Instituut voor de nationale rekeningen. Nationale rekeningen

Transcriptie

1 Instituut voor de nationale rekeningen Nationale rekeningen Eerste raming van de jaarlijkse rekeningen 2016

2 Inhoud van de publicatie De nationale rekeningen van België worden opgesteld volgens de definities van het Europees Systeem van nationale en regionale Rekeningen (ESR 2010). Een eerste raming van de nationale rekeningen, grotendeels opgesteld op basis van de kwartaalrekeningen, verschijnt in april van het jaar dat volgt op het beschouwde jaar. De publicatie omvat de ontwikkeling van de belangrijkste jaaraggregaten van de nationale economie, gemeten in brutotermen. Ze bestaat uit twee hoofdstukken: het eerste geeft een korte synthese van de resultaten; in het tweede hoofdstuk zijn de verschillende statistische tabellen opgenomen (verdeling van het bruto binnenlands product volgens de invalshoeken toegevoegde waarde, bestedingen en inkomens; werkzame personen en beloning van werknemers). De rekeningen zijn opgesteld op basis van de op 21 april 2017 beschikbare gegevens. Deze versie van de rekeningen slaat op het jaar 2016 en werd afgesloten eind april Zij integreert de recentste cijfers van de overheidsrekeningen die op 21 april 2016 werden gepubliceerd. Vandaar dat de rekeningen in deze editie kunnen afwijken van de jaarlijkse gedetailleerde rekeningen die in september vorig jaar werden uitgebracht. Instituut voor de nationale rekeningen Nationale Bank van België, Brussel Alle rechten voorbehouden. De volledige of gedeeltelijke verveelvoudiging van deze brochure voor educatieve en niet-commerciële doeleinden is toegestaan mits bronvermelding. ISSN (print) ISSN (online)

3 Woord vooraf Deze publicatie bevat de eerste ramingen van het Instituut voor de Nationale Rekeningen (INR) met betrekking tot de voornaamste aggregaten van de nationale rekeningen voor het jaar De resultaten berusten grotendeels op de gegevens uit de nationale kwartaalrekeningen. De nationale rekeningen op jaarbasis, die de maatstaf vormen voor het meten van de economische resultaten in de loop van een bepaald jaar, worden uitgedrukt in brutotermen. Het aantal werkdagen kan evenwel van jaar tot jaar die resultaten beïnvloeden. Om de interpretatie van de eindresultaten over de jaren heen te vergemakkelijken, werden de in de toelichting opgenomen tabellen aangevuld met voor kalenderinvloeden gezuiverde gegevens. De gegevens in deze publicatie zijn coherent met de data die België meedeelde in het kader van de halfjaarlijkse EDP-notificatie van april De voorzitter van de Raad van Bestuur van het Instituut voor de Nationale Rekeningen Jean-Marc Delporte Brussel, april

4

5 Inhoudstafel Voorwoord 3 Synthese 7 Tabellen 1. Oorsprong van het binnenlands product: bruto toegevoegde waarde per bedrijfstak Ramingen tegen lopende prijzen Ramingen in kettingeuro s (referentiejaar 2014) Bijdragen tot de volumeverandering van het BBP t.o.v. het voorgaande jaar Besteding van het binnenlands product: belangrijkste bestedingscategorieën Ramingen tegen lopende prijzen Ramingen in kettingeuro s (referentiejaar 2014) Bijdragen tot de volumeverandering van het BBP t.o.v. het voorgaande jaar Verdeling van het binnenlands product: belangrijkste inkomenscategorieën, ramingen tegen lopende prijzen Arbeidsmarktstatistieken Verdeling van de beloning van werknemers per bedrijfstak Nationale werkgelegenheid: aantal zelfstandigen en werknemers Binnenlandse werkgelegenheid: verdeling van het aantal werkzame personen per bedrijfstak Arbeidsvolume per bedrijfstak: werknemers 20 Publicaties van het INR en contactpersonen 21 Algemene opmerkingen 25 Conventionele tekens 27 Lijst van afkortingen 29 5

