Meerjarig Bestuurlijk Programma Begroting 2011

Transcriptie

1 Meerjarig Bestuurlijk Programma Begroting 2011

2 .

3 Inhoudsopgave begroting 2011 RAADSVOORSTEL 7 RAADSBESLUIT 11 LEESWIJZER 13 1 Inleiding 15 2 Bestuur en Organisatie Gemeenteraad College van burgemeester en wethouders Ambtelijke organisatie Organogram Strategische samenhang 25 PROGRAMMAPLAN 3 Programma s Economische Stimulering 27 Kernthema Economische Speerpunten 29 Kernthema Arbeidsmarkt 32 Kernthema Onderwijs 34 Kernthema Cultuur Sociale infrastructuur 40 Kernthema Armoedebestrijding 43 Kernthema Integraal Jeugdbeleid 45 Kernthema Meedoen & Zorg 47 Kernthema Integraal Ouderenbeleid 49 Kernthema Integraal Sportbeleid Leefomgeving 54 Kernthema Schoon en heel 56 Kernthema Veiligheid 59 Kernthema Mobiliteit & Parkeren Ruimtelijke Ontwikkeling 65 Kernthema Duurzaamheid & Milieu 68 Kernthema Fysieke Leefomgeving Bestuur en dienstverlening 77 Kernthema Bestuurskracht 81 Kernthema Financiering, Belasting & Dividenden 85 Kernthema Dienstverlening 88 Kernthema Professionaliteit 92 Kernthema Transparantie 94 4 Paragrafen Lokale heffingen (BBV, artikel 10) Weerstandsvermogen en risico s (BBV, artikel 11) Onderhoud kapitaalgoederen (BBV, artikel 12) Financiering (BBV, artikel 13) Bedrijfsvoering (BBV, artikel 14) Verbonden partijen (BBV, artikel 15) Grondbeleid (BBV, artikel 16) Krimp 135

4 FINANCIELE BEGROTING 5 Financiële meerjarenbegroting Uitgangspunten Ontwikkeling Taakstelling/ombuigingen EMU-saldo Overzicht baten en lasten Algemene dekkingsmiddelen Lokale heffingen Gemeentefonds Dividenden Onvoorzien 151 BIJLAGEN 7.1 Effectmonitor Projectenlijst Begrippen en afkortingen Subsidiesoorten/vormen Totaal overzicht Verbonden Partijen 166

5

6 6

7 RAADSVOORSTEL Vergadering gemeenteraad Heerlen Vergaderdatum 27 en 28 oktober 2010 Registratienummer 2010/45992 Agendapunt Onderwerp MBP Programmabegroting 2011 Inleiding/aanleiding Conform de Financiële Verordening gemeente Heerlen stelt de raad bij aanvang van een nieuwe raadsperiode een Meerjarig Bestuurlijk Programma (MBP) voor de komende raadsperiode vast. De raad doet dit op basis een programma-indeling en de daaraan kernthema s. Tevens stelt de raad op voorstel van het college per programma effect indicatoren vast voor het meten van en het afleggen van verantwoording over de maatschappelijke effecten van het gemeentelijke beleid. Daarnaast stelt het college jaarlijks de begroting op over het eerste kalenderjaar van de 4 jaarlijkse beleidsperiode en biedt deze ter vaststelling door de raad aan. Het meerjarig bestuurlijk programma (MBP) is een nadere uitwerking van de uitgangspunten uit het coalitieakkoord en geeft antwoord op de vraag wat we de komende vier jaar willen bereiken, wat we daarvoor gaan doen en wat het gaat kosten. Hierbij schetsen wij per programma onze ambities. De voortgang in het realiseren van deze ambities beschrijven wij aan de hand van de kernthema s. Ook staan wij stil bij een aantal belangrijke ontwikkelingen voor de stad. Kader Conform artikel 190 Gemeentewet bieden wij u hierbij het MBP en de begroting 2011 aan. Bevoegdheid Op basis van artikel 191 van de gemeentewet is de raad bevoegd de begroting vast te stellen. De raad autoriseert met het vaststellen van de jaarlijkse begroting de lasten en de baten per programma en - daar waar prioriteiten zijn vastgesteld - per prioriteit op basis van artikel 5 van de Financiële verordening. Voorstel 1. a. Het Meerjarige Bestuurlijk Programma vast te stellen, inclusief de financiële gevolgen uit paragraaf 5.2 vast te stellen; b. De begroting 2011 vast te stellen; c. Het college van burgemeester en wethouders autorisatie te verlenen tot bestedingen van de bedragen per programma. Argumenten 1.a.1 Het Meerjarig Bestuurlijk Programma (MBP) geeft de richting en de ambities aan voor de komende bestuursperiode Als kaders voor het voorliggend MBP gelden het Coalitieakkoord Heerlen Versnelt, de kaderbrief en de stadsdeelgesprekken van het college. Veel is inmiddels bereikt maar er liggen nog grote en complexe uitdagingen en ontwikkelingen voor ons. Voorbeelden zijn de economische en financiële crisis, de a.s. Rijksbezuinigingen en de gevolgen van de krimp. Al deze onderwerpen zijn in het MBP meegenomen en middels ambities en doelstellingen per programma en per kernthema vertaald in antwoorden de zogenaamde 3-w-vragen. 7

8 1.a.2 Door het benoemen van prioriteiten willen wij versnelling realiseren Naast onze wettelijke taken geven wij middels het MBP prioriteit aan de volgende aandachtsgebieden: Participatie: Meer Heerlenaren doen mee Herstructurering: Een betere woon- en leefomgeving Stedelijke Dynamiek: Sterkere economische en culturele structuur 1.a.3 De belangrijkste mutaties zijn zichtbaar gemaakt In de financiële tabel uit paragraaf 5.2 wordt de structurele en incidentele meerjarige begroting gepresenteerd, waarbij inzichtelijk is gemaakt of er sprake is van een voordeel t.o.v de kaderbrief a.4 Onze werkwijze is gericht op samenwerking en innovatie Onze werkwijze in het MBP is gericht op onderling vertrouwen tussen Heerlenaren, onze partners en het stadsbestuur. Wij gaan actief naar samenwerkingsverbanden zoeken om zaken aan te pakken en wij vragen anderen dit ook te doen. Daarnaast gaan wij de creativiteit die onze stad rijk is de ruimte geven om samen tot onorthodoxe ideeën en oplossingen te komen. 1.b.1 De begroting 2011 geeft de concrete maatregelen voor het begrotingsjaar 2011 De raad stelt de begroting vast in het kader van haar kaderstellende en sturende rol. De begroting is gebaseerd op de besluitvorming en richtlijnen van de MBP kaderbrief In deze begroting schetsen wij onze ambities. De voortgang in het realiseren van deze ambities beschrijven wij aan de hand van de afgeleide bestuurlijke programma s. Ook staan wij stil bij een aantal belangrijke ontwikkelingen voor de stad. 1.c.1 De meerjarenraming wordt sluitend De meerjarenraming die in het MBP is gepresenteerd is nog niet sluitend. De over de programma s te verdelen bezuinigingstaakstellingen voor de jaren 2012 tot en met 2014 zijn financieel nog niet verwerkt. In de kadernota 2012 zullen wij voorstellen doen voor wat betreft de mogelijke bezuinigingen vanaf Op basis van de besluitvorming en discussie van de gemeenteraad rondom de kadernota zullen wij de concrete invulling voorleggen in de conceptbegroting Tegenargumenten n.v.t. Kosten en dekking Zie paragraaf 5.2 van het MBP Communicatie Persconferentie Persbericht Afzonderlijke begroting-(stads)krant eind oktober Evaluatie Conform planning- en controlcyclus door middel van afwijkingenrapportages (voor- en najaarsnota) en jaarrekening. 8

