Hogeschool INHOLLAND. Visitatiedatum: 13 september 2007

Transcriptie

1 Hogeschool INHOLLAND Opleidingen: Fiscale Economie en Financial Services Management, hbo-bachelor; Croho: (FE), (FSM) Varianten: voltijd (FE), voltijd en deeltijd (FSM) Locaties: Rotterdam (FE), Rotterdam, Den Haag, Amsterdam/Diemen (FSM) Visitatiedatum: 13 september 2007 Netherlands Quality Agency (NQA) Utrecht, december 2007

2 2/70 NQA - visitatie Hogeschool INHOLLAND, opleidingen FE (vt) en FSM (vt, dt)

3 Inhoud 3 Deel A: Onderwerpen Voorwoord Inleiding Werkwijze Oordeelsvorming Oordelen per facet en onderwerp 12 Deel B: Facetten 15 Onderwerp 1 Doelstelling van de opleiding 16 Onderwerp 2 Programma 19 Onderwerp 3 Inzet van personeel 35 Onderwerp 4 Voorzieningen 40 Onderwerp 5 Interne kwaliteitszorg 45 Onderwerp 6 Resultaten 50 Deel C: Bijlagen 55 Bijlage 1: Onafhankelijkheidsverklaring panelleden 56 Bijlage 2: Deskundigheden panelleden 63 Bijlage 3: Bezoekprogramma 67 Bijlage 4: Overzichtslijst van door de opleiding ter inzage gelegd materiaal 68 Bijlage 5: Domeincompetenties 70 NQA - visitatie opleidingen FE en FSM Hogeschool INHOLLAND 3/70

4 4/70 NQA - visitatie Hogeschool INHOLLAND, opleidingen FE (vt) en FSM (vt, dt)

5 Deel A: Onderwerpen NQA - visitatie opleidingen FE en FSM Hogeschool INHOLLAND 5/70

6 6/70 NQA - visitatie Hogeschool INHOLLAND, opleidingen FE (vt) en FSM (vt, dt)

7 1.1 Voorwoord Dit rapport is het verslag van het panel dat in opdracht van NQA de opleiding Fiscale Economie en de opleiding Financial Services Management van Hogeschool INHOLLAND heeft onderzocht. Het beschrijft de werkwijze, de bevindingen en de conclusies. Het onderzoek heeft plaatsgevonden in het kader van de accreditatie van hogere beroepsopleidingen. Het onderzoek is begonnen in augustus 2007, toen het zelfevaluatierapport bij NQA is aangeleverd. Als onderdeel van het onderzoek heeft het panel de opleidingen gevisiteerd op 13 september Het panel bestond uit: De heer drs. H.M.H. Reumkens (voorzitter en domeinpanellid); De heer drs. L.W. Velt (domeinpanellid); De heer R.R.P. Stigter (studentpanellid); De heer drs. G.J.H. Vermeulen (NQA-auditor); Mevrouw E.J. Stolp (NQA-auditor). Dit panel voldoet aan de eisen zoals gesteld in het document Protocol ter beoordeling van de werkwijze van visiterende en beoordelende instanties van de NVAO (22 augustus 2005). Het panel beschikt over relevante werkvelddeskundigheid en over vakdeskundigheid. Onder vakdeskundigheid wordt verstaan het vertrouwd zijn met de meest recente ontwikkelingen en vertrouwd met lesgeven en beoordeling en toetsing minstens op het niveau/oriëntatie van de te beoordelen opleiding. Daarnaast beschikt het panel over onderwijsdeskundigheid, studentgebonden deskundigheid en visitatiedeskundigheid (zie bijlage 2). Het rapport bestaat uit drie delen: Deel A: een hoofdrapport, het Onderwerprapport, waarin de oordelen van het panel over de basiskwaliteit van de opleiding op onderwerpniveau worden uitgesproken met daarbij de overwegingen waarop die oordelen zijn gebaseerd. Het gaat hier om oordelen in de gradatie positief/negatief. Tevens wordt hier het eindoordeel geformuleerd. Deel B: een Facetrapport waarin op facetniveau door het panel oordelen en argumenten ter onderbouwing van dat oordeel worden gegeven. De oordelen gaan uit van de vierpuntsschaal (onvoldoende, voldoende, goed en excellent) conform het voorschrift van de NVAO. Uitzondering hierop is facet 2.6, als gevolg van aanvullende instructies van de NVAO wordt hier het oordeel voldaan of niet voldaan gegeven. Dit Facetrapport vormt de basis van het Onderwerprapport. Deel C: hierin zijn alle relevante bijlagen opgenomen. 1.2 Inleiding Hogeschool INHOLLAND is één van de grootste hogescholen van Nederland. Hogeschool INHOLLAND is in 2002 ontstaan na een fusie van vier hogescholen. De fusiepartners waren Hogeschool Alkmaar, Hogeschool Haarlem, Hogeschool Holland en Ichthus Hogeschool/Hogeschool Delft. Er staan bij hogeschool ruim studenten ingeschreven en er werken ongeveer medewerkers. INHOLLAND heeft vestigingen in plaatsen als NQA - visitatie opleidingen FE en FSM Hogeschool INHOLLAND 7/70

8 Alkmaar, Amsterdam/Diemen, Delft, Den Haag, Dordrecht, Haarlem en Rotterdam. De centrale diensten zijn gevestigd in Den Haag, Haarlem en Hoofddorp. De hogeschool biedt verspreid over de Randstad onderdak aan ruim 100 bachelor- en masteropleidingen. De opleidingen zijn organisatorisch ondergebracht in schools. INHOLLAND kent zestien schools, elk gekoppeld aan een kennisdomein. Iedere school wordt geleid door een directeur. De directeuren vormen het eerstelijnsmanagement en rapporteren aan het college van bestuur. Richtinggevend voor de gezamenlijke strategie van de schools en de daarin opgenomen opleidingen zijn de instellingsplannen Grenzeloos en dichtbij ( ) en Samen werken aan de kennis van morgen ( ). Het onderwijsconcept is vastgelegd in de publicatie Backbone Inbeeld (2003). In de onderwijsvisie van INHOLLAND staat centraal dat studenten door middel van competentiegericht onderwijs worden voorbereid op hun beroepsleven door niet alleen het ontwikkelen van kennis, maar ook vaardigheden en houding die studenten nodig hebben in hun beroepsleven. INHOLLAND leert studenten ondernemend te zijn: zelf initiatief te nemen, zich verantwoordelijk te voelen voor resultaten, sociaal competent te zijn en een nieuwsgierige en innoverende houding te hebben. Afgestudeerden moeten niet alleen hun vak beheersen, maar het ook kunnen uitoefenen. In de periode 2006/2010 zet INHOLLAND in op vijf speerpunten: de integratie van kennis, onderzoek en praktijk; de verdere professionalisering van de eigen organisatie; de focus op inhoudelijke thema s; de banden met de regio s en internationale oriëntatie. Deze speerpunten staan centraal in het instellingsplan Samen werken aan de kennis van morgen ( ). De opleidingen Fiscale Economie (FE) en Financial Services Management (FSM) maken samen met andere economische opleidingen deel uit van de Schools of Economics. Er zijn vijf Schools of Economics, namelijk in Alkmaar, Amsterdam/Diemen, Haarlem, Den Haag en Rotterdam. De Schools of Economics worden per locatie geleid door een directeur. De directeur vormt samen met de programmadirecteur en de opleidingsmanagers het managementteam van de School. De managementteams van de vijf Schools of Economics werken inhoudelijk en organisatorisch met elkaar samen. In de schools zijn de opleidingen gegroepeerd in clusters. De opleidingen Fiscale Economie en Financial Services Management maken samen met de opleidingen Accountancy en Bedrijfseconomie deel uit van het cluster Finance. Op alle locaties is een opleidingsmanager eindverantwoordelijk voor de opleidingen binnen het domein finance. De vier opleidingen binnen het domein finance hebben een gemeenschappelijke locatieoverstijgende centrale curriculumcommissie. Deze is samengesteld uit docenten van de vier opleidingen van het cluster Finance van alle locaties. De opleiding FE wordt alleen in voltijdse vorm op de locatie Rotterdam aangeboden. De opleiding FSM wordt in twee vormen aangeboden: voltijd en deeltijd. Echter niet iedere vorm komt in elke vestigingsplaats voor. In Den Haag en Amsterdam/Diemen worden zowel de voltijdse als de deeltijdse vorm aangeboden; in Rotterdam alleen de voltijdse vorm. 8/70 NQA - visitatie Hogeschool INHOLLAND, opleidingen FE (vt) en FSM (vt, dt)