6

7 Synthese 1. Algemene ontwikkeling van de economische activiteit in 2016 De economische opleving die in 2014 inzette na de zwakke economische ontwikkeling in 2012 en 2013, zette zich in 2016 voort, zij het licht vertraagd. Over heel 2016 nam het bruto binnenlands product (bbp) naar volume met 1,2 % toe. Die lichte vertraging van de bedrijvigheid begon geleidelijk vanaf het eerste kwartaal van 2016, toen de jaar-op-jaar groei +1,3 % bedroeg tegen +1,6 % in het vierde kwartaal van In de daaropvolgende kwartalen liep de groei op jaarbasis terug tot +1,2 % in het tweede en derde kwartaal van 2016 en tot +1,1 % in het vierde kwartaal van Volgens de flashraming van het bbp versnelde de groei van de economische bedrijvigheid in het eerste kwartaal van 2017 evenwel tot 1,5 %. GrAfIek 1 BBP en CONJUNCTUUrVerLOOP kwartaalrekeningen, veranderingspercentage van het bbp in volume t.o.v. het overeenstemmende kwartaal van het voorgaande jaar, gegevens gecorrigeerd voor kalendereffecten (linkerschaal) flashraming, idem (linkerschaal) Synthetische conjunctuurcurve van de NBB, afgevlakte gegevens (rechterschaal) Synthetische conjunctuurcurve van de NBB, seizoengezuiverde brutogegevens (rechterschaal) Bron: INr. 7

8 2. Oorsprong van het binnenlands product: uitsplitsing van de toegevoegde waarde Tabel 1 OORSPRONG VAN HET BINNENLANDS PRODUCT (brutogegevens in volume, veranderingspercentages t.o.v. het voorgaande jaar) p.m p.m Vwd 1 Vwd 1 Landbouw, bosbouw, visserij 7,8 0,8-0,8-14,6-1,4 13,5 0,3 13,5 0,3 Industrie 6,1 1,4-1,5 0,6 3,9 4,0 1,8 4,0 1,8 Bouwnijverheid 0,2 6,0 0,8-1,7 1,5 3,2 3,5 3,2 3,5 Diensten 1,8 2,0 0,4 0,0 1,2 0,8 0,8 0,8 0,8 voornamelijk aan bedrijven verleend² 2,5 2,6-0,3-0,4 1,2 1,3 1,4 1,3 1,4 voornamelijk aan huishoudens 0,3 0,8 2,0 0,7 1,2-0,3-0,4-0,3-0,4 verleend³ Bruto binnenlands product 2,7 1,8 0,1-0,1 1,6 1,5 1,2 1,5 1,2 Bron: INR. 1 Vwd: verbeterd voor de invloed van het aantal gewerkte dagen en andere kalendereffecten. 2 Nace-takken van G tot N 3 Nace-takken van O tot T De toegevoegde waarde in de industrie steeg in 2016 met 1,8 % tegenover een stijging met 4,0 % in In de bouwnijverheid trok de bedrijvigheid in 2016 aan met 3,5 %, tegen 3,2 % in De toegevoegde waarde in de diensten nam in 2016 met 0,8 % toe, net als in Zo steeg de toegevoegde waarde in de voornamelijk aan bedrijven verleende diensten met 1,4 %; het was hoofdzakelijk de bedrijfstak Vrije beroepen, wetenschappelijke en technische activiteiten; administratieve en ondersteunende diensten die aan die groei bijdroeg. De toegevoegde waarde in de aan huishoudens verleende diensten daalde daarentegen (-0,4 %) en deed zich voor in alle onderliggende bedrijfstakken. 3. Besteding van het binnenlands product: belangrijkste bestedingscategorieën De binnenlandse vraag ongerekend voorraden nam in 2016 met 1,0 % toe. Deze toename steunde enerzijds op de consumptieve bestedingen (+1,2 %) en investeringen (+4,5 %) van de particuliere sector, en anderzijds op de bedrijfsinvesteringen die toenamen met 1,2 %. De overheidsinvesteringen stegen eveneens (0,7 %), terwijl de overheidsconsumptie licht daalde met 0,1 %. De groei van de totale bruto-investeringen in vaste activa beliep 1,9 %. De buitenlandse vraag nam in 2016 eveneens toe. De uitvoer van goederen en diensten groeide met 6,0 %, terwijl ook de invoer van goederen en diensten in 2016 met 6,0 % toenam. De bijdrage van de voorraadwijziging tot de bbp-groei kwam in 2016 op 0,1 procentpunt uit, tegen 0,3 procentpunt in

