Betekenis geven aan het leven om je heen

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Betekenis geven aan het leven om je heen"

Transcriptie

1 Levensbeschouwing vanuit sociaal-emotionele thema s Betekenis geven aan het leven om je heen Informatie 2015

2 2 Kleur De achtergronden van Kleur Abonnementen Kleur verschijnt vier keer per jaar in tijdschriftvorm. Een school kan zich per jaargang abonneren. Kleur werkt het best als iedere groep of iedere leraar over een eigen exemplaar kan beschikken. Dan heeft iedereen alle achtergrondinformatie en alle lessen bij de hand, ook om bijvoorbeeld de lessen voor een andere bouw te gebruiken. En uiteraard geeft een abonnement toegang tot de digibordtoepassing van Kleur via De structuur van de abonnementen is zo, dat het aantrekkelijk is om voor iedereen een exemplaar aan te schaffen. Een abonnement bestaat minimaal uit vier exemplaren. Hiervoor betaal je het eigenlijke abonnementsgeld. Als je meerdere exemplaren bestelt, voor iedere groep of iedere leraar, betaal je voor die vervolgabonnementen niet veel meer dan de kostprijs. Abonnementen kunnen met ieder nummer ingaan en worden jaarlijks automatisch verlengd. Abonnementen kunnen per jaargang vóór 1 juni schriftelijk worden opgezegd. Een abonnement bestaat uit minimaal vier nummers, elk volgend exemplaar kost 28,-. Voor 4 groepen komt het abonnement op 334,- per jaar. Voor 8 groepen komt het abonnement op 446,- per jaar. Proefabonnement Je kunt Kleur ook uitproberen met een proefabonnement. Een proefabonnement kost 50,00 en bestaat uit evenveel exemplaren als er groepen zijn op school om Kleur in de hele school uit te proberen. Bij een proefabonnement krijgt de school ook toegang tot de digibordtoepassing. Voor meer informatie kun je contact opnemen met de uitgever van Kleur: Levendig, telefoon of per kleur@levendiguitgever.nl Colofon Kleur Levendig uitgever Jeroen Hoogerwerf Evenaar SN De Meern t e kleur@levendiguitgever.nl i facebook facebook.com/kleuropschool Redactie Tamar Kopmels (hoofdredacteur), Marjan Bosch, Petra van Helden, Jeroen Hoogerwerf, Jolanda van der Marel-Krikke en Lizzy Wijnen. Eindredactie Mayke Peters (Woordkracht) Raad van Advies Yusuf Altuntas, Bas van den Berg, Arie de Bruin, San van Eersel, Bas Levering, Monique Leygraaf Vormgeving Ester Eijkmans, Alle rechten voorbehouden. Het is abonnees toegestaan voor eigen gebruik uit Kleur te kopiëren. Overname uit Kleur is zonder voorafgaande toestemming van de uitgever niet toegestaan.

3 De achtergronden van Kleur Kleur 3 Kleur op school Kinderen leren fietsen zonder wieltjes, tot tien tellen, zwemmen, vriendjes en ruzie maken en nog veel meer. Maar kinderen ontwikkelen zich niet alleen motorisch, cognitief en sociaal-emotioneel, zij vormen ook hun eigen kijk op de wereld. Tijdens acht basisschooljaren ontwikkelen kinderen voor een belangrijk deel hun persoonlijkheid, hun eigen identiteit. Kinderen geven voortdurend betekenis of zin aan alles wat ze meemaken. Ook zonder een religieuze context ontwikkelt iedereen op deze manier een levensbeschouwing in wisselwerking met anderen en de wereld om hen heen. Levensbeschouwing is het bezig zijn met betekenisgeving. De vraag die we met Kleur aan kinderen stellen als we het levensbeschouwelijk gesprek voeren is dan ook: Wat betekent iets voor jou? De menselijke maat Kleur is voor elke school die aandacht wil besteden aan levensbeschouwing, sociaal-emotionele vaardigheden en burgerschap. Kleur is een complete methode levensbeschouwing voor de brede groep basisscholen die aandacht wil besteden aan de kleurrijkheid van de wereld om ons heen. Kleur biedt ruimte voor de persoonsvorming van de leerling en brengt de menselijke maat in het onderwijs. Of misschien moeten we het wel de kindermaat terug in het onderwijs noemen. Je eigen levensverhaal Iedereen ontwikkelt zijn eigen levensverhaal of betekenisverhaal. Alle nieuwe ervaringen krijgen een plek in je levensverhaal, worden in een zinvol verband geplaatst. Je levensverhaal is een soort bril, je vertelt in je levensverhaal hoe je tegen je leven aankijkt. Hoe iets betekenis krijgt in je verhaal hangt af van de bagage die je al hebt meegekregen en meegemaakt. Van je eigen levensverhaal dus. De betekenisgeving, het eigen betekenisverhaal van het kind, staat bij Kleur centraal. Delen van betekenissen In de maatschappij en ook in de school is het delen van betekenissen belangrijk. Als je ervaart én erkent dat betekenissen verschillend zijn, en je elkaars betekenisgeving probeert te begrijpen, kun je er meer respect voor opbrengen. De uitwisseling van betekenissen vindt plaats in ontmoeting en dialoog. De betekenis die een ander geeft kan jou weer inspireren, een spiegel voorhouden, in ieder geval: beïnvloeden. Kleur verbindt Kleur verbindt kinderen met elkaar, passend bij de culturele en religieuze diversiteit in school en samenleving. Kleur vult bestaande methodes op het gebied van sociaal-emotionele ontwikkeling prima aan, maar kan ook zeker zelfstandig gebruikt worden voor verbetering van klasse- en schoolklimaat. Kleur werkt vanuit de belevingswereld van kinderen en verbindt verstand, gevoel en verbeelding door het ontwikkelen van levensbeschouwelijke vaardigheden. Als je de lessen volgt zoals Kleur ze aanbiedt, merk je dat je veel uit de kinderen kunt halen en dat de lessen wel degelijk betekenis hebben voor hun persoonlijke ontwikkeling. Kleur sluit aan bij de leefwereld van de kinderen. Ze kunnen hun eigen gevoel, idee en gedachten kwijt. Er ontstaat meer onderling respect. Leerkracht groep 6, openbare school Arnhem Kleur steekt in op: weten, uitspreken en doen wat je wilt en belangrijk vindt. Ergens echt voor gaan en onderzoeken wat het je waard is om dat te bereiken. Iets uithouden, wachten en geduld oefenen.

4 4 Kleur De achtergronden van Kleur Het levensbeschouwelijk gesprek Kinderen kunnen bewust leren betekenis te geven door ze in aanraking te brengen met verhalen, bronnen, tradities, vragen. Met iets dat prikkelt. Bronnen hebben als doel om de levensbeschouwelijke ontwikkeling, de betekenisgeving te stimuleren: Wat betekent dit voor mij? Wat heeft dit verhaal mij te zeggen? Waarom vind ik deze traditie als dan niet waardevol inspirerend zinvol? Bij levensbeschouwelijke ontwikkeling staat de bron niet centraal, maar het kind dat betekenis geeft, vragen heeft, ruimte nodig heeft om betekenis te geven. De bron heeft het kind iets te vertellen, zonder dat van te voren vast ligt wát de bron te vertellen heeft. Het filosofische gesprek Bij filosoferen denken kinderen na over een onderwerp, waarbij ze hun eigen wereldbeeld leren verwoorden. Dat gebeurt in de vorm van een dialoog met anderen, met argumenten op basis van het eigen denken. Het gaat er bij filosoferen vooral om het eigen denken in werking te zetten. Filosoferen is daarmee een middel om betekenis te kunnen geven en komt dan ook veelvuldig terug in de lessen in Kleur. Betekenisgeving en sociaal-emotionele ontwikkeling Waarom is betekenisgeving zo belangrijk voor sociaal-emotionele ontwikkeling? Bij sociaal-emotionele ontwikkeling en sociaalemotioneel leren gaat het meestal om hoe het hoort en de regels voor gedrag. Kinderen weten heel goed hoe ze sorry! moeten zeggen. En ze kennen verschillende manieren om conflicten op te lossen: Samen spelen, samen delen of Stop, denk, praat en doe. Wat wij zo mooi vinden is dat levensbeschouwing voor heel jonge kinderen invoelbaar wordt gemaakt. En dat je het toch open laat, zodat het geen opgelegde meningsvorming wordt. Leerkracht groep 1/2, Utrecht Als je dit soort sociaal wenselijke antwoorden wilt vermijden, bedenk dan eens een sociaal-emotioneel thema dat je aanvliegt vanuit betekenisgeving. Antwoorden op vragen over een verhaal waarin wordt gepest staan dan niet van te voren vast. Een vraag als waarom pesten kinderen? kan vanuit betekenisgeving door kinderen zelf worden beantwoord. Eerst feitelijk kijken wat er gebeurt in zo n verhaal, dan naar ervaringsvragen en vervolgens de levensbeschouwelijke vraag: wat doet pesten met kinderen? Niet wat jij doet, maar meer op afstand. Kinderen verkennen dan de eigen betekenis, van binnenuit. En niet van bovenaf opgelegd. Dat beklijft veel beter. Laat je verrassen door de veelkleurige geluiden die in de groep naar boven kunnen komen!

