelijk zijn alle activiteiten van Sportstimulering hier onder te brengen. Voorlopig loopt er een pilot in Apeldoorn West. Pagina 9

10 Sportaccommodaties In 2012 is het pilotproject de digitale sleutel voortgezet. Geen sleutel meer, maar een pasje dat elektronisch kan worden geprogrammeerd voor de periode waarop je hebt gehuurd. De ervaringen die we hiermee hebben opgedaan in Sporthal Sprengeloo zijn doorgezet naar Het Kristal. Wellicht geeft dit voldoende draagvlak dit systeem in alle sportaccommodaties door te voeren. Aan het einde van het schoolseizoen 2013 wordt dit geëvalueerd. Per 31 december 2012 zijn de squashbanen bij Sportcentrum Matenpark gesloten. De gemeente Apeldoorn wil van deze squashbanen een sport- en spelzaal maken voor het voortgezet (speciaal) onderwijs. In de wijk de Maten is een tekort aan zaalcapaciteit. Op deze manier wordt er een win-win situatie gecreëerd. Accres krijgt het beheer over de nieuwe zaal. De realisatiedatum is naar verwachting 1 september Kinderparadijs Malkenschoten Kinderparadijs Malkenschoten heeft, net als veel andere recreatiebedrijven, last gehad van tegenvallende bezoekcijfers. Het voorseizoen met Pasen en Pinksteren viel tegen in De zomer was dan weer te nat, dan weer te warm voor bezoekers om een dagje in het park door te brengen. Aan het einde van de zomer was er een kleine opleving te zien. Verder zijn in het najaar en de winter van 2012 het Halloweenfeest en het Kerstparadijs georganiseerd. Begin 2012 is gestart met het maken van een ontwikkelingsplan voor Kinderparadijs Malkenschoten. Een externe adviseur uit de recreatiebranche heeft zijn visie op het huidige aanbod gegeven. Daarna zijn er vier werkgroepen bezig geweest om te bepalen waar Kinderparadijs Malkenschoten de komende 10 jaar naartoe groeit. De output van de werkgroepen vormt de input voor een nieuw bedrijfsplan dat in 2013 klaar moet zijn. Wijkkinderboerderijen Na ruim een jaar in onzekerheid te hebben gezeten over de toekomst van kinderboerderij de Maten heeft de gemeente Apeldoorn na de zomer van 2012 akkoord gegeven op een aantal bezuinigingsvoorstellen van Accres. De maatregelen worden in de eerste helft van 2013 uitgewerkt om vanaf het najaar 2013 uitgevoerd te kunnen worden. Eén van de manieren om geld binnen te krijgen, is het door bezoekers laten adopteren van dieren van de kinderboerderijen. In mei 2012 is daarmee een start gemaakt. Op de diverse feesten van de kinderboerderijen is hier aandacht voor gevraagd. In ruil voor het bedrag krijgen sponsors een adoptiecertificaat en informatie over de verzorging van de geadopteerde dieren. Pagina 10

11 Divisie Zwembaden & Natuur De divisie Zwembaden & Natuur omvat de locaties Sportfondsenbad, Aquacentrum Malkander, Openluchtbad Boschbad, het nieuwe zwembad Het Kristal, het Natuurhuis en Park Berg & Bos. Hieronder volgt een overzicht van de belangrijkste ontwikkelingen. Boschbad Hoewel het weerbeeld alleen maar beter kon worden dan het voorgaande jaar bracht 2012 toch minder zomerse dagen dan verwacht. Desondanks heeft het Boschbad een redelijk seizoen gedraaid, waarin de uitbreiding van glijbaan de Boschbaan en het toevoegen van enkele nieuwe activiteiten een positieve bijdrage aan de bezoekersaantallen hebben geleverd. Vanuit het Boschbad is ondersteuning verleend bij de parkeerbegeleiding rond Park Berg & Bos, het Boschbad en Apenheul. De IJsbaan op het Boschbad is met vereende krachten in ere hersteld. Daarnaast is met Sound Divers een nieuw jaarevenement geïntroduceerd: een dance event in een buitenbad tijdens reguliere openstellinguren. Nieuw is ook de Midzomernachtduik op de langste dag van het jaar. Verder is de besloten bijeenkomst van luchtgekoelde VolksWagen Kever Classics op de dag van het hondenzwemmen als seizoenafsluiting geintroduceerd. Tijdens het seizoen werd duidelijk dat de pachter van de midgetgolfbaan bij het Boschbad zijn activiteiten wilde overdragen. Met ingang van 2013 valt het beheer van de Midgetgolf weer onder het Boschbad. Er wordt over de volle breedte van de exploitatie hard gewerkt aan het structureel kunnen opvangen van de bezuinigingstaakstelling van euro. Aquacentrum Malkander Ook Malkander wordt geconfronteerd met een steeds verdergaande bezuinigingstaakstelling. Het Aquacentrum moet zelf structureel euro vinden binnen de begroting. Binnen Malkander verdwijnen daarnaast belang rijke klantgroepen als direct gevolg van het stopzetten van gebruikerssubsidie, wat extra doorwerkt in de exploitatie. De overige bezoekersaantallen zijn in 2012 op peil gebleven. Er wordt fors ingezet op het vergroten van de animo voor zwemles en er is geïnvesteerd in logistiek en horeca. De hoeveelheid activiteiten is verder toegenomen met onder andere AquaSoccer en de Nieuwjaarsduik in de winter en op de laatste vrijdag van iedere maand het Discozwemmen voor de jeugd tot 15 jaar. Hiermee profileert Malkander zich meer dan voorheen als activiteitencentrum op het gebied van sportief en gezellig zwemmen. Doelgroepen en thematiek zullen meer en meer centraal gesteld worden in het vormgeven van de programmering. Al met al heeft Malkander een tevredenstellend jaar achter de rug. Pagina 11