9 Tabel 2 BESTEDING VAN HET BINNENLANDS PRODUCT (brutogegevens in volume, veranderingspercentages t.o.v. het voorgaande jaar) p.m p.m Vwd 1 Vwd 1 Consumptieve particuliere bestedingen 2,7 0,3 0,6 0,7 0,6 1,1 1,2 1,1 1,2 Consumptieve bestedingen van de 1,0 1,3 1,4 0,1 1,5 0,3-0,1 0,3-0,1 overheid Investeringen in vaste activa -0,8 4,2 0,2-1,6 5,0 2,5 1,9 2,5 1,9 Investeringen van de ondernemingen -2,1 6,5 0,0-0,3 5,6 3,1 1,2 3,1 1,2 Investeringen in woongebouwen 1,8-2,5-0,1-3,9 4,7 0,8 4,5 0,8 4,5 Overheidsinvesteringe 0,8 5,9 2,2-4,5 2,1 2,8 0,7 2,8 0,7 Binnenlandse vraag 1,5 1,4 0,7 0,1 1,8 1,2 1,0 1,2 1,0 (ongerekend voorraden) Voorraadwijzigingen² 0,5 0,7-0,9-0,6 0,4 0,3 0,1 0,3 0,1 Uitvoer van goederen en diensten 10,3 6,7 1,8 0,8 5,1 4,3 6,0 4,3 6,0 Invoer van goederen en diensten 9,6 7,3 1,4 0,3 5,9 4,3 6,0 4,3 6,0 Netto-uitvoer van goederen en diensten² 0,7-0,3 0,3 0,4-0,6 0,0 0,1 0,0 0,1 Bruto binnenlands product 2,7 1,8 0,1-0,1 1,6 1,5 1,2 1,5 1,2 Bron: INR. 1 Vwd: verbeterd voor de invloed van het aantal gewerkte dagen en andere kalendereffecten. 2 Bijdrage tot de bbp-groei. 4. Arbeidsmarkt De werkgelegenheid, uitgedrukt in aantal personen, nam in 2016 toe dankzij de creatie van banen (+1,3 %). Ook in het voorgaande jaar nam de werkgelegenheid toe, zij het met banen, of een stijging met 0,9 %. Die werkgelegenheidscreatie in 2016 vond haar oorsprong zowel bij de loontrekkenden, waar nieuwe banen werden gecreëerd (+1,2 %), als bij de zelfstandige werkgelegenheid ( personen of een toename met +1,8 %). Tabel 3 WERKGELEGENHEID EN ARBEIDSVOLUME 1 (bruto gegevens, veranderingen t.o.v. het voorgaande jaar) Veranderingen in duizenden personen: Totale binnenlandse werkgelegenheid 28,5 61,3 19,7-14,9 19,0 42,1 59,2 Loontrekkenden 23,2 53,3 11,9-20,8 11,9 30,8 45,0 Zelfstandigen 5,3 8,0 7,8 5,9 7,1 11,2 14,1 Veranderingen in procenten: Totale binnenlandse werkgelegenheid 0,6 1,4 0,4-0,3 0,4 0,9 1,3 Loontrekkenden 0,6 1,4 0,3-0,5 0,3 0,8 1,2 Zelfstandigen 0,7 1,1 1,1 0,8 0,9 1,5 1,8 Arbeidsvolume van de loontrekkenden 0,6 2,1 0,4-0,7 0,1 0,6 1,4 Bron: INR. 1 De werkgelegenheidsgegevens in aantal personen zijn niet beïnvloed door het aantal gewerkte dagen, en worden bijgevolg steeds in bruto termen verstrekt. De gewerkte uren daarentegen ondervinden een quasi proportionele invloed van het aantal gewerkte dagen en worden dus steeds gecorrigeerd voor kalenderinvloeden. 9

10 In 2016 vertoonde de dienstensector opnieuw een nettobanengroei, met name in de bedrijfstakken Vrije beroepen en wetenschappelijke en technische activiteiten; administratieve en ondersteunende diensten' en 'Menselijke gezondheidszorg en maatschappelijke dienstverlening'. De werkgelegenheid kromp echter in de bedrijfstak 'Financiële activiteiten en verzekeringen'. Ook in de industrie en de bouwnijverheid werd een nettobanengroei opgetekend, na respectievelijk vier en drie opeenvolgende jaren van banenverlies. Over heel 2016 vertoonde het arbeidsvolume van de loontrekkenden (uitgedrukt in aantal gewerkte uren) een toename met 1,4 %. Het arbeidsvolume nam bijgevolg, anders dan in 2015, sneller toe dan het aantal loontrekkenden. Het aantal gewerkte uren per loontrekkende liet in 2016, gemiddeld beschouwd, immers een lichte stijging optekenen (+0,2 %). Grafiek 2 BBP EN ARBEIDSMARKT (veranderingspercentages t.o.v. het voorgaande jaar) Bbp in volume, veranderingspercentage t.o.v. het overeenstemmende kwartaal van het voorgaande jaar, gegevens gecorrigeerd voor kalendereffecten (linkerschaal) Binnenlandse werkgelegenheid, veranderingspercentage t.o.v. het overeenstemmende kwartaal van het voorgaande jaar, gegevens gecorrigeerd voor kalendereffecten (rechterschaal) Arbeidsvolume van de loontrekkenden, veranderingspercentage t.o.v. het overeenstemmende kwartaal van het voorgaande jaar, gegevens gecorrigeerd voor kalendereffecten (rechterschaal) Bron: INR. Het verloop van de totale loonkosten in 2015 werd in 2016 ongeveer herhaald, zowel voor de economie als geheel (1,1 % in 2016, tegen 0,9 % in 2015) als voor de private sector (0,8 % in 2016, tegen 0,9 % in het voorgaande jaar). Het feit dat de groei van de totale loonkosten gehandhaafd bleef, wordt voornamelijk door twee factoren verklaard. Om te beginnen, namen de brutolonen in 2016 sneller toe dan in 2015, zowel in de economie als geheel (2,2 % in 2016, tegen 1,0 % in 2015) als in de private sector (2,4 % in 2016, tegen 1,3 % in 2015). Dat was het gevolg van diverse factoren: het verloop van de conventionele lonen, de indexering van de lonen van de overheidssector in het derde kwartaal van 2016 en de toename van het arbeidsvolume van de loontrekkenden. Daarnaast werden de totale loonkosten echter beïnvloed door het verloop van de werkgeversbijdragen die sinds april 2016 afnemen als gevolg van de door de regering genomen maatregelen in het kader van de taxshift. 10

