Schoolplan SO Het Mozaïek Almelo Onderbouw Op basis van het Attendiz Instituutsplan

Transcriptie

1 Schoolplan SO Het Mozaïek Almelo Onderbouw Op basis van het Attendiz Instituutsplan Datum vaststelling Attendiz: Augustus 2016 Datum instemming MR: Augustus 2016

2 Inhoud Inleiding 3 Algemene schoolgegevens 4 Missie, visie en uitgangspunten van de school 6 Hoe staat onze school ervoor in 2016? 8 Ons onderwijsbeleid 10 Onze opbrengsten 15 Onderwijsondersteuning en leerlingenzorg 20 Veiligheidsbeleid 24 Personeelsbeleid 27 Huisvestings- en financieel beleid 27 Kwaliteitszorg en kwaliteitsbeleid 28 Bijlagen 32 2

3 1. Inleiding Deze eeuwenoude Chinese spreuk raakt voor ons de kern van de manier waarop wij ons onderwijs vormgeven. Het vormt de kern waarop wij als mensen leren. Een kind, een mens leert niet van bovenaf, maar door betrokkenheid. Goed onderwijs kenmerkt zich dan ook door de mate van betrokkenheid van leerlingen. Betrokkenheid is ons inziens een voorwaarde om tot leren te komen. Vertel het me en ik zal het vergeten. Laat het me zien en ik zal het onthouden. Laat het me ervaren en ik zal het me eigen maken. Confusius Anderzijds kenmerkt goed onderwijs zich heel concreet door bereikte resultaten: de opbrengsten. Met een einddoel voor ogen van hetgeen we met de leerlingen willen bereiken, kunnen wij concrete doelen voor de langere en korte termijn vaststellen. Doelen stellen geeft ons richting en focus ten aanzien van ons (onderwijs)aanbod. Wij willen ons onderwijsaanbod zo vormgeven dat jonge kinderen spelenderwijs, ontdekkend, bewegend en ervarend kunnen leren in een rijke en uitnodigende speel- en leeromgeving. Het schoolplan wordt minimaal één keer per vier jaar vastgesteld. In het laatste jaar van deze 4-jarige cyclus ( ) wordt het plan door de leidinggevende en het schoolteam geëvalueerd. De bevindingen van deze evaluatie zijn medebepalend voor de bijstelling van het schoolplan voor de nieuwe periode. Voor directie en schoolteam geeft het schoolplan richting aan de voornemens tot verandering en activiteiten. Aan de ouders bieden wij duidelijkheid en wij leggen hiermee verantwoording af aan het schoolbestuur. Het schoolplan is ingericht op basis van de kwaliteitskaarten. In dit schoolplan geven wij de globale beleidsdoelstellingen aan waar onze school in de komende jaren naartoe wil groeien. Met de wetenschap van nu zijn deze doelstellingen geformuleerd, maar het is niet denkbeeldig dat nieuwe inzichten ons de komende periode zullen verrijken. De beleidsdoelstellingen in dit schoolplan werken wij uit in concrete actieplannen per schooljaar. Zo zal het eerste actieplan het schooljaar beslaan. Dit schoolplan hangt onder het Instituutsplan van Stichting Attendiz dat eveneens vierjaarlijks wordt opgesteld. Alle acties en ontwikkelingen die in het schoolplan staan beschreven zijn terug te voeren naar één doel: verbeteren van de ontwikkelingsperspectieven van elk individueel kind! Judy Broekhuis Directeur 3

4 2. Algemene schoolgegevens Naam van onze school: SO Het Mozaïek onderbouw Adres: Speenkruidpad CT Almelo so.hetmozaiek.ob@attendiz.nl so-onderbouw.hetmozaiek-attendiz.nl Facebook: SO Het Mozaïek onderbouw Denominatie: Bijzonder neutraal Schooltype: Speciaal onderwijs Bestuur van onze school: Attendiz Adres: Welbergweg PE Hengelo Postbus KC Hengelo info@attendiz.nl Samenwerkingsverband: SWV PO Aantal medewerkers op onze school: in aantallen: 12 in fte's: Directie in aantallen: 1 in fte's: 0,7 Aantal leerlingen per 1 oktober 2015: 38 4

5 Typering van de school Het Mozaïek onderbouw is een school voor Speciaal Onderwijs voor leerlingen van 4 tot 7 jaar in Almelo en maakt deel uit van Stichting Attendiz. Het Mozaïek onderbouw is een neutraal-bijzondere school. Dit betekent dat de school zich niet verbonden weet met één richting of geloofsovertuiging. De school biedt plaats aan kinderen van allerlei gezindten. Daarnaast heeft Het Mozaïek onderbouw een regionale functie: kinderen uit Hellendoorn, Rijssen-Holten, Twenterand, Tubbergen, Wierden bezoeken de school. De leerlingen van Het Mozaïek onderbouw kunnen zich om uiteenlopende redenen binnen het regulier onderwijs onvoldoende ontwikkelen. Soms komen kinderen vanaf een peuterspeelzaal of dagverblijf op onze school, in sommige gevallen zijn kinderen eerst op een basisschool gestart. Doelgroep SO Het Mozaïek onderbouw richt zich enerzijds op onderwijs aan jonge risico kinderen in de leeftijd van vier tot acht jaar die vanuit het samenwerkingsverband een toelaatbaarheidsverklaring hebben gekregen. Dit zijn kinderen met gedragsproblemen en/of ontwikkelingsproblemen in de breedste zin van het woord die in het basisonderwijs (dreigen) vast(te)lopen. Zij kenmerken zich door een grote diversiteit aan hulpvragen en onderwijsbehoeften. Anderzijds biedt Het Mozaïek onderbouw onderwijs aan jonge risico kinderen die via plaatsbekostiging de school bezoeken. Dit zijn kinderen van de kinder- en jeugdpsychiatrische kliniek van Karakter en dagbehandeling van Jarabee. Doelstelling Onze doelstelling is om jonge kinderen met een specifieke (onderwijs) behoefte alle kansen te bieden om zich zo optimaal mogelijk te kunnen en mogen ontwikkelen. Wij streven ernaar om voor elk kind het hoogst haalbare uitstroomprofiel te realiseren en willen voortdurend in beweging zijn om de kwaliteit van het onderwijs aan deze doelgroep te verbeteren. Vanuit deze gedachte werken we aan een maximaal haalbare toerusting op zowel didactisch als sociaal-emotioneel gebied. 5

6 3. Missie, visie en uitgangspunten van de school Het Mozaïek onderbouw is één van de scholen die vallen onder het bestuur van Attendiz. De centrale missie van Attendiz is: Alle kinderen met specifieke onderwijsbehoeften: krijgen de kansen die nodig zijn om zich optimaal te kunnen ontwikkelen. bieden wij de ondersteuning die zij nodig hebben in hun ontwikkeling. horen erbij; geen kind wordt om reden van een individuele beperking, aanleg, tempo of motivatie uitgesloten. 3.1 De missie van onze school Het Mozaïek onderbouw is een ambitieuze en resultaatgerichte school voor jonge kinderen met specifieke onderwijs- en of zorgbehoeften. Wij staan voor een veilig, gestructureerd, uitdagend en positief klimaat, waar kinderen, ouders en personeel met veel plezier komen. Wij volgen en sturen de ontwikkeling van jonge kinderen in een continu proces en passen ons onderwijsaanbod hierop aan. Door aandacht te hebben voor de brede ontwikkeling en individuele ontplooiing van het kind leggen wij een stevige basis voor het verdere ontwikkelingsproces. 3.2 De visie van onze school door volgen en sturen naar opbrengst en groei! 6

7 Het Mozaïek onderbouw wil vanuit een lerend perspectief boeiend, betekenisvol en passend onderwijs bieden aan jonge kinderen met specifieke onderwijs- en of zorgbehoeften waarbij het welzijn en de betrokkenheid van kinderen centraal staan. Het onderwijsaanbod wordt vorm gegeven door jonge kinderen spelenderwijs, ontdekkend, bewegend en ervarend te laten leren. Dit alles vindt plaats in een betekenisvolle context waarbij doelen leidend zijn. Onze visie op onderwijs Ons onderwijs wordt planmatig aangeboden. De leerkracht zorgt voor doelgerichte, betekenisvolle leersituaties waar nauw wordt aangesloten bij de belevingswereld van het jonge kind. We zijn sturend in onze benadering, maar bieden ook keuzemogelijkheden aan en leren kinderen om zelf keuzes te maken met als doel kinderen te stimuleren tot initiatief name, zelfstandigheid en actief leren, leren met en van elkaar. Wij delen de mening dat spelactiviteiten de belangrijke basis vormen voor de ontwikkelings- en leerprocessen bij jonge kinderen. Alles wat zij doen gebeurt spelenderwijs en daarin laten zij hun ontwikkeling zien. Bij jonge kinderen is ontwikkelen en spelen een geheel. Spelen bevordert het leren en beïnvloedt de ontwikkeling van alle ontwikkelingsdomeinen. Onze visie op de speel- en leeromgeving Er worden binnen onze school hoge eisen gesteld aan een rijke, uitnodigende onderwijsomgeving. De klassen én de schoolomgeving zijn enerzijds zo ingericht dat zij de kinderen uitlokken om te spelen, het sluit aan bij de belevingswereld van de kinderen. Luc Stevens inspireert ons daarbij door te stellen: Een rijke leeromgeving is een omgeving die betrokkenheid bij kinderen oproept, het competentiegevoel bij kinderen versterkt en ruimte geeft aan autonomie. Bovenal woont er in die rijke leeromgeving een leerkracht die met zijn hart bij de kinderen is en met zijn hoofd bij de leerdoelen. Anderzijds is de inrichting overzichtelijk, duidelijk en (voor)gestructureerd. Veel van de kinderen vragen om een zo prikkelarm mogelijke speel- en leeromgeving, waarbij aangeboden materialen functioneel en betekenisvol zijn. D.m.v. visuele ondersteuning in de vorm van pictogrammen, afbeeldingen en foto s, wordt de omgeving voor de leerlingen gestructureerd. Uitgangspunten van Het Mozaïek onderbouw: Veilig, speel- en leerklimaat Positieve grondhouding Onderwijs afgestemd op specifieke onderwijs- en zorgbehoeften (zone van naaste ontwikkeling) Ambitieus en opbrengstgericht Gericht op succeservaring Welbevinden en betrokkenheid van leerlingen zijn sleutelwoorden Sturend en volgend onderwijs Gestructureerde en uitdagende leeromgeving Boeiend, concreet en betekenisvol onderwijsaanbod Spelactiviteiten vormen de basis Ouders zijn onze partners Voortdurend in dialoog met ketenpartners Vooroplopend in nieuwe ontwikkelingen 7

