BEOORDELINGSRICHTLIJN. voor het. voor VULMIDDELEN VOOR HOUT. Vastgesteld door het College van Deskundigen van SKH d.d

Transcriptie

1 BRL 0807 d.d BEOORDELINGSRICHTLIJN voor het KOMO PRODUCTCERTIFICAAT voor VULMIDDELEN VOOR HOUT Vastgesteld door het College van Deskundigen van SKH d.d Aanvaard door de KOMO-Kwaliteits- en Toetsingscommissie Uitgave: Certificatie-instelling SKH Nadruk verboden

2 Vulmiddelen voor hout d.d Pagina 2 van 24 ALGEMENE INFORMATIE BIJ DEZE UITGAVE Deze beoordelingsrichtlijn is op door de certificatie-instelling SKH conform het SKH Reglement voor Certificatie bindend verklaard en zal worden gehanteerd voor het uitgeven van het KOMO productcertificaat Vulmiddelen voor hout. Uitgever: Certificatie-instelling SKH Postbus AD Wageningen Telefoon mail@skh.nl Website Certificatie-instelling SKH Niets uit dit drukwerk mag worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt door middel van druk, fotokopie, microfilm of op welke andere wijze ook, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van SKH, noch mag het zonder een dergelijke toestemming worden gebruikt voor enig ander werk dan waarvoor het is vervaardigd.

3 Vulmiddelen voor hout d.d Pagina 3 van 24 INHOUDSOPGAVE 1 INLEIDING... 4 Algemeen... 4 Onderwerp en toepassingsgebied... 4 Geldigheid... 4 Relatie met Europese Verordening Bouwproducten (CPR, EU 305/2011)... 4 Eisen te stellen aan onderzoeksinstellingen... 4 Productcertificaten TERMEN EN DEFINITIES PROCEDURE TER VERKRIJGING VAN HET PRODUCTCERTIFICAAT... 7 Start van het onderzoek... 7 Toelatingsonderzoek voor het KOMO - productcertificaat... 7 Beoordeling van het kwaliteitssysteem van de aanvrager... 7 Verlening KOMO -productcertificaat... 7 Externe kwaliteitscontrole ALGEMENE PRODUCTEISEN... 8 Overschilderbaarheid Hechting van het vulmiddel Krimp en zwelgedrag (snelverwering) in relatie tot duurzaamheid Buitenduurzaamheid (natuurlijke verwering) Uittreksterkte schroeven Sterkte bepaling hoekverbinding Praktische bruikbaarheid VERWERKINGSVOORSCHRIFT EISEN TE STELLEN AAN DE CONTROLE OP HET VULMIDDEL Algemeen Registratie Monsters Uniformiteit productieproces EISEN AAN HET KWALITEITSSYSTEEM Algemeen Verantwoordelijkheid Beheerder van het kwaliteitssysteem Melding van veranderingen Kwaliteitssysteem MERKEN EISEN TE STELLEN AAN DE EXTERNE CONTROLE Algemeen Toelatingsonderzoek Aard en frequentie van de externe controle Sanctiebeleid EISEN AAN DE CERTIFICATIE-INSTELLING Algemeen Certificatiepersoneel Kwalificatie-eisen Rapportage aan college van deskundigen LIJST VAN VERMELDE DOCUMENTEN BIJLAGE 1 Proefstukken t.b.v. testen zoals omschreven in H

4 Pagina 4 van 24 1 INLEIDING Algemeen De in deze beoordelingsrichtlijn vastgelegde eisen worden door de certificatie-instellingen, die hiervoor geaccrediteerd zijn door de Raad voor Accreditatie en die daarvoor een licentieovereenkomst hebben met de Stichting KOMO, gehanteerd bij de behandeling van een aanvraag voor c.q. instandhouding van een KOMO -certificatiesysteem voor productcertificatie. Naast de eisen die in deze beoordelingsrichtlijn zijn vastgelegd, stellen de certificatieinstellingen aanvullende eisen, in de zin van algemene procedure-eisen van certificatie en attestering, zoals vastgelegd in het certificatie- en/of attesteringsreglement van de betreffende instelling. Het techniekgebied van deze BRL is: E6 Deuren, ramen, luiken, blinden, poorten met kozijnen en voor alle andere toepassingen en uitvoeringen in hout zoals trappen en kozijnen. Onderwerp en toepassingsgebied De voorliggende beoordelingsrichtlijn (BRL) en het productcertificaat hebben betrekking op vulmiddelen voor hout. De beoordelingsrichtlijn omschrijft de eisen die gesteld worden aan de vervaardiging, prestatie en controle van vulmiddelen voor hout. De beproevingsmethoden c.q. toetsingsmethoden zijn expliciet vermeld dan wel aangeduid door een verwijzing naar een bijlage, norm of ander aangewezen document. Het vulmiddel kan op verschillende manieren zijn samengesteld. De prestatie-eisen gesteld in deze BRL hebben betrekking op de prestaties als grondstof/halffabricaat voor verschillende eindproducten. Er is een onderverdeling gemaakt in vulmiddelen geschikt voor kleine en grote reparaties. Geldigheid Vanaf de bindend verklaring door SKH kunnen KOMO productcertificaten worden afgegeven op basis van deze BRL. Relatie met Europese Verordening Bouwproducten (CPR, EU 305/2011) Op de producten die behoren tot het toepassingsgebied van deze beoordelingsrichtlijn is geen geharmoniseerde Europese productnorm van toepassing. Eisen te stellen aan onderzoeksinstellingen Indien door een aanvrager (producent/leverancier) rapporten van onderzoeksinstellingen of laboratoria worden overlegd om aan te tonen dat aan de eisen van deze beoordelingsrichtlijn wordt voldaan, zal moeten worden aangetoond dat deze zijn opgesteld door een instelling die voor het betreffende onderwerp voldoet aan de van toepassing zijnde accreditatienorm, te weten: - NEN-EN-ISO/IEC voor inspectie-instellingen - NEN-EN-ISO/IEC voor certificatie-instellingen die systemen certificeren - NEN-EN-ISO/IEC voor laboratoria - NEN-EN-ISO/IEC voor certificatie-instellingen die producten certificeren. Een instelling wordt geacht aan deze criteria te voldoen wanneer een accreditatie-certificaat kan worden overlegd, afgegeven door de Raad voor Accreditatie (RvA) of een accreditatieinstelling waarmee de RvA een overeenkomst van wederzijdse acceptatie heeft gesloten. Indien geen accreditatie-certificaat kan worden overlegd zal de certificatie-instelling zelf verifiëren of aan de accreditatiecriteria is voldaan.