5 De achtergronden van Kleur Kleur 5 De werkwijze van Kleur Opzet van de les Kleur richt zich meer op gevoel, filosoferen, betekenis geven dan op het rationele, de feiten of vaststaande antwoorden. Kleur laat kinderen beleven, met alle zintuigen, in verbondenheid met zichzelf en met elkaar. Creatieve verwerking biedt de mogelijkheid om het verwerven en verwerken van ideeën, symbolen, gevoelens en gedachten met meer dan woorden alleen uit te drukken. Kleur verschijnt vier keer per jaar. Ieder nummer bevat voor elke bouw vijf lessen. De onderscheiden bouwen zijn kleuterbouw (1/2), onderbouw (3/4), middenbouw (5/6) en bovenbouw (7/8). Elke lessenserie bestaat uit vijf lessen in een vaste volgorde. Les 1. Oriëntatie en introductie De eerste les introduceert het thema. De beleving van de kinderen zelf staat daarbij voorop. Les 2. Verrassing Deze les geeft een prikkel of verrassing, vaak vanuit een levensbeschouwelijke bron. Les 3. Verdieping De derde les diept het thema verder uit. De kinderen onderzoeken het thema vanuit verschillende invalshoeken en vragen. Les 4. Verdere verdieping De vierde les gaat weer een stapje verder. Na het onderzoeken kan de leerkracht met de kinderen oplossingen en ideeën uitproberen en bekijk of verdere betekenis gegeven kan worden aan een thema. Les 5. Verwerking en afsluiting De laatste les blikt terug op wat er is gebeurd: samen verwerken van de uitkomsten van onderzoek en verdieping, beleven wat zich heeft afgespeeld in de groep, en het thema op een vierende manier afsluiten. Op onze school hebben we leerlingen met verschillende geloofsachtergrond. Kleur belicht aspecten uit veel religies en culturen. De sociale benadering past ook goed bij onze leerlingen. Directeur, openbare school Amsterdam

6 6 Kleur De achtergronden van Kleur Voor wie is Kleur? Kleur op de openbare school? Ja zeker! De openbare school is dé plek waar kinderen met allerlei verschillende achtergronden bij elkaar in de klas zitten. Ruimte voor verschillen in cultuur, waarden en religie die kinderen van thuis mee krijgen, is het visitekaartje van de openbare school. In de lessen in Kleur zijn verschillen tussen kinderen in hoe zij tegen het leven aankijken juist interessant. Op sommige openbare scholen volgt een deel van de kinderen GVO of HVO lessen. Hierin worden kinderen wegwijs gemaakt binnen de gekozen godsdienst of binnen het humanisme, op verzoek van de ouders. Kleur snijdt onderwerpen aan die voor de héle klas belangrijk, toegankelijk en interessant zijn. Levensbeschouwelijke vorming, identiteitsvorming, sociaal-emotionele ontwikkeling en burgerschap vormen bij Kleur één geheel. Die ontwikkelingsgebieden horen bij uitstek plaats bij de groepsleerkracht. Overigens zijn er voorbeelden van HVO/GVO docenten die juist geïnspireerd door Kleur samenwerken op dit terrein! Kleur op een katholieke of christelijke school? Ja zeker! Godsdienst heeft een andere plek in onze samenleving dan de naambordjes van scholen doen vermoeden. Lang niet alle ouders die kiezen voor een katholieke of christelijke school zijn zelf nog verbonden met die traditie. Ook in het bijzonder onderwijs is er steeds meer diversiteit in levensbeschouwelijke bagage van de leerlingen, zeker in de grote steden. De meeste methoden gaan er vanuit dat kinderen min of meer vertrouwd zijn met de christelijke verhalen en tradities. In de praktijk sluit dat vaak niet meer aan bij de achtergrond van de kinderen. In Kleur gebruiken we mooie verhalen en tradities met álle levensbeschouwingen als bron van inspiratie. Ook eigentijdse kinderboeken, sprookjes, Griekse mythen en volksverhalen kunnen een nieuw licht werpen op een onderwerp. Elke les begint weer met een schone lei: we gaan er nooit zomaar vanuit dat de leerlingen de context van een verhaal wel zullen kennen. Tegelijkertijd ontwikkelen kinderen door de kennismaking met levensbeschouwelijke verhalen wel brede religieuze geletterdheid. De spiritizers bieden de kans om ook religieuze gevoeligheid bij kinderen te voeden. Voor scholen die meer behoefte hebben aan verhalen en elementen uit de christelijke traditie staan in veel lessen suggesties in de rubriek Extra. Wat vraagt Kleur van leraren? De leerkracht als begeleider De rol die je als leerkracht hebt is bij de lessen van Kleur vooral die van begeleider. Je bent bij deze lessen niet zozeer een kennisbron, of iemand die het goede antwoord weet. Want op de meeste vragen die op tafel komen is er niet zo iets als het goede antwoord. Je draagt zorg voor een veilige sfeer waarin kinderen zich durven uitspreken over zaken die voor hen wezenlijk zijn. Je stelt verdiepende vragen, vraagt door, en geniet van de vragen van de kinderen. Mooie vragen stellen is bij Kleur belangrijker dan juiste antwoorden geven. En dat geldt ook voor de kinderen! Overigens verzorgen wij voor iedere nieuwe school die met Kleur gaat werken een (gratis) kennismakingsworkshop waarin we oefenen met het stellen van levensbeschouwelijke vragen. Ook teams die al langer met Kleur werken kunnen wij ondersteunen met een workshop of training. Neem voor meer informatie contact op met de uitgever. Kleur bekennen voor het team De lessen van Kleur vragen van de leraar niet veel aan inhoudelijke of praktische voorbereiding. Alles wat je moet weten staat op het instructieblad. Wat je nodig hebt zie je in één oogopslag. Werken met Kleur vraagt wel om een ander soort voorbereiding. De lessen draaien steeds om de vraag: Wat roept een thema bij je op? Wat betekent. voor jou? We vragen de kinderen om zicht te verhouden tot het onderwerp. We vinden het van belang dat jij je als leerkracht, net als de kinderen, ook afvraagt: en hoe zit dat bij mij? Wat roept dit thema bij mij voor associaties, vragen, ideeën, weerstanden misschien, op? Achterin ieder Kleurnummer vind je de rubriek Kleur bekennen. Deze rubriek biedt bouwstenen voor een bijeenkomst met het team om de lessen gezamenlijk voor te bereiden.