8 4. Hoe staat onze school er voor in 2016? Het onderwijsbeleid van onze school wordt door een aantal factoren bepaald. De hoofdlijnen van het beleid worden bepaald door de overheid. Landelijke ontwikkelingen zijn in algemene zin bepalend voor de richting van het onderwijs. Tussen datgene wat vanuit de overheid wordt bepaald en datgene wat de school tot haar eigen ambities rekent, reikt Attendiz, het bestuur van onze school, richtlijnen aan die mede de inhoudelijke [in]richting van onze school inkleuren. Tenslotte bepaalt onze school zelf hoe het onderwijsbeleid voor de komende jaren zal worden vormgegeven. 4.1 Kansen & bedreigingen, sterke & zwakke punten van onze school Onze school staat op het standpunt dat bedreigingen die op onze school afkomen, voor zover mogelijk, geneutraliseerd moeten worden en dat de kansen die zich aandienen moeten worden verzilverd. De bedreigingen, kansen en zwakke punten zijn in kaart gebracht door het raadplegen van verschillende bronnen. In november 2015 is onderzoek gedaan door Beekveld en Terpstra naar de kwaliteitsbeleving van ouders en personeel. Daarnaast zijn de onderzoeksresultaten van de intern audit in 2014 en het inspectierapport in 2016 meegenomen bij het samenstellen van de sterktezwakteanalyse. Bedreigingen voor onze school Plaatsingsbeleid: verplichte mobiliteit vanuit krimpscholen naar SO Het Mozaïek onderbouw. Hebben al deze collega s affiniteit met de doelgroep Het Jonge Kind? Wat wordt onze positie in Almelo binnen Passend Onderwijs? Welke plek krijgen wij op het moment dat de drie SBO s definitief samengaan? Bezuinigingen Er komen meer kinderen met complexe ondersteuningsvragen. Dat vraagt zeer specifieke competenties van ons personeel Kansen voor onze school Voortzetten en intensiveren van onze samenwerking met de scholen uit de Zevende kamer Actief samenwerken met het SBO betreffende jonge (risico)leerlingen SO Het Mozaïek als regionaal expertise centrum voor jonge leerlingen met gedrag- en ontwikkelingsproblemen Optimaliseren van de samenwerking met externe partners zoals Karakter en Jarabee Uitwisselen van expertise richting het primair onderwijs (onderbouw) Visieontwikkeling op probleemgedrag waarin wij vanaf schooljaar de verbinding zoeken met Positieve Psychologie Resultaat- en opbrengstgericht werken waarbij ervaringsgericht leren centraal staat Verder door ontwikkelen van een boeiend en concreet onderwijsaanbod voor jonge kinderen Ontwikkelen van een breed gevarieerd onderwijsaanbod t.b.v. de sociaal emotionele ontwikkeling Attendizbrede aandacht voor duurzame inzetbaarheid Borging van het gezondheidsmanagement, zoals dat door Attendiz is ingezet 8

9 Zwakke punten voor onze school Er bestaan (grote) verschillen in kennis en gebruik van ICT-hulpmiddelen Onvoldoende materialen t.b.v. de sociaal emotionele ontwikkeling Het benutten (verantwoorden) van de onderwijstijd als leerlingen onder schooltijd therapieën volgen Opruimmogelijkheden in het gebouw Sterke punten van onze school Positieve, veilige en professionele werksfeer Sterk samenwerkingsgericht Laag ziekteverzuim Doelgericht boeiend en betekenisvol onderwijs Leerlijnen en doelen (op alle terreinen) zijn helder en geven richting. Planmatig handelen is een sterk punt Spel is de basis Positieve cultuur: wij gaan uit van de goede bedoelingen van leerlingen Veel aandacht voor de sociaal emotionele ontwikkeling Eenduidige aanpak op basis van ABC-methodiek Team is sterk betrokken bij het onderwijs, de ouders en leerlingen Qua huisvesting beschikken wij over een multifunctioneel pand Wij zijn voortdurend in beweging Hoge resultaten en opstroomcijfers Goede interne audit en tevredenheidsonderzoek Goed inspectierapport met daarin drie 4-scores voor kwaliteitsaspect 2, 5 en 6 Open houding t.a.v. partners Samenwerkingsverband Samenwerking met onze zorgpartner Jarabee Participatie van leerkrachten binnen Attendiz- en primair onderwijs kenniskringen 4.2 Vooruitblik We weten waar de belangrijkste aandachtspunten voor onze school liggen. Die aandachtspunten zetten we om in concrete doelstellingen. In de volgende hoofdstukken lichten wij toe op welke accenten ons beleid komt te liggen en welk tijdpad daaraan hangt. Ieder van de 9 kwaliteitsaspecten uit het Attendiz kwaliteitskader komt daarbij aan bod. 9

10 5. Ons onderwijsbeleid De wet Passend Onderwijs en de wet Kwaliteit (V)SO bieden op landelijk niveau de belangrijkste kaders waarbinnen het onderwijs op onze school wordt vormgegeven. Deze nieuwe wetten hebben voor Attendiz geleid tot twee belangrijke uitgangspunten: maximale ontplooiing en thuisnabij onderwijs. Deze twee uitgangspunten vormen de input voor een aantal belangrijke ontwikkelpunten. Met de kwaliteitskaarten biedt Attendiz onze school een stevig handvat om systematisch aan de invoering en borging van deze ontwikkelpunten te werken. In het volgende hoofdstuk staan wij uitgebreid stil bij onze opbrengsten. In dit hoofdstuk lichten wij eerst de volgende kwaliteitsaspecten toe: Leerstofaanbod Onderwijstijd 5.1 Ons leerstofaanbod Een boeiend en betekenisvol leerstofaanbod vinden wij belangrijk. Naast een sterk programma, geldt dat onze leraren het onderwijs op een dusdanige manier weten aan te bieden dat leerlingen worden uitgedaagd tot leren en ontdekken én dat zij plezier ervaren in het leren door het opdoen van succeservaringen. Hiermee wordt het leerrendement van de leerlingen vergroot. Ons leerstofaanbod voor taal en rekenen is eigentijds, breed en afgestemd op de kerndoelen. Binnen onze school wordt er gewerkt met een jaarplanning. Deze jaarplanning is uitgewerkt in werkdoelen die terug te vinden zijn in de weekplanning in de klassen. Onze leraren stemmen het leerstofaanbod af op de onderwijsbehoeften die kenmerkend zijn voor de leerling populatie. Waar dat gewenst is, intensiveren of verdiepen we het aanbod. Leerstofaanbod op Het Mozaïek onderbouw Jonge kinderen in de leeftijd van drie tot zes jaar ontwikkelen zich sprongsgewijs en spelenderwijs. Het is de mooie en belangrijke taak van onze leerkrachten om het onderwijsaanbod nauw af te stemmen op het ontwikkelingsniveau van het kind, de nieuwsgierigheid te voeden en hen uitdaging te bieden om zelf de wereld te ontdekken. Kortom de vaardigheden die onze leerkrachten moeten beheersen en toepassen zijn divers en vragen om maatwerk. Het spelend leren staat bij ons op school hoog in het vaandel. Spelactiviteiten zijn essentieel in de toeleiding naar de toekomstige leerprocessen en dragen bij aan vrijwel alle ontwikkelingsprocessen die wij voor jonge kinderen nodig vinden. De leerkracht speelt een belangrijke rol in het begeleiden én ontwerpen van goede spelactiviteiten waarin vooraf gestelde doelen leidend zijn. De volgende activiteiten vinden wij belangrijk in dit proces: uitdagende activiteiten die bewegingsspel met en zonder attributen bevorderen, zowel binnen in de klas als buiten op het (kleine) plein, in de natuur, etc.; spel met zand en water en andere ongevormde materialen om manipuleren mogelijk te maken; allerlei attributen en spullen die het rollenspel bevorderen; wereldspelmateriaal bij zand en water; poppenhuis en poppen; verkleedkleren, decors en attributen, (bijvoorbeeld de verteltafel en vertelschort ), die bij een verhaal of prentenboek horen, etc.; thema s die gezamenlijk rollenspel stimuleren; rollenspel dat uitnodigt om symbolen, geschreven taal en gedrukte taal, wiskundige handelingen in te zetten; etc. 10