9 In het studiejaar 2006/2007 stonden bij de opleiding FE 82 studenten ingeschreven. Bij de opleiding FSM studeerden in totaal 550 studenten (254 in Amsterdam/Diemen, 133 in Den Haag en 163 in Rotterdam). De opleiding FE is pas in 2002 van start gegaan; de eerste studenten zijn zomer 2006 afgestudeerd. De opleiding FSM bestaat vanaf De opleidingen FE en FSM beschikken elk over een eigen studieprogramma. Dit programma geldt voor alle studenten (voltijd en deeltijd), ongeacht de locatie. Uitgangspunt voor de vormgeving van de studieprogramma s is het door Hogeschool INHOLLAND gekozen majorminormodel. Volgens deze opzet bestaan de opleidingen FE en FSM uit een major met een studielast van 120 credits en enkele minors. De studenten van de opleidingen FE en FSM doorlopen dezelfde major: de major Finance. Hogeschool INHOLLAND heeft vier opleidingen onder deze brede major gepositioneerd. Naast de opleidingen FE en FSM zijn dat Accountancy en Bedrijfseconomie. Studenten van de opleidingen FE en FSM volgen naast de major Finance de verplichte specialisatieminor. De verplichte specialisatieminor heeft een studielast van 60 credits. De specialisatieminors FE en FSM zijn opleidingsspecifiek ingevuld en vooral gericht op de kwalificaties die vereist zijn voor de beroepsuitoefening. Daarnaast worden differentiatieminors onderscheiden. De differentiatieminor is een samenhangend geheel van onderwijseenheden met een omvang van 60 credits met het accent op de ontwikkeling van gewenste persoonlijke competenties. In het derde en vierde studiejaar maakt de student een keuze uit het totale aanbod van differentiatieminors. Een differentiatieminor kan bestaan uit (1) een verdere verdieping van het beroep waarvoor de studenten worden opgeleid, (2) een verbreding om de eigen kennis en beroepskwalificaties te verbinden met competenties uit andere domeinen of (3) een doorstroomprogramma dat voorbereidt op een masteropleiding binnen of buiten de hogeschool. Studenten zijn vrij in de keuze van de differentiatieminors; voorwaarde is wel dat de keuze aansluit op de rest van het programma en op de eigen ambities van de student. Daarbij moet duidelijk zijn welke competenties de student kan verwerven met de keuze die hij maakt. De student wordt bij zijn keuze gecoacht door zijn studieloopbaanbegeleider en legt zijn keuze voor aan de examencommissie. Hogeschool INHOLLAND certificeert afgestudeerden van de opleidingen FE en FSM met een getuigschrift Bachelor of Economics. 1.3 Werkwijze De beoordeling van de opleidingen FE en FSM door het panel verliep volgens de werkwijze zoals die is neergelegd in het Beoordelingsprotocol van NQA. Deze werkwijze wordt hieronder beschreven. Het onderzoek vond plaats op basis van het domeinspecifieke referentiekader dat voor de opleiding geldt (zie facet 1.1). NQA onderscheidt drie fasen in het visiteren: de voorbereidingsfase, het eigenlijke bezoek door het panel en de rapportagefase. Hieronder volgt een korte toelichting per fase. NQA - visitatie opleidingen FE en FSM Hogeschool INHOLLAND 9/70

10 De voorbereidingsfase Allereerst heeft een NQA-auditor het zelfevaluatierapport gecontroleerd op kwaliteit en compleetheid (de validatie) en daarmee op bruikbaarheid voor de visitatie. Vervolgens hebben de panelleden zich in augustus en september inhoudelijk voorbereid op het bezoek. Zij bestudeerden het zelfevaluatierapport (en bijlagen), formuleerden in een beoordelingsformat hun voorlopige oordelen op basis van argumenten en zij formuleerden vraagpunten. Zij gaven hun bevindingen door aan de NQA-auditor. Op basis van een overzicht van voorlopige oordelen inventariseerde de NQA-auditor tenslotte kernpunten en prioriteiten voor materialenonderzoek en gesprekken. Tijdens de voorbereidende vergadering op woensdag 5 september is het bezoek door het panel concreet voorbereid. Het bezoek aan de opleidingen heeft plaatsgevonden op donderdag 13 september Het bezoek heeft plaatsgevonden op de locatie Den Haag. De opleidingen FE en FSM hebben in het zelfevaluatierapport kenbaar gemaakt voor welk domeinspecifiek referentiekader zij kiezen. De NQA-auditor heeft met de domeindeskundigen in het panel bekeken of sprake is van adequate domeinspecifieke doelstellingen, of dat nadere aanvulling dan wel nadere specificatie nodig is. In het facetrapport is aangegeven op welke landelijke beroeps- en opleidingsprofielen de domeinspecifieke kaders (en de opleidingsprogramma s) zijn gebaseerd. Het bezoek door het panel NQA heeft een bezoekprogramma ontwikkeld voor de (dag)indeling van het bezoek door het panel dat is aangepast aan de specifieke situatie van de opleiding (bijlage 3). Er vonden gesprekken plaats met het opleidingsmanagement, docenten, studenten, afgestudeerden en met werkveldvertegenwoordigers. Aan het begin en tijdens het bezoek heeft het panel ter inzage gevraagd materiaal bestudeerd. Tussen de gesprekken door heeft het panel ruimte ingelast om de bevindingen uit te wisselen en te komen tot gezamenlijke en meer definitieve (tussen)oordelen. De bevindingen zijn door de panelleden beargumenteerd. Aan het einde van het bezoek heeft de voorzitter een mondelinge terugkoppeling gegeven van enkele indrukken en ervaringen van het panel, zonder expliciete oordelen uit te spreken. De fase van rapporteren Door NQA is, op basis van de bevindingen van het panel, een tweeledige rapportage opgesteld, bestaande uit een facetrapport en een onderwerprapport, waarin de kwaliteit van de opleidingen is beoordeeld. Met deze rapportage kunnen de opleidingen accreditatie aanvragen bij de NVAO. In het facetrapport wordt door NQA gerapporteerd op facetniveau, In het onderwerprapport wordt door NQA een oordeel op de onderwerpen en op de opleidingen als geheel gegeven. De opleidingen hebben begin november 2007 een concept van beide rapporten ontvangen voor een controle op feitelijke onjuistheden. Naar aanleiding daarvan zijn enkele wijzigingen aangebracht. Het definitieve rapport is door het panel vastgesteld in december Het visitatierapport is eveneens in december 2007 ter beschikking gesteld aan de hogeschool. 10/70 NQA - visitatie Hogeschool INHOLLAND, opleidingen FE (vt) en FSM (vt, dt)

