Graag zou ik hier nog enkele personen willen bedanken voor de steun die ze mij gegeven hebben tijdens dit eindwerk.

Transcriptie

1

2 WOORD VOORAF Binnenin de opleiding Professionele Bachelor in Bedrijfsmanagement Marketing hebben wij de opdracht om in het laatste academiejaar een bachelorproef te schrijven met een onderwerp naar eigen keuze. Dit onderwerp moet passen bij de studiekeuze en liefst ook bij de gekozen stageplaats van de student. De keuze voor mijn stageplaats was simpel, ik zou deze volgen bij een platenmaatschappij. Voor mij was het belangrijk dat deze stage paste binnenin mijn opleiding Entertainment Marketing. Muziek is een grote passie van mij en daarom wou ik zeker bij een platenmaatschappij mijn stage volgen. Ik heb mijn stage gevolgd op de afdeling Strategic Marketing, waar ik onder andere rond brand partnerships en compilaties heb gewerkt. Dit laatste was de inspiratie voor mijn bachelorproef. Ik zou dit eindwerk hoofdzakelijk houden rond de compilatiemarkt en deze vergelijken met de totale muziekmarkt. Graag zou ik hier nog enkele personen willen bedanken voor de steun die ze mij gegeven hebben tijdens dit eindwerk. Linda Coopman, mijn lector Music Marketing en bachelorproefbegeleidster, met de goede raad en hulp bij het vinden van mijn stageplaats. Nikolaas De Belie, mijn stagementor, voor alles wat hij mij heeft bijgeleerd tijdens mijn stageperiode en de mogelijkheid om deze bachelorproef waar te maken met zijn kennen en kunnen over de compilatiemarkt. Ard Bosman en Conrad Hayen, medewerkers van het GfK, voor de nodige cijfergegevens om deze bachelorproef werkelijkheid te maken. Hierbij wens ik u veel leesplezier. Eleni Christodoulou 1

3 INLEIDING Dit eindwerk is onderverdeeld in twee grote stukken, het eerste stuk zal gaan over de evolutie in de muziekindustrie en het tweede zal een handleiding omvatten over de compilatiemarkt. De evolutie in de muziekmarkt bevat een theoretisch deel over de evolutie in de cd dragers: als eerste de grammofoon tot nu de digitale muziekvormen. Het grootste deel van dit stuk bevat een cijferanalyse over de muziekmarkt, beginnende in het jaar 2006 tot Er wordt onderscheid gemaakt tussen de fysieke en digitale markt, omdat deze twee markten sterk van elkaar verschillen. De stijgingen en dalingen worden concreet aangetoond en omschreven. De toekomst voor de muziekindustrie zit duidelijk online, er worden enkele nieuwe diensten omschreven als laatste onderdeel van het stuk. De online wereld heeft zo zijn eigen gevaren, namelijk het illegale downloaden. Figuur 1: Downloading, een gevaar voor de muziekmarkt De handleiding over de compilatiemarkt omschrijft de soorten compilaties die er zijn en waarom compilaties gemaakt worden. Het belangrijkste deel is het proces tot het bekomen van een compilatie waarbij stap per stap uitgelegd wordt wat er moet gebeuren bij het maken van een compilatiealbum. Dit deel uit mijn eindwerk heb ik geleerd tijdens mijn stage bij Sony Music Entertainment Belgium, waar ik hielp op de compilatie afdeling. Deze handleiding kan iedereen helpen die graag een compilatiealbum wil maken, niet enkel op professioneel vlak, maar ook voor stagiaires zoals ikzelf, werkstudenten of beginnende werknemers in de sector. In dit tweede deel kan men ook een cijferanalyse verwachten over de compilatiemarkt. Niet enkel de verkoopcijfers zijn hier te vinden, het belangrijkste deel is het aandeel dat de compilatiemarkt draagt ten opzichte van de totale muziekmarkt. In dit deel zijn de eerste verkoopcijfers voor het jaar 2013 ook te vinden. 2

4 INHOUDSOPGAVE DEEL I: EVOLUTIE IN DE MUZIEKINDUSTRIE 1 Van de grammofoon tot digitale muziek Enkele belangrijke beroepsverenigingen in de muzieksector BEA BAF SABAM SIMIM GfK Ultratop Cijferanalyse van de muziekmarkt Eindconclusie De fysieke markt Digitale markt Totale verkopen ( fysiek+digitaal) De toekomst: digitale muziek DEEL II: HANDLEIDING OVER DE COMPILATIEMARKT 4 De compilatiemarkt Het proces om tot een compilatie te komen Tentative tracklist Tracks aanvragen Hoesontwerp Promotie Radio

5 5.4.2 Televisie Verkoop en uitkeren van royalty s Kostoverzicht voor het maken van een compilatie Cijfers voor de compilatiemarkt Fysieke compilatiemarkt Omzet Stuks Digitale compilatiemarkt De markt voor Omzet Stuks Het aandeel van de compilatiemarkt op de totale verkopen Omzet Stuks Digitaal aandeel Hoe goed doet mijn compilatie het in de markt? Eindconclusie deel II Lijst met figuren Lijst met tabellen Lijst met grafieken Bronvermelding Bijlagen Bijlage 1: Period Mapping Bijlage 2: Verkoopcijfers fysieke compilatiemarkt per telling ( ) Bijlage 3: Marktcoverage GfK

6 DEEL I: EVOLUTIE IN DE MUZIEKINDUSTRIE 5

7 1 VAN DE GRAMMOFOON TOT DIGITALE MUZIEK De eerste bekende manier om muziek te kunnen beluisteren is ongetwijfeld met de grammofoon. De grondbasis voor dit apparaat kwam er al in 1877 door Edison. De speelduur was in die tijd veel minder dan wat nu mogelijk is, het begon met twee minuten en is verder geëvolueerd naar vier minuten. De muziek werd toen nog geproduceerd via cilinders, 10 jaar na deze uitvinding heeft Emile Berliner de grammofoonplaat uitgevonden. Een techniek waarbij het geluid geplaatst werd op platte platen in plaats van op cilinders. De techniek bestond eruit om een plaat op een bepaalde snelheid te laten spelen. Er zitten groeven in de plaat die geluid produceren als de naald van de speler over de groeven glijdt. Het was pas in 1901 dat de eerste grammofoon gebouwd werd voor consumentengebruik, door het bedrijf Victor Talking Machine Company, dat later zijn naam veranderde naar RCA Victor. Dit bedrijf werd opgericht door Berliner, samen met Eldrigde Johnson. De merknaam die men gekozen had voor de eerste grammofoon was Victrola. De grammofoon had direct een groot succes, de single La vesta giubba door operazanger Enrico Caruso, die werd opgenomen in het jaar 1903, verkocht in één jaar tijd een miljoen stuks. Er bestonden vroeger geen regels over de toerentallen voor de platen, de toerentallen voor de eerste platen varieërden van 60 tot 90 toeren per minuut. In 1915 kwam de standaard toerenplaat met 78 toeren, de plaat draait hier 78 toeren per minuut. Het aantal toeren dat de plaat draait is van belang voor de snelheid waarmee de muziek afgespeeld wordt. Als een plaat aan een te laag aantal toeren afgespeeld wordt zal het zeer traag en sloom klinken, als het speelt aan te veel toeren dan krijgt men hoge piepstemmetjes. Hieronder een opsomming van in welke situatie een bepaald toerental gebruikt wordt: Figuur 2: Portable 78 Record Player - 16 toeren: voor de opname van toespraken; - 33 toeren: voor langere muziekstukken (opera s, albums, concerten) op vinyl ( vanaf jaren 50); - 45 toeren: voor singles op vinyl ( vanaf jaren 50); - 78 toeren: werd gebruikt voor vinyl als standaard materiaal geïntroduceerd werd, grammofoonplaten werden nog gemaakt door schellak of bakeliet (voor jaren 50). 6

8 Figuur 3: Iron Maiden Shaped Picture Disc van The Trooper Met het verstrijken van tijd werd de grammofoonplaat opgefleurd met afbeeldingen op de plaat zelf. Dit zijn de zogenaamde picture discs en kende zijn opkomst al in de jaren 20. Dit zag er in het begin zeer leuk uit, maar had ook zijn nadelen. De prijzen voor deze platen lagen doorgaans duurder dan voor de normale grammofoonplaat. Ook is deze zwaarder en dikker, waardoor de plaat moeilijker te hanteren is. De shaped picture disc daarentegen zijn platen die geperst en uitgesneden worden in een bepaalde vorm. Het materiaal waarvan oude grammofoonplaten werd gemaakt was schellak of soms bakeliet. Het grootste probleem hiermee was dat deze platen breekbaar waren, als je de platen liet vallen dan braken ze in kleine stukjes. Daarom werd er overgestapt op vinyl, dit materiaal zorgde ervoor dat de platen niet meer zo breekbaar waren. In 1948 kwam de eerste langspeelplaat( afkorting lp), deze was gemaakt van vinyl. De techniek die men toepaste voor de langspeelplaat heet minigroove. Hierbij wordt de groefbreedte zo smal gemaakt dat er een speeltijd van één uur mogelijk was met deze uitvinding. De eerste langspeelplaat werd gepresenteerd door de platenmaatschappij CBS, die een grote strijd woedde met RCA. RCA reageerde onmiddellijk met de introductie van hun eigen plaat. Er waren ook een heleboel argumenten over de diameter van de plaat. Na twee jaar kwamen CBS en RCA overeen dat de 30 cm plaat voor de langspeelplaat bedoeld was en de 17 cm plaat voor de singles. De singles kenden in de jaren 50 een grote doorbraak omwille van de jukeboxen en de opkomst van rock and roll muziek. De grammofoonplaat bleef verder ontwikkelen. In 1958 werd de eerste weergave in stereo doorgevoerd. Tot die tijd werden platen alleen maar in mono afgespeeld. Bij mono kon de naald alleen horizontaal over de groeven lopen waardoor men enkel één kanaal kon horen, bij stereo beweegt de naald ook op en neer. Hierdoor worden er twee geluidsopnamen geproduceerd. Dit is zeker hoorbaar voor het menselijk oor, men kan met stereo een ruimtelijkheid in het geluid waarnemen, wat bij mono-geluid niet mogelijk was. Een stereoplaat kon in een monoplatenspeler afgespeeld worden, maar je had wel een speciale naald nodig die ook verticaal kon bewegen. Eind de jaren zestig heeft men geprobeerd de quadrafonie te introduceren, men wou een vierkanaals stereoversie maken. Het grootste probleem hiermee was dat er een speciale platenspeler nodig was om deze te kunnen beluisteren. De naald moet onderscheid maken tussen horizontaal, verticaal, links en rechts. Deze had geen succes en is uit de markt verdwenen. De hoge kosten voor de apparatuur was hier een factor voor, maar een groot deel van de consumenten zag geen meerwaarde in deze plaat. 7

9 De langspeelplaat werd pas een totaal concept met de release van Sgt. Pepper s Lonely Hearts Club Band van The Beatles. Dit wordt gezien als één van de belangrijkste en invloedrijkste albums aller tijden. De langspeelplaat was niet meer een verzameling songs, maar had nu ook een hoes, meegeleverde teksten,een kantonnen inlegvel en zelfs een verborgen extra track. Figuur 4: The Beatles "Sgt. Pepper's Lonely Hearts Club Band" hoes In 1963 kwam de eerste concurrent voor de vinylplaat, een nieuwe geluidsdrager, de muziekcassette. Deze werd ontwikkeld door Philips in een vestiging in Hasselt en was bijzonder populair naast de grammofoonplaat, maar had niet zo n zware impact als de digitale geluidsdrager. De cassette kon worden afgespeeld met een cassetterecorder, een cassettedeck of een walkman. Zoals te zien uit deze voorbeelden zijn dit enkel batterijgevoede apparaten. De cassette kan geluiden langs een magnetische weg opslaan. Er is een A-kant en een B-kant op een cassette, in het begin moest de cassette omgedraaid worden om meer te kunnen opslaan. Naarmate tijd verstreek begon dit ook automatisch te gaan. Een cassette kan stereogeluid produceren door het 4-sporen-medium aan beide kanten. Dit is de standaard voor de cassette, er zijn ook 2-spoor cassetten die enkel mono klanken afspelen aan de beide kanten. De 8-spoor werkt maar in één bandlooprichting, hier is er geen B-kant. Men dacht oorspronkelijk dat de cassette voor de ondergang van vinyl zou zorgen, maar dit gebeurde niet. De cassette kende zijn ondergang door de opkomst van de cd. Een ander probleem waarmee vinyl te kampen kreeg was het nieuw fenomeen bootlegs. Dit zijn onofficiële opnames die tegen de wil van artiesten en platenmaatschappijen op de markt kwamen, vaak waren dit studio outtakes of illegale live opnamen van concerten. Dit kan gezien worden als een begin tot piraterij. Op den duur bracht men ook bestaande opnames uit die niet meer verkrijgbaar waren of uitverkocht waren. De uitvoeringen werden steeds professioneler zodat het steeds moeilijker was om een onderscheid te kunnen zien. In 1982 kwam de grootste ramp voor de vinylplaat, namelijk de introductie van de compact disc. Cd is de afkorting voor compact disc en is de opvolger van vinyl. Het is een optische schijf die oorspronkelijk bedoeld was voor het opslaan en delen van muziek, maar later werd deze ook gebruikt voor het opslaan van een heleboel andere zaken, zoals data. De cd werd ontwikkeld door Philips en Sony. Het doel was om de geluidskwaliteit van de vinyl te overtreffen. De partnership tussen Sony en Philips was een zeer goede keuze. Philips beschikte over de nodige octrooien en Sony beschikte over de nodige specialisten in digitale technieken. 8

