Leeftijdgebonden maculadegeneratie

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Leeftijdgebonden maculadegeneratie"

Transcriptie

1 Ziektebeeld Leeftijdgebonden maculadegeneratie Maculadegeneratie is een oogaandoening die meestal na het 50e levensjaar begint en daarom leeftijdgerelateerd is (leeftijdgebonden maculadegeneratie, LMD). Bij deze oogaandoening ontstaat schade aan de gele vlek (macula lutea, kortweg de macula), waardoor het centrale, scherpe zien wordt aangetast. De aandoening kan leiden tot slechtziendheid en blindheid van het centrale zien. Er kan een ernstige visuele handicap ontstaan met verstrekkende gevolgen voor beroep, hobby s en activiteiten van het dagelijks leven. LMD is de belangrijkste oorzaak van permanente slechtziendheid bij ouderen in de westerse wereld. Naast veroudering spelen genetische factoren, voeding, roken en geslacht een belangrijke rol. Door de vergrijzing zal LMD uitgroeien tot een steeds groter probleem voor de maatschappij en de volksgezondheid. LISANNE HUT-MOSSEL MSc, verpleegkundige en promovendus UMC Groningen 38 LEERDOELEN Na het lezen van dit artikel weet/kunt u: vertellen wat leeftijdgebonden maculadegeneratie inhoudt; hoe leeftijdgebonden maculadegeneratie gediagnosticeerd wordt; waaruit de behandeling kan bestaan; wat de symptomen zijn van leeftijdgebonden maculadegeneratie; waar aandachtspunten liggen in de omgang met een patiënt met leeftijdgebonden maculadegeneratie. TREFWOORDEN maculadegeneratie, netvliesafwijking, Avastin, intraoculaire injectie 1 STUDIEPUNT WAT IS MACULADEGENERATIE? Maculadegeneratie (MD) is een ingrijpende oogaandoening, waardoor de gezichtsscherpte afneemt. Maculadegeneratie is eigenlijk een verzameling oogaandoeningen. Zij hebben als overeenkomst dat zij schade aanrichten aan de gele vlek, oftewel de macula lutea, kortweg macula (kader: Het netvlies, figuur 1). De macula bevat een groot aantal kegelvormige fotoreceptoren die verantwoordelijk zijn voor de centrale gezichtsscherpte en het waarnemen van kleuren. MD wordt ook wel slijtage van het centrale netvlies genoemd (kader: Het netvlies). In de westerse wereld, dus ook in Nederland, is leeftijdgebonden maculadegeneratie (LMD) de belangrijkste oorzaak van een blijvende achteruitgang van het gezichtsvermogen bij mensen boven de 55 jaar. Bij LMD HET NETVLIES Het netvlies (de retina) vormt de binnenbekleding van het oog. De fotoreceptoren van het netvlies bestaan uit staafjes en kegeltjes. Het netvlies bevat ongeveer zes miljoen kegeltjes, met een sterke ophoping in de achterpool. Daarnaast zijn er 120 miljoen staafjes, die vooral in de periferie van het netvlies voorkomen. Dankzij de staafjes kunnen we bij een lage lichtintensiteit zien. Kegeltjes zijn van belang voor het kleurenzien en het scherpe zien. In het centrum van het netvlies bevindt zich de gele vlek (macula lutea). De macula is maar 5,5 millimeter groot. Het centrale deel van de macula vertoont een soort dal van het binnenste netvliesoppervlak en wordt de fovea centralis genoemd (1,5 mm groot). De globale structuur is zichtbaar te maken met een speciale netvliesscan (optische-coherentietomografie, OCT-scan; zie figuur 4). Door de verdunning van het netvlies en de grote kegeltjesdichtheid, is de gezichtsscherpte het grootst in de fovea centralis. De beelden worden in het netvlies opgevangen en via de oogzenuw naar de hersenen verzonden. Door maculadegeneratie wordt de macula en dus het scherpe zien aangetast. gaat het om een grote patiëntengroep: circa individuen in Nederland hebben ernstige LMD en er komen circa nieuwe gevallen van LMD per jaar bij. 2 Omdat het aantal 55-plussers toeneemt, zal LMD

2 Nurse Academy nummer Ziektebeeld voorste oogkamer cornea lens retina macula bloedvaten in retina optische zenuw fovea macula retina 39 choroid sclera Figuur 1 Het netvlies. uitgroeien tot een steeds groter probleem voor de maatschappij en de volksgezondheid. Bij leeftijdgebonden maculadegeneratie zijn er twee belangrijke vormen te onderscheiden: de droge en de natte of exsudatieve maculadegeneratie. De droge LMD De droge vorm van maculadegeneratie begint als kleine bleekgele afzettingen (drusen) die zich opstapelen in de macula. Het optreden van deze drusen gaat samen met vermindering van de lichtgevoelige cellen (de kegeltjes) in de macula. Hierdoor gaat de patiënt minder zien. 3 Dit is een langzaam verlopend proces, waarbij het jaren kan duren, voordat het zien achteruitgaat. Gewoonlijk zijn beide ogen min of meer in gelijke mate aangedaan. Patiënten kunnen lichte vervormingen gaan zien in de lijnen van de amslerkaart (metamorfopsie) (zie figuur 2). Deze klachten kunnen de overgang betekenen naar de natte vorm van LMD. Casus Droge maculadegeneratie Een 67-jarige man heeft een bezoek gebracht aan de huisarts. Hij klaagt over verminderde gezichtsscherpte en een wazige vlek in het midden van het beeld van beide ogen. De huisarts verwijst meneer naar een oogarts. De oogarts onderzoekt beide ogen en ziet gelige ophopingen in het centrum van het netvlies. Dit betekent dat er sprake is van droge maculadegeneratie. Hiervoor is geen behandeling mogelijk. De oogarts legt uit dat als er veranderingen optreden, meneer binnen enkele dagen door een oogarts gezien moet worden. Deze veran deringen kunnen zijn: het snel achteruitgaan van het zien, vervormingen of vergroting van de wazige vlek in het midden van het beeld. De oogarts verwijst meneer naar de polikliniek voor revalidatie bij slechtziendheid (PRS) in verband met hulpmiddelen.

3 Ziektebeeld 40 Figuur 2 Intravitreale injectie. De natte LMD of exsudatieve maculadegeneratie Natte (exsudatieve) maculadegeneratie komt minder frequent voor, maar het risico van ernstig gezichtsverlies is groter. Natte LMD ontstaat als er nieuwe bloedvaatjes achter de macula gaan groeien, waarbij vocht en bloed in of onder het netvlies terechtkomt (macula-oedeem). Vanwege het vocht en bloed wordt dit natte LMD genoemd. Omdat deze nieuwe bloedvaatjes niet normaal zijn, lekken ze bloedplasma en gaan ze gemakkelijk kapot, met een bloeding als gevolg. Deze lekkage beschadigt de lichtgevoelige cellen in het netvlies, wat een snelle en ernstige achteruitgang van het gezichtsvermogen veroorzaakt. Uiteindelijk ontstaat er een litteken in de macula met verlies van het centrale zicht als gevolg. Opvallend is dat het andere oog nog lange tijd goed kan blijven. Toch moet men er rekening mee houden dat vroeg of laat ook het andere oog getroffen kan worden. Casus Natte maculadegeneratie Een 75-jarige vrouw heeft een bezoek gebracht aan een opticien, omdat ze minder is gaan zien met haar linker oog. Bij de oogarts blijkt dat mevrouw een verminderd gezichtsvermogen heeft. Mevrouw ziet bij onderzoek met de amslerkaart dat er vervormingen zijn. Er wordt een scan van het netvlies (OCT-scan) gemaakt en een fluorescentieangiogram (FAG). Uit de OCT-scan blijkt dat er sprake is van vocht in de macula en uit de FAG blijkt, dat er groei van nieuwe slecht functionerende bloedvaatjes plaatsvindt. Mevrouw krijgt binnen één week een eerste intravitreale injectie met Avastin. Daarna volgen nog twee injecties om de vier weken. Mevrouw komt vier weken na de laatste injectie voor controle. Indien er nog sprake is van vocht in de macula, worden de injecties om de vier weken vervolgd. SYMPTOMEN Naarmate er meer lichtgevoelige cellen in de macula verloren gaan, verandert het gezichtsvermogen. Patiënten met droge LMD hebben functionele beperkingen, zoals moeite hebben met lezen en verminderd zien in schemerige of donkere omstandigheden. Bij verdere verslechtering treedt een wazige vlek op in het midden van het gezichtsveld. Het gezichtsvermogen wordt langzaam minder. Het proces bij de natte vorm van LMD verloopt vaak sneller dan bij droge LMD. De beelden raken vervormd en de gezichtsscherpte neemt snel af. Uiteindelijk leidt ook natte LMD tot een wazige vlek in het centrum van het blikveld. De rest van het netvlies blijft wel werken, zodat men in staat blijft om de weg in huis en daarbuiten min of meer zelfstandig te vinden, ook al mist men scherpte bij het zien. Volledige blindheid komt daarom nauwelijks voor bij LMD.

