Aan de slag met de teksttrainer. Ilse Mestdagh en Gerti Wouters

Transcriptie

1 Aan de slag met de teksttrainer Ilse Mestdagh en Gerti Wouters

2 Fase 1 Analyseer een voorbeeld Uit: De Tijd, 8 februari 2006

3 Fase 1 en genereer een checklist samen met de studenten

4 Fase 2 Doel onderwerp invalshoek Doel Één onderwerp Actueel Medium /pagina bepaalt hoe bericht eruitziet Geef aanvullend theorie mee via handboek en leg link met de checklist en voorbeelden

5 Fase 3 Leer studenten werken met de checklist via voorbeeldteksten

6 Fase 4 Laat studenten zelf een tekst schrijven met je checklist als leidraad Stappen Lees de tekst Bepaal de doelgroep (formatanalyse Vertel het verhaal na in tien zinnen Zet de gebeurtenissen puntsgewijs in chronologische volgorde (=> meest recente eerst) Formuleer het (belangrijkste) nieuws in vier woorden (basis kop en lead) Maak voor de broodtekst een schema Schrijf de tekst uit

7 Fase 5 Laat de tekst reviseren door een leesbuddy (peer) via de checklist Laat de tekst herschrijven Als je tijd hebt, is het zinvol om studenten mondeling met elkaar te laten overleggen hierover.

8 Laat via eliminatie de beste tekst kiezen en analyseer die klassikaal

9 Fase 6 Docent geeft feedback via checklist Laat de tekst herschrijven

10 Fase 7 Evalueer summatief via de checklist

11 Wat hebben we geleerd vandaag? Geef altijd een goede voorbeeldtekst en maak een checklist Illustreer theorie aan de hand van voorbeelden en checklist Gebruik de checklist in diverse fasen van het schrijfproces

12 Fasering opdracht Analyseren voorbeeld en genereren checklist Aanvullen met theorie via (handboek, cursus, checklist, voorbeelden) Leren werken met checklist via voorbeeldteksten Tekst schrijven Feedback buddy + herwerken Feedback Docent + herwerken Definitieve tekst met summatieve evaluatie docent

13 Toepassing in schrijfproject - webinar

14 Werken met de teksttrainer: Hoe leer je studenten teksten schrijven voor studie en beroep? Een case. 1 Voorbeeldtekst: Lees het onderstaande nieuwsbericht. Wat zijn volgens jou de kenmerken van een nieuwsbericht? Ilse Mestdagh en Gerti Wouters Werken met de teksttrainer 1

15 2 Checklist: Vul de volgende checklist in op basis van de onderstaande criteria voor een degelijk nieuwsbericht Criterium Opmerkingen Kop Bevat de kop het nieuws? o Onderwerp = kernwoord Is de kop kernachtig? o Vervoegd werkwoord in OTT o Actief werkwoord o Werkwoord drukt actie uit o Geen lidwoorden, aan/van of voornaamwoorden o Enkelvoudige zin o Geen passe-partouts willen, blijven, krijgen o Standpunt van de lezer (mens noemen) o Niet opiniërend o Alleen cijfers als niet anders kan Lead Sluit de lead aan bij de kop? o Eerste zin sluit aan bij de kop (via kernwoord) o Eerste zin bevat het onderwerp/thema/nieuws in een kernwoord o Eerste zin = kort Staat het nieuws in de lead? Bevat de lead de belangrijkste w s? Inhoud Is de inhoud duidelijk? o Identificeer alle plaatsen, personen, instellingen o Verklaar alle afkortingen en leg vaktermen uit o Wees concreet o Geef praktische informatie Is de inhoud feitelijk? (geen opinie) Wordt het nieuws uitgewerkt (alle w s/h)? Opbouw Zijn de alinea s gepast in lengte (niet te lang/wel langer dan één zin)? Zijn er verbanden tussen de alinea s? (verbindingswoorden signaalwoorden)? Is de tekst oprolbaar? Formulering Zijn alle namen en functies correct? Zijn de woorden niet te moeilijk? Zijn de zinnen niet te lang? Zijn de woorden concreet? (vage woorden vermijden) Correctheid Spelfouten? (Bij de minste twijfel woorden nakijken) Interpunctiefouten? Grammaticale fouten? (Werkwoorden, die-dat, congruentiefouten Ilse Mestdagh en Gerti Wouters Werken met de teksttrainer 2