10 Figuur 5: Eerste cd ooit op de markt. ABBA met The Visitors De eerste cd die ooit op de markt kwam was een album van ABBA genaamd The Visitors. Eind 1982 bracht men ook de eerste cdspelers op de markt, een samenwerking tussen Sony, Hitachi en Philips. De introductie van de cd-speler wordt ook wel de Big Bang in de digitale audio revolutie genoemd. Voor de eerste cd-spelers betaalde men al vlug 600 gulden, dit komt overeen met 270. De cd heeft gewoonlijk een diameter van 12 centimeter, er is ook een variant toegestaan van 8 centimeter, en een dikte van 1,2 mm. De opening in het midden heeft altijd een diameter van 1,5 centimeter, precies de grootte van een Nederlands dubbeltje. De schijven zijn gemaakt van een kunststof genaamd polycarbonaat. De digitale informatie wordt in de schijf gelaserd in de vorm van putjes. De putjeskant van de cd wordt beschermd door een dunne laag aluminium en een laklaag, deze zorgen voor het spiegelende effect van een cd. Een muziekschijf heeft een vastgelegd standaard van maximum 74 minuten stereogeluid. Dit staat te lezen in de Red Book die Philips en Sony gemaakt hebben met daarin alle specificaties over de cd. Deze 74 minuten speeltijd waren een must voor Sony President Ohga, die een enorm grote fan was van klassieke muziek. Hij wou dat alle negen symfonieën van Beethoven op één cd zouden passen. Oorspronkelijk had de cd een diameter van 11,5 centimeter en een speeltijd van 68 minuten, maar door deze must van President Ohga kreeg de compact disc een diameter van 12 centimeter. De werking van de cd is vrij indrukwekkend. De putjes worden in een spiraalspoor getekend, de cd wordt van binnenin naar buiten gelezen en zo volgt men het spiraalspoor van putjes. Het lezen van de putjes gebeurt met een laser. Het toerental bij cd s is niet constant, omdat men langs de binnenkant begint met lezen. In het begin draait de cd ongeveer 500 toeren per minuut. Naarmate het spoor naar buiten gevolgd wordt zal het aantal toeren afnemen. Als het aan de buitenrand komt van de cd zal het afnemen tot ongeveer 200 toeren per minuut. Figuur 6: Werking van de compact disc De techniek die toestaat dat een cd-speler direct het begin van een bepaalde track kan zoeken komt doordat er aan het begin van de audio-cd een inhoudsopgave staat, die de duur en speeltijd van tracks aangeeft. Er kunnen maximaal 99 tracks op een cd staan, maar dit wordt nooit gebruikt. Een track wordt meestal ingedeeld in twee indexen ( 0 en 1). De index 0 duurt maar enkele seconden en bevat meestal de pauze tussen twee tracks. De index 1 begint bij het begin van een track tot het einde van een track. Daarna zal de volgende track beginnen met zijn index 0. Titels van de tracklist staan echter niet op de cd, als de cd in een computer gestoken wordt zal de audiospeler de gegevens zoeken via het internet in een database. itunes gebruikt de database van Greynote. 9

11 Na dertig jaar heeft men opgemerkt dat niet alle cd s een goede kwaliteit hebben, hiervoor wordt vaak de term cd-rot gebruikt. De kans op cd-rot heeft te maken met de kwaliteit van het productieproces. De beschermlaag moet gasdicht zijn en alles moet op de juiste manier aangebracht worden, anders zorgt dit voor beschadiging aan de data. Zelfgebrande cd s zijn ook vergankelijk, deze zijn gevoeliger voor licht en temperatuur. Je laat ze best niet in de zon liggen, ook kan je de levensduur van een cd verlengen door de cd s rechtop te zetten in plaats van liggend. De cd evolueerde, waaronder de introductie van de complete digitale cd s: er kwamen cd-video s die niet enkel audio, maar ook beeld afspeelden en de cd-rom om computerdata te verspreiden. De cd is tevens ook de voorloper gebleken voor meer geavanceerde producten, waaronder de dvd. Dertig jaar na de introductie kent de cd nog steeds een groot succes. Maar het blijft echter niet bij de cd. Door de opkomst van het internet komt steeds meer en meer muziek online te staan. Muziek kan nu online verkregen worden in een computerbestand die te beluisteren is via de pc, fysiek materiaal wordt overbodig. Het grootste probleem hiermee is piraterij. Veel muziek wordt in deze tijd illegaal gedownload. Illegaal downloaden wordt niet meer weggestoken, verschillende downloaders verzamelen zich op fora en delen hun kennis. De cijfers zijn schokkend, België staat op de twintigste plaats op de lijst met landen waar het meest illegaal gedownload wordt. De artiest die in ons land het meest illegaal gedownload werd is Gotye. In totaal heeft België illegale muziekbestanden gedownload over een tijdsduur van zes maanden, de eerste zes maanden van Hieronder een grafiek die de twintig landen aantoont die het meest illegaal gedownload hebben tijdens de eerste zes maanden van De cijfers zijn afkomstig van het Londonse databedrijf Musicmetric. 1. Verenigde Staten 2. Groot-Brittannië 3. Italië 4. Canada 5. Brazilië 6. Australië 7. Spanje 8. Indië 9. Frankrijk 10. Filippijnen 11. Mexico 12. Nederland 13. Portugal 14. Polen 15. Griekenland 16. Hungarije 17. Chili 18. Roemenië 19. Zweden 20. België Grafiek 1: Top 20 Landen, Meeste Illegale Downloads

12 Een nieuwe manier van muziek luisteren is met behulp van streamingprogramma s. Streamingprogamma s, zoals Spotify en Deezer, zijn extreem populair. Deze programma s leveren online muziek aan de luisteraar, zo kan men altijd en overal muziek luisteren. Als de klant bereidt is te betalen, krijgt hij meerdere opties voor het luisteren van muziek. Hieronder een voorbeeld: Het Deezer Premium Plus account zorgt ervoor dat de consument zijn favoriete nummers kan beluisteren online en kan downloaden. Het downloaden van nummers kan enkel als men op het internet zit. De nummers kunnen toegevoegd worden aan een playlist die men achteraf offline kan beluisteren. Dit is niet enkel voor pc, maar ook voor smartphone en tablet. Door de opkomst van sociale netwerken, zoals Facebook en Twitter, wordt er veel muziek geshared en ontdekt. De muziekfan kan nu zijn favoriete artiesten op de voet volgen, niet enkel op muziekvlak, maar ook het privéleven van de artiest wordt gedeeld. Sociale media is een belangrijke factor zodat de consument muziek kan ontdekken. In dit tijdperk zijn er enorm veel artiesten, om nieuwe fans te creëren moet deze eerst de muziek kunnen beluisteren. Dit is simpel en goedkoop via de sociale media. De onderneming die de digitale groei analyseert voor muziek is Musicmetric. Het is belangrijk om te begrijpen hoe de muziekluisteraars muziek ontdekken, sharen en beluisteren in dit digitaal tijdperk. Door deze trends te onderzoeken en miljoenen muziekconsumenten te analyseren over de wereld kan men de klanten beter begrijpen. Dit leidt tot een hoge verkoop, een betere marketingstrategie en een betere band met de consumenten. Figuur 7: Logo's van enkele belangrijke spelers 11

13 2 ENKELE BELANGRIJKE BEROEPSVERENIGINGEN IN DE MUZIEKSECTOR Voor deze bachelorproef is het belangrijk om eerst de belangrijkste componenten te kennen in de muziekwereld. Deze namen zullen zeker nog aan bod komen verder in dit eindwerk, vandaar dat hier een hoofdstuk aan besteed wordt om deze verenigingen en hun activiteiten op voorhand uit te leggen. 2.1 BEA Een belangrijke bron om cijfers over de muziekindustrie in België te kunnen achterhalen is via BEA. BEA, afkorting voor Belgian Entertainment Association, is een beroepsvereniging van de Belgische entertainmentindustrie (namelijk games, muziek en video). Ze verenigen meer dan 50 bedrijven die actief zijn in de productie en distributie van games, interactieve software, muziek en video. Al deze leden samen vertegenwoordigen ongeveer 90% van de Belgische entertainmentindustrie. Figuur 8: Logo BEA Het investeren in de productie en distributie van muziek, film en games is zeer riskant dezer dagen, maar toch zijn deze entertainmentproducten nog nooit zo populair en beschikbaar geweest. BEA heeft verschillende opdrachten te realiseren. Als eerste de waarde van muziek, games en film in de samenleving bevorderen, het beschermen en verdedigen van de belangen van de sector, de toegang tot de markt verbeteren en streven naar aangepaste auteurswetten. Ze proberen de informatie over de werking van de entertainmentsector te verbreden. Ze verzamelen zelf de informatie en verspreiden deze onder haar leden. Daarnaast treden ze ook op als woordvoerder naar de pers en publiek toe. Als laatste, maar zeker niet de onbelangrijkste opdracht, bestrijden ze de piraterij in de sector. Dit zowel op online als offline vlak. Om effectief namaken uit de markt te krijgen hebben ze een samenwerkingsovereenkomst met BAF en SABAM. 2.2 BAF BAF, kort voor Belgian Anti-Piracy Foundation, is een onderneming die zowel in België als in Luxemburg strijd voert tegen de namaak en het illegaal downloaden van films, muziek en games. Het werd opgericht in 1985 door de Belgische videoproducenten met als doel mensen duidelijk te maken dat er bepaalde risico s verbonden zijn aan piraterij. Daarnaast proberen ze ook allerlei acties te voeren tegen de zogenaamde piraten. BAF is actief op twee fronten. Zowel in de werkelijke wereld als in de virtuele wereld. In de werkelijke wereld controleren ze voornamelijk markten, videotheken en kijken ze naar ingevoerde of geëxporteerde goederen die gekopieerd zijn. 12