4 Nurse Academy nummer Ziektebeeld RISICOFACTOREN Waardoor LMD ontstaat, is nog niet bekend. Een aantal factoren speelt wel een rol: 4 Leeftijd is de belangrijkste risicofactor voor LMD. Op hoge leeftijd komt LMD vaker voor (37% van de mensen boven 75 jaar heeft LMD). Veel onderzoeken tonen aan dat LMD gedeeltelijk erfelijk bepaald is. Dit betekent dat een patiënt een groter risico heeft op het krijgen van de aandoening als één of meer bloedverwanten LMD heeft. Roken is een belangrijke risicofactor. Het risico op LMD is twee tot drie keer hoger bij rokers. Het verhoogde risico blijft aanwezig tot zelfs vijftien jaar nadat iemand gestopt is met roken. Overmatig zonlicht. De kans op LMD blijkt hoger te zijn voor de blanke bevolking dan voor de Aziatische of donkere bevolking. De rol van voeding in de ontwikkeling of progressie van LMD is complex. Een ongezonde levensstijl is een risicofactor voor het ontwikkelen van LMD. ONDERZOEK EN DIAGNOSTIEK Naast het afnemen van de anamnese aangaande de klachten en hun beloop, doet de oogarts onderzoek om de diagnose LMD definitief te stellen. Dit onderzoek bestaat uit een visusmeting, onderzoek door middel van de amslerkaart, spleetlamponderzoek, fundoscopie, optische-coherentietomografie (OCT) en een fluorescentieangiogram (FAG). Bij een visusmeting wordt de gezichtsscherpte gemeten. De meting wordt verricht met een letterkaart in de verte die door de patiënt per oog afzonderlijk opgelezen moet worden. Onderzoek door middel van de amslerkaart (figuur 2) kan vervormingen in het zicht aantonen. De oogarts dekt één oog van de patiënt af, terwijl de patiënt met het andere oog naar het fixeerpunt kijkt. Als er centrale scotomen (uitval van het centrale gedeelte van het gezichtsveld) zijn, dan geeft de patiënt aan dat er hokjes weggevallen zijn (figuur 3). Tevens kunnen de lijntjes van de amslerkaart hier en daar onderbroken zijn, of vervormd zijn. Spleetlamponderzoek toont bijkomende afwijkingen die de afname van zicht (deels) kunnen verklaren, zoals staar. Met behulp van fundusonderzoek kunnen de macula, bloedvaten en belangrijke structuren in het netvlies beoordeeld worden (figuur 4). De oogarts bekijkt de binnenkant van het oog met behulp van een felle lichtbundel en een lens. De patiënt krijgt hiervoor pupilverwijdende oogdruppels en moet rekening houden met enkele uren wazig zicht. Met optische-coherentietomografie (OCT) wordt de opbouw van de verschillende lagen van het netvlies weergegeven en kunnen mogelijke gevolgen van lekkage zichtbaar gemaakt worden (figuur 5). Door middel van een fluorescentieangiogram (FAG) worden de kleinste vaatafwijkingen in het netvlies zichtbaar, na inspuiting van een fluorescerende 41 Figuur 3 Zicht ten gevolge van LMD: Vervorming en centraal scotoom

5 Ziektebeeld Figuur 4 OCT-scan met en zonder vocht in de macula 42 Figuur 5 Maculadegeneratie en een gezond netvlies. Beeld van fluorescentie-angiogram (FAG) Figuur 6 Fundusonderzoek

6 Nurse Academy nummer Ziektebeeld Figuur 7 Amslerkaart vloeistof via een veneus infuus (figuur 6). Met blauw licht wordt een groot aantal foto s gemaakt, terwijl de fluorescerende vloeistof door de vaten van het netvlies loopt. Op de foto s kunnen de afwijkingen in het netvlies nog beter worden beoordeeld dan met spleetlamponderzoek mogelijk is en kan de diagnose natte LMD met voldoende zekerheid gesteld worden. Daarnaast geeft een FAG inzicht in de uitgangssituatie, wat van belang is voor het verloop van de behandeling. 4 BEHANDELING Voor de droge vorm van LMD bestaat, zoals eerder vermeld, geen behandeling. Soms hebben voedingssupplementen en gezonde gevarieerde voeding een positief effect. Er zal altijd geadviseerd worden om te stoppen met roken, ook op hoge leeftijd, en met name als LMD in de familie voorkomt. 4 Voor de natte vorm van LMD zijn er behandelingen waarmee de achteruitgang van het gezichtsvermogen in veel gevallen gestopt kan worden. Het al verloren zicht kan niet meer volledig hersteld worden, maar bij een vroegtijdige opsporing en behandeling kan in een deel van de gevallen verbetering optreden. Op dit moment zijn er drie erkende behandelingen. Behandeling met laserfotocoagulatie, de fotodynamische therapie (PDT) en behandeling met anti-vegf door middel van intravitreale injecties. Daarnaast is er nog een aantal experimentele behandelmethoden. Laserfotocoagulatie Met laserbehandeling worden lekkende bloedvaatjes gedicht en wordt verdergaande bloeding en achteruitgang van gezichtsvermogen voorkómen. Deze COMPLICATIES NA EEN INTRAVITREALE INJECTIE Endoftalmitis na een intravitreale injectie is een zeld zame, maar ernstige complicatie. Het is een acute ontsteking van het hele oog. In de CATT-studie werden injecties gegeven en kwam endoftalmitis in 0,09% per injectie voor. 7 Ondanks deze relatief lage incidentie, zijn de gevolgen van endoftalmitis groot. Preventie en vroege diagnose en behandeling van endoftalmitis zijn daarom van groot belang. Omdat patiënten herhaaldelijk injecties nodig hebben, wordt het risico op een endoftalmitis vele malen groter voor de individuele patiënt. Van 1/2000 per injectie naar ongeveer 1/200 voor een patiënt die 10 injecties krijgt. Per injectie moet dus gestreefd worden naar optimale preventie van een endoftalmitis en vroegtijdige herkenning van een endoftalmitis. De patiënt krijgt na een intravitreale injectie instructies om direct contact op te nemen met de behandelaar of de dienstdoende oogarts bij pijn, toenemende roodheid van het oog, toenemend wazig of verminderd zien en/ of toenemende lichtgevoeligheid. Het wazig zien (vaak beschreven als het zien van vlekken of zwevende deeltjes) en enige irritatie van het behandelde oog direct na de injectie is normaal. 43