11 1.4 Oordeelsvorming In dit hoofdstuk wordt per onderwerp een oordeel uitgesproken op basis van weging van de facetten die van dat onderwerp deel uitmaken. Bij deze weging spelen de beslisregels zoals die door de NQA in het Beoordelingsprotocol zijn geformuleerd en nader uitgewerkt in de notitie Handreiking voor oordeelsvorming een belangrijke rol. Tevens is bij de beoordeling rekening gehouden met accenten die de opleidingen FE en FSM leggen en de domeinspecifieke kaders. In de oordelen per onderwerp wordt steeds een herhaling gegeven van de oordelen op de facetten gevolgd door een weging die leidt tot het eindoordeel. De (uitgebreide) argumentatie is te vinden in het facetrapport. Daar waar een argumentatie/beoordeling voor de deeltijd afwijkt van de voltijd, is dit expliciet vermeld. Indien niet vermeld, gelden voor de deeltijdse vorm dezelfde argumentatie/oordelen als voor de voltijdse vorm, aangezien de deeltijdse vorm inhoudelijk voornamelijk is gebaseerd op dezelfde module-inhouden als de voltijdse vorm. Volgorde en onderwijsmethodieken kunnen daarbij verschillen. Dit geldt ook voor de opleidingen op de verschillende locaties. NQA - visitatie opleidingen FE en FSM Hogeschool INHOLLAND 11/70

12 1.5 Oordelen per facet en onderwerp Totaaloverzicht van oordelen op facet- en onderwerpniveau Onderwerp/Facet FE vt Rotterdam FSM vt Rotterdam FSM vt/dt Amsterdam/ Diemen FSM vt/dt Den Haag Onderwerp 1 Doelstelling van de opleiding 1.1 Domeinspecifieke eisen Voldoende Voldoende Voldoende Voldoende 1.2 Niveau bachelor Goed Goed Goed Goed 1.3 Oriëntatie HBO bachelor Goed Goed Goed Goed Totaaloordeel Positief Positief Positief Positief Onderwerp 2 Programma 2.1 Eisen HBO Voldoende Voldoende Voldoende Voldoende 2.2 Relatie doelstellingen en Goed Goed Goed Goed inhoud programma 2.3 Samenhang in Goed Goed Goed Goed opleidingsprogramma 2.4 Studielast Voldoende Voldoende Voldoende Voldoende 2.5 Instroom Voldoende Voldoende Voldoende Voldoende 2.6 Duur Voldaan Voldaan Voldaan Voldaan 2.7 Afstemming tussen Voldoende Voldoende Voldoende Voldoende vormgeving en inhoud 2.8 Beoordeling en toetsing Voldoende Voldoende Voldoende Voldoende Totaaloordeel Positief Positief Positief Positief Onderwerp 3 Inzet van personeel 3.1 Eisen HBO Goed Goed Goed Goed 3.2 Kwantiteit personeel Voldoende Voldoende Voldoende Voldoende 3.3 Kwaliteit personeel Goed Goed Goed Goed Totaaloordeel Positief Positief Positief Positief Onderwerp 4 Voorzieningen 4.1 Materiële voorzieningen Goed Goed Goed Goed 4.2 Studiebegeleiding Voldoende Voldoende Voldoende Voldoende Totaaloordeel Positief Positief Positief Positief Onderwerp 5 Interne kwaliteitszorg 5.1 Evaluatie resultaten Goed Goed Goed Goed 5.2 Maatregelen tot verbetering Voldoende Voldoende Voldoende Voldoende 5.3 Betrekken van medewerkers, Onvoldoende Onvoldoende Voldoende Voldoende studenten, alumni en het beroepenveld Totaaloordeel Positief Positief Positief Positief Onderwerp 6 Resultaten 6.1 Gerealiseerd niveau Voldoende Voldoende Voldoende Voldoende 6.2 Onderwijsrendement Voldoende Voldoende Voldoende Voldoende Totaaloordeel Positief Positief Positief Positief 12/70 NQA - visitatie Hogeschool INHOLLAND, opleidingen FE (vt) en FSM (vt, dt)

13 Doelstellingen opleiding Het facet Domeinspecifieke eisen is voor beide opleidingen voor alle locaties en varianten beoordeeld als voldoende, de beide andere facetten zijn als goed beoordeeld. Het oordeel op het onderwerp is voor de opleidingen derhalve positief. Programma Het facet Duur is als voldaan beoordeeld, de facetten Relatie doelstellingen en inhoud programma en Samenhang in opleidingsprogramma als voldoende en de overige facetten zijn als goed beoordeeld. Deze oordelen zijn gelijk voor de beide opleidingen, voor alle locaties en varianten. Het oordeel op het onderwerp is voor de opleidingen derhalve positief. Inzet van personeel Het facet Kwantiteit personeel is als voldoende beoordeeld, de andere facetten zijn als goed beoordeeld. Deze oordelen zijn gelijk voor de beide opleidingen, voor alle locaties en varianten. Het oordeel op het onderwerp is voor de opleidingen derhalve positief. Voorzieningen Het facet Materiële voorzieningen is als goed beoordeeld. Aan het facet Studiebegeleiding is de kwalificatie voldoende toegekend. Het oordeel op het onderwerp is voor de opleidingen derhalve positief. Interne kwaliteitszorg Het facet Evaluatie resultaten is als goed beoordeeld, het facet Maatregelen tot verbetering is als voldoende beoordeeld. Deze oordelen zijn gelijk voor de beide opleidingen, voor alle locaties en varianten. Het facet Betrekken van medewerkers, studenten, alumni en het beroepenveld is voor de opleidingen FE en FSM in Rotterdam (voltijdvariant) als onvoldoende beoordeeld. Dit facet is voor de overige varianten en locaties van FSM beoordeeld als voldoende. Het panel heeft een onvoldoende toegekend aan het facet Betrekken van medewerkers, studenten, alumni en het beroepenveld voor de opleidingen FE en FSM te Rotterdam omdat er ten tijde van het visitatiebezoek geen beroepenveldcommissie actief was. In oktober 2007 heeft de nieuwe opleidingsmanager actie ondernomen en hebben verschillende werkveldvertegenwoordigers uit de regio Rotterdam hun medewerking toegezegd. Er is een bijeenkomst gepland in januari Op grond van deze concrete plannen oordeelt het panel positief over het onderwerp. Op grond van deze overwegingen is het oordeel op het onderwerp positief. Resultaten De beide facetten van het onderwerp Resultaten zijn als voldoende beoordeeld. Deze oordelen zijn gelijk voor de beide opleidingen, voor alle locaties en varianten. Het oordeel op het onderwerp is voor de opleidingen derhalve positief. NQA - visitatie opleidingen FE en FSM Hogeschool INHOLLAND 13/70