14 De virtuele wereld is de grootste uitdaging. Grotendeels is men anoniem op het internet. BAF voert actief strijd tegen piraterij in de virtuele wereld door advertenties, nieuwsberichten en websites. Ze vinden het optreden tegen de leveranciers van deze illegale bestanden een zeer belangrijke factor. 2.3 SABAM SABAM is de Belgische vereniging van auteurs, componisten en uitgevers. Hun doel is het innen, administreren en beheren van alle auteursrechten in België en andere landen waar overeenkomsten zijn gesloten. SABAM is een privébedrijf die opgericht werd door enkele auteurs, momenteel groeperen zich hier duizenden auteurs. Tegelijkertijd vertegenwoordigen ze ook tekenaars, componisten, dichters, choreografen, tekstschrijvers, uitgevers, fotografen, regisseurs, beeldhouwers, kunstschilders, vertalers, grafici, radiomakers en nog vele andere. Als een werk van één van hun auteurs wordt uitgevoerd of vertoond in het openbaar, dan zal SABAM de auteursrechten innen en deze uitkeren aan de auteur. Figuur 9: Logo SABAM Er zijn twee soorten inningen bij SABAM, de individuele en de collectieve inning. Bij een individuele inning zijn de gespeelde werken en de rechthebbenden op voorhand gekend. Bij een collectieve inning is dit niet zo, dit is voor media, restaurants, handelszaken, cafés enzovoort. Hier weet men niet wat er op voorhand gespeeld zal worden of wie de rechthebbende is van het gespeelde stuk. 2.4 SIMIM SIMIM werd opgericht door de leden van de Belgische federatie van de fonografische industrie (Ifpi Belgium). Ifpi, International Federation of the Phonographic Industry, bestaat niet meer. Dit is nu volledig BEA. Simim is een collectieve beheersvennootschap die rechten van de producent beheert. Ze innen de vergoeding waarop haar leden recht hebben en verdeelt ze. De producent investeert in de opname van tracks, in eigen beheer of via een platenmaatschappij. Een voorbeeld van een producent is Sony Music. SIMIM beheert nevenrechten, die toekomen aan de muziekproducent. Ze worden opgedeeld in drie categorieën: Exclusieve rechten : de producent heeft het recht om het muziekrepertoire dat door hem werd geproduceerd volledig te beheren. Het gaat om het recht van reproductie, distributie en verhuur. Verplichte licentie: onder sommige omstandigheden verliezen de producenten het recht om hun repertoire te beheren, hun repertoire kan dan gebruikt worden zonder toestemming te hoeven 13

15 vragen. Een voorbeeld hiervan is opgenomen muziek in publieke plaatsen en radio-uitzendingen. De producent ontvangt hiervoor wel nog een vergoeding, deze vergoeding is de billijke vergoeding. Exclusieve rechten op collectief beheer: dit zijn de rechten voor de doorgifte via kabel, het samenstellen van muziekcompilaties als achtergrondmuziek en de rechten voor een aantal internettoepassingen. Kabelrechten: radiostations of tv-stations maken gebruik van kabel om hun programma s bij de kijkers te brengen, de radio en televisiedistributeurs moeten een vergoeding betalen aan de muziekproducent/televisieregisseurs om hun content te mogen gebruiken. Achtergrondmuziek: compilaties die bedoeld zijn als achtergrondmuziek, zoals voor Aerobic en Fitness instructeurs of voor handelszaken. Om deze te maken heb je toestemming nodig van de muziekproducent. Internet: voor het gebruik van muziek op het internet is de toestemming van de muziekproducenten ook nodig. Dit is zo bij webcasting/streaming, het gebruik van achtergrondmuziek op websites en voor audiovisuele producties die exclusief op het internet worden uitgezonden. 2.5 GFK GfK is één van de grootste marktonderzoekbureaus ter wereld. Er zijn vestigingen in meer dan 100 landen en er werken meer dan mensen voor deze organisatie. De vestiging voor ons kleine land ligt in Brussel, daar werken 60 mensen. Ze zijn actief in verschillende aandachtsgebieden: Telecom & New Media, Finance, Government & Science, Consumer Durables & Entertainment, Fashion, Fast Moving Consumer Goods, Tourism & Timespending, Energy, Nutrition & Health, Mobility en Charity. Ze bieden inzicht op de sales- en marketingactiviteiten rond hun aandachtsgebieden waardoor er betere beslissingen kunnen genomen worden en budgetten effectiever ingezet kunnen worden. Figuur 10: Logo GfK 2.6 ULTRATOP Ultratop werd gecreëerd door BEA, ze verzamelen en publiceren alle record charts in België. Deze muziekcharts worden verdeeld over de regionale taalgrenzen: Vlaanderen en Wallonië. Daardoor worden hun documenten in verschillende talen uitgegeven: Nederlands, Frans en Engels. De belangrijkste charts voor Vlaanderen zijn Ultratop 50 singles en Ultratop 200 albums. Voor Wallonië zijn deze Ultratop 40 singles en Ultratop 200 albums. De charts zijn gebaseerd op verkoopcijfers en worden via televisie uitgezonden (TMF voor Vlaanderen en Plug TV voor Wallonië). 14

16 3 CIJFERANALYSE VAN DE MUZIEKMARKT In dit hoofdstuk zal per jaar een analyse gemaakt worden voor de cd verkoop in België. We beginnen met het jaar 2006 en zullen zo verdergaan tot het jaar De cijfers zullen vergeleken worden met het jaar voordien, zodat we makkelijk dalingen en stijgingen kunnen waarnemen in de analyse. In de eindconclusie zullen de zes jaren naast elkaar vergeleken worden, zodat we de meest opmerkelijke veranderingen in de muziekmarkt op een rijtje kunnen zetten Hieronder ziet u de tabel waarin de cijfers voor het jaar 2006 vergeleken worden met het jaar Een opmerkelijk feit dat we direct kunnen zien is dat albums hier enkel verkocht worden via de fysieke winkel. Ook al kent deze een daling van 3,61% in euro (5,7 miljoen euro), toch zijn de cijfers nog steeds zeer hoog. De albumverkoop doet het nog steeds zeer goed in België. De best verkochte album nationaal en internationaal was De Crooners van Helmut Lotti. Op de tweede plaats stond Laura Lynn. Twee andere Belgische artiesten die ook in de top 10 lijst stonden van best verkochte album 2006 waren Axelle Red (8 ste plaats) en Ozark Henry (9 de plaats). Het aantal downloads verdubbelt in vergelijking met Enkel singles worden gedownload, albums zullen later volgen. De digitale verkoop in 2006 kende een explosieve toename, zowel voor muziekdownloads als ringtones. De meest gedownloade internationale single was Crazy van Gnarls Barkley. De populairste Belgische single in 2006 was Je t adore van Kate Ryan. De omzet van Belgische producties is groot in de Belgische markt. Ze vertegenwoordigen een aandeel van 15% in de totale omzet die gerealiseerd wordt door de verkoop van muziekalbums. De Belgische artiesten zijn populair onder de Belgische consumenten. Desondanks is er nog steeds een scherpe omzetdaling, ook al wordt deze deels geneutraliseerd door de stijging van digitale verkopen en het succes van lokale artiesten. In was er een omzetdaling van 6,18%. Voor het jaar 2006 is deze daling minder. x miljoen euro x miljoen units % % Albums 158,1 152,4-3,61% 12,2 11,6-4,91% Singles 7,00 5,55-20,71% 1,51 1,29-14,57% Muziekvideo 16,33 14,86-9% 0,95 0,81-14,74% Totaal 181,47 172,84-4,75% 14,68 13,73-6,47% Downloads 1,58 3,17 50,16% 1,60 3,20 50% Albums 15

17 Single Tracks 1,58 3,17 50,16% 1,60 3,20 50% Totaal Audio 183, ,88% 16,28 16,93 3,84% ALBUMS (Totaal) 158,1 152,4-3,61% 12,22 11,63-4,83% Singles (Totaal) 8,6 8,7 1,15% 3,11 4,49 30,74% Tabel 1: Cijferanalyse Totale Muziekmarkt 2006 Cijfers afkomstig van BEA en GfK Retail and Technology Benelux Division Belgium. De tabel geeft de consumentenbestedingen (inclusief btw) aan verkoop van muziekproducten weer. Directe of indirecte bestedingen aan het huren, lenen, kopiëren, luisteren, bekijken of op een andere manier consumeren van muziekproducten worden hier niet gerapporteerd was een goed jaar. Zoals je kan zien in de tabel staan veel cijfers in het groen. De verkoop van digitale muziek stijgt enorm in het jaar 2007, dit is ook het eerste jaar waar albums digitaal verkocht worden. In vier jaar tijd is de verkoop van muziekdownloads gestegen van nul tot 8,53 miljoen euro, dus de resultaten lijken veelbelovend. Ondanks deze groei is er het opkomend gevaar van illegale verspreiding van muziek via het internet, dit kaapt inkomsten weg van platenmaatschappijen. Hierdoor komen een heleboel investeringen onder druk te staan, zoals het investeren in de ontwikkeling van carrières voor nieuwe artiesten. Een positieve zaak is dat muziekproducenten investeren in de digitale exploitatie van hun muziekrepertoire. Door de introductie van diverse nieuwe verdienmodellen (zoals YouTube) stijgen hun inkomsten. De muziekmarkt is druk bezig om nieuwe verdienmodellen te ontwikkelen die muziek op een legale manier aanbieden, daarbij moeten ze rekening houden met het gewijzigd consumptiepatroon van de muziekluisteraars. Op lang termijn zouden deze nieuwe inkomstenstromen moeten zorgen voor een nieuwe evolutie in de muziekmarkt. Ondanks de groei in digitale verkopen, blijft de fysieke muziekverkopen verantwoordelijk voor meer dan 90% van de totale omzet in de sector. De totale omzet uit audio stijgt met 1,5 miljoen euro (0,85%). Dit is de enige keer dat er een stijging plaatsvindt in de totale omzet van de sector. De singleverkoop kent de grootste stijging, dankzij de vele muziekdownloads, want singles doen het al een tijdje niet meer zo goed in de fysieke winkels. De markt voor singles ligt hoofdzakelijk gevestigd op digitale verkopen kent een stijging in albumverkopen. Niet enkel door de verkoop via downloads, maar de fysieke verkoop kent een lichte stijging in 2007, dit is zeer uitzonderlijk. Dit komt omdat er een paar heel succesvolle producten verschenen zijn in het jaar De oudere generatie heeft hun best gedaan in de aankoop van fysieke albums, enkele namen van best verkochte artiesten zijn: Katie Melua, Blof, Paul de Leeuw, Michael Bublé en André Hazes. Deze spreken stuk voor stuk een oudere doelgroep aan. 16

18 x miljoen euro x miljoen units % % Albums 152,4 153,2 0,52% 11,6 11,8 1,70% Singles 5,55 3,92-29,37% 1,29 0,87-32,56% Muziekvideo 14,86 11,86-20,19% 0,81 0,69-14,82% Totaal 172,84 168,93-2,26% 13,73 13,34-2,84% Downloads 3,17 8,53 62,84% 3,20 5,86 45,39% Albums 3,03 100% 0,30 100% Single Tracks 3,17 5,50 42,36% 3,20 5,56 42,45% Totaal Audio ,5 0,85% 16,93 19,20 11,82% ALBUMS (Totaal) 152,4 156,2 2,43% 11,63 12,08 3,73% Singles (Totaal) 8,7 9,4 7,45% 4,49 6,43 30,17% Tabel 2: Cijferanalyse Totale Muziekmarkt 2007 Cijfers afkomstig van BEA en GfK Retail and Technology Benelux Division Belgium. De tabel geeft de consumentenbestedingen (inclusief btw) aan verkoop van muziekproducten weer. Directe of indirecte bestedingen aan het huren, lenen, kopiëren, luisteren, bekijken of op een andere manier consumeren van muziekproducten worden hier niet gerapporteerd Na het goede jaar van 2007, zijn er terug veel rode cijfers te zien in de tabel voor de analyse van het jaar Een zeer opmerkelijk feit in de tabel voor de cijfers 2007/2008 is dat de downloads voor singles een lichte daling kent. Dit is het enige jaar waar deze cijfers stabiel blijven tot licht dalen. De singleverkoop in de fysieke winkels daalt extreem,zoals elk jaar daarvoor. Er is een enorme stijging te zien in de albumverkoop digitaal, jammer genoeg is dit niet voldoende om de dalingen in de fysieke markt te compenseren. De fysieke markt blijft de grootste speler voor albumverkoop, maar digitaal zit in de lift. De totale audio markt daalt met 8,26% in euro, een totaal van 14,66 miljoen euro, dit is een grote daling. De grootste daling is te zien bij de totale singleverkopen, een daling van 18,61% in euro vergeleken met het jaar

