Ideeën over armoede en zorg
|
|
- Veerle van de Velde
- 6 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 24/04/2017 Wat volgt Armenzorg in Mechelen Ideeën over armoede en armenzorg 2. Instellingen 3. Evoluties en hervormingen 4. Conclusie Hadewijch Masure (UA) Ideeën over armoede en zorg Van universele caritas naar herkomstgebonden zorg? Ideeën over armenzorg Sociale zekerheid vs. liefdadigheid Liefdadigheid uit Religieus: plicht, (bidden voor) zielenheil, tijd in vagevuur verkorten Sociale rust Status en verwachtingen Medeleven Bijdragen in principe vrijwillig Maar: sociale druk, verzekeringen, gesubsidieerd Belang van zielenzorg 1
2 24/04/2017 Armenzorg <> bidden ziel weldoener Jaargetijden Voor wat hoort wat Herdenkingsmissen, al dan niet met bedeling Bedeling in ruil voor aanwezigheid en bidden ziel overleden weldoener Godshuizen etc.: idem Van christelijk armoede-ideaal naar herkomstgebonden zorg? Middeleeuwen Evoluties Universele christelijke barmhartigheid Armoede als ideaal (vb. kloosters, bedelordes) Statische sociale orde in drie standen armoede als onveranderlijk en onproblematisch gegeven Zeven werken van Barmhartigheid: gevangenen bezoeken, hongerigen spijzen, dorstigen laven, zieken verzorgen, naakten kleden, vreemdelingen herbergen, doden begraven 16 e -18 e eeuw Armoede als (oplosbaar) probleem Universeel voorbehouden aan rechthebbenden Stigmatisering en uitsluiting bedelaars, werkonwillige armen en vreemdelingen Morele connotatie ~ gedragsnormering Tucht- of werkhuizen 17 e eeuw 2
3 24/04/2017 Maar Evolutie voltrok zich al in late middeleeuwen Middeleeuwen te geïdealiseerd voorgesteld: is discours van theologen, niet praktijk. In praktijk ook niet vrij van voorwaarden en grotendeels voorbehouden aan deserving huisarmen van de stad/parochie. Wel: omgang met armoede ~ economische conjunctuur, polarisering, culturele en religieuze verschuivingen Instellingen Wie deed wat? Veelheid en variatie Verticale armenzorg vs. horizontale verzekeringen Publiek privé Vanuit stadsbestuur parochie of klooster privé-persoon vereniging (broederschap) Een handvol armen tientallen of honderden 3
4 24/04/2017 Instellingen Instellingen Opvang Scholing Hospitalen (11e-13eE) Zondags- en armenscholen (16eE); studiebeurzen Godshuizen (14e-17eE) Leningen Weeshuizen en uitbesteding (16eE) Bergen van Barmhartigheid (17eE) Bedelingen (+ medische zorg en begrafenissen) Heilige Geesttafels (13eE) en Armenkamers (16eE) Tucht en tewerkstelling Werk- of tuchthuizen (17eE) Ambachten, broederschappen (14e-15eE) Hofaalmoezenie, abdijen, losse fundaties Opvang 4
5 24/04/2017 O.L.Vrouwehospitaal of het Gasthuis ca Hospitalen < Gasthuizen of hospitales, infirmerie Vanaf 7e eeuw bij abdijen en kapittels 12e-13e eeuw doorbraak < verstedelijking Types: Algemeen (zieken en armen, soms ook passanten) Passantenhuizen (pelgrims) Leprozerieën Pesthuizen Soms ook dullen, blinden, ex-prostituees, Proveniers Passantenhuizen den Beyaert Juliaans - Jacobs Kranken of Infirmerie begijnhof 5
6 24/04/2017 St. Juliaansgasthuis Keizerstraat Ziekelieden leprozerie 1220 Zwartzusters (pest) Godshuizen Bejaarden ~ serviceflats Ca vrouwen, mannen of gemengd Woning in zaal, kamers of huisjes bijeen, verzorging en zakgeld tot aan dood Voorwaarden: alle bezit nalaten, goed gedrag Meestal enkel huisarmen en (lage) middenklasse Mechelen: max plaatsen in 5 godshuizen ca ouderen rest: eigen spaargeld, familiale zorg of uitkering H. Geesttafel 6
7 24/04/2017 Olivetengodshuis 1481 Bedelingen Heilige-Geesttafels ~ OCMW: bedelingen aan Huisarmen (= vaste bewoners parochie) Voedsel, geld, kleding, dokterskosten, woning, verwarming, Structurele en occasionele hulp Generatiearmoede Belang symbolische: feestdagen, jaargetijden Vanaf 16e eeuw ook Huisarmentafels en centrale Gemene Huisarmen van de stad 7
8 24/04/2017 Ambachten H. Geestkapel Weeshuizen & armenscholen Beroepsgroepen met monopolie (=economische bescherming), politieke en sociale functie Begrafenis Aanwezigheid andere leden (= gebeden) Armenbus Ziekteverzekering: lidgeld <> uitkering Meesters en echtgenotes, meestal ook weduwes, soms leerlingen en gezellen Godshuis (huidevetters, visverkopers) 8
9 24/04/2017 Hervormingen (15 e -)16 e E Centralisering (stadsniveau) Strengere voorwaarden, hulp voorbehouden aan bepaalde groepen Residentieplicht migranten 1 3j., uitzettingen Explicieter onderscheid goede en slechte of werkonwillige armen Meer maatregelen tegen bedelen Maar: geen rechtlijnige evolutie Vroegere tendens + niet alle hervormingen slagen Hervormingen ca e helft 18 e E: stemmen voor secularisering, traktaten m.b.t. armen en bedelen Grootste hervormingen Franse periode Doorgedreven secularisering Doorgedreven centralisering: onteigening privé-instellingen en oprichting Burelen van Weldadigheid en Burgerlijke Godshuizen (voorloper COO en nadien OCMW) Armenzorg Divers, versnipperd Armenzorg wordt Conclusie Centraler: stad en staat winnen aan belang Strenger: sociale exclusie, herkomst, gedrag goede vs. slechte armen Maar: evolutie niet zo sterk, laat en rechtlijnig als lang gedacht 9
10 24/04/ hadewijch.masure antwerp.academia.edu /HadewijchMasure 10
de orde der cisterzienzers
de orde der cisterzienzers de orde der benedictijnen de orde der kartuizers de orde der norbertijnen de orde der vallombrosianen de orde der silvestrijnen Dit boekje zal jullie leidraad zijn tijdens het
Nadere informatieWaar of niet waar? Mensen met honger eten geven is een werk van barmhartigheid. Waar of niet waar? Nigeria is een land in het zuiden van Afrika.