12 Sportfondsenbad Ook in 2012 heeft het Sportfondsenbad het weer prima gedaan. De bezoekersaantallen zijn stabiel gebleven en de bezoekerstevredenheid is onverminderd hoog. Het Sportfondsenbad zal het eerste halfjaar van 2013 gebruiken om vraag en aanbod in beeld te brengen en hier ook Aquacentrum Malkander en eventueel andere zwembaden bij te betrekken. Gebruikers van zwemwater mogen geen grote ongemakken ondervinden van de sluiting van het Sportfondsenbad per einde Zwembad het Kristal In 2012 is het Kristal in Zuidbroek opgeleverd, met daarbinnen onder meer een sportzaal en een zwembadinrichting voor doelgroepen. Accres verzorgt het beheer van deze ruimten. Na de zomer van 2012 hebben de onderwijsinstellingen onder begeleiding van Accres het Zwembad het Kristal in gebruik genomen en is Accres in de overige uren bovendien gestart met een beperkte programmering van banenzwemmen en zwemles. In het laatste kwartaal zijn voor de lange termijn gebruiksafspraken gemaakt met zwemschool AquaActief voor het structureel aanbieden van zwemles en zwemsportactiviteiten, waarmee het Kristal alle dagen van de week intensief wordt gebruikt. Park Berg & Bos Het voorjaar en het najaar van 2012 stonden volledig in het teken van de renovatie van Park Berg & Bos. Het park werd druk bezocht, vooral als gevolg van de prima marketing door Apenheul en de verbeterde aantrekkingskracht van met name de Bosvijver en de Speelweide. Park Berg & Bos en het Boschbad hebben gezamenlijk de parkeerbegeleiding terug in beheer genomen, aangezien Apenheul met de verplaatsing van haar kassastructuur onvoldoende aandacht kon blijven geven aan dit proces. Het parkeerbeheer is in 2012 uitstekend verlopen, mede gezien de enorme verkeersdrukte en de herinrichting van het voorplein van het park in het najaar. Tijdens de jaarwisseling werd hard gewerkt aan het opwaarderen van de parkeerstructuur. Al met al heeft Park Berg & Bos een roerig maar tevredenstellend jaar achter de rug. Het Natuurhuis Het onderzoeken van verschillende noodscenario s en reddingsplannen heeft niet mogen baten. Voor de Kerstdagen van 2012 zijn de voor het Natuurhuis gehuurde lokalen en bedrijfsruimten in de St@art leeg opgeleverd. Per 31 december 2012 zijn de resterende medewerkers van het Natuurhuis onder de werking van het Sociaal Plan gebracht. Al met al was 2012 een turbulent jaar, waarbij van een regulier aanbod van lesmateriaal geen sprake meer kon zijn. Immers, de gebruikers wisten van de mogelijke sluiting en wilden zich niet meer vastleggen op het huren van lessen of lesmaterialen. Wij zijn er blij mee dat het overgrote deel van het lesmateriaal via een materialenmarkt na precies 40 jaar alsnog een plek heeft gevonden in het Apeldoornse onderwijs. Wij danken medewerkers en relaties voor hun inzet en betrokkenheid bij zowel het bestaan als het moeten sluiten van het Natuurhuis. Pagina 12

13 Klant & Kwaliteit Openlucht Filmfestival De combinatie van mooi weer, goede programmering en veel sponsors zorgde ervoor dat het Filmfestival in Park Berg & Bos een enorm succes was! Kwaliteit In het afgelopen jaar heeft een inventarisatie plaatsgevonden van de bedrijfsprocessen voor Vastgoed en Verhuur. Voor Vastgoed is gekeken naar de huidige werkwijze. Deze werkwijze is beschreven in stroomschema s met de noodzakelijke documenten en werkinstructies. In 2013 worden deze processen verder uitgewerkt en geoptimaliseerd. Communicatie In samenwerking met ons reclamebureau is de huisstijl van Accres verder geprofessionaliseerd. De huisstijl is strakker en duidelijker. De iconen en de kleuren voor de verschillende onderdelen (zwemmen, sporten, ontmoeten en ontdekken) blijven gelijk. Ook is in 2012 besloten te investeren in een nieuw Intranet. Uit oogpunt van kostenreductie is besloten af te stappen van ons huidige Intranet. Het nieuwe Intranet richt zich meer op de dialoog met de medewerkers. Daarnaast kunnen medewerkers zelf interessegebieden aangeven ten behoeve van de interne communicatie. Verhuur en Front Office In 2012 zijn er diverse problemen geweest met de werking van het nieuwe Verhuursysteem. De traagheid van het systeem zorgde ervoor dat bijvoorbeeld het opvragen of het inboeken van een verhuring veel tijd in beslag nam. In 2013 ligt de focus op het optimaliseren van de klantprocessen en het verbeteren van de werking van het Verhuursysteem. Pagina 13