19 Jaar na jaar scoren onze lokale artiesten steeds beter in de albumverkoop. In de top drie van meest verkochte Belgische artiesten hebben we: 1. Clouseau: Clouseau 20; 2. Deus: Vantage Point; 3. Milk Inc: Forever. De best verkochte album in 2008 was Viva La Vida van de Britse groep Coldplay. x miljoen euro x miljoen units % % Albums 153,2 141,93-7,36% 11,8 11,04-6,44% Singles 3,92 2,18-44,4% 0,87 0,52-40,23% Muziekvideo 11,86 8,46-28,67% 0,69 0,53-23,19% Totaal 168,93 152,57-9,98% 13,34 12,09-9,37% Downloads 8,53 10,27 16,94% 5,86 6,01 2,50% Albums 3,03 4,80 36,87% 0,30 0,48 37,50% Single Tracks 5,50 5,47-0,55% 5,56 5,53-0,54% Totaal Audio 177,5 162,84-8,26% 19,20 18,10-5,73% ALBUMS (Totaal) 156,2 146,73-6,06% 12,08 11,52-4,64% Singles (Totaal) 9,4 7,65-18,61% 6,43 6,05-5,91% Tabel 3: Cijferanalyse Totale Muziekmarkt 2008 Cijfers afkomstig van BEA en GfK Retail and Technology Benelux Division Belgium. De tabel geeft de consumentenbestedingen (inclusief btw) aan verkoop van muziekproducten weer. Directe of indirecte bestedingen aan het huren, lenen, kopiëren, luisteren, bekijken of op een andere manier consumeren van muziekproducten worden hier niet gerapporteerd Negen op de tien albums wordt nog steeds via de fysieke winkel verkocht, maar er is wel een daling in de fysieke albumverkoop. De verkoop van albums via de digitale markt stijgt, maar dit is nog niet voldoende om de daling in de fysieke markt te compenseren. De totale opbrengst voor albums daalt met 2,47%, een totaal van 3,62 miljoen euro minder. 18

20 In de top drie van meest verkochte albums in België zitten twee Belgische artiesten, de lijst gaat als volgt: 1. Kings Of Leon: Only by the night; 2. K3: Mamasé; 3. Lady Linn and her magnificent seven: Here We Go Again. Het lokaal repertoire is zeer geliefd in België, deze albums vertegenwoordigen een groot deel in de verkopen. Singles worden negen op de tien gedownload. De fysieke verkoop van singles daalt met extreme aantallen. Desondanks de grote daling in fysieke verkoop kent de omzet voor singles een lichte stijging. Dit is het eerste jaar dat er een stijging te zien is in de verkoop van singles. De digitale markt vormt nu het grootste en belangrijkste deel voor de verkoop van singles en deze vullen het gat in de fysieke markt. Opmerkelijk in de tabel is dat de aantal verkochte units van de totale markt gestegen is met 4,9%, desondanks daalt de totale omzet van de muziekmarkt. Dit is te verklaren doordat de prijzen voor de digitale markt doorgaans lager liggen dan deze voor de fysieke markt. Ook dalen de gemiddelde prijzen voor de fysieke markt, waardoor de omzet niet steeg. x miljoen euro x miljoen units % % Albums 141,93 136,95-3,5% 11,04 10,6-4,00% Singles 2,18 1,04-52,3% 0,52 0,28-46,2% Muziekvideo 8,46 8,08-4,5% 0,53 0,55 3,63% Totaal 152,57 146,07-4,3% 12,09 11,43-5,5% Downloads 10,27 13,04 26,9% 6,01 7,57 25,9% Albums 4,80 6,16 28,2% 0,48 0,62 28,2% Single Tracks 5,47 6,88 25,8% 5,53 6,95 25,7% Totaal Audio 162,84 159,11-2,3% 18, ,9% ALBUMS (Totaal) 146,73 143,11-2,47% 11,52 11,22-2,60% Singles (Totaal) 7,65 7,92 3,41% 6,05 7,23 16,32% Tabel 4: Cijferanalyse Totale Muziekmarkt 2009 Cijfers afkomstig van BEA en GfK Retail and Technology Benelux Division Belgium. De tabel geeft de consumentenbestedingen (inclusief btw) aan verkoop van muziekproducten weer. Directe of indirecte bestedingen aan het huren, lenen, kopiëren, luisteren, bekijken of op een andere manier consumeren van muziekproducten worden hier niet gerapporteerd. 19

21 De fysieke verkoop heeft een daling gekend in het jaar 2010 van 12,4% units, dit zorgde voor een daling van 12,39 miljoen euro omzet. Het aantal downloads is fors gestegen, 33% voor albums en 15% voor singles. Deze resultaten lijken veelbelovend, maar de downloads vertegenwoordigen slechts 10% van de verkopen. De digitale markt is nog niet genoeg om de daling in de fysieke markt te kunnen compenseren. Maar dit begint wel voor de singleverkopen, deze kent net als het jaar 2009 een stijging in de omzet, met dank aan de downloads. De verkoop van fysieke muziekdragers zorgt nog voor 89% van de omzet en dit betekent een verlies van 8,50% aan inkomsten. In totaal heeft de muzieksector een verlies getekend van 9,30 miljoen euro in het jaar x miljoen euro x miljoen units % % Albums 136,95 125,82-8,10% 10,6 9,41-11,20% Singles 1,04 0,43-58,70% 0,28 0,13-53,60% Muziekvideo 8,08 7,43-8,00% 0,55 0,47-14,60% Totaal 146,07 133,68-8,50% 11,43 10,01-12,40% Downloads 13,04 16,13 23,70% 7,57 8,84 16,80% Albums 6,16 8,19 32,90% 0,62 0,82 33,00% Single Tracks 6,88 7,94 15,40% 6,95 8,02 15,40% Totaal Audio 159,11 149,81-5,80% 19 18,85-0,80% ALBUMS (Totaal) 143,11 134,01-6,36% 11,22 10,23-8,82% Singles (Totaal) 7,92 8,37 5,38% 7,23 8,2 11,83% Tabel 5: Cijferanalyse Totale Muziekmarkt 2010 Cijfers afkomstig van BEA en GfK Retail and Technology Benelux Division Belgium. De tabel geeft de consumentenbestedingen (inclusief btw) aan verkoop van muziekproducten weer. Directe of indirecte bestedingen aan het huren, lenen, kopiëren, luisteren, bekijken of op een andere manier consumeren van muziekproducten worden hier niet gerapporteerd. 20

22 Hieronder vindt u de gegevens voor het jaar 2011, vergeleken met de cijfers voor het jaar Zoals u kunt zien in de tabel is de verkoop van fysieke albums nog steeds zeer populair, bijna 9 miljoen albums werden verkocht op cd en bijna 1 miljoen albums werden gedownload via een online muziekplatform. Het verkoop van fysieke dragers is gedaald, van 9,41 miljoen stuks naar 8,89 miljoen stuks. De omzet in miljoen euro daalde daardoor van 125,82 naar 118,12. De muziekfan kiest nog steeds steevast voor het album in cd-formaat, de fysieke muziekdragers zijn nog steeds de grootste omzetmakers voor de muzieksector (cd en dvd) met ongeveer 86% in de totale omzet van de muziekverkopen. De daling in de fysieke markt wordt deels goedgemaakt door de verkoop van albums via online muziekplatforms. Deze kende een stijging van 25,6% aan omzet, van 8,19 miljoen euro naar 10,29 miljoen euro. De verkoop van singles is hiermee vergeleken een omgekeerde wereld. De meeste singles werden online gedownload, iets meer dan 9 miljoen exemplaren, terwijl de fysieke verkoop van singles stuks bleef. Voor de fysieke verkoop is de omzet gedaald met 9,3%. Maar het downloaden van tracks kent een stijging van 15,8%, van 7,94 miljoen euro tot 9,20 miljoen euro. De stijging in de digitale verkoop van muziekdragers is te danken aan de opkomst van muziekstreamingdiensten zoals Spotify, deze zorgen ervoor dat het muziekaanbod beter afgestemd wordt op de consumentenvraag. Ook winkels bieden nu hun muziekaanbod online aan, voorbeelden hiervan zijn Free Records Shop en Fnac. x miljoen euro x miljoen units % % Albums 125,82 118,12-6,1% 9,41 8,89-5,5% Singles 0,43 0,39-9,3% 0,13 0,13 0,0% Muziekvideo 7,43 5,78-22,2% 0,47 0,38-19,1% Totaal 133,68 124,29-6,7% 10,01 9,47-5,9% Downloads 16,13 19,49 20,8% 8,84 10,32 16,7% Albums 8,19 10,29 25,6% 0,82 1,03 25,6% Single Tracks 7,94 9,20 15,8% 8,02 9,29 15,8% Totaal Audio 149,81 143,78-3,7% 18,85 19,79 4,7% 21

23 ALBUMS (Totaal) 134,01 128,41-4,2% 10,23 9,92-3,0% Singles (Totaal) 8,37 9,59 14,5% 8,2 9,4 15,6% Tabel 6: Cijferanalyse Totale Muziekmarkt 2011 Cijfers afkomstig van BEA en GfK Retail and Technology Benelux Division Belgium. De tabel geeft de consumentenbestedingen (inclusief btw) aan verkoop van muziekproducten weer. Directe of indirecte bestedingen aan het huren, lenen, kopiëren, luisteren, bekijken of op een andere manier consumeren van muziekproducten worden hier niet gerapporteerd. Een opvallend feit in de muziekverkoop voor het jaar 2011 is dat in de top 10 van best verkochte albums vijf lokale artiesten staan. Als men de lijst van de 200 bestverkochte albums bekijkt zal men zien dat 81 daarvan producties zijn van lokale artiesten, zelfs de helft Nederlandstalig. Dit is laatst gezien in het jaar Hieronder de lijst van de Top 10 albumverkoop in Vlaanderen voor het jaar ADELE 21 V2 SELAH SUE SELAH SUE WARNER COLDPLAY MYLO XYLOTO EMI BRUNO MARS DOO-WOPS & HOOLIGANS WARNER HOOVERPHONIC THE NIGHT BEFORE SONY MARCO BORSATO DROMEN DURVEN DELEN UNIVERSAL TRIGGERFINGER ALL THIS DANCIN' AROUND V2 GOTYE MAKING MIRRORS V2 RIHANNA LOUD UNIVERSAL DEUS KEEP YOU CLOSE UNIVERSAL Tabel 7: Top 10 albumverkopen Vlaanderen In 2012 werd in België meer dan 18,5 miljoen muziekalbums, - singles, -dvd/blu-ray s en vinyls verkocht, dit leverde een omzet van meer dan 126 miljoen euro op. Vergeleken met het jaar 2011 is dit een daling. De albummarkt blijft hoofdzakelijk uit fysieke verkopen bestaan, 95% van alle albums werd verkocht op een fysieke drager. Het fysieke verkoop van albums is nog steeds de grootste opbrengstenpost voor de muziekmarkt. Het tegenovergestelde hiervan is de verkoop van individuele singles, die bijna uitsluitend worden gedownload via een online muziekplatform. De albummarkt heeft twee uitzonderingen. Er is een stijging in het downloaden van muziekalbums en de vinylmarkt stijgt zeer rap. Streaming doet het ook zeer goed in de Belgische markt. In 2011 verschenen de eerste streamingdiensten op de Belgische online markt. De consumenten kunnen gratis of tegen een maandelijkse betaling luisteren naar meer dan 20 miljoen liedjes en videoclips via hun PC, tablet of smartphone. Uit de resultaten is gebleken dat in 2012 streaming zorgt voor 3% van de omzet in de totale muziekmarkt. 22

24 x miljoen euro x miljoen units % % Albums 118,12 100,39-15,0% 8,89 7,78-12,5% Singles 0,39 0,25-35,9% 0,13 0,09-32,4% Muziekvideo 5,78 4,38-24,2 % 0,38 0,30-22,0% Totaal 124,29 105,02-15,5% 9,47 8,17-13,7% Downloads 19,49 21,48 9,26% 10,32 10,39 0,67% Albums 10,29 10,93 6,2% 1,03 1,22 18,1% Single Tracks 9,20 10,55 14,7% 9,29 9,17-1,3% Totaal Audio 143,78 126,5-12,02% 19,79 18,56-6,22 ALBUMS (Totaal) 128,41 111,32-13,3% 9,92 9-9,27% Singles (Totaal) 9,59 10,80 11,2% 9,42 9,26-1,70% Tabel 8: Cijferanalyse Totale Muziekmarkt 2012 Cijfers afkomstig van BEA en GfK Retail and Technology Benelux Division Belgium. De tabel geeft de consumentenbestedingen (inclusief btw) aan verkoop van muziekproducten weer. Directe of indirecte bestedingen aan het huren, lenen, kopiëren, luisteren, bekijken of op een andere manier consumeren van muziekproducten worden hier niet gerapporteerd. 23