9 Planning, procedure en uitvoering Verspreiding naar de raadsleden op 5 oktober 2010 (aanbieding tijdens de raadsvergadering). Algemene beschouwingen op 27 en 28 oktober Verzending naar gedeputeerde staten (toezichthouder) vóór 15 november Bijlagen meegezonden MBP Bijlagen ter inzage n.v.t. Burgemeester en wethouders van Heerlen, de secretaris, de burgemeester, mw. C.L.A.F.M. Bruls dr. P.F.G. Depla 9

10 10

11 RAADSBESLUIT Vergadering: gemeenteraad Heerlen Vergaderdatum: 27 en 28 oktober 2010 Registratienummer: 2010/45992 De raad der gemeente Heerlen; gezien het voorstel van burgemeester en wethouders d.d., registratienummer 2010/45992; gegeven de agendering door het Presidium; gehoord het advies van de raadscommissie voor; besluit: 1. a. Het Meerjarige Bestuurlijk Programma vast te stellen; b. De begroting 2011 vast te stellen; c. Het college van burgemeester en wethouders autorisatie te verlenen tot bestedingen van de bedragen per programma. Aldus besloten tijdens de vergadering van de raad der gemeente Heerlen van 28 oktober griffier, voorzitter, 11

12 12

13 LEESWIJZER We hebben het nieuwe Meerjarig Bestuurlijk Programma (MBP) en de begroting 2011 met elkaar gekoppeld in dit boekwerk. We geven over de jaren 2011 tot en met 2014 zowel financieel als inhoudelijk inzicht in onze plannen. In het eerste deel van dit Meerjarig Bestuurlijk Programma (MBP) en begroting 2011 treft u algemene informatie aan over de strategische programmaoverstijgende thema s, het bestuur, de organisatie en de strategische samenhang. Dit MBP en deze begroting volgen de wettelijke voorschriften. Het document is opgebouwd uit een beleidsbegroting en een financiële begroting. De beleidsbegroting bestaat uit de programma s (economische stimulering, sociale infrastructuur, leefomgeving, ruimtelijke ontwikkeling en bestuur en dienstverlening) en de paragrafen (de hoofdstukken 3 en 4). De financiële begroting vindt u in hoofdstuk 5. Tot slot behandelt hoofdstuk 6 de algemene dekkingsmiddelen. In de programma s staan de volgende vragen centraal: Wat willen we bereiken? Wat gaan we daarvoor doen? Wat mag dat kosten? Deze zogenaamde W-vragen hebben wij als leidraad gebruikt bij de beschrijving van de programma s. De kaders die gehanteerd worden bij het realiseren van onze doelen zijn opgenomen in de paragrafen. In de paragrafen wordt het functioneren van de bedrijfsvoering toegelicht, maar ook op welke manier wij invulling gaan geven aan de kaders rondom het grondbeleid en de lokale heffingen. Daarnaast maken weerstandsvermogen (inclusief een actueel overzicht van de risico s), onderhoud kapitaalgoederen, financiering en verbonden partijen deel uit van de door het BBV (Besluit Begroting en Verantwoording) verplicht op te nemen paragrafen. In dit MBP zijn zoals in het Coalitieakkoord en de Kaderbrief aangegeven een aantal kernthema's naar andere programma's verplaatst. De bij deze kernthema's behorende cijfers uit eerdere jaren zijn, in verband met vergelijkbaarheid, dienovereenkomstig verplaatst. Dit heeft tot gevolg dat de cijfers uit de jaarrekening van 2009 en de begroting 2010 op programmaniveau niet aansluiten bij de in dit boekwerk gepresenteerde indeling. De cijfers uit de jaarrekening 2009 en 2010 zijn en zullen immers gepresenteerd worden volgens de oude indeling van de kernthema s om de aansluiting met de bijbehorende begrotingen te houden. In de inleiding van dit MBP worden de bestuurlijke prioriteiten benoemd die leidend zullen zijn voor de activiteiten binnen alle programma s. Deze prioriteiten richten zich op datgene wat wij in de stad willen realiseren: meer participatie, een betere woon- en leefomgeving en een hoogstedelijke dynamiek. Deze maatschappelijke doelen zijn verder geoperationaliseerd in de effectindicatoren zoals opgenomen in hoofdstuk