7 Ziektebeeld 44 TIPS VOOR DE OMGANG MET PATIËNTEN MET MACULADEGENERATIE Veel beelden zijn wazig of onscherp en kleuren zijn moeilijker te herkennen: Gebruik grote vormen en veel contrast. Help de patiënt door letters te vergroten en contrasten te gebruiken. Zet spullen altijd op hun vaste plek terug. Een knikje of glimlach wordt niet gezien, reageer daarom met woorden. behandeling wordt nog maar zelden toegepast en is alleen zinvol als de lekkende bloedvaatjes zich niet in het centrum van de macula bevinden en als het gebied dat gelaserd moet worden niet te groot is. Op de plaats waar gelaserd is, ontstaat er schade aan de weefsels en ontwikkelt zich een litteken. Er is niet te garanderen dat het effect gunstig blijft. Fotodynamische therapie (PDT) De oogarts dient een lichtgevoelige stof (verteporfin) toe via een intraveneus infuus. Deze lichtgevoelige stof hecht zich specifiek aan de binnenzijde van de nieuw gevormde bloedvaatjes in de macula. Een zachte laserstraal activeert de lichtgevoelige stof, waardoor deze schade veroorzaakt aan de binnenzijde van de bloedvaatjes. Als gevolg daarvan gaan de bloedvaatjes dichtzitten. Het overige weefsel blijft, ander dan bij de behandeling met de laser, gespaard. PDT heeft een beperkte werkzaamheid: slechts bij een deel van de patiënten wordt de achteruitgang bij natte LMD afgeremd of voorkomen. 4 SYNDROOM VAN CHARLES BONNET Patiënten die om wat voor reden ook minder goed zien, bijvoorbeeld door maculadegeneratie, zien soms personen of zaken die er niet zijn: er zitten plots mensen in de kamer. De patiënt is zich ervan bewust, dat wat hij/zij ziet niet echt is, maar durft dit niet aan de omgeving of oogarts te vertellen; vaak denkt de patiënt namelijk dat dit een teken van dementie of een ander hersenprobleem is. Deze pseudohallucinaties zijn echter een bekend en veelvoorkomend verschijnsel bij slechtziendheid: de hersenen gaan bij gebrek aan scherpe beelden via het oog, zelf beelden verzinnen. Vergelijk het met dove mensen die voortdurend liedjes denken te horen. Pseudohallucinaties zijn volkomen onschuldig, en verdwijnen meestal als de patiënt even de ogen sluit, of met de vinger wijst naar de zogenaamde personen die hij ziet. Het verschijnsel kan echter ieder moment weer optreden: voorkómen is nietmogelijk. Medicamenteuze behandeling Sinds 2006 worden vaatgroeiremmende geneesmiddelen (anti-vegfs; anti-vasculaire-endotheelcelgroeifactor) toegediend bij natte LMD. Deze middelen worden via een injectie in het oog gebracht (intravitreale injectie) (figuur 7). Er is gebleken dat de injectie minimaal drie keer iedere vier weken toegediend moet worden, na deze drie injecties is er een controle op de poli en wordt een vervolgtraject van injecties bepaald volgens de landelijke richtlijn LMD van het NOG (Nederlands Oogheelkundig Gezelschap). 4 Door de werking van een anti-vegf stopt het nieuwe vat met lekken en groeien. De behandeling duurt meestal enkele jaren. De anti- VEGFs bevacizumab (Avastin ), ranibizumab (Lucentis ) en aflibercept (Eylea ) hebben alle een gunstig effect op de gezichtsscherpte bij patiënten met natte LMD. In de landelijke richtlijn wordt de behandeling van natte LMD gestart met het geneesmiddel bevacizumab. Bevacizumab is niet voor maculadegeneratie geregistreerd door de gezondheidsautoriteiten, maar is wel bewezen werkzaam en is minder kostbaar dan de geregistreerde middelen. Dit bespaart de Nederlandse gezondheidszorg jaarlijks miljoenen euro s. Ook wereldwijd worden dagelijks vele duizenden patiënten voor hun maculadegeneratie behandeld met bevacizumab. Jaarlijks hebben circa 5000 nieuwe patiënten intravitreale injecties nodig. 5 Deze patiënten hebben veelal gedurende vele jaren iedere vier tot twaalf weken een injectie nodig. Omdat er elk jaar nieuwe patiënten bij komen, is het aantal patiënten na twee jaar bijna verdubbeld en na drie jaar bijna verdrievoudigd, oplopend tot enkele tienduizenden patiënten met natte LMD die per jaar meerdere injecties nodig hebben (kader 2). Behandelbevoegdheid Per 1 januari 2012 hebben verpleegkundig specialisten en physician assistants (PA s) voor vijf jaar de bevoegd heid om zelfstandig bepaalde voorbehouden handelingen te indiceren en te verrichten. Deze nieuwe bevoegdheid maakt het herschikken van taken tussen artsen, verpleegkundig specialisten en physician assistants juridisch beter mogelijk. 6 Wanneer intravitreale injecties bij LMD worden gegeven, moet de hoofdbehandelaar oogarts zijn. Deze is eindverantwoordelijk voor de indicatiestelling en de behandeling. 4 In het UMC Groningen is een physician assistant werkzaam binnen de Oogheelkunde. Hij doet zelfstandig spreekuren en kan geprotocolleerd de diagnose LMD stellen en een behandelplan opstellen. Daarnaast is hij opgeleid tot het geven van intravitreale injecties.

8 Nurse Academy nummer Ziektebeeld BELOOP Vaak komt de aandoening in beide ogen voor (ongeveer 50% van de gevallen). Men schat dat 40-50% van de patiënten met de natte vorm van LMD in het ene oog, de aandoening binnen vijf jaar ook in het andere oog krijgt. 3 Bij de droge vorm van LMD neemt het zicht vaak geleidelijk af, bij de natte vorm gaat dit verlies dikwijls sneller. De gevolgen van LMD kunnen zijn dat men: vrienden, buren en kennissen in het voorbijgaan niet meer herkent; moeilijkheden krijgt met lezen, of dit alleen nog maar kan met hulpmiddelen; moeilijk of niet meer televisie kan kijken; moet stoppen met autorijden of zelfs met fietsen; de treinaankondigingen en de busnummers niet meer (goed) kan lezen; geld- en kaartautomaten niet meer kan bedienen; niet meer zelf boodschappen kan doen. Het goed en vakkundig aanpassen van low vision hulpmiddelen is van groot belang bij mensen met LMD. Daardoor kan een patiënt met LMD toch grote letters lezen en iets meer van de omgeving waarnemen. Voorbeelden van hulpmiddelen zijn vergrotingsapparaten, telescoopbrillen, grootletter- en gesproken boeken en aangepaste computers. Er is ook een actieve patiëntenvereniging: MaculaDegeneratie Vereniging Nederland (MD Vereniging). Deze vereniging behartigt het belang van mensen met MD en helpt mensen om in contact te komen met lotgenoten. De vereniging maakt patiënten ook wegwijs in de verschillende hulpmiddelen. LITERATUUR 1. Resnikoff S, Pascolini D, Etya ale D, Kocur I, Pararajasegaram R, Pokharel GP, et al. Global data on visual impairment in the year Bull World Health Organ Nov;82(11): Rudnicka AR, Jarrar Z, Wormald R, Cook DG, Fletcher A, Christopher G, et al. Age and gender variations in age-related macular degeneration prevalence in populations of European ancestry: A meta-analysis. Ophthalmology 2012;119: Tan H, Pol BAE van der, Stilma JS. Leerboek oogheelkunde. Houten: Bohn Stafleu van Loghum, Nederlands Oogheelkundig Gezelschap. Richtlijn Leeftijdgebonden maculadegeneratie. Utrecht: Kennisinstituut van Medisch Specialisten; Leeuwen R van, Tomany SC, Wang JJ, Klein R, Mitchell P, Hofman A, et al. Is medication use associated with the incidence of early agerelated maculopathy? Pooled findings from 3 continents. Ophthalmology 2004;111(6): Nederlandse Vereniging van Ziekenhuisapothekers (NVZA). Handreiking voorschrijfbevoegdheid Verpleegkundig Specialisten en Physician Assistants. Den Haag: Koninklijke Nederlandse Maatschappij ter bevordering der Pharmacie (KNMP); CATT Research Group, Martin DF, Maguire MG, Ying GS, Grunwald JE, Fine SL, et al. Ranibizumab and bevacizumab for neovascular age-related macular degeneration. N Eng J Med. 2011;364(20): Met dank aan drs. Angela Huiskamp, oogarts in het UMCG.