7 De achtergronden van Kleur Kleur 7 Digitaal lesmateriaal De ondersteuning van de lessen met afbeeldingen, filmpjes, woordspinnen en wat de auteurs ook maar bedenken kan eenvoudig via het digibord. Voor abonnees hebben we nu veel materiaal beschikbaar om het schoolklimaat nog prettiger te maken en nog meer Kleur te geven aan het leven op en rond de school. Vieringen Kleur besteedt online ook aandacht aan vieringen. Er zijn bijna 20 vieringen beschikbaar voor wereldse, religieuze en algemene feest- en gedenkdagen door het hele jaar heen. Voor elke viering zijn twee lessen voor de onderbouw (groep 1 tot en met 4) en twee lessen voor de bovenbouw (groep 5 tot en met 8). Daarnaast is er een beschrijving van elementen voor een viering met de groep of met de hele school. Alle vieringen staan op de website met het benodigde digitale materiaal, maar ook materiaal dat gedownload en/of geprint kan worden. Verhalen Ondertussen hebben we met Kleur een grote hoeveelheid mooie, zinnige en prikkelende verhalen beschikbaar voor gebruik in de school. We hebben deze verhalen nu op thema gerubriceerd en stellen ze voor abonnees beschikbaar via de website. De verhalen in Kleur roepen vragen op. Die kunnen kinderen samen proberen te beantwoorden. In drama, beeld of met taal. Zo draagt levensbeschouwelijke vorming ongemerkt veel bij aan taalontwik keling. Actief en passief, zowel wat betreft expressie als op het gebied van woordenschat. Spiritizers Spiritizers zijn oefeningen voor rust, aandacht en concentratie. Ze richten zich op het beleven en ervaren van wat er in je omgaat. Spiritizers geven speelsheid, bezinning en verbondenheid. Ze maken los, verdiepen, verbinden en creëren aandacht. Door spiritizers te gebruiken worden leerlingen zich bewust van zichzelf, hun gevoel en wat iets voor ze betekent. Zo ontstaat nieuwsgierigheid naar elkaar en leren leerlingen zich inleven in anderen. Daarbij groeit de onderlinge verbondenheid, want spiritizers zijn bedoeld voor de hele groep. Op de website staan de spiritizers naar niveau en vorm gerubriceerd. Ik vind het voor de kinderen erg belangrijk om met elkaar in gesprek te gaan over hoe je in het leven staat. Zo krijgen kinderen meer inzicht in anderen en in hun zelf. Erg waardevol. Juf, groep 5

8 Voor kinderboeken die iets met je doen Ik zag twee beren filosoferen Je eigen keuzes maken, een mening vormen en deze mening onderbouwen zijn essentieel voor iedereen. Tegelijkertijd is opgroeien en het opdoen van deze vaardigheden in de huidige tijd voor onze jeugd geen gemakkelijke opgave. De wereld is complexer dan ooit met overal verleidingen, informatie altijd beschikbaar en een overvloed aan opvattingen en meningen. Hoe kies je...? Wat kies je? Waarom? Ik zag twee beren filosoferen bevat een uitgebreide handleiding met adviezen en veel praktische tips voor filosoferen. Ook biedt het boek 38 voorbeeldlessen over de leukste, interessantste of belangrijkste thema s om over te filosoferen. Voor kinderen en jongeren van 8 tot 18 jaar. Auteurs: Sabine Wassenberg & Maaike Merckens Bekkers Vormgeving: Rémi de Ligny ISBN: Hardcover: 108 pagina s : Levendig Prijs 19,95 Professor Poem en zijn Dichtmasjien Professor Poem praat het liefst in de vorm van een gedicht. Na jarenlange studie en heel veel uitproberen is het hem eindelijk gelukt! Poem heeft zijn Dichtmasjien. Je kunt er volautomatisch de meest geweldige gedichten mee maken. Aan de hand van de belevenissen van Professor Poem volgt de lezer een schriftelijke cursus gedichten maken. Want iedereen kan dichten met taal en beeld. Ik wou dat ik een foto was lekker hangen achter glas Of muziek en dan voor even lekker door de kamer zweven Maar liefst zou ik mijn eigen versje zijn en mezelf vullen met melodie en rijm Lees de belevenissen van Professor Poem en zijn Dichtmasjien en ga zelf aan de slag! Uit de bibliotheek recensie voor Professor Poem en zijn Dichtmasjien: (...) Voor lessen in het basisonderwijs biedt het boek mooie aanknopingspunten. De levendige illustraties in heldere kleuren fleuren de boel lekker op.(...) Verkrijgbaar in de (online) boekhandel en direct via de Levendige boekwinkel. boekwinkel.levendiguitgever.nl

Levensbeschouwing vanuit jezelf en de wereld

Levensbeschouwing vanuit jezelf en de wereld Levensbeschouwing vanuit jezelf en de wereld Voor een goed schoolklimaat Achtergrondinformatie over Kleur Uitgever Digitaal lesmateriaal De ondersteuning van de lessen met afbeeldingen, filmpjes, woordspinnen

Nadere informatie

Prinsjesdag Groep 1-8. Lesmateriaal Viering Werkbladen

Prinsjesdag Groep 1-8. Lesmateriaal Viering Werkbladen Prinsjesdag Groep 1-8 Lesmateriaal Viering Werkbladen Kleur op school Abonnementen Kleur verschijnt vier keer per jaar in tijdschriftvorm. Een school kan zich per jaargang abonneren. Kleur werkt het best

Nadere informatie

Vorm en inhoud geven aan burgerschap. MaatschapJIJ, passie voor vorming CNV Onderwijs, 30 januari 2013

Vorm en inhoud geven aan burgerschap. MaatschapJIJ, passie voor vorming CNV Onderwijs, 30 januari 2013 Vorm en inhoud geven aan burgerschap MaatschapJIJ, passie voor vorming CNV Onderwijs, 30 januari 2013 Inhoud Inleiding Bespiegelingen burgerschap Praktische middelen: - Kijk in mijn wijk - Geen grapjes

Nadere informatie

Prinsjesdag Groep 1-8. Lesmateriaal Viering Werkbladen

Prinsjesdag Groep 1-8. Lesmateriaal Viering Werkbladen Prinsjesdag Groep 1-8 Lesmateriaal Viering Werkbladen Kleur op school Abonnementen Kleur op school verschijnt vier keer per jaar in tijdschriftvorm. Een school kan zich per jaargang abonneren. Kleur op

Nadere informatie

Vraag 4: Draagt u uw overtuiging actief over aan uw kinderen?

Vraag 4: Draagt u uw overtuiging actief over aan uw kinderen? Enquête identiteit. Vraag 1: Ik vul deze vragenlijst in: Alleen 30 (85) Samen, ouder/verzorger/kind 55 Vraag 2: Hoeveel kinderen heeft u op Het klinket: totaal 112 kinderen Vraag 3: Wat is uw religie of

Nadere informatie

Levensbeschouwelijke ontwikkeling stimuleren en begeleiden

Levensbeschouwelijke ontwikkeling stimuleren en begeleiden Inhoudsopgave 1 Inleiding: Levensbeschouwelijke ontwikkeling en levensbeschouwelijk leren 15 Tamar Kopmels, Bas van den Berg en Ina ter Avest, m.m.v. Jeroen van Waveren 1.1 Levensbeschouwelijke ontwikkeling

Nadere informatie

& Sociale Integratie. Beleidsstuk ACTIEF BURGERSCHAP. Actief burgerschap & Sociale integratie. Het Palet MeerderWeert 1

& Sociale Integratie. Beleidsstuk ACTIEF BURGERSCHAP. Actief burgerschap & Sociale integratie. Het Palet MeerderWeert 1 Beleidsstuk ACTIEF BURGERSCHAP & Sociale Integratie Actief burgerschap & Sociale integratie. Het Palet MeerderWeert 1 INHOUDSOPGAVE Hoofdstuk 1: Visie op actief burgerschap & sociale integratieactie Hoofdstuk

Nadere informatie

lesmateriaal Taalkrant

lesmateriaal Taalkrant lesmateriaal Taalkrant Toelichting Navolgend vindt u een plan van aanpak en 12 werkbladen voor het maken van de Taalkrant in de klas, behorende bij het project Taalplezier van Stichting Wereldleren. De

Nadere informatie

Wielewoelewool, ik ga naar school! Toelichting

Wielewoelewool, ik ga naar school! Toelichting Zwijsen Wielewoelewool, ik ga naar school! Toelichting Inhoud Inleiding 3 Materialen 3 Voor het eerst naar school 4 Doelstelling 4 Opbouw prentenboek en plakboek 4 Werkwijze 5 Ouders 5 2 Inleiding Voor

Nadere informatie

Workshop Handleiding. Verhalen schrijven. wat is jouw talent?