14 14

15 1 Inleiding De staat van de stad Heerlen staat er veel beter voor dan 10 jaar geleden door de successen die wij samen in de stad hebben bereikt. Heerlen is op de goede weg en moet op die weg blijven. Heerlen krijgt meer karakter en eigen profiel. Heerlenaren voelen zich steeds sterker verbonden met elkaar en met de stad. Wij durven onze successen weer te vieren. De stad glimlacht weer. Operatie Hartslag, de maatwerk aanpak op de arbeidsmarkt, Culturele Lente, treinstations de Kissel en Woonboulevard, buurtgericht werken, krachtwijk MSP, nieuwbouw CBS, Nieuwe Energie en het Mijnwaterproject, Maankwartier en ons armoedebeleid zijn hier concrete voorbeelden van. Ondanks deze successen hebben Heerlenaren en Heerlense bedrijven het op dit moment niet gemakkelijk. De algehele economische malaise heeft ook zijn effect op de Heerlense economie. De werkloosheid neemt ook hier toe en de investeringen lopen ook in Heerlen vertraging op. Terugkijkend naar de afgelopen bestuursperiode moet gesteld worden dat ook de gemeente enorm veel last heeft van de financiële en daaropvolgende economische crisis. Onze aanpak op arbeidsmarkt, de voortgang van de gebiedsontwikkelingen en de ontwikkeling van de economische speerpunten hebben flinke tegenslagen gehad in de tweede helft van de vorige periode. Het is nu tijd om de ambities en activiteiten voor de komende bestuurlijke periode te benoemen zodat wij op de weg blijven naar de stad zoals wij die hebben beschreven in onze Stadsvisie Heerlen De huidige economische situatie is geen reden om te twijfelen aan onze richting maar wel reden om te kijken naar de haalbaarheid van onze ambities en de effectiviteit van onze aanpak. Het is in ieder geval duidelijk dat de stad behoefte heeft aan uitvoering van beleid en niet aan het maken van beleid. De Kaders Voor u ligt het Meerjarig Bestuurlijk Programma (MBP) met daarin de richting en ambities voor de komende 4 jaar. Op 13 april 2010 heeft de gemeenteraad unaniem het Coalitieakkoord Heerlen Versnelt vastgesteld als kader voor dit MBP Het Coalitieakkoord bevestigt dat we op de goede weg zijn en geeft als opdracht om te versnellen. Het College heeft deze opdracht opgepakt door het gesprek met de stad en de gemeenteraad aan te gaan in de vorm van stadsdeelgesprekken en een kaderbrief. De uitkomsten zijn dat wij weliswaar veel hebben bereikt maar dat wij ook nog een grote en complexe opgave voor de boeg hebben. Daarbij krijgen wij te maken met een aantal belangrijke ontwikkelingen waar we rekening mee moeten en zullen houden. De economie zakt in. De financiële crisis van 2008 heeft geleid tot een algehele economische crisis waar ook Heerlenaren en bedrijven in Heerlen enorm door worden getroffen. De vraag naar onze gemeentelijke voorzieningen neemt toe en voor mensen zonder werk wordt de route terug naar werk steeds moeizamer. Wij moeten ons er van bewust zijn dat mede door deze economische stagnatie veel mensen in Nederland zich zorgen maken over de toekomst en het gevoel hebben dat het alleen maar slechter kan gaan. Rijksbezuinigingen komen er aan. Om de maatregelen van de Rijksoverheid tegen de financiële crisis te financieren zal er vanaf 2012 door het Rijk worden bezuinigd. Dit treft de Heerlense burger direct en betekent dat er een zwaarder beroep op gemeentelijke voorzieningen zal worden gedaan. Bij de decentralisatie van taken richting gemeenten moeten wij alert zijn dat er naast taken en verantwoordelijkheden ook voldoende middelen naar gemeenten komen. Krimp wordt zichtbaar. Steeds meer regio s in Nederland krijgen met krimp te maken, Heerlen en Parkstad lopen echter voorop. De gevolgen van krimp zijn met name voelbaar in de buurten. De leegstand wordt zichtbaar en de huizenprijzen dalen. 15

16 De Prioriteiten Om tot versnelling te komen worden voor de komende periode drie prioriteiten benoemd waar wij, naast onze wettelijke taken, geld voor vrijmaken en krachtig onze aandacht op vestigen. Participatie: Meer Heerlenaren doen mee Herstructurering: Een betere woon- en leefomgeving Stedelijke Dynamiek: Sterkere economische en culturele structuur 1. Participatie Binnen deze prioriteit staat de mens centraal. Steeds meer Heerlenaren durven weer trots te zijn op Heerlen. Dit gevoel versterken is voor ons het doel. Het gaat om het vergroten van de zelfstandigheid van Heerlenaren en het stimuleren van talentontwikkeling bij alle Heerlenaren. Meer werkgelegenheid en meer Heerlenaren met een baan. Dit gaan wij doen door ons met name te richten op onderwijs, scholing, participatie, werk en bedrijvigheid. Onderwijs en scholing spelen een centrale rol. De in het Coalitieakkoord opgenomen ambities voor 4 Brede Maatschappelijke Voorzieningen (BMV) - elk met een basisschool moeten hier vanuit de herstructurering een grote bijdrage aan leveren. De kwaliteit van het onderwijs en de onderwijsinfrastructuur moet dusdanig zijn dat de talenten van Heerlenaren optimaal worden gestimuleerd. Vanaf voorschools taalonderwijs tot en met re-integratie trajecten staan de mensen en hun talenten voorop. Door ons te richten op de mogelijkheden bij mensen zullen zo veel mogelijk mensen door kunnen stromen naar zelfstandigheid en werk. Het belang van bedrijvigheid en werk kan niet worden overschat. Het behouden van bestaande bedrijvigheid en werkgelegenheid, het aantrekken van nieuwe bedrijvigheid en het stimuleren van ondernemerschap is de basis van onze economische structuur. Om het onze ondernemers, met name in het MKB, zo makkelijk mogelijk te maken leggen wij de komende jaren de nadruk op het faciliteren van onze economische speerpuntsectoren, het stimuleren van starters en het vereenvoudigen en verbeteren van onze dienstverlening voor alle ondernemers. Cultuur levert een belangrijke bijdrage aan participatie. Door de productie van cultuur en de beleving van cultuur geven wij Heerlenaren de mogelijkheid om iets te ondernemen met als belangrijk neveneffect dat een sterk cultureel aanbod een belangrijke vestigingsvoorwaarde is voor burgers en bedrijven. Zo veel mogelijk mensen moeten participeren en dat willen wij stimuleren. Participatie is een breed begrip en betekent vooral mee doen. Onze voornaamste inzet is om de arbeidsparticipatie in onze stad en regio te verhogen. Niet alleen de economische participatie in de vorm van werk of scholing maar ook maatschappelijke participatie draagt bij aan de vitaliteit van onze stad. Wij denken daarbij aan mantelzorg of activiteiten in het verenigingsleven of bij sportbeoefening. Met name voor de mensen die geen baan hebben is dit een manier om toch mee te doen en een bijdrage te leveren. Het belangrijkste is dat iedereen een kans krijgt om mee te doen. Materiële en immateriële armoede is vaak voor mensen een behoorlijke drempel bij de overweging om deel te nemen. Het effect van rijksbezuinigingen op armoedebestrijding mag in dat opzicht niet worden onderschat. 16