25 Cijfers in Miljoene Cijfers in Miljoenen 3.8 EINDCONCLUSIE DE FYSIEKE MARKT De fysieke verkoop voor singles heeft een enorme daling gekend. Fysiek verkopen deze bijna niet meer, het verkoop van singles ligt bijna volledig in de digitale markt. De omzet uit de singleverkoop voor de fysieke markt heeft gemiddeld een daling van 35,81% per jaar, dit is goed voor gemiddeld een daling van euro per jaar. In 2005 was er nog een omzet van 7 miljoen euro, dit is gezakt tot euro voor Fysieke Singleverkoop (Omzet) Jaartallen Grafiek 2: Fysieke Singleverkoop (Omzet) Op de onderstaande grafiek is er duidelijk te zien dat de fysieke verkoop van singles geen succes meer heeft. De stukverkoop daalt met grote getallen, een gemiddelde van 31,67% per jaar. Per jaar daalt de verkoop gemiddeld met stuks. In 2012 verkocht men maar singles via de fysieke markt, dit is een daling van 1,42 miljoen exemplaren in vergelijking met het jaar Toen verkocht men nog 1,51 miljoen fysieke singles. Fysieke Singlverkoop (Stuks) ,6 1,4 1,2 1 0,8 0,6 0,4 0, Jaartallen Grafiek 3: Fysieke Singleverkoop (Stuks) 24

26 Cijfers in Miljoenen Cijfers in Miljoenen De fysieke albumverkoop daalt. Dit was al duidelijk op voorhand, maar wordt nog eens benadrukt met deze grafiek. Van was het cijfer nog stabiel, maar daarna daalde hij sterk. De fysieke verkoop van albums heeft per jaar een gemiddelde daling van 6,16%, in euro zorgt dit voor een gemiddelde daling van 8,24 miljoen euro per jaar Fysieke Albumverkoop (Omzet) Jaartallen Grafiek 4: Fysieke Albumverkoop (Omzet) Onderstaande grafiek toont een overzicht van het aantal verkochte albums op de fysieke markt. Wat opvalt is dat er in een lichte stijging was ( meer verkocht in 2007), door de vele goede releases in Daarna toont de grafiek een daling. Gemiddeld daalt de fysieke verkoop van albums met 6,12% ofwel stuks. In 2005 gingen nog 12,2 miljoen albums over de toonbank, in 2012 waren dat er 7,78 miljoen. Dit is een daling van 4,42 miljoen albums, ondanks de lichte stijging in Fysieke Albumverkoop (Stuks) Jaartallen Grafiek 5: Fysieke Albumverkoop (Stuks) 25

27 Cijfers in Miljoenen Cijfers in Miljoenen De totale cijfers voor de fysieke markt dalen. Dit is duidelijk te zien op de onderstaande grafiek die de cijfers aantoont van De fysieke verkopen zijn gemiddeld met 7,43% gedaald over de jaren heen, dit is een gemiddelde daling van 10,92 miljoen euro per jaar. Van 2005 tot 2012 is er een totale daling van 76,45 miljoen euro aan omzet. In 2005 was er nog een omzet van 181,47 miljoen euro, dit is ondertussen gedaald tot 105,02 miljoen euro uit totale fysieke verkopen. Desondanks de daling zorgt de fysieke verkoop nog steeds voor 90% van de totale omzet in de muziekmarkt Totale Fysieke Verkopen (Omzet) Jaartallen Grafiek 6: Totale Fysieke Verkopen (Omzet) Het totaal aantal stuks dat verkocht wordt via de fysieke markt daalt. In 2005 werden nog 14,68 miljoen albums, singles en muziekvideo s verkocht via de fysieke markt, dit is gedaald tot 8,17 miljoen stuks voor Per jaar is er een daling van 8,03% aan verkochte stuks, goed voor gemiddeld minder verkochte fysieke exemplaren per jaar. Over de jaren heen is de fysieke verkoop gedaald met 6,51 miljoen stuks. Totale Fysieke Verkopen (Stuks) Jaartallen Grafiek 7: Totale Fysieke Verkopen (Stuks) 26

28 Cijfers in Miljoenen Cijfers in Miljoenen DIGITALE MARKT De singleverkoop kent een enorm succes via de digitale markt, 9/10 van de omzet voor singleverkopen wordt nu gerealiseerd via de digitale markt. De omzet stijgt gemiddeld met 23,39% per jaar, goed voor een gemiddelde stijging van euro per jaar. In 2008 is de markt stabiel gebleven, maar voor de andere jaren was er een sterke stijging in omzet. In 2012 behaalde men 10,55 miljoen euro omzet door de digitale singleverkoop, dit is een grote stijging in vergelijking met 2005, waar men maar een omzet behaalde van 1,58 miljoen euro Digitale Singlverkoop (Omzet) Jaartallen Grafiek 8: Digitale Singleverkopen (Omzet) De grafiek voor de verkoop van singles exemplaren ziet er ongeveer hetzelfde uit als deze van de omzet, maar in 2012 kende de digitale singlemarkt een daling van stuks. Dit lijkt bizar omdat de omzet wel steeg. Dit is te verklaren door het feit dat de prijzen verschillen per tracks. Één track kan veel duurder zijn dan de ander. Ondanks deze lichte daling, is er een gemiddelde groei van 23,59% per jaar. Deze groei zorgt gemiddeld voor 1,08 miljoen extra verkochte exemplaren per jaar. Het aantal verkochte singles in 2012 was 9,17 miljoen, dit is een enorme stijging in vergelijking met 2005, waar men nog maar 1,6 miljoen singles digitaal verkocht Digitale Singleverkoop (Stuks) Jaartallen Grafiek 9: Digitale Singleverkopen (Stuks) 27

29 Cijfers in Miljoenen In 2005 en 2006 werden er nog geen albums verkocht via de digitale markt. Pas in 2007 werd voor het eerst digitale albums verkocht en met succes. In het eerste jaar van de verkoop was er direct een omzet van 3,03 miljoen euro. De markt voor albums digitaal blijft groeien, gemiddeld met 32,82% per jaar. In 2012 realiseerde men een omzet van 10,93 miljoen euro. Gemiddeld stijgt de omzet met 1,56 miljoen euro per jaar Digitale Albumverkoop (Omzet) Jaartallen Grafiek 10: Digitale Albumverkopen (Omzet) Zoals hierboven al vermeld, verkocht men in 2005 en 2006 nog geen albums via de digitale markt. Sinds de opkomst van deze verkopen heeft deze alleen maar een stijging gekend. Het begon met een kleine stuks in 2007 tot 1,22 miljoen exemplaren in Dit is een stijging van stuks! Als men de gemiddelden bekijkt kunnen we concluderen dat er per jaar een stijging is 34,63% ofwel stuks. 1,4 1,2 1 0,8 0,6 0,4 0,2 Digitale Albumverkoop (Stuks) Grafiek 11: Digitale Albumverkopen (Stuks)µ 28

30 Cijfers in Miljoenen Cijfers in Miljoenen De digitale markt zit in de lift, de totale omzet voor de digitale markt stijgt gemiddeld met 30,07% per jaar. Deze resultaten zijn fenomenaal, maar zijn nog niet genoeg om de dalingen in de fysieke markt te kunnen compenseren. Per jaar stijgt de omzet gemiddeld met euro, de cijfers zien er veelbelovend uit. In 2012 verkocht men voor 21,48 miljoen euro aan digitale muziek, in vergelijking met 2005 is dit een enorme stijging! Toen had men nog maar een omzet van 1,58 miljoen euro. Op lang termijn zal de digitale markt zorgen voor steeds meer inkomsten, de nieuwe verdienmodellen, waaronder YouTube, kennen extreem veel succes. De digitale markt wordt met de jaren belangrijker en zal op den duur de dalingen in de fysieke markt kunnen stabiliseren of zelfs compenseren. 25 Totale Digitale Verkopen (Omzet) Jaartallen Grafiek 12: Totale Digitale Verkopen (Omzet) De grafiek hieronder toont duidelijk dat het aantal verkochte eenheden sterk stijgt voor de digitale markt. De jaren met de laagste stijgingen zijn 2008 en 2012, maar dit wordt gecompenseerd door de andere jaren. Gemiddeld stijgt het aantal verkochte digitale stuks met 22,57%, goed voor een gemiddelde stijging van 1,25 miljoen stuks per jaar! Voor het jaar 2005 kunnen we zien dat er 1,6 miljoen muziekexemplaren verkocht werden digitaal, in 2012 is dit cijfer gegroeid tot 10,39 miljoen albums en singles die digitaal verkocht werden. In zes jaar tijd zijn de digitale verkopen gestegen met 8,79 miljoen stuks Totale Digitale Verkopen (Stuks) Jaartallen Grafiek 13: Totale Digitale Verkopen (Stuks) 29

31 Cijfers in Miljoenen Cijfers in Miljoenen TOTALE VERKOPEN ( FYSIEK+DIGITAAL) De grafiek van de omzet in de totale singleverkoop ziet er speciaal uit. Van 2007 tot 2008 was er een enorme daling, dit is ook het enige jaar met een daling in de omzet. De cijfers stijgen in een enorm tempo, het gemiddelde is een stijging van 3,50% per jaar ( euro). Dit lijkt niet veel, maar is sterk omlaag getrokken door de daling in In 2011 en 2012 was er respectievelijk een stijging van 14,5% en 11,2% aan omzet. Totale Singleverkoop (Omzet) ,5 10 9,5 9 8,5 8 7, Jaartallen Grafiek 14: Totale Singleverkopen (Omzet) De grafiek voor het aantal verkochte stuks ziet er helemaal anders uit. Er was inderdaad een daling in , net zoals in de omzet, maar niet zo scherp. Gemiddeld stijgt het aantal verkochte stuks met 13,86%, dit is goed voor extra stuks per jaar. In 2005 werden er 3,11 miljoen singles verkocht in totaal, dit is een bijna 1/3 van wat er verkocht werd in 2012 (9,26 miljoen singles). In 2012 is er wel een lichte daling zichtbaar, maar niet genoeg om de omzet aan te tasten. Dit komt omdat bepaalde tracks meer geld kosten dan andere Totale Singleverkoop (Stuks) Jaartallen Grafiek 15: Totale Singleverkopen (Stuks) 30

32 Cijfers in Miljoenen Verkoop in miljoenen Ondanks het feit dat de digitale markt voor de albumverkoop in de lift zit, is er nog steeds een daling in de totale omzet voor de albumverkoop. Dit komt omdat de fysieke verkopen te snel dalen. De digitale verkopen compenseren voor een klein deel, maar niet genoeg. Er is nog steeds een gemiddelde daling van 4,80% aan omzet, goed voor 6,68 miljoen euro minder per jaar. In 2005 was het cijfer nog 158,1 miljoen euro, dit is gedaald tot 111,32 miljoen euro voor Dit is een daling van bijna 1/3 van de totale albumverkopen Totale Albumverkoop (Omzet) Jaartallen Grafiek 16: Totale Albumverkopen (Omzet) Hieronder de grafiek voor het aantal verkochte stuks in de totale albummarkt. Opmerkelijk is de stijging in 2008, ook al was dit maar stuks. De verkoop van albums daalt gemiddeld met 4,20%, goed voor zo n albums minder per jaar. Er werden in 2005 nog 12,22 miljoen albums verkocht, dit is ondertussen gedaald tot 9 miljoen in Totale Albumverkoop (Stuks) , , ,5 10 9,5 9 8, Jaartallen Grafiek 17: Totale Albumverkopen (Stuks) 31