Nigeria is een land in het zuiden van Afrika. Niet waar. Nigeria ligt in het westen van Afrika. Mensen met honger eten geven is een werk van barmhartigheid. Waar. In Nigeria moeten kinderen tussen 6 en
Nadere informatieDe hongerigen spijzen
DE 7 WERKEN VAN BARMHARTIGHEID Bijlage 4: Theoretische samenvatting van de wandeling De hongerigen spijzen Overal ter wereld lijden mensen honger, uit alle bevolkingsgroepen en leeftijdscategorieën. Nochtans
Nadere informatieBijbelleesrooster 40-dagentijd
Jullie zijn door mijn Vader gezegend, kom en neem deel aan het koninkrijk dat al sinds de grondvesting van de wereld voor jullie bestemd is. Want ik had honger en jullie gaven mij te eten. Ik had dorst
Nadere informatieMaria verscheen in Lourdes aan een meisje. Wat was haar naam? Op wat voor plaats verscheen Maria aan Bernadette?
Maria verscheen in Lourdes aan een meisje. Wat was haar naam? Op wat voor plaats verscheen Maria aan Bernadette? Waarmee vullen bedevaarders hun flessen aan de grot van Lourdes? Welke twee gebeden bid
Nadere informatie1. MOMENTEN DIE HET LEVEN DWARSBOMEN.
1. MOMENTEN DIE HET LEVEN DWARSBOMEN. Een grens is een moment om nooit meer te vergeten. Grenzen zijn momenten die jouw leven of dat van anderen ingrijpend veranderen. Daardoor ga je vaak nadenken over
Nadere informatierenzen van het leven - Ik ging er optimistisch mee om omdat ik weet dat niemand goed is in alles / omdat ik wel goed kan tekenen /
Naam: renzen van het leven G 1 Ieder mens botst op eigen grenzen Datum: (4/4) Op welke grens ben je zelf al gebotst? Noem er drie Bijvoorbeeld: 1 De dood van mijn oma 2 Ik kan niet goed schrijven 3 Een
Nadere informatieZoekwijzer De armenzorg in Gent sinds de middeleeuwen
26 [ Zoekwijzers Zoekwijzer De armenzorg in Gent sinds de middeleeuwen April 2011 Algemeen Rijksarchief en Rijksarchief in de Provinciën RENTEBOEK VAN DE HEILIGE-GEESTTAFEL UIT HET OUD ARCHIEF VAN DE SINT-JACOBSKERK
Nadere informatieDe grauwzusters van het klooster Sint-Annendael in Diest
De grauwzusters van het klooster Sint-Annendael in Diest Meer dan zes eeuwen ziekenzorg in de stad aan de Demer Op 23 april brengen we met Post Factum een bezoek aan het begijnhof te Diest, waar we het
Nadere informatieHeilig Jaar van Barmhartigheid
Heilig Jaar van Barmhartigheid van 8 december 2015 tot 20 november 2016 Paus Franciscus heeft alle mensen van de hele wereld uitgenodigd voor een heilig Jaar van Barmhartigheid. Dit hele jaar is er extra
Nadere informatieInleiding. De hongerigen spijzen. De dors gen laven. De naakten kleden. De vreemdelingen herbergen. De gevangenen verlossen / bezoeken
De 7 werken van barmhartigheid wandelboekje 2 19 Gebruik de bankjes rechts van je om even uit te blazen. Zoek samen met je begeleider en je medewandelaars uit of je bij iedere stopplaats het juiste werk
Nadere informatieOpen monumentendag. Zorg 13 september 2009. www.antwerpen.be
Open monumentendag Zorg 13 september 2009 www.antwerpen.be Open Monumentendag 2009 INHOUD Woord vooraf 4 Inleiding 1. Armenzorg 2. Ziekenzorg 3. Bejaardenzorg 4. Wezenzorg 5. Zorg en de haven FOTO S 17
Nadere informatieHet sociale gezicht van de stad. Helma Seelen
Het sociale gezicht van de stad. Helma Seelen Inleiding Met heel veel plezier heb ik deelgenomen aan de cursus Dordtologie. Ik woon alweer een tijd in Dordrecht en weet nog toen wij hier kwamen wonen hoe
Nadere informatieVaar naar het diepe. (Interactieve) bezinningen voor ieder van ons
Vaar naar het diepe (Interactieve) bezinningen voor ieder van ons Het is belangrijk onszelf te voeden en te herbronnen en dit niet enkel voor anderen te beogen. Deze bezinning nodigt uit tot stilvallen,
Nadere informatiewww.rkdiaconie.nl/beleid maken/terugkoppeling regelen, feedback geven Zichtbaar bestuur
Zichtbaar bestuur Situering Het besturen van een parochie is een belangrijke taak. Er zijn veel regels en belanghebbenden. Er is een rijk verleden en een onzekere toekomst. Er is veel te doen en er zijn
Nadere informatieEen kerk voor een gebroken wereld. 3 december 2017
Een kerk voor een gebroken wereld 3 december 2017 Psalm 146 1 Halleluja! Loof de HEER, mijn ziel. 2 De HEER wil ik loven, zolang ik leef, mijn God bezingen zolang ik besta. 3 Vertrouw niet op mensen met
Nadere informatieWandel / fietsroute van Barmhartigheid in Zwolle 18 Juni 2016
Wandel / fietsroute van Barmhartigheid in Zwolle 18 Juni 2016 Op 18 juni zijn de volgende locaties tussen 11.00 uur en 16.00 uur geopend ; A. Gift City met Twinkel Winkel armen en kwetsbaren B. VEZ Centrum
Nadere informatieuur AA Kramer
150906 10.00 uur AA Kramer Orde van dienst Votum en groet Psalm 42: 1 (berijming 1774: t Hijgend hert, der jacht ontkomen.) Wet voor kinderen GK 131: 1, 4 Barmhartig Vader. Kinderen: Zeven werken van Barmhartigheid.
Nadere informatieSínt Maarten, dat betekent toch dat ik heilig ben?
Dienstnummer: 1292 zondag: 8 e zondag van de herfst datum: 11-11-2018 plaats: De Ontmoeting, Assen Schriftlezingen (onderstreept = hoofdlezing): Matteus 25: 34-40 liederen: Opw 32; ELB 398:1,2,4; Opw 732;
Nadere informatieToezicht en moraliteit.
Toezicht en moraliteit. Over professionele waarden in de zorgsector Gabriël van den Brink Congres-NVTZ 10-11-2016 1 Moral sentiments in modern society Adam Smith (1723-1790) The Wealth of Nations (1776)
Nadere informatieKennismaking met de 7 werken van barmhartigheid
Kennismaking met de 7 werken van barmhartigheid Situering In deze les maakt u kennis met de zeven werken van barmhartigheid. Het is een globale kennismaking, maar door het opgedane kennis en inzichten
Nadere informatieGeschiedenis OCMW Gent. Middeleeuwen en Armenkamer
Geschiedenis OCMW Gent Middeleeuwen en Armenkamer Vanaf de 9de eeuw waren liefdadigheid en ziekenzorg vooral de taak van geestelijken. In de middeleeuwen werden hiervoor godshuizen zoals het Sint- Janshospitaal,
Nadere informatieVIERENDE GEMEENSCHAP...
... IN EEN BIDDENDE EN VIERENDE GEMEENSCHAP... KEN JIJ DE EN? 7 is al eeuwenlang een heilig getal. De zevende dag bijvoorbeeld is een rustdag. Zo zijn er ook zeven sacramenten, zeven belangrijke momenten
Nadere informatieOpdracht 1 1. Je krijgt van je juf of meester een foto. Bekijk je foto goed. 3. Zoek samen nog twee klasgenoten met een andere foto.