16 (enkelvoud-meervoud), kromme zinnen ) Leest het bericht vlot? (Stijl passief, woordvariatie, ) 3 Je krijgt per twee een krant. Zoek zelf voorbeelden van het genre. Analyseer via de checklist. Vind je alle kenmerken terug? Heb je nog vragen bij het tekstgenre? 4 Schrijf nu zelf per twee een nieuwsbericht op basis van het verhaal van Roodkapje met de ingeoefende theorie die je hebt geleerd en de checklist. Doelgroep: De Morgen Volg de volgende zeven stappen: 1 Lees de tekst. 2 Zet het verhaal in 10 zinnen. 3 Zet de gebeurtenissen puntsgewijs in chronologische volgorde (meest recente eerst) onder elkaar. 4 Lees je checklist nog eens goed door en bereid je opdracht voor op basis van de criteria: a. Formuleer het (belangrijkste) nieuws in vier woorden (basis kop en lead). b. Maak voor de broodtekst een schema in de juiste volgorde. 5 Schrijf je tekst uit. 6 Reviseer je tekst aan de hand van je checklist. 7 Laat je tekst nalezen door je leesbuddy aan de hand van de checklist. Roodkapje (versie Grimm via dd. 28 november2014) Er was eens een klein meisje dat altijd een rood kapje op haar hoofd droeg. Zij had dat van haar oma gekregen. Vandaar dat haar naam ook 'Roodkapje' was. Op een dag vroeg Moeder aan Roodkapje of zij haar zieke Grootmoeder die in een huisje diep in het bos woonde, een mandje vol met lekkere dingen wilde brengen. Roodkapje hield erg veel van haar Grootmoeder en dus wilde ze het natuurlijk Ilse Mestdagh en Gerti Wouters Werken met de teksttrainer 3

17 meteen gaan doen. Maar, zo zei Moeder bezorgd, Roodkapje moest op weg naar Grootmoeder wel netjes op het pad blijven, want stel je voor dat ze zou vallen! Onderweg besloot Roodkapje om bloemen te plukken voor haar lieve Grootmoeder en terwijl ze deze aan het plukken was in het grote bos, kwam Roodkapje de Boze Wolf tegen. De wolf vertelde Roodkapje dat er een eind verderop in het bos nog veel meer mooie bloemen waren en dat ze daar maar eens moest gaan kijken. Roodkapje deed wat de wolf zei en ging verder het bos in. De wolf spoedde zich naar het huisje van Grootmoeder en deed daar net alsof hij Roodkapje was die bij de oma op bezoek kwam. De wolf peuzelde de arme oma met huid en haar op, trok haar kleren aan en ging in haar bed liggen. Toen Roodkapje bij haar grootmoeder aankwam, lag de wolf al in bed in oma's kleding. "Kom maar binnen, liefje", riep de wolf met een krakerige stem waarvan hij maar hoopte dat het een beetje klonk als de stem van de oude grootmoeder. "Trek maar aan het touwtje, dan gaat de deur vanzelf open," Het meisje had niet in de gaten dat het de Boze Wolf was die in Grootmoeders bed lag. "Maar Grootmoeder," zei Roodkapje, toen ze vlak bij het bed was, "Grootmoeder,wat heeft u grote armen?" "Dan kan ik je beter vasthouden, m'n kind," antwoordde de kwade wolf. "En grootmoeder, wat heeft u grote oren!" Dan kan ik je beter horen! " zei de wolf. "En grootmoeder, wat heeft u grote ogen!" "Dan kan ik je beter zien, lieve kind!" zei de wolf. "En grootmoeder, wat heeft u opeens een grote mond gekregen!" riep Roodkapje uit. "Ahá, Ohó!" grauwde de grote boze wolf, "Daarmee kan ik jou beter opeten!" Toen Roodkapje erachter kwam, dat het haar Grootmoeder helemaal niet was, maar de Grote Boze Wolf, was ze te laat! In enkele seconden at de Wolf ook haar op. Na deze malse boutjes ging de Wolf een dutje doen, maar hij snurkte zo hard dat een Jager, die buiten voorbijliep, het hoorde. Hij ging Grootmoeders huisje binnen en zag de Wolf liggen. Hij vermoedde meteen wat er was gebeurd, want de buik van de wolf was enorm dik! De Jager sneed de buik van de Wolf open en bevrijdde zo Roodkapje en Grootmoeder. Samen stopten zij een stel grote stenen in de buik van de Wolf, zodat hij niet zou merken dat ze eruit waren. Toen de Wolf wakker werd, voelde hij zich niet echt lekker. Hij had een ontzettende dorst en ging naar buiten om water uit de put te drinken. De stenen in zijn buik rolden naar voren en hij viel met een plons voorover in de diepe put! Niemand heeft ooit meer last gehad van de Wolf... 5 Laat je tekst nalezen door een peerbuddy Laat je tekst nalezen door hun buurman/vrouw (= leesbuddy). Aan de hand van de checklist evalueert die de tekst. Digitaal kan je dit via opmerkingen in Word doen of via opmerkingen in de checklist. De tekst gaat terug naar de eigenaar die zijn tekst al dan niet aanpast (relevante opmerkingen). Als daar tijd voor is, kan je studenten met elkaar laten overleggen over de opmerkingen die ze elkaar hebben gegeven. 6 In de realiteit gaat de tekst nu naar de docent voor feedback Ook die feedback gebeurt via Word én de checklist. Belangrijk is dat de feedback zo geformuleerd wordt, dat de student in de toekomst leert fouten te vermijden en weet hoe en waar hij informatie moet opzoeken over zijn fouten. Verwijs naar een handboek of website, verwijs naar de theorie, signaleer dat er bepaalde fouten in de tekst staan, maar duid ze niet aan = taalontwikkelende feedback. Ilse Mestdagh en Gerti Wouters Werken met de teksttrainer 4

18 7 Definitieve versie en evaluatie De tekst gaat terug naar student die definitieve versie schrijft en die indient voor summatieve evaluatie. Ilse Mestdagh en Gerti Wouters Werken met de teksttrainer 5