5 Pagina 5 van 24 Productcertificaten Op basis van de KOMO -systematiek, die van toepassing is voor deze beoordelingsrichtlijn, wordt het volgende productcertificaat afgegeven: KOMO -productcertificaat, Op de website van de Stichting KOMO ( staan de eisen vermeld waaraan de af te geven productcertificaten moeten voldoen. Het betreft: Eisen voor het voorblad t.a.v. de te gebruiken lay-out en teksten Eisen t.a.v. de indeling en de te gebruiken teksten Op de website van de Stichting KOMO ( staat het modelproductcertificaat vermeld dat voor deze beoordelingsrichtlijn van toepassing is. De af te geven productcertificaten moeten hiermee overeenkomen.

6 Pagina 6 van 24 2 TERMEN EN DEFINITIES Voor begrippen die samenhangen met certificatie en CE-markering wordt verwezen naar de website van de Stichting KOMO ( en het reglement van de certificerende instelling. Vullen Stoppen, egaliseren of repareren van hout. Stoppen Vullen van kleine gaten tot 5 mm 2 zonder verdere machinale voorbewerking Egaliseren Het herstellen van kleine, oppervlakkige gebreken kleiner dan 5 cm 3 in geschaafd of reeds geverfd hout door deze op te vullen met een egalisatiemiddel. Repareren Het herstellen van gebreken en/of onvolkomenheden in geschaafd of reeds geverfd hout met behulp van een vulmiddel. Repareren met behulp van een vulmiddel in combinatie met deelvervanging kan ook worden toegepast. Stopmiddel Middel bedoeld om onvolkomenheden tot 2 mm 2 te dichten Egalisatiemiddel: Middel bedoeld om onvolkomenheden tot 5 cm 3 te dichten. Reparatiemiddel: Middel bedoeld voor repareren van onvolkomenheden in hout vanaf 5 cm 3 Vulmiddel Middelen bedoeld voor het stoppen, egaliseren of repareren van onvolkomenheden in hout. Deelvervanging Het repareren van aangetast hout door middel van het inbrengen van een nieuw stuk hout in combinatie met een vulmiddel. Bij deelvervanging wordt een nieuw dorpeldeel, stijlstuk of een combinatie hiervan, eventueel met een wapeningselement in het kozijn / raam aangebracht. Boordergang: Gangen of gaten in hout veroorzaakt door insecten (NEN-EN ) Pinhole: Boordergang gewoonlijk niet groter dan 2 mm in doorsnede (NEN-EN ) Opmerking: ingedeeld. Het is mogelijk dat een middel in verschillende categorieën kan worden In het kader van deze beoordelingsgrondslag worden stop-, egalisatie-, en reparatiemiddelen beoordeeld op hun geschiktheid voor stoppen, egaliseren en/of repareren van hout,

7 Pagina 7 van 24 3 PROCEDURE TER VERKRIJGING VAN HET PRODUCTCERTIFICAAT Start van het onderzoek De aanvrager van het productcertificaat geeft aan welk(e) vulmiddel(en) hierin moet(en) worden opgenomen. Tevens verstrekt hij de nodige gegevens ten behoeve van het opstellen van het productcertificaat en geeft aan welke uitspraken in het productcertificaat moeten worden opgenomen met daarin vermelding van: Het type vulmiddel; het verwerkingsvoorschrift; Het toepassingsgebied waarvoor het materiaal geschikt wordt geacht waarbij in ieder geval een uitspraak per vulmiddel wordt opgenomen inzake de geschikt voor bloedende houtsoorten, verduurzaamde houtsoorten en hout met een volumieke massa van meer dan 750 kg/m 3 ; Het type vulmiddel; Uitspraken die in het productcertificaat moeten worden opgenomen en verstrekt de onderbouwing van die uitspraken. Toelatingsonderzoek voor het KOMO - productcertificaat Ten behoeve van het verkrijgen van het KOMO -productcertificaat voert de certificatieinstelling onderzoek uit. Tot het toelatingsonderzoek behoren: Controle van door de aanvrager verstrekte c.q. te verstrekken documenten waarbij nagegaan wordt of voldaan wordt aan de eisen zoals vastgelegd in deze beoordelingsrichtlijn Bepaling van de overige productkenmerken Beoordeling van het verwerkingsvoorschrift De certificatie-instelling toetst de opgegeven prestaties. Vastgesteld moet worden in hoeverre wordt voldaan aan de prestaties zoals zijn vastgelegd in hoofdstuk 4, 5 en 6 van deze beoordelingsrichtlijn. Beoordeling van het kwaliteitssysteem van de aanvrager Ten behoeve van het verkrijgen van het productcertificaat voert de certificatie-instelling onderzoek uit. Tot het toelatingsonderzoek behoren: Beoordeling van het productieproces Beoordeling van het kwaliteitssysteem en het IKB-schema Toetsing op de aanwezigheid en het functioneren van de overige vereiste procedures De certificatie-instelling toetst het kwaliteitssysteem en het bijbehorende IKB-schema. Vastgesteld moet worden in hoeverre het kwaliteitssysteem in overeenstemming is met de eisen zoals die zijn vastgelegd in hoofdstuk 6, 7 en 8 van deze beoordelingsrichtlijn. Verlening KOMO -productcertificaat De resultaten van het toelatingsonderzoek worden vastgesteld in een rapport dat wordt voorgelegd aan de beslisser. Na afronding van het toelatingsonderzoek voor het KOMO -productcertificaat worden de resultaten voorgelegd aan de beslisser. Deze beoordeelt de resultaten en stelt vast of het KOMO -productcertificaat kan worden verleend of dat aanvullende gegevens en/of onderzoeken nodig zijn voordat het KOMO -productcertificaat kan worden verleend. Externe kwaliteitscontrole Na afgifte van het productcertificaat wordt door de certificatie-instelling controle uitgeoefend zoals beschreven in hoofdstuk 9.