Macula Degeneratie. Oogheelkunde. Wat is maculadegeneratie (MD)?

Macula Degeneratie. Oogheelkunde. Wat is maculadegeneratie (MD)? Oogheelkunde Wat is maculadegeneratie (MD)? Macula Degeneratie Maculadegeneratie is een aandoening van het centrale gedeelte van het netvlies, de macula, of gele vlek. Zoals in een fototoestel de film

Nadere informatie

Wat is leeftijdsgebonden maculadegeneratie (LMD) Afdeling Oogheelkunde

Wat is leeftijdsgebonden maculadegeneratie (LMD) Afdeling Oogheelkunde Wat is leeftijdsgebonden maculadegeneratie (LMD) Afdeling Oogheelkunde Wat is leeftijdsgebonden maculadegeneratie (LMD) Maculadegeneratie is een aandoening van het centrale gedeelte van het netvlies, de

Nadere informatie

Maculadegeneratie. Wat is leeftijdsgebonden maculadegeneratie (LMD)?

Maculadegeneratie. Wat is leeftijdsgebonden maculadegeneratie (LMD)? 30-8-2018 1009 Maculadegeneratie Wat is leeftijdsgebonden maculadegeneratie (LMD)? Maculadegeneratie is een aandoening van het centrale gedeelte van het netvlies, de macula lutea, of gele vlek. Vaak wordt

Nadere informatie

Maculadegeneratie Netvliesveroudering

Maculadegeneratie Netvliesveroudering Oogheelkunde Wat is maculadegeneratie (MD)? Maculadegeneratie Netvliesveroudering Maculadegeneratie is een aandoening van het centrale gedeelte van het netvlies, de macula, of gele vlek. Zoals in een oud

Nadere informatie

Maculadegeneratie. Oogheelkunde

Maculadegeneratie. Oogheelkunde Oogheelkunde Maculadegeneratie Maculadegeneratie is een oogaandoening waardoor u minder scherp gaat zien. Scherp zien doen we met het centrale deel van het netvlies, dit kleine stukje netvlies heet de

Nadere informatie

laag van het oog. fiets van gekeken

laag van het oog. fiets van gekeken Wat is leeftijdsgebonden maculadegeneratie (LMD)? Maculadegeneratiee is een aandoening van het centrale gedeelte van het netvlies, de macula lutea, of gele vlek. Zoals in een fototoestel de film de lichtgevoelige

Nadere informatie

Het OMC licht u graag uitgebreid voor over: Macula Degeneratie

Het OMC licht u graag uitgebreid voor over: Macula Degeneratie Het OMC licht u graag uitgebreid voor over: Macula Degeneratie Wat is macula degeneratie Macula degeneratie is een aandoening van het centrale gedeelte van het netvlies, de macula (gele vlek), waardoor

Nadere informatie

Wat is leeftijdsgebonden maculadegeneratie (LMD)?... 1. De 'droge' LMD... 2

Wat is leeftijdsgebonden maculadegeneratie (LMD)?... 1. De 'droge' LMD... 2 Macula degeneratie Inhoudsopgave Wat is leeftijdsgebonden maculadegeneratie (LMD)?... 1 De 'droge' LMD... 2 Eindstadium droge LMD, geografische atrofie... 3 De 'natte' LMD of exsudatieve macula degeneratie...

Nadere informatie

BETUWE OOGKLINIEK EN INSTITUUT Voorstraat 12, 4054 MX Echteld Tel: 0344-643436 www.bokioogzorg.nl

BETUWE OOGKLINIEK EN INSTITUUT Voorstraat 12, 4054 MX Echteld Tel: 0344-643436 www.bokioogzorg.nl MACULADEGENERATIE Wat is maculadegeneratie? Maculadegeneratie is een aandoening van het centrale gedeelte van het netvlies, de macula lutea, of gele vlek. Vaak wordt maculadegeneratie 'slijtage' van het

Nadere informatie

Wat is leeftijdsgebonden maculadegeneratie (LMD)?

Wat is leeftijdsgebonden maculadegeneratie (LMD)? Wat is leeftijdsgebonden maculadegeneratie (LMD)? Maculadegeneratie is een aandoening die meestal begint na het 50 e levensjaar en daarom leeftijd gerelateerd is (leeftijdsgebonden maculadegeneratie LMD).

Nadere informatie

Maculadegeneratie Aandoening van de gele vlek

Maculadegeneratie Aandoening van de gele vlek Maculadegeneratie Aandoening van de gele vlek Oogheelkundig centrum Locatie Eindhoven Wat is leeftijdsgebonden maculadegeneratie (LMD)? Maculadegeneratie is een aandoening die meestal begint na het 50e

Nadere informatie

Wat is leeftijdsgebonden maculadegeneratie

Wat is leeftijdsgebonden maculadegeneratie Wat is leeftijdsgebonden maculadegeneratie (LMD)? is een aandoening die meestal begint na het 50e levensjaar en daarom leeftijd gerelateerd is (leeftijdsgebonden maculadegeneratie LMD). Het is een aandoening

Nadere informatie

Wat is leeftijdsgebonden maculadegeneratie?

Wat is leeftijdsgebonden maculadegeneratie? Wat is leeftijdsgebonden maculadegeneratie? (Slijtage van het netvlies) Maculadegeneratie is een aandoening van het centrale gedeelte van het netvlies, de macula lutea, of gele vlek. Vaak wordt maculadegeneratie

Nadere informatie

Wat is maculadegeneratie?

Wat is maculadegeneratie? Maculadegeneratie Wat is maculadegeneratie? Maculadegeneratie is een aandoening van het centrale gedeelte van het netvlies, de macula lutea, of gele vlek. Vaak wordt maculadegeneratie slijtage van het

Nadere informatie

Wat is maculadegeneratie?

Wat is maculadegeneratie? Macula degeneratie Wat is maculadegeneratie? Maculadegeneratie is een aandoening van het centrale gedeelte van het netvlies, de macula lutea, of gele vlek. Vaak wordt maculadegeneratie 'slijtage' van het

Nadere informatie

Leeftijdsgebonden maculadegeneratie (LMD)

Leeftijdsgebonden maculadegeneratie (LMD) Patiënteninformatie Leeftijdsgebonden maculadegeneratie (LMD) Informatie over wat leeftijdsgebonden maculadegeneratie is en wat er aan te doen is 1234567890-terTER_ Inhoudsopgave Pagina De belangrijkste

Nadere informatie

Wat is leeftijdsgebonden maculadegeneratie oftewel: (LMD)?

Wat is leeftijdsgebonden maculadegeneratie oftewel: (LMD)? Oogheelkunde Maculadegeneratie Wat is leeftijdsgebonden maculadegeneratie oftewel: (LMD)? Maculadegeneratie is een aandoening van het centrale gedeelte van het netvlies, de macula, of gele vlek. Vaak wordt

Nadere informatie

BEHANDELING VAN HET OOG MET AVASTING, LUCENTIS OF EYLEA FRANCISCUS VLIETLAND

BEHANDELING VAN HET OOG MET AVASTING, LUCENTIS OF EYLEA FRANCISCUS VLIETLAND BEHANDELING VAN HET OOG MET AVASTING, LUCENTIS OF EYLEA FRANCISCUS VLIETLAND Inleiding Uw arts heeft bij u een aandoening aan uw netvlies vastgesteld. Het centrale gedeelte van uw netvlies (macula lutea)

Nadere informatie

maculadegeneratie patiënteninformatie

maculadegeneratie patiënteninformatie patiënteninformatie maculadegeneratie Uw oogarts heeft bij u een afwijking aan uw netvlies vastgesteld, een zogenaamde maculadegeneratie. Wat is maculadegeneratie? En hoe kunnen we het behandelen? Dat

Nadere informatie

Maculadegeneratie. Leeftijdsgebonden

Maculadegeneratie. Leeftijdsgebonden Maculadegeneratie Leeftijdsgebonden In deze folder vindt u informatie over leeftijdsgebonden maculadegeneratie. U leest wat deze aandoening inhoudt, de verschijnselen en de behandeling. Leest u de folder

Nadere informatie

Wat zijn de klachten bij macula degeneratie?