33 Cijfers in Miljoenen Cijfers in Miljoenen De omzet van de totale muziekverkoop daalt gemiddeld met 5,06% per jaar. Als we deze daling bekijken in euro, dan is er een daling van gemiddeld 8,09 miljoen euro per jaar. De digitale verkopen zijn lang niet genoeg om het gat in de fysieke verkopen te dichten, dit is iets waar naar gestreefd moet worden toont ons een cijfer van 126,5 miljoen euro omzet, terwijl dat in 2005 nog 183,1 miljoen euro was, een daling dan meer dan 56 miljoen euro. Deze daling is ingezet vanaf 1999, de omzet in 2012 is de helft van wat men in 1999 behaalde. Totale Muziekverkoop (Omzet) Jaartallen Grafiek 18: Totale Muziekverkopen (Omzet) Ondanks het feit dat de omzet voor de totale markt daalt, ziet de grafiek voor het aantal verkochte stuks er zeer intrigerend uit. Slechts in drie jaartallen was er een daling te bespeuren: in 2008, 2010 en De daling in 2010 was echter maar een lichte daling van stuks. Voor de andere twee jaren was er duidelijk een daling van meer dan 1 miljoen stuks. Gemiddeld stijgt het aantal verkopen met 1,79%, in stuks is dit In 2012 verkocht men 18,56 miljoen stuks in de muzieksector, een stijging als men deze vergelijkt met 2005, toen had men een cijfer van 16,28 miljoen verkochte eenheden , , , , ,5 15 Totale Muziekverkopen (Stuks) Jaartallen Grafiek 19: Totale Muziekverkopen (Stuks) 32

34 Momenteel is er terug een opkomst in vinyl, deze is helemaal terug van weggeweest. Het is moeilijk te zeggen of dit een trend is of dat hier groeipotentieel in zit. Deze doen het momenteel zeer goed bij de oudere generatie die vroeger vinyl aankocht, maar ook jongeren kopen dit product vaak. Jongeren vinden dat vinylplaten een bepaalde historische waarde hebben, ook vinden ze de hoezen interessant omdat deze uitgebreide informatie bezitten. Maar er is terug andere hoop voor de muzieksector, voor de eerste keer sinds jaren is de omzet wereldwijd in de totale muziekmarkt gestegen! De daling begon in 1999, maar is eindelijk doorbroken. Dit is zeer goed nieuws, hopelijk zal het steeds beter gaan met de wereldwijde muziekmarkt DE TOEKOMST: DIGITALE MUZIEK Nieuw in de lijsten zijn de opkomst van streamingdiensten, zoals Spotify, waarbij men gratis of tegen betaling muziek kan streamen online. Deze diensten zijn de toekomst voor de muziekindustrie. De consument kan veel meer doen met dit soort initiatieven: men kan de muziek beluisteren, delen, zelf afspeellijsten maken met favoriete muziek en muziek bekijken waarnaar vrienden luisteren. Spotify is enkel streaming, je kan enkel muziek beluisteren via dit programma. Vroeger was er de mogelijkheid om muziek te downloaden, maar die biedt Spotify niet meer aan. Andere streamingprogramma s, zoals Deezer, bieden wel de mogelijkheid tot downloaden. Er zijn uiteraard meer online diensten wat betreft muziek dan alleen Spotify en Deezer, enkele andere namen voor België zijn: - 7digital: dit is een aanbieder van digitale downloads. Je kan er toegang krijgen tot de inhoud van 16 Europese en Noord- Amerikaanse landen. Niet enkel muziek, maar ook video is hier verkrijgbaar. - Beatport: dit is een website die online muziek verkoopt, voornamelijk elektronische muziek. Het heeft een beeld weer van welke muziek er leeft in de commerciële muziekwereld. Samen met itunes store is ze één van de grootste websites waar men legaal muziek van downloaden. - Dance-Tunes.com: Dance-Tunes is een Nederlandse downloadsite. Ze hebben ongeveer dancetracks. Momenteel is dit nog een betalende downloadsite, maar ze zijn van plan uit te bouwen tot een onbeperkte streamingsdienst zoals Spotify. - DjTUNES: aanbieder van elektronische/dance muziek. Men kan hier meer dan tracks downloaden. Men kan de muziek niet beluisteren via deze website, wel een klein stukje per track om een voorsmaak te geven. - Downloadmusic.nl: dit is een zeer gebruiksvriendelijke site om muziek te kunnen downloaden. In plaats van een heel account aan te maken kan je via downloadmusic.nl zeer makkelijk je muziek downloaden. Men moet betalen door middel van een telefoontje. Je kan ook gratis extra s downloaden, zoals songteksten en cd-covers. 33

35 - emusic: een grote Amerikaanse aanbieder van muziek en audioboeken. Ze bieden meer dan 4,5 miljoen tracks aan, met zeer goede kwaliteit. Ze zijn gespecialiseerd in independent labels en ze hebben een zeer groot aanbod aan jazz, blues en klassieke muziek. - Fnac: de bekende winkelketen biedt nu ook zijn muziek online aan. Dit is nodig door de dalende verkoop in de winkel. Men krijgt de albums wel thuis toegestuurd. - itunes: een software waarmee men op een eenvoudige wijze muziek, films, televisieprogramma s, games en nog veel meer kan downloaden. - Jamba: Jamba is voornamelijk bekend als distributeur van ringtones en karakters, zoals de Crazy Frog. Ze bieden nu ook een dienst aan waarbij de gebruiker 15 euro per maand moet betalen om onbeperkt muziek te kunnen beluisteren. De Engelse benaming is Jamster. - Junodownload: biedt meer dan 2 miljoen dance tracks aan. Deze site is opgericht door Juno Records, een online retailer van dance-muziek, in Legal Download: een website waar je muziek volledig legaal en snel kunt downloaden. Er zijn overeenkomsten met artiesten en platenmaatschappijen, zodat deze 75% van de opbrengen krijgen. - Nokia Music: een dienst die Nokia ontwikkeld heeft voor haar gebruikers. Je kan er tracks downloaden voor pc, smartphone en tablet. Ze bieden muziek aan uit de catalogussen van de grote vier (Sony, Universal, EMI, Warner), maar ook andere. Men betaalt via credit card. Nu biedt Nokia Music ook een streamingdienst aan ( 10 per maand), deze is gratis voor gebruikers met een Nokia Lumia. 34

36 DEEL II: HANDLEIDING OVER DE COMPILATIEMARKT 35

37 4 DE COMPILATIEMARKT De compilatiemarkt is veel ingewikkelder dan wij allemaal denken, daarom is het eens interessant om deze markt te analyseren. Niet enkel is deze ingewikkeld, maar ook groot. Een compilatiealbum is een verzameling van hits of thematische nummers van multiple artiesten. Er zijn verschillende aanleidingen die kunnen zorgen voor het samenstellen van een verzamelalbum. Zo kan dit bij een eindejaarslijst met greatest songs, soms seizoensgebonden, een actie voor het goede doel of een bepaald genre van songs die samengezet worden op een cd. Als men een compilatie maakt met meerdere artiesten heeft men meerdere opties. Men kan een verzamelalbum maken rond een bepaald thema. Enkele voorbeelden hiervan zijn liefdesliedjes (rond de Valentijn periode), kerstliedjes en Nederlandstalige nummers. Figuur 11: Voorbeelden compilaties rond een thema: liefde, kerst en Nederlandstalig Een ander type van compilaties zijn de hit-verzamelalbums. Deze kenden hun opkomst in de jaren zeventig en maken nog steeds een belangrijk deel uit van de muziekmarkt. Er worden recente singles gebundeld op één cd. In de jaren zeventig was dit nog op vinyl, waarvan tien tracks aan elke kant van de plaat werden gebundeld, maar dit had een lage geluidskwaliteit. Pas met de opkomst van de cd, zoals besproken in deel I, werden alle verzamelalbums uitgebracht op deze drager. Een voorbeeld van een hit-verzamelalbum is De Afrekening. Dit is een radioprogramma op Studio Brussel, de klemtoon ligt bij deze hitlijst op alternatieve muziek. De eerste cd werd uitgebracht in 1991, momenteel heeft men al 54 volumes van De Afrekening. Elk jaar is er De Eindafrekening, ook wel de Afvaardiging genoemd, hierbij wordt er een lijst gemaakt met de populairste platen van het jaar. De populairste nummers worden berekend aan de hand van het aantal stemmen dat ze het jaar kregen toen ze in De Afrekening stonden. Figuur 12: Cover "De Afrekening 54" 36

38 Als laatste hebben we de verzamelalbums met een bepaald genre, hierop staan ook meerdere artiesten. Men kan een compilatie maken met enkel jazz of rockballades. De tracks op dit album worden gekozen uit een bepaalde tijdsperiode (zoals een jaar of een decennium). Een soundtrack cd van een film valt ook onder dit type verzamelalbums. Dit zijn de bekendste vormen van compilaties. Er zijn enkele andere types die minder bekend zijn. Vaak worden er compilaties rond een artiest gemaakt om deze te promoten. Deze worden samplers genoemd. Samplers zijn zeer succesvol en creatief, ze kunnen gebruikt worden om een artiest of een label te promoten. Deze zijn gratis of dragen een kleine kost met zich mee voor de luisteraar. Deze vorm van promotie ontstond in Een best-of plaat van een artiest wordt ook een compilatie genoemd. Dit komt omdat hier een samenstelling gemaakt wordt uit de catalogus van de artiest. Dit valt niet onder het soort compilatiealbums waar wij het over hebben, namelijk die met meerdere artiesten. Hieronder drie voorbeelden van platenmaatschappijen die zich specialiseerden in het maken van verzamelalbums: 1. K-Tel: hun eerste compilatiealbum kwam uit in het jaar Dit waren de 25 Greatest Country Hits. Ze hebben een business gemaakt rond compilatie releases. Vandaag bestaat dit bedrijf nog steeds, ze bieden grote delen van hun catalogus aan grote online retailers zoals itunes en Amazon. 2. Arcade: Arcade was oorspronkelijk een Engels platenlabel die begon in Hun hoofddoel was het uitbrengen van best-of verzamelalbums. In die tijd waren ze zeer succesvol, hun meest succesvolle best-of plaat was van Elvis Presley. Arcade bestaat vandaag niet meer. De Belgische Arcade heet nu Mostiko, en is een onderdeel van CNR Records. Dit is een zelfstandige Nederlandse platenmaatschappij. Figuur 13: Greatest Hits Album Elvis Presley By Arcade 1. Chiswick: was een onafhankelijk platenlabel die de focus legde op punk. Ze maakten gebruik van samplers om hun bands te promoten. Een voorbeeld van enkele samplers zijn Submarine Tracks & Fool s Gold (1977) en Long Shots, Dead Certs And Odds On Favourites. Dit platenlabel is momenteel in handen van EMI. 37

39 5 HET PROCES OM TOT EEN COMPILATIE TE KOMEN 5.1 TENTATIVE TRACKLIST Voor men met alles kan beginnen moet men eerst weten wat voor vlees men in de kuip heeft, men krijgt een aanvraag binnen voor het maken van een compilatie (voorbeeld: De Afrekening van Studio Brussel, MNM biggest hits ). Men zal goed denken over de compilatie en bepalen welke nummers passen bij het concept. Aan de hand van de ideeën die opkomen zal men een tentative tracklist opstellen, dit zijn nummers die passen bij de compilatie. Het is belangrijk om voldoende nummers voor de tracklist bijeen te zoeken omdat niet alle nummers zullen goedgekeurd worden voor gebruik. Dit vergt zeer veel opzoekwerk. Men moet voor elke track opzoeken bij welk label het zit, soms heb je ook nummers die goedkeuring nodig hebben van verschillende platenmaatschappijen. Een voorbeeld hiervan is A$ap Rocky feat. Drake, 2 Chainz & Kendrick Lamar met het nummer F*ckin Problems. Voor A$ap Rocky moet men toestemming vragen aan Sony Music en voor de andere artiesten moet men toestemming vragen aan Universal. De beste manier om labels op te zoeken is via Ultratop, maar ook via Discogs. Sommige tracks zijn moeilijker te vinden dan andere, zoals oudere tracks. Het grote probleem is dat het repertoire van een artiest verspreid kan zijn over verschillende platenmaatschappijen, dit kan zorgen voor de nodige verwarring. Een voorbeeld van een tracklist vindt u hieronder. Dit een tracklist om een compilatie te maken rond vrouwen. Men kan hier een merk aan koppelen, zoals Roxy kledij, Hunkmöller lingerie of DKNY eau de toilette voor vrouwen. Artiest Track Label Anouk Girl EMI Kelis Trick Me EMI Sarah Bettens I Need A Woman EMI Katy Perry Hot N' Cold EMI Kylie Minogue In Your Eyes EMI Hadise Bad Boy EMI Joss Stone You Had Me EMI Beyoncé Crazy In Love Sony Avril Lavigne What The Hell Sony Christina Aguilera Hurt Sony Natasha Bedingfield Unwritten Sony Dido White Flag Sony P!nk God Is A DJ Sony Britney Spears Womanizer Sony Ke$ha Die Young Sony Sharika Hips Don't Lie Sony Natalia Drop A Little Sony Leona Lewis Bleeding Love Sony Alicia Keys Fallin' Sony 38