8 Pagina 8 van 24 4 ALGEMENE PRODUCTEISEN In dit hoofdstuk worden de algemene eisen gesteld waar alle vulmiddelen aan moeten voldoen of waar informatie over aangeleverd dient te worden. Het onderzoek wordt uitgevoerd op de houtsoorten waarop de producent het vulmiddel wil gaan toepassen. De houtkwaliteit dient te voldoen aan de SKH-Publicatie waarbij de bepalingen van paragraaf en in foutvrij hout moeten worden uitgevoerd. De proefstukken zijn beschreven in bijlage 1. Alle proefstukken zijn rift/half-rift gezaagd en foutvrij. Bij een positief onderzoeksresultaat wordt het middel geacht geschikt te zijn voor de onderzochte houtsoort voor geveltimmerwerk (zie SKH-Publicatie 99-05). Voor aanvang van de beproevingen dient het hout te zijn geconditioneerd tot een vochtgehalte overeenkomstig SKH-Publicatie Voor de verschillende typen middelen is een onderzoekprogramma voorgeschreven. Het vulmiddel wordt beoordeeld op de volgende aspecten: zie tabel 1. Tabel 1: Stopmiddelen egalisatiemiddelen reparatiemiddelen Overschilderbaarheid () X X X Hechting van het vulmiddel (4.2) - - X Krimp- en zwelgedrag () X X X Buitenduurzaamheid () - X X Uittreksterkte schroeven (4.5) - - X Sterkte bepaling hoekverbinding - - X (4.6) Praktische bruikbaarheid (4.7) X X X Verwerkingsvoorschrift (5) X X X Toepassingsvoorbeelden (onderscheid wordt ingegeven of er wel of geen machinale voorbewerking noodzakelijk is). Onder toepassingsvoorbeelden wordt verstaan de categorie waar een middel geschikt voor is. De categorieën en de beschrijving per categorie zijn opgenomen in Tabel 1a en 1b. Per middel en categorie is aangegeven aan welke eisen het middel moet voldoen.

9 Pagina 9 van 24 Tabel 1a: vulmiddelen waarvoor een machinale voorbewerking noodzakelijk is Categorie: 1a 2a 3a 4a 5a 6a 7a 8a 9a Te gebruiken voor Soort toepassing Soort middel Egalisatiemiddel Reparatiemiddel Reparatiemiddel (verbindingen) Droogscheur / haarscheur (l*b*d) 20mm*2mm*2mm houtreparatie Langsscheuren tot 200mm houtreparatie Langsscheuren > 200mm houtreparatie Gaten 0 5 cm 3 houtregalisatie Gaten 5 75 cm 3 houtreparatie Gaten van cm 3 houtreparatie < 75 cm 3 herstel verbindingen cm 3 herstel verbindingen Gaten en gaten in (open) verbindingen >200 cm 3 met deelvervanging t/m 4.6 = verwijzing naar alinea waar de bijbehorende test methode vermeld staat. Tabel 1b: vulmiddelen waarvoor geen machinale voorbewerking noodzakelijk is onderdeel van het certificaat Categorie: 1b 2b Te gebruiken voor Pin holes tot max. 2 mm Boorder holes 2 5 mm Soort middel Stopmiddel 4.5 t/m 4.5 = verwijzing naar alinea waar de bijbehorende test methode vermeld staat. Het toelatingsonderzoek wordt uitgevoerd op de houtsoort Vuren dat als standaard houtsoort voor de testen wordt voorgeschreven. Hiermee wordt geschiktheid aangetoond voor de houtsoorten opgenomen in SKH-Publicatie met een volumieke massa van kleiner dan 750 kg/m 3, die niet bloedend zijn en die niet gemodificeerd zijn. lamineren 4.6

10 Pagina 10 van 24 Overschilderbaarheid De overschilderbaarheid van het product wordt met twee grondverfsystemen (alkyd emulsie en acrylaat) die voldoen aan de eisen gesteld in BRL 0814 onderzocht in de kleur RAL De fabrikant van het vulmiddel geeft aan welke voorbehandeling noodzakelijk is..1 Proefstukken Voor het onderzoek worden proefstukken van 70 mm x 25 mm x 150 mm (L x B x D) vervaardigd uit massief Vuren hout met de volgende specificaties: volledig foutvrij, jaarring oriëntatie 45 ten opzichte van het platte vlak, jaarring breedte tussen de 1 en 3 mm en een houtvochtgehalte van 14 ± 2%. Hierin wordt een groef gefreesd van 30 mm x 5 mm x 150 mm (b x d x l) waarin het vulmiddel kan worden aangebracht en uitgevlakt met het paneeloppervlak. Voor egalisatiemiddelen wordt een groef van 30 mm x 2 mm x 150 mm (b x d x l) gefreesd..2 Onderzoeksmethode Twintig proefstukken, (10 voor de versnelde toelating en 10 voor de definitieve toelating) worden afgewerkt volgens de voorschriften van de leverancier. Na de door de leverancier opgegeven droogperiode worden de monsters voorzien van een verflaag (vijf monsters per verftype allen in de kleur RAL 9010). De proefstukken voor de versnelde toelating worden vervolgens 7 dagen gedroogd bij 20 C en 65% relatieve vochtigheid, waarna de hechting wordt bepaald overeenkomstig SKH-Publicatie De proefstukken voor de definitieve toelating worden vijfzijdig afgedicht, afgewerkt met een VOC 2010 systeemverf in twee lagen met een totale droge verflaagdikte van circa 50 µm en 4 weken gedroogd bij 20 C en 65% relatieve vochtigheid. Na het drogen van de proefstukken worden deze gedurende 36 maanden, onder een hoek van 9⁰ op het zuidwesten, in de buitenexpositie geplaatst. Na 36 maanden wordt de hechting bepaald overeenkomstig SKH-Publicatie Tevens worden de verkleuring van de verf op het hout en de verkleuring van de verf op het vulmiddel met elkaar vergeleken aan de hand van ISO 105 A02 Grey scale for assessing change in colour.3 Eisen De gemiddelde hechting per verf type dient klasse 1 of beter zijn. De maximaal toegelaten verkleuring is klasse 4, bij een groter verschil komt er een opmerking in het certificaat en verwerkingsvoorschrift. Opm. Daar het vulmiddel slechts met een beperkt aantal systemen wordt getest kan geen uitspraak worden gedaan over uniforme overschilderbaarheid. Hechting van het vulmiddel Per te onderzoeken houtsoort worden 3 proefstukken gemaakt om een beeld te krijgen van de hechting van het vulmiddel op de betreffende houtsoort. Deze houtsoorten worden aanvullend op de standaard houtsoort Vuren onderzocht Proefstukken In de proefstukken gemaakt van seperate houten balken van 540 x 50 x 50 mm (L x B x D) waarin volgens een vast patroon 5 gaten gecentreerd worden geboord met een diameter van 15 mm en een diepte van 35 mm. De hart op hart afstand tussen de gaten en de afstand tot de kopse kant bedraagt 90 mm Onderzoeksmethode Per te onderzoeken houtsoort maar in ieder geval voor Vuren worden drie proefstukken gebruikt, waarvan de uitsparingen worden gevuld met het vulmiddel conform de verwerkingsvoorschriften van de leverancier. De uitsparingen worden gerepareerd en gedroogd volgens het voorschrift van de opdrachtgever. Nadat de proefstukken zijn gedroogd conform de richtlijnen van de opdrachtgever wordt proefstuk 1, 7 dagen geconditioneerd bij 20 +/- 2 o C en 65 +/- 5% relatieve luchtvochtigheid en proefstuk 2 wordt na applicatie 7 dagen geconditioneerd bij 10 +/- 2 o C en 90 +/- 5% relatieve luchtvochtigheid. Proefstuk 3 dient als reserve en wordt geconditioneerd bij 20 +/- 2 o C en 65 +/- 5% relatieve luchtvochtigheid.