11 Leergebied overstijgende leer- en vormingsgebieden Op het gebied van de leergebiedoverstijgende leer- en vormingsgebieden maken we gebruik van de methode Goed Gedaan en andere toereikende materialen zoals Een doos vol gevoelens en themagerichte prentenboeken. De methode Goed Gedaan voldoet aan de kerndoelen. Deze methode besteedt samen met de methode Kleuterplein ook aandacht aan inzichten en vaardigheden rond actief burgerschap en sociale integratie. Op onze website staan hierover verschillende activiteiten beschreven. Naast dit lesaanbod bieden wij tevens diverse ontspanningsoefeningen aan waarbij het eigen ik centraal staat; wat kan ik, wat durf ik, wie ben ik, wat voel ik, waar liggen mijn talenten en grenzen? In samenhang met ons aanbod willen wij kinderen leren meer bij zichzelf te komen, zowel in groepssituaties als individueel. Wij vinden het van groot belang dat er een goede balans is tussen inspanning en ontspanning om zo optimaal tot leren te komen. De volgende aspecten komen daarbij aan bod: ontspanningsoefeningen natuurbeleving energizers lieve woorden doosjes ademhalingsoefeningen muziek talentenmedailles Methode A In schooljaar volgen twee collega s de opleiding Methode A van Bertha Verschueren. Met deze kennis starten wij op school een weerbaarheidstraining t.b.v. de sociaal emotionele ontwikkeling. Tijdens de training wordt gewerkt aan de voorwaarden om in een later stadium goed te kunnen: aangeven, aanvoelen, wanneer je moet ontspannen en weten hoe je dat moet doen voelen hoe je stevig kunt staan en wat je allemaal kunt uitstralen met je ogen en stem ervaren dat ieder kind talenten heeft leren respecteren van verschillen ontdekken dat je kunt kiezen om iets wel of niet te doen. 11

12 Cultuureducatie Per ingang van het schooljaar gaat onze school participeren in het Projectplan Professionalisering Cultuuronderwijs PO. Op Het Mozaïek onderbouw willen wij verder werken aan kwaliteitsverbetering van de cultuureducatie binnen ons onderwijs. Wij willen aandacht geven aan de veranderende rol van de leerkracht in het creatieve proces van elke leerling. Hierbij spelen 21 ste - eeuwse vaardigheden, creatief denken, probleemoplossend vermogen en zelfontplooiing een belangrijke rol. Op het niveau van de groepsleiding wordt scholing ingezet om de kennis en de competenties om cultuureducatie te kunnen geven vergroot. Professionalisering van de leerkrachten en onderwijsassistenten moet leiden tot duurzaam en geïmplementeerd cultuuronderwijs op het gebied van muziek en drama. Vak Methode/Leerlijn Korte toelichting Taal/lezen, rekenen, woordenschat, Kleuterplein Gr. 1-2 motoriek, wereldoriëntatie, muziek, seo Taal/lezen Fonemisch bewustzijn Gr. 1-2 Rekenen Gecijferd bewustzijn Gr. 1-2 SEO Goed gedaan Gr Onze onderwijstijd De belangrijkste taak van onze school is kwalitatief goed onderwijs geven. De tijden waarop onze school lesgeeft, de schooltijden, bepalen wij zelf en die zijn terug te vinden in onze schoolgids. De overheid heeft vastgelegd hoeveel tijd scholen moeten besteden aan onderwijs, de onderwijstijd. Onderwijstijd beschouwen wij als een middel om beleidskeuzes te verwezenlijken. Wij verdelen de tijd zodanig over de vakken dat leerlingen in staat zijn het onderwijsprogramma tot zich te nemen. De verdeling van de onderwijstijd past bij de uitstroomprofielen van onze school. In onderstaande tabel geven wij weer hoeveel tijd wij gemiddeld aan welke vaardigheden besteden: Vaardigheden groep 1-2 Percentage Aantal uren per week Taalontwikkeling 27 % 6 uur en 20 min Rekenen/wiskunde 13 % 3 uur Functieontwikkeling 26 % 6 uur SEO 26 % 6 uur Bewegingsonderwijs 8 % 2 uur Pauze (geen onderwijstijd) - 2 uur 12

13 Taalontwikkeling Rekenen/Wiskunde Functieontwikkeling SEO Bewegingsonderwijs Toelichting Urenverdeling Op SO Het Mozaïek onderbouw staan de tussendoelen voor taalontwikkeling voor groep 1 en 2 centraal. Spelactiviteiten vormen hierin een essentieel instrument omdat ze taal en denken beïnvloeden en bevorderen. Daarnaast wordt de methode Kleuterplein, dit is een geïntegreerde methode voor groep 1 en 2, doelgericht ingezet. Voor het doelgericht werken aan fonemisch bewustzijn wordt naast de methode Kleuterplein de map Fonemisch bewustzijn ingezet. Taalontwikkeling staat ook centraal binnen het thematisch werken waarin nauw wordt samengewerkt met een logopedist. Onder de taalontwikkeling valt: Doelgerichbte (IGDI) activiteit op basis van het weekdoel Muziek Expressie activiteiten (drama, toneel, poppenkast, etc.) Activiteiten die tevens de vakgebieden aardrijkskunde/geschiedenis en natuureducatie aan de orde laten komen Schooltv. Uitstapjes Liedjes/ versjes Hoeken Voorlezen Knutselactiviteiten Koken Gezamenlijke eetmomenten (fruit en brood) Spelen Op SO Het Mozaïek onderbouw staan de tussendoelen voor Rekenen/Wiskunde voor groep 1 en 2 centraal. Doelgerichte activiteiten die wiskundige ervaringen uitlokken tijdens spel en alledaagse situaties vormen hierin een belangrijk instrument. Daarnaast wordt de methode Kleuterplein, dit is een geïntegreerde methode voor groep 1 en 2, doelgericht ingezet. Voor het doelgericht werken aan gecijferd bewustzijn wordt naast de methode kleuterplein de map gecijferd bewustzijn ingezet. Rekenontwikkeling en ruimtelijke oriëntatie staan ook centraal binnen het thematisch werken waarin wordt samengewerkt met een kinderfysiotherapeut/ergotherapeut. Onder Rekenen/ Wiskunde valt: zie taalontwikkeling Werken met ontwikkelingsmateriaal, kunstzinnig oriëntatie, oefenen van vaardigheden, taalactiviteiten, rekenactiviteiten en het spelen in de hoeken. In samenhang wordt dan gewerkt aan: - Taalontwikkeling - Rekenen/wiskunde - Zintuiglijke en motorische ontwikkeling - Sociaal emotionele ontwikkeling - Leren leren - Ruimtelijke oriëntatie - Spel, beweging en drama (spelen in hoeken) - Geschiedenis en Aardrijkskunde - Expressie activiteiten Spelactiviteiten zien wij als belangrijke bron om de sociaal emotionele ontwikkeling te stimuleren. Vaardigheden worden aangeboden tijdens de lessen van de methode Goed Gedaan. Er wordt gewerkt aan de kerndoelen benoemd bij sociaal gedrag, maar ook het actief burgerschap en sociale redzaamheid komen aan de orde. Het spreekt voor zich dat er vakoverstijgend veel aandacht is voor de sociaal emotionele ontwikkeling en de vaardigheden die binnen de lessen aangeboden worden. De aspecten die binnen de sociaal emotionele ontwikkeling belangrijk zijn, worden verweven binnen het totale onderwijsaanbod voor jonge kinderen inclusief de pauze momenten. Spelen en spel (buiten, binnen, spelles) Hieronder wordt verstaan het in samenhang werken aan: - Bewegingsonderwijs - Taalontwikkeling - Rekenen en wiskunde - Sociaal emotionele ontwikkeling - Leren leren - Ruimtelijke oriëntatie - Spel, beweging en drama 13