14 Vastgoed & Facilitaire Zaken Facilitaire Zaken Twee grote inkooptrajecten zijn in 2012 aangepakt. Bij één inkooptraject heeft Accres geparticipeerd in een regionale Europese Aanbestedingsprocedure voor de inkoop van energie. Samenwerkende gemeenten in de regio en verbonden partijen zoals Accres hebben daarbij voor ten minste drie jaar gas en elektriciteit ingekocht tegen een iets scherpere prijs. Accres heeft in 2012 ook een Europese Aanbestedingsprocedure voor horeca-artikelen doorlopen. Dit inkooptraject heeft geleid tot de selectie van een nieuwe leverancier die een afgesproken assortiment levert tegen scherpere prijzen. Naar verwachting zal daardoor de horecamarge vanaf 2013 toenemen. Naast deze grote inkooptrajecten zijn de levering van schoonmaakmiddelen en materialen en de levering van kantoorartikelen in 2012 aan nieuwe leveranciers gegund. Voor enkele nieuw in beheer genomen locaties zijn inkooptrajecten doorlopen voor met name (begin) schoonmaak. Verder is een inkooptraject voor de levering van bedrijfskleding doorlopen. Hierbij zijn twee leveranciers geselecteerd, de één meer gespecialiseerd in buiten- en veiligheidskleding en de ander meer gespecialiseerd in werkkleding ten behoeve van beheerders en medewerkers van sportstimulering en bewegingsonderwijs. Automatisering In 2012 is een Quick Scan naar de ICT bij Accres afgerond. Op basis daarvan worden nieuwe accenten gelegd, die worden opgenomen in het nieuwe beleidsplan ICT. Organiek heeft ICT een prominentere plaats gekregen. Met de komst van de nieuwe coördinator ICT is ook het applicatiebeheer gecentraliseerd. Verder heeft de veiligheid en de continuïteit van de ICT bij Accres extra aandacht gekregen. Er is in 2012 een onderzoek opgestart naar hosting van het serverpark en de telefooncentrale van Accres. Dit in combinatie met de nieuw te betrekken kantoorlocatie. Deze oplossingen via de cloud komen steeds beter binnen bereik en sluiten goed aan bij de uitgangspunten van het nieuwe werken. Externe vastgoedprojecten Vastgoed heeft diverse adviesopdrachten gekregen voor nieuwbouwprojecten. Al deze projecten zijn met het oog op toekomstig beheer door Accres ingestoken. Accres is in deze rol betrokken geweest bij de volgende nieuwbouwprojecten: trainingshal Zuidbroek, MFC De Groene Hoven (vervanging van wijkcentrum Drieschoten) en het MFC het Kristal (zwembassin en twee gymzalen). Naast bovenstaande projecten is er onderzoek gedaan naar de wettelijke verplichting voor dakveiligheid op de platte daken van de bij Accres in beheer zijnde accommodaties. Voor enkele accommodaties is de brandveiligheidssituatie (weer) onder de loep genomen. In opdracht van de gemeente Apeldoorn is in trainingshal Welgelegen de installatie voor de verwarming van de hal en de douches vernieuwd. Verder zijn in deze trainingshal nieuwe verlichtingsarmaturen aangebracht. In opdracht van CODA heeft Accres een verbouwing doorgevoerd om in MFC t Hellend Veld een bibliotheekfunctie te kunnen realiseren. Tevens zijn er voorbereidende werkzaamheden verricht voor de aanpassingen van wijkcentrum De Stolp in verband met het terugschalen van de bibliotheekvestiging van CODA aldaar. In opdracht van de gemeente Apeldoorn zijn bouwkundige aanpassingen doorgevoerd bij de accommodatie Het Appèl om dit gebouw beter multifunctioneel bruikbaar te maken. Pagina 14