11 Pagina 11 van 24 Na uitharding, volgens verwerkingsvoorschriften maar voor conditionering wordt voor de bepaling van de uittreksterkte van schroeven een methode toegepast die is afgeleid van de methode zoals omschreven in EN Hierbij worden stalen schroeven met een diameter van 4,0 ± 0,2 mm en een lengte van minimaal 45,0 mm in het midden van de gerepareerde gaten geschroefd (gaten voorboren met een boor van 2 mm) tot een diepte van 27 ± 2 mm. Bij het Vuren proefstuk 3 worden 5 referentie schroeven op dezelfde wijze in het omringende hout geschroefd. Vervolgens worden de schroeven met een snelheid van 2 mm/min rechtstandig uitgetrokken. Het kracht-weg diagram wordt opgeslagen. Vervolgens worden de schroeven met een snelheid van 2mm/min rechtstandig uitgetrokken. Het kracht-weg diagram wordt opgeslagen Eisen De gemiddelde uittreksterkte van de schroeven uit het vulmiddel in het gerepareerde Vuren hout dient na conditionering groter of gelijk te zijn aan de uittreksterkte van de schroeven in het omringende hout. Voor de overige houtsoorten geldt een minimale gemiddelde uittreksterkte gelijk aan de gemiddelde uittreksterkte zoals bepaald voor het gerepareerde Vuren. Mocht de hele reparatie uit het proefstuk worden getrokken dan leidt dit eveneens tot afkeur. Krimp en zwelgedrag (snelverwering) in relatie tot duurzaamheid Indien het krimp- en zwelgedrag van het product te veel afwijkt van dat van het hout, kan het loslaten van de ondergrond. Om een beeld te krijgen van de duurzaamheid van het vulmiddel worden, vooruitlopend op de definitieve toelating, proefstukken versneld verouderd..1 Proefstukken In dit onderdeel wordt een kozijn beproefd, waarin uitsparingen zoals weergegeven in bijlage 1, worden gerepareerd volgens voorschrift van de opdrachtgever..2 Onderzoeksmethode Per te onderzoeken houtsoort worden, afhankelijk van waarvoor het vulmiddel geschikt wordt geacht, de uitsparingen uit bijlage 1 gerepareerd volgens voorschrift van de opdrachtgever. Na het drogen van het vulmiddel wordt het kozijn afgewerkt met een BRL 0814 (RAL 7026) grondverfsysteem en 7 dagen gedroogd bij 20 +/- 2⁰C en 65 +/- 5% relatieve vochtigheid, waarna een nulmeting plaatsvindt. Tijdens deze nulmeting wordt krimp of uitzetting van het reparatiemiddel gemeten, wordt het houtvochtpercentage van het proefmonster gemeten en worden de proefstukken fotografisch vastgelegd. Hierna worden de proefstukken blootgesteld aan de onderstaande cyclus voor een periode van 3 weken: - 8 uur besproeien met water 15 +/- 5 o C - 8 uur bestralen tot een egale oppervlaktetemperatuur van 75 +/- 5 o C.3 Eisen Na afloop van de snelverwering mag er geen scheurvorming in het verfsysteem rondom en/of op de gerepareerde delen zijn ontstaan of onthechting van het reparatiemiddel van het hout zijn opgetreden. Buitenduurzaamheid (natuurlijke verwering) Het product dient voldoende weerstand te bieden tegen veroudering. Hierbij wordt gelet op invloeden van UV-licht, water en temperatuur. Voor de definitieve toelating wordt een kozijn 24 maanden onbeschut geëxposeerd. 4. Proefstukken In dit onderdeel wordt een kozijn beproefd, waarin uitsparingen zoals weergegeven in bijlage 1, worden gerepareerd volgens voorschrift van de opdrachtgever..2 Onderzoeksmethode Afhankelijk van waarvoor het vulmiddel geschikt wordt geacht worden de uitsparingen uit bijlage 1 gerepareerd volgens voorschrift van de opdrachtgever.