14 Onderwijstijd Het Mozaïek onderbouw heeft de onderwijstijd voor de verschillende vakgebieden in bovenstaande urentabel vastgelegd. De lesroosters komen overeen met de vastgestelde uren in de adviesurentabel. De onderwijszorgklas heeft dezelfde urenverdeling als groep 1 en 2, maar die kan aangepast worden als de doelgroep (op basis van data, observaties) daarom vraagt, omdat zij naast de onderwijsdoelen in dezelfde tijd ook de behandeldoelen moet behalen. Het beredeneerd inzetten van de onderwijstijd wordt bijgesteld als de opbrengsten daarom vragen, waardoor per vakgebied keuzes gemaakt kunnen worden m.b.t. het inzetten van meer of minder onderwijstijd voor een vakgebied. Deze mogelijkheid van aanpassing in onderwijstijd kan per groep beredeneerd afwijken. Beleid t.a.v. lesuitval of verzuim Door een nauw contact te houden met ouders/verzorgers hopen we het verzuim van de kinderen zoveel mogelijk tegen te gaan. We houden de absenties bij (+ de reden ervan) en trekken vroegtijdig aan de bel als dit nodig is. Indien nodig nemen we contact op met de leerplichtambtenaar. Bij veelvoudige afwezigheid door ziekte bespreken we onze zorgen met de ouders en nemen we, indien gewenst, contact op met onze jeugdarts (lid CVB). Zij kan vervolgens ouders en kind oproepen. 5.3 Vooruitblik Onderwerp Door ontwikkelen van boeiend en concreet onderwijsaanbod zowel binnen in de klas als buiten op (het kleine) plein Buitenspelen door ontwikkelen t.b.v. spelenderwijs leren en de brede ontwikkeling. Onderzoeken of Kom mee buitenspelen! hierin ondersteunend kan zijn Participeren in Projectplan Professionalisering Cultuuronderwijs PO Ontwikkelen en invoeren basis- en intensief aanbod (SEO) Ontwikkelen en invoeren ontspanningsaanbod (SEO) Ontwikkelen en invoeren van een weerbaarheidstraining Invoeren Parnassys Ontwikkelen nieuw OPP (Parnassys) Invoeren 21 e century skills Afstemmen van onderwijstijd indien lln therapieën volgt 14

15 6. Onze opbrengsten Opbrengstgericht werken betekent dat de leeropbrengsten van de leerling, de klas en de school het uitgangspunt zijn geworden. Wij werken opbrengstgericht door ons planmatig in te zetten voor het verbeteren van de vorderingen van onze leerlingen. Dit doen wij door hoge doelen te stellen, hieraan gericht te werken en onze leerlingen systematisch te volgen in hun vorderingen. 6.1 Opbrengstgericht werken hoe doen wij dat in onze school? Wij willen de toegevoegde waarde van ons onderwijs aantonen. We kijken daarom niet alleen naar de eindopbrengsten van onze leerlingen, maar we zetten deze resultaten ook af tegen een relevante standaard. Dat gebeurt op 3 niveaus: 1. Op schoolniveau 2. Op groepsniveau 3. Op leerlingniveau Schoolbespreking Twee keer per schooljaar meten we of de leeropbrengsten van alle leerlingen in de school op het juiste niveau liggen. Dat doen we tijdens een schoolbespreking. Indien nodig nemen we maatregelen die de hele school aangaan. Groepsbespreking Twee keer per schooljaar meten we of de leeropbrengsten in elke groep in lijn liggen met de ambitie schoolstandaarden. Deze vergelijking zegt ons of we maatregelen moeten nemen ten aanzien van de hele groep. Individuele bespreking De vraag die twee keer per schooljaar beantwoord moet worden is: wat heeft dit kind nodig om zijn of haar ontwikkelingsperspectief te behalen? Soms moeten we het onderwijs aan een leerling nog iets verder aanscherpen, omdat de onderwijsaanpak die hij ontvangt, niet passend is bij zijn behoeften. We signaleren deze leerlingen aan de hand van drie criteria: Er is sprake van onvoldoende vaardigheidsgroei. Er is sprake van een hiaat in de leerstofbeheersing. Er is sprake van een situatie van niet gedijen, van onvoldoende welbevinden en betrokkenheid. Voor een leerling die aan een van deze criteria voldoet, verzamelen we handelingsgerichte gegevens, bepalen we welk doel we willen nastreven en wat zijn onderwijsbehoeften zijn. Op grond hiervan nemen we een individuele maatregel of we wijzigen van arrangement. Eventueel kan het ontwikkelingsperspectief worden aangepast. Als er veel gelijksoortige individuele maatregelen nodig zijn, dan pakken we dit groepsgewijs aan. De stand van zaken op Het Mozaïek onderbouw t.a.v. Opbrengsten Het Mozaïek onderbouw geeft het opbrengstgericht werken vorm door het stellen van doelen, hieraan te werken en vervolgens systematisch te evalueren of de doelen zijn behaald. M.a.w. we werken doelgericht en systematisch aan het maximaliseren van prestaties. We baseren ons bij het opbrengstgericht werken op de werkwijzen die zijn beschreven door Gijzen (2012), van Hasselt (2011) en Struiksma (2012), waaruit zes belangrijke uitgangspunten zijn op te maken: 15

16 1. Elke leerling heeft een eigen ontwikkelingsperspectief, maar dat betekent niet dat elke leerling een eigen leerprogramma krijgt. Enerzijds is leren een sociaal proces, anderzijds weten we dat té geïndividualiseerd onderwijs een negatieve invloed heeft op de opbrengsten van de leerling. 2. We redeneren van het einde terug naar het begin. We kijken eerst naar wat we willen bereiken en bepalen dan welke aanpak daar het beste bij past. 3. We redeneren van de school naar de groep naar de leerling. Ons onderwijs stemmen we achtereenvolgens af op onze schoolpopulatie, dan op de groep en tenslotte kijken we naar de individuele leerling. Is afstemming op individueel niveau wenselijk of niet? 4. We werken volgens het principe Respons op instructie. Onze leerkrachten kijken goed hoe de leerling reageert op het onderwijs dat hij krijgt. Is de respons voldoende? Dan gaan we door met wat we deden of we gaan het onderwijs verrijken. Is de respons onvoldoende? Dan gaan we het aanbod intensiveren. Zodoende halen we het maximale uit iedere leerling. 5. De middengroep van onze schoolpopulatie is de basis voor de inrichting van ons onderwijsprogramma. Ons onderwijsprogramma bestaat uit drie zorgvuldig samengestelde onderwijsaanpakken die op elkaar aansluiten: basis, verdiept en intensief. Deze drieslag in het onderwijsaanbod komt tegemoet aan de kenmerken en onderwijsbehoeften van het merendeel van de leerlingen op onze school. 6. We werken zoveel mogelijk op basis van convergente differentiatie. Dit betekent dat we met de hele groep leerlingen telkens aan één set doelen werken. Dit biedt de meeste kansen op hoge opbrengsten voor onze leerlingen. Daarnaast kunnen leerlingen op deze manier ook van elkaar leren, sociaal en inhoudelijk. Cognitieve opbrengsten Voor de cognitieve opbrengsten brengen we onze resultaten in kaart. Twee keer per jaar maken we een totaaloverzicht van de schoolopbrengsten in de vorm van een schoolfoto. Daarin laten we zien wat de resultaten van de toetsen van de leerlingen bij de vakken rekenen en taal zijn. Deze resultaten op de cognitieve vakken vergelijken we met de landelijke gemiddelden. We hebben vooralsnog als ambitie gesteld dat we het landelijk gemiddelde nastreven. We kunnen door het maken van deze schoolfoto vergelijkingen trekken tussen de verschillende schooljaren. Op basis van eventueel veranderende data kunnen (indien aan de orde) de schoolstandaarden worden bijgesteld. 16

17 Sociale opbrengsten Met ingang van schooljaar neemt Het mozaïek onderbouw de Sociaal Competentie Observatie Lijst (SCOL) af. De resultaten van dit meetinstrument leveren data voor het kunnen vaststellen van een schoolstandaard. Op dezelfde wijze als bij de cognitieve opbrengsten heeft Het Mozaïek onderbouw de ambitie om naast de schoolstandaard, die in schooljaar wordt vastgesteld, een ambitiestandaard voor de sociale opbrengsten te formuleren. De standaardnormen en de ambitienormen Het Mozaïek onderbouw heeft zich ontwikkeld tot een school waarbij het handelingsgericht-en opbrengstgericht werken in een cyclisch proces nader vorm heeft gekregen. Op school- groeps-en leerlingniveau is Het Mozaïek onderbouw in staat de opbrengsten in kaart te brengen, deze te analyseren en er vervolgens consequenties aan te verbinden voor het onderwijsaanbod. Door de komende jaren steeds opnieuw de opbrengsten van de totale school in kaart te brengen zal Het Mozaïek haar eigen norm verder ontwikkelen en zal het onderwijs gericht zijn op het behalen van de opbrengstambities die gesteld zullen worden op basis van deze schoolstandaard. Door ambities te stellen en vervolgens terug te redeneren van school naar groep naar individu hopen wij de juiste keuzes te kunnen maken voor ons onderwijsaanbod om zo de hoogst mogelijke opbrengsten te kunnen realiseren. Onze (voorlopige) schoolstandaard taal en rekenen hebben we gemaakt door alle resultaten van de eindtoetsen van cito taal en rekenen van hoog naar laag te ordenen en vervolgens in deze ordening drie lijnen te trekken, één bij de 20% van de scores, één bij de 80% en één bij de 90% van de scores. Deze drie lijnen corresponderen met de drie standaarden die Het Mozaïek onderbouw hanteert: 1. Gevorderde standaard, voor de beste 20% leerlingen (gelijk aan ondergrens CITO niv. I) 2. Voldoende standaard, voor de beste 80 % leerlingen (gelijk aan de ondergrens CITO niv. IV) 3. Minimum standaard, voor de beste 90% leerlingen (gelijk aan de ondergrens CITO niv. D) Op basis van deze (voorlopige) schoolstandaarden voor taal en rekenen heeft de CvB besloten om de ambitie schoolstandaarden voorlopig vast te stellen op het landelijke niveau. Voor de sociale opbrengsten zitten we in de fase van het verzamelen van data. Het formuleren van deze schoolstandaard is in ontwikkeling. Door ook de komende jaren de schoolopbrengsten in kaart te brengen en deze te vergelijken met elkaar zal het geheel uiteindelijk een degelijk en stevig onderbouwd karakter krijgen. 17