15 Interne vastgoedprojecten In verband met de aandacht van Accres voor duurzaamheid zijn bij sporthal Mheenpark, sporthal Sprengeloo, wijkcentrum De Stolp en wijkcentrum Orca aanpassingen doorgevoerd in de installaties en is isolerende beglazing aangebracht. Verder zijn alle gymzalen voorzien van bewegingsmelders, waardoor het onnodig langdurig branden van verlichting tot het verleden behoort. Deze werkzaamheden zijn mede uitgevoerd naar aanleiding van EPA-onderzoeken bij locaties die in beheer zijn bij Accres. Accres en de gemeente Apeldoorn hebben in de loop van 2012 overeenstemming bereikt over de verhuizing van het kantoor Accres naar de locatie van de voormalige Zwitsalfabriek aan de Vlijtseweg. Het mes snijdt aan twee kanten. Accres bespaart op huisvestingskosten van het kantoor en de gemeente Apeldoorn verwerft inkomsten voor een locatie die niet direct in ontwikkeling kan worden genomen. Om de verhuizing in het voorjaar van 2013 mogelijk te maken, zijn de nodige voorbereidende werkzaamheden verricht. In 2012 is een begin gemaakt met een investering door Accres in de vernieuwing van de parkeerinstallatie van park Berg & Bos. Voor deze forse en complexe investering is van de gemeente Apeldoorn als eigenaar van deze onroerende zaak privaatrechtelijke toestemming verkregen. De nieuwe parkeerinstallatie is in het voorjaar van 2013 in gebruik genomen. Groot onderhoud In het algemeen bestaat het groot onderhoud uit het aanpakken van daken, het vervangen of faceliften van (sport)vloeren, het uitvoeren van schilderwerk, het vervangen van vloeren en plafonds, het vervangen van verlichting en het aanpakken van sanitaire voorzieningen. Ook de vervanging van de installatietechniek, de meet- en regeltechniek, de zwembadtechniek, de luchtbehandeling, de verwarmingsinstallaties en de inbraaken brandveiligheids-installaties worden hier onder geschaard. Dit geldt eveneens voor de aanpak van terreinverharding en afbakening. De highlights van de in 2012 uitgevoerde groot onderhoudsklussen zijn hieronder weergegeven. In het Huis voor Schoone Kunsten zijn verlichtingsarmaturen vervangen, zijn vloeren hersteld en gecoat en is de dakbedekking van het hoge dak vervangen. Bij wijk-centrum De Meulenwiek zijn enkele vloeren vervangen. Bij wijkcentrum De Stolp is er een nieuwe vloer aangebracht in de middenruimte. Bij MFC t Hellend Veld is buitenschilderwerk uitgevoerd. In de Wenumse Watermolen is het sanitair aangepakt. In het Boschbad is het straatwerk vervangen en is het hekwerk rond het terrein aangepakt. Verder is een begin gemaakt met de betonreparatie van de buitenbassins. Bij Aquacentrum Malkander zijn de filters van diverse bassins vervangen. Tevens is de regeltechnische installatie van de zwembadtechniek vervangen en is er groot onderhoud uitgevoerd aan de horecakeuken. In trainingshal Welgelegen is naar aanleiding van de voor de gemeente Apeldoorn uitgevoerde aanpassingen - boven gelijk het binnenschilderwerk meegepakt. Bij sporthal Mheenpark zijn de deuren, kozijnen en boeidelen geschilderd. Ook is het plafond en de verlichting in de entree vervangen. In sporthal Matenpark is de sportvloer vervangen. In gymzaal Burgersveld heeft de sportvloer een facelift gekregen. In de loop van 2012 is na langdurig en intensief overleg overeenstemming bereikt met de gemeente Apeldoorn over de wijze waarop in het jaar 2013 wordt omgegaan met de nieuwe meerjaren onderhoudsplannen, die zijn opgesteld conform NEN-2767 systematiek. Vooral voor het groot onderhoud heeft dit consequenties. Voor de jaren na 2013 moeten nog afspraken worden gemaakt. Pagina 15

16 Personeel & Organisatie In deze paragraaf wordt ingegaan op onderwerpen die in het jaar 2012 op personeelsgebied hebben gespeeld. De personele gegevens in dit verslag vormen tevens het Sociaal Jaarverslag van Accres over In de onderstaande overzichten wordt een verschil gemaakt tussen Accres Apeldoorn B.V. en Accres Personeelsvoorziening B.V. Alle medewerkers die na 1 januari 2007 in dienst zijn gekomen bij Accres vallen onder Accres Personeelsvoorziening B.V. Accres Apeldoorn B.V. Aantal medewerkers naar geslacht en leeftijd 2012 Leeftijd Vrouw Man Totaal jaar jaar jaar jaar jaar jaar en ouder Totaal Accres Personeelsvoorzieningen B.V. Aantal medewerkers naar geslacht en leeftijd 2012 incl. 0-uren contactanten Leeftijd Vrouw Man Totaal jaar jaar jaar jaar jaar jaar en ouder Totaal Totaal aantal medewerkers Accres (inclusief 0-uren contractanten) Soort BV Aantal medew Aantal medew Accres Apeldoorn B.V Accres Personeelsvoorzieningen B.V Totaal Totaal aantal medewerkers Accres per organisatieonderdeel (inclusief 0-uren contractanten) Organisatieonderdeel Aantal medewerkers Personeel & Advies 2 4 Stafeenheid Klant & Kwaliteit 11 9 Stafeenheid Vastgoed & Financiën Divisie Zwembaden & Natuur Divisie Maatschappelijke Voorzieningen Totaal Pagina 16