11 Tabel 4 LOONKOSTEN (bruto gegevens, veranderingspercentages t.o.v. het voorgaande jaar) p.m p.m Vwd 1 Vwd 1 TOTALE ECONOMIE Loonmassa 2,0 4,6 3,5 1,9 1,3 0,9 1,1 0,8 1,1 Brutolonen 1,8 4,7 3,2 1,6 1,4 1,0 2,2 1,0 2,3 Loonkost per uur 1,4 2,4 3,1 2,6 1,2 0,3-0,2 0,2-0,2 Bruto-uurlonen 1,2 2,5 2,9 2,3 1,2 0,4 0,9 0,4 0,9 PRIVATE SECTOR² Loonmassa 1,8 4,7 3,3 1,6 1,3 0,9 0,8 0,9 0,8 Brutolonen 1,8 5,2 3,2 1,6 1,2 1,3 2,4 1,3 2,4 Loonkost per uur 1,2 2,0 3,0 2,5 1,1 0,0-0,9 0,0-0,9 Bruto-uurlonen 1,2 2,5 2,9 2,4 1,0 0,4 0,6 0,4 0,7 pm conventionele brutolonen 0,7 2,7 3,0 2,0 0,8 0,1 0,6 Bronnen: INR, NBB, FOD Werkgelegenheid, arbeid en sociaal overleg (WASO). 1 Vwd: verbeterd voor de invloed van het aantal gewerkte dagen en andere kalendereffecten 2 De private sector is gedefinieerd als totale economie (S.1) buiten overheidssector (S.13), behalve in 2016 waar die laatste is benaderd door het gebruik van de tak "Overheid en onderwijs". In de private sector stegen de bruto-uurlonen met 0,6 %, overeenkomstig de groei van de conventionele brutouurlonen die de FOD Werkgelegenheid, Arbeid en Sociaal Overleg in de overeenkomsten had vastgelegd. 11

12

13 Tabellen

14

15 1 OORSPRONG VAN HET BINNENLANDS PRODUCT: BRUTO TOEGEVOEGDE WAARDE PER BEDRIJFSTAK 1.1 RAMINGEN TEGEN LOPENDE PRIJZEN (miljoenen euro s, voor kalendereffecten gezuiverde gegevens) Landbouw, bosbouw en visserij Nijverheid en energie Bouwnijverheid Diensten Handel, vervoer en horeca Informatie en communicatie Financiële dienstverlening Verhuur en handel van onroerend goed Zakelijke dienstverlening Overheid en onderwijs Gezondheids- en welzijnszorg Cultuur, recreatie, overige diensten Productgebonden belastingen min subsidies Bruto binnenlands product tegen marktprijzen RAMINGEN IN KETTINGEURO S (REFERENTIEJAAR 2014) (miljoenen euro s, voor kalender gezuiverde gegevens) Landbouw, bosbouw en visserij Nijverheid en energie Bouwnijverheid Diensten Handel, vervoer en horeca Informatie en communicatie Financiële dienstverlening Verhuur en handel van onroerend goed Zakelijke dienstverlening Overheid en onderwijs Gezondheids- en welzijnszorg Cultuur, recreatie, overige diensten Productgebonden belastingen min subsidies Bruto binnenlands product tegen marktprijzen