D S K C N L Opdracht 1 1. Je krijgt van je juf of meester een foto. Bekijk je foto goed. 2. Zoek nu een klasgenoot met een andere foto. 3. Zoek samen nog twee klasgenoten met een andere foto. 4. Bekijk
Nadere informatieKALENDER Werkjaar
KALENDER Werkjaar 2018-2019 SEPTEMBER 2018 zondag 16 10.00 u. Begin werkjaar zondag 16 10.00 u. Gemeenschappelijke ziekenzalving Lucas dinsdag 18 19.30 u. Gemeenschappelijke doopselvoorbereiding donderdag
Nadere informatieOpen Monumentendag Vlaanderen Themanota OMD Zorg (Werktitel)
Open Monumentendag Vlaanderen Themanota OMD 2009 Zorg (Werktitel) In 2009 focust OMD op het erfgoed dat te maken heeft met het geestelijk, lichamelijk en maatschappelijk welzijn van de mens: de aspecten
Nadere informatieEEN WELVERZORGDE OUDE DAG. HOFJES IN MIDDELEEUWEN EN
Jo Spaans EEN WELVERZORGDE OUDE DAG. HOFJES IN MIDDELEEUWEN EN VROEG-MODERNE TIJD (Hofjeskrant. Nieuwsbrief van de Stichting Landelijk Hofjesberaad 12 (december 2003)) Een achttiende eeuws prentje uit
Nadere informatieAbtsregt: zie na 1855 Vrijenban Archief Inv.nrs. Beschrijving Periode Gescand Index
Abtsregt: zie na 1855 Vrijenban 151 141-144 Registers inschrijving (half)wezen en hun voogden 1636-1696, 1700-1735 Ackersdijk en Vrouwenregt: zie na 1855 Vrijenban 151 141-144 Registers inschrijving (half)wezen
Nadere informatieDIAKEN: VOOR DE WERELD, VAN DE KERK
DIAKEN: VOOR DE WERELD, VAN DE KERK MA AR DA ARMEE KAN IK TOCH NIET BIJ EEN KATHOLIEKE KERK A ANKLOPPEN? Mensen van de katholieke kerk houden zich toch vooral bezig met zaken die zich in of rond het kerkgebouw
Nadere informatieInhoudstafel. Woord vooraf... 5 Inhoudstafel... 7. Sociaal recht
Inhoudstafel Woord vooraf... 5 Inhoudstafel... 7 Sociaal recht A. Achtergrond... 15 I. De industrialisering in de kinderschoenen (eerste helft negentiende eeuw)... 15 II. Economische expansie dankzij goedkope
Nadere informatieBARMHARTIG LEVEN Barmhartig leven BW.indd :53
BARMHARTIG LEVEN BARMHARTIG LEVEN DE ZEVEN WERKEN VAN BARMHARTIGHEID MET REFLECTIES VANUIT HET LEVEN EN WERK VAN DIETRICH BONHOEFFER Arthur Alderliesten Buijten & Schipperheijn Motief Amsterdam COLOFON
Nadere informatieONDERZOEK NAAR KOOPZONDAG IN DE GEMEENTE SMALLINGERLAND
ONDERZOEK NAAR KOOPZONDAG IN DE GEMEENTE SMALLINGERLAND 5882 inwoners hebben brief gekregen 20 personen hebben de vragenlijst niet afgerond 1920 zijn begonnen aan de online vragenlijst 6 personen zijn
Nadere informatieHEILIG JAAR VAN DE BARMHARTIGHEID
HEILIG JAAR VAN DE BARMHARTIGHEID Paus Franciscus kondigde met de pauselijke bul 'Misericordiae vultus' ( Het gelaat van de barmhartigheid ) officieel een buitengewoon Heilig Jaar af. Het Buitengewoon
Nadere informatieSamenvatting Maatschappijleer Hoofdstuk 1
Samenvatting Maatschappijleer Hoofdstuk 1 Samenvatting door M. 1184 woorden 8 juni 2013 4 3 keer beoordeeld Vak Methode Maatschappijleer Delphi Hoofdstuk 1 De staat kan wetten maken, regels die voor alle
Nadere informatieDIAMANT: 7 stappenplan Interculturele Morele Oordelen. Wieken en Wegen. Welke. argumenten. zijn traditioneel of religieus? Welke. eruit?