14 Totaaloordeel Op grond van voorgaand schema en de inhoudelijke onderbouwing daarvan blijkt dat de opleidingen op de zes de onderwerpen positief scoren, is de conclusie dat het totaaloordeel over de opleidingen FE en FSM van Hogeschool INHOLLAND positief is. 14/70 NQA - visitatie Hogeschool INHOLLAND, opleidingen FE (vt) en FSM (vt, dt)

15 Deel B: Facetten NQA - visitatie opleidingen FE en FSM Hogeschool INHOLLAND 15/70

16 Onderwerp 1 Doelstelling van de opleiding Facet 1.1 Domeinspecifieke eisen Voldoende Criterium: - De eindkwalificaties van de opleidingen sluiten aan bij de eisen die door (buitenlandse) vakgenoten en de beroepspraktijk gesteld worden aan een opleiding in het betreffende domein (vakgebied/discipline en/of beroepspraktijk). Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: De opleiding Financial Services Management (FSM) baseert zich op het landelijke beroeps- en competentieprofiel Financial Services Management. Dit profiel is in 2001 tot stand gekomen in samenwerking met het beroepenveld en het landelijk opleidingsoverleg FSM en opgenomen in het register van de HBO-raad. De opleiding Fiscale Economie (FE) baseert zich op het landelijke beroeps- en competentieprofiel De hbo (bachelor) fiscalist. Dit profiel is in 2003 tot stand gekomen in samenwerking met het beroepenveld en het landelijk opleidingsoverleg FE en opgenomen in het register van de HBO-raad. In 2006 is het profiel herzien. De opleidingen FSM en FE van Hogeschool INHOLLAND hebben opleidingsprofielen ontwikkeld in samenspraak met het afnemend werkveld, gebaseerd op de landelijke profielen, het onderwijsconcept van de hogeschool en het opleidingsconcept van de Schools of Economics. In deze opleidingsprofielen zijn 21 gezamenlijke beroepscompetenties beschreven in de competentiekaart Finance. Hiermee worden de landelijke competenties van FE en FSM volledig afgedekt, hetgeen de opleidingen aantonen aan de hand van een overzichtstabel. Zo dekt de Finance-competentie de beginnende financiële dienstverlener is in staat adviezen te geven zowel ter ondersteuning van de bedrijfsvoering in profit- en non-profit organisaties als ter ondersteuning van financiële adviezen in de privé-sfeer de FSM-competentie de beginnende financiële dienstverlener is in staat particuliere en zakelijke klanten naar tevredenheid te adviseren en de FE-competentie de beginnende fiscalist is in staat op basis van relevante actuele fiscale nieuwsbronnen en jurisprudentie de cliënt te informeren omtrent zijn fiscale positie. De competentiekaart Finance is een vertaling in onderwijstermen van wat het werkveld vraagt van startende beroepsbeoefenaars. De 21 Finance-competenties zijn verdeeld over zeven competentiegebieden: voor de klant, met de klant, interne processen, mens in de organisatie, omgeving en organisatie, werken aan eigen professionaliteit en werken aan de professionalisering van de beroepsgroep. Deze zeven gebieden zijn op hun beurt ondergebracht onder drie rubrieken: werken met afnemers (zij), werken aan de organisatie (wij) en werken aan jezelf (ik). De 21 Finance-competenties gelden voor de opleidingen FSM, FE, Accountancy en Bedrijfseconomie, die samen de brede major Finance vormen. In vergelijking met de landelijke profielen heeft de opleiding FSM meer aandacht voor het ontwikkelen van kennis van dienstverleningsprocessen, het analyseren en beoordelen van 16/70 NQA - visitatie Hogeschool INHOLLAND, opleidingen FE (vt) en FSM (vt, dt)

17 informatiesystemen en maatschappelijk bewust handelen. De opleiding FE is in vergelijking met het landelijk profiel meer gericht op het ontwikkelen van kennis op gebied van werken met de klant en het analyseren, hanteren en beoordelen van informatiesystemen. De vier opleidingen van het cluster Finance van de Schools of Economics hebben een gemeenschappelijke locatieoverstijgende beroepenveldcommissie (BVC). Daarnaast is er sprake van BVC s per locatie. De doelstellingen van de BVC zijn borging van de praktijk in het onderwijs, afstemming van het buitenschoolse curriculum, actualisering van het opleidingsprofiel en het curriculum en het signaleren van trends en ontwikkelingen in de branche. Uit de verslagen van de BVC s die de opleidingen ter inzage hebben gelegd, blijkt dat de commissies de Finance- competenties en de opleidingsspecifieke minorcompetenties hebben besproken en hebben ingestemd met deze competenties. Het panel heeft geen vergelijking aangetroffen met de doelstellingen van soortgelijke opleidingen in het buitenland. Gezien de aard van het werkveld vindt het panel dit wel relevant. Vanwege deze kanttekening kent het panel aan dit facet het oordeel voldoende toe. Facet 1.2 Niveau bachelor Goed Criterium: - De eindkwalificaties van de opleidingen sluiten aan bij algemene, internationaal geaccepteerde beschrijvingen van de kwalificaties van een bachelor. Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: Om het hbo-niveau te definiëren hanteren de opleidingen zowel de vijf Dublin descriptoren als de tien generieke hbo-kwalificaties van de Commissie Franssen. In een tabel hebben de opleidingen de Dublin descriptoren, de generieke hbo-kwalificaties en de Finance-competenties naast elkaar gezet. Hieruit valt op te maken dat bijvoorbeeld de Dublin descriptor communicatie aansluit bij de generieke kwalificaties sociaalcommunicatieve bekwaamheid en de basiskwalificering voor managementfuncties. Deze kwalificaties worden afgedekt door zes Finance-competenties, waaronder het in staat zijn om via mondelinge en schriftelijke rapportage de beroepsactiviteiten te verantwoorden, te functioneren als een teamplayer, kennis en inzichten te delen en over te dragen en leiding te geven aan medewerkers. De opleidingen hebben op basis van de Dublin descriptoren en de tien generieke hbokwalificaties de Finance-competenties beschreven per faseniveau. Er worden vier niveaus onderscheiden: beroepsgeschikt, stagebekwaam, beroepsgevormd en startbekwaam. Het niveau startbekwaam is wat een student moet kunnen aan het einde van de studie: 'probleemdefinitie en juiste leervragen formuleren, antwoorden vinden, individuele sterkten en zwakten vaststellen, reflectie op praktijkproblemen, reflectie op eigen handelen bij oplossen praktijkproblemen, toegevoegde waarde bieden bij probleemoplossing'. In de opleidingsprofielen zijn de faseniveaus verder toegelicht en uitgewerkt voor het onderwijs. NQA - visitatie opleidingen FE en FSM Hogeschool INHOLLAND 17/70