12 Pagina 12 van 24 Na het drogen van het vulmiddel wordt het kozijn afgewerkt met een BRL 0814 (RAL 7026) grondverfsysteem en 7 dagen gedroogd bij 20 +/- 2⁰C en 65 +/- 5% relatieve vochtigheid. Na droging van het grondverfsysteem wordt het kozijn afgelakt met twee kwastlagen systeemverf RAL 7026, waarna een nulmeting plaatsvindt. Tijdens deze nulmeting wordt krimp of uitzetting van het reparatiemiddel gemeten, wordt het houtvochtpercentage van het proefmonster gemeten en worden de proefstukken fotografisch vastgelegd. Het kozijn wordt vervolgens 24 maanden onbeschut op het zuidwesten geëxposeerd in de buitenexpositie. Verlenging met perioden van 12 maanden is in overleg met de opdrachtgever mogelijk. 4. Eisen Na afloop van de snelverwering mag er geen scheurvorming in het verfsysteem rondom en/of op de gerepareerde delen zijn ontstaan of onthechting van het reparatiemiddel van het hout zijn opgetreden. Uittreksterkte schroeven De sterkte van het vulmiddel moet minimaal gelijk zijn aan de sterkte van het hout, daarom wordt de uittrek sterkte van schroeven bepaald Proefstukken In de proefstukken gemaakt voor de versnelde- en natuurlijke verwering of in separate Vuren houten balken van 540 x 50 x 50 mm (L x B x D) worden volgens een vast patroon 5 gaten gecentreerd geboord met een diameter van 15 mm en een diepte van 35 mm. De hart op hart afstand tussen de gaten en de afstand tot de kopse kant bedraagt minimaal 90 mm Onderzoeksmethode Voor de bepaling van de uittreksterkte van schroeven wordt een methode toegepast die is afgeleid van de methode zoals omschreven in NEN EN Nadat de proefstukken zijn gerepareerd en gedroogd conform de richtlijnen van de opdrachtgever worden de proefstukken 7 dagen geconditioneerd bij 20 +/- 2 o C en 65 +/- 5% relatieve luchtvochtigheid. Voorafgaande aan de beproeving (versnelde en natuurlijke verwering) worden stalen schroeven met een diameter van 4,0 ± 0,2 mm en een lengte van minimaal 45,0 mm in het midden van de gerepareerde gaten geschroefd (gaten voorboren met een boor van 2 mm) tot een diepte van 27 ± 2 mm (5 schroeven ten bate van snelverwering (zie paragraaf ) en 5 schroeven ten bate van buitenexpositie) (zie paragraaf ). Vervolgens worden de schroeven met een snelheid van 2 mm/min rechtstandig uitgetrokken. Het kracht-weg diagram wordt opgeslagen Eisen De gemiddelde uittreksterkte van de schroeven uit het vulmiddel na verwering dient groter of gelijk te zijn aan de gemiddelde uittreksterkte van de schroeven zoals bepaald in paragraaf voor het gerepareerde Vuren. Sterkte bepaling hoekverbinding Voor de reparatie van verbindingen is het van belang dat de gerepareerde verbinding een minimale sterkte heeft, vergelijkbaar met een standaard kozijnhoek Proefstukken In dit onderdeel wordt een kozijn beproefd, waarin uitsparingen zoals weergegeven in bijlage 1, worden gerepareerd volgens voorschrift van de opdrachtgever Onderzoeksmethode Afhankelijk van waarvoor het vulmiddel geschikt wordt geacht worden de uitsparingen uit bijlage 1 gerepareerd volgens voorschrift van de opdrachtgever en worden de kozijnhoeken conform paragraaf van BRL 0819 beproefd op statische belasting. NOTE: Voor categorie 9a wordt preventief de verbinding gerepareerd (dagzijde tot aan sponning en voorzijde kozijn).

13 Pagina 13 van Eisen De breuksterkte van de gerepareerde hoeken is minimaal 220 Nm of er treedt volledige houtbreuk op, zowel voor als na veroudering. Praktische bruikbaarheid Het middel dient in de praktijk eenvoudig te verwerken te zijn. Dit houdt onder andere in dat de uithardingstijd moet passen bij het productieproces van de houtverwerkende industrie dan wel de reparatiebedrijven.

14 Pagina 14 van 24 5 VERWERKINGSVOORSCHRIFT Bij het vulmiddel dient een verwerkingsvoorschrift te worden meegeleverd of (op de website van de producent) beschikbaar te zijn. De volgende onderwerpen dienen hierin minimaal te worden opgenomen. ARBO maatregelen; maatregelen ter bescherming van de veiligheid en gezondheid van de werknemers; veiligheidsinformatiebladen; opslag; wijze van opslag; minimale en maximale klimaatcondities; maximale opslagperiode; verwerking / uithardingstijd; geschiktheid voor diverse houtsoorten en volumieke massa; uit te voeren controles (vooraf, tussentijds); voorbehandeling ondergrond (machinale voorbewerking wel of niet noodzakelijk); voorbereiding product; klimaatcondities tijdens verwerking; volgorde van handelingen; uithardingstijd en potlife; afvalverwerking; in acht te nemen maatregelen; vervolgfase; schuurbaarheid; overschilderbaarheid; Indien van toepassing optredende verkleuring/glansverschil; hechting; voorschrift soort te gebruiken bevestigingsmiddelen; sterkte; onderhoud.