Wat zijn de klachten bij macula degeneratie? Macula degeneratie Uw behandelend oogarts heeft macula degeneratie (MD) bij u geconstateerd. In deze folder vindt u informatie over deze aandoening en de behandelingsmogelijkheden. Wat is macula degeneratie?

Nadere informatie

Macula degeneratie. Naar het ziekenhuis? Lees eerst de informatie op

Macula degeneratie. Naar het ziekenhuis? Lees eerst de informatie op Macula degeneratie Naar het ziekenhuis? Lees eerst de informatie op www.asz.nl/brmo. Inleiding Uw oogarts heeft met u besproken dat u een oogziekte heeft die macula degeneratie wordt genoemd. In deze

Nadere informatie

Leeftijdsgebonden maculadegeneratie (LMD)

Leeftijdsgebonden maculadegeneratie (LMD) Patiënteninformatie Leeftijdsgebonden maculadegeneratie (LMD) Informatie over wat leeftijdsgebonden maculadegeneratie is en wat er aan te doen is 1234567890-terTER_ Inhoudsopgave Pagina De belangrijkste

Nadere informatie

Macula degeneratie. Albert Schweitzer ziekenhuis polikliniek Oogheelkunde augustus 2014 pavo 0536

Macula degeneratie. Albert Schweitzer ziekenhuis polikliniek Oogheelkunde augustus 2014 pavo 0536 Macula degeneratie Albert Schweitzer ziekenhuis polikliniek Oogheelkunde augustus 2014 pavo 0536 Inleiding Uw oogarts heeft met u besproken dat u een oogaandoening heeft die macula degeneratie genoemd

Nadere informatie

Wat zijn de klachten bij macula degeneratie?

Wat zijn de klachten bij macula degeneratie? Macula degeneratie Uw behandelend oogarts heeft macula degeneratie (MD) bij u geconstateerd. In deze folder vindt u informatie over deze aandoening en de behandelingsmogelijkheden. Wat is macula degeneratie?

Nadere informatie

Maculadegeneratie (MD)

Maculadegeneratie (MD) Maculadegeneratie (MD) Deze folder is samengesteld door de oogartsen prof.dr. C. B. Hoyng en prof.dr. J.E.E. Keunen. Inleiding In deze folder vindt u informatie over de leeftijdsgebonden maculadegeneratie

Nadere informatie

Maculadegeneratie. Oogheelkunde

Maculadegeneratie. Oogheelkunde 1/6 Oogheelkunde Maculadegeneratie Inleiding Maculadegeneratie is een aandoening van het centrale gedeelte van het netvlies, de macula lutea, of gele vlek. U kunt het vergelijken met een fototoestel waarbij

Nadere informatie

Maculadegeneratie. Deze brochure geeft u algemene informatie over maculadegeneratie.

Maculadegeneratie. Deze brochure geeft u algemene informatie over maculadegeneratie. Maculadegeneratie Deze brochure geeft u algemene informatie over maculadegeneratie. Wat is maculadegeneratie? Maculadegeneratie is een aandoening van het centrale gedeelte van het netvlies, de macula lutea,

Nadere informatie

Oogheelkunde. Maculadegeneratie. www.catharinaziekenhuis.nl

Oogheelkunde. Maculadegeneratie. www.catharinaziekenhuis.nl Oogheelkunde Maculadegeneratie www.catharinaziekenhuis.nl Inhoud Wat is de macula?... 3 Wat zijn de gevolgen van MD?... 3 De belangrijkste typen MD... 4 Seniele MD... 4 Juveniele MD... 4 Waaruit bestaat

Nadere informatie

Maculadegeneratie. Oogheelkunde

Maculadegeneratie. Oogheelkunde 1/7 Oogheelkunde Maculadegeneratie Inleiding Maculadegeneratie is een aandoening van het centrale gedeelte van het netvlies, de macula lutea, of gele vlek. U kunt het vergelijken met een fototoestel waarbij

Nadere informatie

Leeftijdsgebonden Maculadegeneratie

Leeftijdsgebonden Maculadegeneratie Leeftijdsgebonden Maculadegeneratie (LMD) Wat is leeftijdsgebonden maculadegeneratie Maculadegeneratie is een aandoening van het centrale gedeelte van het netvlies, de macula lutea, of gele vlek. Vaak

Nadere informatie

Maculadegeneratie. Leeftijdsgebonden

Maculadegeneratie. Leeftijdsgebonden Maculadegeneratie Leeftijdsgebonden Wat is leeftijdsgebonden maculadegeneratie Maculadegeneratie is een aandoening van het centrale gedeelte van het netvlies, de macula lutea, of gele vlek. Vaak wordt

Nadere informatie

Maculadegeneratie. Afdeling Oogheelkunde

Maculadegeneratie. Afdeling Oogheelkunde Maculadegeneratie Afdeling Oogheelkunde Algemeen Maculadegeneratie (MD) is de meest voorkomende oogaandoening die leidt tot ernstige slechtziendheid. De macula (= gele vlek) is het centrale deel van het

Nadere informatie

Informatie. Macula-degeneratie

Informatie. Macula-degeneratie Informatie Macula-degeneratie Inleiding Macula-degeneratie (MD) is de meest voorkomende oorzaak van blijvende slechtziendheid. Het is een aangrijpende oogaandoening, waardoor uw gezichtsscherpte afneemt

Nadere informatie

Aandoening van het netvlies

Aandoening van het netvlies Aandoening van het netvlies Maculadegeneratie Informatie voor patiënten F0318-3135 december 2013 Medisch Centrum Haaglanden www.mchaaglanden.nl MCH Antoniushove, Burgemeester Banninglaan 1 Postbus 411,

Nadere informatie

Maculadegeneratie. Oogheelkunde. alle aandacht

Maculadegeneratie. Oogheelkunde. alle aandacht Maculadegeneratie Oogheelkunde alle aandacht Wat is de macula en wat is degeneratie? De macula is het onderdeel in het oog dat ervoor zorgt dat wij kunnen lezen. De macula heet officieel macula lutea (letterlijk:

Nadere informatie

Leeftijdsgebonden Maculadegeneratie

Leeftijdsgebonden Maculadegeneratie Leeftijdsgebonden Maculadegeneratie LUC-09-02/10-6087 - 1 - Leeftijdsgebonden Maculadegeneratie Inhoud 1. Inleiding 2. Wat is leeftijdsgebonden maculadegeneratie 3. Droge en natte vorm van maculadegeneratie

Nadere informatie

Aandoening van het netvlies Maculadegeneratie

Aandoening van het netvlies Maculadegeneratie Aandoening van het netvlies Maculadegeneratie U bent bij de oogarts geweest en heeft een aantal onderzoeken gehad. Daaruit is gebleken dat u een aandoening aan het netvlies in uw oog heeft die maculadegeneratie

Nadere informatie

Macula Degeneratie. Oogheelkunde

Macula Degeneratie. Oogheelkunde Macula Degeneratie Oogheelkunde Inhoudsopgave Inleiding... 4 Wat is de macula?... 5 Juveniele MD...5 Leeftijdsgebonden MD...5 Beloop... 6 Juveniele MD...6 Droge MD...6 Vochtige MD...7 Onderzoek... 8 Behandeling...8

Nadere informatie

Maculadegeneratie. Oogheelkunde. alle aandacht

Maculadegeneratie. Oogheelkunde. alle aandacht Maculadegeneratie Oogheelkunde alle aandacht Wat is de macula en wat is degeneratie? De macula is het onderdeel in het oog dat ervoor zorgt dat wij kunnen lezen. De macula heet officieel macula lutea (letterlijk:

Nadere informatie

Maculadegeneratie. Mensen zien. Mensen laten zien.