18 Op instellingsniveau volgt de concerndienst Onderwijs, Kwaliteit, Research & Development (OKR) de internationale ontwikkelingen op het gebied van onderwijs voor bacheloropleidingen. Op basis van deze ontwikkelingen worden richtinggevende kaders, zoals het Instellingsplan en Backbone bijgesteld. Mede op basis hiervan actualiseert de centrale curriculumcommissie in een tweejaarlijkse cyclus de competentiekaart en de opleidingsprofielen. Hiermee is geborgd dat de competenties van de opleidingen FSM en FE blijven aansluiten bij internationaal geaccepteerde beschrijvingen van een bachelor. Het concludeert dat de opleidingen afdoende aantonen dat de beoogde eindkwalificaties aansluiten bij algemene, internationaal geaccepteerde beschrijvingen van de kwalificaties van een bachelor. Facet 1.3 Oriëntatie HBO bachelor Goed Criteria: - De eindkwalificaties zijn mede ontleend aan de door (of in samenspraak met) het relevante beroepenveld opgestelde beroepsprofielen en/of beroepscompetenties. - De eindkwalificaties weerspiegelen het niveau van beginnend beroepsbeoefenaar in een specifiek beroep of samenhangend spectrum van beroepen waarvoor een HBO-opleiding vereist is of dienstig is. Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: Voor dit facet gelden ook de argumenten bij de facetten 1.1 en 1.2. In de eindkwalificaties van de opleidingen is vastgelegd wat de studenten moeten kennen en kunnen om als beroepsbeoefenaar te kunnen functioneren. De functie- en takenspecificatie van de financieel zakelijk dienstverlener en van de fiscalist staan beschreven in de opleidingsprofielen. Hoewel afgestudeerden in veel soorten functies terechtkomen en verschillende taken uitvoeren, zijn de volgende kerntaken en werkzaamheden onderdeel van vrijwel elke functie in de financiële sector: - adviseren; - netwerken/relatiebeheer; - ontwerpen, plannen, structureren, aansturen en organiseren van bedrijfsprocessen; - verbeteren van de kwaliteit van de bedrijfsvoering; - positioneren van de organisatie in de markt; - strategische en beleidsvraagstukken begrijpen en opstellen; - extern vertegenwoordigen van/bijdragen aan het positieve imago van de organisatie; - (strategische) beleidsbeslissingen nemen; - onderlinge betrokkenheid creëren; - coachen van medewerkers. Startfuncties van FSM zijn bijvoorbeeld financieel adviseur, preferred banker, consultant, (schade-)acceptant, financieel planner, hypotheekadviseur, relatiebeheerder, schadebehandelaar, pensioenadviseur en assurantiemedewerker. Studenten kunnen later doorgroeien tot bijvoorbeeld private banker, consultant, investment banker, beleggingsspecialist of treasurer. 18/70 NQA - visitatie Hogeschool INHOLLAND, opleidingen FE (vt) en FSM (vt, dt)

19 Startfuncties voor FE zijn bijvoorbeeld assistent belastingadviseur, assistant aangiftemedewerker, traineeship bij een bank of een grote (internationale) verzekeraar, assistent accountmanager bij een bank of verzekeraar, medewerker bij de belastingdienst of financieel consultant. Later kunnen studenten doorgroeien tot bijvoorbeeld gevorderd assistent belastingadviseur of gevorderd medewerker aangiftepraktijk. De opleidingen hebben de competenties voorgelegd aan de centrale en decentrale BVC s. Leden van deze commissies hebben met de competenties ingestemd omdat de competenties het niveau van een beginnend beroepsbeoefenaar weerspiegelen. De werkzaamheden die afgestudeerden uitvoeren, zijn volgens de commissies werkzaamheden die het uitvoerend en procedureel karakter ontstijgen en niet zonder een hogere beroepsopleiding kunnen worden uitgevoerd. Het panel concludeert dat de competenties van de opleidingen in samenspraak met het beroepenveld tot stand zijn gekomen en goed aansluiten bij de beschreven startfuncties. Ook stelt het panel vast dat de werkzaamheden van een beginnend beroepsbeoefenaar een hbo-opleiding vereisen. Het panel waardeert het facet met het oordeel goed. Onderwerp 2 Programma Facet 2.1 Eisen HBO Voldoende Criteria: - Kennisontwikkeling door studenten vindt plaats via vakliteratuur, aan de beroepspraktijk ontleend studiemateriaal en via interactie met de beroepspraktijk en/of (toegepast) onderzoek. - Het programma heeft aantoonbare verbanden met actuele ontwikkelingen in het vakgebied/de discipline. - Het programma waarborgt de ontwikkeling van beroepsvaardigheden en heeft aantoonbare verbanden met de actuele beroepspraktijk. Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: De opleidingen FSM en FE beschikken elk over een eigen studieprogramma. De helft daarvan bestaat uit de voor alle studenten verplichte major Finance; de andere helft bestaat uit een aantal minoren. Bepalend voor de inhoud van de major Finance zijn de 21 competenties die door het cluster Finance zijn geformuleerd. Studenten doorlopen naast de major de verplichte specialisatieminor FSM of FE. De specialisatieminor heeft een omvang van 60 credits. Door het aanbod aan differentiatieminors worden studenten in de gelegenheid gesteld een individuele profilering te realiseren. De opleidingen zijn praktijkgericht door competentiegericht onderwijs aan te bieden in de vorm van projectonderwijs. De projecten hebben betrekking op beroepsauthentieke opdrachten die tot stand komen in nauwe samenwerking met het beroepenveld. Elke onderwijsperiode is gekoppeld aan een beroepsauthentieke opdracht. De uitkomst van een beroepsauthentieke opdracht is altijd een beroepsproduct. Het panel vindt deze producten relevant voor de beroepspraktijk. NQA - visitatie opleidingen FE en FSM Hogeschool INHOLLAND 19/70