17 Prioriteiten Participatie: Wij geven Heerlenaren zekerheid door nu af te spreken dat het armoedebeleid, de komende vier jaar op het huidige niveau in stand zal worden gehouden. Het schoolzwemmen wordt gecontinueerd en daar stellen wij in en vanaf 2012 tot voor beschikbaar. De sectorconvenanten en werkgeversarrangementen breiden we uit. We vergroten het aantal leerwerkbedrijven om meer werkervaring- en stageplekken te creëren. Als gemeente geven we zelf het goede voorbeeld door het bieden van tenminste 25 werkervaringplekken per jaar voor mensen in de bijstand. De kortingsregeling voor arme kinderen wordt voor per jaar gecontinueerd tot We gaan de startersfaciliteit/leerwerkbedrijf nieuwe energie met de Hoge School Zuyd, LIOF en Provincie Limburg uitwerken; Voor de realisering van de unilocatie Zonnewijzer maken wij geld vrij. Ter stimulering en ondersteuning van de economische speerpunten gaan wij onze inzet nadrukkelijker richten op het stimuleren van ondernemersnetwerken, met name in het MKB, en het faciliteren van concrete initiatieven uit die netwerken. In het belang van een duurzaam verenigingsleven en de betaalbaarheid van voorzieningen maken wij geld vrij om het aantal sportaccommodaties terug te brengen en de accommodaties die moeten blijven zo in te richten dat zij voldoende capaciteit hebben en duurzaam zijn. 2. Herstructurering De nadruk ligt hier op de buurt. Heerlenaren zijn trots op hun buurt en wonen er graag. Dat gevoel willen wij versterken. Daarnaast is het toekomstperspectief van de woon- en leefomgeving een zeer belangrijke vestigingsfactor voor mensen en bedrijven van buitenaf. Juist in een periode van bevolkingskrimp moeten wij onze buurten fysiek, sociaal en economisch herstructureren, zodat Heerlen op termijn beschikt over een divers maar altijd hoogwaardig en aantrekkelijk palet van woonmilieus. De herinrichting van ons groene en blauwe structuren en meer speelruimte voor kinderen in de buurten biedt kansen die wij willen pakken. Schoon, heel en veilig zijn ook bij herstructurering de basisvoorwaarden. Het versterken van onze buurten is een langdurige en kostbare opgave. De rol van buurtgerichtwerken hierbij is cruciaal om zo met de buurten in gesprek te blijven en samen tot een zo goed mogelijk resultaat te komen. Het is een opgave waar wij anderen voor nodig hebben. Zonder een gezamenlijke aanpak van bewoners, buurtverenigingen, buurtgerichtwerken, zorg- en welzijnsinstellingen, lokale ondernemers, woningcorporaties, andere overheden, investeerders en creatievelingen zal het niet lukken. Onze prioriteit ligt in de buurten MSP, Hoensbroek-Centrum/Passart, Vrieheide-De Stack en Heerlen-Centrum. Duurzaamheid is ook bij de herstructurering het leidend principe. Op die manier geven wij ook concreet in de leefomgeving invulling aan het thema Nieuwe Energie. De herstructurering van deze vier gebieden gaat nog jaren duren en elk gebied bevindt zich in een eigen fase. Gezien de urgentie maar ook de omvang en complexiteit van de regionale herstructureringsopgave hebben wij de programmeringsbevoegdheid bij de Stadsregio Parkstad Limburg neergelegd. Vanuit deze uitvoeringsorganisatie wordt er gezorgd voor duidelijke programmeringskaders, de alliantie met de Provincie Limburg en een krachtige lobby richting Rijk en Europa. Om een versnelling op deze prioriteit te realiseren zetten wij de komende vier jaar in op de realisatie van de vier Brede Maatschappelijke Voorzieningen zoals opgenomen in het Coalitieakkoord. In Molenberg en Heerlerheide ronden wij 17

18 daarmee de herstructurering af en in Hoensbroek en MSP gaan wij de herstructurering in die buurten met deze investering een impuls geven. Heerlerheide leveren wij begin 2011 op en in MSP, Hoensbroek en Molenberg doen wij dat in Waar het mogelijk is en waar het tot versnelling of kostenbesparing kan leiden zullen wij de BMV inbrengen in een bredere fysieke ontwikkeling in die buurt. In Vrieheide-De Stack ligt de nadruk de komende 4 jaar op de uitwerking van de aanpak en het mobiliseren van partijen zoals woningbezitters, de Provincie en het Rijk om mee te doen zodat wij hopelijk nog deze periode met de uitvoering kunnen beginnen. Naast de BMV s moet de gemeentelijke regierol in de vier ontwikkelgebieden de komende tijd verder vorm krijgen. Daarin gaan wij extra investeren zodat wij partijen nog beter kunnen binden, middelen kunnen verwerven, ideeën kunnen uitwerken en de uitvoering op gang kunnen brengen. Alle middelen die wij in een buurt investeren zetten wij in om andere partijen te overtuigen samen met ons in deze buurten te investeren. Alles als gemeente zelf betalen is immers onhaalbaar. Prioriteiten Herstructurering: Wij ronden de herstructurering in Molenberg en Heerlerheide af en geven de herstructurering van Hoensbroek en MSP een impuls met de realisatie van 1 Brede Maatschappelijke Voorziening in elk van deze 4 gebieden. Voor de investering en de exploitatie maken wij, naast eerder gereserveerde gelden, een structureel bedrag oplopend naar 3,5 miljoen in 2016 beschikbaar. Voor de duurzame groene inrichting van plekken die leegkomen als gevolg van sloop maken wij extra geld vrij oplopend van in 2011 tot in Wij zetten extra mensen en middelen in om het masterplan Hoensbroek en het wijkactieplan MSP in het kader van de regionale wijkenaanpak tot uitvoering te brengen op een manier dat past bij een stad waar nieuwe energie en duurzaamheid leidend zijn. Begin 2011 presenteren wij aan de gemeenteraad het actieplan herstructurering voor de komende 4 jaar waarin wij de middelen voor zowel het proces als de investeringen zullen uiteenzetten. 3. Stedelijke Dynamiek Deze prioriteit richt zich op de stad en de hoogstedelijke kwaliteiten die wij in Heerlen gaan uitbreiden. Heerlen is het energieke hart van Parkstad Limburg. Heerlen en Parkstad hebben een stedelijke dynamiek waarmee wij ons kunnen onderscheiden van andere steden en regio s. Dat onderscheid zit in de Culturele Lente dat van onze binnenstad een bruisend, verrassend en gastvrij centrum maakt, het thema Nieuwe Energie in de brede zin dat nauw aansluit bij onze mijngeschiedenis en de nabijheid van en steeds betere verbindingen met Aken en de daar gevestigde technische topuniversiteit. Heerlen en Parkstad worden daardoor steeds belangrijkere spelers in de strijd tussen stedelijke regio s om bedrijven, instellingen en inwoners. Heerlen weet mensen en bedrijven steeds beter te boeien en te binden. Het laten zien en vieren van successen speelt hierbij een belangrijke rol. De afgelopen jaren heeft de Culturele Lente een aantal toonaangevende evenementen, exposities en voorstellingen voortgebracht waar wij Heerlen en Parkstad op de kaart hebben gezet. Cultuur van hoogstedelijke kwaliteit. Evenementen zoals het WK Wielrennen, Cultura Nova en het bidboek Culturele Hoofdstad Maastricht 2018 zijn momenten waarop wij de komende periode onze kwaliteiten goed in de nationale en internationale etalage gaan zetten. De komende vier jaar gaan wij daarom nadrukkelijker aan de slag met de promotie van onze stad en regio. De aanpak van het centrum, bekend onder de naam integrale centrumvisie (ICV), maakt onderdeel uit van de regionale strategische agenda en wordt krachtig voortgezet waarbij middelen vanuit het Cofinancieringsfonds en de Regiodialoog zullen worden ingezet op het moment dat projecten tot uitvoering komen. Vaak is veel succes te behalen met kleine dingen. Daarvoor stellen wij incidenteel 18