Figuur 1: Het 7 stappenplan DIAMANT: 7 stappenplan Interculturele Morele Oordelen Voorlopige morele beslissing 1 Voor welke beslissing sta IK 2 Wie zijn er bij mijn beslissing allemaal betrokken. 3 4 Wat
Nadere informatieCommunicatieplan Parochiële Caritas Instelling (PCI) H. Thomas
Communicatieplan Parochiële Caritas Instelling (PCI) H. Thomas Voor u ligt het communicatieplan van de PCI H. Thomas. Het is de bedoeling van dit plan dat de PCI de hulpbehoevende mensen kan bereiken en
Nadere informatieLessenpakket 5 de 6 de secundair onderwijs
Lessenpakket 5 de 6 de secundair onderwijs 1 Powerpoint: De Wereldjongerendagen worden omschreven als de religieuze versie van v Werchter. Naast religieuze momenten, staan er concerten gaande van heavy
Nadere informatieweetje weetje weetje weetje weetje weetje weetje
Een processie is een godsdienstige plechtigheid in de vorm van een optocht van geestelijken en gelovigen. Een processie zorgt voor een gevoel van samen horen omdat ze mensen verenigt. 1 4 Rond Sint-Macharius
Nadere informatieCHRISTUS ZICHTBAAR MAKEN SUGGESTIES EN AANBEVELINGEN VOOR PAROCHIËLE DIACONIE IN HET BISDOM VAN S-HERTOGENBOSCH
CHRISTUS ZICHTBAAR MAKEN SUGGESTIES EN AANBEVELINGEN VOOR PAROCHIËLE DIACONIE IN HET BISDOM VAN S-HERTOGENBOSCH INLEIDING De bisschop van s-hertogenbosch wil de parochies stimuleren vorm te blijven geven
Nadere informatieOuderendienst zondag 25 oktober 2015 Kruiskerk 16.30 uur. Thema: Goede Buren
1 Ouderendienst zondag 25 oktober 2015 Kruiskerk 16.30 uur. Thema: Goede Buren Voorgangers: Pastoraal werker Alice van Veen en dominee Jan Willem Overvliet Organist: Henk Hortensius en medewerking van
Nadere informatieInventaris van het archief van Sint-Baafs en bisdom Gent tot eind Deel I-VIII / M. Gysseling en M. Carnier
BE-A0514_107038_105119_DUT Inventaris van het archief van Sint-Baafs en bisdom Gent tot eind 1801. Deel I-VIII / M. Gysseling en M. Carnier Het Rijksarchief in België Archives de l'état en Belgique Das
Nadere informatieSlimmer met je geld omgaan. Lesbrief voor groep 8 en de brugklas
Slimmer met je geld omgaan Lesbrief voor groep 8 en de brugklas Inhoudsopgave 1. Historisch Museum Haarlem Inleiding 3 1.1 Leerdoelen 4 2. Lesprogramma Slimmer met je geld omgaan 5 Voorbereiding 5 Museumbezoek
Nadere informatieWelkom. Mimount Ezzahouani interculturele zorgconsulent Grzegorz Cetera geestelijk verzorger en ethicus
Welkom Mimount Ezzahouani interculturele zorgconsulent Grzegorz Cetera geestelijk verzorger en ethicus Nederland 17 081 507 bewoners Een (allochtoon) migrant volgens CBS - is een persoon van wie ten minste
Nadere informatieZorg voor ondernemen in de Zorg
Zorg voor ondernemen in de Zorg Fons Leroy Gedelegeerd bestuurder VDAB Congres Zorgsector Brugge 26 september 2013 Maatschappelijke evoluties Veranderen in ijltempo Vergrijzing Internationalisering Individualisering
Nadere informatieLezen, bidden, zingen
Uitleg initiatief De Genadebank Spakenburg Lezen, bidden, zingen Jesaja 58: 6-7 Is het niet: je brood delen met de hongerige, onderdak bieden aan armen zonder huis, iemand kleden die naakt rondloopt, je
Nadere informatieChristendom. Wat uit dit geloof spreekt je aan?