17 Totaal aantal FTE Aantal FTE Accres 124,49 122,25 CAO Conform de primaire CAO CAR-UWO zijn de salarissen per 1 januari 2012 en per 1 april 2012 met 1% verhoogd. Daarnaast is in augustus 2012 een eenmalige uitkering verstrekt: 400 bruto naar rato van het dienstverband voor medewerkers tot salarisschaal 6; 200 bruto naar rato van het dienstverband voor medewerkers tot salarisschaal 7. Gezien het feit dat de looptijd van de CAO Vermo eindigt op 1 januari 2013, zijn de onderhandelingen met de vakbonden in december 2012 weer opgestart. Sinds 1 januari 2012 is BV Sport te Leeuwarden toegetreden tot de CAO Vermo. Verwacht wordt dat meer bedrijven zich gaan aansluiten bij de CAO Vermo. Sinds 1 januari 2012 wordt, conform de CAO Vermo, binnen Accres gewerkt met een digitaal jaarrooster. In het jaarrooster wordt per medewerker het aantal te werken uren op jaarbasis (1834 uur bij een fulltime dienstverband), het ziekteverzuim, het opgenomen verlof en het restsaldo aan verlof weergegeven. De zwembaden hebben een eigen digitaal systeem. Sociaal Plan In het kader van de bezuinigingen is in overleg met de vakbonden een Sociaal Plan opgesteld dat geldig is van 1 juli 2012 tot 1 januari Ziekteverzuim Het verzuimpercentage voor het jaar 2012 is 3,5%. In samenwerking met de bedrijfsarts is er, onder andere door maandelijkse stuurinformatie en handhaving van het ziekteverzuim-protocol, aandacht besteed aan het ziekteverzuim binnen Accres. Landelijk gezien daalt het ziekteverzuimpercentage in tijden van economische teruggang. Dit is terug te zien in de verzuimpercentages van Accres in 2010 (4,9%) en 2012 (3,5%). De lichte stijging van het verzuimpercentage in 2011 (naar 5,2%) is te verklaren door een aantal langdurige ziekte-verzuimgevallen met medische oorzaak. Vanwege herstelmeldingen van langdurige verzuimgevallen is het verzuimpercentage in 2012 sterk gedaald. Ondernemingsraad (OR) In 2012 heeft er vijfmaal een overlegvergadering plaats gevonden tussen de OR en de directeur van Accres. Zoals ieder jaar wordt met de OR informatief van gedachten gewisseld over alles wat Accres en de medewerkers van Accres aangaat. Zo zijn de bezuinigingen terugkerend onderwerp op de agenda van de overlegvergadering. In juni 2012 heeft de OR overlegd met het Management Team en de Raad van Commissarissen van Accres. Centraal punt daarbij was de strategie van Accres in de komende jaren. In december 2012 zijn er OR verkiezingen gehouden waarbij 2 leden herkozen zijn en 2 nieuwe leden toegetreden zijn. Conform de Wet op de Ondernemingsraden (WOR) wordt de OR zowel om instemming, als om advies gevraagd. In 2012 heeft de OR een verzoek tot instemming gekregen omtrent het opleidingsplan, de bedrijfskleding en het medewerkerstevredenheidsonderzoek (MTO). In alle gevallen heeft de OR ingestemd. Pagina 17

18 Pagina 18

19 Corporate governance Accres hecht grote betekenis aan behoorlijk ondernemingsbestuur en maatschappelijk verantwoord ondernemen. Dit past bij de maatschappelijke functie die Accres heeft bij het uitvoeren van haar taken. Accres streeft een open en transparante structuur en cultuur na, waarbij kwaliteit en integriteit hoog in het vaandel staan. Accres heeft om risico s te kunnen beheersen een interne controle- en risicobeheersingssysteem. Dit systeem is er op gericht om een redelijke mate van zekerheid te geven dat de realisatie van doelstellingen wordt bewaakt, dat de financiële verslaggeving betrouwbaar is en wet- en regelgeving wordt nageleefd. Hiermee kan de onderneming het eigen handelen beoordelen en bijsturen waar dat nodig is. Bij de interne controles over 2012 hebben de uitgaven met betrekking tot (groot) onderhoud en de administratieve organisatie met betrekking tot vastgoedprocessen en verhuringen extra aandacht gekregen. Onderdelen van het interne controle- en risicobeheersingssysteem zijn: Het strategisch plan dat eens per vier jaar voor heel Accres wordt opgesteld; De jaarplannen voor de verschillende onderdelen van Accres en het jaarbudget; Periodieke interne rapportages over de operationele en financiële performance; De Accres-gedragscode, Accres-protocollen en de klokkenluidersregeling; Periodieke strategische, tactische en operationele risicoanalyses; Verbeterplannen naar aanleiding van klachten en klantwensen; De Letter of Representation ten behoeve van de accountant; Toezicht door de Raad van Commissarissen; Het interne controleplan. Naast het interne controle- en risicobeheersingssysteem worden bij enkele locaties van Accres ook door externe instanties keurmerken afgegeven. Het gaat om het Keurmerk Veilig & Schoon bij onze zwembaden en de Keurmerken Goed voor elkaar en Zoönosenvrij bij onze kinderboerderijen. Accres is op diverse vakgebieden en door diverse kenniscentra gecertificeerd als leerbedrijf. Verder werkt Accres aan de gefaseerde invoering van een kwaliteitsmanagementsysteem. De directie is verantwoordelijk voor het realiseren van doelstellingen, strategie en beleid én voor de resultaten van de onderneming. De directie is daarnaast ook verantwoordelijk voor beleidsvorming ten aanzien van het interne controle- en risicobeheersingssyteem, alsmede voor de beoordeling van de effectiviteit van dit systeem. In dit kader houdt de Raad van Commissarissen toezicht op het beleid van de directie, maar ook op de algemene gang van zaken in de onderneming. De (externe) accountant van Accres controleert de jaarrekening en rapporteert aan de directie en de Raad van Commissarissen. De directie en de Raad van Commissarissen leggen verantwoording af aan de Algemene Vergadering van Aandeelhouders. De belangrijkste risico s voor Accres zijn de gevolgen van de bezuinigingen door de gemeente Apeldoorn. Daarnaast is liquiditeit een toegenomen risico. Dit in verband met de geplande terugbetaling aan de gemeente Apeldoorn van de bij Accres opgebouwde reservering voor groot onderhoud. Verder loopt Accres mogelijk fiscale risico s in verband met de uitstroom van enkele oudere personeelsleden. Accres loopt eveneens risico s op gebied van de veiligheid en de snel veranderende consumentenvoorkeuren. Pagina 19