Maculadegeneratie. Mensen zien. Mensen laten zien. Maculadegeneratie Mensen zien. Mensen laten zien. Wat is maculadegeneratie? De macula Via de pupil komen beelden van buitenaf op ons netvlies terecht. De macula, ook wel gele vlek genoemd, is het centrale

Nadere informatie

Patiënteninformatie. Maculadegeneratie

Patiënteninformatie. Maculadegeneratie Maculadegeneratie Wat is leeftijdsgebonden maculadegeneratie? Maculadegeneratie (ook wel MD genoemd) is een aandoening van het centrale gedeelte van het netvlies (dit is de binnenbekleding van het oog).

Nadere informatie

INFORMATIE. Leeftijdsgebonden Maculadegeneratie

INFORMATIE. Leeftijdsgebonden Maculadegeneratie INFORMATIE Leeftijdsgebonden Maculadegeneratie Leeftijdsgebonden Maculadegeneratie Inhoud 1. Inleiding 2. Wat is leeftijdsgebonden maculadegeneratie 3. Droge en natte vorm van maculadegeneratie 4. Klinische

Nadere informatie

Avastin bij acute maculadegeneratie

Avastin bij acute maculadegeneratie Avastin bij acute maculadegeneratie De oogarts heeft bij u natte maculadegeneratie vastgesteld en de mogelijkheid van behandeling met Avastin - injecties. In deze folder leest u meer over deze ziekte en

Nadere informatie

Behandeling maculadegeneratie

Behandeling maculadegeneratie Een echte behandeling die de oorzaak van maculadegeneratie (MD) aanpakt, is er helaas niet. De behandeling is erop gericht om het ziekteproces stabiel te krijgen. Door uw leefgewoonten aan te passen, kunnen

Nadere informatie

Oogheelkunde. Maculadegeneratie. Afdeling: Onderwerp:

Oogheelkunde. Maculadegeneratie. Afdeling: Onderwerp: Afdeling: Onderwerp: Oogheelkunde 1 Wat is maculadegeneratie? wordt ook wel slijtage van het netvlies genoemd. De macula is het centrum van het netvlies, en degeneratie betekent slijtage. Het netvlies

Nadere informatie

Patiënteninformatie. Maculadegeneratie

Patiënteninformatie. Maculadegeneratie Maculadegeneratie Wat is leeftijdsgebonden maculadegeneratie? Uw oogarts heeft met u gesproken over Maculadegeneneratie en over behandeling met Avastin. Maculadegeneratie (ook wel MD genoemd) is een aandoening

Nadere informatie

PATIËNTEN INFORMATIE. Oogaandoening. Macula degeneratie

PATIËNTEN INFORMATIE. Oogaandoening. Macula degeneratie PATIËNTEN INFORMATIE Oogaandoening Macula degeneratie 2 PATIËNTENINFORMATIE Door middel van deze folder wil het Maasstad Ziekenhuis u informeren over de oogaandoening macula degeneratie. U wordt geadviseerd

Nadere informatie

AVASTIN_maculadegeneratie

AVASTIN_maculadegeneratie Oogheelkunde AVASTIN_maculadegeneratie Patiënteninformatiebrief Aard en doel van de behandeling met Avastin U bent uitgenodigd een behandeling te ondergaan voor uw maculadegeneratie. Voordat u een besluit

Nadere informatie

Maculadegeneratie (MD) is een ingrijpende oogaandoening waarbij het gezichtsvermogen in het centrale deel (het scherpe zien) achteruit gaat.

Maculadegeneratie (MD) is een ingrijpende oogaandoening waarbij het gezichtsvermogen in het centrale deel (het scherpe zien) achteruit gaat. Achter in het oog ligt het netvlies. Het netvlies dient als scherm waarop beelden worden getoond, net zoals dat gebeurt bij een fototoestel. Het middelpunt van het netvlies heet de macula of gele vlek.

Nadere informatie

Het oog. Wat is maculadegeneratie

Het oog. Wat is maculadegeneratie In deze folder vindt u meer informatie over maculadegeneratie (MD). Dit is een aandoening van het centrale gedeelte van het netvlies, de gele vlek ofwel macula lutea. Vaak wordt maculadegeneratie slijtage

Nadere informatie

Uw behandelend arts heeft met u gesproken over de mogelijkheid van een

Uw behandelend arts heeft met u gesproken over de mogelijkheid van een Behandeling met Avastin injecties Uw behandelend arts heeft met u gesproken over de mogelijkheid van een behandeling met Avastin injecties. Om een zorgvuldige afweging te maken, is een goede voorlichting

Nadere informatie

Avastin-injecties. bij natte maculadegeneratie en macula-oedeem

Avastin-injecties. bij natte maculadegeneratie en macula-oedeem Avastin-injecties bij natte maculadegeneratie en macula-oedeem Inleiding Uw oogarts heeft met u besproken dat uw oogaandoening behandeld kan worden met Avastin-injecties. In deze folder leest u meer over

Nadere informatie

Oogheelkunde. adviezen. Maculadegeneratie. na een hernia-operatie. ZorgSaam

Oogheelkunde. adviezen. Maculadegeneratie. na een hernia-operatie. ZorgSaam Oogheelkunde adviezen Maculadegeneratie na een hernia-operatie ZorgSaam 1 2 Wat is maculadegeneratie? Maculadegeneratie is een oogaandoening waardoor de gezichtsscherpte afneemt. We zullen verder de afkorting

Nadere informatie

Slijtage van het netvlies (Macula Degeneratie) en voedingsupplementen

Slijtage van het netvlies (Macula Degeneratie) en voedingsupplementen Oogheelkunde Slijtage van het netvlies (Macula Degeneratie) en voedingsupplementen Deze folder gaat over slijtage van het netvlies (macula degeneratie). Dit is een aandoening van het centrale gedeelte

Nadere informatie

Avastin-injecties. bij natte maculadegeneratie en maculaoedeem. Naar het ziekenhuis? Lees eerst de informatie op

Avastin-injecties. bij natte maculadegeneratie en maculaoedeem. Naar het ziekenhuis? Lees eerst de informatie op Avastin-injecties bij natte maculadegeneratie en maculaoedeem Naar het ziekenhuis? Lees eerst de informatie op www.asz.nl/brmo. Inleiding Uw oogarts heeft met u besproken dat uw oogaandoening behandeld

Nadere informatie

Slijtage van het netvlies

Slijtage van het netvlies Slijtage van het netvlies Maculadegeneratie (MD) Deze folder geeft u informatie over de diagnose maculadegeneratie (MD). Dit wordt in de volksmond ook wel slijtage van het netvlies genoemd. De diagnose

Nadere informatie

OOGHEELKUNDE. Macula-degeneratie

OOGHEELKUNDE. Macula-degeneratie OOGHEELKUNDE Macula-degeneratie Macula-degeneratie Uw oogarts heeft u verteld dat de gele vlek (=macula) in uw oog door slijtage is aangetast. Deze aandoening wordt ook wel macula-degeneratie genoemd.

Nadere informatie

Behandeling met Lucentis

Behandeling met Lucentis Behandeling met Lucentis Behandeling van natte Maculadegeneratie met Lucentis Uw behandelend arts heeft met u gesproken over de mogelijkheid van een behandeling met Lucentisinjecties. Wat is maculadegeneratie?