Workshop Handleiding. Verhalen schrijven. wat is jouw talent? Workshop Handleiding Verhalen schrijven wat is jouw talent? Inhoudsopgave Hoe gebruik je deze workshop? Hoe kun je deze workshop inzetten in je klas? Les 1: Even voorstellen stelt zich kort voor en vertelt

Nadere informatie

Werkvormen: Lesdoelen: Filmpjes: Benodigdheden: Kinderboeken: Les 8: Verliefd. Lesoverzicht

Werkvormen: Lesdoelen: Filmpjes: Benodigdheden: Kinderboeken: Les 8: Verliefd. Lesoverzicht Les 8: Verliefd Lesoverzicht Lesdoelen: Kinderen weten dat gevoelens van verliefdheid leuk maar ook lastig kunnen zijn; Kinderen zijn zich ervan bewust dat je op verschillende types mensen verliefd kunt

Nadere informatie

Vieren, gedenken en feestdagen. Religie en levensbeschouwing. Eigen levensbeschouwing. AMOS - Inleiding

Vieren, gedenken en feestdagen. Religie en levensbeschouwing. Eigen levensbeschouwing. AMOS - Inleiding Identiteitskapstok AMOS - Inleiding Religie en levensbeschouwing Vieren, gedenken en feestdagen Eigen levensbeschouwing AMOS Amsterdamse oecumenische scholengroep AMOS AMOS is een oecumenische scholengroep

Nadere informatie

De manus branding stichting

De manus branding stichting De manus branding stichting ontwikkelt programma s, die door lessen relationele en musische vorming sociale vaardigheden aanleren, waardoor jongeren beter in staat zijn op een, zowel voor hen zelf als

Nadere informatie

Identiteit van de Koos Meindertsschool

Identiteit van de Koos Meindertsschool Identiteit van de Koos Meindertsschool 1. Identiteit - het karakter van de school Wij zijn een open school waarin een ieder gelijkwaardig is. Wij heten elk kind welkom op de Koos Meindertsschool, ongeacht

Nadere informatie

2. Waar staat de school voor?

2. Waar staat de school voor? 2. Waar staat de school voor? Missie en Visie Het Rondeel gaat uit van de Wet op het Basisonderwijs. Het onderwijs omvat de kerndoelen en vakgebieden die daarin zijn voorgeschreven. Daarnaast zijn ook

Nadere informatie

Vragenlijst: Wat vind jij van je

Vragenlijst: Wat vind jij van je Deze vragenlijst is bedacht door leerlingen. Met deze vragenlijst kunnen leerlingen er zelf achter kunnen komen wat andere leerlingen van hun school vinden. De volgende onderwerpen komen langs: Sfeer op

Nadere informatie

Thema in de kijker : Filosoferen met kinderen

Thema in de kijker : Filosoferen met kinderen Thema in de kijker : Filosoferen met kinderen Wat is filosoferen met kinderen? Samen op een gestructureerde wijze nadenken en praten over filosofische vragen. Zoeken naar antwoorden op vragen die kinderen

Nadere informatie

VERHALEN VERTELLEN EN VRAGEN STELLEN, TAMAR KOPMELS. In mijn onderzoek heb ik de kerstviering van een katholieke basisschool

VERHALEN VERTELLEN EN VRAGEN STELLEN, TAMAR KOPMELS. In mijn onderzoek heb ik de kerstviering van een katholieke basisschool PITCH BIJ HOOFDSTUK 2 VERHALEN VERTELLEN EN VRAGEN STELLEN, TAMAR KOPMELS 2 In mijn onderzoek heb ik de kerstviering van een katholieke basisschool bestudeerd. Ik heb een opname gemaakt van deze viering.

Nadere informatie

Bedrijf en effecten - 3 Talenten en beroepen

Bedrijf en effecten - 3 Talenten en beroepen Klas in bedrijf www.klasinbedrijf.be Werkbladen Techniek in de klas Reëel bedrijfsbezoek Bedrijf en effecten - 3 Talenten en beroepen Peter Hantson 2013 2015 Dit materiaal is auteursrechtelijk beschermd.

Nadere informatie

150 Tips om kinderen te laten zien dat je om ze geeft!

150 Tips om kinderen te laten zien dat je om ze geeft! 150 Tips om kinderen te laten zien dat je om ze geeft! Scott de Jong http://www.positiefleren.nl - 1 - Je leest op dit moment versie 2.0 van het Ebook: 150 Tips om kinderen te laten zien dat je om ze geeft.

Nadere informatie

2. Als ik nu voor mijn kind(kinderen) een school moest kiezen zou mijn voorkeur weer uitgaan naar een katholieke school

2. Als ik nu voor mijn kind(kinderen) een school moest kiezen zou mijn voorkeur weer uitgaan naar een katholieke school Ouder-enquête betreffende identiteit en levensbeschouwing Paus Joannesschool Ingeleverd: 133 formulieren, 35 ouders hebben aanvullende opmerkingen gemaakt (26%). Ingevuld op een 5-puntsschaal. 1= helemaal

Nadere informatie

Uitgangspunten van de Koningin Julianaschool

Uitgangspunten van de Koningin Julianaschool Uitgangspunten van de Koningin Julianaschool Christelijke identiteit De Koningin Julianaschool is een open christelijke basisschool. Dat wil zeggen: iedereen is welkom. Daarbij is acceptatie van en respect

Nadere informatie

Afgesproken verdeling van de boeken over de groepen

Afgesproken verdeling van de boeken over de groepen DE KANJERTRAINING. Op de Jozefschool wordt er in alle groepen kanjertraining gegeven. Alle leerkrachten zijn gecertificeerd. Doel van de Kanjertraining? Deze werkwijze biedt lln. kapstokken aan om beter

Nadere informatie

Klas in bedrijf. Werkbladen. Belang logistiek voor bedrijf. Peter Hantson. Opleiding secundair onderwijs Vakgroep Techniek (TE)

Klas in bedrijf. Werkbladen. Belang logistiek voor bedrijf. Peter Hantson. Opleiding secundair onderwijs Vakgroep Techniek (TE) Klas in bedrijf www.klasinbedrijf.be Werkbladen Techniek in de klas - Virtueel bedrijfsbezoek Film: Bedrijf en logistiek proces 1 Belang logistiek voor bedrijf Peter Hantson 2013 2015 Dit materiaal is

Nadere informatie

OBSERVATIELIJST van de MUZISCHE ONTWIKKELING Van kleuters IN 5 CATEGORIEËN

OBSERVATIELIJST van de MUZISCHE ONTWIKKELING Van kleuters IN 5 CATEGORIEËN OBSERVATIELIJST van de MUZISCHE ONTWIKKELING Van kleuters IN 5 CATEGORIEËN Mijn muzisch enthousiasme Mijn muzische durf en creativiteit Mijn relatie met en begrip van de kunsttalen Mijn muzische expressie

Nadere informatie

Lesbrief Bovenbouw 2012-2013 Kinderen en Poëzie Dichten door te filosoferen Fabien van Kempen

Lesbrief Bovenbouw 2012-2013 Kinderen en Poëzie Dichten door te filosoferen Fabien van Kempen Lesbrief Bovenbouw 2012-2013 Kinderen en Poëzie Dichten door te filosoferen Fabien van Kempen Ik Ik ben niet groot Ik ben klein Ik ben op aarde Ik hoor er bij Ik ben er ook Zie je mij? Hallo Tessa Effing,

Nadere informatie

Les 17 Zo zeg je dat (niet)

Les 17 Zo zeg je dat (niet) Blok 3 We hebben oor voor elkaar les 17 Les 17 Zo zeg je dat (niet) Doel blok 3: Leskern: Woordenschat: Materialen: Leerlingen leren belangrijke communicatieve vaardigheden, zoals verplaatsen in het gezichtspunt