19 investeringsbudget beschikbaar. Voor de proceskosten stellen we middelen beschikbaar vanuit het MBP prioriteitenbudget. Op en rondom Avantis stimuleren wij de totstandkoming van een onderscheidend en optimaal bereikbaar economisch cluster Nieuwe Energie. Promotie en acquisitie heeft bij de ontwikkeling van dit cluster en dit bedrijventerrein prioriteit. Wij zetten ons daarom tot het uiterste in om het onderzoeksinstituut Solaris op Avantis te realiseren en ondersteunen wij nadrukkelijk het initiatief om een siliciumfabriek op Chemelot te vestigen. Op deze manier kunnen wij in Zuid-Limburg de volledige keten van zand tot klant op het gebied van zonne-energie clusteren en wordt het gebied zeer aantrekkelijk voor andere bedrijven in deze sector. Prioriteiten Stedelijke Dynamiek: Voor de uitvoering van het actieprogramma Nieuwe Energie maken wij voor vier jaar jaarlijks vrij. Begin 2011 presenteren wij aan de gemeenteraad een Actieprogramma Nieuwe Energie waarin wij aangeven hoe wij deze middelen willen inzetten. Ter stimulering van de Culturele Lente zetten wij 1 mln. in waarvan voor 2 jaar uit het cofinancieringsfonds en structureel. Het College stelt een taskforce Culturele Lente in onder leiding van de algemeen directeur. Voorjaar 2011 presenteren wij aan de gemeente- raad een Actieprogramma Culturele lente waarin wij aangeven hoe wij deze middelen willen inzetten. Voor de realisatie van de Avantislijn richting Aken stellen wij eenmalig 1 mln. beschikbaar uit het cofinancieringsfonds. Voor de uitvoering van projecten in het kader van de Integrale Centrumvisie presenteren wij begin 2011 een meerjarig actieprogramma met investeringsplanning. Voor de grootschalige projecten zetten wij het cofinancieringsfonds en het regiodialoogfonds in. Voor de kleine initiatieven stellen wij in 2011 incidenteel investeringsbudget beschikbaar. Voor de proceskosten stellen we middelen beschikbaar vanuit het MBP prioriteitenbudget. Voor de realisatie van openbare toiletten in het centrum stellen wij een investeringsbudget beschikbaar. De exploitatie van de bewaakte fietsenstalling wordt verlengd doordat wij daar vanaf per jaar voor vrijmaken. Een totaalbeeld van alle prioriteiten staat in de tabel in hoofdstuk 5.2 onder de kop beslispunten MBP. De werkwijze: Samenwerken & innoveren om versneld tot uitvoering te komen De opgave voor de komende vier jaar is om uit te voeren. Van praten en schrijven naar uitvoeren en opleveren. Om te versnellen wat wij al in gang hebben gezet op een drietal prioriteiten. Die versnelling kan alleen als er onderling vertrouwen is tussen Heerlenaren, onze partners en het stadsbestuur. Wat ons betreft is dat vertrouwen er en moeten wij op basis van dat vertrouwen elkaar de ruimte geven om de versnelling mogelijk te maken. Wij gaan meer en beter samenwerken. Wij gaan actief op zoek naar samenwerkingsverbanden om onze prioriteiten te vertalen van woorden naar concrete resultaten en wij vragen anderen dit ook te doen. De externe oriëntatie van bestuur en organisatie wordt versterkt. Het betrekken van burgers, bedrijven en organisaties uit de stad en het binden en boeien van partners buiten de stad is een keiharde randvoorwaarde om onze ambities waar te kunnen maken. De samenwerking binnen Parkstad, met de Provincie Limburg en met onze buursteden Sittard-Geleen, Maastricht en Aken zijn hierin cruciaal. Met het huidig financieel perspectief is het van groot belang dat de gemeente solide financieel beheer toepast en de samenwerking opzoekt met anderen om de krachten te bundelen. Het kan gaan om financiële middelen maar ook het bundelen van uitvoeringstaken, kennis, menskracht en lobbykracht draagt direct bij 19

20 aan de doelmatigheid bij alle partijen. Wij moeten de uitvoering versnellen. Meer van hetzelfde is geen optie, wij moeten op zoek naar innovaties. Innovatie is een keiharde voorwaarde als we met bestaande middelen in minder dan ideale omstandigheden een versnelling willen realiseren. Zowel op de prioriteiten als op de wettelijke taken als in onze bedrijfsvoering zullen wij moeten innoveren om de middelen vrij te maken voor de versnelling. Wij gaan de creativiteit die onze stad rijk is de ruimte geven om samen tot onorthodoxe ideeën en oplossingen te komen. Hiermee stimuleren wij de ook de economie. Kennis, innovatie en ondernemerschap zijn naar onze mening de sleutels tot welvaartsgroei en tot de oplossing van veel maatschappelijke vraagstukken waar burgers zich zorgen over maken. De Financiën Bij een MBP hoort een meerjarig financieel perspectief. Het uitgangspunt is het resultaat na vaststelling van het MBP zoals voorgelegd aan de gemeenteraad in oktober 2010 en exclusief de ten tijde van opmaken van dit MBP nog niet uitgewerkte septembercirculaire. Meerjarenbegroting (zie hoofdstuk 5.2) (x ) Kaderbrief inclusief veronderstelde 5% korting op de Algemene Uitkering MBP inclusief mutaties algemene uitkering Saldo na MBP In dit overzicht hebben wij, zoals afgesproken in het Coalitieakkoord en opgenomen in de Voorjaarsnota 2010 en de Kaderbrief, de veronderstelde 5% korting op de algemene uitkering vanaf 2012 meegenomen. Een bedrag van jaarlijks 5,625 miljoen. De vraag is of en hoe de nog niet bekende korting op de algemene uitkering moet worden verwerkt om een realistisch beeld te geven van onze meerjarige financiële positie. Dat wij ons er op moeten voorbereiden is duidelijk maar hoe wij het moeten duiden en inboeken in zijn geheel niet. Ten eerste speelt de vraag of deze bezuiniging zal plaatsvinden, in welke mate, op welke termijn en met welk verloop. Daarnaast hopen wij dat een deel van de bezuinigingen zullen plaatsvinden op zaken waarvan wij ook van mening zijn dat er bezuinigd kan worden met als gevolg dat die rijksbezuiniging voor onze begroting geen negatieve gevolgen heeft. Als wij uitgaan van wat wij nu zeker weten dan ziet het meerjarig financieel overzicht er als volgt uit. Meerjarenbegroting exclusief korting (x ) Kaderbrief exclusief veronderstelde 5% korting op de Algemene Uitkering MBP inclusief mutaties algemene uitkering Saldo na MBP Aangezien de landelijke formatie veel langer heeft geduurd dan verwacht, hebben wij nog steeds geen antwoorden op bovenstaande vragen en kunnen wij alleen stellen dat de voortdurende onzekerheid hierover een juiste verwerking van de veronderstelde bezuiniging onmogelijk maakt. Conform de afspraken met de Gemeenteraad hebben wij de mogelijke korting van 5% in de meerjarenbegroting verwerkt maar gezien de onzekerheden nog niet op een verantwoorde wijze naar programma s of kernthema s kunnen toeschrijven. Op het moment dat er vanuit Den Haag meer duidelijkheid komt zullen wij deze algemene bezuinigingstaakstelling vertalen naar gerichte bezuinigingen binnen de programma s. 20