15 Pagina 15 van 24 6 EISEN TE STELLEN AAN DE CONTROLE OP HET VULMIDDEL Algemeen De producent dient een volledige en bijgewerkte administratie te voeren met betrekking tot alle geldende eisen van deze beoordelingsrichtlijn. De producent dient ervoor te zorgen dat het vulmiddel dat een productcertificaat draagt duidelijk geïdentificeerd en gescheiden is van vulmiddelen zonder productcertificaat. Registratie Alle relevante gegevens betreffende de grondstoffen (ontvangst gegevens, houdbaarheid, analyse certificaten etc.) gebruikt voor de productie en het productieproces (waaronder registratie van batchnummers, toegevoegde hoeveelheden en procesparameters) dienen door de producent schriftelijk vastgelegd te worden middels een registratie en tijdens de controles en monstername voor de certificatie-instelling beschikbaar te zijn. Monsters Voor het bemonsteren van de proefstukken dient de aanvrager voldoende materiaal uit één specifiek batch aan te leveren. De eigenschappen uit hoofdstuk 4 en de eigenschappen die de producent wil declareren worden op dit materiaal uitgevoerd Het bemonsteren van de proefstukken en het bepalen van de eigenschappen gebeuren onder toezicht van de certificatie-instelling. Uniformiteit productieproces De producent dient aan te tonen dat de uniformiteit van het productieproces constant blijft. Om deze uniformiteit zeker te stellen dient van iedere productiebatch een monstername plaats te vinden en getest te worden op onderstaande eigenschappen. Verwerking; Uitharding; Shore hardheid; Uiterlijk; Potlife; Viscositeit De individuele waardes moet ten minste voldoen aan de eis zoals die door de producent zijn vast gelegd in het IKB. Van iedere batch dient er gedurende de houdbaarheid van het product een retain sample bewaard te worden ter controle. Wanneer bekend is of wordt dat er wijzigingen van het productie proces hebben plaatsgevonden is de producent verplicht om de certificatie-instelling hiervan op de hoogte te stellen. Als naar oordeel de certificatie-instelling het proces dermate is aangepast dat veranderingen in de producteigenschappen te verwachten zijn, moeten de eigenschappen opnieuw worden aangetoond en vastgelegd.

16 Pagina 16 van 24 7 EISEN AAN HET KWALITEITSSYSTEEM Algemeen In dit hoofdstuk zijn de eisen opgenomen waaraan het kwaliteitssysteem van de producent moet voldoen. Verantwoordelijkheid Een certificaathouder is altijd verantwoordelijk voor de kwaliteit van het fabricageproces, de interne kwaliteitsbewaking, kwaliteit van het product en de verwerkingsvoorschriften. De interne kwaliteitsbewaking moet voldoen aan de eisen zoals vastgelegd in dit hoofdstuk. Beheerder van het kwaliteitssysteem Binnen de organisatiestructuur moet een functionaris zijn aangewezen die belast is met het beheer van het kwaliteitssysteem. Deze functionaris is tevens verantwoordelijk voor het functioneren van het kwaliteitssystem Melding van veranderingen Alle veranderingen binnen het kwaliteitssysteem, zoals procedures, receptuur, IKB-schema, etc., dienen aan de certificatie-instelling te worden gemeld. Kwaliteitssysteem Beheersing van documenten De schriftelijk vastgelegde procedures voor de keuring en de beproeving moeten door daartoe bevoegde personen binnen het bedrijf vóór de uitgifte worden beoordeeld en goedgekeurd op geschiktheid en doelmatigheid. De beheersing van documenten moet bewerkstelligen, dat alleen geldige documenten bij de keuring en beproeving beschikbaar zijn. De documenten dienen in het Nederlands dan wel in het Engels of Duits gesteld te zijn of zodanig te zijn opgesteld dat deze toegangkelijk zijn voor de certificatie-instelling Keuring en beproeving Van alle in de toelating vermelde producten dient een productfile te worden bijgehouden. De productfile wordt bij het toelatingsonderzoek door het keuringsinstituut gewaarmerkt. Deze productfile dient ten minste de volgende gegevens te bevatten: de receptuur van het product, inclusief de leveranciers van de betreffende grondstoffen; de te bepalen productspecificaties, de streefwaarden voor deze specificaties en de maximaal toelaatbare afwijking hiervan, alsmede de gemeten waarden; de wijzigingen in de receptuur. Van iedere geproduceerde charge dienen minimaal de volgende eigenschappen te worden bepaald: Verwerking; Uitharding; Shore hardheid; Uiterlijk; Potlife; Viscositeit. De producent geeft zelf aan wat de streefwaarden zijn en wat de maximaal toelaatbare afwijking hiervan is Interne Kwaliteitsbewaking De producent dient een interne kwaliteitsbewaking te hanteren; hierin dienen minimaal de volgende onderdelen te zijn opgenomen en schriftelijk te zijn vastgelegd: een ingangscontrole op de grondstoffen; werkplekinstructies (incl. controle op het productieproces); controle op het eindproduct; de controle op de meetapparatuur; beheren van retain samples;

17 Pagina 17 van 24 klachtenregistratie; afhandelin producten met een tekortkoming Registratie Van de keuringen en beproevingen, zoals omschreven in het IKB schema dient een registratie te worden bijgehouden. Geregistreerde gegevens dienen ten minste 10 jaar te worden bewaard. De producent dient te beschikken over een passende en toegankelijke registratie van de uitgevoerde keuringen en beproevingen en deze op peil te houden om aan de hand hiervan aannemelijk te kunnen maken, dat voldaan is aan de gestelde eisen. Daar waar nodig dienen statistische technieken te worden toegepast op de onderzoeksresultaten. Uitzondering op de bewaartermijn van registraties zijn de beproevingsmonsters uit de ingangscontrole. Deze hebben een bewaartermijn van minimaal 1 jaar, tenzij de houdbaarheid korter is. Naar aanleiding van controle kan de certificatie-instelling beslissen de bewaartermijn te verkorten of te verlengen Kalibratie Keuringsmiddelen, meetmiddelen en beproevingsapparatuur moeten ten minste jaarlijks gekalibreerd worden, tenzij de fabrikant van het apparaat een andere periode voorschrijft. Hiervan moet een registratie worden bijgehouden. Kalibratie kan intern (gekalibreerde referentie-meetmiddelen) of extern (kalibratiebedrijf) worden uitgevoerd Toelevering Grondstoffen, halfproducten, etc., waarvoor verwezen is naar een andere beoordelingsrichtlijn, moeten aan de eisen van desbetreffende beoordelingsrichtlijn voldoen. De ontvangen goederen moeten volgens het kwaliteitssysteem gecontroleerd worden. Hiervan dient een registratie te worden bijgehouden Laboratorium Voor het verrichten van laboratoriumwerkzaamheden dient men te beschikken over een uitgeruste (aparte) ruimte en over de voorgeschreven meet- en beproevingsapparatuur. Bij gebruikmaking van een extern laboratorium dient dit door de certificatie-instelling te zijn goedgekeurd. Bij voorkeur dient een extern laboratorium te zijn geaccrediteerd op basis van NEN-EN- ISO/IEC De monsters gebruikt voor keuring en beproeving zijn duidelijk geïdentificeerd. Eventuele beproevingsvolgorde dient herkenbaar te zijn Producten met tekortkomingen Producten of onderdelen van producten waarvan tijdens het productieproces blijkt dat zij niet aan de eisen voldoen moeten als zodanig herkenbaar zijn. Tevens dient men te beschikken over een procedure voor de behandeling van deze producten en een herkenbare ( aparte ) opslag. Zo nodig moeten corrigerende maatregelen worden genomen Klachtenbehandeling De producent (houder van de productcertificaat) dient aantoonbaar te beschikken over een klachtenregistratie en de behandeling hiervan met betrekking tot het product waarop de productcertificaat betrekking heeft en de toepassing ervan. Per klacht dient te worden aangegeven hoe de klacht is geanalyseerd en afgehandeld en eventueel gevolgd door passende corrigerende maatregelen.