16 1.3 BIJDRAGEN TOT DE VOLUMEVERANDERING VAN HET BBP T.O.V. VAN HET VOORGAANDE JAAR (procentpunten, voor kalendereffecten gezuiverde gegevens) Landbouw, bosbouw en visserij 0,0 0,0-0,1 0,1 0,0 0,0-0,1 0,0 0,1 0,0 Nijverheid en energie 1,0-0,2-1,2 0,9 0,2-0,2 0,1 0,6 0,6 0,3 Bouwnijverheid 0,1 0,1 0,0 0,0 0,3 0,0-0,1 0,1 0,2 0,2 Diensten 2,0 1,3-0,7 1,3 1,4 0,3 0,0 0,8 0,5 0,6 Handel, vervoer en horeca 0,9 0,2-0,8 0,4 0,2-0,1-0,4 0,1 0,1 0,1 Informatie en communicatie 0,1 0,1 0,2 0,1 0,1 0,1-0,1 0,0 0,1 0,1 Financiële dienstverlening -0,2 0,1-0,1 0,3 0,3 0,3 0,0 0,0 0,0 0,0 Verhuur en handel van onroerend goed 0,1 0,2 0,2 0,2 0,1 0,0-0,1 0,0 0,1 0,1 Zakelijke dienstverlening 0,7 0,4-0,3 0,3 0,5-0,4 0,5 0,4 0,3 0,4 Overheid en onderwijs 0,2 0,2-0,1 0,1 0,1 0,1 0,2 0,3 0,0 0,0 Gezondheids- en welzijnszorg 0,1 0,1 0,3 0,0 0,1 0,2 0,0 0,0 0,0 0,0 Cultuur, recreatie, overige diensten 0,0 0,1-0,1 0,0 0,1 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 Productgebonden belastingen min subsidies 0,4-0,4-0,2 0,4-0,1 0,1 0,1 0,2 0,1 0,2 Bruto binnenlands product tegen marktprijzen 3,4 0,7-2,3 2,7 1,8 0,1-0,1 1,6 1,5 1,2 16

17 2 BESTEDING VAN HET BINNENLANDS PRODUCT: BELANGRIJKSTE BESTEDINGSCATEGORIEËN 2.1 RAMINGEN TEGEN LOPENDE PRIJZEN (miljoenen euro s, voor kalendereffecten gezuiverde gegevens) Consumptieve particuliere bestedingen Consumptieve bestedingen van de overheid Bruto binnenlandse kapitaalvorming Bruto kapitaalvorming Bruto-investeringen van de ondernemingen, zelfstandigen en IZW s Bruto-investeringen in woongebouwen Bruto-investeringen van de overheid Voorraadverandering Netto-uitvoer van goederen en diensten (uitvoer - invoer) Totale uitvoer Totale invoer Bruto binnenlands product tegen marktprijzen Consumptieve bestedingen van de huishoudens en de instellingen zonder winstoogmerk (IZW s). 2.2 RAMINGEN IN KETTINGEURO S (REFERENTIEJAAR 2014) (miljoenen euro s, voor kalendereffecten gezuiverde gegevens) Consumptieve particuliere bestedingen Consumptieve bestedingen van de overheid Bruto binnenlandse kapitaalvorming Bruto kapitaalvorming Bruto-investeringen van de ondernemingen, zelfstandigen en IZW s Bruto-investeringen in woongebouwen Bruto-investeringen van de overheid Voorraadverandering n. n. n. n. n. n. n. n. n. n. Netto-uitvoer van goederen en diensten (uitvoer - invoer) n. n. n. n. n. n. n. n. n. n. Totale uitvoer Totale invoer Bruto binnenlands product tegen marktprijzen Consumptieve bestedingen van de huishoudens en de instellingen zonder winstoogmerk (IZW s). 17

18 2.3 BIJDRAGEN TOT DE VOLUMEVERANDERING VAN HET BBP T.O.V. VAN HET VOORGAANDE JAAR (procentpunten, voor kalendereffecten gezuiverde gegevens) Consumptieve particuliere bestedingen 1 0,9 0,9 0,3 1,4 0,2 0,3 0,4 0,3 0,5 0,6 Consumptieve bestedingen van de overheid 0,4 0,6 0,3 0,2 0,3 0,3 0,0 0,4 0,1 0,0 Bruto binnenlandse kapitaalvorming 1,8 0,5-2,4 0,3 1,6-0,8-0,9 1,5 0,9 0,5 Bruto kapitaalvorming 1,5 0,4-1,6-0,2 0,9 0,0-0,4 1,1 0,6 0,4 Bruto-investeringen van de ondernemingen, zelfstandigen en IZW s 1,1 0,5-1,2-0,3 0,9 0,0 0,0 0,8 0,5 0,2 Bruto-investeringen in woongebouwen 0,3-0,1-0,6 0,1-0,1 0,0-0,2 0,2 0,0 0,2 Bruto-investeringen van de overheid 0,1 0,1 0,2 0,0 0,1 0,1-0,1 0,1 0,1 0,0 Voorraadverandering 0,3 0,1-0,8 0,5 0,7-0,9-0,6 0,4 0,3 0,1 Netto-uitvoer van goederen en diensten 0,2-1,2-0,4 0,7-0,3 0,3 0,4-0,6 0,0 0,1 Totale uitvoer 4,3 1,3-7,5 7,2 5,1 1,5 0,7 4,2 3,6 5,0 Totale invoer 4,1 2,6-7,1 6,5 5,5 1,1 0,2 4,7 3,6 4,9 Bruto binnenlands product tegen marktprijzen 3,4 0,7-2,3 2,7 1,8 0,1-0,1 1,6 1,5 1,2 1 Consumptieve bestedingen van de gezinshuishoudingen en de instellingen zonder winstoogmerk (IZW s). 3 VERDELING VAN HET BINNENLANDS PRODUCT: BELANGRIJKSTE INKOMENSCATEGORIEËN, RAMINGEN TEGEN LOPENDE PRIJZEN (miljoenen euro s, voor kalendereffecten gezuiverde gegevens) Beloning van werknemers Lonen Sociale premies Bruto exploitatieoverschot en bruto gemengd inkomen Netto belastingen op productie en invoer Bruto binnenlands inkomen tegen marktprijzen