21 Bezuinigingen De bezuinigingen zijn onder te verdelen in 3 clusters. Ten eerste hebben wij in de programmabegroting 2010 een bezuinigingspakket afgesproken van 10,1 miljoen in 2010 oplopend tot 11,9 miljoen in Vervolgens hebben wij de financiële tegenvaller uit de Voorjaarsnota 2010 niet in de begroting verwerkt, het College moet en zal deze tegenvaller van 1,3 miljoen binnen de bestaande begroting moeten oplossen. Als laatste ligt er sinds de Voorjaarsnota 2010 de algemene bezuinigingstaakstelling ter voorbereiding op de korting op de algemene uitkering met als uitgangspunt 5,625 miljoen vanaf Zonder een extra ombuigingsoperatie presenteren wij voor 2011 een sluitende begroting. Vanaf 2012 krijgen wij te maken met de hierboven geschetste onzekerheid van de veronderstelde 5% korting op de algemene uitkering. Door deze geprognosticeerde inkomstendaling zijn er vanaf 2012 tekorten in de meerjarenraming. Wij hebben voor de jaren 2012 tot en met 2014 vooralsnog een algemene taakstelling opgenomen (zie hoofdstuk 5.2) die wij, op het moment dat er meer duidelijkheid komt uit Den Haag, gaan verdelen over de programma s en kernthema s. In de kadernota 2012 hopen wij over die duidelijkheid vanuit het Rijk te beschikken zodat wij voorstellen kunnen doen wat betreft de mogelijke bezuinigingen vanaf Op basis van de besluitvorming en discussie van de gemeenteraad rondom de kadernota zullen wij de concrete invulling voorleggen in de conceptbegroting Lokale lasten De lokale lastendruk was in Heerlen tot 2007 relatief hoog. Vanaf 2007 zien wij echter dat onze positie op de COELO-lijst daalt. Met andere woorden, in Heerlen stijgt de lastendruk beduidend minder snel dan in andere steden. Van een plek bovenaan de lijst zitten wij nu in de middenmoot. Die ontwikkeling willen wij doorzetten en dus laten wij de lokale lasten met niet meer dan een inflatiecorrectie van 2% stijgen. Algemene reserve Wij zijn verheugd te melden dat wij de algemene reserve op niveau hebben gebracht. Wij beschikken nu over voldoende reserves om alle risico s, zouden zij zich tegelijkertijd voordoen, af te dekken. 21

22 22

23 2 Bestuur en Organisatie 2.1 Gemeenteraad Aan het hoofd van de gemeente staat de raad. De leden van de raad worden elke 4 jaar direct gekozen door de bevolking en treden namens hen op. Zij stellen beleid vast (kaderstellende taak) en besturen de stad op hoofdlijnen. Ook controleert de gemeenteraad of het College van burgemeester en wethouders hun werk goed uitvoeren (controlerende taak). Het aantal raadsleden binnen een gemeente is afhankelijk van het aantal inwoners en kan variëren van minimaal 7 tot maximaal 45 raadsleden. De gemeenteraad van Heerlen heeft 37 raadsleden. De raad bepaalt het beleid (op hoofdlijnen) en neemt de belangrijke beslissingen zoals het vaststellen van de begroting. Bovendien heeft de raad met de invoering van het dualisme meer instrumenten om het college te controleren. Juist omdat raadsleden zich nu minder met details bezig gaan houden ontstaat er meer ruimte voor contact met de burgers. Het volksvertegenwoordigen komt weer op de eerste plaats. De raad van de gemeente Heerlen is als volgt onderverdeeld: Socialistische Partij (SP) 9 zetels Christen Democratisch Appèl (CDA) 6 zetels Partij van de Arbeid (PvdA) 4 zetels Stadspartij Heerlen 4 zetels Volkspartij voor Vrijheid en Democratie (VVD) 3 zetels Ouderenpartij Heerlen 3 zetels Leefbaar Heerlen 2 zetels Hart-Leers 2 zetels D66 2 zetels Trots op Nederland 1 zetel GroenLinks 1 zetel Totaal 37 zetels De gemeenteraad heeft vijf commissies ingesteld, te weten: Bestuur en Dienstverlening (BD) Economische Structuur (ES) Ruimtelijke Ontwikkeling (RO) Sociale Infrastructuur (SI) Leefomgeving (LO) De commissies zijn als het ware het vooroverleg voor de raadsvergadering. 2.2 College van burgemeester en wethouders Burgemeester P.F.G. Depla Wettelijke taken burgemeester Veiligheid Bestuurskracht Professionaliteit Transparantie Niet gebonden aan huidige kernthema's: Lobby betrokkenheid economie Regionale en internationale samenwerking, Parkstad Voorzitter College Voorzitter Gemeenteraad 23

24 Wethouder M.F.A. de Wit-Romans (SP) Arbeidsmarkt Economie Onderwijs Niet gebonden aan huidige kernthema's: Centrum Heerlen (samen met wethouder Smeets), centrum Hoensbroek/Passart Wethouder P.M.A van Zutphen (SP) Armoedebestrijding Participatie en zorg Integraal jeugdbeleid Wethouder A.J. Smeets (PvdA) Fysieke leefomgeving Cultuur Niet gebonden aan huidige kernthema's: Centrum Heerlen (samen met wethouder de Wit) Demografische ontwikkeling Wethouder N.A. Aarts (Stadspartij Heerlen) Financiën, inclusief belastingen Inkoop en Aanbesteding en deelnemingen Beheer en onderhoud, inclusief begraafplaatsen en vastgoed Mobiliteit Wethouder F.W.J. Gillissen (Ouderenpartij en D66) Publieke Dienstverlening Sport + sportaccommodaties, (sport)evenementen Afvalverwerking, milieu en duurzaamheid Integraal ouderenbeleid Coördinatie Buurtgericht werken 2.3 Ambtelijke organisatie Afdeling Afdelingsnaam FTE 25 Directie 4,0 27 Strategie & Control 17,6 28 P.O.I. 27,7 29 Facilities 79,4 30 Communicatie JURAP Adm. en Onderzoek 59,5 33 Project Management 20,3 34 Beheer en Onderhoud Integrale Veiligheid Stadsplanning Welzijn Werkg. en Sociale Zaken Griffie 5,0 48 Schunck 105,5 50 Publiekszaken Historisch Goud 26 Totaal Concern