Christendom In Christendom zijn de Bijbel en Jezus het belangrijkste. In de wereld is het de grootste godsdienst, gevolgd door de Islam. In het Christendom geloven de mensen in één God, die uit Drie Personen
Nadere informatieLezen : Jesaja 58. Lied 718 : 1, 2, 3 en 4 (LvK) Opwekking 378 Psalm 146 : 1, 3, 4 en 5 (NPB) Geloofsbelijdenis Opwekking 670
De kerk winterklaar De deur bij de achteruitgang niet meer op het haakje. De grote voordeuren zoveel mogelijk dicht houden. De deur linksvoor blijft dicht. Lezen : Jesaja 58 Lied 718 : 1, 2, 3 en 4 (LvK)
Nadere informatieBijbelrooster 19 februari 25 februari. Thema: Jij en de gemeente. Dinsdag 19 februari - Dichtbij
Bijbelrooster 19 februari 25 februari Thema: Jij en de gemeente Dinsdag 19 februari - Dichtbij En in het midden van de zeven kandelaren Een, de Zoon des mensen gelijk zijnde, bekleed met een lang kleed
Nadere informatieE11. Goudstr Beersteeg Oudevest, Katelijnenstr Minnemeers Kongobrug Reke Blekersdijk Nieuwland Godshuishammeken Huidevetterken Ham
Goudstr Beersteeg Oudevest, Katelijnenstr Minnemeers Kongobrug Reke Blekersdijk Nieuwland Godshuishammeken Huidevetterken Ham E11 De Minnemeersbrug lag in het verlengde van de Goudstraat Leie Links. De
Nadere informatieWat is de betekenis van urbi et orbi? Door wie is Jezus verraden? Wat vieren we op Pasen? Wanneer herdenken we het laatste avondmaal?
Wat is de betekenis van urbi et orbi? Door wie is Jezus verraden? Wat vieren we op Pasen? Wanneer herdenken we het laatste avondmaal? Wanneer herdenken we de kruisiging en dood van Jezus? Welke liturgische
Nadere informatiePCI - Besturencursus DKCI. Een introductie in het besturen van een Parochiële Caritas Instelling
PCI - Besturencursus DKCI Een introductie in het besturen van een Parochiële Caritas Instelling PCI - Besturencursus DKCI Verbeelding Algemeen Reglement Documenten Uitvoering van caritas Organisatie van
Nadere informatieOnderdeel loon. Loon man eventueel voorschot 1 afrekening. Loon vrouw eventueel voorschot 1 afrekening. PWA vergoeding TOTAAL 5
Onderdeel loon Loon man eventueel voorschot afrekening Loon vrouw eventueel voorschot afrekening PWA vergoeding TOTAAL 5 5 Onderdeel regelmatige uitkeringen Werkloosheidsvergoeding Man Vrouw Ziektevergoeding
Nadere informatieDe efficiëntie van de armen- en ziekenzorg in de late middeleeuwen te Kortrijk LUTHER ZEVENBERGEN
Katholieke Universiteit Leuven Faculteit Letteren Opleiding Geschiedenis De efficiëntie van de armen- en ziekenzorg in de late middeleeuwen te Kortrijk Begeleider: Prof. dr. P. Trio Bachelorpaper ingediend
Nadere informatieLieve mensen, jong en oud, allen gemeente van Jezus Christus
Overweging n.a.v. Jesaja 58: 1-9 en Mattheüs 4: 1-11 Lieve mensen, jong en oud, allen gemeente van Jezus Christus Bij de lezingen van vanmorgen over vasten, de verzoeking in de woestijn, het lied dat we
Nadere informatieNa de uitvaart DIRECT NA DE BEGRAFENIS OF CREMATIE PERSOONLIJKE GEDACHTENIS
als deel van onze eigen dagen. Nu geven wij het terug aan God, dat Hij zich ontfermen zal over het werk van zijn handen. En wij bidden: Gedenk, God, dit leven. Verzamel de naam van N bij de namen van uw
Nadere informatieWie? Wat? Werking. Huidige financiering. - ontstaan en evolutie - doelstelling - doelpubliek
December 2014 Wie? Wat? Werking - ontstaan en evolutie - doelstelling - doelpubliek - evolutie aanvragen - stappenplan - criteria tussenkomsten - aanvraagprocedure Huidige financiering Wie Diesterweg s
Nadere informatiehet vuur van de liefde pinksteren 2008