19 4 ARBEIDSMARKTSTATISTIEKEN 4.1 VERDELING VAN DE BELONING VAN WERKNEMERS PER BEDRIJFSTAK (binnenlands concept, miljoenen euro s, voor kalendereffecten gezuiverde gegevens) Landbouw, bosbouw en visserij Nijverheid en energie Bouwnijverheid Diensten Handel, vervoer en horeca Informatie en communicatie Financiële dienstverlening Verhuur en handel van onroerend goed Zakelijke dienstverlening Overheid en onderwijs Gezondheids- en welzijnszorg Cultuur, recreatie, overige diensten Totale beloning van werknemers NATIONALE WERKGELEGENHEID: AANTAL ZELFSTANDIGEN EN WERKNEMERS (duizenden personen, voor kalendereffecten gezuiverde gegevens) Zelfstandigen 705,7 715,7 721,6 726,9 734,9 742,7 748,6 755,7 766,9 781,0 Werknemers 3.745, , , , , , , , , ,6 Totaal aantal werkzame personen 4.451, , , , , , , , , ,7 4.3 BINNENLANDSE WERKGELEGENHEID: VERDELING VAN HET AANTAL WERKZAME PERSONEN PER BEDRIJFSTAK (duizenden personen, voor kalendereffecten gezuiverde gegevens) Landbouw, bosbouw en visserij 70,6 69,1 67,5 64,2 61,6 60,7 59,7 59,5 59,6 59,2 Nijverheid en energie 635,8 636,5 611,4 593,8 596,8 589,2 576,7 563,1 555,1 555,3 Bouwnijverheid 261,6 268,3 267,8 269,5 274,5 275,9 272,4 268,4 266,2 268,0 Diensten 3.405, , , , , , , , , ,8 Handel, vervoer en horeca 996, ,8 996,9 995,3 994,6 990,1 976,5 970,9 974,4 980,9 Informatie en communicatie 99,7 103,3 108,0 107,5 109,5 109,9 109,6 110,9 111,4 113,7 Financiële dienstverlening 134,7 133,8 132,4 130,1 129,8 128,6 126,8 125,9 125,3 124,5 Verhuur en handel van onroerend goed 20,1 20,9 23,7 24,1 24,5 24,6 24,7 25,1 25,8 26,6 Zakelijke dienstverlening 701,0 737,5 737,7 767,9 798,6 812,5 823,6 849,4 878,6 906,6 Overheid en onderwijs 768,7 779,4 786,1 793,9 799,5 801,6 805,0 811,3 812,7 815,3 Gezondheids- en welzijnszorg 484,1 496,8 513,9 532,4 549,5 562,1 570,9 580,8 593,9 608,4 Cultuur, recreatie, overige diensten 201,4 202,6 200,1 195,3 196,4 199,8 194,2 193,8 198,2 201,9 Totale binnenlandse werkgelegenheid 4.373, , , , , , , , , ,3 19

20 4.4 ARBEIDSVOLUME PER BEDRIJFSTAK: WERKNEMERS (duizenden uren, voor kalendereffecten gezuiverde gegevens) Landbouw, bosbouw en visserij , , , , , , , , , ,7 Nijverheid en energie , , , , , , , , , ,2 Bouwnijverheid , , , , , , , , , ,4 Diensten , , , , , , , , , ,7 Handel, vervoer en horeca , , , , , , , , , ,3 Informatie en communicatie , , , , , , , , , ,4 Financiële dienstverlening , , , , , , , , , ,7 Verhuur en handel van onroerend goed , , , , , , , , , ,2 Zakelijke dienstverlening , , , , , , , , , ,6 Overheid en onderwijs , , , , , , , , , ,5 Gezondheids- en welzijnszorg , , , , , , , , , ,8 Cultuur, recreatie, overige diensten , , , , , , , , , ,3 Totaal aantal uren , , , , , , , , , ,1 20