Nadere informatie

Avastin-injecties bij natte maculadegeneratie en macula-oedeem

Avastin-injecties bij natte maculadegeneratie en macula-oedeem Avastin-injecties bij natte maculadegeneratie en macula-oedeem Albert Schweitzer ziekenhuis Polikliniek Oogheelkunde mei 2012 pavo 0642 Inleiding Uw oogarts heeft met u besproken dat uw oogaandoening behandeld

Nadere informatie

Maatschap Oogheelkunde. Behandeling van natte Maculadegeneratie met Avastin

Maatschap Oogheelkunde. Behandeling van natte Maculadegeneratie met Avastin Maatschap Oogheelkunde Behandeling van natte Maculadegeneratie met Avastin Algemeen Uw behandelend arts heeft met u gesproken over de mogelijkheid van een behandeling met Avastin-injecties. Om u zo goed

Nadere informatie

Suikerziekte en het oog

Suikerziekte en het oog Suikerziekte en het oog Als gevolg van suikerziekte (diabetes mellitus) kunnen beschadigingen optreden binnen in het oog. Men noemt dit: diabetische retinopathie : afwijkingen aan het netvlies als gevolg

Nadere informatie

Behandeling van natte macula degeneratie met Avastin

Behandeling van natte macula degeneratie met Avastin 1/5 Oogheelkunde Behandeling van natte macula degeneratie met Avastin Inleiding De oogarts heeft bij u de diagnose natte maculadegeneratie (zie folder macula-degeneratie) vastgesteld. In overleg met u

Nadere informatie

Leeftijdsgebonden macula degeneratie (MD)

Leeftijdsgebonden macula degeneratie (MD) Leeftijdsgebonden macula degeneratie (MD) Wat is maculadegeneratie? Leeftijdsgebonden maculadegeneratie (MD) is de meest voorkomende vorm van blijvende slechtziendheid bij ouderen in de Westerse wereld.

Nadere informatie

Behandeling van macula oedeem met Avastin

Behandeling van macula oedeem met Avastin Behandeling van macula oedeem met Avastin De oogarts heeft bij u een oogafwijking vastgesteld en heeft in overleg met u besloten om dit te gaan behandelen met Avastin. De meest voorkomende oorzaken om

Nadere informatie

Diabetische retinopathie; schade aan het netvlies door suikerziekte

Diabetische retinopathie; schade aan het netvlies door suikerziekte Afdeling: Onderwerp: Oogheelkunde ; schade aan het netvlies door suikerziekte 1 Diabetische Retinopathie (DRP) Diabetes Mellitus (DM) is een stofwisselingsstoornis waarbij de suiker (glucose) spiegels

Nadere informatie

Anti-VEGF behandeling door middel van injecties

Anti-VEGF behandeling door middel van injecties Anti-VEGF behandeling door middel van injecties Melden bij de informatiebalie Oogheelkunde alle aandacht De behandeling zal plaatsvinden in het Dagcentrum. U wordt door een gastvrouw of gastheer naar het

Nadere informatie

Uw handleiding voor de behandeling met JETREA

Uw handleiding voor de behandeling met JETREA Uw handleiding voor de behandeling met JETREA (ocriplasmine) (ocriplasmin) (ocriplasmine) Concentraat voor oplossing, voor injectie, 0,5mg/0,2ml 2 Inleiding U heeft dit informatiepakket ontvangen omdat

Nadere informatie

Behandeling van natte macula degeneratie met Avastin

Behandeling van natte macula degeneratie met Avastin Behandeling van natte macula degeneratie met Avastin De oogarts heeft bij u de diagnose natte maculadegeneratie (zie folder maculadegeneratie) gesteld. In overleg met u is besloten om dit te behandelen

Nadere informatie

Avastin injecties in het oog. Poli Oogheelkunde

Avastin injecties in het oog. Poli Oogheelkunde 00 Avastin injecties in het oog Poli Oogheelkunde 1 Inleiding Uw behandelend arts heeft met u gesproken over de behandeling van uw oogaandoening met Avastin injecties. Om de behandeling die bij u wordt

Nadere informatie

Glaucoom. Poli Oogheelkunde

Glaucoom. Poli Oogheelkunde 00 Glaucoom Poli Oogheelkunde Wat is glaucoom Glaucoom is een oogziekte waarbij de zenuwvezels van de oogzenuw geleidelijk aan verloren gaan. Deze oogzenuwvezels leiden het beeld dat door het oog gevormd

Nadere informatie

Anti-VEGF behandeling door middel van injecties

Anti-VEGF behandeling door middel van injecties Anti-VEGF behandeling door middel van injecties Melden bij de informatiebalie Oogheelkunde alle aandacht De behandeling zal plaatsvinden in het Dagcentrum. U wordt door een gastvrouw of gastheer naar het

Nadere informatie

Intravitreale injecties in het oog

Intravitreale injecties in het oog Intravitreale injecties in het oog Uw behandelend oogarts heeft in samenspraak met u besloten te starten met intravitreale injecties in het oog met Avastin of Lucentis. In deze folder vindt u informatie

Nadere informatie

Retinitis centralis serosa. Poli Oogheelkunde

Retinitis centralis serosa. Poli Oogheelkunde 00 Retinitis centralis serosa Poli Oogheelkunde 1 Wat is Retinitis Centralis Serosa [RCS]? Om RCS te begrijpen is het nodig te weten hoe het netvlies is opgebouwd. Het netvlies is een dunne laag weefsel

Nadere informatie

Injectie in het oog bij macula oedeem. Oogheelkunde

Injectie in het oog bij macula oedeem. Oogheelkunde Injectie in het oog bij macula oedeem Oogheelkunde Inhoudsopgave Pagina 1. Inleiding 3 2. Oorzaken 3 3. Behandeling 3 Gebruik van geneesmiddel Avastin 3 Risico s behandeling 3 4. Vooronderzoek 4 Injectie

Nadere informatie

Diabetes en het oog. Informatie voor patiënten. Medisch Centrum Haaglanden www.mchaaglanden.nl

Diabetes en het oog. Informatie voor patiënten. Medisch Centrum Haaglanden www.mchaaglanden.nl Diabetes en het oog Informatie voor patiënten F0327-3415 mei 2013 Medisch Centrum Haaglanden www.mchaaglanden.nl MCH Antoniushove, Burgemeester Banninglaan 1 Postbus 411, 2260 AK Leidschendam 070 357 44

Nadere informatie

Informatie. Intravitreale injecties WWW.ELKERLIEK.NL. Bloedvaten Pupil. Lens. Netvlies. Macula. Regenboogvlies (iris)

Informatie. Intravitreale injecties WWW.ELKERLIEK.NL. Bloedvaten Pupil. Lens. Netvlies. Macula. Regenboogvlies (iris) Informatie Intravitreale injecties Inleiding Uw oogarts heeft met u besproken dat uw oogaandoening behandeld kan worden met injecties. In deze folder geven we u informatie over de oogaandoe-ningen Macula

Nadere informatie

Avastin injecties in het oog

Avastin injecties in het oog Avastin injecties in het oog Uw behandelend arts heeft met u gesproken over de behandeling van uw oogaandoening met Avastin injecties. Om de behandeling die bij u wordt voorgesteld beter te begrijpen is

Nadere informatie

Behandeling van nieuwvorming en/of lekkage van bloedvaten in het oog met Anti-VEGF

Behandeling van nieuwvorming en/of lekkage van bloedvaten in het oog met Anti-VEGF Oogheelkunde Behandeling van nieuwvorming en/of lekkage van bloedvaten in het oog met Anti-VEGF Uw behandelend arts heeft u geïnformeerd over de mogelijkheid van behandeling met Anti-VEGF bij uw oogaandoening.