18 Kritische succesfactoren Het Mozaïek onderbouw heeft in dit verband het opbrengstgericht werken in een cyclisch proces vormgegeven door data van opbrengsten te gaan verzamelen. Deze cyclus vormt de ruggengraat van ons opbrengstgericht werken en geeft sturing aan ons denken en handelen Team en CVB zijn geschoold in het HGW/OGW werken Doelen zijn helder geformuleerd in groepsplannen en geven richting aan de inhoud van de activiteiten, die terug te vinden zijn in de thema-en dagplanning Leerkrachten evalueren hun aanbod en handelen op basis van de observaties gedurende de dag/periode. Op basis daarvan worden beredeneerd keuzes gemaakt/aanpassingen gedaan Data worden twee keer per jaar geanalyseerd en op basis daarvan worden de consequenties geformuleerd m.b.t. de inhoud van ons onderwijs. Indien nodig vindt er ook een aanpassing plaats in het OPP op leerling niveau 6.2 Onze opbrengsten hoe staan wij ervoor? Jaarlijks verantwoordt Het Mozaïek onderbouw zich over haar opbrengsten in de schoolgids. Het Mozaïek onderbouw streeft, zoals gezegd, naar de landelijke norm van cito rekenen en taal. De komende jaren zullen we bij iedere meetmoment, middels de vaardigheid score van Cito, de schoolopbrengsten in kaart brengen. Deze gegevens vergelijken we met de gegevens van voorgaande jaren, dit zal uiteindelijk de basis zijn voor het vaststellen van onze ambitie schoolstandaard en zal het analyseren van de opbrengsten een degelijk en stevig onderbouw karakter krijgen. 6.3 Behaalt onze school vooraf gestelde doelen? De uitstroomcijfers van de afgelopen jaren tonen aan dat meer dan 90% van de leerlingen het benodigde niveau voor de uitstroombestemming uit het Ontwikkelingsperspectief heeft bereikt. De uitstroomcijfers voor de kortverblijf leerlingen laten zien dat ruim 60% van de leerlingen doorstroomt naar het regulier onderwijs. Gelet op de ontwikkelingen binnen Passend Onderwijs heeft de CvB de ambitie gesteld om dit percentage als ambitienorm te hanteren voor de komende Schoolplanperiode. De uitstroom van de niet-kortverblijf leerlingen laat ons zien dat 40% van de leerlingen doorstroomt naar het regulier onderwijs. Wij zien hierin een stijgende lijn en stellen de ambitie vast om dit percentage eveneens te hanteren voor de komende Schoolplanperiode. 6.4 Bestendiging hoe gaat het met onze leerlingen na verlaten van onze school? De leerlingen worden gedurende een periode van 2 jaar na uitstroom door ons gevolgd. Uitgangspunt bij verwijzing is dat de leerroute behorend bij het gekozen uitstroomperspectief de leerling in voldoende mate toerust om met succes het onderwijs, al dan niet met extra ondersteuning, op de vervolgvoorziening te kunnen volgen. Dat betekent dat er van uit mag worden gegaan dat de leerling twee jaar na plaatsing in beginsel nog steeds op die plek zit, ofwel is doorverwezen naar een plek die in lijn ligt met de uitstroomplek. Als school spannen we ons in om er voor te zorgen dat we zicht hebben op de eisen die de vervolgscholen stellen aan onze leerlingen. We stemmen ons onderwijsaanbod en eindadvies daarop af. Jaarlijks (in oktober) verzamelen we informatie om zicht te houden op de bestendiging van de verworven plaatsen. Een analyse van deze gegevens wordt gemaakt binnen het SOT, schoolondersteuningsteam. Uit de analyse van onze bestendiging gegevens van de afgelopen jaren blijkt dat onze leerlingen na 2 schooljaren (zeer) goed zijn bestendigd. Zowel op 31 oktober 2014 als 2015 zaten meer dan 90% van de uitgestroomde leerlingen nog op de plek waar zij naar toe werden verwezen of op een plek die in lijn ligt met de uitstroom plek. Als CvB stellen wij ons hierbij de kritische vraag of wij wel ambitieus genoeg verwijzen of zijn de verwijsadviezen passend bij de ontwikkeling van de leerling. 18

19 6.5 Vooruitblik Onderwerp Meer inzicht in sociale opbrengsten: door ontwikkelen SCOL Vaststellen schoolstandaarden en ambities SEO Invoer groepsplan sociaal gedrag Invoeren leerlijn: leren leren Schoolstandaarden taal, reken en seo volgen en daar waar nodig aanpassen Ambities t.a.v. de uitstroom evalueren en daar waar nodig aanpassen Parnassys werkt ondersteunend aan het opbrengstgericht werken Leerlingen worden actief betrokken bij de gestelde doelen 19

20 7. Onderwijsondersteuning en leerlingenzorg De leerling staat centraal, de leraar als spil en de specifieke deskundige als de ondersteuner. Onze school volgt en begeleidt de leerlingen zodanig dat zij een ononderbroken ontwikkeling kunnen doorlopen. Deze opvatting strookt met het beleid van het ministerie van OCW rond passend onderwijs en met de invoering van de wet Kwaliteit (V)SO. Vanuit dit kader, lichten wij in dit hoofdstuk de volgende kwaliteitskaarten toe: 1. Zorg en begeleiding 2. Afstemming 3. Klassenmanagement 7.1 Zorg en begeleiding ons schoolondersteuningsprofiel In ons schoolondersteuningsprofiel leggen wij vast welke ondersteuning onze school kan bieden en welke ambities onze school heeft voor de toekomst. Op basis van het profiel inventariseren wij welke expertise moet worden ontwikkeld en wat dat betekent voor de scholing van ons team. De Attendiz Academie speelt daarin een belangrijke rol. Medewerkers leren van elkaar en met elkaar. De grote uitdaging voor de komende periode is het vergroten van de competenties bij onze medewerkers, zodat de ontwikkeling van onze leerlingen geoptimaliseerd wordt. Het Mozaïek onderbouw als lerende en professionele organisatie Het Mozaïek onderbouw is een voortvarende en lerende organisatie met verantwoordelijkheden zo diep mogelijk in die organisatie en een klimaat waarin ruimte is voor de ontwikkeling van een professionele cultuur. Een professionele cultuur is een cultuur waarin kwaliteit leidend is. Als mens zijn we allemaal in de grond van de zaak elkaars gelijken. Als professional verschillen we van elkaar: karakters, competenties, ambities en ga zo maar door zijn verschillend. Wij zijn bereid om de verschillen die we ervaren bespreekbaar te maken met maar één doel voor ogen: verbetering van de school en daarmee het onderwijs aan de leerlingen. Binnen de professionele cultuur op Het Mozaïek onderbouw willen we gebruik maken van de verschillen, gebruik maken van elkaars competenties. We zijn bereid om buiten de eigen groep te treden, zich te realiseren dat het samen moet gebeuren, waarbij je gebruik kan maken van elkaars sterke punten, vaardigheden en mogelijkheden. Het bevorderen van het leren van en door elkaar vormt een voortdurend speerpunt binnen de deskundigheidsbevordering van onze school. Dit geven we o.a. vorm door: Het gericht kijken bij elkaar om zo van elkaar te leren (met kijkwijzer) Klassenconsultatie en observaties door directie en leden van het schoolondersteuningsteam Oefenen van het geven en ontvangen van feedback Themabijeenkomsten en individuele en teamgerichte nascholing Intervisie Teamleren leerkrachten Benutten van het aanbod van de Attendiz Academie en elkaar daarover informeren/inspireren Op Het Mozaïek onderbouw voelen de teamleden zich verantwoordelijk voor de school. Het team draagt als het ware de school. Er is sprake van een gezamenlijk gedragen visie: met elkaar op één lijn wat betreft de vormgeving en inhoud van het onderwijs in de school, waarbij men zich houdt aan de gezamenlijk gemaakte afspraken. Vanuit die gezamenlijke verantwoordelijkheid en het open klimaat bevraagt men elkaar op de wijze waarop het werk wordt uitgevoerd en spreekt men elkaar aan op het zich houden aan de gezamenlijk gemaakte afspraken. 20