21 Publicaties van het INR - Contactpersonen Het Instituut voor de nationale rekeningen publiceert naast de belangrijkste aggregaten nog andere cijfers uit de nationale en regionale rekeningen. De overgrote meerderheid van de gegevens zijn beschikbaar in pdf-formaat via de link: De cijfergegevens kunnen worden opgevraagd via de interactieve databank NBB.Stat. Hieronder volgt per publicatie een korte beschrijving. 1. Gedetailleerde nationale rekeningen De publicatie van de gedetailleerde nationale rekeningen verschijnt midden oktober. Zij bestaat uit gedetailleerde tabellen met de samenstelling en verdeling van het binnenlands product, de productie en inkomensvormingsrekening alsook de belangrijkste bestedingscomponenten, de sectorrekeningen, de kapitaalgoederenvoorraad en de werkgelegenheid. 2. Kwartaalrekeningen en eerste raming van de jaarrekeningen De kwartaalrekeningen bevatten de eerste ramingen van de voornaamste nationale aggregaten. Zij verschijnen vier maal per jaar, 120 dagen na het verloop van het kwartaal waarop de rekeningen betrekking hebben. Samen met de resultaten van het vierde kwartaal verschijnt de eerste schatting van de jaarrekeningen, die grotendeels gebaseerd is op de kwartaalrekeningen. In de kwartaalrekeningen, die consistent zijn met de nationale jaarrekeningen, worden de belangrijkste aggregaten uit zowel het bestedings-, inkomens- als productieoogpunt gepresenteerd. Ook de werkgelegenheid, het arbeidsvolume van de loontrekkenden en de beloning van werknemers per bedrijfstak wordt geschat. Teneinde zo snel mogelijk cijfers betreffende het meest recente kwartaal ter beschikking te stellen, verschijnt reeds na 30 dagen een flash-raming van de bbp-groei Deze wordt wel niet opgesplitst naar de verschillende deelcomponenten van het bbp. Een eerste raming van deze opsplitsing en van de andere aggregaten van de economie wordt 60 dagen na het einde van het kwartaal verspreid. 21

22 3. Rekeningen van de institutionele sectoren De jaarrekeningen van de institutionele sectoren zijn opgenomen in de publicatie van de gedetailleerde nationale rekeningen (cf. punt 1). Midden oktober worden ze uitgebracht via de database van de Nationale Bank van België, NBB.Stat. De complete rekeningenreeks voor de institutionele sector wordt gepubliceerd. De institutionele sectoren bestaan uit de niet-financiële vennootschappen, de financiële instellingen (en subsectoren), de overheid, de huishoudens, de IZW s t.b.v. huishoudens en het buitenland. De kwartaalrekeningen van de institutionele sectoren worden vier maal per jaar verspreid, ongeveer 105 dagen na het einde van het kwartaal waarop zij betrekking hebben. Deze kwartaalrekeningen zijn in overeenstemming met hun jaarlijks equivalent (zie hierboven), maar zijn minder gedetailleerd. De focus ligt op de meest relevante aggregaten, in het bijzonder door middel van sleutelindicatoren en componenten. Deze rekeningen bevatten eveneens de kwartaalrekeningen van de overheid. 4. Rekeningen van de overheid De kwartaalrekeningen van de overheid worden samen met de rekeningen van de institutionele sectoren verspreid (zie punt 3). Jaarlijks worden twee ramingen van de jaarrekeningen van de overheid opgesteld, waarvan de resultaten worden gepubliceerd op de website van de Nationale Bank van België. In de maand april volgend op het referentiejaar wordt een eerste raming gepubliceerd in de vorm van tabellen van ontvangsten en uitgaven van de overheid. De tweede raming, die midden oktober wordt verspreid, omvat de volledige rekeningen van de overheid en haar subsectoren. Die versie bevat de gegevens die nodig zijn voor de analyse van de overheidsfinanciën en hun verhouding tot de rest van de economie. Deze rekeningen worden overgenomen in de publicatie van de gedetailleerde nationale rekeningen. 5. Aanbod- en gebruikstabellen Op het einde van ieder jaar verschijnen de aanbod- en gebruikstabellen. Zij geven een beeld van de structuur van de productiekosten, van het inkomen dat wordt gegenereerd in het productieproces en van de goederen- en dienstenstromen die ofwel uit binnenlandse productie voortvloeien ofwel het resultaat zijn van in- en uitvoer. 6. Regionale rekeningen: aggregaten per bedrijfstak en rekening van de huishoudens Op het einde van ieder jaar verschijnen de jaarlijkse regionale rekeningen. Zij verdelen per gewest, provincie en arrondissement meerdere variabelen uit de nationale rekeningen, waarmee ze volledig consistent zijn. Naast de regionale bruto toegevoegde waarde en beloning van werknemers, bevat de publicatie ook de geregionaliseerde gegevens over het aantal werkzame personen en over de bruto investeringen in vaste activa. Ook de regionale cijfers met betrekking tot de rekening van de huishoudens maken deel uit van het geheel. Wat dit laatste betreft, gaat het om de belangrijkste 22