Nadere informatie

Leeftijdgebonden maculadegeneratie

Leeftijdgebonden maculadegeneratie Leeftijdgebonden maculadegeneratie Behandeling met Lucentis Informatie voor patiënten Let op: In deze folder zit een formulier dat u moet ondertekenen en meenemen. F0969-3521 mei 2015 Medisch Centrum Haaglanden

Nadere informatie

Avastin injecties in het oog

Avastin injecties in het oog Avastin injecties in het oog Inleiding Uw behandelend arts heeft met u gesproken over de behandeling van uw oogaandoening met Avastin injecties. Om de behandeling die bij u wordt voorgesteld beter te begrijpen

Nadere informatie

Oogafwijkingen door diabetes

Oogafwijkingen door diabetes Oogafwijkingen door diabetes Een van de mogelijke complicaties bij diabetes is het optreden van beschadigingen in het oog. Het gaat hierbij om de bloedvaten in het netvlies. Deze oogafwijkingen door diabetes

Nadere informatie

Diabetische retinopathie

Diabetische retinopathie Diabetes en het oog U bent bij de oogarts geweest omdat u diabetes (suikerziekte) heeft. Diabetes kan leiden tot afwijkingen in het netvlies. Dit heet diabetische retinopathie. Als deze afwijkingen niet

Nadere informatie

GLAUCOOM. Te hoge oogdruk kan ontstaan wanneer de afvoer van kamerwater wordt belemmerd.

GLAUCOOM. Te hoge oogdruk kan ontstaan wanneer de afvoer van kamerwater wordt belemmerd. GLAUCOOM Wat is glaucoom? Glaucoom is een oogziekte waarbij de zenuwvezels van de oogzenuw geleidelijk aan verloren gaan. Deze oogzenuwvezels leiden het beeld dat door het oog gevormd wordt naar de hersenen,

Nadere informatie

Refaja Ziekenhuis Stadskanaal. Avastin, algemeen

Refaja Ziekenhuis Stadskanaal. Avastin, algemeen Avastin, algemeen AVASTIN, ALGEMEEN AARD EN DOEL VAN DE BEHANDELING MET AVASTIN U bent uitgenodigd een nieuwe behandeling te ondergaan. Voordat u een besluit neemt over deze behandeling is het belangrijk

Nadere informatie

Behandeling van het oog met Avastin, Lucentis, Eylea of Vistrec

Behandeling van het oog met Avastin, Lucentis, Eylea of Vistrec Behandeling van het oog met Avastin, Lucentis, Eylea of Vistrec U heeft een oogziekte. Hiervoor krijgt u een injectie met een medicijn in uw oog. Uw oogarts heeft deze behandeling met u besproken. In deze

Nadere informatie

Maculadegeneratie. Bergman Clinics, focusklinieken voor: Bewegen. Ogen. Vrouw. Maag & Darm. Hart. Huid & Vaten

Maculadegeneratie. Bergman Clinics, focusklinieken voor: Bewegen. Ogen. Vrouw. Maag & Darm. Hart. Huid & Vaten Focus.Aandacht.Resultaat. Ogen Meer weten over de locaties en medisch specialisten? De adresgegevens en route beschrijving per kliniek kunt u vinden op www.bergmanclinics.nl. Ook vindt u op de website

Nadere informatie

Behandeling van het oog met Avastin, Lucentis of Eylea

Behandeling van het oog met Avastin, Lucentis of Eylea Behandeling van het oog met Avastin, Lucentis of Eylea Uw behandelend oogarts heeft bij u een aandoening geconstateerd waarbij een behandeling met vaatgroei remmers in uw oog (injectie) een gunstig effect

Nadere informatie

Intravitreale injecties. Bloedvaten. Pupil. Lens. Netvlies. Regenboogvlies (iris) Macula

Intravitreale injecties. Bloedvaten. Pupil. Lens. Netvlies. Regenboogvlies (iris) Macula Intravitreale injecties Inleiding Uw oogarts heeft met u besproken dat uw oogaandoening behandeld kan worden met injecties. In deze folder geven we u informatie over de oogaandoeningen Macula degeneratie

Nadere informatie

Leeftijdsgebonden maculaire degeneratie ( LMD )

Leeftijdsgebonden maculaire degeneratie ( LMD ) DIENST OOGZIEKTEN Campus Brugge Stafleden Dr. Dewachter Anne Dr. Pollet Luc Dr. Lafaut Bart Dr. Vandelanotte Sylvie Geconsulteerde artsen Dr. Miroir Claire Dr. Kempeneers Anne t: 050 45 23 40 f: 050 45

Nadere informatie

Oogheelkundige complicatie bij Suikerziekte

Oogheelkundige complicatie bij Suikerziekte Oogheelkundige complicatie bij Suikerziekte (Diabetische Retinopathie) Mensen zien. Mensen laten zien. Wat is diabetische retinopathie? Eén van de meest voorkomende complicaties bij suikerziekte is beschadiging

Nadere informatie

Het OMC licht u graag uitgebreid voor over: Glaucoom

Het OMC licht u graag uitgebreid voor over: Glaucoom Het OMC licht u graag uitgebreid voor over: Glaucoom Wat is glaucoom Glaucoom is een aandoening, die schade veroorzaakt aan de oogzenuw. Aantasting van deze zenuw leidt tot vermindering van het gezichtsvermogen.

Nadere informatie

Behandeling met Avastin injecties

Behandeling met Avastin injecties Behandeling met Avastin injecties Uw behandelend arts heeft met u gesproken over de mogelijkheid van een behandeling met Avastin injecties. Om een zorgvuldige afweging te maken van uw kant is een goede

Nadere informatie

Oogheelkunde Behandeling van natte maculadegeneratie met Avastin

Oogheelkunde Behandeling van natte maculadegeneratie met Avastin Oogheelkunde Behandeling van natte maculadegeneratie met Avastin Inleiding De oogarts heeft bij u de diagnose natte maculadegeneratie (zie folder maculadegeneratie) gesteld. In overleg met u is besloten

Nadere informatie

LUCENTIS is een behandeling voor natte LMD

LUCENTIS is een behandeling voor natte LMD LUCENTIS is een behandeling voor natte LMD Natte LMD kan snel verergeren. Zonder behandeling kan de verslechtering van het gezichtsvermogen vervelende gevolgen hebben voor dagelijkse activiteiten zoals

Nadere informatie

Netvliesaandoeningen Behandeling met anti-vegf injecties. Let op: In deze folder zit een formulier dat u moet ondertekenen en meenemen.

Netvliesaandoeningen Behandeling met anti-vegf injecties. Let op: In deze folder zit een formulier dat u moet ondertekenen en meenemen. Netvliesaandoeningen Behandeling met anti-vegf injecties Let op: In deze folder zit een formulier dat u moet ondertekenen en meenemen. U bent bij de oogarts geweest en heeft een aantal onderzoeken gehad.

Nadere informatie

Behandeling van nieuwvorming en/of lekkage van bloedvaten in het oog met Avastin TM (bevacizumab)

Behandeling van nieuwvorming en/of lekkage van bloedvaten in het oog met Avastin TM (bevacizumab) Oogheelkunde Behandeling van nieuwvorming en/of lekkage van bloedvaten in het oog met Avastin TM (bevacizumab) Uw behandelend arts heeft u geïnformeerd over de mogelijkheid van behandeling met Avastin

Nadere informatie

Behandeling van macula oedeem met Avastin

Behandeling van macula oedeem met Avastin Oogheelkunde Behandeling van macula oedeem met Avastin i Patiënteninformatie Slingeland Ziekenhuis Algemeen De oogarts heeft bij u de diagnose macula oedeem gesteld. Dit is een oogziekte waardoor u steeds

Nadere informatie

Glaucoom. Oogheelkunde OOGH-511 versie 2 pagina 1/7

Glaucoom. Oogheelkunde OOGH-511 versie 2 pagina 1/7 Glaucoom Deze folder geeft in het kort weer wat glaucoom is, wat de gevolgen kunnen zijn van te hoge oogdruk en wat er aan gedaan kan worden. Niet alle informatie in deze folder is noodzakelijk op u van

Nadere informatie

Patiënteninformatie. Glaucoom. Informatie over soorten, diagnose en behandeling van glaucoom

Patiënteninformatie. Glaucoom. Informatie over soorten, diagnose en behandeling van glaucoom Patiënteninformatie Glaucoom Informatie over soorten, diagnose en behandeling van glaucoom Glaucoom Informatie over soorten, diagnose en behandeling van glaucoom Wat is glaucoom? Glaucoom is een oogziekte

Nadere informatie