20 Pagina 20

21 De financiële uitkomsten over 2012 Ten opzichte van boekjaar 2011 is het resultaat van Accres in 2012 iets afgenomen van euro naar euro. Accres heeft zich ook in 2012 scherp gericht op kosten-beheersing. Dit vooruitlopend op de verdere bezuinigingen van de gemeente Apeldoorn. Desondanks zijn de kosten wel gestegen. Dit komt vooral door enkele incidentele posten, die onderstaand ook aan de orde komen. De netto-omzet i.v.m. beheer is licht gestegen. Dit werd vooral veroorzaakt door een stijging van de parkeer opbrengsten door een toename van de parkeerders bij park Berg & Bos. De entreegelden zijn in lijn met de trend iets gestegen. Inkomsten in verband met huur en servicekosten zijn licht gedaald. De netto-omzet i.v.m. horeca e.d. is iets gedaald ten opzichte van boekjaar Met name bij Sporthal Mheenpark, bij Aquacentrum Malkander en bij Kinderparadijs Malkenschoten liep de horecaomzet in boekjaar 2012 terug. De gemeentelijke bijdrage is gestegen als gevolg van de trendmatige aanpassingen voor loon- en prijsontwikkelingen. Daarnaast is de gemeentelijke bijdrage ook hoger doordat de subsidie is nabetaald over panden, die al in eerdere jaren zijn opgenomen in het bestand van Accres. De gemeentelijke bijdrage wordt opgepompt doordat hierin de bijdrage voor de aan de gemeente Apeldoorn te betalen huur is verdisconteerd. Ook de kosten voor onderhoud waarvoor Accres verantwoordelijk is, loopt via de gemeentelijke bijdrage. De overige inkomsten zijn ten opzichte van 2011 licht gedaald. Ten opzichte van vorig boekjaar zijn over 2012 de personele lasten hoger uitgekomen. Dit heeft vooral te maken met een toevoeging aan de reorganisatievoorziening. Deze voorziening is in boekjaar 2011 gevormd om de personele gevolgen van de door de gemeente Apeldoorn aangekondigde bezuinigingen op te vangen. Daarnaast heeft de afvloeiing van een aantal personeelsleden in verband met de te realiseren bezuinigingen geleid tot een forse incidentele kostenpost van euro over boekjaar In boekjaar 2012 zijn de huisvestingskosten bijna euro toegenomen ten opzichte van Dit komt met name door een nabetaling ten laste van boekjaar 2012 van huur-kosten van panden, die al in eerdere jaren zijn opgenomen in het bestand van Accres. De afschrijvingskosten waren in boekjaar 2012 lager dan in boekjaar 2011 onder andere door terughoudendheid bij investeringen in de afgelopen jaren. In boekjaar 2011 zijn impairments toegepast op de boekwaarde van investeringen in een aantal speeltoestellen in het Boschbad. Dit heeft het exploitatieresultaat in 2011 eenmalig fors gedrukt. De kasstroom operationele activiteiten was in 2012 ruim toereikend voor de financiering van investeringen en de uitvoering van het groot onderhoud. Daarnaast is in boekjaar 2012 weer een bedrag van euro dividend uitgekeerd aan de gemeente Apeldoorn. De liquide middelen zijn in boekjaar 2012 fors toegenomen met een bedrag van ruim 1,6 miljoen euro. Enerzijds komt dit door een relatief grote positieve kasstroom uit operationele activiteiten en anderzijds doordat de negatieve kasstroom in verband met investeringen relatief beperkt was. De Current Ratio als maatstaf voor liquiditeit is in 2012 gedaald van 1,88 tot 1,00. Dit houdt verband met het opnemen van de reservering voor groot onderhoud per onder kortlopende schulden in verband met de voorgenomen terugbetaling. Per was deze reservering opgenomen onder langlopende schulden. Om over voldoende werkkapitaal te beschikken, streven wij een gezonde liquiditeit na. Deze ligt boven een waarde van 1,00. Accres streeft naar een gezonde solvabiliteitsratio. De toename van het eigen vermogen is naar verhouding kleiner dan de verlenging van de balans, waardoor de solvabiliteitsratio is gedaald tot ongeveer 27% per einde boekjaar Naar verwachting zal de solvabiliteit in boekjaar 2013 stijgen door verkorting van het balanstotaal als gevolg van afwikkeling van kortlopende schulden. Pagina 21