het vuur van de liefde pinksteren 2008 + J. van den Hende het vuur van de liefde pinksteren 2008 + J. van den Hende Pinksteren is het feest van de heilige Geest, het is de afronding van de Paastijd. We
Nadere informatieWelkom in de Hoeksteen. Voorganger: ds. Tonny Nap
Welkom in de Hoeksteen Voorganger: ds. Tonny Nap Lezen : Johannes 4 : 1-30, 39-42 Tekst : Johannes 4 : 29 GK 163 : 1 en 2 LB 310 Psalm 63 : 1 Psalm 42a LB 903 : 1 en 2 Wij zoeken kinderen uit groep 5
Nadere informatieTOV! Van wonder tot paasei. Nieuwsbrief februari. Geplande activiteiten. Belangrijke mededeling
Nieuwsbrief juni.docx Nieuwsbrief februari TOV! Weerstraat 26, 4001LD Tiel, www.toveten.nl T: 0344-751223 info@toveten.nl.ik ben de levende, en Ik ben dood geweest en zie, Ik ben levend tot in alle eeuwigheid.
Nadere informatieDe Verbinding. Een waarden-volle Verbinding. Waar gaan we voor?
De Verbinding Nieuwsbrief voor bewoners, hun familie, vrijwilligers en medewerkers van de locaties Davidshof en Wervershof. Een waarden-volle Verbinding Deze verbinding is in opzet en inhoud anders dan
Nadere informatieDamiaan 5 jaar heilig
Damiaan 5 jaar heilig Gebedswake Zaterdag 11 oktober 2014 De weg van Barmhartigheid 1 Welkom en kruisteken Lieve mensen, van harte welkom op deze gebedswake ter gelegenheid van de vijfde verjaardag van
Nadere informatieDe zondag van de weeskinderen
DIENST VAN SCHRIFTLEZING EN GEBED De zondag van de weeskinderen De zevende zondag van Pasen 13 mei 2018 Oud- Katholieke parochie van de H. Georgius, Amersfoort Welkom door de kerkmeester Openingslied:
Nadere informatieHuwelijkspatronen en sociaaleconomische
Huwelijkspatronen en sociaaleconomische ontwikkelingen Evolutie van het aantal geregistreerde huwelijken & inwoners Amsterdam Opvallende groei in de eerste helft van de 17 e eeuw Piek in 1665: veel uitgestelde
Nadere informatieBarmhartigheid. Verwijzingen:
Barmhartigheid barmhartig, barmhartig, dat is een gek woord. ik heb nog nooit zo n gek woord gehoord. (de rest van het gedichtje en waar dat vandaan komt: zie onder 5-9 jaar) Het woord barmhartig is een
Nadere informatieHC Stedelijke Dynamiek in de Lage Landen ( )
HC Stedelijke Dynamiek in de Lage Landen (1050-1700) Vraag 1 Wat maakte de opkomst van de stedelijke burgerij in de Nederlanden mogelijk? Periode: 1050-1302 Opkomst van de stedelijke burgerij - De opkomst
Nadere informatieSint Franciscuscentrum Programmaoverzicht voorjaar 2016 (versie november 2015)
Sint Franciscuscentrum Programmaoverzicht voorjaar 2016 (versie november 2015) Voor informatie en opgave E opgave@sintfranciscuscentrum.nl of T 076 5223444 (alleen ochtenden) Beste lezer, VOORWOORD Voor
Nadere informatieZondagmiddag 28 december 2008 Welkomkerk Ds. J. Schep
Preek over het Bidden - bij Zondag 45 Lezingen: Lucas 11: 1-11 Zondag 45 Intro Waarom heeft een christen het gebed nodig? Het is eigenlijk een wat vreemde vraag, die we uit de Catechismus horen. Hebben
Nadere informatieWerkstuk Geschiedenis Benedictijns klooster
Werkstuk Geschiedenis Benedictijns klooster Werkstuk door een scholier 2156 woorden 14 december 2008 6,4 74 keer beoordeeld Vak Geschiedenis Inhoudsopgave Inleiding Regel van Benedictus Kloosterlingen
Nadere informatieSamenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 6
Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 6 Samenvatting door M. 804 woorden 17 juni 2013 5,5 2 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Bronnen Samenvatting geschiedenis Hoofdstuk 6 Burgers en stoommachines,
Nadere informatieOnderstaand overzicht behoort tot het project Waddenarchieven, dat wordt gefaciliteerd door de Waddenacademie (www.waddenacademie.knaw.nl).