18 Pagina 18 van 24 8 MERKEN De onder de productcertificaat geleverde vulmiddelen dienen leesbaar te zijn voorzien van het KOMO -merk, vermeld in het KOMO woord- of beeldmerk; minimaal 5 mm groot; het nummer van het KOMO productcertificaat; vermelding van de toepassing een batchnummer; uiterlijke verwerkingsdatum of productiedatum in combinatie met de houdbaarheidstermijn. Bovendien moet in de productdocumentatie van de producent ten minste de volgende informatie worden vermeld: de giftigheidsaanduiding; de verwerkingsvoorschriften (zie hoofdstuk 6).

19 Pagina 19 van 24 9 EISEN TE STELLEN AAN DE EXTERNE CONTROLE Algemeen De externe kwaliteitsbewaking wordt door de certificatie-instelling vastgelegd conform het productcertificatiereglement van de certificatie-instelling. Toelatingsonderzoek Bij het toelatingsonderzoek controleert de certificatie-instelling of het betreffende bedrijf voldoet aan de gestelde eisen zoals weergegeven in deze Beoordelingsrichtlijn. Van het toelatingsonderzoek wordt een rapportage opgesteld, op basis waarvan de KOMO productcertificaat al dan niet onder bepaalde voorwaarden wordt verleend. Aard en frequentie van de externe controle De certificatie-instelling controleert, onaangekondigd, 1x per jaar of bij voortduring aan de technische specificatie wordt voldaan, of de productie in overeenstemming is met de door de producent vastgelegde en met de certificatie-instelling overeengekomen specificaties en of het interne kwaliteitsbewakingssysteem van de producent aan de in hoofdstuk 7 vastgelegde eisen voldoet.van deze controles wordt een schriftelijke rapportage opgesteld. Tevens dienen van ieder vulmiddel ieder jaar door de certificatie-instelling een monster te worden getrokken voor nader onderzoek door een extern laboratorium (onderzoek overeenkomstig hoofdstuk van deze BRL). Indien daartoe aanleiding bestaat kunnen extra monsters worden getrokken. De kosten voor een dergelijk onderzoek zijn voor rekening van de certificaathouder. Het land van de aanvrager dient in het algemeen veilig te zijn t.b.v. controlebezoeken door de certificatie-instelling. Bij negatieve reisadviezen wordt het land niet bezocht maar dienen de producten bij binnenkomst in Nederland te worden gecontroleerd. De producent is verplicht de verzendingen inclusief tijd en plaats van ontvangst tijdig en schriftelijk te melden bij de certificatie instelling. Sanctiebeleid Op advies van het College van Deskundigen, kan het sanctiebeleid zoals vermeld in het Reglement voor Certificatie, en bovengenoemde controlefrequentie op grond van argumenten bijgesteld worden.

20 Pagina 20 van EISEN AAN DE CERTIFICATIE-INSTELLING Algemeen De certificatie-instelling moet zijn geaccrediteerd door de Raad voor Accreditatie of bezig met de aanvraagprocedure op basis van NEN-EN-ISO/IEC en een licentieovereenkomst sluiten/hebben met de Stichting KOMO. KOMO BRL'en zijn de grondslag voor KOMO kwaliteitsverklaringen. In De certificatie-instelling moet beschikken over een reglement, of een daaraan gelijkwaardig document, waarin de algemene regels zijn vastgelegd die bij certificatie worden gehanteerd. In het bijzonder zijn dit: De algemene regels voor het uitvoeren van het toelatingsonderzoek, te onderscheiden naar: - De wijze waarop producenten worden geïnformeerd over de behandeling van een aanvraag; - De uitvoering van het onderzoek; - De beslissing naar aanleiding van het uitgevoerde onderzoek De algemene regels ten aanzien van de uitvoering van controles en de daarbij gehanteerde controleaspecten; De door de certificatie-instelling te treffen maatregelen bij tekortkomingen; De regels bij beëindiging van een certificaat; De mogelijkheid tot het instellen van beroep tegen beslissingen of maatregelen van de certificatie-instelling. Certificatiepersoneel Het bij het certificatietraject betrokken personeel is te onderscheiden naar: - Controleur: belast met de uitvoering van de externe controle; - Uitvoerder vooronderzoek: belast met het uitvoeren van het toelatingsonderzoek en de beoordeling van de rapporten van keurmeesters/ laboranten - Beoordelaar: de beoordeling van de uitvoerder vooronderzoek en controleur; beslissingen over de noodzaak tot het treffen van corrigerende maatregelen - Beslisser: belast met het nemen van beslissingen naar aanleiding van uitgevoerde toelatingsonderzoeken, voortzetting van certificatie naar aanleiding van uitgevoerde controles. Kwalificatie-eisen Personeel betrokken bij het certificatieproces moet aantoonbaar gekwalificeerd zijn voor het uitvoeren van de benodigde werkzaamheden. Met betrekking tot opleiding, expertise/ervaring gelden de volgende kwalificatie-eisen: Certificatiepersoneel Opleiding Kennis en Ervaring Controleur Uitvoerder vooronderzoek MBO-niveau - Productie en toepassing van vulmiddelen of coatings of gelijkwaardig - Opleiding auditor ISO Tweejarige ervaring in de houtindustrie of daaraan gelijkwaardig Beoordelaar HBO-niveau - Bachelor of Master in de Chemie of daaraan gelijkwaardig - Productie en toepassing van vulmiddelen of coatings of gelijkwaardig - Minimaal 2 jaar ervaring op leidinggevend niveau in de chemische industrie of daaraan gelijkwaardig. Beslisser HBO-niveau - Managementervaring of gelijkwaardig - Certificatie of gelijkwaardig - Accreditatiecriteria of gelijkwaardig - Kennis van relevante certificatiesystematiek