25 Programmasturing De beleidsbegroting is een programmabegroting. Dat wil zeggen dat de begroting is opgebouwd op basis van door de gemeenteraad vastgestelde thematische programma's. De werkwijze van de ambtelijke organisatie ondersteunt deze focus op programma's. Elk programma is toegewezen aan een programmadirecteur. Deze directeur is ambtelijk verantwoordelijk voor het realiseren van de in de begroting vastgestelde doelstellingen. Met de vakafdelingen spreekt hij/zij af welke resultaten hiervoor worden gerealiseerd en welke activiteiten hiervoor worden uitgevoerd. De afdelingen zijn verantwoordelijk voor de uitvoering en rapporteren aan de directie. De directie bewaakt de programmaoverstijgende zaken. 2.4 Organogram Gemeenteraad Griffie College Burg. en Weth. Directie SCHUNCK Glaspaleis Historisch Goud Strategie en Control P.O.I. Facilities Communicatie Jurap Administratie en Onderzoek Projectmanagement Beheer en Onderhoud OOV IV Stadsplanning Welzijn Werkg en Soc. Zkn Publiekszaken 2.5 Strategische samenhang De samenhang tussen onze kaders is in de vorige MBP periode enorm versterkt. Daar waar Heerlen en Parkstad in het verleden extern bekend stond als een gebied dat niet durft te kiezen, bleek uit de laatste bestuurskrachtmonitor (bestuurskrachtprofiel gemeente Heerlen dec. 2008) dat Heerlen duidelijke keuzes heeft gemaakt en is er een duidelijke lijn in onze agenda. In de Stadsvisie Heerlen 2026 benoemen wij vier streefbeelden voor Heerlen: Centrumstad, Ondernemende stad, Netwerkstad, Jeugdige stad. Hierboven stelt de stadsvisie als overkoepelend en verbindend thema Heerlen als Energiek hart van Parkstad. Vanuit die vijf thema's hebben wij op Parkstad niveau een Top-5 strategische agenda geformuleerd die nauw aansluit op de stadsvisie: Parkstad Centrum (Centrumstad & Jeugdige stad), Gebiedsontwikkeling Parkstadring (Ondernemende stad), Grensoverschrijdend Openbaar Vervoer (Netwerkstad), Stedelijke Herstructurering (Centrumstad & Jeugdige stad) en Campus Nieuwe Energie Avantis (Energiek hart). Vervolgens hebben wij die Top-5 agenda gepositioneerd op de agenda van Zuid-Limburg via het Stedelijk Netwerk en op de agenda van de Euregio via de MAHHL samenwerking. 25

26 In onze programma's komt de strategische agenda op drie manieren terug. De ontwikkelkant zit in de programma s Ruimtelijke Ontwikkeling en Economische Stimulering, de randvoorwaardelijke zaken zitten in de programma's Leefomgeving en Sociale Infrastructuur. De lobby en financiering komt terug in het programma Bestuur en Dienstverlening. In elk van de programma's zitten prioriteiten ter ondersteuning van onze strategische agenda. Om het concreet te maken noemen wij een aantal voorbeelden van prioriteiten in het MBP en in deze programmabegroting. Bij het programma Leefomgeving staat de Avantislijn richting Aken hoog op de agenda (Netwerkstad). Bij Economische Stimulering is het onderzoeks- en innovatie instituut Solaris een goed voorbeeld van onze inspanningen (Energiek hart). Binnen sociale infrastructuur proberen wij participatie te stimuleren om de weg naar de arbeidsmarkt zo kort mogelijk te houden (Ondernemende stad) en in het programma ruimtelijke ontwikkeling draait het vooral om onze herstructureringsgebieden. Het programma Bestuur en dienstverlening ondersteunt dit alles met de lobby en het optimaal coördineren van geldstromen ten behoeve van de uitvoering van de strategische agenda. 26

27 PROGRAMMAPLAN 3 Programma s 3.1 Economische Stimulering Portefeuillehouders: Programmadirecteur: M.F.A. de Wit- Romans en A.J. Smeets D. Schipperheijn Inleiding Heerlen is een stad van bijna inwoners, arbeidsplaatsen en bedrijven en instellingen. Heerlen is het centrum van Parkstad Limburg met bijna inwoners, de vijfde stad van Nederland. Stad van de Woonboulevard, met jaarlijks ruim 3 miljoen bezoekers de grootste van West-Europa. De stad waar de culturele lente bloeit en jonge ondernemers zich aangesproken voelen door de open sfeer. We hebben de beste hogeschool van het land, de Open Universiteit en de hoofdkantoren van verschillende wereldwijd opererende bedrijven als DSM en APG. Maar we hebben ook te maken met één van de hoogste werkloosheidspercentages van Limburg, waar één op de drie burgers niet participeert op de arbeidsmarkt. Kortom, Heerlen is een stad waar de economie tal van uitdagingen én tal van mogelijkheden kent. Het gaat steeds beter met Heerlen. We hebben de afgelopen jaren hard gewerkt aan het versterken van onze eigen kracht. De crisis, die ons hard treft, heeft ons ook laten inzien dat we meer dan ooit moeten vertrouwen op onze eigen potentie. Het doel van het programma economie is het realiseren van meer economische activiteit, met een duurzaam karakter. We doen dat door uit te gaan van twee principes: economie, arbeidsmarkt en onderwijs zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden én we blijven op koers met onze economische speerpunten: Nieuwe Energie, Detailhandel, ICT & Dienstverlening en Medische Technologie & Zorg. Hierbinnen heeft Nieuwe Energie topprioriteit. Creatieve Industrie is een groeicluster dat we de komende jaren nadrukkelijk gaan stimuleren. Cultuur en creatieve industrie zijn van groot belang voor de ontwikkeling van de stad en met name de economie van de stad. Wij zien het als een cruciale vestigingsvoorwaarden voor zowel mensen als bedrijven. Het blijven stimuleren van de culturele lente heeft daarom ook onze prioriteit. Economie stopt niet bij de gemeentegrens. Willen we vooruit dan moeten we met open ogen naar de regio, de rest van het land en onze buurlanden kijken. De economische structuur van Heerlen is immers onlosmakelijk verbonden, en dus afhankelijk, van de majeure sociale, fysieke en economische ontwikkelingen in de regio s en de buurlanden om ons heen. In het programma economie richten we ons de komende jaren in het bijzonder op Nieuwe Energie. Hiervoor hebben we ook extra middelen gereserveerd. Nieuwe Energie past bij ons, past bij ons verleden en schept mogelijkheden voor de toekomst. Om die reden gaan wij er alles aan doen om het innovatie- en onderzoeksinstituut Solaris in Heerlen gerealiseerd te krijgen en willen wij het mijnwaterproject verder doorontwikkelen. Wat staat ons te wachten de komende jaren? Wij hebben te maken met een transformatie naar een meer kennis gedreven economie. Dat zal vooral een grote impact hebben op onze economische thema s onderwijs en arbeidsmarkt. Maar ook de ontwikkeling van technologieën heeft invloed op onze economische speerpunten, met name op Nieuwe Energie. Tot slot denken wij dat het belang van Creatieve Industrie en cultuurparticipatie steeds groter wordt. Wat willen wij bereiken? Het versterken van onze economische structuur, dat willen we bereiken met het programma economische stimulering. We willen een economie die tegen een stootje kan, waar sprake is van een zo groot mogelijke participatie van inwoners én bedrijven. Ons uitgangspunt is dat economie voor iedereen is. 27