21 Concrete uitwerkingen van onze professionele cultuur zijn: een gemeenschappelijke visie op het werk goed partnerschap professionele hiërarchie; maar ook gelijkwaardigheid als mens beslissen op grond van ervaringen en deskundigheid resultaatgericht denken in mogelijkheden prioriteiten kunnen stellen elkaar aanspreken op gedrag, uitvoering van het werk teamspeler gericht op ontwikkeling transparantie vertrouwen in elkaars deskundigheid 7.2 Afstemming Niet de beperkingen, maar de mogelijkheden van de leerling staan centraal. Het potentieel van al onze leerlingen is vastgelegd in het ontwikkelingsperspectief. Kinderen verschillen en dat mag; dat is normaal. Onze school houdt rekening met de verschillen tussen leerlingen. Wij verzamelen voor iedere leerling systematisch informatie over de voortgang in de ontwikkeling met behulp van toetsen, observaties, gesprekken en (zelf)rapportages. De leraren gebruiken deze informatie om het onderwijs dagelijks en op langere termijn af te stemmen op het niveau en de ontwikkeling van de leerlingen. Wanneer leerlingen niet genoeg lijken te profiteren, gaat de school na waar de ontwikkeling stagneert en wat mogelijke verklaringen hiervoor zijn. Om die reden vinden wij het noodzakelijk dat onze leraren binnen hun groep differentiëren in aanbod, instructie, verwerkingstijd, en begeleiding. Afstemming op Het Mozaïek onderbouw Op Het Mozaïek onderbouw stemmen de groepsteams, onder regie van de CvB, hun aanpak zo goed mogelijk af op de onderwijsbehoeften van de leerlingen, zoals beschreven in het OPP. Op het gebied van de cognitieve vakken en Sociaal gedrag is dit uitgewerkt in groepsplannen, waarin te zien is dat leerinhouden, didactiek, verwerking, organisatie, onderwijstijd en norm in de verschillende arrangementen van elkaar kunnen verschillen. In de groepsplannen voor de cognitieve kernvakken staan voor drie verschillende arrangementen passende leerinhouden beschreven: het basisaanbod het verdiepte aanbod Het intensieve aanbod Aan de arrangementen zijn de normen voor de CITO toetsen gekoppeld die, in combinatie met observatiegegevens vanuit de klas (peilkaart taal en rekenen), inhoud geven aan de verschillende arrangementen. De specifieke onderwijsbehoeften van de leerlingen zijn daarbij leidend. 21

22 Voor de sociaal emotionele ontwikkeling staan er twee verschillende arrangementen beschreven: Het basisaanbod Het intensieve aanbod Aan deze arrangementen zijn de normen van de SCOL, in combinatie met observatiegegevens vanuit de klas (peilkaart sociaal gedrag) gekoppeld. Vervolgens wordt de vertaalslag gemaakt naar de praktijk en geeft de inhoud ervan sturing aan het handelen van de leerkracht. Het orthopedagogisch handelen wordt in de praktijk afgestemd op groeps- en individueel niveau. Verschillen in benaderingen en verschillen in het gebruik van ondersteunende hulpmiddelen zijn in de dagelijkse praktijk goed terug te zien. 7.3 Klassenmanagement Bij goed klassenmanagement worden problemen niet alleen goed opgelost, ze worden gebruikt om van te leren en liever nog, voorkomen. Klassenmanagement is de manier waarop het onderwijs in de klas georganiseerd wordt. Ook nu is er een centrale rol weggelegd voor de leraar. Hij of zij is verantwoordelijk voor de lesinhoud, de manier van werken, de instructie en de relatie tussen leraar en leerlingen. Goed klassenmanagement is de pijler van het onderwijs. Daarom plant en structureert de leraar zijn of haar eigen handelen, op basis van de informatie die er over de leerlingen beschikbaar is. Zij zorgen ervoor dat het niveau van hun lessen past bij het beoogde eindniveau van de leerlingen. Klassenmanagement op Het Mozaïek onderbouw De groepsplannen en de themaspin geven richting aan het handelen van de leerkracht en aan de inhoud van de activiteiten. De organisatie hiervan is terug te vinden in de thema-en dagplanning. Tijdens de lessen wordt het indirecte instructiemodel (IGDI) gehanteerd, waarbij een zo hoog mogelijke mate van betrokkenheid wordt nagestreefd. Een goede dagplanning zorgt ervoor dat de dag zo gestructureerd en voorspelbaar mogelijk verloopt, waardoor kinderen en zich zo goed mogelijk kunnen concentreren op hun werk/activiteit en optimaal kunnen profiteren van ons onderwijsaanbod. Het bieden van een betekenisvolle en uitdagende speel- en leeromgeving is van essentieel belang bij het onderwijs aan onze jonge kinderen. Ondersteunende en aansprekende materialen worden ingezet om de instructie zo boeiend en duidelijk mogelijk te geven en leerlingen nieuwsgierig te maken naar wat ze gaan leren. De doelen worden daarbij uitgebreid benoemd en hangen ook zichtbaar in de klassen (picto s). Het IGDI-model geeft richting aan het instructiemoment en de fasen binnen de activiteit. Daarnaast vraagt het geven van een goede, inspirerende instructie om voortdurende reflectie van de leerkracht en het vermogen om het een en ander aan te passen als de instructie de leerlingen onvoldoende bereikt. Op dat terrein zijn we extra toegerust door de nascholing Teach like a Champion, waarmee de didactische vaardigheden van de leerkrachten zijn uitgebreid en vergroot. 22

23 7.4 Vooruitblik Onderwerp Invoeren van de vaardigheidsmeter leerkrachten Verbetering van de leekrachtvaardigheden 14% van de leerkrachten in een LC functie Vergroten deelname aan de Attendiz Academie Implementatie Teach like a Champion Omslag maken in denken en bewustzijn over duurzame inzetbaarheid (DI) 23

24 8. Veiligheidsbeleid Attendiz streeft op al haar scholen een klimaat na dat de veiligheid garandeert voor iedereen die bij school betrokken is. Het kwaliteitsaspect dat in dit hoofdstuk centraal staat is daarom het schoolklimaat. Het schoolklimaat is opgedeeld in 3 aspecten: 8.1 Fysieke veiligheid Een veilige omgeving kent voor onze school 2 componenten: Wet- en regelgeving rondom Arbo- en BHV-beleid. Eisen met betrekking tot de inrichting van onze ruimten. Wet-en regelgeving Arbo-en BHV-beleid. Attendiz heeft een organisatiestructuur opgezet voor de borging van Arbo en BHV. Binnen Het Mozaïek onderbouw is een Arbocöordinator en op iedere dag een BHV-er aanwezig. Eisen met betrekking tot de inrichting van onze ruimten + veiligheid gebouw. Het Mozaïek onderbouw is sinds augustus 2010 gevestigd binnen de Rietpluim, het pand van Jarabee Jeugdzorg. Goed onderwijs in een gezonde en veilige omgeving, dat is waar Het Mozaïek onderbouw voor staat. Regelmatig (maandelijks of jaarlijks) vinden er controles plaats op het gebied van veiligheid door instanties die in het kader van de veiligheid apparatuur hebben aangebracht of door de brandweer. Er vindt jaarlijks een legionella controle plaats. Deze controles worden door de medewerkers van Jarabee aangestuurd en gecoördineerd. Op dit moment, in 2016, zijn we binnen Attendiz bezig met het opstellen van protocollen op diverse, veiligheid gerelateerde onderwerpen, met als doel structurele verbetering aan te brengen. Daarbij valt te denken aan een protocol medisch handelen, een protocol keuring speeltoestellen en een schoolveiligheidsplan. 8.2 Pedagogisch klimaat Het pedagogisch klimaat staat voor de veiligheid van iedereen die bij onze school betrokken is, met name onze leerlingen. Met de introductie van een aantal positieve gedragsondersteuningsprogramma s is hier al een start mee gemaakt. Pedagogisch klimaat op Het Mozaïek onderbouw Het pedagogisch klimaat staat voor de veiligheid van iedereen die bij onze school betrokken is, met name onze leerlingen. We hebben veel oog en aandacht voor het welbevinden van de leerlingen, de medewerkers en de ouders. We creëren een zo optimaal mogelijk veilige- en inspirerende werkomgeving, afgestemd op het jonge kind. De ouders worden op verschillende manieren betrokken bij school en ervaren dit als positief. Er wordt op een respectvolle wijze met elkaar omgegaan. Ouders, leerlingen en team ervaren Het Mozaïek onderbouw als een veilige school (rapport Van Beekveld en Terpstra). De specialistische doelgroep waarmee we werken vraagt van het personeel om extra vaardigheden, eigenschappen en bekwaamheidseisen die specifiek zijn voor het werken met onze doelgroep. Onze leerkrachten en onderwijsassistenten zijn van cruciaal belang bij het creëren van een sterk pedagogische en veilig klimaat. Zij hebben daarbij een vormende (opvoedende) taak. Zij leggen het fundament tot het goed kunnen functioneren in de maatschappij en creëren daartoe een veilig en gestructureerd klimaat waarbij kinderen zich gewaardeerd en gerespecteerd voelen. Wij hechten veel waarde aan een positief, motiverende en competent groepsteam voor de klas. 24