21 Pagina 21 van 24 Certificatiepersoneel moet aantoonbaar zijn gekwalificeerd door toetsing van opleiding en ervaring aan bovenvermelde eisen. Indien kwalificatie plaats vindt op grond van afwijkende criteria, moet dit schriftelijk zijn vastgelegd. Rapportage aan college van deskundigen De certificatie-instelling rapporteert minimaal jaarlijks over de uitgevoerde certificatiewerkzaamheden. In deze rapportage moeten de volgende onderwerpen aan de orde komen: Mutaties in aantal certificaten (nieuw/vervallen); Aantal uitgevoerde controles in relatie tot de vastgestelde frequentie; Resultaten van de controles.

22 Pagina 22 van LIJST VAN VERMELDE DOCUMENTEN NEN-ISO 105-A02:1994+C2:2005 Textiel - Beproeving van de kleurechtheid - Deel A02:Grijsschaal voor de bepaling van de kleurverandering NEN-EN 1382:2016 Houtconstructies - Beproevingsmethoden - Uittrekweerstand van verbindingsmiddelen voor houtconstructies NEN-EN-ISO/IEC 17020:2012 Conformiteitsbeoordeling - Algemene criteria voor het functioneren van verschillende soorten instellingen die keuringen uitvoeren NEN-EN-ISO/IEC :2015 NEN-EN-ISO/IEC 17025: C1:1:2007 NEN-EN-ISO/IEC 17065:2012 Conformiteitsbeoordeling - Eisen voor instellingen die audits en certificatie van managementsystemen uitvoeren Algemene eisen voor de bekwaamheid van beproevings- en kalibratielaboratoria Conformiteitsbeoordeling - Eisen voor certificatieinstellingen die certificaten toekennen aan producten, processen en diensten NEN-EN :1998 Rondhout en gezaagd hout - Termen en definities - Deel 11: Termen voor aantasting door insecten BRL 0814: 2016 BRL 0819: 2010 SKH-Publicatie SKH-Publicatie Filmvormende coatings voor toepassing op hout Verbindingstechnieken in houten gevelelementen Lijst van goedgekeurde houtsoorten voor de toepassing in geveltimmerwerk. Bepaling van de hechting van verf op hout

23 Pagina 23 van 24 BIJLAGE 1 Proefstukken t.b.v. testen zoals omschreven in H4 Kozijn proefstukken, waarbij de kozijnhoeken zijn gemaakt met een PVAc lijm ten behoeve van de bepalingen omschreven in 4.2 t/m 4.6. Uitsparingen ten behoeve van de bepalingen omschreven in 4.2 t/m 4.6 voor categorie 1a, 1b, 2a, 2b, 3a en 4a, zijn hieronder weergegeven (voor categorie 1b dient alleen 1 en voor categorie 2b alleen 2 gerepareerd te worden). 1: Vijf gaten van 30 mm diep en Ø 2 mm 2: Vijf gaten van 30 mm diep en Ø 5 mm 3: Een U-groef (stiftfrees) van 50 x 5 x 5* mm (L x B x D) 4: Een U-groef (bolkopfrees) van 50 x 24 x 20* mm (L x B x D) 5: Een gat van 30 mm diep en Ø 15 mm (n.v.t. voor egalisatiemiddelen) Deze uitsparingen worden aangebracht in stijlen en bovendorpels of in massieve blokken van (500 mm x 70 mm x 56 mm, L x B x D). * voor egalisatiemiddelen wordt een diepte van 2 mm gehanteerd Uitsparingen ten behoeve van de bepalingen omschreven in 4.2 t/m 4.6 voor categorie 5a en 6a. 6: Eén uitsparing van 70 mm x 30 mm x 35 mm (L x B x D) voor gaten < 75 cm 3 of één uitsparing van 200 mm x 30 mm x 35 mm (L x bbx D) voor gaten van cm 3. Deze uitsparing wordt aangebracht in stijlen en bovendorpels of in massieve blokken van (500 mm x 70 mm x 56 mm, l x b x d). Uitsparingen ten behoeve van de bepalingen omschreven in 4.2 t/m 4.6 voor categorie 7a en 8a. 7: Eén uitsparing van 70 mm x 30 mm x 35 mm (l x b x d) voor reparaties < 75 cm 3 of één uitsparing van 200 x 30 x 35 mm (L x B x D) of 200 cm 3 in de verbinding tot de eerste slis en 40 mm diep in de dorpel en stijl voor reparaties van cm 3. Deze uitsparing wordt aangebracht in hoekverbinding onderdorpel. Uitsparingen ten behoeve van de bepalingen omschreven in 4.2 t/m 4.6 voor categorie 9a 8: Deelvervanging volledige hoekverbinding tot 40 mm in stijl en dorpel Deze worden aangebracht in hoekverbindingen bovendorpel. Tevens dient de verbinding preventief gerepareerd te worden (dagkant tot aan de sponning en voorzijde kozijn)

24 Pagina 24 van 24 Uitsparingen ten behoeve van de schroeven uittrektest worden bij voorkeur aangebracht in Vuren balken van afmetingen 540 x 50 x 50 mm (L x B x D) ten bate van 5 gecentreerd geboorde gaten. Alternatief kunnen uitsparingen in hetzelfde kozijn worden gemaakt in de buitenkant (spouwzijde) van de stijlen, zoals schematisch is weergegeven in onderstaande figuur