Nadere informatie

Gids voor de leraar rooms-katholieke godsdienst

Gids voor de leraar rooms-katholieke godsdienst Gids voor de leraar rooms-katholieke godsdienst 1 1 Waarom heet dit vak Rooms-katholieke Godsdienst? Niet neutraal Specifiek mensbeeld Stevige vorming vereist Kennis van de Spreken vanuit eigen levensbeschouwing,

Nadere informatie

Uitleg boekverslag en boekbespreking

Uitleg boekverslag en boekbespreking Uitleg boekverslag en boekbespreking groep 7 schooljaar 2014-2015 Inhoudsopgave: Blz. 3 Blz. 3 Blz. 3 Blz. 4 Blz. 6 Blz. 7 Blz. 7 Stap 1: Het lezen van je boek Stap 2: Titelpagina Stap 3: Inhoudsopgave

Nadere informatie

Educatief materiaal bij de voorstelling Buurman en Buurvrouw, groep 3 en 4

Educatief materiaal bij de voorstelling Buurman en Buurvrouw, groep 3 en 4 bas Educatief materiaal bij de voorstelling Buurman en Buurvrouw, groep 3 en 4 In deze lesbrief staan een aantal ideeën die u na de voorstelling met de kinderen kunt doen. U krijgt deze lesbrief voorafgaand

Nadere informatie

ACTIEF BURGERSCHAP EN SOCIALE INTEGRATIE

ACTIEF BURGERSCHAP EN SOCIALE INTEGRATIE Heutink ICT ACTIEF BURGERSCHAP EN SOCIALE INTEGRATIE op de C.B.S. De Bruinhorst 22-5-2012 Inhoudsopgave Inleiding 3 Pagina 1. Burgerschap op de Bruinhorstschool 3 2. Kerndoelen 3 3. Visie 4 4. Hoofddoelen

Nadere informatie

Annette Koops: Een dialoog in de klas

Annette Koops: Een dialoog in de klas Annette Koops: Een dialoog in de klas Als ondersteuning bij het houden van een dialoog vindt u hier een compilatie aan van Spreken is zilver, luisteren is goud : een handleiding voor het houden van een

Nadere informatie

INFORMATIE OVER HET GEBRUIK VAN KINDERBIJBELS VOOR GEZINNEN MET JONGE KINDEREN

INFORMATIE OVER HET GEBRUIK VAN KINDERBIJBELS VOOR GEZINNEN MET JONGE KINDEREN INFORMATIE OVER HET GEBRUIK VAN KINDERBIJBELS VOOR GEZINNEN MET JONGE KINDEREN OVER KINDERBIJBELS OM TE BEGINNEN Als je een kinder- of jeugdbijbel aan wilt schaffen dan is het heel belangrijk dat je eerst

Nadere informatie

HELP DE KINDERBOEKEN AMBASSADEUR! Tips en kansen voor de leesconsulent van de Bibliotheek op school

HELP DE KINDERBOEKEN AMBASSADEUR! Tips en kansen voor de leesconsulent van de Bibliotheek op school HELP DE KINDERBOEKEN AMBASSADEUR! Tips en kansen voor de leesconsulent van de Bibliotheek op school Beste leesconsulent, Jan Paul Schutten onze enige echte kinderboekenambassadeur- heeft een geweldige

Nadere informatie

Nieuwsbrief 3 De Vreedzame School

Nieuwsbrief 3 De Vreedzame School Nieuwsbrief 3 De Vreedzame School Blok 3 Blok 3: We hebben oor voor elkaar Blok 3: Algemeen: In dit blok stimuleren we de kinderen om oor voor elkaar te hebben. De lessen gaan over communicatie, over praten

Nadere informatie

Informatie voor ouders

Informatie voor ouders Weerbaarheid Informatie voor ouders Het Centrum voor Jeugd en Gezin ondersteunt met deskundig advies, tips en begeleiding. Een centraal punt voor al je vragen over opvoeden en opgroeien, dat is handig!

Nadere informatie

s Heeren Loo Samen mediawijs Met elkaar in gesprek over het gebruik van (social) media s Heeren Loo Advisium September 2017

s Heeren Loo Samen mediawijs Met elkaar in gesprek over het gebruik van (social) media s Heeren Loo Advisium September 2017 s Heeren Loo Samen mediawijs Met elkaar in gesprek over het gebruik van (social) media s Heeren Loo Advisium September 2017 Inleiding De wereld verandert. Er zijn steeds nieuwe digitale ontwikkelingen.

Nadere informatie

Lesbrief thema: Identiteit

Lesbrief thema: Identiteit Lesbrief na Loser! Lesbrief thema: Identiteit Deze lesbrief is onderdeel van het na programma van de voorstelling Loser! van Theaterhart. Deze begeleidende brief is voor het thema: identiteit en hoort

Nadere informatie

Korte cursus sinterklaasgedichten schrijven

Korte cursus sinterklaasgedichten schrijven Taal actief 3 Handleiding groep 6 en 7 Korte cursus sinterklaasgedichten schrijven Dit is een extra activiteit die past binnen het thema sinterklaas. Tijdsduur 45 minuten Tip: De kinderen die moeite hebben

Nadere informatie

Stellingen en normering leerlingvragenlijst

Stellingen en normering leerlingvragenlijst Stellingen en normering leerlingvragenlijst Expertsysteem ZIEN! voor het primair onderwijs 3.0 oktober 2014 ZIEN! is een product van, in samenwerking met ParnasSys ZIEN!PO leerlingvragenlijst 3.0 Stellingen

Nadere informatie

Beste ouder(s)/ verzorger(s) van leerlingen in de groepen 3 t/m 6 voor het komend schooljaar,

Beste ouder(s)/ verzorger(s) van leerlingen in de groepen 3 t/m 6 voor het komend schooljaar, de kunst van het leren Nieuwveen, 19 maart 2015 Aan : Ouder(s)/verzorger(s) met kinderen in de groepen 3 t/m 6 voor het komend schooljaar Betreft : Informatie en aanmeldingsformulier, schooljaar 2015-2016;

Nadere informatie

Nieuwsbrief Gerdien Jansen Kindcoaching. Jaargang 4: Nieuwsbrief 1 (januari 2015) In deze nieuwsbrief aandacht voor:

Nieuwsbrief Gerdien Jansen Kindcoaching. Jaargang 4: Nieuwsbrief 1 (januari 2015) In deze nieuwsbrief aandacht voor: Nieuwsbrief Gerdien Jansen Kindcoaching Jaargang 4: Nieuwsbrief 1 (januari 2015) In deze nieuwsbrief aandacht voor: Terugblik Kinderyoga Rots & Water De Sterrenplukmachine Theaterweek Thema avond (hoog)gevoeligheid

Nadere informatie

Solidariteit zonder omwegen (Vrienden zonder grenzen) Werkdocument lesimpulsen Onderbouw

Solidariteit zonder omwegen (Vrienden zonder grenzen) Werkdocument lesimpulsen Onderbouw Solidariteit zonder omwegen (Vrienden zonder grenzen) Werkdocument lesimpulsen Onderbouw Lesimpuls 1 Materiaal: affiche Bespreken van de affiche aan de hand van frames of omkadering Wat zie je op de affiche?

Nadere informatie

Nypels Speelt. 8 ingrediënten voor verbindend samenwerken

Nypels Speelt. 8 ingrediënten voor verbindend samenwerken Nypels Speelt 8 ingrediënten voor verbindend samenwerken Inleiding Het Nypels wordt steeds leuker, doe jij ook mee? Nypels Speelt, onder die titel wordt op een nieuwe manier gewerkt aan de betrokkenheid

Nadere informatie

ER LEIDEN MEER WEGEN NAAR OUDERS HOE KUNNEN WE MET SOCIAL MEDIA OUDERS BETREKKEN BIJ DE ONTWIKKELING VAN HUN KINDEREN?