ARMENZORG Versie 27-6-2011 Onderstaand overzicht behoort tot het project Waddenarchieven, dat wordt gefaciliteerd door de Waddenacademie (www.waddenacademie.knaw.nl). Het overzicht is als volgt opgebouwd:
Nadere informatieStudiedag. Vlaams Steunpunt Vrijwilligerswerk. 27 november 2017
Studiedag Vlaams Steunpunt Vrijwilligerswerk 27 november 2017 Enkele definities Vluchteling: persoon die uit gegronde vrees voor vervolging wegens zijn ras, godsdienst, nationaliteit, het behoren tot een
Nadere informatieDiversiteit & Identiteit Wijkracht 28/11/2017
Wijkracht 28/11/2017 Halve eeuw Suryoye in Twente: Nabije vreemden? Mor Polycarpus Augin Aydin, Aartsbisschop van de Syrischorthodoxe kerk in Nederland Jan Schukkink, Antropoloog 1. Vanaf 1975 van ZO Turkije
Nadere informatieHoofdstuk 4. Rede en religie als praktijken
Hoofdstuk 4 Rede en religie als praktijken Religieuze praktijken Praktijken: qua tijd en ruimte ingeperkte en afgebakende vormen van handelen en 'onderhandelen' Voorbeelden: bidden eerste communie carnaval
Nadere informatie4. Wat zijn de rechten en plichten van een asielzoeker in België?
4. Wat zijn de rechten en plichten van een asielzoeker in België? Sinds 12 januari 2007 is in België de 'opvangwet' van kracht. Dit is een bundel van bepalingen die de asielopvang regelen. De opvangwet
Nadere informatie20-7-2014. Algemene informatie. Ontstaan van de Genadebron = WhatsApp groep: Genadegroep Spakenburg
Algemene informatie Ontstaan van de Genadebron = WhatsApp groep: Genadegroep Spakenburg 1 Wat doet de app? Elkaar bemoedigen door in contact met elkaar te staan en Hem te aanbidden We delen: Bijbelteksten,
Nadere informatieArchief van de Leprozerie en de Abdij 'Het Rijke Gasthuis'. Inventaris / I. Vandecandelaere
BE-A0514_107944_106542_DUT Archief van de Leprozerie en de Abdij 'Het Rijke Gasthuis'. Inventaris / I. Vandecandelaere Het Rijksarchief in België Archives de l'état en Belgique Das Staatsarchiv in Belgien
Nadere informatieDe Kunst is. horen, zien en delen Feest van de Oecumene 2019
De Kunst is. horen, zien en delen Feest van de Oecumene 2019 KINK: Het werk op deze foto is van Henny Pols, gemaakt naar aanleiding van Het Hooglied, zondag 9 zondag 16 juni Aangedreven door de Geest van
Nadere informatieMensen brengen hun geloof in praktijk door actie. Er wordt
Daden van geloof Heb je naaste lief HDe inzet voor een betere wereld komt voort uit de inspiratie van Jezus van Nazareth. Mensen die lopen in het voetspoor van Jezus hebben van Hem een duidelijke richtingaanwijzer
Nadere informatieDe Independent Order of Odd Fellows. Vriendschap Liefde waarheid
De Independent Order of Odd Fellows 1 De Independent Order of Odd Fellows De oorsprong van het Odd Fellowship werd al enige eeuwen geleden in Engeland gelegd. Vermoedelijk waren Odd Fellows vaklieden,
Nadere informatie5Fiche. tzitemzo... als je een minderjarige vreemdeling bent in België. Recht op onderwijs van minderjarige vreemdelingen.
5Fiche tzitemzo... als je een minderjarige vreemdeling bent in België Recht op onderwijs van minderjarige vreemdelingen. I. RECHT OP ONDERWIJS Volgens art. 28 van het Kinderrechtenverdrag heeft elk kind
Nadere informatiePlaatsingslijst parochiearchief St. Martinus te Herwen, 1743-1978
Plaatsingslijst parochiearchief St. Martinus te Herwen, 1743-1978 Doos 363 1. Doopboek, 1770-1812. 2. Doopboek, 1812-1878 en trouwboek, 1812-1878. 3. Leden- en contributieboek van het Genootschap der H.