40 Rihanna We Found Love Universal Florence and the machine Dog Days Are Over Universal Lady Gaga Bad Romance Universal Nicki Minaj Super Bass Universal Amy Winehouse Rehab Universal Kat Deluna Party O'Clock Universal Miley Cyrus Can't Be Tamed Universal Gwen Stefani What You Waiting For? Universal Björk It's Oh So Quiet Universal Mary J. Blige One Universal Nelly Furtado All Good Things (Come To An End) Universal Taylor Swift We Are Never Ever Getting Back Together Universal Adele Someone Like You V2 Lady Linn and her magnificent seven I Don't Wanna Dance V2 Selah Sue This World Warner Madonna Like A Prayer Warner Tabel 9: Tentative Tracklist Vrouwen Compilatie 5.2 TRACKS AANVRAGEN De tracks die op de tentative tracklist zullen komen, zijn niet allemaal afkomstig van dezelfde platenmaatschappij. Vele tracks vallen onder de majors (Sony, Universal, Warner en EMI), maar er zijn ook veel independent labels zoals CNR, Beatville, News, Pias en V2. De tracks bij andere platenmaatschappijen moeten aangevraagd worden, dit gebeurt meestal via mail. Er zijn natuurlijk tracks die niet goedgekeurd worden door de maatschappijen, voornamelijk nieuwe en populaire tracks zijn zeer moeilijk binnen te halen voor een compilatie. Er kunnen ook enkele voorwaarden gesteld worden bij het uitgeven van een track, zoals een voorschot, samples of vermelding in de audiovisuele promotiespots. Hieronder een overzicht van wat men allemaal moet vermelden als men tracks aanvraagd voor een compilatie. Label: hier vermeldt men voor welk label de track aangevraagd wordt. Als Universal een nieuwe compilatiealbum zou maken, dan vermeldt men hier Universal. Release: de releasedatum van het album moet op voorhand al meegegeven worden, vaak kan de deadline niet gehaald worden. De releasedatum kan hierdoor aangepast worden, dan moet men dit melden aan de andere platenmaatschappijen. Configuration: uit hoeveel cd s zal het album bestaan? Een verzamelalbum kan bestaan uit één cd, maar ook meerdere. Als men de 100 beste hits wil produceren heeft men meer dan één cd nodig, hiervoor heeft men makkelijk vijf cd s nodig (20 tracks per cd). 39

41 PPD CD : PPD is de afkorting voor Published Price To Dealer, het wordt ook wel de groothandelsprijs genoemd. De PPD is de basisprijs voor de cd, hierop worden alle percentages berekend. De PPD kan verlagen met tijd. Hoe recenter het album, hoe hoger de PPD zal zijn. Na enkele maanden zal de verkoop van het product afnemen en daardoor ook de PPD. Een voorbeeld: als de PPD voor een cd 11,00 bedraagt zal dit de inkoopprijs zijn voor de winkels, ze kiezen hierop zelf de percentages die ze toevoegen om winst te maken. Op basis van de PPD worden ook de royalty s uitgekeerd. PPD Digital: de digitale PPD is altijd lager dan de PPD op de fysieke cd. Royalty: de royalty s worden uitgekeerd op basis van de PPD en de verkochte aantallen van het album. Deze wordt altijd pro rata berekend, dit wil zeggen dat de opbrengsten altijd moeten verdeeld worden over het aantal tracks die op het album staan. Deze percentages verschillen van track tot track en van bedrijf tot bedrijf. Club: er wordt altijd een speciaal percentage toegekend voor clubverkopen. Een voorbeeld van een clubverkoop is ECI. Men kan een lidmaatschap aangaan, waardoor men goedkoper producten kan aankopen. Licency Period: hier wordt meegedeeld voor hoe lang de track gelicenseerd zal worden. Territory: hier duidt men aan waar het album zal verschijnen. Dit kan enkel België zijn, Belux of Benelux. Campaign: hier beschrijft men welke tools er ingezet zullen worden voor het promoten van de compilatie. Voor een album zijn dit vaak de audiovisuele tools, zoals radio en televisie. Er is hier een kans dat platenfirma s enkel hun songs willen licenseren als deze gebruikt worden in de promotiespot. Sales Estimation: hier wordt een schatting gemaakt van het aantal stuks dat er verkocht zal worden van de compilatie. Tentative Tracklist, Attached:. hier benadrukt men dat de tentative tracklist voor de compilatie in bijlage gevoegd is. Zo kunnen labels deze bekijken en zien of er nog nummers bij hen zitten die wij niet gezien hebben. Deadline: hier duidt men aan tot wanneer men antwoord kan geven op de aanvraag. Liefst is dit zo snel mogelijk. Wat men moet vragen van de platenmaatschappijen zijn de labelcopy en de audio van de track. De labelcopy wordt ook wel het paspoort van een track/album genoemd, hier staan enkele gegevens die van belang zijn voor de licentienemer. Maar wat staat er nou allemaal vermeld in de labelcopy? Hieronder een opsomming van informatie die te vinden is in de labelcopy: 40

42 Catalogusnummer Artiest Titel Label Format Release datum EAN-code (barcode): Wat? Omschrijving Het unieke nummer in de catalogus van de platenmaatschappij waarin een track/album opgenomen is De uitvoerende artiest van het nummer/album De tracktitel van het nummer Het label waaronder de track/album uitgebracht is Digitaal of fysiek vorm De datum waarop het nummer/album uitgebracht werd EAN is de afkorting voor European Article Numbering. Het is een unieke cijfercombinatie waarmee men de track of het album kan identificeren op Europees niveau. Dit nummer zal te zien zijn op de barcode die ingescand wordt als men een album aankoopt Figuur 14: Voorbeeld Barcode Tracklist Schrijvers Publisher Componisten Contact/ informatie platenmaatschappij Tracklengte Tabel 10: Omschrijving info in Labelcopy Als het om een labelcopy van een album gaat, moet men de hele tracklist van het album hier vermelden De schrijvers van de bladmuziek moeten vermeld worden zodat men weet aan wie de royalty s uitgekeerd moeten worden Publishers proberen muziek te koppelen aan een merk of reclame, in ruil daarvoor krijgen ze een deel van de vergoeding. Ervoor zorgen dat tracks op compilaties komen is deels een taak van hen. Men moet de naam van de publisher daarvoor kennen, hij krijgt een deel van de royalty s Degene die de muziek componeert, hij brengt de muziek tot leven door het een klank te geven. Deze moet ook gekend zijn voor het uitkeren van royalty s Zo kan men contact opnemen met de platenmaatschappij voor verdere info Dit wordt niet altijd vermeld, maar het is wel gemakkelijk om te weten. Aan de hand van de tracklengte kan men zien hoeveel plaats de track zal innemen op de cd 41

43 Het belangrijkste element in de labelcopy is de ISRC code. Zonder deze code kan men moeilijk verder met het maken van de compilatie. Maar wat is deze ISRC code? Dit is een code die aangevraagd moet worden bij Simim. Het is een unieke code die toegekend wordt aan audio en audiovisuele werken. Het laat een bedrijf toe om wereldwijd opnames te kunnen identificeren. Deze code vergemakkelijkt het administratieve werk, men kan gemakkelijk de rechthebbende en de gebruikte opnames identificeren. Een ISRC code bestaat uit twaalf tekens. De eerste twee letters staan voor het land die de registratie verzorgt. De volgende drie letters staan voor de registratiecode, dit is een unieke code die toegekend wordt aan degene die de track registreert. Daarna volgt het jaar van de registratie ( twee laatste jaarcijfers) en als laatste een opnamenummer. Het opnamenummer moet bestaan uit vijf cijfers en moet uniek zijn binnen het opnamejaar. Het is verplicht om de code in deze volgorde te gebruiken met een koppelteken tussen de verschillende delen van de code. Ook als men de code gebruikt moet deze voorafgaand steeds de aanduiding ISRC vermelden. Figuur 15: ISRC Code Structuur Tussen de tracklist bevinden zich tracks van de eigen organisatie. Men moet dus vaak tracks aanvragen bij eigen label. Dit lijkt evident, maar is niet altijd zo. Het krijgen van een goedkeuring is afhankelijk van de grootte van de platenmaatschappij. Als dit een major is, zal het vaak moeilijker zijn om een track te licenseren dan als het om een kleiner label gaat. Dit is hetzelfde principe als bij andere maatschappijen. Nieuwe singles, bekende namen of populaire songs worden moeilijker vrijgegeven. Nadat men voldoende toestemmingen ontvangen heeft zal men de officiële tracklist van het album maken. De volgorde van de tracks is belangrijk om te bepalen, bij aankoop van een album wordt meestal gekeken naar de eerste nummers en de laatste nummers op een cd. Zo zal men de populairste tracks in die volgorde plaatsen. 5.3 HOESONTWERP Nadat men de tracklist van het album volledig heeft afgewerkt is het tijd om te denken aan het hoesontwerp. Een hoes moet er altijd zeer aantrekkelijk uitzien en herkenbaar zijn tussen alle andere cd s die op het moment van de release in de winkel liggen. Hiervoor kan men best enkele designers inschakelen, het is belangrijk dat je deze goed brieft en inlicht over bepaalde zaken die zeker op het hoesontwerp moeten verschijnen. 42

44 Er zijn drie elementen waarmee men rekening moet houden bij de ontwerpen: 1. De booklet; 2. De inlay; 3. De cd- label. We beginnen met de booklet, dit is het boekje dat ingesloten zit bij het album. De voorkant van deze booklet is ook de voorkant van het album. Bij de voorkant moet men besluiten welke artiesten men hierop wil plaatsen en welke foto s erop komen te staan. Er zijn verschillende andere zaken die men op voorhand al moet weten, zoals hoeveel kleuren men wil gebruiken in de booklet en hoeveel pagina s deze moet bevatten. Op de binnenkant van de booklet zet men vaak de tracklist samen met nodige info bij de tracks, zoals het label en platenmaatschappij van de track. Waar men goed op moet letten is dat men de tracklist in de juiste volgorde doorgeeft, zodat er geen verwarring kan ontstaan. Figuur 16: Booklet De Afrekening 54 Een voorbeeld van een inlay kan je op de foto hieronder zien. Deze heeft een voorkant en achterkant, de voorkant kan men zien binnenin het album en de achterkant is de officiële achterkant van het album. Op de achterkant komt nogmaals de tracklist en over de voorkant kan men zelf bepalen. Men kan kiezen om deze onbedrukt te laten, zodat deze wit of zwart blijft. Of men kan deze ook laten bedrukken, in het voorbeeld hieronder is deze bedrukt. Op de achterkant van de inlay staat samen met de tracklist ook de barcode, deze zorgt ervoor dat het album te traceren is. Het basisnummer voor de barcode is het artikelnummers van het album in de catalogus van het label, samen met een controlenummer aan toegevoegd. Figuur 17: Inlay De Afrekening 54 43

45 De cd-label is de print die op de cd gedrukt zal worden, hier moet men ook het aantal kleuren beslissen. Men kan kiezen om een whitelabel toe te voegen aan het ontwerp, zo kan men absoluut niks meer zien van het spiegelachtig effect van de cd. Deze wordt eerst wit of zwart gemaakt en daarna zal men de print erop zetten. Op de achterkant van de cd wordt de IFPI code gezet zodat men zeker weet dat men geen illegale kopie heeft en zo wordt het album terug makkelijk traceerbaar. Figuur 18: cd-label De Afrekening 54 en voorbeeld cd zonder Whitelabel Iets wat op elk ontwerp terugkomt is de volgende tekst: All rights of the producer and of the owner of the work reproduced reserved. Unauthorized copying, hiring, lending, public performance and broadcasting of this record prohibited. Made in the EU. Deze zin duidt aan dat er een copyright is op het album, iedereen die het werk reproduced maakt een inbraak op die copyright (dit wordt ook wel de C-line genoemd). De platenmaatschappij wordt ook altijd vermeld op het album (deze wordt ook wel de P-line genoemd). Vaak zet men ook de organisaties op het album die copyrights ontvangen (voor België is dit Sabam). 5.4 PROMOTIE De volgende stap is denken over de campagne voor de compilatie. Om deze te promoten kan men het beste werken met de audiovisuele promotietools, radio en televisie. Men zal een spot maken met daarin een opsomming van enkele artiesten die op de compilatie staan. Maar eerst zullen we een overzicht geven over de vier grote uitzendgroepen in België: Uitzendgroep Uitleg Televisiezenders Radiozenders VMMa Grootste Vlaamse commercieel multimediabedrijf. Ze hebben tal van tv-zenders en radiostations in handen, daarnaast hebben ze ook tal van online, digitale en entertainment initiatieven Vtm 2BE Vitaya JIM VTM Kzoom Anne Q-music Joe FM 44