ER LEIDEN MEER WEGEN NAAR OUDERS HOE KUNNEN WE MET SOCIAL MEDIA OUDERS BETREKKEN BIJ DE ONTWIKKELING VAN HUN KINDEREN? ER LEIDEN MEER WEGEN NAAR OUDERS HOE KUNNEN WE MET SOCIAL MEDIA OUDERS BETREKKEN BIJ DE ONTWIKKELING VAN HUN KINDEREN? EVEN VOORSTELLEN LEX HUPE SAMENWERKING Kinder opvang Onder wijs Biblio theken Ouders

Nadere informatie

Sportief Hwagveld. Dinsdag 25 nov 2014

Sportief Hwagveld. Dinsdag 25 nov 2014 R.K. BASISSCHOOL OP T HWAGVELD Past. Dom. Hexstraat 16 631 HG MEERSSEN Telefoon 043 364813 info.hwagveld@innovo.nl 0 Dinsdag 5 nov 014 Sportief Hwagveld Sinds april van dit jaar heeft HC NEW STYLE in Meerssen

Nadere informatie

Ik-Wijzer Ik ben wie ik ben

Ik-Wijzer Ik ben wie ik ben Ik ben wie ik ben Naam: Johan Vosbergen Inhoudsopgave Inleiding... 3 De uitslag van Johan Vosbergen... 7 Toelichting aandachtspunten en leerdoelen... 8 Tot slot... 9 Pagina 2 van 9 Inleiding Hallo Johan,

Nadere informatie

ADHD: je kunt t niet zien

ADHD: je kunt t niet zien ➂ ADHD: je kunt t niet zien Je ziet het niet aan de buitenkant. Je kunt niet gelijk naar iemand kijken en zeggen: die heeft ADHD. Dat kan een voordeel zijn. Als iemand niet weet dat jij het hebt, dan kunnen

Nadere informatie

Hoe ontwikkel ik. Lezing van Ineke Strouken op 19 maart in Nieuwegein. Geachte dames en heren, Volkscultuur

Hoe ontwikkel ik. Lezing van Ineke Strouken op 19 maart in Nieuwegein. Geachte dames en heren, Volkscultuur Hoe ontwikkel ik Ineke Strouken een ijzersterk volkscultuurproject? Geachte dames en heren, Welkom op deze studiedag Hoe ontwikkel ik een ijzersterk volkscultuurproject. Sinds een tweetal jaren staat volkscultuur

Nadere informatie

Spelenderwijs rijmen. Linda Willemsen. www.klasvanjuflinda.nl. www.klasvanjuflinda.nl

Spelenderwijs rijmen. Linda Willemsen. www.klasvanjuflinda.nl. www.klasvanjuflinda.nl Spelenderwijs rijmen Linda Willemsen www.klasvanjuflinda.nl www.klasvanjuflinda.nl Spelenderwijs rijmen Spelenderwijs rijmen Tekst & vormgeving: Linda Willemsen 2014 www.klasvanjuflinda.nl Linda Willemsen

Nadere informatie

Thema Op het werk. Lesbrief 16. Herhaling thema.

Thema Op het werk. Lesbrief 16. Herhaling thema. http://www.edusom.nl Thema Op het werk Lesbrief 16. Herhaling thema. Wat leert u in deze les? De woorden van les 12, 13, 14 en 15. Veel succes! Deze les is ontwikkeld in opdracht van: Gemeente Den Haag

Nadere informatie

Ik geloof, geloof ik. Levensbeschouwelijk dossier Griftland college Bovenbouw. Mijn naam en klas:

Ik geloof, geloof ik. Levensbeschouwelijk dossier Griftland college Bovenbouw. Mijn naam en klas: Ik geloof, geloof ik Levensbeschouwelijk dossier Griftland college Bovenbouw Mijn naam en klas: Bezinningsmomenten In de godsdienstlessen stonden de afgelopen jaren verhalen centraal en de verschillende

Nadere informatie

Inhoudsopgave. 1. Uitgangspunten blz. 1.1 Doel van het beleidsplan 3 1.2 Inhoud van het beleidsplan 3. 2. Beginsituatie 4. 3. De gewenste situatie 5

Inhoudsopgave. 1. Uitgangspunten blz. 1.1 Doel van het beleidsplan 3 1.2 Inhoud van het beleidsplan 3. 2. Beginsituatie 4. 3. De gewenste situatie 5 Beleidsplan sociaal-emotionele ontwikkeling O.B.S. de Zoeker Maart 2012 Inhoudsopgave 1. Uitgangspunten blz. 1.1 Doel van het beleidsplan 3 1.2 Inhoud van het beleidsplan 3 2. Beginsituatie 4 3. De gewenste

Nadere informatie

Bijeenkomst over geloofsopvoeding Communiceren met je puber Deze bijeenkomst sluit aan bij Moments, magazine voor ouders van jongeren van 12-18 jaar

Bijeenkomst over geloofsopvoeding Communiceren met je puber Deze bijeenkomst sluit aan bij Moments, magazine voor ouders van jongeren van 12-18 jaar DOELSTELLINGEN Ouders zijn zich ervan bewust dat je altijd en overal communiceert Ouders wisselen ervaringen met elkaar uit over hoe de communicatie met hun pubers verloopt Ouders verwerven meer inzicht

Nadere informatie

Onderwijskundige doelen

Onderwijskundige doelen Onderwijskundige doelen Het materiaal van Dit Ben Ik in Brussel beoogt vooral het positief omgaan met diversiteit. Daarom is het ook logisch dat heel wat doelen van het Gelijke Onderwijskansenbeleid aan

Nadere informatie

Tekst lezen en vragen stellen

Tekst lezen en vragen stellen 1. Lees de uitleg. Tekst lezen en vragen stellen Als je een tekst leest, kunnen er allerlei vragen bij je opkomen. Bijvoorbeeld: Welke leerwegen zijn er binnen het vmbo? Waarom moet je kritisch zijn bij

Nadere informatie

Identiteitsbegeleiding basisonderwijs In Goede Handen

Identiteitsbegeleiding basisonderwijs In Goede Handen Identiteitsbegeleiding basisonderwijs In Goede Handen StichtingEchelon.nl Identiteitstraject In Goede Handen is een deugdelijk concept waarop de scholen kunnen inschrijven voor begeleiding door deskundigen

Nadere informatie

Voorstelling leerplan godsdienst kleuter- lager en buitengewoononderwijs. enkele klemtonen. Elementen van visie

Voorstelling leerplan godsdienst kleuter- lager en buitengewoononderwijs. enkele klemtonen. Elementen van visie Voorstelling leerplan godsdienst kleuter- lager en buitengewoononderwijs enkele klemtonen Elementen van visie In juli 1996 als basis voor leerplannen door de bisschoppen aanvaard De context: een geseculariseerde

Nadere informatie

Paradijsplein 2 1093 NJ Amsterdam T 020 6941138 E directie@kunstmagneetschooldekraal.nl

Paradijsplein 2 1093 NJ Amsterdam T 020 6941138 E directie@kunstmagneetschooldekraal.nl Paradijsplein 2 1093 NJ Amsterdam T 020 6941138 E directie@kunstmagneetschooldekraal.nl 13 e nieuwsbrief, vrijdag 7 maart 2014 Beste ouders, In deze nieuwsbrief kunt u ons nieuwe voetbalelftal zien, leest

Nadere informatie

LIEVERWIJS. kindercoaching & training. kindercoaching basisschool trainingen kindercoach op bestelling. Een rups kan altijd nog een vlinder worden

LIEVERWIJS. kindercoaching & training. kindercoaching basisschool trainingen kindercoach op bestelling. Een rups kan altijd nog een vlinder worden LIEVERWIJS kindercoaching & training kindercoaching basisschool trainingen kindercoach op bestelling Een rups kan altijd nog een vlinder worden Kindercoaching Van Rups naar Vlinder Voor kinderen in de

Nadere informatie

Kanjerprotocol hoe gaan we om met elkaar

Kanjerprotocol hoe gaan we om met elkaar Inleiding Kanjerprotocol hoe gaan we om met elkaar We hebben ons als doel gesteld: Kinderen in een veilige, vertrouwde omgeving begeleiden bij de ontwikkeling van hun eigen mogelijkheden. Goed onderwijs

Nadere informatie

. De school uitgangspunten en visie. 1.1. Naam en logo. De naam Rehoboth komt uit de Bijbel (Genesis 26:22).