20 Vakliteratuur, tijdschriften, hand-outs, artikelen, databases en websites vormen de basis voor kennisontwikkeling bij studenten. Het panel concludeert op basis van dit materiaal dat studenten actuele en relevante kennis wordt aangeboden. Kennis wordt door de studenten zoveel mogelijk contextgebonden verworven. Bij het samenstellen van de literatuur- en bronnenlijsten geldt binnen de hogeschool de norm dat boeken niet ouder zijn dan vijf jaar. Voor het snel veranderende gebied van FE en FSM geldt in de praktijk echter dat de leerstof jaarlijks wordt ge-updated, zo bleek in gesprek met de docenten. In de studiehandleidingen en via BlackBoard wordt verwezen naar aanbevolen en verplichte literatuur en naar websites en actuele publicaties. Tijdens colleges worden deze publicaties behandeld door de docenten en/of gepresenteerd door studenten. Toonaangevende tijdschriften op het vakgebied zijn in de bibliotheken op de locaties beschikbaar, zoals AssurantieMagazine, Bank- en Effectenbedrijf en Weekblad Fiscaal Recht. De door de bibliotheek ter beschikking gestelde digitale databanken zoals de databank van het Financiële Dagblad vormen eveneens een bron van informatie voor de studenten. Het panel heeft vastgesteld dat de opleidingen de studenten sturen en stimuleren om gebruik te maken van deze informatiebronnen. Studiemateriaal wordt aan de beroepspraktijk ontleend, via het relatienetwerk van de docenten met bedrijven, overheden en andere organisaties. Dit studiemateriaal bestaat uit literatuur, rapporten, casuïstiek, sheets en software. Voorbeelden voor FSM zijn het softwareprogramma Omniplan Adviesplanner, jaarverslagen van bedrijven en casussen. In de opleiding FE wordt onder meer gebruik gemaakt van IB-aangiftes, casus ter beschikkingsstellingsregeling en alle aangiftes VPB, omzet- en inkomstenbelasting, beroepsprocedures voor de fiscale rechtbanken en fiscale procedures. FE- en FSM-studenten komen vanaf het eerste jaar in aanraking met de beroepspraktijk. De opleidingen bestaan uit thematisch projectonderwijs; de beroepsauthentieke projecten van een blok worden met en in de praktijk uitgevoerd. Deeltijdstudenten formuleren, samen met de organisatie waar zij werkzaam zijn, projecten ten behoeve van de eigen organisatie. Deeltijdstudenten van de opleiding FSM zijn veelal werkzaam bij hypotheekadviseurs, Nationale Nederlanden, ABN AMRO en verzekeraars. De meeste studenten krijgen hun studie via hun werkgever betaald. De opleidingen hebben in de huidige onderwijsprogramma's aandacht voor professionele vaardigheden in workshops, trainingen en tijdens groepsopdrachten. Door Ernst&Young, vertegenwoordigd in de beroepenveldcommissie, wordt een aparte training op gebied van managementvaardigheden verzorgd. Op deze wijze bereiken studenten basisvaardigheden die in de praktijk verder ontwikkeld kunnen worden om te functioneren als leidinggevende. In het kader van hun POP 1 verrichten studenten in de eerste twee jaar activiteiten die aan de competentieontwikkeling gerelateerd zijn, maar buiten het studieprogramma vallen. Meestal zijn dit praktijkopdrachten voor externe opdrachtgevers. FSM ers ontwikkelen bijvoorbeeld financiële adviesmodellen in opdracht van LogicaCMG; FE ers helpen 1 POP: persoonlijk ontwikkelingsplan 20/70 NQA - visitatie Hogeschool INHOLLAND, opleidingen FE (vt) en FSM (vt, dt)

21 ondernemers en particulieren met de belastingaangifte in een project bij de belastingdienst. Daarnaast organiseren de opleidingen bedrijfsbezoeken en excursies. FSM kent excursies naar bijvoorbeeld Euronext en accountantskantoor Deloitte en bedrijfsbezoeken aan de DNB, de ING, de ABN AMRO en Van Lanschot. De studenten maken in het tweede jaar een excursie naar Londen waar onder andere de ABN AMRO en de Rabobank worden bezocht. FE kent bijvoorbeeld een excursie naar het FIOD/ECD en de strafkamer van de rechtbank. Studenten worden voorbereid op het doen van toegepast onderzoek door trainingen, zoals in het eerste jaar een training zoektechnieken op internet en een training rapporteren waarin onder meer aandacht wordt besteed aan de juiste werkwijze voor bronvermeldingen. In het tweede jaar wordt getraind met een database-programma voor het verwerken van gegevens en moeten de studenten een onderzoek doen naar de WIA. Studenten verzamelen en verwerken steeds zelfstandiger de onderzoeksgegevens gedurende de studie. Bij beide opleidingen wordt in het eerste jaar gedurende drie blokken de internationale videocase INNOBUS uitgewerkt in een projectopdracht en staat het onderdeel Engelstalige communicatie op het programma. In het onderdeel International Business Cultures wordt aandacht besteed aan culturele verschillen bij het internationaal zakendoen. In het tweede jaar wordt binnen de thema's aandacht besteed aan de internationale aspecten; in twee blokken wordt ook Engelstalige literatuur gebruikt. De opleidingen gebruiken tevens internationale edities, omdat deze uitgaven voorbeelden gebruiken van internationale bedrijven. FE- en FSM-studenten ontwikkelen gedurende de stage in het derde jaar hun beroepsvaardigheden. De stage is onderdeel van de major Finance en heeft een omvang van 30 credits. Deeltijdstudenten kunnen de stage geheel of gedeeltelijk vervangen met ingebrachte werkzaamheden uit de praktijk. Door middel van eventuele aanvullende praktijkopdrachten kan geheel aan de stage-eisen worden voldaan. De stage vindt altijd plaats in de beroepspraktijk, hetzij in Nederland, hetzij in het buitenland. Het panel heeft vernomen dat er wel mogelijkheden zijn om in het buitenland stage te lopen, maar dat de opleidingen dit meer mogen stimuleren. Een vast onderdeel van de stage is de verdiepende opdracht in de vorm van toegepast onderzoek. Inhoud, organisatie en voortgangsbewaking van de stage staan per opleiding beschreven in de stagehandleiding. Op grond van de stageverslagen concludeert het panel dat de studenten relevante werkzaamheden verrichten. Voorts leggen de studenten in de stageverslagen verantwoording af over hun vooraf geformuleerde leerdoelen. Meestal hebben deze leerdoelen betrekking op soft skills. Uit de verslagen blijkt niet dat er sprake is van inhoudelijke sturing vanuit de opleiding. De opleidingen werken op Schoolniveau aan internationalisering van het curriculum, zoals beschreven in het instellingsplan Samen werken aan de kennis van morgen. Op alle locaties wordt jaarlijks een internationale week georganiseerd waarbij buitenlandse docenten in het reguliere rooster colleges verzorgen, gericht op internationale onderwerpen. Studenten kunnen zich oriënteren op een stage of studie in het buitenland wanneer deze gastdocenten hun instelling presenteren op de markt die het Bureau Internationalisering organiseert. Ook tijdens de 'Wil Weg' campagne worden NQA - visitatie opleidingen FE en FSM Hogeschool INHOLLAND 21/70