25 Wij vinden het belangrijk, met erkenning van persoonlijke verschillen, een zekere mate van gelijk gerichtheid tussen volwassenen te ontwikkelen in de manier van omgaan met de kinderen. Naar de kinderen toe levert dit voorspelbaar gedrag op van de volwassene. Wij leren kinderen ervaren wat zijzelf kunnen. We komen in ons onderwijs tegemoet aan de basisbehoeften van kinderen door te werken aan: Geloof en plezier hebben in eigen kunnen (competentie) Ervaren dat mensen je waarderen om wie je bent en met je om willen gaan (relatie) Ervaren dat je zelfstandig en onafhankelijk iets voor elkaar kunt krijgen (autonomie) Deze drie basisbehoeften vormen het uitgangspunt van ons (orthopedagogisch) handelen. Pedagogische veiligheid Het Mozaïek onderbouw hecht veel waarde aan de pedagogische veiligheid binnen de school. We zetten stevig in op positieve benadering en interactie, oplossingsgericht werken en het coachen, toewerken naar gewenst gedrag. In 2015/2016 is Attendiz een samenwerking aangegaan met de Universiteit Twente. Onder de noemer Positieve Psychologie (PEP) worden de diverse interventies met elkaar verbonden, aangevuld met een grondhouding gericht op welbevinden en betrokkenheid. Het Mozaïek onderbouw is een van de pilotscholen die in het schooljaar start met de nascholing/training PEP, waardoor onze pedagogische huisstijl een nog steviger karakter zal krijgen. Dit zal worden geconcretiseerd in heldere afspraken, werkwijzen en houdingen en maakt het mogelijk elkaar te ondersteunen in het realiseren van een optimale sociaal-emotionele ontwikkeling voor onze doelgroep en een gezond klimaat in iedere klas. Binnen PEP zitten de volgende pijlers sterk verankerd: positieve instelling, geloof in eigen kunnen, doorzettingsvermogen, weerbaarheid en moed 8.3 Sociale veiligheid Binnen Het Mozaïek onderbouw is er sterke aandacht voor de sociale en emotionele ontwikkeling van onze leerlingen. Een belangrijk onderdeel van een goede sociaal emotionele ontwikkeling is afhankelijk van het klimaat in de klas. De leraar zorgt ervoor dat de klas een plek is waar de leerlingen zich thuis voelen. De kinderen zijn op hun gemak, voelen zich geaccepteerd, durven zichzelf te zijn en hebben vertrouwen in anderen en zichzelf. Het schoolklimaat op SO Het Mozaïek onderbouw kenmerkt zich door een grote mate van veiligheid. De omgangsvormen zijn respectvol. Zowel het team, de leerlingen als de ouders geven aan dit een kenmerk van de school te vinden (van Beekveld en Terpstra). Wanneer zich iets voordoet, wordt adequaat gehandeld. De betrokkenheid van de ouders is groot en de communicatielijnen zijn kort. 25

26 Schoolregels We hebben op school algemene schoolregels die voor iedereen gelden. Deze regels worden aan het begin van ieder schooljaar herhaald met de leerlingen en uitgedeeld aan de ouders. De schoolregels zijn visueel gemaakt m.b.v. picto s en hangen door de hele school. De regels in de klas zijn hiervan afgeleid. Wij hanteren de school- en klasse regels heel consequent om de veiligheid te waarborgen voor alle leerlingen. In de komende schoolplanperiode zullen er ook gezamenlijk pleinregels worden opgesteld. D.m.v. visuele ondersteuning, in de vorm van pictogrammen, worden de regels aangeleerd. Ook deze regels zullen zichtbaar in onze school komen te hangen. Agressie Bij sommige van onze leerlingen kan sprake zijn van snel opkomende agressie. Ons beleid is gericht op het voorkomen en aanpakken van incidenten (ABC-methodiek). Op Het Mozaïek onderbouw wordt in het dagprogramma en in het bijzonder tijdens de sociale vaardigheidslessen veel aandacht besteed aan het omgaan met emoties en het voorkomen van externaliserend gedrag. Onze collega s bieden wij veiligheid door hen op de jaarlijkse agressie-interventietrainingen te leren hoe zij agressieincidenten kunnen voorkomen en tevens hoe zij kunnen handelen in geval van agressie. Alle incidenten worden geregistreerd door middel van een agressie-incidentenformulier en ouders van de betreffende leerling worden hierover t.a.t. ingelicht. Indien er binnen afzienbare tijd drie (agressie) incidenten elkaar opvolgen, wordt de leerling ingebracht in een leerling-overleg waarbij ouders aanwezig zijn. In dit overleg brengen ouders, leden CvB en de leerkracht gezamenlijk de onderwijsbehoeften in kaart en worden er passende doelen opgesteld die na zes tot acht weken gezamenlijk worden geëvalueerd. Aanpak van pesten De school is dé plek waar kinderen hun talenten ontdekken en ontwikkelen. Dat kan alleen als kinderen zich veilig voelen op school. Wij spannen ons dagelijks in om de school een veilige plek te laten zijn. Pesten hoort daar niet bij. Leerlingen die slachtoffer zijn van pestgedrag kunnen zeer ernstige beschadiging oplopen, daarom is pesten onacceptabel wanneer en waar het ook gebeurt. Pesten wordt vaak moeilijk herkend: er wordt gezwegen of de signalen worden niet herkend. Mochten ouders het vermoeden hebben dat hun kind gepest wordt, dan vragen wij hen om direct met ons in gesprek te gaan. Het is van groot belang dat bij een vermoeden van pesten, ouders en school op één lijn zitten en dat wij hier ook samen naar handelen. Bovenstaande zaken ondersteunen ons veilige klimaat dat we nastreven. Toch doen zich soms situaties voor die om maatregelen vragen. Er is daarom een aantal protocollen vastgesteld die voor iedere school binnen Attendiz gelden, zoals het protocol Schorsen en Verwijderen, het Pestprotocol of de gedragscode Social Media. 8.4 Vooruitblik Onderwerp Opstellen en implementeren schoolveiligheidsplan Invoeren PEP Invoeren uniform verzuimprotocol ABC training + interventiebijeenkomsten Opstellen van pleinregels 26

27 9. Personeelsbeleid Onze school conformeert zich aan het kaderstellend personeelsbeleid van Attendiz, waarbij een jaarlijkse gesprekkencyclus, excellentie, mobiliteit, duurzame inzetbaarheid en een eigen vervangingspool belangrijke uitgangspunten zijn. Ook vindt de nodige na-, bij- en omscholing van onze teams en medewerkers plaats onder de vlag van de Attendiz Academie. De inhoudelijke keuzes die op onze school worden gemaakt ten aanzien van personeelsbeleid vloeien hier uit voort. Ons school-specifieke personeelsbeleid richt zich op: Het volgen van de gesprekkencyclus zoals die door Attendiz bepaald is Het stimuleren van de nascholing via de Attendiz-academie, aansluitend bij het POP van de collega s Het invoeren van de vaardigheidsmeter om de didactische vaardigheden van de leerkrachten te verbeteren, mede in het kader van de invoering van het lerarenregister Het afstemmen van de teamnascholing op de behoeften van het team en op actuele onderwijsontwikkelingen (afgestemd op de onderwijs-en ondersteuningsbehoeften van de doelgroep). Deelname van collega s aan kenniskringen/werkgroepen Het zoeken/creëren van mogelijkheden om tegemoet te komen aan de talenten/competenties van de collega s. Hoe zet je iemand in zijn kracht? Het constructief participeren binnen Attendiz op het gebied van mobiliteit, verzuimbeleid en het invulling geven aan het vervangingsteam. 10. Huisvestings- en financieel beleid Leidend voor het huisvestingsbeleid van onze school is de meerjarenonderhoudsplanning van Attendiz. Tegelijkertijd zijn onze leerlingaantallen bepalend. Met het oog op de daling van het totaal aantal leerlingen bij Attendiz, wordt beoogd optimale groepsbezettingen te creëren. Daar draagt ook onze school aan bij. Ten aanzien van het financiële beleid conformeert onze school zich aan het Attendizbeleid. 27

28 11. Kwaliteitszorg en kwaliteitsbeleid Kwaliteitszorg beschouwen wij als een manier van werken die kenmerkend is voor onze hele schoolorganisatie. Centraal staat de opvatting dat kwaliteit niet in 1 afdeling of persoon zit, maar deel uitmaakt van het denken en handelen van al onze medewerkers. In een aantal onderling samenhangende projecten werken wij systematisch aan de borging van kwaliteit en aan mogelijkheden om ons onderwijs te verbeteren Kwaliteitskaarten Het Attendiz kwaliteitskader bestaat uit 9 verschillende kwaliteitsaspecten, waarbij de aspecten 1 t/m 7 hierboven al aan bod kwamen: 1. Opbrengsten 2. Zorg en begeleiding 3. Leerstofaanbod 4. Onderwijstijd 5. Schoolklimaat 6. Klassenmanagement 7. Afstemming 8. Kwaliteitszorgsysteem 9. Kwaliteitszorgvoorwaarden Deze 9 kwaliteitsaspecten zijn onderverdeeld in 43 indicatoren. Attendiz heeft iedere indicator uitgewerkt in een eigen kwaliteitskaart. In die 43 kwaliteitskaarten hebben wij onze eigen opvattingen over goed onderwijs uitgewerkt. Zij vormen de leidraad voor het onderwijskundig handelen van ons team. Rest ons nu nog om stil te staan bij het kwaliteitszorgsysteem en de voorwaarden. Ons kwaliteitszorgsysteem heeft betrekking op onze resultaten, het onderwijsproces, het schoolklimaat, het pedagogisch-didactisch klimaat en het veiligheidsbeleid. Naast de zelfevaluatie die wij jaarlijks houden, zien wij de input van een drietal rapporten als zeer waardevol Het kwaliteitsonderzoek van Van Beekveld & Terpstra In 2012 en 2015 is er op alle scholen van Attendiz een kwaliteitsonderzoek uitgevoerd door adviesbureau Van Beekveld en Terpstra. Het Mozaïek onderbouw is zeer tevreden over de resultaten van beide onderzoeken: 2012 Doelgroep Intern gemiddeld rapportcijfer Management SO 8,0 Leerkrachten 8,2 OOP 1 (oas) x OOP 2 (admin. en concierge) x Specialisten SO (GW-ZC- SMD) 8,5 Ouders SO 8, Doelgroep Intern gemiddeld rapportcijfer Management SO 9,0 Leerkrachten 9,0 OOP 1 (oas) 8,5 OOP 2 (admin. en concierge) 8,5 Specialisten SO (GW-ZC- SMD) 8,0 Ouders SO 8,6 28