28 We willen dat iedereen op de ladder staat en vervolgens een trede hoger. Onze rol draait voornamelijk om begrippen als versterken, faciliteren, regisseren, identiteit, binding met de stad en compleet en passend aanbod. We weten dat de economische structuur talloze raakvlakken heeft met de andere programma s en dat we over de stads- en landsgrenzen heen moeten kijken. We stellen ons binnen het programma een aantal concrete doelstellingen die voor ons de komende jaren richtinggevend zullen zijn. Het beste onderwijs We willen dat onze kinderen het best mogelijke onderwijs krijgen. Dit is nodig omdat er steeds hogere eisen gesteld worden aan het scholingsniveau. Bovendien zullen arbeidskrachten in onze regio schaars worden de komende jaren. We moeten er dan in ieder geval voor zorgen dat het scholingsniveau toeneemt. Om dit te realiseren moeten we onze regiefunctie sterker opnemen waarbij we ons focussen op specifieke doelstellingen: Het maximaal benutten van talent, het verbinden van onderwijs-arbeidsmarkteconomie, er voor zorgen dat steeds meer mensen een opleiding starten en voltooien en de ambitie dat Heerlen met alle onderwijsvormen een hoog niveau heeft. Vanuit het kernthema onderwijs gaan wij dit allemaal organiseren. De arbeidsmarkt stimuleren Dat organiseren we vanuit het kernthema arbeidsmarkt. Dat gaan we doen door zoveel mogelijk én intensief mogelijk een match te maken tussen de vraag naar arbeid en het aanbod van arbeid. Het gaat daarbij om zowel additionele als reguliere werkgelegenheid. Natuurlijk proberen we de bestaande werkgelegenheid zoveel mogelijk te behouden en gaan we hoogwaardige werkgelegenheid die voortkomt uit onze economische speerpunten realiseren. Vanzelfsprekend stellen wij ons in algemene zin tot doel om de participatiegraad te verhogen. In ieder geval staat voor ons vast dat wij dit alleen kunnen realiseren wanneer wij dit samen met onze partners. Scholing van de beroepsbevolking is daarbij een van de belangrijkste thema s. Meer werk creëren door onze economische speerpunten uit te bouwen en ondernemerschap te versterken Binnen het kernthema economische speerpunten gaan we onze economische speerpunten verder uitbouwen. Toerisme en recreatie gaan we daarbij niet vergeten maar de aanpak en de uitvoering hiervan zal vanuit het regioprogramma Parkstad worden gecoördineerd. Naast deze speerpunten is het van belang dat we het ondernemerschap in het algemeen versterken. We willen meer goed toegeruste en gefaciliteerde starters en meer ondernemers. Maar ook meer ondernemers die maatschappelijk verantwoord ondernemen. Als gemeente gaan wij er voor zorgen dat gemeentelijke procedures snel en gemakkelijk verlopen. Onze culturele identiteit versterken De culturele lente heeft ons zelfvertrouwen gegeven en heeft ons als stad op de kaart gezet. Het heeft onze culturele identiteit versterkt en zichtbaar gemaakt. Daar gaan we niet alleen mee verder, maar dat gaan we intensiveren. Vanuit het kernthema Cultuur gaan we het energiek/creatief imago van de stad uitbouwen. Eigenlijk zou iedereen deze nieuwe energie moeten voelen en uitdragen. Kunst en erfgoed wordt steeds meer zichtbaar in de stad. We hebben met onze culturele lente een goede keuze gemaakt. Zo binden we mensen aan onze stad en komen ook mensen van buiten naar ons toe. Op deze manier gaat Heerlen ook een grote bijdrage leveren aan de inzet vanuit het MAHHL gebied om de status van Culturele Hoofdstad Maastricht 2018 te verwerven. Om te bepalen hoe succesvol wij de komende jaren zijn met de gestelde doelen, gaan we deze koppelen aan indicatoren. Om precies te zijn effectindicatoren. Deze indicatoren stellen ons op hoofdlijnen in staat om op enig moment vast te stellen waar we staan en op welke onderdelen van ons beleid mogelijk bijstelling gewenst is. We moeten wel vaststellen dat wij bij het wel of niet behalen van de maatschappelijke effecten in onze stad afhankelijk zijn van allerlei andere factoren. Een overzicht van deze effectindicatoren vindt u in hoofdstuk

29 Risico s* Claims van derden (juridische procedures); Macro-Economische activiteit (economisch-financiële crisis); Verbonden Partijen (begrotingsresultaten); Onderwijshuisvesting (in relatie tot de beschikbare budgetten). * voor toelichting zie paragraaf 4.2 Weerstandsvermogen en Risico s. Kengetallen Werkgelegenheid in aantal arbeidsplaatsen Werkloosheid 8% Aantal ZZP-ers Vestigingsklimaat ondernemers 6,6 Aantal hectare bedrijventerrein 310 Aantal m2 kantoorruimte Aantal bedrijven in de Industrie: Aantal bedrijven in de Zorg: Aantal bedrijven in de Handel: Aantal bedrijven zakelijke diensten: 705 Bedrijven cultuur en recreatie: 174 Aandeel beroepsbevolking met lager opleidingsniveau 38% 38% Studenten OU: Kernthema Economische Speerpunten Beleidskaders De Bouwstenennotitie Economie, 2010; Het Actieprogramma Nieuwe Energie; De Strategische visie op het toerisme Parkstad Limburg, 2008; Het Regioprogramma (meerjarig uitvoeringsprogramma regiodialoog), 2010; Het Actieplan Creatieve Industrie, 2010; De Retailstructuurvisie ; Het Actieplan Nieuwe Energie, (moet nog worden vastgesteld); De Terugblik Economische Structuurversterking in Heerlen Wat gaan we daarvoor doen in 2011? Economische Speerpunten De financiering van de acties die we uitzetten op het gebied van de ontwikkeling van de economische speerpunten gaan we zoveel mogelijk koppelen aan bestaande budgetten. Een uitzondering is het programma nieuwe energie waar wij voor de komende vier jaar jaarlijks vrijmaken. Nieuwe Energie Het Programma Nieuwe Energie (PNE) bouwt voort op de fundamenten en ervaringen die zijn gelegd in het Actieprogramma Nieuwe Energie In het PNE zal flexibiliteit ingebouwd worden om met de schop in de grond mee te kunnen bewegen. Samenwerking met belangrijke partners wordt versterkt en geconsolideerd in de regio en kansen gaan we optimaal benutten. Het organiseren van geldstromen en de communicatie en marketing van Nieuwe Energie Parkstad zal een sterkere plek krijgen. Uit het PNE zal jaarlijks een NEUA (Nieuwe Energie Uitvoeringsagenda) worden geformuleerd met de keuzes voor elk jaar. Wij gaan werken langs 4 inhoudelijke clusters nl: zon, geothermie, gebouwde omgeving en energieopslag. Doorlopende activiteiten zijn: het blijven scannen van de wereldwijde en Europese ontwikkelingen op de energiemarkt, het onderhoud van relaties en netwerken én de communicatie/marketing van nieuwe energie. 29