22 studenten geïnformeerd over de mogelijkheden. De School of Economics in Rotterdam heeft contacten met de ESCE Parijs, Westminster University London, FH Augburg, EBS- Tallinn en RISEBA Riga, COP-Kokkola en de Universidad de Zaragoza. Alumni uit Den Haag lieten tijdens de visitatie weten dat zij hiervan geen gebruik konden maken of onvoldoende op de hoogte waren gesteld, wat zij als een gemis hebben ervaren. De opleidingen geven in de zelfevaluatie aan dat de samenwerking tussen de locaties op het gebied van internationalisering kan worden verbeterd. Er worden veel locatiespecifieke activiteiten ontwikkeld, die nog niet optimaal benut worden door alle studenten en locaties. Er wordt gewerkt aan een internationaliseringbeleid, gericht op inhoudelijke aandacht binnen het curriculum en studentmobiliteit. De beleidsnotitie was ten tijde van de visitatie niet beschikbaar. Het panel heeft tijdens het visitatiebezoek vernomen dat internationalisering de afgelopen tijd minder aandacht heeft gekregen dan wenselijk is. Beroepsvaardigheden worden, naast de stage, ontwikkeld tijdens trainingen, workshops en groepsopdrachten. Dit betreft bijvoorbeeld adviseren, gesprekstechnieken, leren omgaan met weerstanden en zakelijk communiceren in het Engels. Deeltijd studenten ontwikkelen een deel van deze vaardigheden in de beroepspraktijk. De afstudeeropdracht wordt in opdracht van bedrijven en kantoren uitgevoerd. De afstudeeropdracht maakt deel uit van de major Finance en heeft een omvang van 30 credits. Op alle locaties onderhouden de opleidingen hiertoe contacten met het bedrijven en organisaties die als opdrachtgevers voor afstudeerprojecten functioneren. Aan de afstudeeropdracht ligt een probleemstelling ten grondslag. Studenten werken dit op basis van een inhoudelijke verkenning uit in een centrale vraagstelling en onderzoeksmethode. Deeltijdstudenten ontlenen de afstudeeropdracht vaak aan de werkplek of de organisatie waar zij werkzaam zijn. In de afstudeerhandleiding is vastgelegd hoe het afstudeertraject is ingericht en hoe de beoordeling tot stand komt. Lectoraten hebben binnen INHOLLAND een functie als kennisbrug en versterken de wisselwerking met de markt. Volgens de opleidingen FE en FSM zijn vooral de lectoraten E-business en Controlling van belang. De lectoraten voeren beroepsrelevant onderzoek uit en de resultaten worden vertaalt naar het onderwijs. Studenten kunnen gebruik maken van de kenniskringen in hun projecten, in de differentiatieminors of in de verdiepingsopdrachten bij hun stages en in de literatuuroriëntatie bij het afstuderen. De opleidingen willen de terugkoppeling naar het curriculum versterken; de lectoraten bieden meer mogelijkheden tot integratie van wetenschappelijk onderzoek in het curriculum dan de opleidingen nu benutten. Op het moment van de visitatie zijn er verschillende contacten tussen docenten en lectoren, maar steeds op individuele basis. Voorts blijkt dat de samenwerking tussen lectoraat en opleiding beperkt blijft tussen de locatie waar het lectoraat is gevestigd. De overdracht naar andere locaties is een punt van aandacht. De programma s hebben aantoonbare verbanden met de actuele beroepspraktijk door de inzet van gastdocenten en alumni uit het werkveld. Voor specifieke onderwerpen op fiscaal gebied (onder andere douane en accijnzen) zet de opleiding FE gastdocenten in. Voor gastcolleges, stages en projecten maakt de opleiding FSM op de locatie Amsterdam/Diemen onder meer gebruik van de opgebouwde contacten met afgestudeerden. FSM op de locatie Den Haag heeft een vaste gastdocent voor het onderdeel beleggen. 22/70 NQA - visitatie Hogeschool INHOLLAND, opleidingen FE (vt) en FSM (vt, dt)

23 De centrale curriculumcommissie van Finance evalueert jaarlijks het onderwijsmateriaal en adviseert het opleidingsmanagement over bijstellingen van het onderwijsmateriaal. De evaluatie-uitkomsten voor FE in Rotterdam laten voor 2006 een positieve waardering zien voor de actualiteit (4.0), het contact met de beroepspraktijk (3.6), het ontlenen van studiemateriaal aan de beroepspraktijk (3.2), het beeld van het beroep (3.6) en 'na deze opleiding zal ik goed kunnen functioneren in de beroepspraktijk' (3.2). De gesprekken tijdens de visitatie hebben deze uitkomsten bevestigd. Voor FSM gelden min of meer dezelfde scores; scores variëren tussen 3.2 voor het ontlenen van studiemateriaal aan de beroepspraktijk en 3.9 voor de actualiteit van de opleiding (2006 en 2007). Uit het STO blijkt dat beide opleidingen onvoldoende scoren (niet hoger dan 2.4) op de aandacht voor internationale ontwikkelingen en de mogelijkheden om ervaring op te doen in het buitenland (m.u.v. de opleiding FSM Den Haag: 3.0). Uit de Keuzegids Hoger Onderwijs 2006 blijkt dat FSM-studenten de inhoud van het programma waarderen met gemiddeld 6,5 (op 10-puntsschaal); de locatie Den Haag wordt iets lager gewaardeerd (6,1). De keuzeruimte in het programma wordt gewaardeerd met gemiddeld 6,5. Het panel stelt vast dat het studiemateriaal studenten in staat stelt hun kennis en beroepsvaardigheden op adequate wijze te ontwikkelen. De programma s hebben aantoonbare verbanden met de actuele beroepspraktijk en de ontwikkelingen in relevante vakgebieden. Het panel plaatst kanttekeningen bij de activiteiten met betrekking tot internationalisering en de betekenis van de lectoraten voor de onderwijsprogramma s. Op grond hiervan komt het panel tot het oordeel voldoende. Facet 2.2 Relatie doelstellingen en inhoud programma Goed Criteria: - Het programma is een adequate concretisering van de eindkwalificaties, qua niveau, oriëntatie en domeinspecifieke eisen. - De eindkwalificaties van de doelstellingen zijn adequaat vertaald in leerdoelen van (onderdelen van) het programma. - De inhoud van het programma biedt studenten de mogelijkheden om de geformuleerde eindkwalificaties te bereiken. Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: De programma s van de opleidingen FSM en FE zijn verspreid over twee fasen; een propedeutische fase van een jaar en een postpropedeutische van drie jaar. De propedeutische fase van beide opleidingen staat in het teken van oriëntatie op het beroep en de opleiding. Daarnaast bereiden de programma s de studenten voor op verdere studie in de postpropedeuse. De functies van de postpropedeuse zijn verdieping, verbreding, oefening in de praktijk en afstuderen. 2 STO: studenttevredenheidsonderzoek NQA - visitatie opleidingen FE en FSM Hogeschool INHOLLAND 23/70