. De school uitgangspunten en visie. 1.1. Naam en logo. De naam Rehoboth komt uit de Bijbel (Genesis 26:22). . De school uitgangspunten en visie 1.1. Naam en logo De naam Rehoboth komt uit de Bijbel (Genesis 26:22). Het betekent: de Heer heeft ons ruimte gemaakt. De Heer geeft ruimte om in vrede en liefde met

Nadere informatie

Alles is genade en Stel, ik zoek een kerk

Alles is genade en Stel, ik zoek een kerk Alles is genade en Stel, ik zoek een kerk De Werkgroep Vorming en Toerusting ontwikkelde een programma voor de parochies om te benutten bij de promotie dvd en het artikel Alles is genade uit het Identiteitsnummer

Nadere informatie

Groep 8 Verdiepingsles: Lagerhuis (dubbele les) Groep 8 Verdiepingsles: Lagerhuis voorbereiding. Leerkrachtinformatie

Groep 8 Verdiepingsles: Lagerhuis (dubbele les) Groep 8 Verdiepingsles: Lagerhuis voorbereiding. Leerkrachtinformatie Leerkrachtinformatie (dubbele les) Lesduur: 2 x 50 minuten (klassikaal) Introductie van de activiteit 1. Deze klassikale les bestaat uit twee delen: Voorbereiding Uitvoering voorbereiding Lesduur: 50 minuten

Nadere informatie

Weekschema maken. Je gaat praten over de dingen die jij in één week doet. Deze activiteiten ga je in een schema op de computer uitwerken.

Weekschema maken. Je gaat praten over de dingen die jij in één week doet. Deze activiteiten ga je in een schema op de computer uitwerken. Weekschema maken Je gaat praten over de dingen die jij in één week doet. Deze activiteiten ga je in een schema op de computer uitwerken. Leer en oefen: Neem samen me de docent/assistent het fotoboek de

Nadere informatie

De Klankhof t Kofschip waar iedereen tot zijn recht komt

De Klankhof t Kofschip waar iedereen tot zijn recht komt Positionering De Klankhof en t Kofschip, Etten-Leur Kernwoorden: Je mag er zijn Vertrouwen Positief kijken naar jezelf en anderen Meervoudige intelligentie Samen de merkbelofte van De Klankhof t Kofschip:

Nadere informatie

Deel 1: Pedagogisch project Vrije Basisschool Lenteland

Deel 1: Pedagogisch project Vrije Basisschool Lenteland 1 ONZE SCHOOL en de SCHOLENGROEP ARKORUM Het katholiek basisonderwijs brengt al vele jaren een aanbod van kwalitatief onderwijs en opvoeding aan kleuters en leerlingen in de regio Roeselare- Ardooie. In

Nadere informatie

Als één blok samen. Laat 's morgens bij het binnenkomen de clip van de Phillibustas zien: http://www.youtube.com/watch?

Als één blok samen. Laat 's morgens bij het binnenkomen de clip van de Phillibustas zien: http://www.youtube.com/watch? Lesvoorbereiding Als één blok samen Diversiteit 3 e graad Beluister het lied Iedereen is anders van de Phillibustas: http://www.youtube.com/watch?v=13md0gd6sec Voorzie een speelgoedauto, huis, of ander

Nadere informatie

MEE Nederland. Raad en daad voor iedereen met een beperking. Moeilijk lerend. Uitleg over het leven van een moeilijk lerend kind

MEE Nederland. Raad en daad voor iedereen met een beperking. Moeilijk lerend. Uitleg over het leven van een moeilijk lerend kind MEE Nederland Raad en daad voor iedereen met een beperking Moeilijk lerend Uitleg over het leven van een moeilijk lerend kind Moeilijk lerend Uitleg over het leven van een moeilijk lerend kind Inhoudsopgave

Nadere informatie

Soorten gezinnen. 2. Vakgebied en vakonderdeel: Wereldoriëntatie / Godsdienst. Eerste graad Tweede graad Derde graad 1 2 3 4 5 6

Soorten gezinnen. 2. Vakgebied en vakonderdeel: Wereldoriëntatie / Godsdienst. Eerste graad Tweede graad Derde graad 1 2 3 4 5 6 Soorten gezinnen 1. Thema: Diversiteit 2. Vakgebied en vakonderdeel: Wereldoriëntatie / Godsdienst 3. Doelgroep Eerste graad Tweede graad Derde graad 1 2 3 4 5 6 4. Duur: 50 min. 5. Doelen Eindtermen Wereldoriëntatie:

Nadere informatie

Wereldgodsdiensten. Project Levensbeschouwing 2 e klas St. Nicolaaslyceum. Naam:

Wereldgodsdiensten. Project Levensbeschouwing 2 e klas St. Nicolaaslyceum. Naam: Wereldgodsdiensten Project Levensbeschouwing 2 e klas St. Nicolaaslyceum Naam: Inhoudsopgave Inleiding Schema Beoordeling Deel 1 Test jezelf! Deel 2 Kies je onderwerp en aan de slag! Deel 3 Het ervaren

Nadere informatie

Bodyclap. Make the Music with your body

Bodyclap. Make the Music with your body Bodyclap Make the Music with your body 1 Colofon Inhoud en samenstelling Patrick Couwenberg van 4XM www.workshopstartpagina.nl info@workshopstartpagina.nl 2 Bodyclap Inleiding In deze leuke en stoere workshop

Nadere informatie

Stellingen en normering leerlingvragenlijst

Stellingen en normering leerlingvragenlijst Stellingen en normering leerlingvragenlijst Expertsysteem ZIEN! voor het primair onderwijs 2.0 juli 2012 ZIEN! is een product van, in samenwerking met ParnasSys ZIEN!PO leerlingvragenlijst 2.0 Stellingen

Nadere informatie

Bij meester Wolf in het atelier De kinderen gaan helemaal los.

Bij meester Wolf in het atelier De kinderen gaan helemaal los. Anne Marie van Cappelle annemarievancappelle@ziggo.nl 070-3460845 06-41850198 Bij meester Wolf in het atelier De kinderen gaan helemaal los. Groep 4 van de Rotterdamse basisschool De Wilgenstam werkt één

Nadere informatie

Theoretische verantwoording

Theoretische verantwoording Goed gedaan Theoretische verantwoording Malmberg Goed gedaan! Theoretische verantwoording Een preventief programma Goed gedaan! is een praktisch sociaal-emotioneel programma voor de basisschool. Het geeft

Nadere informatie

ONLINE MARKETING ANGELCOACHING

ONLINE MARKETING ANGELCOACHING ONLINE MARKETING ANGELCOACHING MARCA VAN DEN BROEK Met mijn bedrijf AngelCoaching zet ik me in voor succesvol ondernemen als kunstenaar//creatief. WAAR GAAT HET OM? Zichtbaarheid Onderscheidend (en authentiek)

Nadere informatie

Schriftelijke schrijfcursus op basis van De kleine prins

Schriftelijke schrijfcursus op basis van De kleine prins Schriftelijke schrijfcursus op basis van De kleine prins Een impressie Schrijven naar aanleiding van het verhaal van de kleine prins, hoe doe je dat? Ik kan er veel over schrijven en vertellen, maar het

Nadere informatie

Werkblad 7.1 Opdracht 3, module 3, les 7

Werkblad 7.1 Opdracht 3, module 3, les 7 Werkblad 7.1 Opdracht 3, module 3, les 7 Lees de vragen. Kruis aan: ja of nee. ja nee 1. Wil de moeder over haar kind praten? 2. Kan de juf s morgens over het probleem praten? 3. Onderbreekt de juf de

Nadere informatie

Elk kind heeft talent

Elk kind heeft talent Elk kind heeft talent Samen met ouders werken aan zo go Elk kind heeft talent en elk kind mag er zijn. Dit geldt ook voor ouders en leerkrachten. Samen met ouders werken aan zo goed mogelijk onderwijs