22 Pagina 22

23 Toekomstverwachtingen In het jaar 2013 zal duidelijk worden wat de wensen van de gemeente Apeldoorn zijn voor de prestatieovereenkomst, die vanaf 2015 gaat gelden. In 2014 worden de details bekend. In 2013 wordt duidelijk hoe de exploitatie van Almelo er uitziet en welke mogelijkheden dit gaat bieden. De organisatie staat voor grote veranderingen en moet daar ook op inspelen. De voorzet is gemaakt in 2012 en vanaf 2013 wordt serieus gewerkt aan het commerciëler maken van de medewerkers en het benoemen van trekkers voor het ontwikkelen van meer ondernemerschap binnen de organisatie. We doen dit met nieuwe collega s met de juiste kennis en ervaring, maar ook met kleinschalige ontwikkelprojecten voor de verschillende (specialisten van) afdelingen. Deze aanpak vraagt om investering in onze medewerkers. Door de sluiting van het Natuurhuis en door de uitstroom van medewerkers in verband met de bezuinigingen zal het personeelsbestand in 2013 krimpen ten opzichte van Daar komt bij dat wij in 2013 een uitbreiding krijgen van het personeelsbestand in Almelo. Naar verwachting zullen deze twee tegengestelde effecten per saldo leiden tot een afname van het personeelsbestand in Deze aanpak vraagt ook dat Accres op zoek gaat naar ander werk. Werk dat past bij de andere activiteiten. Om die reden zal de aanbestedingskalender nauwlettend worden gevolgd om op kansen zoals in Almelo in te spelen. Eveneens zal worden gezocht naar recreatieve producten die in ons servicepakket kunnen worden toegevoegd. Jaarlijks willen we tenminste één product per type activiteit toevoegen. Deze nieuwe activiteiten kunnen gepaard gaan met investeringen, waarvan de omvang nog lastig is in te schatten. De investeringen voor Apeldoorn zullen naar verwachting beperkt zijn. Dit in verband met de beleidsonzekerheid over de toekomst van het maatschappelijk vastgoed in Apeldoorn. Investeringen voor Almelo worden in 2013 niet verwacht. Het risicoprofiel van Accres gaat aanzienlijk veranderen. Dat komt door de voorgenomen bezuinigingen in het pakket van Apeldoorn, dat zeker tot andere prestatieafspraken moet leiden. Door de aangezegde bezuinigingen voor 2013 en verdere jaren zal de winst onder druk komen te staan. Inmiddels zijn er andere afspraken over de aanpak van het meerjaren onderhoud gemaakt. Niet uitgesloten moet worden dat de subsidierelatie snel van karakter gaat veranderen. Dit hoeft op zich geen negatief effect te hebben op de organisatie, mits wij in staat blijven te anticiperen op eventuele positieve of negatieve gevolgen daarvan. Apeldoorn, 11 april 2013 J.W. Verbeek, directeur Pagina 23

24 Pagina 24

25 Jaarrekening Geconsolideerde balans per 31 december 2012 (voor verwerking voorstel winstbestemming) ACTIVA VASTE ACTIVA Materiële vaste activa (1) TOTAAL VASTE ACTIVA VLOTTENDE ACTIVA Voorraden (2) Vorderingen (3) Liquide middelen (4) TOTAAL VLOTTENDE ACTIVA TOTAAL ACTIVA Geconsolideerde balans per 31 december 2011 (vervolg) PASSIVA GROEPSVERMOGEN (5) VOORZIENINGEN (6) LANGLOPENDE SCHULDEN (7) KORTLOPENDE SCHULDEN (8) TOTAAL PASSIVA Pagina 25

26 Geconsolideerde winst-en-verliesrekening over 2012 Boekjaar 2012 Boekjaar 2011 Netto-omzet i.v.m. beheer (9) Netto-omzet i.v.m horeca e.d. (10) Bijdrage gemeente Apeldoorn (11) Overige inkomsten (12) Totaal bedrijfsbaten Salarissen en sociale lasten (13) Diverse personele kosten (14) Huisvestingskosten (15) Afschrijvingskosten (1) Overige waardeveranderingen vaste activa (1) Kosten i.v.m. omzet horeca e.d. (16) Overige bedrijfskosten (17) Totaal bedrijfslasten Bedrijfsresultaat Bij: Saldo rentebaten en -lasten Resultaat over het boekjaar Pagina 26

27 Kasstroomoverzicht geconsolideerd over 2012 (indirecte methode) Boekjaar 2012 Boekjaar 2011 Kasstroom uit operationele activiteiten Bedrijfsresultaat Saldo rente-inkomsten en -uitgaven Aanpassingen voor: Afschrijvingen en overige waardeverminderingen vaste activa Mutaties voorzieningen Veranderingen in werkkapitaal: Mutaties in voorraden -/ /- 333 Mutaties in vorderingen -/ Mutaties in kortlopende schulden Totaal kasstroom uit operationele activiteiten Kasstroom uit investeringsactiviteiten Netto investeringen in mat. vaste activa -/ / Totaal kasstroom uit investeringsactiviteiten -/ / Kasstroom uit financieringsactiviteiten Uitgekeerd dividend vorig boekjaar -/ / Mutaties langlopende schulden -/ / Totaal kasstroom uit financieringsactiviteiten -/ / NETTO - KASSTROOM MUTATIE GELDMIDDELEN Pagina 27