24 Elk studiejaar is onderverdeeld in onderwijsperioden van tien weken. In de eerste twee leerjaren bestaat een periode uit vier componenten: een project, flankerend onderwijs, studieloopbaanbegeleiding en toetsing. Onderwijs, project en toetsing zijn afgestemd op de thema s die aan de perioden zijn gekoppeld. Deze thema s verwijzen naar vakken of onderdelen van de beroepspraktijk. In het derde en vierde jaar doorlopen de studenten een stage, volgen ze enkele minoren en studeren ze af. Het opleidingsconcept van de Schools of Economics is voor de opleidingen het richtinggevende kader voor de ontwikkeling van de programma's. Om de vertaalslag van doelstellingen naar leertaken te kunnen maken heeft de centrale curriculumcommissie op basis van de competentiekaart Finance voor iedere competentie 'uitdagingen' en kernactiviteiten geformuleerd. In deze beschrijvingen wordt het inhoudelijke onderscheid tussen de verschillende opleidingen zichtbaar. Op basis van de uitdagingen en kernactiviteiten zijn competentie-indicatoren ontwikkeld met betrekking tot de taken en het handelen van de student. De indicatoren zijn vertaald in leertaken, die vervolgens met toetsblauwdrukken zijn verdeeld over perioden. In de studie-, stage- en afstudeerhandleidingen en de studiehandleidingen voor de minors is terug te vinden aan welke competenties gewerkt wordt, welke leertaken gedefinieerd zijn en welke werkvormen de opleidingen daarvoor hanteren. Alle competenties komen elk jaar terug in het curriculum. Door de opbouw in niveaus (zie ook facet 1.2) worden studenten in staat gesteld de geformuleerde competenties stapsgewijs te bereiken. Er worden door de opleidingen vier faseniveaus onderscheiden: beroepsgeschikt, stagebekwaam, beroepsgevormd en startbekwaam. Wat deze faseniveaus betekenen voor het leren en toetsen van de student is uitgewerkt in Bijlage 1 van de opleidingsprofielen. Bepalend voor de inhoud van de major Finance zijn de 21 competenties die door het cluster Finance zijn geformuleerd. De specialisatieminor is beroepskwalificerend. Zowel in de propedeuse als in de hoofdfase is er dus sprake van een combinatie van de majoren specialisatieminor. In de major staan brede beroepscompetenties centraal die nodig zijn om het brede beroepenveld te overzien (domeincompetenties). Ook worden in de major beroepsspecifieke kennis en vaardigheden aangeleerd omdat de uitwerking van opdrachten en de authentieke leersituaties daartoe uitnodigen. In de loop van de studie neemt de omvang van de onderwijsactiviteiten die behoren bij de specialisatieminor toe. Dit betekent dat de ontwikkeling van competenties breed wordt ingezet, maar dat de uitwerking ervan steeds specifieker wordt en leidt tot verworvenheden die voldoen aan de beoogde eindkwalificaties. In het eerste studiejaar is de totale studielast van de majorthema s 40 credits. De studielast van de eerstejaars specialisatieminor is 20 credits. In het tweede studiejaar is dat andersom; dan is de studielast van de specialisatieminor 40 credits en van de majorthema s 20 credits. Aan het eind van het tweede studiejaar maakt de student met de SLB 3 -docent een keuze voor de te volgen differentiatieminor en de daarmee samenhangende invulling van de stage, en voor het vierde jaar, bestaande uit differentiatieminors en het afstuderen. 3 SLB: studieloopbaanbegeleiding 24/70 NQA - visitatie Hogeschool INHOLLAND, opleidingen FE (vt) en FSM (vt, dt)

25 De inrichting van de voltijdse en deeltijdse curricula verschillen op punten zoals contacturen, stage en studieloopbaanbegeleiding, als gevolg van het verschil in doelgroep. De programma's kennen niettemin dezelfde methodiek van het vertalen van competenties naar onderwijsinhoud, waardoor de inhoud ieder jaar de competenties afdekt. Het onderwijs en de toetsen van de differentiatieminors vallen onder verantwoordelijkheid van het management en de examencommissie van de opleiding/opleidingen die de minor aanbiedt/aanbieden. De differentiatieminor is een geheel van onderwijseenheden met een totale omvang van 60 credits, onderverdeelt in programmaonderdelen van 15 en/of 30 credits. Het door de student gekozen pakket moet aansluiten op de rest van de opleiding en op de eigen ambities. De keuze moet goedgekeurd worden door de examencommissie. Deeltijdstudenten zijn enigszins beperkt in hun keuze, doordat zij minder op de opleiding aanwezig zijn en uit kleinere groepen bestaan. Met het oog op de studeerbaarheid wordt gestimuleerd dat zij alleen kiezen uit het aanbod op de eigen locatie. Doorgaans doet de opleiding een voorstel dat past binnen de competentieontwikkeling en de wens van de student. In de meeste gevallen volgen deeltijdstudenten de verdiepende minors in plaats van verbredende minors. In de tweede helft van het tweede jaar wordt de studieroute voor het derde en vierde jaar vastgelegd. Formeel moet de examencommissie de studieroutes goedkeuren. De examencommissie heeft vooraf een aantal differentiatieminors goedgekeurd. Wanneer een student hieruit een keuze maakt, in overleg met de studiebegeleider, is daarmee impliciet de goedkeuring van de examencommissie verkregen. Bij een keuze buiten de gevalideerde lijst is expliciete goedkeuring van de examencommissie noodzakelijk. De studieloopbaanbegeleider controleert voornamelijk of het beroep voldoende tot uiting komt in de gekozen differentiatieminors. Uit notulen van de BVC Den Haag (juni 2007) blijkt dat het werkveld van mening is dat de opleidingen sterker dienen te sturen op de keuzes die studenten maken, zodat de vrijheid geen vrijblijvendheid wordt. Hiertoe ontwikkelden de opleidingen zes verdiepende minors voor de opleidingseigen vakgebieden. De opleiding FSM biedt de volgende verdiepende minors aan: Makelaardij en Vastgoed, Employee Benefits, Financiële planning en Treasury. De opleiding FE biedt de verdiepende minor FE verdieping aan. Studenten van alle Finance-opleidingen kunnen ook kiezen voor verbredende differentiatieminors als Entrepreneurschip, Marketing for non-marketeers en Makelaardij en onroerend goed. Daarnaast is er een doorstroomminor die de student voorbereidt op een universitaire master: het Academisch Atelier 1 en 2. Voor doorstroom naar een master bij de Universiteit Nyenrode heeft de hogeschool een aparte doorstroomminor ontwikkeld. Studenten zijn minder tevreden over de keuzemogelijkheden zoals de keuzevakken, afstudeervarianten en differentiatieminors, zo blijkt uit het STO 2006 en 2007: FE 2.6 en 2.4 en FSM Rotterdam 2.5 en 2.2. De studenten zijn positiever in Amsterdam/Diemen: 2.9 en 3.5 en Den Haag: 3.0 en 3.1. Hoewel het keuzeaanbod over alle locaties hetzelfde is, loopt de studenttevredenheid op de verschillende locaties uiteen. Naar de oorzaken van de verschillen is geen onderzoek verricht. NQA - visitatie opleidingen FE en FSM Hogeschool INHOLLAND 25/70