46 VRT RTBF Vlaamse Radio- en Televisie omroeporganisatie. Opgericht door de Vlaamse overheid, de openbare omroep voor radio en televisie in België. Deze wordt gefinanciërd met belastinggeld Radio-télévision belge de la Communauté française. De Franstalige publieke omroep, de tegenhanger van de Nederlandstalige VRT voor België Één Canvas Ketnet Sporza La Une La Deux La Trois RTBF Sat ARTE Belgique Radio 1 Radio 2 Klara Studio Brussel MNM La Première VivaCité Musiq3 Classic 21 Pure FM RTL Tabel 11: Uitleg uitzendgroepen Radio et Télévision Luxembourg. Grootste Europese exploitant van commerciële radiostations en televisiestations. Ze hebben 45 televisiestations en 32 radiostations in 11 landen RTL TVI Club RTL Plug RTL Bel RTL Radio Contact RADIO De radiozender die men zal kiezen voor het promoten van de compilatie hangt af van verschillende factoren. De album kan gemaakt worden in samenwerking met een radiozender, waardoor deze automatisch ook hierop gepromoot zal worden. Enkele voorbeelden zijn de MNM Big Hits, De Afrekening (Studio Brussel) en Maximum Hit Music (Q-music). Het kiezen van de radiozender hangt ook af van het luisterpubliek. Het publiek van de radio moet overeenkomen met de doelgroep voor de compilatie. Radio is een uitstekende tool voor het promoten van een album, via de radiospot kan men horen welke tracks er op het album staan. De consumptie van de radio blijft stabiel en dit al sinds het jaar Radio biedt ook enkele voordelen waaronder een nationale coverage, je kan afstemmen op je eigen doelgroep (ook regionale zenders), lage kosten en een flexibele planning. Er is ook een bepaalde synergie met televisie, deze synergie wordt ook wel visual transfer genoemd. Men gebruikt dezelfde spot voor radio en televisie, waardoor men deze kan herkennen. Als men de spot zal horen op de radio, zal men de televisiespot voor ogen zien. Het belangrijkste om te weten is hoeveel mensen je kan bereiken via de radio, de doelgroep begint altijd vanaf +12 (behalve bij zenders specifiek voor kids), hierop worden ook alle cijfers omtrent doelgroepbepaling berekend. De radioconsumptie blijft de laatste jaren ook stabiel. Er is een hoge consumptie tijdens de dag, in het Noorden bereikt met makkelijk 77% van de totale 12+ groep en in het Zuiden 71%. Het Vlaams sprekende gedeelte van dit land luistert ongeveer 275 minuten per dag naar de radio, het Frans spekende gedeelte luistert gemiddeld 218 minuten per dag naar de radio. Dit allemaal op de doelgroep

47 Hieronder een overzicht van de belangrijkste radiozenders in België: Vlaanderen Radiozender Soort muziek Doelgroep Eigenaar Reclameregie Joe FM Hits uit de jaren 80 tot nu, klassiekers van vroeger Kerndoelgroep tussen de 30 en 40 jaar VMMa Q-Group Nostalgie Klassiekers uit de jaren 70, 80 en 90 Volwassenen tussen de 30 en 55 jaar Q-music Commerciële muziek Leiderschap bij de doelgroep 18 tot 44 jaar, jongeren en jongvolwassen zeer belangrijk Radio 1 Radio 2 Studio Brussel Nieuws-en informatiezender Mainstreamhits en klassiekers uit de populaire jaren (Vlaams en Nederlands hebben een belangrijke rol) Alternatieve muziek, heel eigentijds 30 + Hoger opgeleiden Kaderleden en bedienden 35 + Verantwoordelijke voor aankoop Tweepersoonsgezinnen Creatief en bewust publiek Iets meer jongeren gericht jaar MNM Hitradio Selectief op jaar Hip en trendy publiek NRJ Group (samen Concentra en Corelio) VMMa Klara Klassieke muziek +35 VRT VAR Wallonië Bel RTL Informatiezender, voornamelijk Franse tracks jaar RTL Group IP VRT VRT VRT VRT IP Q-Group VAR VAR VAR VAR Classic 21 Rockzender Jongeren Aan universiteit of hogeschool Voornamelijk mannen Contact FR Commerciële muziek voor heel de familie Jong volwassenen (18-44 jaar) RTBF RTL Group RMB IP Fun Radio La Première Dance muziek, R&B, Electro en House Nieuws- en cultuurzender De favoriete zender onder jongeren Doelgroep Creatief publiek Personen met grote koopkracht RTL Group RTBF IP RMB 46

48 Musiq 3 Klassiek, tegenhanger +35 jaar RTBF RMB van Klara Nostalgie FR Oldies ( jaren 70, 80 en Kerngroep jaar NRJ Group IP 90), met veel Franstalige muziek NRJ Top- 40 hit muziek Jongeren tussen NRJ Group RMB jaar Pure FM Tegenhanger van Studio Iets meer gericht naar RTBF RMB Brussel. Pop- rockmuziek jongeren Twizz Radio Pop- rock en Jong volwassenen in RTFB RMB nieuwszender hogere klasse VivaCité Tegenhanger van Radio 2, met veel Franstalige hits en mainstreamhits Selectief op een volwassen doelgroep (35+) RTBF RMB Tabel 12: Informatietabel over alle radiozenders De vier grootste Belgische reclameregies voor de radio: waar zal men zendtijd aankopen? - IP: de reclameregie van de RTL-zenders + de radiozender Nostalgie FR en VL; - VAR: reclameregie voor de VRT-zenders; - Q-Group: reclameregie voor de VMMa-zenders ; - RMB: reclameregie voor de RTBF-zenders + de radiozender NRJ. VRT had vroeger een monopolie op vlak van radiozenders, met als marktleider Radio 2. Deze monopolie werd doorbroken door de opkomst van Q-music in 2001, onderdeel van VMMa. Radio 2 is nog steeds marktleider, maar VRT kreeg te kampen met grote concurrenten. De twee grootste concurrenten van elkaar zijn Q-music en MNM. MNM had vroeger de naam Donna, maar veranderde deze in 2008 om zijn imago te veranderen en de strijd aan te gaan tegen Q-music. Tot op de dag van vandaag is Q-music nog steeds groter dan MNM. In 2007 kwam VMMa met een nieuwe zender op de proppen, 4FM. Ze veranderden de naam naar Joe FM in 2009, het format veranderde naar een nieuws-zender. VMMa bezit momenteel twee zenders, Q-music en Joe FM. De meeste zenders zijn nog steeds in handen van de VRT. In het Noorden wordt er meer naar radio geluisterd dan in het Zuiden. Er zijn meerdere zenders in het Zuiden, waardoor het marktaandeel erg verzadigd is. In Wallonië is de grootste zender Bel RTL, gevolgd door Contact Fr. 47

49 Degene die de cijfers voor mediaconsumptie berekent en vrijgeeft is het CIM. Hieronder vindt u de marktaandelen van de belangrijkste radiozenders in zowel Vlaanderen als Wallonië. Grafiek 20: Martkaandelen Radiozenders Noord (2011) Radio 2 kent het grootste marktaandeel in Vlaanderen, ze worden gevolgd door Q-music, Studio Brussel en Radio 1. Grafiek 21: Marktaandelen Radiozenders Zuid (2011) De marktaandelen voor de radio zijn in het Zuiden meer versnipperd, er zijn meer nationale radiozenders in het Zuiden dan in het Noorden. Kosten voor een reclamespot op de radio variëren van dag tot dag en van uur tot uur. De piekperiodes op de radio zijn doorgaans duurder om te adverteren omdat er meer luisteraars zijn op dat moment. De piekperioden zijn s morgens tussen 6u en 9u, en s avonds tussen 16u en 18u. 48

50 5.4.2 TELEVISIE Het kiezen van de televisiezender heeft dezelfde voorwaarden als bij het kiezen van een radiozender. Het voordeel aan televisie is dat men de reclame kan horen en zien. Televisie is de promotietool met het meeste bereik, dagelijks bereikt men ongeveer 96% van de doelgroep. In het Nederlandstalig gebied van België kijkt men gemiddeld 189 minuten per dag naar televisie (voor de doelgroep 15+), en de Franstaligen kijken gemiddeld 229 minuten per dag naar televisie (doelgroep 15+). Televisie kent enorm wat voordelen als promotietool, niet enkel het groot bereik maar ook de grote impact is typerend aan deze tool. Hier is zichtbaarheid mogelijk, men kan op televisie gaan demonstreren. Vlaanderen Zender Uitleg Doelgroep Uitzendgroep Reclameregie VTM Commerciële televisie/ familie en lifestylezender Grootste in de doelgroep VMMa VMMtv 2BE Jongerenzender 18-44, met een focus op jongeren door topseries VMMa VMMtv VIER Commerciële televisie / jongeren en familiezender De Vijver Mediaholding SBS Belgium VIJF Vitaya Commerciële omroep met veel topseries en films voor vrouwen Commerciële omroep met veel lifestyle en mode Vrouwen tussen 20 en 49 jaar Één Familiezender Voor alle leeftijden Ketnet/Canvas Kidszender/ Intellectuele zender De Vijver Mediaholding SBS Belgium Vrouwen (35-54) VMMa VMMtv Ketnet: 4-14 jaar Canvas: serieuzer en iets ouder publiek JIM TV Muziekzender Jongeren VMMa VMMtv TMF Muziekzender Jongeren VIMN Belgium SBS Belgium Acht TV Commerciële televisie Jongeren en hogeropgeleiden Concentra Media Transfer VRT VRT VAR VAR Wallonië La Une Familiezender RTBF RMB La Deux Cultuurzender Alle leeftijden RTBF RBM 49

51 Tegenhanger van Canvas RTL TVI Familiezender / nieuws en amusement Club RTL Kids/ Jongerenzender Plug RTL AB3 Muziek/ sitcom televisiezender Jongerenzender Slogan is entertain en informeer Tabel 13: Informatietabel Televisiezenders (Franstalingen) RTL IP Kids (4 tot 14) RTL later op de avond zenders voor jongvolwassen voornamelijk voor mannen Jongeren (15-34 RTL jaar) 15 tot 44 jaar AB Media Group IP IP Het is zeer belangrijk om als klassiek kanaal mee te evolueren in deze tijden, daarom zit digitale televisie in de lift. 2 van de 3 uitzendgroepen maken dit al beschikbaar. Ondanks het feit dat televisie een klassiek kanaal is, kent deze geen daling. De consumptie van de televisie blijft stabiel. Het enige nadeel aan dit kanaal is de kost. Een grote verandering in de televisiewereld was de overname van VT4 en Vijftv door De Vijver Holding. De holding bestaat uit Corelio, Sanoma en de bestaande partners binnenin De Vijver. Deze samenwerking kwam er in Figuur 19: Werking " De Vijver Holding" 50

52 De kosten voor adverteren op televisie hangt terug af van de peaktime. In het Noorden is de peaktime tussen 18u.55 en 23u.00, in het Zuiden is deze tussen 18u.55 en 22u.30. Hieronder een grafiek met de investeringen voor televisie vanaf De investeringen in dit kanaal stijgen per jaar gemiddeld met 64,3 miljoen euro. In de tabel naast de grafiek toont men aan welk aandeel de televisie investeringen hebben op de investeringen in de totale media. Grafiek 22: Advertentie Inkomsten Televisie In de grafiek hieronder kan men de marktaandelen van de zenders zien voor Één is de grootste Vlaamse zender, gevolgd door VTM, ket/can, VT4 en 2BE. Deze cijfers zijn berekend op de doelgroep 15+. Grafiek 23: Marktaandelen Televisiezenders Noord (2011) 51