28 Pagina 28

29 Toelichting op de geconsolideerde balans en de geconsolideerde winst-en-verliesrekening Algemene toelichting Algemeen Accres Apeldoorn B.V. is in 1999 gestart met het realiseren, beheren en exploiteren van voorzieningen/accommodaties op het gebied van sport, educatie, ontspanning en recreatie. Accres Apeldoorn B.V. is gevestigd aan de Vlijtseweg 130 te Apeldoorn. De gemeente Apeldoorn is de grootste opdrachtgever en tevens enig aandeelhouder. De genoemde opdracht van de gemeente Apeldoorn is vastgelegd in de prestatieovereenkomst. De meest recent vastgestelde prestatieovereenkomst omvat de periode 2010 tot en met De vennootschap heeft zowel de enkelvoudige jaarrekening als de geconsolideerde jaarrekening opgesteld volgens de wettelijke bepalingen van Titel 9 Boek 2 Burgerlijk Wetboek. Consolidatie In de geconsolideerde jaarrekening worden opgenomen de financiële gegevens van de vennootschap en haar groepsmaatschappijen per 31 december van het boekjaar. Groepsmaatschappijen zijn rechtspersonen en vennootschappen waarin beslissende zeggenschap wordt uitgeoefend. De groepsmaatschappijen worden integraal geconsolideerd vanaf de datum waarop de beslissende zeggenschap op de groepsmaatschappij is verkregen. Groepsmaatschappijen worden niet meer in de consolidatie opgenomen vanaf de datum waarop geen sprake meer is van beslissende zeggenschap. De posten in de geconsolideerde jaarrekening worden volgens uniforme grondslagen van waardering en resultaatbepaling vastgesteld. Rubricering Teneinde vergelijkbaarheid van de cijfers mogelijk te maken, zijn waar nodig de vergelijkende cijfers over 2011 geherrubriceerd. Pagina 29

30 Waarderingsgrondslagen Materiële vaste activa De materiële vaste activa worden gewaardeerd tegen verkrijgingsprijs na aftrek van eventueel ontvangen subsidies verminderd met een lineaire afschrijving, gebaseerd op de verwachte economische levensduur, of tegen lagere bedrijfswaarde. Een afwaardering naar de lagere bedrijfswaarde wordt ineens ten laste van de winst-en-verliesrekening gebracht. Financiële vaste activa Deelnemingen waarin de vennootschap invloed van betekenis uitoefent op het zakelijke en financiële beleid worden tegen de vermogensmutatie methode gewaardeerd. Overeenkomstig die methode worden de deelnemingen in de balans opgenomen tegen het aandeel in de resultaten van de deelnemingen vanaf het moment van verwerving, bepaald volgens de grondslagen zoals vermeld in deze jaarrekening. In de winst-en-verliesrekening wordt het aandeel in de resultaten van de deelnemingen verwerkt vanaf het moment van verwerving, bepaald volgens de grondslagen zoals vermeld in deze jaarrekening. In de winst-en-verliesrekening wordt het aandeel van de vennootschap in de resultaten van de deelnemingen opgenomen. Voorraden De voorraden worden gewaardeerd tegen verkrijgingsprijs bepaald op basis van de FIFO-methode, dan wel lagere marktwaarde. Vorderingen De vorderingen worden gewaardeerd tegen geamortiseerde kostprijs, voor zover nodig onder aftrek van een correctie in verband met mogelijke oninbaarheid. Voorzieningen Een voorziening wordt gevormd voor verplichtingen waarvan het waarschijnlijk is dat zij zullen moeten worden afgewikkeld en waarvan de omvang redelijkerwijs is te schatten. De omvang van de voorziening wordt bepaald door de beste schatting van de bedragen die noodzakelijk zijn om de desbetreffende verplichtingen en verliezen per balansdatum af te wikkelen. Voorzieningen worden gewaardeerd tegen nominale waarde, met uitzondering van de voorziening voor jubileumgratificaties die tegen contante waarde wordt gewaardeerd. De Voorziening voor wachtgelden dient ter dekking van de wachtgeldverplichtingen per balansdatum. Accres is zelf risicodragend voor wachtgeldaanspraken. Om deze wachtgeldverplichtingen op te vangen, wordt een voorziening voor wachtgelden aangehouden. Anders dan in voorgaande jaren wordt de hoogte van de Voorziening voor wachtgelden bepaald door een inschatting te maken van de hoogte van de werkelijke wachtgeldverplichtingen per 31 december Hiermee wordt aangesloten bij hetgeen op grond van Titel 9 Boek 2 BW gebruikelijk is voor vennootschappen. De Voorziening aanvullingen op FPU is gevormd voor te betalen aanvullingen op FPU-uitkeringen. Tot en met 2012 wordt 10% van de loonsom van de hiervoor in aanmerking komende werknemers geboren voor 1950 aan de voorziening gedoteerd. Hiervan wordt op basis van de blijfkans ingeschat dat éénderde deel daadwerkelijk tot uitbetaling komt. De betaalde aanvullingen op grond van de CAO worden op deze voorziening in mindering gebracht. Pagina 30