23 variabelen uit de rekening voor de bestemming van de primaire inkomens (beloning van werknemers en inkomen uit vermogen) en de secundaire inkomensverdeling (belastingen, sociale bijdragen en uitkeringen en beschikbaar inkomen). 7. Contactpersonen Bbp flash-raming, kwartaal- en jaaraggregaten (eerste raming) Yannick Rombauts Tel qna@nbb.be Kwartaalsectorrekeningen Overheid Claude Modard Tel claude.modard@nbb.be Andere sectoren en globale integratie Béatrice Thiry Tel beatrice.thiry@nbb.be Gedetailleerde jaarrekeningen en aanbod- en gebruikstabellen Hans De Dyn Tel hans.dedyn@nbb.be Sectorrekeningen Odile Biernaux Tel odile.biernaux@nbb.be Rekeningen van de overheid Claude Modart Tel claude.modart@nbb.be Regionale rekeningen en arbeidsmarkt (inclusief lonen) Monica Maeseele Tel monica.maeseele@nbb.be Kapitaalgoederenvoorraad Isabelle Brumagne Tel isabelle.brumagne@nbb.be Satellietrekening van de IZWs Odile Biernaux Tel odile.biernaux@nbb.be Verspreiding van de reeksen Kristof Segers Tel kristof.segers@nbb.be Toezicht en coördinatie Catherine Rigo Tel catherine.rigo@nbb.be 23

24

25 Algemene opmerkingen In een aantal tabellen zijn de totalen, ten gevolge van afrondingen, niet steeds gelijk aan de som van de rubrieken. De website van de Nationale Bank van België bevat de publicatiekalender van de belangrijkste economische statistieken opgesteld door de Bank en het INR. In uitvoering van de SDDS-verplichting (IMF s Special Data Dissemination Standard) zijn ook alle statistieken die deel uitmaken van de SDDS in de kalender opgenomen. Publicatiedata zijn overgenomen van de instelling die de statistiek opstelt; sommige onder hen publiceren via hun eigen verspreidingskanalen ruimere kalenders over hun statistieken dan die vermeld op de website van de Bank. 25

26

27 Conventionele tekens r raming v voorlopig - het gegeven bestaat niet of heeft geen zin n. niet beschikbaar p.m. pro memorie 0 of 0,0 nul of minder dan de helft van de laatst in aanmerking genomen eenheid 27

28

29 Lijst van afkortingen BBP BNI Bruto binnenlands product Bruto nationaal inkomen ESR Europees systeem van nationale en regionale rekeningen IGDFI INR IZW Indirect gemeten diensten van financiële intermediairs Instituut voor de nationale rekeningen Instelling zonder winstoogmerk NACE-BEL Belgische versie van de statistische nomenclatuur van de economische activiteiten in de Europese gemeenschappen NBB Nationale Bank van België SNA System of National Accounts Vwd VZW Verbeterd voor de invloed van het aantal gewerkte dagen en andere kalendereffecten 1 Vereniging zonder winstoogmerk 1 Andere kalendereffecten zijn bijvoorbeeld deze veroorzaakt door de verschillende samenstellingen van de week, tengevolge van het aantal dagen weekend en het aantal werkdagen. 29

30

31 Bestellingen Op de internetsite van de Nationale Bank van België, via de rubriek e-service, kan u een gratis abonnement nemen op deze statistische publicatie. Deze wordt u dan automatisch op de publicatiedatum via toegezonden. Via de rubriek Print-on-demand kan u tegen betaling een papieren versie van deze publicatie bestellen. Voor meer informatie Wie meer informatie wenst over de inhoud, de methodologie, de berekeningswijze en de bronnen kan terecht bij de dienst nationale & regionale rekeningen en conjunctuur van de Nationale Bank van België. Tel Fax nationalaccounts@nbb.be Verantwoordelijke uitgever Rudi Acx Chef van het departement Algemene statistiek Nationale Bank van België Naamloze vennootschap RPR Brussel - Ondernemingsnummer: Maatschappelijke zetel: de Berlaimontlaan 14 - BE-1000 Brussel Illustraties: Nationale Bank van België Opmaak: NBB Algemene statistiek Omslag: NBB AG - Prepress & Image Gepubliceerd in april 2017