Nadere informatie

Beertje Bruin zegt dan: Ik heb van moeder Beer gehoord dat je erg verdrietig

Beertje Bruin zegt dan: Ik heb van moeder Beer gehoord dat je erg verdrietig Beertje Anders zit stil in een hoekje als Beertje Bruin langskomt. Beertje Bruin zegt dan: Ik heb van moeder Beer gehoord dat je erg verdrietig bent. Kan ik je helpen, want ik ben je vriend en vrienden

Nadere informatie

Online Titel Competentie Groepsfase Lesdoel Kwink van de Week

Online Titel Competentie Groepsfase Lesdoel Kwink van de Week onderbouw Les 1 Online Dit ben ik! Besef van jezelf Forming Ik kan mezelf voorstellen aan een ander. Ken je iemand nog niet? Vertel hoe je heet. Les 2 Online Hoe spreken we dit af? Keuzes maken Norming

Nadere informatie

Leerlingen krijgen oog en oor voor wat van waarde is. Een voorbeeld uit het 2 jarig onderzoek- en ontwikkelproject: Leren voor het leven

Leerlingen krijgen oog en oor voor wat van waarde is. Een voorbeeld uit het 2 jarig onderzoek- en ontwikkelproject: Leren voor het leven Workshop 1: Leerlingen krijgen oog en oor voor wat van waarde is. Een voorbeeld uit het 2 jarig onderzoek- en ontwikkelproject: Leren voor het leven In de workshop krijgen deelnemers een inkijkje in de

Nadere informatie

Praten over boeken in de klas Het vragenspel van Aidan Chambers

Praten over boeken in de klas Het vragenspel van Aidan Chambers Praten over boeken in de klas Het vragenspel van idan hambers We weten pas wat we denken als we het onszelf horen zeggen. (idan hambers). Elk individu, kind en volwassene, beleeft een tekst op geheel eigen

Nadere informatie

Nieuwsbrief Gerdien Jansen Kindcoaching. Jaargang 2: Nieuwsbrief 3 (oktober 2013) Hallo allemaal,

Nieuwsbrief Gerdien Jansen Kindcoaching. Jaargang 2: Nieuwsbrief 3 (oktober 2013) Hallo allemaal, Nieuwsbrief Gerdien Jansen Kindcoaching Jaargang 2: Nieuwsbrief 3 (oktober 2013) Hallo allemaal, Veel te laat krijgen jullie deze nieuwsbrief. Ik had hem al veel eerder willen maken/versturen, maar ik

Nadere informatie

Lesbrief bij Ik weet je te vinden van Netty van Kaathoven voor groep 6, 7 en 8

Lesbrief bij Ik weet je te vinden van Netty van Kaathoven voor groep 6, 7 en 8 Lesbrief bij Ik weet je te vinden van Netty van Kaathoven voor groep 6, 7 en 8 Inhoud van deze lesbrief - Thema s in het boek - Lesopzet - Doel van de les - Uitwerking - Bijlage: opdrachtenblad Thema s

Nadere informatie

FOUT VRIENDJE? PAS OP! Hulp. Internet. Heb je vragen? Bel dan naar Meldpunt Jeugdprostitutie, tel.: 0900 044 33 22.

FOUT VRIENDJE? PAS OP! Hulp. Internet. Heb je vragen? Bel dan naar Meldpunt Jeugdprostitutie, tel.: 0900 044 33 22. PAS OP! Hulp Heb je vragen? Bel dan naar Meldpunt Jeugdprostitutie, tel.: 0900 044 33 22. Internet Wil je meer lezen? Kijk op www.jipdenhaag.nl/loverboys En test jezelf op www.loverboytest.nl Dit is een

Nadere informatie

7 Gouden Tips. voor omgang met kinderen van nu

7 Gouden Tips. voor omgang met kinderen van nu 7 Gouden Tips voor omgang met kinderen van nu Inhoud Voorwoord Verlangen naar rechtvaardigheid en gelijkwaardigheid Tip 1 Behandel me gelijkwaardig Tip 2 Regels maken we samen Verlangen naar vrijheid en

Nadere informatie

Teamtrainingen & ouderavond

Teamtrainingen & ouderavond Teamtrainingen & ouderavond Een teamtraining is een bijeenkomst van 1,5 tot 2 uur voor een heel schoolteam. Op actieve en enthousiasmerende wijze verdiep je je samen in een onderwerp. Er zijn verschillende

Nadere informatie

Wetenschap & Technologie Ontwerpend leren. Ada van Dalen

Wetenschap & Technologie Ontwerpend leren. Ada van Dalen Wetenschap & Technologie Ontwerpend leren Ada van Dalen Wat is W&T? W&T is je eigen leven W&T: geen vak maar een benadering De commissie wil onderstrepen dat wetenschap en technologie in haar ogen géén

Nadere informatie

In de les praten over relaties en seksualiteit. Hoe maak je het makkelijk en leuk!

In de les praten over relaties en seksualiteit. Hoe maak je het makkelijk en leuk! In de les praten over relaties en seksualiteit Hoe maak je het makkelijk en leuk! Hoe kunt u leerlingen ondersteunen en leert u hen verantwoorde keuzes te maken op het gebied van relaties en seksualiteit?

Nadere informatie

Deel 1 Over het wat en hoe 15. 1 Over het wat 17

Deel 1 Over het wat en hoe 15. 1 Over het wat 17 Inhoud Deel 1 Over het wat en hoe 15 1 Over het wat 17 Alles is sociaal: sociale competentie in schema 17 De activiteiten 19 Geen methode, maar een methodiek 19 De opzet van het boek 21 2 Over het hoe

Nadere informatie

APPRECIATIVE INQUIRY Conversaties die bijdragen aan succesvol leren, veranderen en vernieuwen

APPRECIATIVE INQUIRY Conversaties die bijdragen aan succesvol leren, veranderen en vernieuwen Nieuwsbrief oktober 2015 APPRECIATIVE INQUIRY Conversaties die bijdragen aan succesvol leren, veranderen en vernieuwen Beste , Appreciative Inquiry (Waarderend Actieonderzoek) is al jarenlang

Nadere informatie

Introductie. Lesinstructie. Lesinstructie. Leerdoelen. Introductie. Opzet. Bronnen

Introductie. Lesinstructie. Lesinstructie. Leerdoelen. Introductie. Opzet. Bronnen Introductie Introductie Gamen, Hyven, informatie zoeken, filmpjes kijken, muziek luisteren, spullen kopen of verkopen. Internetten doen we allemaal. Soms voor de lol, soms serieus, soms thuis, soms op

Nadere informatie

Handreiking bij een spirituele zoektocht.

Handreiking bij een spirituele zoektocht. Handreiking bij een spirituele zoektocht. Deze handreiking hoort bij: Oud- en nieuw- katholiek. De spirituele zoektocht van die andere katholieken. Door Joris Vercammen. Valkhof pers 2011. Het boek is

Nadere informatie

Leren op een prachtige school

Leren op een prachtige school Meerwerf basisschool Tuindorpschool www.meerwerf.nl Leren op een prachtige school midden in Den Helder R Rust en ruimte In het oude centrum van Den Helder ligt onze prachtige Tuindorpschool. Al generaties

Nadere informatie

Creatief en flexibel toepassen van Triplep. Maarten Vos Doe, laat zien, lach, oefen en geef applaus

Creatief en flexibel toepassen van Triplep. Maarten Vos Doe, laat zien, lach, oefen en geef applaus Creatief en flexibel toepassen van Triplep Maarten Vos Doe, laat zien, lach, oefen en geef applaus Programma Overzicht Kennismaking Persoonlijke werving van ouders Een goede relatie opbouwen met de ouders

Nadere informatie

B&O Info Tel.: 06-20657425 E-mail: info@bo-info.nl Internet: www.bo-info.nl Twitter: @bo_info Facebook: https://www.facebook.com/bo.

B&O Info Tel.: 06-20657425 E-mail: info@bo-info.nl Internet: www.bo-info.nl Twitter: @bo_info Facebook: https://www.facebook.com/bo. Er is niet één antwoord te geven op de vraag hoe vaak of hoe lang een kind op een tablet, smartphone of computer mag. Dat hangt sterk af van het kind en de situatie. Deskundigen zijn het er wel over eens

Nadere informatie