Nadere informatieEucharistieviering van 30 juni 2013 Dertiende zondag door het jaar (C)
Eucharistieviering van 30 juni 2013 Dertiende zondag door het jaar (C) Openingslied: koor. Begroeting Pr.: Welkom broeders en zusters, die de stap hebt gezet naar deze wekelijkse eucharistieviering, een
Nadere informatieWoon- en zorgcentrum DE POTTELBERG vzw ONTHAALBROCHURE VRIJWILLIGERS. WZC De Pottelberg vzw. Pottelberg, 1 8500 KORTRIJK
ONTHAALBROCHURE VRIJWILLIGERS WZC De Pottelberg vzw Pottelberg, 1 8500 KORTRIJK INHOUDSOPGAVE Liggingplan Historiek + beknopte voorstelling Opdrachtverklaring Organigram p.3 p.4-6 p.8 p.9 2 LIGGINGSPLAN
Nadere informatieSOLIDARITEIT Bert Fosté LESSENREEKS 2de GRAAD
SOLIDARITEIT Bert Fosté LESSENREEKS 2de GRAAD 1 1. Taizé: solidariteit, bidden en ontmoeten De gemeenschap van Taizé De gemeenschap van Taizé is een internationale, christelijke kloostergemeenschap en
Nadere informatieEVANGELIE. hoogfeest christus koning. Bidden met het Evangelie. Bidden met dit Evangelie: zie achterzijde
Bidden met dit Evangelie: zie achterzijde EVANGELIE hoogfeest christus koning I MATTEÜS 25:31-46 n die tijd zei Jezus tot zijn leerlingen: Wan neer de Mensenzoon komt in zijn heerlijkheid en vergezeld
Nadere informatiePresentatie OKO document Arnhem 13-10-2015. Binnenkant van diaconie. Tjeu van Knippenberg
De kerken in Arnhem hebben hun diaconale activiteiten verzameld in een document. Dit document is aangeboden aan de gemeente Arnhem op een bijeenkomst dd 13-10-2015. Deze bijeenkomst werd bezocht door pastores,
Nadere informatieCaritas besturencursus. 16 mei 2019
Caritas besturencursus 16 mei 2019 Vraag Ondergetekende verklaart een eventuele benoeming te accepteren. Zij/hij verklaart eveneens kennis te hebben genomen van het Algemeen Reglement voor het bestuur
Nadere informatieAfscheidsrituelen in een pluriculturele maatschappij
NVKVV studiedag 31 maart 2011 Afscheidsrituelen in een pluriculturele maatschappij Katholieke godsdienst Prof. Dr. Stefaan Franco Gelovige visie op leven en sterven Twee basisgedachten: 1) Leven is gave
Nadere informatieLiturgie voor de biddag op woensdag 14 maart 2018
Liturgie voor de biddag op woensdag 14 maart 2018 thema: Vertel het maar! Van harte welkom! We vinden het fijn dat jullie vanochtend in de kerk zijn: de kinderen van school, de meesters en juffen, de vaders
Nadere informatieEindexamen filosofie vwo I
Opgave 3 Ramadan in de post-seculiere samenleving 12 maximumscore 4 verlichtingsfundamentalisme: laïciteit: verbannen van religie uit openbaar onderwijs en politiek 1 verlichtingsvijandig multiculturalisme:
Nadere informatieSponsor a Granny Support the Community. Midterm-rapportage 2010
N I E U W S B R I E F Sponsor a Granny Support the Community Ethiopië Midterm-rapportage 2010 Older people in St. Michael s home engaging in income generating activities. Inleiding Ethiopië is een van
Nadere informatieARMHARTIGHEID IN DE GESCHRIFTEN VAN SINT-FRANCISCUS
B ARMHARTIGHEID IN DE GESCHRIFTEN VAN SINT-FRANCISCUS De meest bekende tekst van Franciscus van Assisi (1182-1226) is zonder twijfel zijn Zonnelied: Geloofd zijt Gij, mijn Heer, voor Dit gebed heeft paus
Nadere informatieZelfreflectierapport Villa des Roses
Zelfreflectierapport Villa des Roses Individuele taak opleidingsondersdeel architectuurtypologie Abdoulaye Declerck 1MAK 1b1 COÖRDINATEN Villa des Roses Klokstraat 59050 Gentbrugge Inleiding Villa Des
Nadere informatieBeleidsplan Diaconie NGK De Pelgrim. Augustus 2016
Beleidsplan Diaconie NGK De Pelgrim Augustus 2016 Diaconaal beleidsplan NGK De Pelgrim Waar staat de diaconie voor? Als we het bevestigingsformulier erbij halen, dan begint het met de dienst der barmhartigheid.
Nadere informatieExamen Geschiedenis. Geef de 7 tijdsvakken: Mintiens Quintin
Examen Geschiedenis Geef de 7 tijdsvakken: Prehistorie :... 3500 v.c Stroomculturen : 3500 v.c 800 v.c Klassieke Oudheid : 800 v.c 500 n.c Middeleeuwen : 500 n.c 1450 n.c Nieuwe tijd : 1450 n.c 1750 n.c
Nadere informatieToespraak academische zitting Jan Yperman Ziekenhuis 8 september 2012
DE TROEF VAN DE GAST- EN ZIEKENHUIZEN IN DEZE REGIO Toespraak academische zitting Jan Yperman Ziekenhuis 8 september 2012 825 JAAR SAMENWERKEN: Gezondheidszorg is noch was individueel werk. Vandaag zeggen
Nadere informatieBIJLAGE 10 Bijbelverhalen en Heiligenverhalen (startbijeenkomst)
BIJLAGE 10 Bijbelverhalen en Heiligenverhalen (startbijeenkomst) Inleiding M25 is afgeleid van de Bijbeltekst Mattëus 25. In deze Bijbeltekst leert Jezus ons hoe we met elkaar om moeten gaan. Door middel
Nadere informatieActivering en responsabilisering Een verhaal van rechten en plichten
Design Charles & Ray Eames - Hang it all Vitra Activering en responsabilisering Een verhaal van rechten en plichten Stakeholdersforum Arbeidszorg 28 november 2013 Provinciehuis Leuven Greet Van Dooren
Nadere informatieLiturgie voor PG Wieringerwerf op 26 febr 2017
Liturgie voor PG Wieringerwerf op 26 febr 2017 Afbeelding vanaf 9.15 uur laten zien WOORD VAN WELKOM en mededelingen AANVANGSLIED: Word stil nu de Ene tot ons komt (Sytze de Vries, melodie: Wees stil voor
Nadere informatie