29 De gemiddelde scores die zijn toegekend aan de stellingen: 2012 Doelgroep Intern gemiddelde itemscore Management SO 3,8 Leerkrachten 3,6 OOP 1 (oas) x OOP 2 (admin. en concierge) x Specialisten SO (GW-ZC- SMD) 3,7 Ouders SO 3, Doelgroep Intern gemiddelde itemscore Management SO 3,8 Leerkrachten 3,9 OOP 1 (oas) 3,8 OOP 2 (admin. en concierge) 3,8 Specialisten SO (GW-ZC- SMD) 3,7 Ouders SO 3,9 De resultaten van beide onderzoeken laten ons een zeer positief beeld van de school zien. Alle respondentgroepen zijn beduidend meer tevreden dan op andere scholen binnen en buiten Attendiz. Bovendien krijgen we van alle doelgroepen een rapportcijfer van een acht of hoger. Vergeleken met de kwaliteitsperceptie in 2012 zijn alleen de specialisten gemiddeld minder tevreden geworden, indien we slechts afgaan op het rapportcijfer. Tegelijkertijd zijn de gemiddelde scores van deze zelfde groep gelijk gebleven. Bij de ouders zien we een gegroeide tevredenheid, afgaand op de gemiddelde score. Opvallend veel thema s worden hoger beoordeeld dan op andere scholen binnen de divisie. Het systeem van kwaliteitszorg en de professionele cultuur zijn naar ieders tevredenheid vormgegeven. Ook de samenwerking, de ouderbetrokkenheid en de uitstraling van het gebouw worden zeer hoog gewaardeerd. De onderbouw van Het Mozaïek komt uit de onderzoeken naar voren als een zeer prettige en veilige school, waar een betrokken team en betrokken ouders met elkaar optrekken om te zorgen voor een goed werkklimaat. Wij zijn bijzonder blij én trots op beide kwaliteitsonderzoeken! Aandachtspunten vanuit het onderzoek: Neemt de school voldoende tijd om de ontwikkelingen te doorlopen op een planmatige en systematische manier? Op welke wijze organiseert een relatief kleine school als Het Mozaïek onderbouw de eigen feedback en blijft de school scherp? 11.3 Het interne auditrapport In augustus 2014 kreeg onze school bezoek van het Attendiz auditteam. Algemeen beeld: De directie en de Commissie voor de Begeleiding (CvB) hebben zicht op de huidige stand van zaken en de fase waarin zij zich bevinden ten aanzien van opbrengstgericht werken. Op het gebied van de cognitieve opbrengsten verzamelen en evalueren zij de resultaten. De eigen schoolstandaarden zijn ontwikkeld en de ambities geformuleerd. De school maakt duidelijk welke consequenties zij aan de uitkomsten verbindt voor de inrichting van het onderwijs. Op de leergebied overstijgende vakken wil de school dit jaar ook bereiken dat zij de opbrengsten in kaart brengt. De school heeft dit nu nog niet op orde. De school laat zien dat ze met haar leerling populatie de hoogst mogelijke opbrengsten wil behalen. Zij denkt en handelt in mogelijkheden en kansen. Het auditteam vindt dit gedachtengoed terug in de manier waarop de school het opbrengstgerichte werken in de documenten en de praktijk vorm heeft gegeven en verder vorm wil geven. 29

30 Op het gebied van de leerlingenzorg heeft Het Mozaïek onderbouw voor alle leerlingen een Ontwikkelingsperspectief (OPP) vastgesteld binnen de termijn van 6 weken. Zij evalueert of de leerlingen zich ontwikkelen conform het OPP. De keuzes omtrent leerroute en onderwijsarrangement zijn vastgesteld in het OPP. De regie daarover wordt gevoerd door de CvB. Het OPP geeft sturing aan het handelen van de leraren in de klas en dat heeft het auditteam in alle groepen gezien. Het onderwijsleerproces toont zich als een schoolbrede, goed georganiseerde onderwijssituatie. Er wordt planmatig en doelgericht onderwijs gegeven. De leraren krijgen veel ruimte voor eigen creativiteit om de geplande doelen te behalen. In de activiteiten wordt gezocht naar de grootst mogelijke betrokkenheid door aan te sluiten bij de belevings- en interessewereld van het jonge kind. Er is een klimaat van rust, veiligheid en voorspelbaarheid gecreëerd in de gehele school. Opvallend is de kracht van de pedagogische afstemming. Het auditteam heeft veel waardering voor de inzet en betrokkenheid van het gehele team bij het vergroten van de kwaliteitszorg van de school. De getoonde trots op de school en de bereidheid om zich verder te professionaliseren getuigen van een ambitieus team. De leidinggevende stuurt de schoolontwikkeling inclusief de kwaliteitszorg aan, ze creëert draagvlak en ziet toe op borging. De ontwikkelpunten vanuit het auditrapport zijn in een verbeterplan verwerkt en verder doorontwikkeld Het inspectierapport In mei 2016 kende de inspectie van het onderwijs onze school een basisarrangement toe. Algemeen beeld: Het onderwijs op Het Mozaïek onderbouw, locatie de Rietpluim, is van ruim voldoende kwaliteit. De school verzorgt onderwijs vanuit een boeiend en betekenisvol onderwijsaanbod voor leerlingen die een complexe ondersteuningsvraag hebben. De school maakt een goede analyse van haar doelgroep en ontwikkelde op basis daarvan een passend aanbod en een pedagogisch-didactisch concept waarin spel en doelgerichte activiteiten de kernbegrippen zijn. Dit is terug te zien in het onderwijsleerproces. Het team heeft mede naar aanleiding van de interne audit van september hard gewerkt om het onderwijs in nauwe samenwerking met de behandelinstellingen nog beter vorm te geven. het Mozaïek onderbouw werkt in toenemende mate opbrengstgericht, zoals te zien is in de gedegen analyse van de opbrengsten en de vertaling daarvan naar de praktijk. De inspectie constateerde geen tekortkomingen in de naleving van wettelijke voorschriften. 30

31 Bijzonder trots zijn we als school op de vier-scores op de volgende (norm)indicatoren De school voert het onderwijs en de ondersteuning planmatig uit. De inrichting van het gebouw en de lesruimten getuigen van een veilige en inspirerende leeren werkomgeving. De leraren realiseren een taakgerichte werksfeer. De leraren stemmen hun (ortho)pedagogisch handelen af op (problematisch) gedrag van leerlingen. Ontwikkelpunten: Het in kaart brengen en analyseren van de opbrengsten voor de leergebiedoverstijgende ontwikkelingsgebieden. Afstemmen van de onderwijstijd op de onderwijsbehoeften van de leerling: maak als school aannemelijk hoe de beschikbare onderwijstijd wordt benut als de leerling onder schooltijd therapie krijgt Vooruitblik Onderwerp In kaart brengen, analyseren en volgen van de resultaten van de leergebiedoverstijgende ontwikkelingsgebieden Afstemmen van onderwijstijd indien lln therapieën volgt 11.6 Tot slot Dit schoolplan geeft in globale beleidsdoelstellingen aan waar onze scholen in de komende jaren naartoe willen groeien. Met de wetenschap van nu zijn deze doelstellingen geformuleerd, maar het is niet denkbeeldig dat nieuwe inzichten ons in de komende periode zullen verrijken. Onze kwaliteitskaarten gebruiken wij als handvat om globale beleidsdoelstellingen concreet vorm te geven. Zij geven concrete uitwerking aan de algemene doelen die de scholen van Attendiz nastreven. Deze manier van werken biedt ons de mogelijkheid om te anticiperen op ontwikkelingen die op ons af komen. Maar wij doen meer dan dat. Wij werken onze beleidsdoelstellingen uit in actieplannen. Het eerste actieplan beslaat het schooljaar 2016/2017. In zo n actieplan werken wij uit met welke beleidsdoelstellingen wij aan de slag gaan. Onderwijsinhoudelijke doelen werken we uit in projectgroepen, beleidsdoelstellingen die zijn gericht op de organisatorische ontwikkelingen van onze school behandelen we in werkgroepen. Ieder jaar zorgen wij voor een actueel actieplan. 31

32 Bijlagen Schoolondersteuningsprofiel 32